phd pappas

263
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΥΦΥΗ” ΣΥΝΘΕΤΑ ΥΛΙΚΑ ΜΕ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΑ ΚΡΑΜΑΤΑ ΜΝΗΜΗΣ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ-ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ Δ. ΠΑΠΠΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: Κ. ΓΑΛΙΩΤΗΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΤΡΑ 2009

Upload: andy-poulos

Post on 03-Sep-2015

36 views

Category:

Documents


8 download

DESCRIPTION

shape memory alloys

TRANSCRIPT

  • - .

    : . ,

    2009

  • , , , . , , . , - , , . , , , , . , , , , , . , , . , , , , , , , , , . ... , . , , . , , , , , , , , . , , ; , , , . , , , ; (

  • ), ( ), ( ), ( ), ( ), ( ), ( ), ( ), /, . ( , ), , . , /, . , , , 2001, , . , , . , , ( , ), ( ), , . , , , ,

  • ..1

    1

    1.1 .5

    1.2 6

    1.3 ..7

    1.3.1 8

    1.3.2 .10

    1.3.3 11

    1.4 .13

    1.5 14

    1.5.1 ..14

    1.5.2 ..15

    1.5.3 16

    1.6 .17

  • &

    2

    2.1 19

    2.2 20

    2.2.1 21

    2.2.2 .25

    2.2.3 ...26

    2.3 - NiTi (superelasticity)28

    2.4 R (the R-phase)..28

    2.5 ..30

    2.6 ..32

    2.7 .34

    2.8 - .38

    2.8.1 .40

  • -

    3

    3.1 ..43

    3.2 ....45

    3.3 - .46

    3.3.1 ( )....46

    3.3.2 .48

    3.3.3 .50

    3.3.4 .51

    3.4 ...53

    3.4.1 SMA 55

    3.5 57

    3.5.1 ....58

    3.6 Kevlar60

    3.6.1 Kevlar.60

    3.6.2 Kevlar.61

  • 4

    4.1 ..63

    4.2

    THERMIS......64

    4.3 .68

    4.4 DSC..70

    4.4.1 .71

    4.5 NiTi..74

    4.5.1 ..74

    4.5.2 NiTi..75

    4.5.3 NiTi

    ........79

    4.6 NiTi...83

    4.6.1 ..84

    4.6.2 NiTi 85

    4.6.3 NiTi ..87

    4.6.4

    .89

    4.7 93

    4.7.1 ..93

    4.7.2 .94

  • 4.8 (transformation fatigue)

    (1 cycle stress relaxation ) NiTi.99

    4.8.1 100

    4.8.2 103

    4.8.3

    DSC SEM.109

  • -

    5

    5.1 ..124

    5.2

    126

    5.3 ..130

    5.3.1

    Tg131

    5.3.2 Tg..133

    5.4 136

    5.4.1 .....................................................................141

    5.5 ..144

    5.5.1 Thermis..145

    5.6 .148

    5.6.1 ..............150

    5.6.2 152

    5.6.3 .............................................154

    5.7 ...........................................................157

    5.7.1 157

    5.7.2 161

    5.7.3 DMA.164

  • 5.8 ..165

    5.8.1 165

    5.8.2 ..168

    5.9 ..174

    5.9.1 175

    5.9.2 177

  • 6

    6.1 .188

    6.2 Thermis.190

    6.3 NiTi .192

    6.4 NiTi ..194

    6.5 ....195

    6.6

    .197

    ............................................................................................................203

    ..................................................................................211

  • 1

    ,

    ,

    .

    ,

    .

    , ,

    ,

    (smart systems).

    . ,

    .

    [1]. ,

    (information processing) ,

  • 2

    .. , ,

    , .. [2]

    ( )

    :

    ) ,

    / .

    .

    ) - -,

    .

    ) ,

    .

    ) ,

    .

    ,

    ,

    .

    ,

    , -

    (NiTi).

    [3].

    (fiberglass).

    ,

    (

    - ). - ,

    ,

    , ,

    [3,4].

  • 3

    NiTi

    , .

    (.

    )

    , -

    .

    ,

    Kevlar 29 -.

    ,

    -

    ( , ,

    .). ,

    , ,

    -

    .

    .

    .

    NiTi 0.3mm,

    .

    , (SEM), ,

    , (DSC),

    (DMA),

    ,

    , ,

    ( THERMIS). ,

    .

  • 4

    (autoclave)

    ,

    THERMIS.

    , :

    ( - activation stress

    relaxation) -

    ( transformation fatigue).

    2001, :

    SMA.

    ,

    ,

    ,

    /. /,

    .

  • 5

    1

    1.1

    , ,

    . ,

    - ,

    [3].

    ,

    . ,

    ( )

    [5,6].

    .

    , ,

    1.1 [3].

  • 6

    .

    .

    1.1. .

    1.2

    ,

    .

    ( > 0.1m)

    .

    . ,

    0.01 m 0.1 m

    . ,

    ,

    [3].

    .

  • 7

    1.3

    ,

    . 1.1, .

    . ,

    lc,

    . , bf,

    , d

    , c, [7]:

    .

    ,

    , .

    1.2 () , () ()

    . ,

    .

  • 8

    1.3.1

    ,

    . ,

    .

    , [5].

    ,

    ().

    (. . 1.3), c

    f , m , -

    , :

    Fc,

    , Fm , Ff :

    c,f,m ,

    c,f,m ,

    , . 1.3 :

    To (volume fraction) ,

    .

    ( ),

    , Vf, Vm

    . 1.4 :

  • 9

    , . 1.5 :

    .

    :

    . 1.3,

    .

    - (

    ) ( ).

    1.3. () () - ,

    ,

    bm, ym.

  • 10

    bf bf.

    ,

    . , ,

    ym.

    , ,

    , bm> bf.

    1.3.2

    90

    ,

    . ,

    ,

    (- ), :

    :

    , c, f,

    c, Ef, Em

    :

    , ,

    :

  • 11

    [8],

    .

    (Mpa)

    (Mpa)

    Glass-polyester 700 20

    Carbon-epoxy 1000 35

    Kevlar-epoxy 1200 20

    1.1

    ,

    ,

    ,

    (

    . 1.2) .

    1.3.3 (

    )

    ,

    ,

    lc. ,

    90% 50%

    [3].

    , . ,

    .

  • 12

    .

    . ,

    .

    (% .) 0 20 30 40

    1.2 1.35 1.43 1.52

    (MPa) 60 110 131 159

    (GPa)

    2.3 5.93 8.62 11.6

    (%)

    95 4-6 3-5 3-5

    1.2

    1.2 [9],

    , .

    ,

    .

    . 100%

    ,

    [9]:

  • 13

    100 %

    0

    38 % 0

    20 %

    1.3

    1.4

    .

    .

    .

    1.4. () ()

    .

    . ,

    (..

  • 14

    ).

    .

    :

    . ,

    , ,

    ,

    .

    .

    , ,

    ,

    [10].

    1.5

    , (

    ) .

    .

    ,

    ,

    ,

    . ,

    [5,9].

    , .

    1.5.1

    ,

    , ,

    , .

  • 15

    .

    ,

    .

    ,

    ,

    .

    .

    1.5.2

    ,

    .

    . ,

    ,

    .

    ,

    . SiC, Si3N4, Al2O3

    ZrO2, ,

    . ,

    .

    ,

    .

    [3].

  • 16

    :

    , .

    , Kevlar

    ( ).

    1.5.3

    ,

    .

    .

    ,

    , .

    , ,

    .

    , , ,

    , ,

    .

    ,

    , .

    , , , ,

    .

    , ,

    ,

    . ,

    (curing process)

    , .

    (

    NiTi).

  • 17

    1.5

    ,

    .

    ,

    . ,

    , ,

    [3,5]:

    ().

    .

    .

    ,

    .

    ( 600 GPa),

    ( 3300 C). ,

    .

    .

    . (SiO2),

    , , ,

    .

    glass ( ), C glass ( )

    S glass ( ) .

    .

    zig zag ,

    .

  • 18

    70 GPa.

    ,

    .

    .

    .

    190 GPa. ,

    (.. ) .

    , ..

    .

    . .

    , , ,

    .

    prepreg, ,

    ..

  • 19

    2

    &

    (NiTi)

    2.1 -

    ,

    1932 . lander

    AuCd. 6 , 1938, Greninger

    Moorandian CuZn

    .

