proagri 114, julie 2009

John Deere verstewig diens met opleiding

Sonneblom en droëbone:Plant Pannar;

oes wins

Wen twee keer met Shell

Hanteer semen só

Nr 114Julie 2009

tegnologie vir die boertechnology for the farmer

Herefords bied meer

Sien AgriTrader binne vir puik aanbiedinge

Gratis

ISS

N 1

04

2–1

55

8

Een maklike manier om geld te bespaaris om energie meer doeltreffend op die

plaas te benut. ’n Mens moet egter ingedagte hou dat geeneen van die vele besparingsmaatreëls op sy eie ’n reuseverskil sal maak nie, maar dat die somvan ’n aantal besparingsmaatreëls ’n aansienlike energie - besparing kan teweegbring. Elke bietjie help.

Naas Eskom-krag bestaan daar heelwatander energiebronne. Sommiges is meer geskik vir sekere gebiede en ander is weer meer toepaslik vir sekere tipesboerdery. Elke plaas kan egter baat vind daarby ombykomende energiebronne te benut, selfs al is dit net om minder afhanklik te wees van die bestaande voorsiener. Leesgerus die artikel hieroor op bladsy 6.

Henk van der Laarse skryf op bladsy 17 voort aan sy kolskoot-KI-reeks, en hierbo meet ek juis die vloeibare stikstofvlak van ’n KI-fles by die Diereverbeteringsinstituut opIrene.

U sal agterkom dat die ontwerp en uitleg van ProAgri effensverander het. AgriTrader, wat altyd sy eie voorblad gehad het,sal ook voortaan binne-in ProAgri wees en nie meer omgedraaiagter nie. Ek hoop u hou van die verandering, laat gerus van uhoor.

Coenraad Rall <[email protected]>

Copyright © 2009. All rights reserved. No material, text or photo graphsmay be reproduced, copied or in any other way transmitted without thewritten consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarilythose of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks andlogos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not beliable for any errors or for any actions in reliance thereon.

distribution

M A S S M E D I A S P E C I A L I S T S

Distributed by

RedakteurCoenraad Rall > [email protected] redakteurSuzanne Grobler > [email protected] advertensieverteen- woordigerStefan van Wyk > [email protected] Strauss > [email protected] Willcock > [email protected] & grafika Esta van [email protected] MediadiensteRekeninge & intekeningPaula MacMavis > 012-362-6390Sakebestuurder George Grobler > [email protected]

SMARTPUBLISHING

smart

Published by

Julie 2009ProAgri 114 In hierdie uitgawe

Die ProAgri-span

Business-to-Business Magazine (January - March 2009) with a free circulation of 58 822 per month.

Diens is noodsaaklik vir die gladdewerkverrig�ng van trekkers enwerktuie, wat so noodsaaklik virsuksesvolle boerdery is. Om sypuik produkte nog stewiger te rugsteun het John Deere ‘n vakleerlingopleidingsprogram, ‘nvirtuele opleidingsprogram virwerktuigkundiges en ‘n geakkredi-teerde operateurs opleidingsprogram geloods. Lees meerdaaroor op bladsy 10.

3www.proagri .co.za ProAgri 114 Jul ie 2009

Beperkte bemarkingsbegroting?ProAgri is presies op die boer se behoe�es afgestem en praat die boer se taal. Ons joernaliste gaanpraat met boere op die plaas om hulle menings oor produkte en dienste wat hulle gebruik te publiseer. So word aanbevelings uit die boer se mond oor u produk aan byna 60 000 ander boereoorgedra.

’n Advertensie in ProAgri kom daarop neer dat ‘n volkleur volblad u vanaf ’n skamele R116 per 1 000 tydskri�e kos. Soveel waarde vir geld kan u met geen selfgedrukte volkleurpamfle�e en metgeen advertensie in enige ander tydskrif behaal nie.

Gesels eerste met ons...

Anelda012-362-2732083-748-3413

Stefan051-446-0789082-381-7563

Eurika051-446-0846082-327-2393

ProAgritegnologie vir die boertechnology for the farmer

Energie5 Boer met Shell en wen twee keer6 Handige wenke: bespaar krag en boer

vooruit

Meganisasie7 Amadwala Tractor & Plant: Boere is bly

oor skitterdiens in Delmas9 Rotrix laat jou lonender boer en

lekkerder slaap 10 John Deere lewer kundiges om die boer

beter te dien

Gewasproduksie11 Klein Karoo Saadbemarking: Nuwe

tamatievariëteite vang die oog in Wes- en Oos-Kaap

13 Bestel jou saad nou: PANNAR- plantpakkette verseker sukses

14 Nethuiskonstruksie kan voor- ennadelige insekgetalle op kropslaai beïnvloed

Veeboerdery15 Herefords bied meer!17 Hanteer semen reg vir kolskoot-KI

AgriTrader18 Veilings25 GeneGids26 AgriGids29 Agri-Implemente

9

11

14

15

Shell Diesel Extra is spesiaalsaamgestel om enjinaanpaksels te

voorkom en inspuiters skoon te housodat hulle jaar na jaar sterk en sekuurspuit vir skoner, kragtiger ontbranding,beter enjinprestasie, beter brand-stofekonomie, en ’n langer enjinlewe.

Met Shell Diesel Extra is roes in diebrandstoftoevoerstelsel ook iets van dieverlede en die setaanverbeteraar daarinlaat enige enjin makliker vat.

Boonop sorg Shell Diesel Extra seskuimonderdrukker dat jy jou tenk veelgouer en met veel minder vermorsingkan volmaak sodat die werk nie hoef testaan terwyl jy vir die skuim wag om tesak nie. Skuim hoort op ’n bier, gloShell; nie op diesel nie.

Maar die toppunt in brandstof- ensmeermiddeldoeltreffendheid is nie alwat die boer wen as hy Shell gebruik nie– hy verdien ook bonuspunte by dieboer se gewilde lojaliteitsprogram, Agri-Bonus, elke keer as hy Shell-produktekoop.

Daardie bonuspunte kan ingeruilword vir allerhande waardevolle goeterssoos huishoudelike toerusting, gereed-skap, kampeertoerusting, klerasie enprodukte van deelnemende vennote.

Boonop bied AgriBonus vanjaar diemiljoen rand Kolskoot-promosie aan,waarmee die boer en Shell se verteen-woordigers die kans staan om elkemaand wat die promosie duur pryse inprettrekkings te wen. Soos die promosie

vorder word die pryse al hoe meer engroter: In Mei was dit kombuisware, inJunie braaiers, in Julie sal dit duur kombuisware wees, in Augustus tente,in September televisiestelle en in Oktober Garmin GPS’e (goupadsoekers).

Maar dit is nie al nie. Daarna kom diegroot kolskoottrekking waarin tweeboere en twee verteenwoordigers elkeen’n ratse Suzuki-motorfiets gaan wen.

Dit is vir Shell ‘n plesier om met deelname aan AgriBonus se lojaliteits-program ’n bietjie meer in landbou in teploeg as om net die beste brandstof ensmeermiddels te verskaf, sê Reomevan der Westhuizen, Landbou Sleutel-rekeningbestuurder van Shell SA. Ditbied boere ’n bonus vir hulle lojale ondersteuning en die Kolskoot-promosiesorg vir ’n bietjie ekstra pret en opwinding.

Lutz Nell, besturende direkteur vanAgriBonus, wys daarop dat diemaatskappye wat as vennote by AgriBonus ingeskakel is, die ruggraatvan die lojaliteitsprogram vorm, enboere se steun verdien.

AgriBonus is gesteld op sy goeienaam en op eerbare diens aan die boer,sê hy. Daarom word net maatskappyewat dit eerlik met die boer bedoel asvennote aanvaar. “AgriBonus is trotsdaarop om Shell SA as een van sy vennote te hê.”

