Periodontal Hastalıkların Sınıflandırılması

2017

Prof.Dr. Burcu ÇETİNKAYA

2017 Dünya Periodontoloji Çalıştayı

• 1999 Çalıştayı’ndan bu yana nüfusçalışmalarından, temel bilim araştırmalarından,çevresel ve sistemik risk faktörlerinideğerlendiren epidemiyolojik çalışmalardan eldeedilen kanıtlardan önemli yeni bilgiler ortayaçıkmıştır.

• Bu kanıtların analizi, 2017 Çalıştayı’nı yeni birsınıflandırma geliştirmeye itmiştir.

PERİODONTAL SAĞLIK, GİNGİVAL HASTALIKLAR VE DURUMLAR

• Periodontal Ve Gingival Sağlık

• Plağa Bağlı Gingivitis

• Plağa Bağlı Olmayan Gingivitis

PERİODONTİTİS

• NekrotizanPeriodontalHastalıklar

• Periodontitis

• Sistemik Hastalıklarının Göstergesi Olan Periodontitis

PERİODONSİYUMU ETKİLEYEN DİĞER DURUMLAR

• Periodontal Destek Dokuları Etkileyen Sistemik Hastalıklar Ve Durumlar

• Periodontal Apseler Ve Endo-perioLezyonlar

• MukogingivalDeformiteler Ve Durumlar

• Travmatik OklüzalKuvvetler

• Diş Ve Protez Kaynaklı Durumlar

2017 Periodontal Hastalık Sınıflandırması

PERİODONTAL SAĞLIK, GİNGİVAL HASTALIKLAR VE DURUMLAR

1. Periodontal ve Gingival Sağlık

2. Dental Biyofilm Kaynaklı Gingivitis

3. Dental Biyofilm kaynaklı olmayan Dişeti Hastalıkları

PERİODONTAL SAĞLIK, GİNGİVAL HASTALIKLAR VE DURUMLAR

1. Periodontal ve Gingival Sağlık

A. Sağlam bir periodonsiyumunda klinik dişeti sağlığı

B. Azalmış periodonsiyumda klinik dişeti sağlığı

a. Stabil Periodontitis Hastasında

b. Periodontitisi Olmayan hastada

(dişeti çekilmesi, kron boyu uzamış hastalar)

PERİODONTAL SAĞLIK, GİNGİVAL HASTALIKLAR VE DURUMLAR

2. Plağa Bağlı Gingivitis

A. Yalnızca Dental Plak ile ilişkili Gingivitis

B. Sistemik ve Lokal Faktörler ile ilişkili Gingivitis

C. İlaçlara Bağlı Dişeti Büyümeleri

PERİODONTAL SAĞLIK, GİNGİVAL HASTALIKLAR VE DURUMLAR

3. Plağa Bağlı Olmayan Gingivitis

A. Genetik veya Kazanılmış Deformiteler

B. Spesifik Enfeksiyonlar

C. Enflamatuar ve İmmün Durumlar

D. Reaktif Oluşumlar

E. Neoplaziler

F. Endokrin, Beslenme Ve Metabolik Hastalıklar

G. Travmatik Lezyonlar

H. Dişeti Pigmentasyonları

Periodontal sağlık• Periodontal sağlık kısaca klinik olarak saptanabilir

enflamasyonun yokluğu

• Klinik dişeti sağlığı, sağlam bir periodonsiyumda ya da tedavisi tamamlanmış bir gingivitis ve periodontitishastasında olabilir

• Sağlam bir periodonsiyumda klinik dişeti sağlığı, sondalamada kanama, eritem, ödem, hasta semptomlarının, ataŞman ve kemik kaybının olmamasıyla karakterizedir.

• Fizyolojik kemik seviyesi, mine sement sınırının 1.0- 3.0 mm apikalinde izlenir.

Periodontitisin başarılı tedavisini takiben dişeti sağlığının klinik özellikleri nelerdir?

