proagri 136, mei 2011
DESCRIPTION
Tegnologie vir die boer.Technology for the farmer.TRANSCRIPT
ProAgriProAgritegnologie vir die boertechnology for the farmer
Mei / May 2011Nr / No 136
ISSN 1042–1558
AgriTraderWinterlek | Werfnuus | Veilings | Wildsiektes
John Deere: Die droom wat werk
FAW: Die taai trok Bestry
swamme só
Waarna mik jagters?
So bespaar ons energie
ProAgri 136 – Mei / May 2011 4 www.proagri.co.za
FD70 FLEXDRAPER® HEADERFLEX COMBINING
Contact: Jurie Swart 021-907-8025 / 083-375-8840Louis van der Merwe 021-907-8000 / 072-626-8409Shaun Fourie 021-907-8021 / 082-803-1014 Experience productivity jumps as high as 40% or more
Performance you won’tbelieve unless you see it
ProAgri 136 – Mei / May 2011 5
In hierdie uitgawe
Tel/fax: 012-362-27321218 Arcadia st, Hatfield, Ptawww.smartpublishing.co.za
Redakteursbrief
RedakteurAnnemarie Joubert > [email protected]
WebredakteurCoenraad Rall > [email protected]
Senior bemarkerStefan van Wyk > [email protected]
AgentskappeCarmel Ann Singh > 079-515-8708 [email protected]
BemarkersAnelda Strauss > [email protected] Schmahl > [email protected]
Uitleg & grafika Esta van [email protected]
TaalversorgingMediadienste
Rekeninge & intekeningPaula MacMavis > [email protected]
GedruktemediabestuurderSuzanne Rall [email protected]
Sakebestuurder George Grobler [email protected]
Inhoudsopgawe / Contents
Copyright © 2011. All rights reserved. No material, text or photo graphsmay be reproduced, copied or in any other way transmitted without thewritten consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarilythose of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks andlogos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not beliable for any errors or for any actions in reliance thereon.
Voorblad
Die ProAgri-span
Nampo Oesdag bly ’n groot gebeurtenis op die land-boukalender en dit was vir my ’n voorreg om met die
mense in die maatskappye oor wie ons berig, te gesels ensommer ’n klomp van ons lesers te ontmoet.
Net soos die strategiese besluite wat Graan SA moes neemoor sy toekomstige setel, sal die organiseerders van Nampoegter ook oor ’n paar dinge moet besin.
Dit kos die maatskappye wat hulle toerusting soontoeaanry derduisende rand elke jaar. Dit is belangrik dat hulle as vennote van Nampo gesien word en dat daar na hullevoorstelle geluister word.
Die vakansiedag wat die regering vir sy verkiesing uit-geroep het, het ook tot ’n groot toestroming van mense geleiwat sekerlik wys dat Nampo as ’n toonvenster vir landbou aan die algemene publiekgebruik kan word. Indien Nampo in hierdie rigting wil groei, sal daar net ernstig plangemaak moet word met die toegangsroetes, die hekbeheer, die parkeerterreine endie infrastruktuur op die terrein self! (Ek dink daar is ’n paar dames wat nou nog indie ry staan!)
Ondertussen vertrou ons dat die fokus op landbou sal bly en dat Nampo in dieeerste instansie die plek sal bly waarheen kommersiële boere kan gaan om inligtingte kry en te kyk hoe lyk die produkte wat hulle wil koop.
In hierdie uitgawe kan u met ’n paar van dié produkte, veral van die voertuie,kennis maak. Ons gee ook interessante wenke oor kragbesparing en winterlekke enmaak selfs ’n draai in die jagveld. Maak seker daai roer is reg!
10
17
19
22
34
6
M A S S M E D I A S P E C I A L I S T SSMARTPUBLISHING
Meganisasie6 Greenfields: Tegnologie beïndruk boere
Hulpbronbestuur7 Boere kan reken op Shell9 So spaar ons energie10 Kyk na ons grond (3)
Gewasproduksie15 Acanto gee swamme op gars gas
Voertuie16 FAW belê in betroubaarheid en boere17 Boere sê hallo vir Tata
Wild & Jag19 Isuzu maak wildkyk lekker en veilig20 Wild – ’n passie vir jag21 Wild – meer as net biltong
Veeboerdery22 Die lekkerte van lek is wins23 Goeie kos lewer goeie vleis
Rubrieke25 AgriKyk & Lees25 Werfnuus26 AgriLag
Handelsnuus 27 AgriGids29 GeneGids31 Veilings33 Ontmoet ’n koei duisend
Nuus34 Coena is onskuldig!
John Deere isaangewys as adverteerdervan die jaar.In Junie gaanons by ’n boerkuier wat opdie adverten-sies gereageerhet om uit tevind wat syJohn Deere-toerusting virhom beteken.
www.proagri.co.za
Meganisasie
geld; Foton is ontwerp en gebou om jounet die beste diens te gee; dienaverkoopdiens mik daarna dat jou Fotonjou nooit in die steek sal laat nie; en onderdele is wyd en vinnig beskikbaar –en ’n derde goedkoper as wat enig-iemand anders bied.
Foton-trekkers is gewaarborg vir tweejaar of 1 800 uur en daar is verskeie opsies van verlengde waarborge en diensplanne beskikbaar.
Greenfields strewe om die beste dienste bied, om die laagste eienaarskoste tebewerkstellig, om die boer van betroubare en duursame masjiene tevoorsien, om die minimum staantyd toete laat en om ’n hoë herverkoopwaardete verseker.
Daarvoor het Foton-dienssentrumshoogs opgeleide tegnici wat aan dievoorpunt van die tegnologie bly.
Foton se klein rondebalertjies hetgroot aandag by Nampo geniet. Dit isperfek vir saaiboere wat ook ’n klompievee aanhou en vir kleinhoeweboere,sodat hulle teen ’n lae koste voortreflikebale kan maak, ook op plekke waar jyvoorheen nie kon bykom nie, soos inwingerde en boorde en tussen mielierye.
Die Foton B70 en B90 se klein rondebale hanteer maklik sonder die spesialetoerusting wat vir groot ronde bale nodigis, maar met al die voordele van ’n rondebaal, soos dat dit waterbestand is enbuite geberg kan word.
Die B70 maak bale van 61 x 70 cm endie B90 bale van 90 x 100 cm. Spesiale aanbiedinge van ’n baler, ’ntrekker, ’n swaailemsnyer en ’n hark isbeskikbaar om jou eensklaps tot hooiboer te verhef.
Die B70 is al vroeër bekend gestel,maar boere kon die B90 vir die eerstekeer by Nampo sien. Sy aaneenlopen-derollerontwerp verseker betersamepersing, vorm en digtheid van bale.
Greenfields se Greenwrap is sterker,taaier, digter en duursamer as gewonebaalplastiek.
Greenfields Agricultural Holdings:
Nuttige tegnologie beïndruk boere
Die Foton B90 is ’n gedugte klein rondebaler met drie digtheidsverstellings. Met hom kan jy in boorde en selfs tussen mielierye baal.
Jy kon duidelik by Nampo sien hoe elkeboer se gesig ophelder wanneer hy
Greenfields se uitstalling bekyk, bevoelen bespreek.
Dit is ook geen wonder nie, wantGreenfields-produkte is almal toonbeeldevan nuttige, vernuftige tegnologie-oplossings.
Boonop is Greenfields se werktuiebekostigbaar, maklik om te gebruik, duursaam en rotsvas gerugsteun deurnoukeurige naverkoopdiens en blitsigeonderdelebeskikbaarheid.