    , ,

    , ,

    Kurdjumov Khandros 1949

    , 1951, Chang Read [11]. ,

    ,

    .

    1960,

    iTi, Buehler

    .. [12]. ,

    Nitinol (Nickel Titanium Naval Ordnance Laboratory)

  • 20

    ,

    . 2.1, NiTi.

    2.1 -

    ,

    , -

    , ,

    . ,

    ,

    .

    2.2 -

    -,

    , , ,

  • 21

    , (austenitic phase)

    , (martensitic phase) [13].

    ,

    [14].

    ,

    NiTi- .

    . ,

    (Shape Memory Effect - SME) [15].

    2.2.1

    [53].

    Ce-Cl (Cesium-Chloride, 2)

    ( 19) [13].

    2.2. (2) (19) NiTi

  • 22

    ,

    ,

    NiTi -

    .

    s (martensite start

    temperature) , Mf (martensite

    finish temperature).

    ,

    s f [16].

    (

    , ),

    f, , , 24,

    , . ,

    ,

    , 2 [11].

    . ,

    Ni Ti,

    [13].

    the Bain Strain

    .

    ,

    ,

    [17].

    , ,

    ,

    (twins). twinning [16,13].

    . , ,

  • 23

    (. 2.3). de-twinning

    [13].

    2.3. () , () (twinned martensite) () (de-twinned)

    .

    ,

    (. . 2.4). ,

    f,

    (single crystal austenite).

    , .

    ,

    (habit plane variants hpvs)

    (hpv twin plane). ,

    (twins lattice correspondent variants lcvs)

    (lcv twin plane) [17]. ,

    (twin boundaries) .

    hpvs

    (reorientation)

    lcvs - (detwinning).

  • 24

    .

    2.4.

    .

    ,

    -,

    . 2.5

    .

    2.5. (One Way Shape Memory Effect)

  • 25

    ,

    f , (twinned) LO.

    , ,

    (detwinned) L.

    , ,

    . ,

    . ,

    ()

    (One Way Shape Memory

    Effect).

    2.2.2 (Two Way SME)

    ,

    .

    ,

    . (Two Way SME),

    ,

    ,

    [18].

    , -

    ,

    [19].

  • 26

    2.6. -

    1%.

    2.2.3

    (hysteresis)

    .

    (s f),

    (s f). ,

    50%

    50% .

  • 27

    15C 30C [11]. 2.7

    iTi.

    2.7. NiTi

    , ,

    ,

    ,

    (. ). ,

    .

    ,

    .

  • 28

    2.3 - NiTi (super-elasticity)

    -

    , ,

    NiTi

    . - ( pseudo-

    elasticity)

    , ,

    .

    , ,

    (stress induced martensite) [13].

    ,

    s, . ,

    ,

    .

    ,

    d s (. . 2.7). -

    s d

    s [20].

    2.4 R (the R-phase)

    ,

    NiTi,

    (2) (19).

  • 29

    , ,

    , R (R-phase) [21].

    , ,

    ( ) R-

    .

    ,

    s

    219. , s, R-

    [22]. ,

    R-,

    [23].

    R2, , 0.2%,

    8-10% .

    , R-

    .

    ,

    NiTi (

    .. ) [21].

    R,

    ,

    .

    Ni4Ti3

    [24].

    R-

    (Differential Scanning

    Calorimetry DSC). ,

    ,

    . , ,

    ,

  • 30

    -,

    ,

    . 2.8, DSC

    NiTi

    .

    2.8. DSC () NiTi (as received) () NiTi

    .

    2.5

    NiTi -

    . ,

    :

    - Ag-Cd - Au-Cd - Cu-Al-Ni - Cu-Sn, Cu-Zn - Cu-Zn-Si, Cu-Zn-Al, Cu-Zn-Sn - Fe-Pt - Mn-Cu

  • 31

    - Fe-Mn-Si - Pt - Co-Ni-Al, Co-Ni-Ga - Ni-Fe-Ga - Ti-Pd

    -

    . ,

    :

    - NiTi

    (,

    , , ..).

    - .

    -

    .

    - ,

    , ,

    .

    -

    .

    - , NiTi

    ,

    10%.

    - , ,

    ,

    .

    - , ,

    700 MPa.

    -

    ,

    .

  • 32

    2.6

    ,

    -

    [11]. ,

    (induction melting),

    1400C.

    (s, f, s, f),

    Cu Al.

    , (arc

    melting), ,

    .

    2.9. NiTi () ()

  • 33

    ,

    (.. ) , 800C,

    . (annealing) ,

    . ,

    NiTi, , R-

    .

    2.10. NiTi

    NiTi,

    . NiTi,

    - (sintering),

    .

    ,

    . (training)

    ( .. , , )

    [25]. ,

    500C 5

    min.

    .

  • 34

    2.7

    .

    NiTi

    . :

    -

    -

    .

    ,

    . .. NiTi,

    200 MPa,

    (s, f, s, f), 20C,

    5C.

    ,

    [26].

    -

    .

    ,

    , .

    , NiTi 350C 300 sec,

    15C

    R-

    [27].

    .

    , .

    , ,

    -100C +100C.

    .

    55.6% ..,

    .

    , (Cu)

    (Co)

    .

  • 35

    ,

    . ,

    ,

    .

    , :

    (DSC),

    [28].

    DSC

    :

    .

    2.11. DSC NiTi 0.3 mm

    ,

    15 mg.

    , .

  • 36

    .

    , ,

    (Af). , 192 , 219 . ,

    [29]. ,

    (. . 2.11).

    ,

    . , ,

    . Joule,

    . ,

    . ,

    .

    . ,

    [30].

    ,

    , .

    ,

    , .

    ,

    NiTi (~10%). ,

    .

    , ,

    .

    ,

    [31].

  • 37

    , DSC

    . ,

    ,

    (.. ). ,

    ,

    .

    R-.

    . ,

    .

    ,

    [28].

  • 38

    2.8

    ,

    , NiTi

    .

    /,

    SMA ,

    , ( )

    ( )

    2.12 NiTi () , () , ()

    , NiTi,

    , .

    .

    2.13

  • 39

    . /

    , -

    (.. ), .. ,

    , jet

    (, ).

    SMA

    .

    2.14 NiTi () , () , () - ()

  • 40

    2.8.1 -

    ,

    1970. ,

    ,

    , :

    -

    -

    .

    1977, SNF, .

    ,

    . , NiTi (stents),

    , .

    , ,

    .

    . 1993,

    . ,

    ,

    .

    2.15 NiTi, () , () () .

  • 41

    - . 1989

    , .

    , ,

    .

    -

    .

    1978,

    . .

    , NiTi (

    )

    , , ,

    , ..

    ,

    NiTi,

    ,

    , (. Ilizarov).

    , .

    - . ,

    ,

    , .

    2.16 .

  • 42

    NiTi ,

    , ,

    ,

    .

  • 43

    3

    -

    3.1

    1 ,

    , .

    ,

    ,

    , -

    . ,

    ( ) .

    -

    .

    ( -, , ,

    )

    ,

    [32]. -

    ,

    ( .. NiTi)

    [33]. ,

  • 44

    ,

    (. . 3.1).

    ,

    ,

    , .

    3.1.

    -

    , ,

    ,

    .

    - .

  • 45

    3.2

    .

    .. , ,

    , (, ..),

    .

    (

    .. ).

    ,

    , ,

    , , ,

    .

    ( ..

    ).

    -

    .

    , ,

    [32].

    ,

    , ,

    .

    - ,

    , ,

    ,

    .

  • 46

    3.3 -

    ( NiTi),

    , -

    - .

    , .

    ,

    ,

    ,

    [34].

    3.3.1 ( )

    ,

    . -

    , .

    : , ,

    ,

    .

    3.2. () () .

  • 47

    , .

    , ,

    ( ).

    . , (

    core) ( cladding) (.

    3.2).

    ,

    .

    single mode (

    ) multi mode (

    ),

    3.3.

    ,

    [35].

    3.3. single multi mode.

    , ,

    ,

    .

    , ,

    ,

    .

  • 48

    3.3.2

    , ,

    .

    - , . ,

    , :

    ,

    .

    . ,

    . ,

    -

    (. .3.4).

    3.4. () () .

    ,

    [35].

    .

    ,

    . (poling), .

  • 49

    3.5. .

    ,

    .

    , .

