polityka rowerowa republiki federalnej niemiec – rola ... · 10.03.10 polityka rowerowa republiki...
TRANSCRIPT
10.03.10
Polityka Rowerowa Republiki Federalnej Niemiec – rola udziału społecznego
Rowerowa Polska - Rowerowa Europa.Korzyści ze współpracy społecznej podczas realizacji polityki transportowej
16.03.2010 Dipl.-Ing. Michael Haase
Człowiek - najlepsza inwestycja
1
2
Cz oł wiek - najlepsza inwestycja
Plan prezentacji
Niemiecki Narodowy Program Rowerowy 2002-2012 („Nationaler Radverkehrsplan 2002 – 2012“) – wprowadzenie do dialogu
kompetencje rządu federalnego w zakresie ruchu rowerowego
nowelizacja niemieckiego prawa o ruchu drogowym (Straßenverkehrsordnung) w 2009 r.
Akademia Rowerowa (Fahrradakademie) a dialog między samorządami a ekspertami
2
3
Cz oł wiek - najlepsza inwestycja
o sobie
specjalista od zarządzania transportu w ISPU
od ponad 20 lat aktywny w zakresie transportu rowerowego
członek zespołu roboczego do spraw ruchu rowerowego i pieszego – Towarzystwa Naukowego Budowy Dróg i Nauk o Transporcie (Forschungsgesellschaft für Straßen und Verkehrswesen)
współpraca przy tworzeniu Narodowego Programu Rowerowego (NRVP) oraz wdrażaniu projektów (np. podręcznik dla ruchu rowerowego)
kierownik projektów, m.in. koncepcji ruchu rowerowego w 2 landach
częsty wykładowca Akademii Rowerowej
działacz społeczny w Allgemeinen Deutschen Fahrrad-Club (ADFC) Drezno
© T
hiem
an-L
inde
n
3
4
Cz oł wiek - najlepsza inwestycja
od 2002 r. Niemcy posiadają Narodowy Program Rowerowy
bazuje on na zagranicznych odpowiednikach (Masterplan
Fiets Holandii, National Cycling Strategy Wielkiej Brytanii, …)
dotychczasowych działaniach najważniejszych organizacji wspierających ruch (Niemieckiego Klubu Rowerowego-ADFC, najważniejszych związków, stowarzyszeń, w tym porozumień samorządowych, …)
wsparciu parlamentu (Bundestagu) od 2002
Narodowy Program Rowerowy - Powstawanie
4
5
Cz oł wiek - najlepsza inwestycja
Narodowy Program Rowerowy wymienia następujący podział zadań na rzecz ruchu rowerowego w Niemczech:
poziom federalny: prawo o ruchu drogowym (Straßenverkehrsordnung), drogi rowerowe przy
drogach krajowych, prawo podatkowe, badania / modelowe rozwiązania, przepisy budowy dróg …
poziom krajów związkowych: wdrażenie prawa o ruchu drogowym, drogi rowerowe przy drogach
regionalych, przepisy landowe oraz wsparcie w zakresie (budowy dróg, turystyki, transportu
publicznego, wychowania komunikacyjnego …), Policja, integracja z transportem publicznym,
liczba miejsc parkingowych w prawie budowlanym (domena landów), koordynacja działań na
poziomie gminnym i powiatowym
gminy: infrastruktura rowerowa przy drogach gminnych, planowanie transportu - polityka, miejsca
parkingowe dla rowerów, sprzątanie i odśnieżanie dróg rowerowych, PR, dialog z mieszkańcami…
inni aktorzy: wsparcie, sprzedaż i serwis rowerów, promocja wykorzystania rowerów …
Narodowy Program Rowerowy – kompetencje
5
6
Cz oł wiek - najlepsza inwestycja
Cel przewodni Narodowego Programu Rowerowego: Ruch rowerowy jako system
- prawo,- podatki (ryczałt na dojazdy),- infrastruktura,- partycypacja społeczna ADFC, VCD,- planowanie przestrzenne,- rowery służbowe,- wypożyczalnie…
6
7
Cz oł wiek - najlepsza inwestycja
Podczas tworzenia Narodowego Programu Rowerowego w 2001 r. Federalne Ministerstwo Transportu położyło szczególny nacisk na poznanie stanowisk eksperckich
Vertreter der Bundesländer
najważniejszych związków samorządowych (np. Związku Miast)
stowarzyszeń i organizacji branżowych (ADFC- Niemiecki Klub Rowerowy, VCD – Niemiecki Klub Transportowy, Verkehrswacht –
stowarzyszenia na rzecz bezpieczństwa ruchu drogowego, Zweirad-Industrie-Verband – związku producentów …)
Kolei Niemieckich SA (Deutsche Bahn AG)
biur projektowych zajmujących się ruchem rowerowym
organizacji turystycznych
Narodowy Program Rowerowy - Powstawanie
© M
icha
el H
aase
7
8
Cz oł wiek - najlepsza inwestycja
Wzrost udziału ruchu rowerowego w ogólnej strukturze ruchu (w skali całego
kraju)
Sukces: z 9 % w 2002 do 10 % w 2008 r.