• Azalmış klinik ataşman ve kemik seviyeleri

• Sondalamada kanama, eritem, ödem ve hasta semptomlarının yokluğu

• Sondalama derinliği ≤3 mm

• Tüm ağız sondalamada kanama alanları <%10

Plağa bağlı gingivitis

• Ataşman kaybı olmaksızın dişeti dokusunda sınırlı olan plak birikimine bağlı nonspesifik enflamatuarreaksiyon

1. Sağlam bir periodonsiyumda gingivitis

2. Periodontitis olmayan bir hastada azalmış bir periodonsiyumda gingivitis (örn. çekilme, kron boyunda uzama)

3. Başarılı bir şekilde tedavi edilen periodontititishastasında azalmış bir periodonsiyumda gingivitis

GİNGİVİTİS

• Epidemiyolojik verilere göre, plağa bağlı gingivitisin dental popülasyonda her yaşta yaygın olduğu ve bu hastalığın en yaygın periodontal hastalık şekli olduğu kabul edilmiştir.

• Gingivitis, periodontitis için önemli bir risk faktörüdür ve gerekli bir ön koşul olarak kabul edilir.

Sağlam bir periodonsiyum Sağlık Gingivitis

Ataçman kaybı Yok Yok

Cep derinlikleri ≤3 mm ≤3 mm

Sondalamada kanama Minimal ≤ %10 ≥ %10

Radyolojik kemik kaybı yok Yok

Azalmış bir periodonsiyum

periodontitisi olmayan hasta

Sağlık Gingivitis

Ataşman kaybı Evet Evet

Cep derinlikleri ≤3 mm ≤3 mm

Sondalamada kanama Minimal ≤ %10 Evet ≥ %10

Radyolojik kemik kaybı Mümkün Mümkün

Stabil bir periodontitishastası Sağlık Gingivitis

Ataçman kaybı Evet Evet

Cep derinlikleri ≤4 mm (tedavi sonrası klinik fenotiplerin farklı olacağı düşünülerek bu şekilde kabul edilmiş.)

≤3 mm

Sondalamada kanama ≤ %10 ≥ %10

Radyolojik kemik kaybı Evet Evet

Plağa bağlı olmayan gingivitis

• Genellikle biyofilm uzaklaştırılsa bile iyileşmeyen durumları kapsar.

• Bu lezyonlar sistemik bir durumun belirtileri olabilir veya ağız boşluğunda lokalize olabilir.

• Bu lezyonlar dental plaktan kaynaklanmamakla birlikte, klinik bulguların şiddeti sıklıkla plak birikimine ve sonrasında gingival enflamasyonabağlıdır.

1 Genetik / gelişimsel bozukluklar

• 1.1 Herediter gingivalfibromatozis

2 Spesifik enfeksiyonlar

• 2.1 Bakteri kökenli• Nekrotizan periodontal

hastalıklar• Neisseria gonorrhoeae• Treponema pallidum• Mycobacterium tuberculosis• Streptococcal gingivitis

• 2.2 Viral kökenli• Coxsackie virüsü

• Herpes simpleks 1 - 2 • Varisella zoster virüsü • Molluscum contagiosum

virüsü• Human papilloma virüsü

• 2.3 Mantar kökenli• Kandidiyazis• Diğer mikozlar

3 İnflamatuar ve immündurumlar ve lezyonlar

• 3.1 Aşırı duyarlılık reaksiyonları • Kontakt alerji• Plazma hücreli

gingivitis• Eritema multiforme

• 3.2 Deri ve mukozanın otoimmünhastalıkları• Pemfigus vulgaris• Pemfigoid• Liken planus• Lupus eritematozus

• 3.3. Granülomatözinflamatuardurumlar (orofasiyalgranülomatozis)• Crohn hastalığı• Sarkoidoz

4 Reaktif oluşumlar

• 4.1 Epülisler• Fibrous epulis• Kalsifiye fibroblastik

granülom• Piyojenik granülom

(vasküler epulis)• Periferik dev hücreli

granülom (veya merkezi)

5 Tümörler

• 5.1 Premaligntümörler• Lökoplaki• Eritroplaki

• 5.2 Malign tümörler• Skuamöz hücre

karsinoması• Lösemi• Lenfoma

6 Endokrin, beslenme ve metabolik hastalıklar

• 6.1 Vitamin eksiklikleri• C vitamini eksikliği

(skorbüt)