Vir meer inligting oor AgriBonus, besoek www.agribonus.co.za of e-pos [email protected] of bel012-843-5660 of faks 012-804-4809.

Vir meer inligting oor Shell en syreeks skitterprodukte waarmee jouboerdery kan glad loop en wat boonopvir jou bonuspunte verdien, praat metReome van der Westhuizen by 082-463-4344 of [email protected].

Shell se diesel en smeermiddels isop sigself ’n bonus vir die boer,maar dit is vir Shell lekker om metdeelname aan AgriBonus vir dieboer nog ’n ietsie ekstra te gee, sêReome van der Westhuizen.

AgriBonus aanvaar nie sommer enige jan rap en sy maat in sy lojaliteits-program nie, maar Shell SA is ’n gewaardeerde vennoot. So sê diebesturende direkteur, Lutz Nell, wat hier saam met Stefan le Roux vanMidas op ’n plaas kuier.

Boer met Shell en wen twee keerDie onfeilbare manier om ’n enjin gelukkig en tevrede te hou, is om hommet Shell se olie en diesel te bederf. Of dit nou jou trekker, trokkie,stroper, selfloopspuit, gesinsmotor of vragmotor is, Shell sorg dat hybeter presteer en langer hou.

Brandstof en smeermiddelsEnergie


KragbesparingEnergie

Elektrisiteit speel ’n baie belangrike rolin elke moderne boerdery en dis

hierdie rekening wat die boer graag soklein as moontlik wil hou.

Elke boer kan vandag al kleinerkragbesparings in werking stel om meerwaarde vir sy energierande te kry –sonder om sy boerdery se doeltreffend-heid in te boet.

Elektriese motorsSestig persent van Suid-Afrika se elektrisiteit word deur elektriese motors verbruik. Dit spreek vanself dat motorswat minder gulsig en boonop flukser is’n beduidende besparing kan meebring.

Daar is sulke motors en Eskom seEnergiedoeltreffendemotorprogram betaal subsidies aan boere wat hulle oukragvretermotors met nuwe, meer doeltreffende motors vervang. Meer inligting oor dié aanbod kan opwww.eskom.co.za/dsm gekry word,of skakel 011-800-4744.

BesproeiingBaie elektrisiteit kan bespaar word asdie verhouding tussen die pompgrootte,pypdikte en sproeiergrootte reg is omdie beste resultate met die minste weerstand te bereik. Praat met jou besproeiingspesialis.

Lekkende pype kos die boer ook ’ngroot klomp elektrisiteit vir pompkosteaan water wat nutteloos in die grondversink.

Professionele besproeiingskeduleringna aanleiding van grondwaterinhoud engewasse se werklike waterbehoefte kantot 30% van die energiekoste van besproeiing (en ’n groot klomp water) bespaar.

Koelkamers’n Goed geïsoleerde koelkamer wat volgens die vervaardiger se voorskriftegepak word, sodat lug tussen die produkte kan beweeg en wat net oopgemaak word wanneer dit regtignodig is, kan die boer baie elektrisiteitbespaar en sommer ook sy produkte selewe verleng.

Sorg dat kondensators goed geventileer en skoon is en verkieslik aandie suidekant van die gebou waar dit niedeur regstreekse sonlig beïnvloed wordnie.

Handige wenke:

Bespaar krag en boer vooruitHappie vir happie. Dis volgens slim mensedie manier om ’n olifant op te eet. Dieselfdegeld vir doeltreffende energiebenutting enelektrisiteitsbesparing op die plaas. Elke kilowatt/uur wat jy bespaar help mee om uiteindelik jou hele boerdery meer energie-doeltreffend te maak.

MelkportaleDie piek-elektrisiteitverbruikstye issmôrens tussen 07:00 en 10:00 ensmiddags tussen 18:00 en 21:00. As jyjou melkmasjien net nadat gemelk ismet koue water spoel en die volledigewassiklus buite piektyd volg, kan dit totmeer gelykmatige elektrisiteitsverbruikmeehelp en jou elektrisiteitsrekeningverlaag.

Ysbankstelsels vir melk kan ook buitepiekverbruiktye verkoel word.

VoermeulensDis redelik maklik om ’n voermeule sewerk so te beplan dat die harde werkbuite piekverbruiktye gedoen word.Piektye kan vir skoonmaak en onder-houd gebruik word.

DroërsMet goeie beplanning kan droërs minderelektrisiteit gebruik deur die verhit tings -elemente en selfs die waaiers vir korttye af te skakel sonder om die produk ofdie droogproses te benadeel.

Sorg ook dat die droër se lugkanaleoral goed verseël is sodat geen warmteverlore raak nie.

KweekhuiseDubbel geïsoleerde kweekhuise behouwarmte baie doeltreffender en bring dus’n welkome energiebesparing mee.

DierebehuisingAs dierebehuising van die begin af regopgerig is, benodig dit heelwat minderenergie vir temperatuurbeheer.

Behoorlike dakisolasie verseker ’nkoel omgewing regdeur die jaar en ditbeteken dat die boer minder geld aanklimaatbeheer hoef te spandeer.

’n Dak wat silwer geverf is weerkaatsook warmte van die struktuur af wat diekoste van temperatuurbeheer verminder.

Dierebehuising se lang mure moetnoord en suid kyk en die kort mure oosen wes. Dit help om van die warmte watdeur die dag in die behuising opbouontslae te raak.

Onthou, as jy natuurlike ventilasie indierebehuising wil gebruik, moet die

gebou nie breër as twaalf meter weesnie. Wind trek nie ordentlik deur ’ngebou wat breër as dit is nie.

Alternatiewe energiebronneVir noodtoestande is die beste alternatiewe-energiebron ’n kragop-wekker wat met diesel of petrol werk,maar daar is ook ander bronne van al-ternatiewe energie wat die boer op dieplaas kan inspan.

As daar ’n goeie hoeveelheid mis opdie plaas geproduseer word, kan ’n biogasinstallasie ingespan word omwarmte en elektrisiteit te produseer. Eenhoenderhen produseer 55 kg mis perjaar en een ton hoendermis kan 130 m3

biogas maak waarmee aangepastediesel- of petrolenjins aangedryf kanword.

Agterna is die gebruikte mis boonopvoortreflike bemesting.

Vir meer inligting oor biogaskrag,skakel Biogas-power by 086-124-6427.

Sonpanele kan ook elektrisiteit verskaf om water te pomp en om batterye te laai vir beligting of anderlaeverbruiktoepassings.

Die probleem daarmee is dat dit niegenoeg elektrisiteit voorsien vir hoë -verbruiktoepassings nie, dat dit duur is,dat dit ’n beperkte leeftyd het, dat ditdikwels gesteel of deur hael beskadigword en dat dit dikwels skoongemaakmoet word om doeltreffende werking teverseker.

Sonkrag kan ook gebruik word omwater te verhit. Daar is hoogs doeltref-fende, duur sonwaterverwarmers, maarmet swart politeenpyp op ’n dak kan ’nmens ook ver kom.

Windenergie kan ook gebruik wordom batterye te laai en waar water sterkvloei kan wateropwekking ingespanword.

Volgens Eskom se kenners is dieantwoord gewoonlik ’n dubbelstelselwaar ’n alternatiewe energiebron ofbronne gebruik word om die gewoneelektrisiteitsvoorsiening aan te vul.

Vir me er inligting oor doeltreffendeenergiebenutting, besoekwww.eskom.co.za/dsm.

Professionele besproeiing - skedulering kan tot 30% van die energiekoste van besproeiing bespaar.

6 www.proagri .co.zaProAgri 114 Jul ie 2009

Die eerste tree op die pad na die verwerkliking van dié strewe was

natuurlik om ’n Valtrac-agentskap tebekom en daardeur te verseker dat dieboer net die beste produkte kry.