    :

    poling, ,

    , . ,

    ,

    .

    SiO2 (Quartz), AlPO4, GaPO4, PZT, ZnO, AlN ..

    3.6. .

  • 50

    3.3.3

    (electrorheologicalER fluids)

    (magnetorheologicalMR fluids) ,

    , ,

    . ,

    /

    , ms,

    105 .

    ER (

    50 m),

    .

    ,

    . ,

    .

    , , . MR

    ,

    Fe-Co, , ,

    , ..

    ( ),

    .

    ,

    .

    .

    , . ,

    ,

    .

    .

    , .

    ,

  • 51

    . - , R MR

    ,

    .

    3.7. .

    3.3.4

    -

    ,

    , , .

    (, , ..),

    , 0.00001%.

    .

    60,

    ,

    : Tb-Dy-Fe, Terbium-Dysprosium-Iron.

    Terfenol-D

    (2-3

    ) .

  • 52

    [36].

    ,

    . -

    .

    Terfenol-D,

    .

    3.8. () ()

    Terfenol-D

    9%. ,

    ( ) (FSMA

    Ferromagnetic SMA) (twins)

    ( NiTi)

    . FSMA

    ,

    . NiMnGa.

  • 53

    3.4

    ,

    , NiTi NiTi-X (

    Cu Al), ,

    ,

    ,

    . (, ,

    ) , . SMA

    , ,

    .

    SMA,

    80,

    [37].

    , SMA

    ,

    [34, 38].

    SMA,

    [34, 39]. SMA ( NiTi)

    ,

    ,

    [40, 41, 42]. ,

    NiTi

    [43].

    /epoxy NiTi/epoxy,

    - [44].

    ,

  • 54

    [32, 45, 38, 46],

    . ,

    adaptive composites

    morphing.

    ,

    , ..

    (. . 3.9).

    3.9

    ,

    ,

    NiTi [47, 48],

    SMA [49],

    SMA

    , [50].

    , -

    , ,

    EADS [51].

    ,

    [52].

    , ,

    Kevlar 29 NiTi /.

  • 55

    ,

    NiTi

    (Kevlar).

    3.4.1 SMA

    ,

    - .

    ,

    .

    SMA ,

    ,

    -

    2 ,

    .

    ,

    NiTi, ,

    f [53]. 3.10,

    .

  • 56

    3.10

    (a),

    f.

    SAM (Self Accommodated Martensite

    ). , (b), (pre-strain)

    . ,

    .

    , ,

    SAM ,

    POM (Preferentially Oriented Martensite

    ).

    f,

    (P parent phase) .

    ,

    . , ,

    POM (P)

    ,

    , (c). ,

    , POM

    SAM. SAM,

    , POMSAM,

  • 57

    (zero strain) [20]. ,

    (b) (c),

    (c) (d). ,

    ,

    , .

    , ,

    .

    , POM

    [53, 54].

    SAM POM,

    . NiTi,

    8%, ,

    100% POM [20, 54]. ,

    , .

    3.5

    .

    ,

    ( )

    ( ).

    .

    ,

    .

    . ,

    , .

  • 58

    .

    3.11 ()

    ,

    .

    3.12

    3.5.1 - Curing

    curing-

    . ,

  • 59

    .

    ( )

    /

    . ,

    (post curing) ,

    .

    (autoclave),

    ,

    ,

    , prepreg. prepreg -

    (..

    ),

    . , prepreg,

    , NiTi.

    prepreg,

    .

    , ,

    ,

    .

    ,

    . , curing,

    (Tg) .

    ,

    .

    (vacuum bag)

    .

    , , .

    ,

  • 60

    , Tg. ,

    SMA,

    ,

    , . ,

    . ,

    ,

    . ,

    , .

    3.6 - Kevlar

    ,

    , laser Raman.

    , 85%

    .

    .

    , ,

    : Kevlar Du Pont de Nemours Co. (), Technora Teijin

    Ltd () Twaron Akzo Nobel ().

    3.6.1 Kevlar

    Kevlar (-

    ) (PPD-T).

    -

    . ,

  • 61

    ,

    .

    .

    20%. 20%

    .

    ,

    . .

    Kevlar 80% 85%.

    Kevlar

    .

    Kevlar 29.

    3.11 (Kevlar)

    3.6.2 Kevlar

    (. . 3.12), -

    ,

    .

    .

  • 62

    3.12 Kevlar

    Kevlar

    . 250 m ,

    170. ,

    ,

    .

    3.13 Kevlar

  • 63

    4

    -

    4.1

    NiTi

    ,

    , . ,

    . ,

    , .

    NiTi,

    ,

    ,

    ,

    ,

    (DSC),

    (SEM)

    ,

    .

  • 64

    ,

    /,

    THERMIS,

    .

    , ,

    .

    4.2

    THERMIS

    hermis

    -

    .

    ,

    , (

    ) , .

    4.1 THERMIS

  • 65

    Thermis

    :

    ) .

    MTS (model: 828 Bionix)

    100 mm,

    20 kPa,

    100

    . MTS,

    (, , , ),

    5

    , .. .

    (load-cells) : 1/10,

    250/2500 2500/2.5kN, load-

    cell, , 0.1.

    ) . Nikon

    (model: Thermal Vision Laird 3A, InfraRed)

    ,

    , .

    ,

    .

    (

    ) ( )

    /,

    . , ,

    ,

  • 66

    , ..

    .

    ) SMA.

    ,

    /

    () 20 SMA,

    ( Joule).

    ,

    .

    (PLC Programmable Logic Controller)

    Simatic Siemens. H 20 ,

    ,

    , .

    ) .

    ( SMA, SMA )

    , ,

    . ,

    ,

    .

    , (

    10 ) ,

    : J RS,

    (analog to digital card) Advantech

    .

    ,

    , IR ,

    .

  • 67

    ) SMA. ,

    SMA

    ,

    NITi, ,

    SMA .

    ,

    Thermis,

    .

    4.2 Thermis () MTS, () Nikon ()

    MTS.

    , Thermis,

    ,

    (, , ) Fluke,

    / ,

    . ,

    ,

    ,

    MTS, .

  • 68

    4.3 SMA.

    4.3

    , SMA

    Joule.

    , ,

    .

    (, P) ()

    (R),

    :

    4.1

    ,

    NiTi,

    .

    ,

    , :

    NiTi

    . ,

    ,

    ,

    .

  • 69

    ,

    ,

    , f,

    .

    4.2

    , , 3

    . ,

    , ,

    .

    ,

    , ,

    (. . 4.4).

    4.4 Thermis.

    4.4,

    Thermis.

  • 70

    MTS

    . , POM,

    (P, parent phase) .

    , ,

    ,

    load cell . ,

    .

    , .

    , SAM

    , .

    ,

    SMA, .

    NiTi

    ,

    , SMA:

    .

    4.4 DSC

    (DSC),

    2.7.

    ,

    TA Instruments (model: Q100) /.

    ,

    ASTM F2005 [12].

    ,

    TA Universal Analysis, .

    ,

    AMT,

  • 71

    0.291 0.005 mm, Ni Ti, Ni

    51% .. ,

    NT10,

    ,

    . ,

    f 85 C.

    4.5 Instruments DSC Q100, NiTi.

    DSC 2 .

    .

    , 10 mg

    , 5 min 85 C.

    . , 4 -

    , 25 C 130 C,

    10C.min-1.

    4.4.1

    10

    . 4.6, ,

    , NiTi.

  • 72

    4.6 DSC NiTi, Ni 51wt%, .

    ,

    . ,

    .

    ,

    , (. .3.10,

    .3).

    DSC, ,

    ,

    , .

    , ,

    ,

    . , , ,

    , POM .

    POM (

  • 73

    SAM ) POM

    FOM. , FOM

    SAM (P)

    . ,

    ,

    3.10 ,

    ,

    .

    TA,

    , ,

    . , ,

    .

    ( p,

    ):

    4.1 , NiTi, Ni 50wt%,

    DSC.

    DSC,

    s=62.5 C f=43.6

    C,

    18.9 C.

    s=73.3 C f=82.6

    C, 9.3 C.

    , 26.8 C.

    ,

    ,

    .

    Austenitic transformation Martensitic transformation

    As (0C)

    Ap (0C)

    Af (0C)

    Latent heat (J/g)

    Af-As (0C)

    Ms (0C)

    Mp (0C)

    Mf (0C)

    Latent heat (J/g)

    Mf-Ms (0C)

    Hyster.