wspieranie ruchu rowerowego jako istotnego elementu zrównoważonego,
zintegrowanego systemu transportu
wspieranie nowoczesnej mobilności w miastach, która jest przyjazna
środowisku i spełniająca ważną rolę społeczną w ramach modelu planowania
przestrzennego zwanego „miastem krótkich dróg“
poprawa bezpieczeństwa ruchu rowerowego
Narodowy Program Rowerowy – Cele rządu federalnego
Rząd federalny potraktował Narodowy Program Rowerowy jako zaproszenie do dialogu społecznego. Debata z partnerami społecznymi została wzbogacona postawieniem konkretnych celów.
© M
icha
el H
aase
8
9
Cz oł wiek - najlepsza inwestycja
podwojenie środków finansowych na drogi rowerowe przy drogach krajowych (Bundesstraßen) do poziomu ok. 100 mln EUR rocznie
przeznaczanie ok. 2 - 3 mln EUR rocznie na działania nieinwestyczyjne wspierające ruch rowerowy (badania, projekty modelowe, komunikacja społeczna…)
Narodowy Program Rowerowy – działania
portal rowerowy: www.nrvp.de
edukacja i dialog poprzez Akademię Rowerową (Fahrradakademie)
nowelizacja prawa o ruchu drogowym (Straßenverkehrsordnung)
…
9
1
Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 1994 r. niemieckiego parlamentu - Bundestagu, rządu federalny został zobowiązany do przedstawienia sprawozdania na temat sytuacji ruchu rowerowego co 5 lat.
Raport ten powinien:
być uzgadniany z krajami związkowymi (landami)
tworzony przy współpracy z kompetentnymi organizacjami
zawierać wskazówki, przykłady porady itp. jak rozwijać ruch rowerowy
Raporty rowerowe rządu federalnego
© M
icha
el H
aase
10
2
wydany w 2000 r., ok. 60 stron
bazuje na opiniach kompetentnych biur planistycznych zajmujących się ruchem rowerowym (nadesłano ok. 700 stron)
analizuje opinie (wywiady, ekspertyzy, stanowiska) landów, najważniejszych stowarzyszeń transportowych i związków samorządów
prezentuje bieżącą działalność – sukcesy i porażki
wskazuje dobre przykłady z Niemiec i zagranicy (np. krajowej polityki rowerowej)
promuje wzorzec: „ruch rowerowy jako system”
proponuje rowerową grupę roboczą rządu federalnego i landów (już istnieje)
przedstawia koncepcje działań na rzecz ruchu rowerowego przedstawione przez organizacje społeczne i postuluje wprowadzenie ich do powstającego Narodowego Programu Rowerowego (odrzucone wówczas przez rząd federalny)
Pierwszy raport rządu federalnego w zakresie ruchu rowerowego
11
3
wydany w 2007 r., 21 stron
bazuje na opiniach kompetentnych biur planistycznych zajmujących się ruchem rowerowym (nadesłano ok. 700 stron)
wymienia to, co się udało osiągnąć dotychczas z Narodowego Programu Rowerowego
wyznaczono dalsze możliwości działania, m.in.:
uregulowanie prawne przy przebiegu dróg krajowych przez miejscowosci
wymiana wiedzy i wzajemne poznanie (federacja, landy, gminy, inni)
Akademia Rowerowe i konferencje branżowe
ogólnoniemiecka sieć turystycznych dróg rowerowych przewóz rowerów w
pociągach ICE
Drugi raport rządu federalnego w zakresie ruchu rowerowego
12
4
nowelizacja zapowiedziana w Narodowym Programie Rowerowym (w 2002 r.)
bazuje na doświadczeniach nowelizacji z 1997 r. i jej wdrażaniu
nowelizacja zasad dla ruchu rowerowego połączona z innym ważnym zagadnieniem: „mniej znaków drogowych – lepsze oznakowanie“
Cele, m.in.:
redukcja liczby infrastruktury rowerowej, która nakłada na rowerzystę
obowiązek korzystania z niej
uproszczenie reguł
większa elastyczność przepisów - więcej możliwości dla gmin w
tworzeniu przyjaznych rowerzystom rozwiązań
Nowelizacja prawa o ruchu drogowym (StVO) z 2009 r.