Die Valtrac-reeks sluit nie net diegevorderde Valtrac-staatmakertrekkersin nie, maar ook Valtrac se ander uitgesoekte produkte soos Tatu CopSuprema-geenbewerkingplanters, Jeantil-misstrooiers en kuilvoerwaens,Tatu- en Gregoire-Besson-grondbewer-kingstoerusting, Kemper- en Nogueira-kuilvoerkerwers en kunsmisstrooiers,Pöttinger-selfoptelkuilvoerwaens,Colombo-bone-en grondbone-uithalers-en -stropers en Montana-spuite.

Al hierdie produkte is met die handuitgesoek en staan reeds hulle plek volin Suid-Afrika se landboubedryf.

Talle tevrede boere rondom Delmas enomliggende dorpe boer reeds sterkvooruit met Valtrac-produkte en hulle isbly dat Amadwala Valtrac se legen-dariese diens nou tot op hulle drumpelsbring.

’n Mens word nie sommer ’n Valtrac-agentskap nie, sê Wynn Dedwith, besturende direkteur van Valtrac. Valtrac het doodseker gemaak dat Amadwala diens en kundigheid van Valtrac-standaard aan die boer kan biedvoordat die agentskap toegestaan is.

Om hierdie diens te verseker hetAmadwala ’n volledige onderdelewinkelonder die bekwame bestuur van die ervare John Msini. Dit is Amadwala sebeleid dat daar altyd onderdele beskikbaar moet wees vir alles wat hulleverkoop.

Amadwala is die agent vir Exide- batterye en het ook ’n volledige reeksslytimplemente soos skare en beitel-tande in voorraad – teen die bestepryse.

Pieter van Niekerk is in beheer vandie werkswinkel met sy drie ervare engoed opgeleide werktuigkundiges endrie vakleerlinge. Opleiding geskieddeurlopend om seker te maak datAmadwala se tegnici altyd perfekopgelei is om al die produkte watverkoop word foutloos aan die werk tehou.

Amadwala verskaf ook Wieland sestewige tapkarre en wipbaksleepwaensen Foton-trekkers.

Daarbenewens verhuur Amadwalatoerusting soos slootgrawers enlaaigrawe en verskaf hys- en andertoerusting aan die mynboubedryf.

As jy graag wil hê jou voertuie moetjou eie eiendom bly, is Amadwala dieplek om ’n Tracker-opsporingstelsel telaat installeer. Amadwala installeer ookalarmstelsels, radio’s en klankstelsels virmotors, en maak voertuie se lugreëlaarsreg.

Carel Botha, Chris Castelyn enPieter van Niekerk van Amadwalanooi boere van Delmas en omliggendedorpe om te kom kennis maak byAmadwala se netjiese gebou net buiteDelmas op die Bronkhorstspruitpad. Dietelefoonnommer is 013-665-4475/2003 en die e-posadres [email protected].

Praat sommer ook met Hennie duToit van Valtrac by 082-880-3412 enbesoek www.valtrac.co.za.

Amadwala Tractor & Plant:

Boere is bly oor skitterdiens in Delmas

Meganisasie Handelaar

Rossouw-boerdery is met net diebeste tevrede en gebruik al lankalValtrac-produkte soos hierdie TatuCop Suprema-geenbewerking-planter, sê Chris Rossouw, oud-Springbokhaker. Alles wat Valtracverkoop is die beste wat die boerkán kry, en dit geld ook vir Valtracse diens, sê hy. En sy raad aan elkeen wat ‘n skotteleg van wattersoort ook al het, is om sommer vandie begin af die laers met Valtrac seTatu Marchesan-laers te vervang.“Daar is nie ’n ander laer op diemark wat so lank hou nie.”

Boere van Delmas en omstreke is ingenome omdat Valtrac nou nog naderaan hulle drumpels is met die opening van die dinamiese trekker- en land-boutoerustingverskaffer, Amadwala Tractor & Plant. Van die mense by dieopening was oom Dries Cronjé wat in Ogies se wêreld boer, Carel Botha enChris Castelyn van Amadwala, Chris Rossouw van Rossouw Boerdery, WynnDedwith van Valtrac en Tony da Costa van Manjoh Ranch.

Die beste produkte, die beste pryse en die beste diens. Dit is diestrewe van Amadwala, die wakker nuwe verskaffer van trekkers enlandboutoerusting op Delmas.


www.proagri .co.za

Did you know?Smart Publishing now has three FREE

to public magazines in our stable...

M A S S M E D I A S P E C I A L I S T SSMARTPUBLISHING

Suzanne012-362-2732083-742-6370

Head Office BloemfonteinAnelda

012-362-2732083-748-3413

Stefan051-446-0789082-381-7563

Eurika051-446-0846082-327-2393

Retreat magazineTravel, leisure & hospitality

100 000 copies

ProAgri magazineAgricultural technology

60 000 copies

For real value for money and actual return on your adver�sing

investment, talk to us first.

TechSmart magazineTechnology lifestyle

100 000 copies

8

Dis die ene aksie op Carmel, die plaasvan Jacques en Isa Kleingeld

tussen Smithfield en Bethuli. Afgesienvan die skare slaghoenders wat hulle totop so gemiddeld 2,1 kg grootmaak,slag, op 28 verskillende maniere verpaken bemark, lewer hulle Dohne-Merino-slaglammers aan die lekkerbek-skaapvleissmullers van die land.

Carmel se drakrag is goed en met so’n klompie bykomende voer vir ekstragehalte is die Kleingelds se lammerswoerts-warts markgereed.

Daardie ekstra voer is lusern, ’n kleinhoeveelheid mielies en hawer. Die surplus lusern en mielies word verkoop.

Jacques glo dat ’n goeie boer sy sakeso moet reël dat hy so voorspelbaar asmoontlik kan boer en daarom het hytwee Rotrix Rainmaker-kruipspuitegekoop om sy gewasse mee te besproei.

Sommer vanjaar al het die wysheidvan dié stap geblyk. Teenoor die vorigejaar se 711 mm, het Carmel tot dusvervanjaar nog net 400 mm reën gekry,maar vir die verskil het Rotrix voortref-lik ingestaan.

Carmel het genoeg water vir Jacquesse behoeftes en Rotrix benut elke druppel van daardie water ten beste om’n beter, meer voorspelbare opbrengs teverseker, wat ook beteken dat Carmelse mense lekkerder en sonder onnodigebekommernisse slaap.

Rotrix werk perfek vir Carmel se omstandighede. Klipbanke en die lê vandie grond noodsaak Jacques om opklein, los laslappielandjies te werk waarspilpunte glad nie sal aard nie, maar

waar die Rotrix lekker loslitloop om elke vierkante sentimeter sinvol te benut.

Boonop word Rotrix deurwaterdruk aangedryf. Dit isveel, veel goedkoper om pypetot by al die verskillendeplekke waar hy moet werk aante lê as peperduur elektriesekabel wat diewe so graag komsteel.

Die gesukkel om kantrol-stelsels van een landjie ofstrook na ’n ander te skuif isop Carmel ook nou ook ietsvan die verlede. Jy skuif jouRotrix gou-gou van een landna ’n ander, net waar jy homwil hê, omdat hy maklik op ’nbakkie of sleepwa pas.

Rotrix se mense sê eenvan hulle spuite behoort netreg te wees vir so tien hektaar, sê Jacques. Hy besproei net meer as 25 hektaar met twee en is baietevrede met die resultate.

Die enigste ding van dieRotrix wat nie vir Jacques

lekker was nie, was om die toevoerpypop Carmel se swaar kleigrond terug terol. Maar hiervoor het hy gou ’n plangemaak. Met ’n hidrouliese pomp wat hyop die plaas gehad het en ’n klompiestaal het hy ’n katrol agter aan ’ntrekkertjie gemonteer en nou doen eenman vier se werk in ’n kits.