    (0C) 73.3 78.6 82.6 17.4 9.3 62.5 51.8 43.6 15.1 18.9 26.8

  • 74

    4.5 NiTi

    ,

    . ,

    , ,

    .

    , ,

    DSC

    as-received , .

    ,

    ,

    , DSC

    Joule.

    4.5.1

    4.4.

    120 mm.

    MTS, .

    3 ,

    30 mm .

    , ,

    .

    Thermis (. 4.2).

    ,

    H/Y

    . ,

  • 75

    RS,

    ,

    ( ), .

    ,

    0.2 V. ,

    ,

    . ,

    .

    4.5.2 NiTi,

    ,

    25 C ( ) 100 C.

    ,

    , :

    4.2

    V, NiTi Volt (V),

    , Ampere (A),

    R, Ohm ()

    ,

    , V .

    ,

    ,

    , . ,

    ,

  • 76

    , , ..

    0.3 mm 0.15 mm. ,

    (resistivity),

    .

    ,

    :

    4.3

    , , m2,

    , m,

    , Ohm*m

    ,

    . 4.7,

    NiTi,

    , .

    4.7 NiTi .

    20 30 40 50 60 70 80 90 1006.5

    7.0

    7.5

    8.0

    8.5

    9.0

    9.5

    Resis

    tivity

    / (O

    hm*m

    m) /

    (x10

    -4)

    Temperature / oC

  • 77

    ,

    , ,

    . ,

    . ,

    50 C, ,

    . ,

    ,

    DSC. ,

    ,

    4.7, 10%. ,

    [56].

    , ,

    ,

    4.8,

    ,

    DSC.

    4.8 DSC,

    NiTi.

    20 30 40 50 60 70 80 90 1006.5

    7.0

    7.5

    8.0

    8.5

    9.0

    9.5DSC

    MsMf As Af

    Resis

    tivity

    / (O

    hm*m

    m) /

    (x10

    -4)

    Temperature / oC

  • 78

    , ,

    .

    ,

    DSC,

    NiTi. , s

    65o C f 45 C. s f,

    55C 75C . ,

    DSC

    , :

    4.2 , DSC.

    , ,

    ,

    , . ,

    .

    As

    (0C)

    Af

    (0C)

    Af-As

    (0C)

    Ms

    (0C)

    Mf

    (0C)

    Mf-Ms

    (0C) Resistivity

    graph 55 75 20 65 45 20

    DSC 73.3 82.6 9.3 62.5 43.6 18.9 % difference +33% +10% -54% -3.5% -3% -5.5%

  • 79

    4.5.3 NiTi

    .

    , ,

    .

    , (P),

    :

    4.4

    , 120 mm,

    V , 180 C. ,

    ,

    . ,

    ,

    ,

    .

    ,

    ( 4.4)

    ( 4.3),

    ,

    .

    ,

    120 mm, :

  • 80

    4.9 H .

    ,

    .

    , ,

    s,

    .

    ,

    , .

    s,

    NiTi, ,

    120 mm , ,

    .

    4.5

    , , C

    P, Watt

  • 81

    4.9 target point,

    ( 90 C) . ,

    . 4.5,

    90 C,

    .

    , .

    ,

    ,

    ( 0.2 V) 180 C. O

    ,

    85 C,

    , .

    4.10 Thermis 108 C.

  • 82

    4.10,

    108 C, 1.7 Watt .

    , ,

    . ,

    , . ,

    .

    ,

    (emissivity) ,

    . , , .

    (black body) emissivity

    . ,

    ,

    , .

    NiTi , emissivity 0.9

    ( )

    0.88.

    4.11 () 157 C 3.0 Watt ()

    126 C 2.19 Watt.

  • 83

    4.6

    ,

    , ,

    ,

    ( ).

    ,

    ,

    , ,

    .

    ,

    , ..

    .

    NiTi, 8-

    10%.

    ,

    ()

    . NiTi ,

    , detwinning

    2 . 8-10%,

    ,

    . ( ),

    twinning-detwinning,

    [20].

    ,

    ,

    . ,

  • 84

    ,

    ,

    .

    4.6.1

    ( 0.3 mm),

    ,

    (.. ) .

    Thermis,

    MTS.

    120 mm, .

    , ,

    . ,

    (. 4.5) 90C,

    1.3 Watt (.

    . 4.9).

    , ,

    100. NiTi,

    ( 0% 28%),

    Struers,

    (curing) .

    (polishing), ,

    ,

    ,

    .

    , SigmaScan.

  • 85

    4.6.2 NiTi

    NiTi, ,

    (strain control),

    (stress control).

    ,

    ,

    ,

    .

    3-6%

    .

    4.12 NiTi 120 mm strain control, ()

    0.4mm/min, () 1mm/min () 4mm/min

  • 86

    4.13 NiTi 120 mm stress control, ()

    3/min, () 10/min () 12/min ASTM,

    ,

    , 4mm/min

    . ,

    120mm, (strain rate)

    0.033min-1.

    ,

    ,

    ( 10% )

    NiTi .

    , NiTi,

    .

  • 87

    detwinning, ,

    1% 8% . ,

    ,

    ,

    . ,

    .

    4.14 NiTi ( 1%), detwinning (1%-6%)

    (6% ).

    4.6.3 NiTi

    NiTi, Thermis

    (. 4.6.1), .

    , ,

    ,

    ,

    . 4.15

    .

  • 88

    4.15 NiTi , 90 C.

    NiTi , (.

    .4.16). ,

    . ,

    ,

    , .

    4.16 . (fitting)

    .

  • 89

    :

    4.6

    0, 1, .

    . , .

    ,

    ,

    , 0.2%

    . ,

    ,

    - .

    4.3 NiTi .

    4.6.4

    ,

    : ,

    , ,

    . ,

    Martensite (25oC) Austenite(90oC) 20.1 GPa 48.9 GPa

    max 1095 MPa 895 MPa

    0.2% 0.2 271 MPa 649 MPa

    0.30-0.39 0.27-0.36

    1072 MPa 855 MPa

  • 90

    .

    NiTi, ,

    .

    (. 4.6.1),

    . ,

    ( Hooke) NiTi 0% 1%

    . ,

    Poisson () .

    ( 8%

    ),

    . 4.17,

    ,

    .

    4.17 NiTi , ,

    0% 28%.

  • 91

    ,

    . ,

    ,

    NiTi.

    4.18 NiTi ().

    4.19 NiTi

    .

    0 3 6 9 12 15 18 21 24 270

    200

    400

    600

    800

    1000

    1200

    1400

    Stre

    ss (M

    Pa)

    Strain (%)

    real stressengineering stress (fitting)

  • 92

    ,

    . ,

    , , ,

    .

  • 93

    4.7

    NiTi

    3 ,

    ,

    ,

    ( ). ,

    . ,

    NiTi ,

    :

    .

    4.7.1

    Thermis, MTS

    (. . 4.4),

    .

    4.5.3,

    120 mm ,

    90 C , 1.3 Watt.

    ,

    (tabs) (Araldite)

    . ,

    ,

    , .

    , .

  • 94

    4.20 () NiTi () .

    ,

    6%, 3% 0%. ,

    (. .4.3),

    ,

    ,

    . , 6

    .

    ,

    . ,

    ,

    .

    4.7.2

    ,

    6%. ,

    4.20 (12 )

    curing . ,

  • 95

    tabs. ,

    20 .

    () ( )

    , 10 12 sec.

    ,

    ( MPa) , 6% 50

    .

    4.21 Thermis, NiTi, 6% 50 .

    6%, .

    , 600 MPa,

    ,

    500 MPa.

    4.22 , ,

    NiTi 3%.

  • 96

    4.22 NiTi 3%.

    ,

    ,

    (POM)

    . , ,

    500 MP. ,

    :

    4.23 NiTi 0% .

  • 97

    , 0%

    ,

    , - ,

    -

    , . ,

    3%

    , 6%.

    NiTi,

    , ,

    . ,

    460-

    500 MPa, .

    4.24 NiTi (0% ),

    460-500 MPa.

    ,

    ,

    twins

    (. 2 - detwinning) . ,

    , ,

    . ,

  • 98

    (. 4.6)

    detwinning.

    , ,

    ,

    . ,

    SAM, POM. ,

    ,

    [55].

    ,

    . , SMA

    , .