7 Travmatik lezyonlar

• 7.1 Fiziksel / mekanik travma• Friksiyonel keratozis• Diş fırçalama

kaynaklı dişeti ülserasyonu

• Kendine zarar verme• 7.2 Kimyasal (toksik)

travma• Asitleme• Klorheksidin• Asetilsalisilik asit• Kokain• Hidrojen peroksit• Diş macunu

deterjanları• Paraformaldehid

veya kalsiyum hidroksit

• 7.3 Termal travma• Mukoza yanıkları

8 Dişeti pigmentasyonu

• Dişeti pigmentasyonu/ melanoplaki

• Sigara içen melanoz• İlaçla oluşan

pigmentasyon(antimalaryaller; minosiklin)

• Amalgam tattoo

PERİODONTİTİS

1. Nekrotizan periodontal hastalıklar (NP)

2. Sistemik hastalıkların bir göstergesi olan periodontitis

3. Periodontitis

PeriodontitisPeriodontitis

• Periodontitis, disbiyotik plakla ilişkili veperiodontal destek dokuların ilerleyici yıkımı ilekarakterize olan kronik çok-faktörlü enflamatuarbir hastalık

• Primer özellikleri, klinik ataşman kaybı,radyografik olarak değerlendirilen alveolar kemikkaybı, periodontal cep oluşumu ve kanama varlığı

Periodontitis için yeni bir bakış açısıPeriodontitis için yeni bir bakış açısı

• Daha önce “kronik” veya “agresif” olarak kabul edilen hastalık formlarının artık tek bir kategoride “periodontitis” oluşturulduğu ve çok boyutlu bir evreleme ve derecelendirme ile karakterize edilen yeni bir periodontitis sınıflandırma şeması

• Evreleme (stage), büyük ölçüde hastalığın şiddeti ve hastalık kontrolünün kompleksliğine bağlıdır.

• Derecelendirme (grade), hastalığın biyolojik özellikleri, hastalığın ilerleme hızı, risk, tedavi yanıtının zayıflığı hastalığın ve tedavinin genel sağlığı etkileme riskine bağlıdır.

Bir hastayı periodontitis vakası olarak nasıl tanımlarız?

Bir hastayı periodontitis vakası olarak nasıl tanımlarız?

• Enflamasyona bağlı periodontal doku desteğininkaybı, periodontitisin birincil özelliğidir.

• Kemik kaybıyla ilgili radyolojik değerlendirmelerleinterproksimal doku kaybının varlığı

• En az birbirine komşu olmayan 2 dişte interdentalklinik ataşman kaybı ≥2 mm

• 2’den fazla dişte bukkal veya lingualde ≥3 mm cepve klinik ataşman kaybı ≥3 mm

ANAHTAR TEŞHİŞ KRİTERİ İNTERDENTAL KAK

Klinik Ataçman Kaybı her zaman periodontitisle ilişkili midir?

Klinik Ataçman Kaybı her zaman periodontitisle ilişkili midir?

1. Travmatik kökenli dişeti çekilmesi

2. Dişin servikal bölgesinde uzanan diş çürüğü

3. Üçüncü bir moların malpozisyonu veya ekstraksiyonu ile ilişkili olarak ikinci bir molarındistalinde KAK varlığı

4. Sulkus içinden drene olan bir endodontik lezyon

5. Dikey kök kırığının oluşumu.

Kronik ve agresif periodontitisgerçekten farklı hastalıklar mıdır?

Kronik ve agresif periodontitisgerçekten farklı hastalıklar mıdır?

• Hastalıkların farklı olduğunu göstermek için etiyoloji ve pato-fizyolojideki farklılıklar gereklidir.

• Mevcut kanıtlar, 1999 Sınıflandırmasında iki ayrı hastalık olarak tanımlanan kronik ve agresif periodontitis arasındaki ayrımı desteklememektedir.

• Hastalığın bir varyasyon olduğunu düşündürmektedir.