Die saak werk so: Jy maak jou Rotrixaan die duskant van die land staan enrol ’n staalkabel uit na die oorkant vandie land waar jy hom aan ’n pen vasmaak. Nou koppel jy jou watertoe-voer en draai die kraan oop.

Die Rotrix se magtigekanonspuite benat ’n strookvan 50 meter deeglik. Terselfdertyd dryf ’n straaltjiewater ’n bakkieswiel aan, watdeur ’n ratkas die staalkabelinkatrol sodat die Rotrix homself op sy een slee en tweewiele inkatrol na die oorkantvan die land toe.

Aan die oorkant van die landloop staan die Rotrix vanselfsodat jy hom nie op Buurmanse plaas hoef te gaan soek nie.Al wat jy dan hoef te doen, isom die watertoevoer te staak,die toevoerpyp op te rol en jouRotrix na die volgende baan tesleep waar hy sy skitterwerkvoortsit.

Jy kan stel hoe vinnig jy jouRotrix wil laat loop om bietjie of baie water met eendeurloopslag toe te dien. ElkeRotrix kom met drie stellesproeiers uit. Die grootste een

Met reën op aanvraag gee die ratse Rotrix-kruipspuit die boer meer beheer oor die resultaat op sy arbeid. Jacques Kleingeld vanSmithfield het sy Rotrix se toevoerpypkatrolverwyder...

... en dit met ’n raamwerk en hidrouliese pompaan ‘n trekker gemonteer sodat pypoprol en verskuiwing van die Rotrix nou nog maklikeren gouer gedoen word.

maak die grootste druppels om wind -in vloed te beperk en die kleinste een diekleinste druppels vir toepassings soossaadbedvoorbereiding vir groente.

Met die keuse van sproeistukke endie drukverstelling wat met ’n klep beheer word, kan jy jou Rotrix stel omreën te maak presies soos jy dit wil hê.En as daar enigiets is waaroor jy onseker voel, kyk jy in die handboek ofbel Rotrix se behulpsame slimkoppe.

Dit is vir Jacques lekker dat die Rotrixso logies en eenvoudig is dat jy hommaklik aan die werk kan sit en sodatdaar niks is wat verkeerd kan loop nie.Dit verseker doeltreffende, betroubarebesproeiing wat die boer tyd gee om syaandag aan ander sake te wy terwyl dieRotrix pligsgetrou sy werk doen.

Die belangrikste is natuurlik dat dieboer moet kan wins maak en daarmeehelp die Rotrix beslis, verklaar Jacques:“Dit was ’n goeie en lonende sakebesluitom Rotrix aan te koop en die mense seflink diens en kundigheid is ’n welkomebonus.”

Jy kan ook wins maak met Rotrix sedoeltreffende besproeiing. Praat met Jeremy Hewitt by 023-342-3438 of082-442-1648 of [email protected]. Besoekook www.rotrixirrigator.co.za virmeer inligting.

Jacques glo dat ’n goeie boer sysake so moet reël dat hy so voor-spelbaar as moontlik kan boer endaarom het hy twee Rotix Rain-maker-kruipspuite gekoop om sygewasse mee te besproei.

Rotrix laat jou lonender boer en lekkerder slaap

Meganisasie Besproeiing


Doeltreffende diens steun baie swaarop goed gekwalifiseerde, toegewyde

werktuigkundiges, waaraan daar inSuid-Afrika nogal ’n skaarste is.

Toe handelaars John Deere seaandag op die probleem vestig, was diereaksie om sy eie landbouwerktuig-kundiges in sy eie Deere Training Academy op te lei.

Die eerste sestien vakleerlinge is inApril 2008 ingeskryf en die groen engeel bal is onstuitbaar aan die rol.

’n Vennootskap is met ’n geakkredi-teerde opleidingsinstansie in Roodepoortaangegaan om ’n intensiewe teoretieseopleidingsprogram van 32 weke aanvakleerlinge te bied.

Die res van die drie jaar opleidingdoen die vakleerling by ’n handelaars-werkwinkel en daarna is hy ’n volwaardige, bekwame, kundige vakman wat sorg dat John Deere altyddie boer se beste vriend bly.

In die eerste jaar het 86 bestaandeen 13 nuut aangestelde vakleerlingemet die opleiding weggespring. Ditbeteken 96 manne wat noukeurigopgelei word om die boervan net die beste diens tevoorsien.

In die proses leer hulleook die nodige lojaliteit,trots en respek aan vir die vermaarde John Deere- handelsmerk.

Daar is nou al vier groepevakleerlinge deur die eerstefase van die opleiding gestuur.

Dit spreek vanself dat ’n John Deere-opgeleide vakman ’n baie gesogte persoon sal wees en daarom moet daarook gesorg word dat John Deere diewerktuigkundiges wat hy oplei behou.

Daar word nou ’n graderingstelsel ingespan om die verskillende vlakke vanwerktuigkundiges te bepaal, sodat ‘nwerktuigkundige ’n werklike loopbaan-plan kan volg. Om ’n volgende vlak tebereik, moet sekere kursusse voltooiword.

Elke handelaar wil graag goed gekwalifiseerde tegnici hê, maar dit is ’nduur, tydrowende beslommernis omknaend mense weg te stuur om kursusse by te woon.

Ook hiervoor het John Deere ’n planbedink: Die JohnDeere University(JDU) gebruiktwee verskillendemetodes vanvirtuele opleidingom tegnici op diemees bekostigbaremanier op te leisonder om diegehalte van dieopleiding in teboet.

Met ’n DLC(Distance LearningClass) bied van dieslimste slimkoppeby John Deere sefabrieke klasse aan

oor sekere toerusting. Die opleiding isinteraktief. Leerders kan vrae aan dieinstrukteur in byvoorbeeld Duitsland vraen onmiddellik antwoorde kry.

Dís nou sinvolle benutting van rekenaar- en kommunikasietegnologiewat opleiding verbeter en verhaas en

boonop vir die handelaar ‘n grootklomp geld bespaar.So het John Deere syhandelaarsnetwerk inSuid-Afrika met 176gekwalifiseerde werktuigkundigestoegerus om sy produkte nog beter teondersteun en die boer

nog beter diens te bied. Daar is ook 90vakleerlinge in opleiding waarvan 19nog vanjaar gaan kwalifiseer.

Maar dis nie waar John Deere severbintenis tot ondersteuning van syhandelaarsnetwerk en eindverbruikereindig nie. Operateurs wat John Deere-produkte gebruik kan nou ook ’ngeakkrediteerde operateursopleidings-program volg, wat deur die AgriSETAgesertifiseer is.

Hierdie opleiding sorg dat die operateurdie beste diens uit toerusting kry sonderom dit te verniel of te benadeel. Die ervaring leer dat ’n operateur na voltooi-ing van ’n kursus trotser op die toerustingis en dit beter oppas en gebruik.

Meer inligting daaroor, en oor ’n vakleerlingskap by John Deere, kan byRulie Bronkhorst by 011-437-2600verkry word.

Praat vandag met jou John Deere-handelaar – waar toegewyde, goedopgeleide personeel regstaan om jouboerdery klopdisselboom te laat loop.

Om die beste trekkers en toerusting te lewer is nie genoegvir John Deere se mense nie – hulle wil daardie produkteook met die beste diens rugsteun om te verseker dat Suid-Afrika se boer gladweg en sonder onnodige onderbrekingsaan die boer kan bly.

Meganisasie Opleiding

John Deere lewer kundigesom die boer beter te dien

John Deere het ’n vakleerlingopleidingsprogram, ’n virtuele opleidings -program vir werktuigkundiges en ’n geakkrediteerde operateurs opleidings -program geloods.