    , , 4.25,

    ,

    Thermis. ,

    , , .

    ,

    .

    4.25 .

  • 99

    4.8 (transformation fatigue)

    (1-cycle stress relaxation) NiTi

    SMA

    , /

    ,

    . ,

    ,

    , ,

    (. .3.10 & .4.4).

    ,

    ,

    ().

    , ,

    , ,

    , ,

    : ,

    ,

    .

    SMA [57].

    H , NiTi,

    . , NiTi,

    [58],

    ,

    ,

    - [40]. ,

    NiTi, f=77 C,

    125 C 50 C, 3%. 1%,

    [26]. , NiTi,

    ,

    . ,

  • 100

    ,

    , NiTi [58].

    , ,

    - NiTi, ,

    , 104

    , 106 , SMA.

    ,

    .

    TiNiCu [59],

    CuZnAl [60] NiTi,

    100 ,

    ,

    , 103 [61].

    (

    ), DSC ,

    (SEM).

    ,

    .

    4.8.1

    Thermis,

    4.7.

    ,

    ,

    .

    120 mm

    ( 4.7).

  • 101

    ( )

    90 C, 100 C,

    1.3 Watt. ,

    f, NiTi , ,

    5-10 C 6% [18,19].

    , ,

    .

    (25 C),

    ,

    .

    ,

    ,

    ( 4.26).

    (t1), t2 .

    t1+t2 , .

    , 10 sec,

    .

    , t2 15 sec.

    4.26 , () ()

  • 102

    ,

    , t1. ,

    , ,k,

    .

    4.7

    NiTi ,

    k: 0.44, 0.50, 0.53 0.57, t1

    (12, 15, 17 20 sec, ).

    ,

    -,

    .

    4.26

    225 , 9.5

    , .

    , ,

    . 4.7,

    , 460-500 MPa

    . , ,

    (4 5),

    .

    , DSC,

    . ,

    as-received ,

    DSC

    training, .

  • 103

    ,

    ,

    510 C, 5 min .

    , ,

    , , .

    , ,

    Thermis, trained ,

    10 MPa. ,

    ,

    ,

    (. 4.7.2).

    DSC,

    (SEM), as-received, trained,

    . SEM

    , Zeiss (model: Supra 35VP)

    10 kV.

    /, .

    ,

    (chemical etching)

    . , ,

    ,

    ,

    .

    4.8.2

    ,

    , NiTi,

    500 MPa, .

  • 104

    Thermis, ,

    0.3 sec ,

    .

    4.27, NiTi,

    k 0.5 (t1=t2=15 sec)

    2100.

    4.27 NiTi, , k=0.50, 100 C

    2100 .

    ,

    .

    , ,

    ,

    ,

    .

    (min=495 MPa, max=510

    Pa) , 0.99 ,

  • 105

    , .

    , (1),

    500 MPa. 4.28,

    , k,

    , 10%

    , SMA

    .

    4.28 . , ,

    , k.

    ,

    , ,

    k,

    . k,

    ,

    , t1. , ,

    ,

  • 106

    . ,

    ,

    k=0.44 k=0.57, 8 sec,

    ,

    . ,

    , t1,

    .

    ,

    ,

    , a b.

    :

    4.8

    , 4.29.

    4.29 , NiTi. ,

    .

  • 107

    ,

    ,

    .

    ,

    ,

    SMA ,

    . , 4.29,

    NiTi ( 50%

    ) , ,

    ( ) .

    ,

    , .

    ,

    ,

    ,

    .

    ,

    .

    4.8.1,

    .

    100, 138, 156 164 C.

    , 9

    ,

    NiTi.

    4.30, .

    , , ,

    ,

    . :

    4.9

    a,b , .

  • 108

    4.30 NiTi. 100, 138, 156 164 C. , .

    , . ,

    ,

    . , 225

    , 85, 70, 50

    45% , 100, 138, 156

    164 C, . , 24 ,

    100 C, 12% .

    20, 32 39%.

    , ,

    4.31,

    , .

  • 109

    4.31 , ,

    . 4.30

    ,

    DSC SEM,

    ,

    (training),

    , (as-received).

    4.8.3

    DSC SEM.

    , NiTi

    ,

    , ,

    de-twinning,

    ,

  • 110

    ,

    (. 4.7.2). training,

    4.8.1, ,

    ,

    4.32.

    4.32 NiTi, 0%, 95 C , training.

    , , as-received.

    ,

    DSC as-

    received . , 4.33,

    .

    .

  • 111

    4.33 DSC as-received training

    , s=82.2o C

    f=93.2o C. ,

    s=61.9o C f=41.1

    o C.

    ,

    .

    (500 C), ,

    (2)

    R ( 2.4). ,

    R- (19) .

    (. 2.6) training,

    R ,

    DSC .

  • 112

    4.34 , DSC

    NiTi,

    , k, 0.44 0.53 . ,

    DSC , .

    4.34 DSC k=0.44 k=0.53.

    ,

    30 MPa.

    , ,

    ,

    , .

    ,

    . , ,

    ( ),

    . as-received

    .

    20 40 60 80 100 120 140-1.0

    -0.8

    -0.6

    -0.4

    -0.2

    0.0

    0.2

    0.4

    0.6

    as received

    2X104 cycles, k=0.53

    2X104 cycles, k=0.44

    Hea

    t flo

    w (W

    /g)

    Temperature (oC)

  • 113

    ,

    .

    , ,

    R.

    4.35,

    138, 156 164 C.

    4.35 DSC 138, 156

    164C.

    ,

    10 C

    . , ,

    , as-received ,

    .

    ,

    .

    20 40 60 80 100 120 140

    -0.6

    -0.4

    -0.2

    0.0

    0.2

    0.4

    as received

    156oC

    138oC

    164oC

    Hea

    t flo

    w (W

    /g)

    Temperature (oC)

  • 114

    ,

    2R phase, , ,

    R,

    f.

    ,

    ,

    DSC. ,

    , ,

    ,

    . s,p f, ,

    .

    4.4 DSC

    as-received .

  • 115

    ,

    , (t1),

    . ,

    ,

    ,

    .

    ,

    , ,

    , . DSC

    , as-received ,

    .

    . ,

    NiTi ,

    ,

    .

    NiTi, ,

    ,

    twins ( POM). de-twinning 2

    . ,

    , . ,

    ,

    ,

    .

    (SEM),

    NiTi ,

  • 116

    .

    as-received

    trained . ,

    SEM, .

    4.36 SEM as-received .

    4.37 SEM training.

  • 117

    4.38 SEM .

    4.39 SEM .

  • 118

    4.36,

    NiTi,

    ,

    . -

    (SAM),

    ,

    (POM).

    , ,

    NiTi ,

    POM

    .

    ,

    , ,

    SAM, ,

    twins. ,

    - ,

    training (. 4.37),

    , ,

    . ,

    , SAM.

    ,

    (. 3.38 & 3.39), SAM

    :

    DSC trained

    ,

    . NiTi

    SAM, ,

    .

  • 119

    100% SAM, ,

    , [62].

    ,

    ,

    (transformation fatigue), (stress relaxation),

    SAM,

    (slipping)

    twins.

    twinning de-twinning. ,

    DSC ,

    .

    ,

    , .

    ,

    .

    , (

    ) training,

    DSC SEM,

    : SAM. ,

    4.39, (

    fishbone) - ,

    . 4.40 ,

    ( SAM)

    , training .

  • 120

    4.40 () SAM

    () training

    ,

    (

    ),

    .

    ,

    .

    95-100C,

    .

    ,

    , .

    t1+t2, t1 t2

  • 121

    . , i ,

    i :

    4.10

    , ,

    . 4.41,

    ,

    .

    4.41 .

    ,

    , k=0.57

    (. 4.41).

    k=0.57, t1+t2=20+15 sec=35 sec. ,

    24 h, 2469

    . ,

  • 122

    2469 24 h .

    , , 32%

    , 68% .

    , , 18%

    82%

    .

    k=0.44, 18%

    82%, , t1

    24 h, . ,

    ,

    , .

    ,

    ,

    as-received . ,

    -

    . ,

    ,

    . ,

    , .

    ,

    SEM, ,

    , ,

    .

  • 123

    4.42 SEM as-received , -,

    .

    as receivedstress relaxation

    transformation fatigue

  • 124

    5

    -

    5.1

    4 , ,

    -.