Foton-trekkers was een van diegewilde aandagtrekkers. Sedert dieeerste Foton in 2006 voet aan wal gesithet in Suid-Afrika, het hierdie betrou-bare, maar bekostigbare kalant al hoemeer respek by boere verwerf.
Foton strewe daarna dat jou trekkerlewenslank ’n nuttige belegging moetwees. Die prys is waarlik waarde vir
Ooskaap, Weskaap, Noordkaap:Derek Nicolle083-798-0056KwaZulu/Natal, Ooskaap:Charlie Harper 082-385-6415Gauteng, Limpopo,Mpumalanga, Vrystaat, Noordwes:Glen Clark 082-804-8045
Hy het drie digtheidverstellings en ookdrie keuses van hoeveel baaltou jy omelke baal wil draai.
Die B90 het sy eie hidrouliese stelselwat van die kragaftakker af werk, sodatjy nie pype aan die trekker se stelselhoef te koppel nie.
Hy pas aan die trekker se driepunt-stelsel sodat hy maklik in klein plekkieskan draai, sodat die kragaftakkerasveiliger is en sodat hy maklik op die padvervoer kan word.
Die B90 se opteller is 90 cm wyd enhy baal en bind soos ’n droom. Diestelsel word beskerm deur breekbouteen ’n glipkoppelaar en dit is maklik engoedkoop om hom te onderhou.
Vir die groot voerboer het Greenfieldsnatuurlik die gewilde McHale-balers, watook lewendige aandag by Nampo getrekhet.
McHale is ook die vervaardigers vandoeltreffende baaltoedraaiers, enGreenfields het pas die sterk, skeurtraeGreenwrap-toedraaimateriaal, spesiaalvir toestande in die Suidelike Halfrond,bekend gestel.
As jy nou die beste bale met diebeste trekkers, balers en toedraaiersgemaak het, moet jy dit nog net op diebeste manier vir jou vee voer, en daarvoor het Greenfields die gewildeSiloking-voermengers.
Siloking span verskeie tegnologiese briljanthede, soos horisontale awegare,in om die mees homogene voer met dieregte struktuur te bied. As ’n boer ’nSiloking-menger aanhou, weet hyGreenfields sal sorg dat sy beeste nooitstaan en bulk vir hulle kos nie.
As jy so ongelukkig was om Green-fields se uitstalling by Nampo mis teloop, is alles darem nie verlore nie.Besoek www.fotontractors.co.za ofwww.greenagri.co.za vir meer inligting
ProAgri 136 – Mei / May 2011 6 www.proagri.co.za
www.proagri.co.za 7ProAgri 136 – Mei / May 2011
Hulpbronbestuur
Boere kan reken op Shell
Die Shell-gebou op die Nampoterrein is ’n bekende baken en dien ook as uitsaaistasie.
Met die eerste NAMPO-skou wat in1967 op die plaas Donkerhoek, buite
Bloemfontein plaasgevind het, was eenvan die agt borge, die oliemaatskappy,Shell. Hierdie eerste skou is net deur 200boere bygewoon, maar sewe jaar latertoe die skou groot genoeg geword het omna sy eie terrein te verskuif, was Shellsteeds daar. Die Shell-lokaal, vanwaardaar ook oor die terrein uitgesaai word,was die tweede gebou wat opgerig is endeur Shell aan die Oesdagkomiteegeskenk is.
“Ons het ons vertroue in landbou gestel en ons loop die pad saam met dieboere,” sê mnr Anton Niemann, hoof-bestuurder: Kommersiële Brandstof.
Shell is immers al 109 jaar in Suid-Afrika en die landbougemeenskap koopongeveer 20% van die maatskappy sebrandstof. Ook wat Shell se uitmuntendereeks smeermiddels betref, het die land-bou ’n groot markaandeel.
“Eintlik praat ons net van die boereself en nie eers van al die sekondêrebedrywe wat verder af in die voorsie-ningsketting ons produkte gebruik nie,”sê Anton.
Die maatskappy se sakemodel is onlangs verander sodat boere meer doel-treffend bedien kan word. Die versprei-ding en verkope word deur agentskappehanteer sodat elke boer vinnig en doel-treffend bedien kan word.
Geen boer kan bekostig dat sy stroperof trekker op die land bly staan omdatdaar nie vinnig brandstof gekry kan wordnie en as ’n baler ’n bietjie ghries kort,moet dit byderhand wees!
Shell se waardeproposisie gaan nie netoor die beskikbaarheid van produkte nie,maar ook oor die gehalte. Anton sê: “Onssal altyd aanhou met navorsing om tesorg dat ons aan boere net die beste produkte lewer wat tot skoner verbran-ding en meer doeltreffende smering lei,sodat boere geld kan spaar.”
Shell se Diesel Extra met sy bymiddelswat sorg dat elke druppeltjie diesel doel-treffend verbruik word, jou enjin skoongehou word en hervullling bespoedigword deurdat dit nie skuim nie, het ’nomwenteling in die mark teweeg gebring.
“Dit gaan nie net oor besparing nie,maar ook oor die beskerming van dieomgewing,” sê Anton.
Hy sê Shell het baie respek vir dieomgewing en is ernstig oor veiligheid.Wêreldwyd word Shell as ’n olie-maatskappy beskou wat maatstawwe stelvir verantwoordelike optrede. “Ons vlakvan maatskaplike verantwoordelikheid isvan die hoogste in die wêreld.”
Dit is ook waarom Shell die morato-rium wat die Suid-Afrikaanse regering opeksplorasie-aansoeke in die Karoo gestelhet, verwelkom.
Die maatskappy sê in ’n verklaring terwille van energiesekuriteit behoort dieregering ’n wye verskeidenheid van partye te betrek by die studies wat onderneem word om te verseker dat dieland ’n gebalanseerde besluit kan neemof skaliegasbronne verantwoordelik ontgin kan word en of natuurlike gas ’ngroter rol in Suid-Afrika se toekomstigeenergiemengsel moet speel.
“Daarom respekteer ons die besluitom ’n moratorium op aansoeke te plaasen verwelkom ons die studies wat onderneem gaan word.
“Shell wil graag beklemtoon dat onsoortuig is dat ons enige potensiële skalie-
gasbronne in Suid-Afrika veilig en verant-woordelik kan ontgin, soos ons dit eldersin die wêreld gedoen het.”
Anton voeg by: “Boere moet verstaandat ons hulle vrae en besware baie ernstig opneem. Ons het 6 300 bydraesmet vrae en kommentaar van verskeie belanghebbendes ontvang, wat aange-spreek is in ons Omgewingsbestuursplanwat aan PASA voorgele is.”
Die maatskappy het van die begin afdie regte prosedure gevolg en sal voort-gaan om dit in openbare belang te doen.Die feit is dat Suid-Afrika meer energieen skoner energie nodig het en indien diegasvoorraad in die Karoo in hierdie behoefte kan voorsien, sal die regeringvroeër of later toestemming moet gee virdie ontginning daarvan. In hierdie stadium is niemand nog seker hoeveelgas daar werklik is nie, want nie een vandie maatskappye wat belangstel omtoetsgate te boor, het al toestemminggekry om voort te gaan nie.
Anton sê die nasionale debat watontstaan het, gaan verseker dat genoeg
druk op die regering en maatskappyegeplaas word om die regte besluite teneem.