Die vraag na beter gehalte tamatiesvir sowel die mark as die boer neem

steeds toe, en dit is presies in dié kategorie waar KKSB se huidigetamatiereeks homself uitstekend posisioneer vir oopland, asook net- enkweekhuisproduksie.

Saam met goeie strategiese bestuur,gebalanseerde bemesting en die keusevan die regte variëteit in sy spesifiekeplantgleuf, verleen KKSB se tamatie -reeks ook die buigsaamheid vir volhoubare sukses.

Die Syngenta groep (Syngenta,Zeraim- Gedera en Daehnveldt) wat dievariëteite bemark word beskou as diewêreldleiers op die gebied van weerstandteling teen tamatie krom-nekvirus (TSWV), tamatie-geelbladkrul-virus (TYLCV), Fusarium (Fol) enFusarium kroon- en wortelvrot (FCRR).

Vruggehalte, uitstaande siekteweer-standige pakkette en bykomende uitsonderlike planteienskappe is diemikpunt en dryfveer agter hierdie internasionale maatskappye se produkreekse.

KKSB se unieke weerstandbiedendetamatiekultivars maak dus verbouing indie meeste probleemgebiede moontlik.

Lourenzo* en Arlene* is onbeperktegroeiers en het reeds plaaslik sowel asinternasionaal bekendheid verwerf virhulle uitstekende opbrengspotensiaalvan eenvormige vruggehalte en -groottena afloop van die groeisiklus.

Lourenzo*, wat by die Universiteitvan Stellenbosch se Welgevallen-proef-plaas ge-evalueer is, het die afgelopeseisoen uitstekende resultate behaalteen die markleiers. ’n Volle 10,5 trosseper stam in ’n bestek van 5 maande isgetuienis van waartoe hierdie kultivar instaat is.

Lourenzo* het ook die beste gevaarby gradering en het 55,5 bemarkbarevrugte per plant geproduseer waarvan32,5% in die kleiner vruggrootte (31-35mm) en 49,8% in die medium

vruggrootte (56-72 mm) graderingsklaswas.

Arlene* het ook baie goeie standaarde gehandhaaf, maar beskikveral oor die besonderse eienskap datvruggrootte en gewig behoue bly na diegroeisiklus.

Lourenzo* en Arlene* beskik oor uitstekende verdraagsaamheid teen Verticilliumverwelksiekte (V), Fusarium1 en 2 (Fol1 & Fol2), Fusarium kroon-en wortelvrot (FCRR), knopwortel aal-wurm (N), tamatiemosaïekvirus (ToMV)en tamatiekromnekvirus (TSWV).

Sowel Lourenzo* as Arlene* kanregdeur die jaar geproduseer word en isgeskik vir produksie onder beskermdesowel as ooplandverbouingstoestande.

Goeie vrugset by konstante temperature, ferm vrugte met ’n langraklewe en lang groeisiklusse maakdie kultivars mededingend teenoor diemarkleiers.

KKSB is voortdurend besig met nuwekultivarevaluasies en nuwe opwindendekultivartoevoegings tot die tamatie pro-dukreeks sluit TL-42603*, TL-42602* enTL-42571 in.

Vir meer inligting oor saadopsies virdie wenboer, besoek www.saadbemarking.co.za of praatmet die vriendelike mense van KKSB by044-203-5180.

Variëteite* ingedien vir registrasie.

Variëteit: Arlene*Variëteitkode: FA-61929Produksiepraktyk: Onder beskerm -de en oopland verbouingstoe-stande (nie standaard plastiesetonnels nie)Area getoets: Oos-Londen, Stellen-bosch, Robertson, Paarl, Malmes-bury, Vredenburg, Vredendal,George, SwellendamSiektepakket: V, Fol-1 & 2, FCRR,ToMV, TSWV en N*

Variëteit: Lourenzo*Variëteitkode: TL-43401Produksiepraktyk: Onder beskerm -de en oopland verbouingstoe-stande (nie standaard plastiesetonnels nie)Area getoets: Oos-Londen, Stellen-bosch, Robertson, Paarl, Malmes-bury, Vredenburg, Vredendal,George, SwellendamSiektepakket: V, Fol-1 & 2, FCRR,ToMV, TSWV en N*

Variëteit: Franco*Variëteitkode: TL-42603*Produksiepraktyk: Onder beskerm -de en oopland verbouingstoe-stande (nie standaard plastiesetonnels nie)Area getoets: Oos-Londen, Stellen-bosch, Robertson, Paarl, Malmes-bury, Vredenburg, Vredendal,George, SwellendamSiektepakket: V, Fol-2, FCRR, ToMV,TSWV en N*

Klein Karoo Saadbemarking:

Nuwe tamatievariëteite vang die oog in Wes- en Oos-Kaap

Die gewildheid van die wye reeks groente-, weiding- en akkerbousaadwat Klein Karoo Saadbemarking (KKSB) aanbied, groei steeds. DieAfrigro-handelsmerk word regstreeks gekoppel aan alle blom- en groenteprodukte.

Gewasproduksie Groente


Al PANNAR se kultivars is noukeurigontwikkel en deeglik getoets om te

verseker dat dit voorspelbare gunstigeresultate lewer.

Sonneblom vir suksesPANNAR se sonneblompakket is bekendvir sy hoë opbrengspotensiaal, uitstekende stabiliteit en wye gebieds -aanpasbaarheid. Al die PANNAR-kultivarsbied weerstand teen bruinroes (Puccinia helianth) wat saadopbrengs kan verlaagen die olie-inhoud kan benadeel.

In die medium groeiseisoenklas spogPANNAR met PAN 7351 en die opwinden -de nuwe PAN 7726HO.

PAN 7351 is bekend vir sy hoë opbrengspotensiaal, stabiliteit en wye gebiedsaanpasbaarheid. Hy is ’n staat-maker in al die sonneblomproduksie -gebiede en in ’n saadpakket ’n baie goeieaanvulling vir PANNAR se gewilde PAN 7033.

PAN 7726HO is die nuwe hoë-oleïen-

suurbaster met ’noleïeninhoud van 80%en selfs hoër, wat homideaal maak vir diediepbraaibedryf. Dit is’n baie egalige bastermet ’n goeie opbrengspotensiaal.Hy word aan sy silwergrys pitkleur uit-geken. Omdat dit ’nspesialiteitsbaster is,moet dit onder kontrakverbou word.

PANNAR semedium-laat groei-seisoensonneblom- kultivars is dievlagskip, PAN 7033, endie nuwe PAN 7049.

PAN 7033 is Suid-Afrika se leier-sonne -blombaster en word ashoofaanplanting vir al

die produksiestreke aanbeveel. Diéstaatmaker is al die afgelope driejaar die toppresteerder in PANNARse kultivarproewe. Hy word aan-beveel waar hoë druk van bruin-roes ondervind word.

PAN 7049 is ’n nuweling met ’nuitstekende opbrengspotensiaal.Dis ’n baie egalige, volseisoen-

baster met bruinroesweerstand en dieafgelope drie jaar ’n toppresteerder inPANNAR se kultivarproewe. Dit word aan -beveel vir alle sonneblomproduserendegebiede.

Presteer met droëboneBoontjieboere kan vanjaar baljaar metPANNAR se sinvolle reeks lonende droë-boonkultivars.

Rooi gespikkelde suikerbonePAN 135 is ’n nuwe suikerboon met ’nbepaalde groeiwyse. Dit lewer ’n uitstekende graangehalte in die warmproduksiegebiede van KwaZulu-Natal enSwaziland se laeveld of vir laat aanplan -tings.

Nog ’n welkome nuweling is PAN 139met sy regop onbepaalde groeiwyse. Hierdie suikerboon hou belofte in virregstreekse meganiese stroop en is ’ngoeie keuse vir KwaZulu-Natal en dieVrystaat. Dit bied ’n unieke kombinasievan ’n regop planttipe met ‘n onbepaalde

groeiwyse en uitstekende staanvermoë.Boonop bied dit uitstekende algemenesiekteweerstand, ook teen roes, hoekigeblaarvlek en BMV.