    ,

    ,

    / . , NiTi

    ,

    .

    ,

    .

    ,

    . ,

    - ,

  • 125

    ,

    NiTi

    . ,

    NiTi

    [58,40,41].

    NiTi NiTiCu,

    [63,64] (NiTi strips) [65]. H

    -

    ,

    NiTi [13]. NiTi,

    [44]

    ,

    [50]. ,

    - ,

    , EADS

    [51].

    , ,

    Kevlar 29 NiTi,

    . ,

    , ,

    - :

    ,

    (Tg) ,

    (f) ,

    ,

    (debonding ) .

    ,

    ,

    ,

  • 126

    , ,

    NiTi

    ,

    ,

    (DMA) .

    Thermis,

    ,

    .

    , Kevlar,

    ,

    laser Raman [66]. , ,

    ,

    NiTiCu ,

    [16,67].

    5.2 -

    -

    , ,

    , ()

    (),

    . ,

    , ,

    (.. , ,

    ..). ,

    ,

  • 127

    , ,

    . ,

    ,

    ,

    .

    ,

    - .

    1986, Budiasnsky,

    SMA

    ,

    (shear-lag model) [68]. ,

    ,

    [48, 69].

    5.1 shear-lag model 1986 Budiansky SMA

    5.1, ,

    ,

    (shear layer)

  • 128

    . ,

    . -

    ,

    [70,71], ,

    [71, 72].

    SMA ,

    ,

    ,

    .

    ,

    [73].

    [74]:

    -

    -

    - ,

    -

    NiTi

    ,

    curing

    .

    , ,

    .

    ,

    NiTi

    [13], ,

    .. , , ..

    , (. . 5.2).

    , ,

    (. 4.4),

  • 129

    .

    (chemical etching)

    (SEM).

    5.2.

    5.2 () NiTi-, ()

    SEM,

    8%.

    ,

    [75]. ,

    (

    Kevlar), -

    ,

    curing 150 C,

    NiTi,

    [76].

  • 130

    ,

    Kevlar

    130 C,

    . ,

    ,

    Thermis.

    .

    5.3

    ,

    (g) .

    ,

    Tg,

    .

    SMA,

    , Af,

    .

    .

    ,

    ( ), g. [6]. ,

    ,

  • 131

    , .

    ,

    NiTi

    .

    LTM217 ACG (UK).

    ,

    ,

    150 C. Tg,

    (DMA) LTM217,

    ,

    , Kevlar 29

    .

    5.3.1 Tg

    , ,

    :

    5.1

    , ,

    , 0,

    ,

    :

    5.2

    Hooke ,

    :

    5.3

    , (storage modulus) ,

    (loss modulus) .

  • 132

    :

    5.4

    ,

    : (glassy), (transition),

    (rubbery) (flow). H

    ,

    (tan),

    (. . 5.3). ,

    ,

    .

    5.3 , tan . tan=f(t),

    .

  • 133

    5.3.2 Tg

    H (DMA)

    Instruments (Model: Q800)

    /.

    5-60 mm, 5-15 mm

    7 mm. ,

    . ,

    .

    . DMA,

    , ,

    .

    20 10-4 ,

    1 nm.

    5.4 DMA / , .

  • 134

    LTM217,

    (3 point bending). (5)

    20 mm, 6.4 mm 1.15 mm,

    .

    (curing) ,

    ,

    . ,

    20m 1 Hz ,

    , , tan,

    10-230 C.

    ,

    160 C.

    tan

    .

    5.5 Tg LTM217, tan .

  • 135

    NiTi (f = 82.6 oC) Tg,

    ,

    5.2,

    , .

  • 136

    5.4

    ,

    (prepregs), NiTi

    , .

    prepegs Advanced Composites Group (ACG, UK)

    LTM217,

    Kevlar 29 . Du Pont,

    USA, 16 m, prepregs,

    , , 53.5%.

    , NiTi,

    ,

    0 (

    ).

    ,

    ,

    , ,

    : 3 C/min

    70 C, 12 ,

    50 C.

    140 C 0.3 C/min, 30 min

    50 C, curing .

    ,

    prepregs

    .

    ,

    ,

    (), .

  • 137

    5.6 , prepregs,

    ACG, UK. curing ,

    (autoclave)

    / (. . 5.7). , Aeroform

    Ltd., 225 C

    10 bar.

    5.7 O

  • 138

    ,

    950 mbar.

    60 cm 1.1 m.

    ACG,

    prepreg, :

    (tool) ,

    (release film)

    . ,

    ,

    . ,

    prepreg , .. .

    ,

    , . ,

    . ,

    (

    , ) .

    5.8 prepreg ,

  • 139

    ,

    (breather) .

    (vacuum bag),

    ,

    (tool) .

    ,

    .

    ,

    ( )

    . ,

    , NiTi

    ,

    curing.

    , ,

    , .

    5.9 -

  • 140

    (tool), , ,

    Teflon (. . 5.9).

    , ( ) 100 40 10

    mm. ,

    ,

    1 mm ,

    SMA. , ,

    . ,

    tool, .

    prepreg 100 40 mm

    SMA ,

    Teflon 99 39 mm (

    ),

    (. . 5.8). ,

    .

    Teflon,

    , release film

    , .

    ,

    , ,

    tool, 5.9. ,

    . ,

    (breather), , prepreg,

    .

    Teflon,

    , .

    5.6.

  • 141

    5.4.1

    , (6) prepreg.

    , NiTi,

    0.3 mm prepreg,

    0. L,

    (100 mm), D, 11 mm. ,

    , ,

    . d, 0.99 1.00 mm

    . 5.10,

    .

    5.10 . , 4 NiTi .

    , ,

    . ,

    SMA .

    , , (4)

    , (6) . SMA

    =2 mm, , =1 mm.

  • 142

    , , ,

    .

    , ,

    , .

    5.11 : 4 6 .

    ,

    ,

    , SMA .

    , 0.01 mm.

    5.1 .

    ,

    5.11.

    Thermis, .

    .

    (mm) L

    (mm) D

    (mm) d

    (mm) H

    . . Vf .

    A 4 100 11 0.99-1.00

    2 0.0258

    B 6 100 11 0.99-1.00

    1 0.0387

  • 143

    ,

    4 , Joule.

    ,

    (4 6 ),

    . ,

    ,

    , .

    , (tabs)

    , .

    tabs, ,

    , 2 mm, 12 mm 18 mm. tabs

    ,

    MTS,

    .

    5.12 () ,

    , () () , tabs .

  • 144

    5.5

    NiTi

    100 C, ,

    .

    ,

    Thermis,

    /.

    , (thermal coefficient

    of expansion TCE) ,

    .

    , ,

    ,

    [74].

    ,

    TCE, . ,

    :

    5.5

    , 1 ( )

    1, 1

    1, 1

    f, m,

    f, Em,

    Vf,

  • 145

    ,

    .

    ,

    /, ,

    ,

    [77,78].

    , ,

    LTM217/Kevlar 29/SMA. ,

    .

    ,

    Thermis.

    , ,

    TCE, ,

    .

    [79], LTM217

    ,

    2.5 3.5 /C. Kevlar ,

    . ,

    [80]. Kevlar,

    , ,

    C-C

    ,

    -6 -4 /C [81,80].

    5.5.1 Thermis

    Thermis,

    , ,

    , DMA. ,

  • 146

    ,

    , . ,

    ,

    ( NiTi)

    , .

    ,

    5.4, NiTi.

    MTS Thermis,

    , 1 cm

    . , ,

    , DWT (model: HLP 1500),

    200 L/min, 256 C

    20W. ,

    30 cm .

    ,

    , 100 C,

    NiTi.

    (4) ,

    . 6 2

    5 . ,

    ,

    , MTS.

    ,

    ,

    . TC1, TC2 1 2

    . , 1

    6 ,

    , 2 min .

    , 25 C.

  • 147

    5.13 Thermis , NiTi, 100 C

    ,

    ,

    ,

    .

    ,

    . ,

    . ,

    Thermis,

    . ,

    ,

    NiTi.

    , ,

    ,

    . , ,

  • 148

    2-2.5 . ,

    TS, 0.1 . O

    ,

    ,

    ,

    NiTi (4 ),

    .

    ,

    Thermis,

    ,

    . ,

    ,

    .

    5.6

    NiTi,

    ,

    ,

    . ,

    ,

    ,

    (. 4.5.2 4.5.3).