13
5
Nowelizacja prawa o ruchu drogowym (StVO) z 1997 r.: uwzględnienie minimalnych wymagań infrastruktury rowerowej w rozporządzeniu do prawa
o ruchu drogowym (VwV-StVO) poraz pierwszy dopuszczono m.in.. ulice rowerowe, pasy rowerowe, ochronne pasy
rowerowe
Nowelizacja prawa o ruchu drogowym (StVO) z 1997 r.: ruch rowerowy: wymagagania techniczne projektowania dróg rowerowych zostały
częściowo usunięte z rozporządzenia (VwV-StVO) rozporządzenie (VwV-StVO) doradza korzystanie z zaleceń dla infrastruktury rowerowej
(ERA Empfehlungen für Radverkehrsanlagen), które są branżowymi wytycznymi
Rozporządzenie (VwV-StVO) w paragrafach 39-43 mówi: „Płynność ruchu uzyskuje się przy użyciu
dostępnych środków. Przy czym bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu przedkłada się nad
płynność ruchu. …“ (podkreślone zdanie jest nowe)
Nowelizacja prawa o ruchu drogowym (StVO) z 2009 r.
14
6
Nowelizacja (StVO) w 2009:najważniejsze nowości (I) dopuszczenie pasów rowerowych i ochronnych
pasów rowerowych również na ulicach z wyższym natężeniem ruchu
surowsze wymagania wobec oznakowania obowiązkowych dróg rowerowych
drogi rowerowe po lewej stronie – bez obowiązku korzystania, ale dopuscza się możliwość korzystania, gdy znak „Fahräder frei”
© M
icha
el H
aase
Rozporządzenie (VwV-StVO zu § 2 StVO), oznakowanie dróg rowerowych: „... również może być wskazane korzystanie z wiedzy środowisk zrzeszających
rowerzystów, pieszych i kierowców samochodów.“
15
7
Nowelizacja (StVO) w 2009:najważniejsze nowości (II) wyraźne dopuszczenie w StVO
przewozu dzieci w przyczepkach
możliwość dopuszczenia ruchu roklarzy na drogach rowerowych o odpowiedniej szerokości
rozszerzenie palety świateł rowerowych możliwych do stosowaniach na skrzyżowaniach (od 01.09.2012)
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
16
8
Nowelizacja (StVO) w 2009:najważniejsze nowości (III) malowanie przejść dla pieszych
(nie zebry!) i legalizacja możliwości korzystania z nich przez rowerzystów w sytuacji chodnika z dopuszczonym ruchem rowerowym (odpowiednik polskiego C-16 + T-22
wyraźne uregulowanie piereszeństwa przy drogach rowerowych daleko odsuniętych od jezdni (> 5 m)
Pasy autobusowe tylko bezpieczne dla ruchu rowerowego
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
Que
lle: E
RA 0
9 (E
ntw
urf)
17
9
Nowelizacja prawa o ruchu drogowym (StVO): otwarcie dla rowerzystów ulic jednokierunkwych
w 2000 r. otwarcie ulic jednokierunkowych na ruch rowerowy przeciwnym kierunku (postanowienia rozporządzenia VwV-StVO) zostało poprzedzone pilotażem
do 2009 r. trzeba było spełnić 7 warunków, obecnie jest to uproszczone do: ograniczenia prędkości do 30 km/h odpowiedniej szerokości umożliwiającej wyprzedzanie (gdy ruch
ciężerówek, to min. 3,50 m) dopuszcza się względnie wąskie gardła wzajemna widoczność ewentualnie należy stworzyć azyle dla rowerzystów
zalecenia FGSV: na skrzyżowaniach z pierwszeństwem z prawej strony – żadnego dodatkowego oznakowania, tylko znakowanie na ulicach gdzie jest okreśone pierwszeństwo
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
Que
lle: E
RA 0
9 (E
ntw
urf)
18
1
Otwarcie dla rowerzystów ulic jednokierunkowych
na ulicach pow. 30 km/h: ruch rowerowy pod prąd tylko