PAN 116 is die eerste suikerboontipewat belofte inhou vir regstreekse mega-niese stroop en ’n goeie keuse vir dieproduksiegebiede van KwaZulu-Natal endie Vrystaat. Dit bied die unieke kombi-nasie van ’n regop planttipe met onbepaalde groeiwyse en uitstekendestaanvermoë. Die pitte is groot. Hierdiekultivar het ook uitstekende algemenesiekteweerstand, ook teen roes, hoekigeblaarvlek en BMV.

Met sy uitstekende opbrengsprestasieis PAN 128 soortgelyk aan die gewildePAN 148, maar met beter saadgehalte-eienskappe en opbrengsstabiliteit. Dit isgoed aangepas vir al die droëboonpro-duksiestreke en veral mededingend in dieOos-Vrystaat, Mpumalanga en westelike produksiegebiede. Dit is matigverdraagsaam teen roes en bied weer-stand teen BMV.

PAN 148 is ’n bewese presteerder watreeds langer as tien jaar ’n integrale deelvan droëboonproduksie in Suid-Afrikavorm. Dit is goed aangepas in al die produksiestreke en bly die eerste keusein Mpumalanga.

PAN 9249 is ’n nuwe grootsadige kultivar wat ’n uitstekende opbrengs enstabiliteit in al die produksiegebiede toon,veral in KwaZulu-Natal, Mpumalanga enNoordwes. Dit bied baie goeie algemenesiekteweerstand, ook teen roes, hoekigeblaarvlek en BMV.

Klein wit inmaakboonPAN 185 is ’n toppresteerder in nasionaleproewe. Dit bied ’n goeie, stabieleoprengs by alle opbrengsvlakke en isveral goed aangepas vir Mpumalanga endie Oos-Vrystaat. Dit bied goeie weer-stand teen roes, hoekige blaarvlek,antraknose en BMV. Dit het ’n goeiestaanvermoë en bied ook goeie weer-stand teen oopspring.

PANNAR se flink span kundiges verstaan die boer en staan reg om hommet net die regte saad en raad te helpom elke keer ’n wenoes te behaal, ookten opsigte van mielies, soja, graan-sorgum, koring en ’n verskeidenheid voergewasse.

Vir meer inligting, praat met jou s aadmaat by PANNAR:

Hoofkantoor: 033-413-9500, e-pos

[email protected], webwerf www.pannar.comKwaZulu-Natal en Kaap-gebied

(Greytown) 033-413-9500Noordwes-gebied (Klerksdorp) 018-406-1700Oostelike-gebied (Delmas) 013-665-6400Sentraal-gebied (Heidelberg) 016-341-5881Vrystaat-gebied (Kroonstad) 056-216-3000

Gewasproduksie Sonneblom, soja en droëbone

Relatiewe dae tot 50% blom 68 68 75 75Relatiewe dae tot fisiologiese rypheid 115 118 130 130Relatiewe dae tot stroop 130 – 140 130 – 140 150 – 155 150 – 155Egaligheid (1= uitstekend; 9= swak) 2 1 2 1Staanvermoë (1= uitstekend; 9= swak) 2 1 1 1Planthoogte (cm) 150 165 170 170Gemiddelde olie-inhoud 41% 40% 41% 41%

Boere was ingenome met PANNAR se puik sonneblom-pakket wat hulle by die maatskappy se Gewasextra-vaganza op Delmas in volle blom kon sien.

Agronomiese eienskappe van PANNAR se sonneblombasters:

Tevrede saaiboere reken op PANNAR sevoortreflike saad om jaar na jaar wen -oeste te behaal. PANNAR se toegewydekundiges doen immers deurlopend navorsing om immerdeur vir die boer diebeste moontlike saadpakkette te bied.

Bestel jou saad nou:

PANNAR-plantpakketteverseker sukses

Algemene eienskappe PAN 7351 PAN 7726HO PAN 7033 PAN 7049Groeiseisoen Medium Medium Medium-laat Medium-laat


(byvoorbeeld Acyrthosiphon lactucae)mag bevoordeel en bevorder.

So ’n gunstige omgewing kan ’nplaag baie vinnig binne ’n produksie-eenheid laat versprei. Volledig bedektestrukture maak dit ook moeiliker virgroter lieweheersbesiespesies om toegang tot die struktuur te verkry, metdie gevolg dat hulle getalle in so ‘nstruktuur laer kan wees.

Dit is nie ’n gewenste situasie nie,aangesien lieweheersbesies se beweeg-likheid, doeltreffendheid van prooi-op-sporing, en spesifiekheid teenoorplantluise as prooi, hulle ’n gewildekeuse vir die beheer van plaagplantluisemaak.

Met bogenoemde in gedagte, en indien geïntegreerde plaagbeheer metbehulp van natuurlike roofvyande prioriteit geniet, kan dit loon om diekant(e) van so ’n tipe struktuur gedeel-telik oop te maak tydens warmermaande (en selfs tydens spesifieke tyevan die dag) om toegang vir roofvyandete vergemaklik, mits die skade vanander insekplae (soos snywurms, bolwurms en sprinkane) nie te groot isnie.

Dit is ook interessant om te noem datlarwale lieweheerbesies tydens diestudie ’n hoër teenwoordigheid in die

volledig-bedekte struktuur getoon het, invergelyking met diegedeeltelik-bedektestruktuur.

’n Moontlike rede hiervoor was die laervoorkoms van roofmiere(spesifiek Anoplolepiscustodiens) in die struktuur. Hulle sal dielarwes van lieweheers-besies doodmaak, aan-gesien die larwes nie sodoeltreffend kan vlugsoos die volwasse kewertjies nie.

Verder sal die laerteenwoordigheid vanvolwasse lieweheers - besies in volledig- bedekte strukture sorgdat daar verminderende

Nethuise is relatief goedkoper asander beskermende strukture, en

die gemak van hulle oprigting, tesamemet die feit dat die boer sy eie struktuurkan ontwerp om in sy unieke behoefteste voorsien, is ’n pluspunt.

Wanneer daar op nethuise besluitword, is dit egter belangrik om kennisdaarvan te neem dat die konstruksievan so ’n struktuur ’n regstreekse invloed op die getalle en voorkoms vanplaag- en voordelige insekte kan hê.

Tydens ’n studie met kropslaai in diesentrale Vrystaat, is daar byvoorbeeldbevind dat die bevolkingsdinamika (enin ’n mindere mate ook die spesie-samestelling) van plaagplantluise en voordelige lieweheersbesies tussen tweeverskillende nethuise gewissel het.

Vir die studie is een van die strukturevolledig met skadunet bedek (Figuur 1),terwyl ’n tweede slegs op die dak-areamet skadunet bedek is (Figuur 2). Hiervolg ’n paar waarnemings wat tydensdie studie gemaak is.

Skadunet aan die kante van ’nvolledig-bedekte struktuur sal byvoor-beeld nie die beweging van plantluisestuit nie, aangesien hierdie insekte kleingenoeg is om maklik toegang tot enigenormale nethuis te verkry. Soos bewystydens die studie, is dit selfs moontlikdat plantluisgetalle hoër mag wees in ’nvolledig-bedekte struktuur gedurendesomermaande, terwyl dit heelwat laerkan wees in ’n gedeeltelik-bedektestruktuur tydens dieselfde tydperk.