Ondertussen gaan Shell voort om sybande met boerdery te versterk en ookiets terug te gee aan sy verspreiders enklante. Shell is die enigste brandstof- enoliemaatskappy wat ’n vennoot van Agribonus is en daardie noodsaaklikeaankope van diesel en smeermiddelsbeteken punte in die boer se sak. Interme van Agribonus se stelsel betekendit bonustyd!
Anton Niemann, wat Shell se kommer-siële-brandstofafdeling bestuur, sê land-bou lê hom na aan die hart – hy hetimmers op ’n plaas grootgeword.
Vir meer inligting oor die punte watdieselaankope kan verdien, besoek www.agribonus.co.za. Boere wat al die feite oor die ontginning van skaliegas in die Karoowil hê, kan die volgende webwerf besoek: www.shell.co.za/karoo.
9www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May 2011
Hulpbronbestuur
Vir die wat op Eskom se krag moetreken, is daar verskeie produkte watkrag bespaar deur òf die inspanning van’n alternatiewe kragbron (soos ’n sonstoof/-oond) òf die meer doeltref-fende verbruik van elektrisiteit.
Induksiestowe is ’n goeie voorbeeldvan laasgenoemde. ’n Induksiestoof gebruik die helfte soveel krag as ’ngewone stoof en kook water twee keergouer as enige elektriese ketel. Pasop,dit beteken ook dat jou kos twee keerso gou gaan aanbrand!
Nog ’n baie bevredigende kragbe-spaarder is die hooikis-kookmetodesoos ons voorouers lank gelede gebruikhet.
’n Hooikis word gemaak met enigegroot houer (’n koelhouer werk besonder goed) en ’n slaapsak ofkombers. Bring jou kos tot kookpunt opdie stoof, draai die kastrol ordentlik toein die slaapsak, sit die spulletjie in diekoelhouer en maak toe. Teen vanaandhet jy ’n gaar maaltyd. ’n Kooksak is ’nhooikis gemaak van materiaal,opgestop met polistireenballetjies.
LUD-ligte (liguitstraaldiode) iswaarskynlik een van die mees koste-doeltreffende, kragbesparende produkteop die mark. Jy kan jaarliks honderderande se elektrisiteit bespaar.
Vir kleinhoewe- en plaasbewoners isdaar waterpompewat met sonkragwerk.
Daar is steedstwee hoofmanierewaarop sonkrag ingespan word. Dieeen manier is omdie lig en warmteregstreeks te gebruik, soos insonkrag-oondjies ofsonwaterverwar-mers. Die ander isom sonlig in elek-trisiteit om teskakel.
Spesiale toe-stelle, genaamdsonselle of foto-voltaïese selle,vang sonstrale open verander hulleregstreeks in elektrisiteit. Son-selle word reedsgrootskaalsaangewend om energie te verskafaan satelliete watom die aarde wentel. Danksysonselle het onsdus onder meersatelliet-TV en
Van rou tot gaar in 20 minute! Dit ishoe lank dit Alida Verwoerd se sonstoofneem om ’n potjie rys te kook.
So spaar ons energiedeur Alida Verwoerd
betroubare weervoorspellings. Fotovoltaïese selle (FV-selle) bring
tans ook krag na huise in dele vanAfrika en Suid-Amerika waar daar geenkragnetwerk vir beligting, yskaste, waterpompe en kommunikasietoestelleis nie.
Fotovoltaïese opwekking iswaarskynlik die beste pad vir dietoekoms, maar ongelukkig het dit tansnog veral twee nadele. Die een pro-bleem is dat die son nie altyd skyn sooshy “moet” nie en die ander is dat dietoerusting tans nog baie duur is. Hoeweldie koste onder meer danksy verskerptebewusmaking reeds baie gedaal het, isfotovoltaïese kragopwekking steedsduur om aan te bring, maar mettertydkan dit baie goedkoper word.
Die groot Amerikaanse uitvinder,Thomas Edison (1847-1931), het vroegreeds voorspel: “Nie slegs salatoomkrag beskikbaar gestel word nie,maar eendag sal ons die styging en daling van die getye inspan en die stralevan die son inkerker.”
Na die afgelope paar jaar se wip-plankry in die beurtkrag-pretpark, is
wenke vir kragbesparing of alternatiewekragopwekking deesdae volop. Daar isdié waarvan ons almal weet (en nee,om bloot 'n kragopwekker te installeeris nie die oplossing nie. Dis hard op diesak en harder op die ore...) en dan isdaar die meer tegniese, dalk duurder,moontlik langertermynoplossings.
Waterverwarmers afskakel op sekeretye van die dag, hulle isoleer met ’n waterverwarmerkombers, uitprop vanselfoonlaaiers en ander elektriese toebehore wat bystandkrag verbruik, afskakel van ligte wat onnodig brand, ’ntydskakelaar op die swembadpomp – disgoed om hieraan herinner te word,maar as ons werklik ’n verskil aankragverbruik wil begin maak, sal onsdieper moet kyk, fyner moet beplan enbeter ingeligte keuses moet maak.
Ons kom uit ’n era waar elektrisiteitvolop en goedkoop was – ’n stand vansake wat deesdae drasties verander het.Of jy Eskom-krag of alternatiewe kraggaan gebruik, spaar gaan jy moet spaar.
Alternatiewe krag is ’n duur opsie endaarom is dit belangrik om die omska-keling daarna reg te benader. ’n Kopskuif is nodig. Die natuur bied onbeperkte bronne soos sonlig en wind,maar dit verg geld van jou kant af omdié bronne in te span – en wie van onshet onbeperkte toegang daartoe?
Dit is dus van uiterste belang om energiedoeltreffende toestelle te gebruik en besparing ’n lewenswyse temaak. Maar moenie probeer spaar deurminderwaardige produkte aan te koopnie. Dit kan later ’n geval van “goed-koop koop is duur koop” word.
Moenie die Kragdag op 2 Julie by Diamantvallei naby Pretoria misloopnie. Dit hou dalk net vir jou die sleutel tot krag- en geldbesparing.Praat met Alida Verwoerd by 012-736-2154 vir meer inligting.
www.proagri.co.za10 ProAgri 136 – Mei / May 2011
In die twee vorige artikels is die belangrikheid van grondtipe vir die
keuse van bewerking bespreek en ookhoe grondbewerkingnavorsing uitgeloophet op grondbewerkingaanbevelings virverskillende grondtipes. In hierdie laasteartikel word daar naderby gekyk nageenbewerking omdat dit voorgehouword as ’n oplossing, veral vir die hoëkoste van graanproduksie.
Daar is al baie geskryf oor die voordele wat verminderde en geenbe-werking vir die landbou inhou. Die verbetering van grondstruktuur, betervogindringing en natuurlik ook dat ditgoedkoper is as konvensionele bewer-king, is maar enkele standpunte watgehuldig word.
Met die huidige stygende brandstof-pryse, gryp boere maklik daarna terwille van die aansienlike brandstofbe-sparing, maar dit behoort nie die enigste oorweging te wees nie. As jy oorweeg om na geenbewerking oor teslaan, moet jy beslis ook besin oor alleander faktore voordat die stap gedoenword. Die volgende faktore speel ’n rolby die besluit.
• Grondtipe.• Beperkende lae.• Die pH van die grond.• Korrekte toerusting, soos
doeltreffende spuittoerusting en ’n
geenbewerkingsplanter.• Wees bedag op vermeerdering van
onkruid, siektes en insekte.• Hoeveelheid materiaal wat op lande
gelaat moet word.