STAGE (EVRE) EVRE I EVRE II EVRE III EVRE IV

Şiddet

İnterdentalKAK

1-2 mm 3-4 mm ≥5 mm ≥5 mm

Radyografik kemik kaybı

Koronal 1/3 Koronal 1/3 Orta veya apikal 1/3

Orta veya apikal 1/3

Diş kaybı Periodontal kaynaklı kaybedilen diş yok

Periodontalkaynaklı ≤4

diş kaybı

Periodontalkaynaklı ≥5 diş

kaybı

STAGE (EVRE) EVRE I EVRE II EVRE III EVRE IV

Komplekslilik Lokal Sondalamaderinliği ≤4 mm

Genellikle horizontal

kemik kaybı

Sondalamaderinliği ≤ 5 mm

Genellikle horizontal kemik

kaybı

Evre II’ye ek olarak

Sondalamaderinliği ≥6mm

Vertikal kemik kaybı ≥3 mm

Sınıf II – III furkasyondefektleri

Orta kret defekti

Evre III’e ek olarak

Çiğneme disfonksiyonu

Sekonderoklüzal

travma(diş mobiltesi ≥2)

Şiddetli alveol kret kaybı

Dikey boyut azalmış

20den az diş(10

karşılıklı dişten az)

Boyut ve dağılımı

Tanımlayıcı

Bölge

Lokalize (≤%30 diş) , Generalize, Molar-İnsizal Bölge

GRADE (DERECE)Grade A:

Yavaşilerleme

Grade B: Orta hızla ilerleme

Grade C: Hızlı ilerleme

Birincil Kriterler

İlerlemenindoğrudan kanıtları

Veri analizi(Radyografik kemik kaybı veya KAK)

5 yıl sonundabir kayıp yok

5 yıl sonunda <2 mm kayıp

5 yıl sonunda≥2 mm kayıp

İlerlemenindolaylı

kanıtları

Kemik kaybı% / yaş

<0.25 0.25 – 1.0 > 1.0

Vaka fenotipi

Düşük seviyeli yıkıma sebep

olan ağır biyofilm

Biyofilmmiktarı ile

orantılı yıkım

Biyofilmmiktarına göre abartılı yıkım. Hızlı ilerleyen

ve erken başlangıçlı

spesifik hastalık dönemlerini düşündüren

modeller( örn. molar-insizal

bölge)

GRADE (DERECE)Grade A:

Yavaşilerleme

Grade B: Orta hızla ilerleme

Grade C: Hızlı

ilerleme

Dereceyi modifiye

eden faktörler

Risk faktörleri

Sigara Sigara içmiyor

Günde <10 adet içiyor

Günde ≥10 adet içiyor

Diyabet NormalHbA1c < 7.0 olan diabetli

hasta

HbA1c ≥7.0 olan

diyabetik

ŞİDDET (SEVERITY)ŞİDDET (SEVERITY)

• 1999 sınıflaması şiddete dayalıdır

• En önemli eksiği «şiddetli periodontitis» grubuna girmesi gereken bir hastanın diş kaybının dikkate alınmaması nedeniyle gözden kaçmasıdır

• 2017 sınıflaması «diş kaybı» ‘nıdeğerlendirir

TEDAVİNİN KOMPLEKS YAPISITEDAVİNİN KOMPLEKS YAPISI

• CEP DERİNLİKLERİ

• KEMİK KAYIP MODELİ

• FURKASYON TUTULUMU

• DİŞ MOBİLİTESİ

• EKSİK DİŞ

• REZİDÜEL KRET DEFEKTİNİN BOYUTU

• YAYILIM

Periodontal yıkıma sahip diş sayısı bu sınıflamada dikkate alınmıştır

İLERLEME HIZI

En büyük problem ilk muayenede bunu değerlendirmek

PERİODONTİTİS HASTASINI SINIFLAMAK İÇİN;

PERİODONTİTİS HASTASINI SINIFLAMAK İÇİN;

• Evreleme:

1. Şiddet ve yayılımı sınıfla

2. Hastalığın kontrolü, hastanın uzun dönem fonksiyon ve estetiğini belirleyen faktörleri tanımla

• Derecelendirme:

1. İlerleme ve standart tedaviye yanıtı değerlendirerek gelecek riski belirle

2. Periodontitis sistemik sağlık arası ilişkiyi belirle

«EVRELEME» KLİNİK GÖRÜNÜMÜN ÖZETİ

Endo-perio lezyonun tanımı nedir?Endo-perio lezyonun tanımı nedir?