Hoofsaaklik is dit die meer homogeneomgewing en iewat hoër humiditeit involledig-bedekte strukture wat die ontwikkeling van sekere plantluisspesies

mededinging tussen hulle en die larwesis, met die gevolg dat die larwes ‘nbeter kans op oorlewing het. Laer plantluisgetalle in ’n gedeeltelik- bedekte struktuur gedurende somer-maande kan aan ’n hoërteenwoor digheid van volwasse liewe-heersbesies toegeskryf word, wat baiemakliker toegang tot hierdie tipe struktuur het.

Dit beteken egter nie dat gedeeltelik-bedekte strukture vry van plantluise salwees nie. Daar is byvoorbeeld bevinddat die plantluisspesie, Nasonovia ribisnigri, ’n hoër voorkoms in die tipestruktuur tydens die somermaande magtoon, as gevolg van die feit dat hulleverkies om in die hart van die kropslaaite voed waar hulle deur ouer blare teenroofvyande beskerm word.

Hierdie hele situasie kan egter omgekeerd wees tydens koeler maandewanneer die meeste roofvyande ’n laerteenwoordigheid toon, of totaal en alafwesig is. In so geval mag albei soortestrukture ewe veel plantluise huisves,en soms is dit selfs moontlik dat diestruktuur wat in die warmer maande diemeeste plantluise gehad het, nou dieminste kan hê.

Dit is dus noodsaaklik dat die boerspesiale aandag aan die interaksiestussen prooi en roofvyande binne synethuise gee, en om in gedagte te houdat dit ’n dinamiese stelsel is wat deurlopend aan die verander is asgevolg van sekere insekte wat teenwoordig of afwesig mag raak.

Bogaande maak dit duidelik dat kleinverskille in die konstruksie van ’nnethuis die voorkoms en spesie-samestelling van plaag- en voordeligeinsekte kan beïnvloed, wat op hullebeurt weer beheeraksies sal gebied watgewoonlik op plaaggetalle gegrond is.

Daar is egter geen twyfel nie datnethuise definitiewe voordele virgewasproduksie inhou as gevolg vanhulle verhoogde beskerming teennatuur-uiterstes. Deur slegs kennis teneem van die interaksies tussen prooien roofvyande, kan nethuise selfs voordelig in geïntegreerde plaagbeheer-stelsels gebruik word, wat ’n besparingop sekere insetkoste mag teweeg bring.

Figuur 1: Die volledig bedekte struktuur metskadunet rondom die kante.

Figuur 2: Die gedeeltelik bedekte struktuur metskadunet slegs op die dak-area.

Nethuise bied die boer ’n aantreklike opsievir die beskerming van intensief-verboudegewasse. Van die voordele is verhoogdebeskutting teen regstreekse sonlig, hael,sterk wind, rypskade, asook teen sekereplae soos voëls en groter insekspesies.

Nethuiskonstruksie kan voor- en nadelige insekgetalleop kropslaai beïnvloed

Gewasproduksie Nethuise

Volwasse lieweheersbesies(Cheilomenes lunata wordhier getoon), is bekendeplantluis predatore.

Johan Pretorius, Departement van Landbou, Sentrale Universiteit van Tegnologie (SUT), epos: [email protected]


Boere begin tans besluite neem oordie nuwe teelseisoen en dit is

belangrik dat daar meer aandag aan diekeuse van bulle geskenk word.

Keuses op grond van modegier ofswaarste kalwers per individuele diermag miskien nie u winsgrens so positiefbeïnvloed as wat u verwag nie.

Met Herefordbulle in die kudde kandie Suid-Afrikaanse beesboer meerwaarde sonder ekstra koste toevoeg enuiteindelik meer rande in die sak hê. Dievraag is onmiddellik hoe dit moontlik is.

VrugbaarheidVrugbaarheid word allerweë beskou asdie belangrikste voorvereiste virekonomiese vleisbeesboerdery. Hierdiehoogs oorerflike eienskap word vyf maalmeer belangrik geag as byvoorbeeldgroei en vleisgehalte. Hereford was dieafgelope vyf jaar die top presteerder interme van tussenkalfperiode (TKP) vanal die vleisrasse met meer as 2 500vroulike diere geregistreer en geaffilieerby Stamboek.

Herefords het ’n TKP van 392 dae.Hierdie syfer is bykans tien persentbeter as die nasionale gemiddeld. Dienasionale gemiddeld vir alle rasse is 419 dae. Navorsing deur dr Pierre vanRooyen oor die ekonomiese effek vanTKP het getoon dat ’n 30 dae verskil inTKP in ’n kudde van 100 diere soveel asR80 000 oor vyf jaar kan beloop!

Vrugbaarheid is ’n teken dat dieregoed aangepas is in hulle omgewing. Hierdie puik syfer is dus ’n bewys vandie Hereford se aanpassingsvermoë,aangesien ’n koei wat nie aangepas isnie, nie in kalf sal kom nie.

Veeboerdery Hereford

As huidige Nasionale karkas -kampioen ras het Herefordtelers soveelvertroue in die waardevoordele vanHerefords dat hulle in samewerking metdie Universiteit van Pretoria en MorganBeef onafhanklike nagraadse navorsinggeloods het om die effektiwiteit vanHerefords in ’n kommersiëlevoer -kraalomgewing te bevestig.

Die eerste groep van 200 speen - kalwers wat aan die projek gaan deelneem is reeds in die voerkraal opgeneem.

Hierdie inligting sal vergelyk wordmet soortgelyke internasionale navorsing wat die Hereford-voordele bewys.

Bogenoemde faktore maak dus dieHereford ’n uitstekende keuse.

Vir meer inligting, gaan nawww.hereford.co.za of skakel LizetteVermaak by 082-412-2868 of ElnaLötter by 051-410-0958.

Die aanpassingsvermoë, saam metdie vermoë om maklik te kalf en dieHereford se wêreldbekende tempera-ment, maak dit die ideale keuse vir dieboer in enige teelprogram.

Basterkrag of heteroseNavorsers is dit eens dat basterkrag tot14% hoër speengewigte tot gevolg kanhê waar ’n gestruktureerde kruisteel -program gevolg word. ’n Belangrikevoorvereiste is egter dat die lyne watgebruik word onverwant en suiwer is.

Hereford, as een van die grootsterasse in die wêreld, het vir bykans 100jaar ’n geslote stamboek wat versekerdat Herefords se suiwerheid maksimalebasterkrag kan verseker – hetsy in een-rigting-, oorkruis- of drierigtingkruise.

WitgesigprogramHereford was die eerste en enigste rasin die wêreld wat soveel vertroue inhulle Hereford- en Herefordtipe speen-kalwers gehad het dat hulle dieWitgesig Speenkalfprogram as handelsmerk geregistreer het. Wanneer’n boer ’n geregistreerde bul van eenvan die telers van die Hereford- genootskap koop, is hy kosteloos deelvan die Witgesigprogram.

Hierdie jong program, wat aanvanklikas internetveilings begin het, is tansbesig om uit te brei na speenkalfveilingsen kontakte met voerkrale om teverseker dat Herefordgebruikers diebeste moontlike pryse vir hulle speen-kalwers kry. Die Genootskap het ’n ras-bemarking- en promosiebeampteaangestel om onder andere die proseste bestuur.

Herefords bied meer!

Hereford het die afgelope vyf jaar die gunstigste tussenkalfperiode van al die vleisbeesrasse gehad met ’n syfervan byna tien persent beter as die nasionale gemiddeld.

Herefords is voortreflike vleis - produseerders op hulle eie, maarook in kruisteelprogramme stelhulle die boer in staat om meerwins uit sy beesboerdery te maak.

Waarheen nou met my beesteelprogram? Baie boere vra dié vraag. Diekosteknyptang waarin beesboere hulleself bevind as gevolg van voort-durende prysstygings sonder die noodwendige styging in inkomste, isalombekend. Boere moet dus voortdurend hulle bestuursbesluite evalueer en aanpassings maak om te verseker dat hulle vleis op diemees effektiewe wyse produseer.