GrondtipeIn die keuse van enige bewerking, maarveral by die besluit om geenbewerkingtoe te pas, is kennis van grond uitersbelangrik. Dit sal elke boer baat om sykennis oor grond op te knap, nie net omkeuses van bewerking te kan maak nie,maar ook vir ander besluite soos dietoediening van onkruiddoder en indring-ingsvermoë van water met besproeiing.
Dit word algemeen aanvaar dat geen-bewerking beter werk en groot suksesbehaal op swaarder grond. Dit betekennie dat die stelsel nie suksesvol op ligteof sandgrond toegepas kan word nie,maar die boer moet hier meer bedagwees op verdigting wat na ’n jaar of driekan intree. Die maak van profielgate saldie boer help om so ’n probleem betydsreg te stel.
Beperkende laeDit is ontwrigtend om ’n jaar nadat diestelsel in werking gestel is, te besef datdaar ’n keerlaag of beperkende laagvoorkom. Voordat daar met die stelselbegin word, behoort alle keerlae met ’ndiepbewerking opgehef te word.
Wanneer beperkende lae opgehefmoet word, is dit veral belangrik ompresies vas te stel hoe diep hierdie laevoorkom sodat ’n werktuig gekies kanword wat die grond diep genoeg kan indring en dat die tande so gespasieer isdat keerlae volledig opgebreek word.
GrondsuurheidVoordat daar met die stelsel begin word,moet die grond skeikundig ontleed worden indien nodig moet die pH-vlakkereggestel word.
Grondsuurheid is ongetwyfeld eenvan die belangrikste produksiebeper-kende faktore by graanproduksie. Suurheid onderdruk nie net gewasgroeien opbrengs nie, maar kan ook diegrond totaal onproduktief maak deurgiftige elemente wat in die grondvrygestel word en wortelgroei beperk.Hierdie probleem kos boere jaarliksmiljoene rande aan opbrengsverlies.Hoe ernstig is die versuringsprobleem?
Dit word landwyd en wêreldwyd aan-vaar dat die grond-pH-waardes, diemaatstaf vir die meting van grondsuur-heid, só reggestel behoort te word datdit vir graangewasverbouing minstenstussen 4,5 en 5,0 pH (KCI) of 5,5 en 6,0pH (H2O) moet val.
By pH-waardes laer as 4,5 pH (KCI)of 5,5 pH (H2O) kan ernstige problemeop suurgrond begin voorkom; veralomdat KCI-pH-dalings van 4,5 tot 4,2 ofH2O-pH-dalings van 5,5 tot 5,2 in 'nenkel seisoen kan voorkom. Dit geldveral by goed gedreineerde hoë-poten-siaal grond waar goeie oeste met hoëstikstofbemesting behaal word.
Gedurende die 1980/81-seisoen het51% van die 20 000 grondmonsters watby OTK se laboratorium ontleed is, ’n pH(KCI) laer as 4,5 gehad. Hierdie grondhet dus onmiddellik ’n bekalkings-program nodig gehad.
Die toestande het vanaf 1981 tot1994 nie veel in die Oostelike Hoëveldverander nie, want 48% van die mon-sters wat toe ontleed is se pH (KCI) wasnog steeds laer as 4,5. Die jaarliksegegewens oor kalkverkope wys uit datdie toestand sedert 1994 nie veel verbeter het nie.
In die onlangse opname is vasgesteldat ongeveer 75% van die grond in dieOos-Vrystaat ’n pH (KCI) van 4,5 of laerhet. Na raming bestaan ongeveer 365 000 ha in die Oos-Vrystaat en
Kyk na ons grond (3)
Is geenbewerking ’n oplossing?
Hulpbronbestuur
deur JP le Roux
Geenbewerkingstelsels werk beter op swaarder grond. Op sandgrond moet verdigting opgehef word.
www.proagri.co.za 11ProAgri 136 – Mei / May 2011
134 000 in ander koringgebiede vanSuid-Afrika uit suur grond.
Swak voedingstofopnameDie nadele van grondsuurheid lê in ’ngroot mate in die vaslegging van voe-dingstowwe. Die meeste voeding-stowwe soos stikstof, kalium, swael,kalsium, magnesium en molibdeen wordminder toeganklik wanneer suur-toestande toeneem.
Omdat kalk se beweging in grondstadig of selfs gering is, behoort die pHvan grond wat na geenbewerkingoorgeskakel word, reggestel te wordvoor daar met die stelsel begin word.
As grond se pH reggestel is, kan ditbesparings aan bemesting teweeg bring.
Wanneer kalk aangekoop word, maakseker dat dit van ’n betroubare bronafkomstig is met ’n hoë fynheid en neutraliseringswaarde.
Gehalte van spuittoerustingDie sukses van ’n geenbewerkingstelselhang baie af van die doeltreffende beheer van onkruid en plae. Daarom isdie aanskaf van ’n goeie spuit en veraldie korrekte kalibrering daarvan onont-beerlik vir sukses.
GeenbewerkingplanterNet soos met die keuse van ’n spuit,moet daar verkieslik vanuit die staan-spoor met die regte planter begin word.Die planter moet swaar genoeg weesom behoorlik deur die materiaal te sny,die saad op die regte diepte in die grondte plaas en vas te trap sodat goeiesaad-grond kontak bewerkstellig word.
Die planter moet ook in staat weesom die kunsmis op die regte diepte ennaby genoeg aan die saad te plaas. Soword verseker dat daar ’n goeie standop die land is. Daar is heelwat geenbe-werkingplanters op die mark wat reedssuksesvol in die stelsel gebruik word.
Om verdigtingslae doeltreffend op te hef, moet ’n skeurtandwerktuig gebruik wordwaarvan die tande diep genoeg indring en reg gespasieer is.
Wees bedag op problemeDit is bekend dat veral gras met vermin-derde bewerking op landerye toeneem.Gelukkig is daar vandag goeie onkruid-doders beskikbaar wat hierdie indringingkan beheer.
Die toestande wat deur ’n geenbe-werkingstelsel geskep word kan, insekere weersomstandighede, bydra totvemeerdering van kopvrot. Kultivars watmeer bestand is teen kopvrot, moet dusoorweeg word.
Hoeveel materiaal moet op landegelaat word?Daar is diegene wat verkies dat gestroopte lande by geenbewerking-stelsels glad nie bewei moet word nie.Daar is egter ook die gebiede in onsland waar vee nie maklik oorwinter sonder om op gestroopte lande te weinie. Die skrywer se aanbeveling opgrond van heelwat proewe, is dat indiendaar met oorleg bewei word, daar nog genoeg materiaal oorbly om die stelselbehoorlik te laat werk.
Voordele van materiaal op landeGeenbewerking het aanvanklik ontstaanom erosie teen te werk en om grondvogte bewaar. Dit verhoog vogindringing enverminder afloop en verdamping vanwater, wat die grootste oorsaak vanvogverlies in die eerste helfte van ’nseisoen is. Gevolglik is meer grond-water in die grondprofiel beskikbaar virhoër oesopbrengste in laereënvalgebiede.
Faktore wat ’n rol speel by grond-verliese en afloopWanneer grondverlies en afloop vanwater op bewerkte landerye ter sprakekom, is die belangrikste faktor bedekking in die vorm van stoppels opdie grond. Verminderde bewerkings-
praktyke kan sorg vir verbeterdegrondbedekking. Dit skakel dus van dieoorsake van erosie uit en is nie net ’nbehandeling van erosiesimptome nie.