na wydzielonej infrastrukturze (drogi rowerowe, pasy), także na głównych ulicach
wjazdy i zjazdy specjalnie zabezpieczone
alternatywa: „fałszywe“ ulice jednokierunkowe (ograniczenie wjazdu i zjazdu samochodów)
Que
lle: E
RA 0
9 (E
ntw
urf)
19
2
Prawo o ruchu drogowym (StVO): prowadzenie ruchu rowerowego (wybór rozwiązań)
Jezdnia pas ochronny pas rowerowy
droga rowerowa z obowiązkiem
korzystania z niej (góra) i bez niegochodnik z dopuszczonym r.r. droga dla pieszych i rowerzystów
© P
eter
Gw
iasd
a
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
20
3
Zalecenia dla infrastruktury Rowerowej (ERA) 2009: wybór sposobu prowadzenia ruchu rowerowego
1. krok Wstępny wybór Kryteria: przede wszystkim natężenie i prędkość ruchu samochodowego
2. krok Analiza możlwiości realizacji
Kryteria: zapotrzebowanie na przestrzeń, zapewnienie dojazdów (do posesji) i połączeń z innymi ulicami
3. krok ostateczne porównanie odpowiednich sposobów prowadzenia ruchu rowerowego
kryteria: natężenie i prędkość ruchu rowerowego, obecność ciężkich pojazdów (np. TIR), dostępność przestrzeni, parkowanie, skrzyżowania, nachylenie podłużne (podjazdy, zjazdy)
21
4
Zalecenia dla infrastruktury Rowerowej (ERA) 2009: wybór sposobu prowadzenia ruchu rowerowego
Klasyfikacja ruchu samochodowego wg prędkości i natężęnia oraz proponowane formy ruchu rowerowego (granice rozmyte)I mieszanie na jezdni wraz z samochodamiII pasy ochronne, dopuszczenie ruchu na chodnikach, nieobowiązkowe drogi rowerowe, III und IV pasy rowerowe, obligatoryjne drogi rowerowe (IV bez zmian klasy)
Dodatkowo znaczenie mają ruch ciężkich pojazdów, prowadzenie trasnportu publicznego, nachylenie podłużne (podjazdy/zjazdy) i szerokość pasów ruchu.
1. Krok Wybór wstępny
Que
lle: E
RA 0
9 (E
ntw
urf)
jezdnia dwupasowa
Kategorie obciążenia ulic miejskich dwupasowych22
5
od 2007 r. wsparcie finansowe federalnego ministerstwa transportu dla Akademii
organizatorem jest Niemiecki Instytut Urbanistyczny (DIFU - Deutsche Institut für Urbanistik)
rocznie cztery akademie, każda poświęcona innym zagadnieniom
każde z czterech seminariów odbywa się 4 razy (w różnych miastach), niektóre seminaria są dwudniowe.
ok. 35-60 uczestników na seminarium
Akademia Rowerowa (Fahrradakademie)
© M
icha
el H
aase
23
6
Główne tematy Akademii Rowerowej bezpieczeństwo ruchu zarządzanie jakością w planowaniu infrastruktury budowa i utrzymanie infrastruktury PR, komunikacja społeczna specjalne seminarium nt. nowelizacji StVO z 2009 r.
Akademia powinna łączyć jej uczestników, tworzyć sieć i wspierać fachową debatę
ok. 1/3 czasu każdej akademii poświęcana jest na odpowiedzi na pytania do referentów i dyskuje
problemy techniczne będą przez uczestników omawiane na poziomie federalnym
Akademia Rowerowa (Fahrradakademie)
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
24
7
raz do roku organizowana jest dla 20 osób trzydniowa wizyta studyjna: 2008: Utrecht/Houten (NL) 2009: Kopenhaga (DK) 2010: Bazylea/Berno (CH)
Akademia Rowerowa (Fahrradakademie)
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
© M
icha
el H
aase
25
8
Serdecznie dziękuję za uwagę!
w przypadku pytań proszę o kontakt:
ISUP Ingenieurbüro für Systemberatung und Planung GmbHMichael HaaseLeipziger Straße 12001127 DreznoTel. +49 (351) 8510 739 [email protected]
26