    , NiTi

  • 149

    .

    ,

    ,

    Af. ,

    (

    ) ,

    . ,

    , .

    ,

    4.5,

    :

    - ,

    .

    - 4 6 ,

    ,

    (. . 5.12).

    - NiTi,

    ,

    ,

    (. . 5.12).

    Thermis,

    .

    ,

    , ,

    . ,

    , . 4 ,

    ,

    .

  • 150

    5.6.1

    ,

    ( )

    SMA

    . ,

    . ,

    ,

    . ,

    .

    . 5.14. 1,

    2,

    .

    ,

    k (W/m K). d, , ,

    1mm. 0.3mm,

    0.35mm.

    5.14

  • 151

    Fourier, ,

    (), [135]:

    5.6

    , Q, ( , W)

    ,

    k, ,

    , ,

    ,

    5.6, ,

    :

    5.7

    , 1, 2,

    .

    , (heat flux) q,

    W/m2. 5.7 :

    5.8

    , 0.35mm,

    , .

    prepreg [79], 0.25

    W/m K. 4 ,

    120 mm 100 C,

    1.3 Watt .

    , . L=120 mm

    d=0.3 mm, 113.04 m2. ,

    , , :

    5.9

    q,

    . k,q 5.8, :

  • 152

    5.10

    ,

    ,

    . ,

    (

    ), .

    , , :

    100 C,

    ,

    15 20 C .

    5.6.2

    ,

    . ,

    5.4.1.

    , ,

    .

    ,

    .

    ,

    . 5.12, SMA .

    tabs ,

    .

    ,

    ,

    4 .

  • 153

    0.3 V

    0.5 V. 1.5 min, ,

    .

    SMA, 3

    .

    5.15. ,

    . ,

    , 5 C.

    5.15 .

    . ,

    . ,

    Thermis, 25C.

  • 154

    5.6.3

    ,

    ,

    .

    5.16 , .

    5.17 , .

  • 155

    ,

    NiTi (. . 4.7),

    ,

    . ,

    ,

    ,

    ,

    .

    ,

    ,

    , , .

    ,

    , ,

    .

    ,

    . 4 NiTi,

    , 6 . , 50%

    , .

    , (. . 4.3),

    50% . ,

    7.5 11.5 .

    , 9 13.5 ,

    .

    ,

    5.6.1, ,

    20 C.

    , 4.7, 55

    60 C,

    , 5.16 5.17,

  • 156

    40 C. ,

    75 C,

    60 C .

    ,

    ,

    ,

    100 C ,

    , 15 20 C

    .

    ,

    ,

    , Thermis

    .

  • 157

    5.7

    ,

    . ,

    ,

    ,

    . ,

    ,

    .

    ,

    ,

    .

    , :

    .

    5.7.1

    ,

    . SMA

    , 4 . Kevlar

    29,

    ,

    . ,

    122 GPa,

  • 158

    2.5 % 3024 Pa [82]. H LTM217,

    curing , 3

    6 GPa, 70 100 GPa

    3 5 % [79].

    ,

    ,

    ,

    ,

    Kevlar. ,

    ,

    ,

    . ,

    SMA

    .

    ,

    MTS Thermis ASTM D3039,

    .

    , MTS 25kN,

    Kyowa (model: KFG/5/120),

    ,

    2.0%. ,

    ,

    .

    ,

    .

  • 159

    5.18 MTS Thermis.

    ,

    (.

    5.4.1), ,

    NiTi. ,

    .

    25 C.

    ,

    0.01 ,

    . ,

    ,

    NiTi .

    , 0.025

    , Kevlar.

    , ,

    . ,

    ,

    .

  • 160

    ,

    DMA,

    5.3.2. 20mm,

    6.4mm 1.15mm ,

    . SMA SMA.

    , 3 1mm .

    5.19 , 3-point bending

    DMA, .

    ,

    20m 1Hz.

    , , (.

    , . 5.3.1) 10 230 C. ,

    ,

    . , DMA,

    , ,

    NiTi.

  • 161

    5.7.2

    ,

    .

    5.20 (4 NiTi) .

    ,

    ,

    45.08 GPa. ,

    . ,

    SMA. H E,

    , 44.76 GPa,

    44.35 GPa.

  • 162

    5.21 (6 NiTi)

    5.22 NiTi.

    ,

    SMA,

    . ,

  • 163

    , .

    max b b GPa MPa -- MPa

    1 47 1065 0,0363 749,34 2 44 1099 0,0353 780,45 3 46 1101 0,0356 699,46 4 44 1051 0,0359 776,32 5 43 1053 0,0361 801,87

    45 1074 0,0358 761,49 1,43 24,44 0,0004 39,38

    1 45 1164 0,0395 802,34 2 42 1198 0,0397 818,56 3 45 1098 0,0324 793,12 4 43 1196 0,0402 715,89 5 47 1218 0,0344 835,78

    44 1175 0,0372 793,14 1,84 47,16 0,0035 46,14

    NiTi 1 45 1034 0,0456 880,45 2 41 1098 0,0345 904,34 3 42 1123 0,0367 801,99 4 46 1022 0,0425 918,94 5 45 1100 0,0488 956,88

    44 1075 0,0416 892,52 1,94 44,78 0,0059 57,70

    5.2 , , ,

    .

  • 164

    5.7.3 DMA

    5.23,

    () ()

    10 230 C.

    5.23 , DMA, SMA.

    ,

    ,

    ,

    .

    ,

    SMA,

    prepreg. ,

    . , 25 C, 39.3 GPa

    38.93 GPa , 5 GPa,

    .

  • 165

    ,

    ,

    (10C), (25C)

    (100C).

    10C 25C 100C 10C 25C 100C GPa

    LTM217/Kevlar 29 1 39,3 38,9 32,5 0,85 0,83 1,08 2 39,5 38,5 33,5 0,88 0,90 0,94 3 38,9 40,0 32,0 0,90 0,93 0,94

    39,2 39,10 32,7 0,88 0,89 0,99 LTM217/Kevlar 29/SMA

    1 40,2 39,3 33,9 0,76 0,75 1,05 2 41,0 38,9 33,0 0,75 0,87 1,07 3 40,8 39,4 34,5 0,88 0,90 0,95

    40,6 39,2 33,8 0,79 0,84 1,03

    5.3 10, 25 100C, DMA

    SMA.

  • 165

    5.8

    SMA

    4 ,

    ,

    ,

    ,

    ( ,

    ..).

    ,

    Thermis, ,

    ,

    SMA.

    ,

    , ,

    NiTi. ,

    (. . 5.15) ,

    5.6.1,

    80C.

    5.8.1

    Thermis,

    ( ),

    .

    Joule,

    ,

    . , . 5.12.

  • 166

    ,

    MTS, ,

    ,

    .

    , ,

    . ,

    ,

    . ,

    ,

    .

    5.24 Thermis,

    .

  • 167

    5.25 Thermis, ,

    . 5.15.

    ,

    ,

    Thermis.

    , , f.

    , ,

    80 C.

    25 C.

    , ,

    0.3V,

    0.2, . ,

    , 3 Watt,

    , 4.2 Watt . ,

    .

  • 168

    5.8.2

    ,

    , ,

    80 C.

    ,

    . ,

    3 4.2 Watt.

    5.26 Thermis, ,

    . , 4.2 Watt.

    ,

    , SMA. ,

    , SMA

  • 169

    f, ,

    .

    .

    ,

    80 C, 3 Watt 4.2 Watt

    .

    ,

    , , 3 4.2 Watt ,

    80 C. (

    ) (

    ,

    )

    .

    5.27 . .

    40 .

    ,

    ,

  • 170

    , NiTi,

    40 , SMA

    . , NiTi,

    , 62 ,

    .

    ,

    3.65 5.65 MPa, .

    , , ,

    ,

    .

    5.28 . 62 .

    , ,

    . ,

    .

  • 171

    ,

    . 5.29,

    .

    5.29 , .

    ,

    ,

    ,

    , ,

    . , 48 sec,

    41 sec. ,

    - 48 sec, ,

    ,

    . , ,

  • 172

    45 sec ,

    .

    ,

    , 60

    sec > 41 sec, duty cycle (. 4.8.1),

    , 48 sec.

    ,

    ,

    ,

    ,

    .

    5.30 , SMA. H ,

    , 70 C.

  • 173

    , ,

    ,

    .