Reënvalintensiteit en duurte,grondtekstuur en -bewerking en veralhelling speel ook ’n rol, maar dit is heel-temal ondergeskik aan dié van stoppelbedekking.
ResultateIn verskeie proewe dwarsdeur die Republiek is ongeveer 1 800 perseel-resultate ingewin en verwerk. Die resultate dui daarop dat grondbedekking’n baie belangrike rol speel by diebekamping van grondverliese en afloop.
Ten slotteWanneer ’n geenbewerkingstelsel oor-weeg word, behoort al die voordele watso ’n stelsel inhou oorweeg te word ennie net brandstofbesparing nie.
Daar is ander maniere om brandstofop plase te bespaar soos deur behoor-like instandhouding van toerusting endie bestuur van dieselverbruik. Met ’ndeeglike ontleding van ’n boer sehuidige bewerkingstelsel kan daar ooksekere aksies uitgeskakel word, terwyldie samevoeging van ander ook ’n besparing kan meebring.
Eers as al hierdie opsies oorweeg is,kan die besluit geneem word om na ’ngeenbewerkingstelsel oor te skakel.
Boere word egter aangeraai om voldoende kennis van die stelsel in tewin, te let op die aanwysers wat hierbogenoem is en met persone te praat watondervinding van die stelsel het of selfook proewe gedoen het.
’n Geenbewerkingplanter moet hoog genoeg wees om oor plantmateriaal tebeweeg en swaar genoeg om daardeurte sny en saad en kunsmis op presiesdie regte diepte te plaas.
15www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May 2011
Gewasproduksie
in die eerste week van Au-gustus. Dit laat genoeg tydtoe voor oestyd in die mid-del van Oktober dat daargeen residu op die planteagterbly nie. Die gebruiksaan-wysings van Acanto bepaal datdaar 60 dae tussen die laastetoediening en oestyd moet ver-loop.
Gideon se gars word aan Suid-Afrikaanse Brouerye verkoop,wat ook streng vereistes stel metbetrekking tot residue.
Gideon sê vandat hy Acanto sodrie jaar gelede begin gebruikhet, kan hy die verskil op syplante en in sy sak agterkom.“Die weer is ’n baie groot faktorhier in ons omgewing en onssukkel maar met droogte.Acanto gee die gars ’n wenkans,want as ’n mens die plantgesond hou, bly dit groen en hoelanger dit groen bly voor die natuurlike rypwordproses intree,hoe beter die opbrengs engehalte.”
Hy praat van ’n verbeteringvan minstens 120 kg/hektaar indie oes, tot selfs ’n halfton meer.Dit beteken dat die middel som-mer gou vir homself betaal.
’n Boer kan ook nie die gevaarvan swamme ligtelik opneem
nie. Gideon sê: “Swamme vat jou oesweg; hy maak jou plante baie siek. Jyhaal dalk ’n oes af, maar dis nie gehaltenie. Ek moes een jaar ’n hele land afs-taan vir veevoer en dit gaan nie weergebeur nie.”
Viking en DuPont se plaaslike agent,Con Neethling, vertel dat hulle verledejaar ’n bietjie voorraadprobleme gehadhet: “Ons het vir Gideon ’n paar alter-natiewe aangebied, maar hy het netgesê ons moet maar die vliegtuig stuur,hy is bereid om ’n week te wag!”
Tyd speel ’n groot rol in NooitgedachtTrust se bestuursprogram, want as diegars in sy blomstadium begin siek wordas gevolg van swamme, is dit eintlik telaat om iets te doen. “Jy moes hom voordaardie tyd gekeer het,” sê Gideon.
Spuitmiddels is ook nie ’n kitsoplos-
sing nie, maar deel van ’n totale bestuursprogram wat afgestem is opbewaring. Juis as gevolg van die herhalende probleem van droogtes indie Bredasdorp-omgewing is boere soosGideon baie gesteld op die beskermingvan grondvog en daarom word bewaringsbewerking toegepas.
Stoppels en kaf word as ’n deklaagop die lande agtergelaat en spesialetoerusting vir minimumbewerking wordgebruik. Gideon sê dit is so dat gars oordie algemeen meer droogtebestand asbyvoorbeeld koring is, veral in sy laterstadia, maar die beskerming van grond-vog gee vir die plante net ’n beter kansen dit beteken immers ’n beter oes.
’n Deel van die bestuursprogram isook wisselboupraktyke met lande watvir ’n paar jaar tussen aanplantings virweiding en dan lusern gebruik word. Dithelp sommer ook om die indringer-grasprobleem te bestuur.
Interessant genoeg beveel DuPontook in sy gebruiksaanwysings aan datboere ’n geïntegreerde swamdoderpro-gram gebruik wat chemiese, verbouings- en biologiese beheermaat-reëls insluit. Dit alles help om weer-stand teen bepaalde middels tevoorkom.
“Vanjaar,” sê Gideon, “het ons ’ndroomaanplantingseisoen gehad, wantons het net na die Paasnaweek omtrentvyftig millimeter reën gehad. Dit was ’ngoeie begin en oral ontkiem die wintergewasse, maar die langtermyn-voorspellings lyk nie baie belowend nie.”
Hy sê: “Die natuur is nie onder onsbeheer nie, dit is waarom ’n swambe-heerprogram so belangrik is. Ons moetbestuur wat ons kan bestuur.”
Vir meer inligting oor die doeltreffendegebruik van die swamdoder, kontakDuPont se hoofkantoor by 011-218-8600 of Jim Mcdermott by 082-565-8897.
Acanto gee swamme op gars gas
“Nee wat, ek kyk nie eers links ofregs as dit kom by swamdoder vir
my gars nie – ek vra net vir Acanto vanDuPont.” Aan die woord is Gideon Albertyn van Nooitgedacht Trust byBredasdorp.
Acanto® 250 SC in kombinasie metCapitan® 250 EW, is netvlek se moses.Dit word ook gebruik vir die voorkomingvan blaarvlek, bruinroes en poeieragtigeskimmel op gars.
Gideon plant so tussen 500 en 600hektaar gars per jaar en dit maak 40%van sy totale aanplantings uit. Die andergewasse wat hy plant is koring, haweren kanola. Hy sê gars is ’n hoërisiko-gewas en daarom moet ’n mens sebestuursprogram behoorlik in plek wees.
Die Acanto spuit hy voorkomend indie eerste week van Julie en as opvolg
Acanto® 250 SC is in die swamdoder-groepkode 11 en sy aktiewe bestand-deel is picoxystrobin (strobulirien).
Netvlek op gars kan groot skade aan oesteveroorsaak, maar die siekte kan voorkom worddeur ’n bestuursprogram met DuPont se Acantote volg.
www.proagri.co.zaProAgri 136 - Mei / May 201116
Vervoer
Boere weet wat hulle wil hê en wathulle nodig het, veral as dit kom by
die vervoer van hulle beleggings – enbeeste is ’n belegging. ’n Maatskappywat in hierdie mark betrokke wil raak,moet dus maar kennis neem van watdie boere te sê het.
Een maatskappy wat hierdie les terharte neem, is FAW Suid-Afrika. Eugenevan der Berg van FAW vertel dat hullemet die ontwikkeling van die 8-tonner(Model 16.240FL) ag geslaan het op diebehoeftes van boere wat gesteld is opruimte, ’n lang wielbasis en maksimumgebruik van die vooras.
Dan is daar nog baie spesifiekevereistes om die op- en aflaai van diekosbare lewende vrag te vergemaklik ennatuurlik soek elke boer perdekrag.