Dit is belangrik om te weet datsperma binne ’n strooitjie nie

homogeen is nie. ’n Studie is gedoen omdie spermdigtheid en persentasielewende sperma in verskillende dele van’n strooitjie te bepaal. Drie posisies indie strooitjie is gebruik vir die studie:

Toetse is gedoen om te kyk wanneersemen skade opdoen tydens hantering.Die proef het die volgende behels:• Dieselfde lot semen is gebruik

(ministrooitjies)• Eers is ’n basislyn verkry deur 12

strooitjies (2 per keer) 6 keer oor tetoets.

• Daarna is nog 12 strooitjies gebruik,maar die strooitjies is afsonderlik vir8 sekondes in die lug (23°C)rondgeswaai en vir 10 minute terugin die stikstof geplaas. Na 10 minuteterug in die stikstof is dieselfde gestandaardiseerde toetsmetode gebruik om te bepaal hoeveel skadeopgedoen is. Dit is onverklaarbaardat daar telkens beter resultateverkry is nadat die strooitjie vir 8sekondes in die lug rondgeswaai is(sien grafiek onder).

• Na 10 sekondes se rondswaai bykamertemperatuur het die gehaltemet ongeveer 10% van die basislynaf gedaal.

• Na 12 sekondes was daar ’n dalingvan ongeveer 18% vanaf die basis-lyn.

• Na 15 sekondes is daar feitlik algehele beskadiging.

maklikste (veral as baie semen oorgeplaas word) is om stikstof in ’n“sespak”-polistereenhouer te gooi endan die houers (goblets) waaruit enwaarin die strooitjies gepak moet word,in die stikstof te plaas. Hierna moet diesemen met ’n tangetjie onder die stikstofvlak oorgeplaas word.

Uithaal van semen vir KI- doeleindesDit is noodsaaklik om behoorlik inventaris te hou van wat in die fles isen wat daarop staan. Noteer dus dievolgende inligting duidelik:A: Bul se nommerB: Kleur van strooitjieC: Alles wat op die strooitjie gedruk of

geskryf is

Hierdie inligting moet beskikbaar weesvir elke houer (wat behoorlik genommeris) in u fles.

Lig die korrekte houer (cannister) totin die nek van die fles en haal die verlangde strooitjie uit. Hierdie prosesmoet nie langer as 5 sekondes duur nie.Wanneer 5 sekondes oorskry word, laatsak eers die houer weer in die fles vir 1tot 2 minute en probeer dan weer.

Ontdooiing van semen• Haal die strooitjie semen uit die fles

en plaas direk in water van ongeveer35°C. (Eerder effens laer temperatuur as hoër.)

• Hou in die water vir nie korter as 30sekondes nie, maar verkieslik nielanger as 10 minute nie.

• Maak u pistolet warm deur òf te vryf,òf in die armholte te hou – nie in diewater nie.

• Volgens die jongste literatuur moetontdooiing vertikaal geskied met dieprop wat effens uit die water steekom besoedeling te voorkom.

Vriesit Vir meer inligting oor Vriesit se andrologiedienste aan die boer, skakelHenk by 082-785-9897, Joppie by 083-258-3378, die laboratorium by012-547-0446 of [email protected] of besoekwww.vriesit.com.

Lees ook die vorige artikel oor Vriesitse dienste in ProAgri 112 of op ProAgrise webwerf, www.proagri.co.za.

Hanteer semen reg vir kolskoot-KI

P1: 1cm net na die kleurpropP2: middelste sentimeterP3: 1cm teenaan die watteprop

Henk van der Laarse van Vriesit Veterinêre Andrologielaboratorium geeraad oor die toets en hantering van bulsemen. Goeie genetika is duur endie grondslag van beesboerdery, of dit nou stoet-, melk- of vleisproduksieis, is tydige bevrugting. Dit is nie moontlik met substandaard semen nieen daarom is dit van die uiterste belang om semen reg te hanteer en omte kan bepaal of semen lewend is of nie.

Veeboerdery KI

Dit is duidelik dat daar binne dieselfdestrooitjie aansienlike verskille in diespermdigtheid is.

In dieselfde strooitjie is daar op dieselfde posisies ook gekyk na persentasie lewende sperma. Daar isook duidelike verskille, soos aangedui ingrafiek 2.

Die gevolgtrekking van hierdie studie isdus dat ’n mens nie ’n akkurate bevinding kan maak as jy ’n toets netop ’n gedeelte van ‘n strooitjie doen nie.Die hele strooitjie moet gebruik word.

Die hantering van bevore bulsemen isbyna net so belangrik soos die KI-prosesself.

Berging van semenDie optimale temperatuur vir die berging van semen is kouer as -130°C.Daarom word semen in vloeibare stikstifvan -196°C geberg.

Dit is nie noodsaaklik dat bulsemenonder die stikstofvlak in die fles hoef tewees nie. Solank daar nog ongeveer 1 cm stikstof in die fles is, sal die temperatuur onder -130°C wees.

Verder is dit van belang om stikstofvlakke gereeld na te gaan, nagelang van die tipe fles. Die stikstofvlakkan met ‘n reguit stok gemeet word wattot op die bodem van die fles ingedruken na ongeveer 15 sekondes uitgehaalword. As jy nou die stok buite die flesheen en weer swaai, vorm ’n yslagie opdie stok. Dit wys die hoeveelheid stikstof wat in die fles oor is.

Oordrag van semen van een fles na’n anderAs jy semen van een fles na ’n anderwil verplaas, is dit raadsaam om dit so vinnig as moontlik oor te plaas. Die


witd

orpe

rs

dorp

erdö

hne

mer

ino

Ve

ilin

gs

dorp

ersa

vle

ism

erin

os


dorper

dorpersa vleism

erino

Ve

iling

shereford


Ve

ilin

gs

here

ford

/ b

rafo

rdhe

refo

rd

sant

a ge

rtru

dis


sussex

brahman

simbra / hereford / brahm

an / bonsmara / angus / sim

mentaler / charm

er red / brangus

dohne merino / sim

bra / angus / brangus

Ve

iling

s


Oo

s-T

ra

ns

va

al

ra

m-

en

bu

lve

ilin

g -

Erm

elo

sk

ou

gro

nd

e 2

8 e

n 2

9 J

uli

e 0

9

sim

men

tale

r

here

ford

huge

note

bons

mar

a

sa b

rafo

rd

here

ford


wild

merino

Ve

iling

s


here

ford

ill

e de

Fra

nce

dorm

er

here

ford

stu

li

beef

mas

ter

Ve

ilin

gs


Ge

ne

Gid

s

dorper

dorper

dorper

braford

landskaap

vleismerino

Ve

iling

stuli

dorper

boerbok


Ag

riG

ids


Ag

ri-Im

ple

me

nte


Ag

ri-

Imp

lem

en

te


Ag

ri-Im

ple

me

nte


GSM INTERNETDiensverskaffer

SA se bekendste onafhanklike

VERSPREIDERS EN AGENTE GESOEK!VERDIEN NOU EKSTRA GELD!

VERDIEN BOGEMIDDELDE MAANDELIKSE KOMMISSIE

Die beste datatariewe in SA www.goggaconnect.co.zaBEKOSTIGBARE WEBTUISTES

Inbelsentrum Tel: 08600 GOGGA (46442) l E-pos: [email protected] l Terme en voorwaardes geld

IS JY IN ’N PLATTELANDSE GEBIED?

WEES EERSTE MET GOGGA CONNECT

DIE INTERNET IS NOU BINNE JOU BEREIK MET GOGGA CONNECT!

GRATIS

FAKS NA E-POS, E-POS

ADRESSE EN DATA PAKETTE.

BEGIN VANAF R50-00 P/M

GEEN INTERNET?

proagri 114, julie 2009

Documents