    ,

    ,

    ,

    .

  • 174

    5.9

    ,

    SMA.

    ,

    ,

    4.8,

    NiTi. ,

    - ,

    ,

    .

    ,

    ,

    ,

    . ,

    , ,

    SMA,

    .

    , . ,

    SMA, (..

    ),

    .

    , ,

    , -

    ,

    , .

  • 175

    ,

    ,

    NiTi. , ,

    , ,

    .

    ,

    .

    5.9.1

    ,

    NiTi, .

    , 5.4.

    Thermis.

    MTS,

    (. 5.8.1)

    ,

    .

    5.8,

    ,

    ,

    .

    ,

    , .. ,

    , ,

    .

    , ,

    ,

    .

  • 176

    ,

    NiTi,

    ,

    80C. (. 5.6.1),

    ,

    100C.

    , 3 Watt , 4.2 Watt.

    ,

    60 sec, ,

    (. . 5.29). k (duty cycle), ,

    NiTi, , 0.44,

    0.50, 0.53 0.57. ,

    , 48, 60, 68 80 sec.

    ,

    80C 100C.

    ,

    ,

    ,

    .

    , 3 Watt (80oC) 3.7 Watt (100oC),

    , 4.2 Watt (80oC) 5.1 Watt (100C).

    , 230 .

    ,

    25C.

    , . ,

    k

    NiTi. ,

    ,

    , .

  • 177

    5.9.2

    , ,

    , k. ,

    , NiTi.

    ,

    , ,

    ,

    80oC.

    5.31

    , k=0.5, 0.53, 0.57 0.44, 80C.

    ( N) ( Pa), .

  • 178

    ,

    , 6 NiTi.

    ,

    , .

    5.32

    , k=0.5, 0.53, 0.57 0.44, 80C. ,

    ( , )

    .

    ,

    ,

    5.8. , ,

    , k=0.44, 0.50, 0.53 0.57,

    41.25, 41.00, 40.22 41.65 . ,

    3.79, 3.76, 3.69 3.82 MPa. ,

  • 179

    k,

    61.34, 61.35, 62.00 60.88 ,

    5.63, 5.63, 5.69 5.59 MPa.

    , , 41 ,

    , 61.4 ,

    50%. ,

    , 50%

    (2.58% 3.87% ).

    , ,

    , ,

    .

    ,

    , ,

    , , .

    5.33 ,

  • 180

    5.33,

    ,

    ,

    ,

    . ,

    .

    5.34 .

    .

    , ,

    (fitting curves) .

    NiTi,

  • 181

    .

    :

    5.11

    ,

    : a=0.159, b=-0.0181 y0=-0.14.

    a=0.285, b=-0.0144 y0=-0.25.

    ,

    .

    ,

    , duty cycle, k.

    , ,

    k,

    . ,

    SMA (. . 5.33 . 5.31),

    k=0.57 ,

    k=0.50, ,

    0.53.

    (. . 5.32 . 5.34),

    ,

    k=0.57, ,

    .

    ,

    k,

    .

    (60 sec), duty cycle

    . , (. )

    .

    ,

    NiTi.

    ,

    ,

  • 182

    .

    , , ,

    50% 1 103

    , 6 103 ,

    10% . , 50%

    , 1.4 103 ,

    7 103 15%

    . , NiTi

    (. 4.8.2), 2 103

    , 2 104 .

    , ,

    , , .

    5.35 SMA,

    .

  • 183

    ,

    . ,

    SMA.

    , ,

    . ,

    ,

    4 ,

    .

    , ,

    ,

    . ,

    ,

    .

    , ,

    , .

    ,

    NiTi

    .

    ,

    .

    , (

    ) , ,

    80C 100C. H

    , ,

    NiTi.

  • 184

    5.36

    80C 100C.

    5.37 80C 100C.

  • 185

    , ,

    . , 40.01 (

    80C 41.2 100C. ,

    60.10 61.9 .

    ,

    ,

    .

    ,

    ,

    NiTi.

    5.12

    a b, :

    a=1.028, b=0.038 80C a=1.040, b=0.060

    100C. , a=1.007, b=0.042 80C a=1.010, b=0.068

    100C.

    ,

    ,

    . ,

    ,

    f,

    .

    SMA 4 .

    ,

    . , 24 ,

    80C, 18%

    . , 12%

    100C. ,

    .

  • 186

    5.38 , .

    .

    5.39 . 5.38

  • 187

    , ,

    ,

    100C. H ,

    80C,

    ,

    , 100C.

    , 50

    ,

    , , ,

    .

    5.40 80C 100C, NiTi 100C.

  • 188

    6

    -

    6.1

    ,

    , ,

    .

    ,

    ,

    (0) Kevlar 29,

    , -, 300m.

    , ,

    NiTi . ,

    ,

    ,

    ,

    , ,

    ..

    , ,

    ,

  • 189

    , 4.2

    Thermis.

    ,

    ,

    , ,

    , ,

    , , ,

    . ,

    (DSC),

    (DMA) (SEM),

    .

    ,

    ,

    NiTi, :

    (transformation fatigue) (activation stress

    relaxation) .

    ,

    , ,

    . NiTi,

    , ,

    ,

    .

    ,

    .

    ,

    ,

    , , stress

    relaxation,

    .

  • 190

    ,

    ,

    , ,

    ,

    .

    , ,

    ,

    , :

    ,

    ,

    .

    6.2 Thermis

    1960,

    NiTi,

    ,

    .

    , ,

    ,

    ,

    .

    Thermis,

    (. 4.2), .

    ,

    MTS, ,

  • 191

    .

    (, ,

    ..) , , ,

    ,

    ,

    . ,

    (. .4.2), ,

    SMA

    .

    ,

    , ,

    SMA,

    . ,

    ( ), ,

    ,

    .

    ,

    , ,

    .

    ,

    , [83].

    SMA Joule,

    Thermis, ,

    .

    ,

    (20) ( , = NiTi)

    .

    ,

    . ,

  • 192

    , SMA

    ,

    .

    ,

    ,

    .

    Thermis,

    ,

    .

    6.3 NiTi

    ,

    , 4 5. ,

    ,

    .

    NiTi

    , 500 MPa ,

    , 100C.

    , ,

    , ,

    , k. ,

    ,

    ,

    - .

    ,

    . NiTi, 50%

    , 2 103 ,

  • 193

    2 104 ,

    .

    ,

    41 ( 3.8 MPa),

    , 61.5 ( 5.7 MPa) .

    ,

    ,

    50%. SMA,

    ,

    ,

    . ,

    duty cycle,

    , .

    , 50% , 1 103

    , 6 103 ,

    .

    ,

    5 4

    SMA 10 , 6 . ,

    ,

    , Thermis,

    .

    ,

    .

    ,

    1 103 , , ,

    .

  • 194

    6.4 NiTi

    , NiTi,

    225 . ,

    ,

    100C. ,

    500MPa ,

    ,

    . ,

    ,

    .

    , 100C,

    15% ,

    164C, 65%.

    , 24 ,

    12% 29%, .

    ,

    ,

    . ,

    , , , 40 N 60 .

    ,

    , ,

    . 80C (

    100C , ), 24

    , 18%

    35%, , 225 .

    ,

    ,

    , , ,

    ,

    . ,

  • 195

    ,

    , ,

    , .

    6.5

    ,

    DSC SEM, as-received,

    trained ,

    4 .

    ,

    , ,

    .

    training,

    ,

    .

    , ,

    , ,

    training, ,

    .

    ,

    ,

    DSC, . ,

    R-.

    , , ,

    NiTi ,

    , .

    , DSC training,

  • 196

    (. . 4.33).

    ,

    , ,

    ,

    .

    ,

    , , DSC

    ,

    .

    ,

    (. 4.8.3)

    twinning detwinning NiTi .

    , (slipping),

    (twins),

    (. . 4.40),

    . , ,

    ,

    .

    , ,

    , ,

    ,

    .

    ,

    , as-received

    POM, .

    NiTi, training, SAM,

    , ,

    SAM. ,

    - , ,

    .

    SAM, ,

  • 197

    (slipping under constrained conditions)

    , .

    , ,

    .

    ,

    , .

    ,

    ,

    . slipping

    ,

    .

    6.6

    ,

    ,

    ,

    , RC

    .

    ,

    ,

    ,

    .

  • 198

    , ,

    ,

    , .

    , S/Nf.

    ,