Die 179 kW-enjin (240 pk) met sy 8-spoed ratkas verseker dat nuwe FluksAan’t Werk-lorrie met gemak 12 tot 15beeste bult op en bult af kan vervoer.
Met ’n laaibak wat 7,9 meter lank isen ‘n wielbasis van 6,6 meter, betekendit dat die beeste nog in groot geriefook kan reis.
Eugene sê: “Dit is nie net die beestewat gerieflik moet wees nie. Ons wil hêdie bestuurder moet ook gemaklik reisen daarom is elke kajuit met lugver-sorging toegerus. ’n Gemaklike bestuur-der dra by tot ’n veilige rit.”
Die 8-tonner is nie net vir die vervoervan beeste geskik nie. FAW maak ook
vragmotors wat perfek is om in andersektore van die landbou ’n buiging temaak, soos met die vervoer van varsprodukte.
Eugene sê hy is dankbaar om agterte kom dat boere al hoe meer vertrouein die Sjinese produk begin toon, wathomself darem nou al 18 jaar in die landbewys het.
Hy self was baie beïndruk toe hy diehoofaanleg in Sjina besoek het en dievlak van tegnologie wat hulle inspan,gesien het. Hy sê dit voel amper of jy in’n hospitaal staan, so klinies en skoon isdit! ‘n Hele paar van die bekende Duitsemotorvervaardigers maak ook van diefabriek gebruik in hulle vervaardigings-proses.
Eugene sê: “Om ’n swak produk teprobeer verkoop, werk nie. Die markneem besluite op grond van spesifi-kasies en ’n goeie rekord.” Volgens Eugene het hy al van ’n paar snaaksegoed gehoor wat roekelose of slapendebestuurders met FAW-trokke aangevanghet, maar hy weet nie van een onderstelwat in die proses gebuig is nie.
Internasionaal vervaardig FAW 2,6-miljoen voertuie per jaar. In Suid-Afrika is daar ’n monteeraanleg by Spar-tan, maar die maatskappy gaaneersdaags nog ’n aanleg in die Oos-Kaap open. FAW Suid-Afrika sal danin staat wees om 5 000 voertuie perjaar in die mark te stoot, sodat dit ook
aan die groeiende verwagtinge vanuitvoere na die res van Afrika sal voldoen.
Eugene sê Angola het byvoorbeeldonlangs 1 400 voertuie op een slagbestel – en hulle stuurwiele moes almalna die linkerkant omgebou word.
Al die onderdele van die vragmotorskom van Sjina af, maar in Suid-Afrikahet die SABS ook bepaalde bykomendevereistes vir die plaaslike omstandig-hede gestel, soos die aanbring vansluitweerremme.
FAW is trots op sy uitgebreide handelaarsnetwerk en dienssentrumswat landwyd langs al die hoofroetesgeplaas is. Eugene sê daai storie datbuitelandse maatskappye nie plaaslike ondersteuning bied of onderdele aanhou nie, is sommer ’n ouvroustorie.Onafhanklike toetsing het aangedui datdie maatskappy met ’n 98% beskik-baarheid van onderdele spog.
Daarby is daar ’n 24-uur nooddiens-nommer, sodat onderdele onmiddellikbeskikbaar gestel kan word.
FAW se mense besef dat betrou-baarheid vir die boer baie belangrik is,veral wanneer diere vervoer word. Geenboer wil met ’n vrag beeste langs diepad bly staan nie, veral nie oornag nie.En vir FAW hang hulle goeie naam vandie betroubaarheid van hulle trokke af,sê Eugene.
Eugene van der Berg sê FAW wil met die nuwe 16.240 FL-trok boere help om hullevars produkte vinnig en veilig by die mark te kry.
Die twee dames is wel nie van Sjineseoorsprong nie, maar Yolanda Keynel enIzette van Jaarsveld het seker gemaakdat al die boere by Nampo na FAW sebeestrok kom kyk.
FAW belê in betroubaarheid en boere
Vir enige verkoopsnavrae, skakel 011-392-1530 en vir diens of onderdele skakel 011-394-1111.
ProAgri 136 - Mei / May 2011www.proagri.co.za 17
Baie boere het hierdie jaarby Nampo die geleent-
heid gebruik om met dieenkelkajuit Tata Xenon XXLte gaan bladskud. Sydubbelkajuit-boetie is reeds’n ou bekende op vele plase.
Die 2,2 liter turbo dieselbakkie is ’n pragtige, fluksestaatmaker wat meer as sydeel tot jou boerdery bydra– dit is ’n stoere bakkie watbaie gee en min vra.
Die Xenon XXL se plat-bakontwerp bied sinvolle,ten volle benutbarelaairuimte vir enigiets watdie boer wil vervoer. Jy kanvolgens die aard van jouboerdery se vervoerbehoeftekies of jy hom met ’n bloteplatbak wil hê of met ’nvalkantplatbak, stewige veetralies of ’n toegeboude vragruimte.
En as jy hom volgelaai het,kan jy op sy stewige onderstel en veerstelsel reken om dievrag soos ’n man te dra.
Die Xenon XXL het ook die langstewielbasis in sy klas, naamlik 3 150 mm.Sy sestienduimwiele stap maklik oorswak paaie en stryk die sinkplaat uit diepad.
Sy 2,2 liter drukbuisinspuitingenjinmet sy tussenverkoelde aanjaer lewer ’nallemintige 103 kW teen 4 000 opm en320 Nm wringkrag tussen 1 700 en 2 700 opm, sodat jy en jou vrag teengeen skuinste sal stuit nie.
Die vyfspoedratkas met sy sinvolleratverspreiding verseker ’n kragtigekruipspoed vir rywerk op die plaas,maar ook ’n vyfde rat wat as snelratdien om ’n brandstofverbruik vangemiddeld 12,4 km per liter te verseker,volgens die tevrede Tata-eienaar, FransVermaas, van Canvas and Tent.
Die Tata Xenon het ook baie goedpresteer in die taai en objektiewebrandstofverbruiktoets van die Total“Economy run” deur die dubbelkajuit-afdeling met ’n verbruik van 8,1 liter/100 km te wen.
Alles wat jy nodig hetAlhoewel die Xenon XXL ’n geen-non-sens werkeselbakkie is, bied hy tog aandie bestuurder en passasier die geriefvan gemaklike sitplekke, ’n smuk-spieëltjie aan die een sonskerm en ’nkaarthouer aan die ander een, ’nkragstuur, ’n lugversorger met stuifmeelfilter, koeldrankhouers, ’n gaweklankstelsel, sigaretaanstekersok sodatjy jou selfoon kan laai, jou GPS kan gebruik of ’n kollig kan inprop as jy indie nag iets iewers op die plaas moetgaan doen en gerieflike kopstutte.
Die Xenon XXL bestuur lekker enmaklik en sy groot truspieëls en helderligte verseker dat jy dag en nag oralbaie goed kan sien.
Tata waardeer sy eienaars en
Boere sê hallo vir Tata
verseker graag hulle veiligheid metsake soos vragvoelende sluitweer-remme, doeltreffende ruitveërs, from-melsones voor, kantbotsstawe en ’nsentralesluitstelsel. Die Xenon XXL het’n A-gradering by die Suid-AfrikaanseVersekeringsvereniging.