• Belirli bir dişte pulpa ve periodontal dokular arasında akut veya kronik bir formda ortaya çıkabilecek patolojik bir iletişimdir.

• Primer bulgular, kök apeksine uzanan derin periodontal cepler ve/veya pulpa canlılık testlerine negatif yanıttır.

• Diğer bulgular,

• Apikal veya furkasyon bölgesindeki kemik kaybı,

• Spontan veya palpasyonda / perküsyonda ağrı,

• Pürülan eksüda,

• Dişte mobilite

• Travmatik ve iyatrojenik faktörlerle ilişkili endo-perio lezyonlarda gözlenen işaretler, kök perforasyonu, kırık / çatlama veya eksternal kök rezorpsiyonunu içerebilir.

Endo-Perio Lezyonların SınıflandırılmasıEndo-Perio Lezyonların Sınıflandırılması

Kök hasarı olan Endo-PerioLezyonlar

Kök çatlakları/ kırıkları

Kök kanalı veya pulpa odası perforasyonları

Eksternal Kök Rezorbsiyonu

Kök hasarı olmayan Endo- PerioLezyonlar

Periodontitis Hastasında Endo-Perio Lezyonlar

Grade 1; Dişin 1 yüzünde dar ve derin periodontal cep

Grade 2; dişin 1 yüzünde geniş ve derin periodontal cep

Grade 3; dişin birden fazla yüzünde derin periodontal cepler

Periodontitis Olmayan Hastada Endo-perio

Lezyonlar

Grade 1; Dişin 1 yüzünde dar ve derin periodontal cep

Grade 2; dişin 1 yüzünde geniş ve derin periodontal cep

Grade 3; dişin birden fazla yüzünde derin periodontal cepler

Sistemik hastalıklara bağlı periodontitisSistemik hastalıklara bağlı periodontitis

Periodontitisinseyrini etkileyen

durumlarNadir hastalıklar

(Papillon Lefevre Sendromu, Down sendromu).

Bunların birçoğu şiddetli periodontitisin erken aşamada

görülmesine neden olur

Yaygın hastalıklar

(Diabetes mellitus, sigara)

Bu hastalıklar periodontitisingörülme sıklığını ve şiddetini

artırır.

Plağa bağlı olmadan periodonsiyumu

etkileyen durumlar

Neoplaziler

Periodontal dokuların yıkımıyla sonuçlanan ve bazıları periodontitisin klinik

görünümünü taklit eden daha heterojen bir hastalık grubudur

Diyabet ile ilişkili periodontitis?Diyabet ile ilişkili periodontitis?

• Diyabetli hastalarda periodontitise özgü bir fenotipiközellik yoktur. Bu nedenle diyabetle ilişkiliperiodontitis ayrı bir hastalık değildir.

• Bununla birlikte diyabet, periodontitisin önemli birmodifiye edici faktörüdür ve bir tanımlayıcı olarakperiodontitisin klinik tanısına dahil edilmelidir.

• Periodontitisin yeni sınıflandırmasınagöre, diyabette glisemik kontrol seviyesiperiodontitisin derecelendirilmesini etkiler.

Sigara ile ilişkili periodontitis?Sigara ile ilişkili periodontitis?• Tütün kullanımı bir zamanlar bir alışkanlık olarak

sınıflandırılmış olsa da şu an nikotin bağımlılığı ve kronik tekrarlayan bir tıbbi bozukluk (Uluslararası Hastalıkların Sınıflandırılması) olarak kabul edilmektedir.

• Sigaranın periodontitis riskini 2‐5 kat artırdığı bilinmektedir.

• Ancak sigara içenlerde periodontitisin özel periodontal fenotipiközellikleri yoktur.

• Bununla birlikte, tütün kullanımı periodontitisin önemli bir modifiye edici faktörüdür ve bir tanımlayıcı olarak periodontitisin klinik tanısına dahil edilmelidir.

• Periodontitin yeni sınıflandırmasına göre mevcut tütün kullanım seviyesi, periodontitisin derecelendirilmesini etkilemektedir.