Asof dit alles nie genoeg is nie, kryjy saam met jou Tata XXL ’n diensplanvir 5 jaar of 90 000 km, ’n waarborg enroeswaarborg vir 3 jaar of 100 000 km,padbystandsdiens vir 3 jaar ongeag dieaantal kilometer en ’n wakker hande-laarsnetwerk wat regoor die land, ookin Botswana en Namibië, gereed staanom jou die bestediens te bied. Daaris 52 handelaarsmet dienskamers landwyd.
Tata se betroubaarheid en
Boere wat by Nampo gaan hallo sê het vir die Tata Xenon, kon ook kennis maak metdié omgeboude dubbelkajuit wat net reg is om die boendoes aan te durf. Diestewige kappie met sy bykomende noodwiel en brandstof-/waterkan smeek vir ’n bietjie kampeertyd.
Die Tata Xenon XXL met sy keuse van platbak, valkantplatbak, veetralies of toegeboude vragruimte is selfs groot en sterk genoeg om ’n opgeskote trekker aan te ry!
Die Tata Xenon XXL is meer as ’nbakkie; dit is ’n betroubare sake-vennoot wat help om die boer se lastete dra. As jy wil uitvind wie die handelaar naaste aan jou is, praat metChristo Engelbrecht by 082-709-2076of [email protected],of Francois Griessel by 082-753-6633.
Vervoer
die beskikbaarheid van onderdele maakvan die Xenon ook ’n gewilde vlootvoer-tuig. Vra maar vir Frank Hornsby vanTempest Car Hire waarom die Xenon-bakkies so ’n groot deel van sy ligtekommersiële voertuigvlootuitmaak…
www.proagri.co.za18 ProAgri 136 – Mei / May2011
19www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May2011
Wild & jag
Isuzu maak wildkyk lekker en veiligDie hele wêreld praat daarvan: ’n
hoogtepunt in enige toeris se lewe is’n wildkykrit in Suid-Afrika. Nou hetIsuzu Vragmotors Suid-Afrika hierdielekkerkry tot nuwe hoogtes gevoer metsy goedgekeurde wildkykvoertuig op ’n4x4 Isuzu NPS 300-vragmotor-onderstel.
Wildkyk kan ’n waagstuk wees as jynie die regte voertuig daarvoor het nie.Daar is mense wat vir bakkies entrokkies en selfs vierwielmotorfietsies ’ngalery sitplekke opsit en dan die wild-kykpaaie daarmee aandurf. As so ’naangepaste voertuig sou omslaan of openige ander manier mense beseer, danis groot eise die eienaar se voorland,want versekering dek nie die aanpas-sings nie.
Nie so met Isuzu se wildkyker nie –hy is spesiaal vir wildkyk vervaardig endaarvoor goedgekeur met NaTis-nommer en al. Wildkyk met hom is nie’n wanaanwending waarvoor verseke-ring nie voorsiening maak nie.
Boonop voldoen die voertuig aan elkemoontlike veiligheidstandaard vir dietaak waarvoor dit ontwerp is.
Elkeen van die 19 gerieflike sitplekkeis die beste sitplek met die beste uitsig,genoeg beenuitskopruimte en met ’nskootgordel sodat jy nie dalk onverwags
iewers agterbly nie. Die sitplekke istwee-twee gerangskik om ’n ruim paadjie van 405 mm tussen die rye telaat. Daar is mos altyd iemand watdarem ’n bietjie meer wil beweeg as omnet breed te glimlag.
Met sy vloer wat 975 mm hoog is, sitjy lekker hoog om bo-oor die gras tesien waar die leeus lê. Die seildak biedverkwikkende koelte en is 1,9 m hoogsodat niemand ooit vasgedruk word ofbenoud voel nie.
Nie eers die voorspoedigste 19 toeriste en hulle verversings saam kanooit die wildkyker se 3 000 kg loonvragvermoë beproef nie, sodat hyaltyd rats genoeg en veilig genoeg virdie taak sal wees.
Summiere stopkrag word versekerdeur die vakuum-hidrouliese remstelsel,wat ’n enjinuitlaatrem insluit.
’n Beperkteglipewenaar sorg dat albeiagterwiele vanself vastrap sodra een insand of modder begin glip, en die vyfspoedratkas verseker dat jy altyd diebeste, mees ekonomiese enjinkrag virenige spoed het – ook kruipspoed watso nodig vir wildkyk is. Daartoe dra sygedugte wringkrag van 404 Nm teen 1 500 opm by.
Die NPS 300 se turbo-interverkoelde,elektronies beheerde dieselenjin loop
sag sodat jy nie al die wild op loop jaagvoor jy hulle kan sien nie. Hy werk ewedoeltreffend op enige hoogte boseespieël en sy uitlaatgasse voldoen aanEuro 2-standaarde.
Die uiters hoë drukbuisinspuitingverseker skoon ontbranding, brand-stofekonomie en minder uitlaatgas-besoedeling.
“Dis die eerste wildkykvoertuig watIsuzu aandurf,” sê Craig Uren, IsuzuVragmotors Suid-Afrika se hoofbedryfs-bestuurder, maar ons het saam met onsvennote in die bak- en busboubedryfbaie moeite gedoen om te verseker datdit presies aan die wildboer, die toergidsen die toeris se behoeftes voldoen.”
Isuzu-vragmotors het die beste waarborg in hulle klas – twee jaar met onbeperkte afstand en ’n driejaarwaar-borg teen roes.
Watter wilde dier sal nie sy beste voetjie voorsit as hy met so ’n netjiese, gerieflike, doeltreffende wildkykvoertuig benaderword nie? Isuzu se wildkykvoertuig bied gerieflike sitplek aan 19 mense en is ten volle goedgekeur as volwaardige wildkykvoertuig.
Daar is 37 Isuzu-vragmotorhandelaarsin Suid-Afrika. Vir meer inligting oorwatter een die naaste aan jou is,sowel as oor Isuzu Vragmotors seander produkte vir die boer, praat metHanlie du Preez gedurende kantoor-ure by 011-563-4125, 072-9425511, na-ure of [email protected].
www.proagri.co.za20 ProAgri 136 – Mei / May 2011
Wild & jag
Die lang wag vir die jagseisoen omaan te breek, is verby. Hoe het ons
nie die dae afgetel en ons voorberei-dings gedoen nie? Ek weet dat ’n mensregdeur die jaar kan jag op plase metvoldoende omheining, maar winter blymaar die eintlike jagtyd.
Voorbereiding sluit alles in vanafgewere nagaan, ammunisie laai, messeslyp, skoene betyds koop om uit te trapvoor die jagseisoen tot fiks raak en lesbes selfs ophou rook! Al hierdie bedry-wighede het een gemene deler, naamlik’n opgewondenheid en ’n tinteling enuitsien na wat aan die kom is.
Jagters se beheptheid met jag slaannie-jagters dikwels totaal dronk. Ek hetbegrip daarvoor dat nie almal hierdiepassie deel nie en dit daarom ook niealtyd verstaan nie. Wat egter tragies is,is dat hierdie passie dikwels totaal verkeerd vertolk word. Dikwels word ditgesien as ’n bloeddorstige beheptheidmet doodmaak. Die jagter word in hierdie proses die meedoënlose agter-volger van ’n weerlose slagoffer wat tenalle koste doodgemaak moet word. Hoejagters nog so vermetel kan wees ommet trots te jag, is totaal onbegryplik.
Die feite is egter dat jag ’n totale enkomplekse ondervinding met baie aspekte is, waarvan die jag van die dierslegs een element is.
Waarom jag ons? Daar word baieredes hiervoor aangevoer, maar ons jagin die eerste plek omdat dit vir onslekker is. Ons geniet dit om in dienatuur te wees, ons geniet die samesyn
Werksgeleenthede word aan duisendeverskaf en jagters kan met reg trotswees op die bydrae wat hulle tot dielandsekonomie en tot bewaringmaak.
Daar is baie geldige en weten-skaplik verantwoordbare argumentewat aangevoer kan word oor die rolwat jag speel om die toekoms van die kommersiële wildbedryf te helpverseker. Daar is ook die groter prentjie waarby onder andere wild-boere ingesluit is. Die toekoms vanjag en die toekoms van die wildbedryfis onlosmaaklik aan mekaar verbinden dit maak dus sin dat die groterwildgemeenskap (wat sowel jagtersas wildboere insluit) nou met mekaarmoet saamwerk.
Die groot uitdaging vir almal is omindiwiduele belange ondergeskik temaak aan die groter prentjie, naamlikom ’n sterk en gesonde wildbedryf tevestig waarin die wildboer en diejagter mekaar se behoeftes verstaanen waar almal onderling na mekaarse belange omsien.
Ongelukkig is daar diegene watverby die feite probeer kyk en poog
om met emosio-nele argumente diepubliek teen jag opte sweep. Aan onsvriende wat jag niealtyd so mooi ver-staan nie, wil ekgraag ’n paar belangrike vraestel: Wie sou uaanstel om Suid-Afrika se wild op tepas en te versorg?Is daar iemand
beter gekwalifiseer daarvoor as diejagter? Is daar iemand met ’n groterliefde vir wild of wat meer genot uitwild put as die jagter? Is daar iemandwat meer te verloor het as wild niebewaar word nie as die jagter? Is daariemand wat meer bydra tot die bewaring van wild as die jagter?
Aan my mede-jagters die volgende:Sorg dat ons as jagters so optree datdaar geen twyfel kan bestaan oor watdie antwoorde op die vrae in dievorige paragraaf is nie. Geniet u jagen jag met trots.
Aan die grondeienaars watjaggeleenthede aan ons beskikbaarstel, die volgende: Dankie vir diegeleenthede wat u aan jagters biedom die natuur en die jagervaring tegeniet. Dankie vir die bydrae wat umaak tot bewaring van wild endaarom ook tot die eeue oue praktykvan jag. Ons as jagters beskou u asgewaardeerde vennote.
Prof Pieter van Niekerk is verbonde aan die Nelson Mandela Metropolitaanse Universiteit in PortElizabeth as professor in die Departement van Land-bou en Wildbestuur. Hy is ook die nasionale voorsit-ter van CHASA, ’n jagterskonfederasie waarby 22jagters-liggame geaffilieer is. CHASA verteen-woordig, saam met ander jagtersorganisasies, die belange van jagters tot op die hoogste vlak. Virmeer inligting oor die organisasie, besoek geruswww.chasa.co.za
Prof Pieter van Niekerk, skrywer van die artikel, het hierdie eland in Namibië platgetreknadat hy hom met behulp van ’n Boesman-spoorsnyer te voet gevolg het.
’n Passie vir jag!
met vriende, ons geniet die opwindingvan die agtervolging van die dier, onsgeniet dit om wild te sien, ons genietdie kampvuur en die stories wat daarvertel word en ons geniet nog soveelmeer verskillende dinge wat met die jagverband hou. Ons moet nooit toelaatdat iemand ons hieroor laat skuldig voelnie.
Jagters is bereid om vir hierdieontspanningsaktiwiteit te betaal. Ditstimuleer juis bewaring, aangesien diegeld wat jagters bestee aan grondeie-naars die ekonomiese motivering verskaf om hulle wild te bewaar.
Verder ondersteun die geld watjagters aan wapens, ammunisie, gidse,jaglisensies en verblyf bestee, ’nenorme bedryf waarvan kundiges diejaarlikse omset op meer as R7-miljardberaam.
Navorsing toon dat meer as 55% vandie inkomste van die wildbedryf uit jagafkomstig is – dus sonder die jagbedryfsal daar ook geen wildbedryf wees nie.
Adverteer u gaste- of jagplaas in ons spesialis-tydskrif Stay.Play.Eat
Skakel Renier van Vuuren by 082-555-6866
21www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May 2011
Wild & jag
Die dae is verby dat ons net biltong endroëwors van wildsvleis gemaak het.
Wildsvleis het baie gewild geraak en is ’ngunsteling op die meeste top restourantese spyskaarte.
Die veelsydigheid van wildsvleis is hiervoor verantwoordelik en dan is ditnatuurlik ook ’n keurgereg vir buite-landse besoekers. Die gesondheids-voordele dra verder by tot die gewildheidvan wildsvleis. Die lae cholesterolvlakkeen vetinhoud is veral gesog onder diegesondheidsbewustes.
Om wildsvleis suksesvol voor te berei,is ’n paar faktore belangrik. Die eerste isdie jagproses. Die skootplasing moetverkieslik so wees dat so min as moontlikvleis beskadig word. Makliker gesê asgedaan!
Indien dit nie moontlik is nie, moetdaar minstens probeer word om diesagter snitte (gedeeltes uit die agterstedeel van die dier) te beskerm. Daarnamoet die karkas so gou en so goed asmoontlik uitbloei.
Voordat die dier geskiet word, is diespiere gewoonlik sag, behalwe wanneerdie dier in spanning verkeer. Nadat diedier geskiet is begin rigor mortis intree,wat die verstywing van die spiere behels. In groot diere is die proses stadiger en duur ook langer as in kleiner spesies.
Indien die karkas vir een tot twee daein ’n koelkas (2 tot 4ºC) gehang word,sal die vleis begin sagter word soos dierigor mortis-proses eindig. Indien die vleis langer gehang word, saldit begin ryp word. Die karkas kan vir ’nverdere 3 tot 5 dae in die koelkas hangom goed ryp te word. Die rypwordings-proses kos natuurlik geld, as gevolg vandie verlies van vog – tot 20% – en ookdie verkoelingskoste. Dit is egter steedsdie moeite werd, omdat die sagtheid vandie vleis verhoog word en die sappigheiden geur verbeter.
Met die gaarmaak van wildsvleis is
daar verskeie doelwitte. Sekere metodesplaas die klem op die verwydering vandie “wilde smaak”, terwyl ander meergerig is op die verhoging van sagtheid ensappigheid en ook om droogheid tevoorkom.
Wildsvleis is oorspronklik vir lang tyegemarineer in mengsels van asyn enwyn. Die rede hiervoor was om die vleissagter te maak en om die “wilde smaak”uit te skakel. As vleis ryp genoeg gemaakis, sal dit sag wees sonder om te veelsuur by te voeg.
Die nuutste neiging is om wildsvleis temarineer in natuurlike joghurt of karring-melk waarby ’n paar jenewerbessies,lourierblare, peperkorrels, uieringe enwortelskywe gevoeg is. Voordat die vleisgaargemaak word, word dit eersskoongevee.
’n Ander metode is om die vleis metgesmelte botter te bedek, waaringekneusde jenewerbessies en peperkor-rels gemeng is. Avokado-olie of olyfoliekan ook op dieselfde manier gebruikword.
Andersins kan die vleis ook vir ’n paaruur in ’n mengsel van olyfolie, balsamiese asyn en knoffel geweek wordom die geur daarvan te verbeter.
Die gaarmaakmetodes wat virwildsvleis gebruik word, is soortgelyk aandié van bees- en skaapvleis. Die taaistesnitte (waar die meeste bewegingplaasvind) word langer gaargemaak deurdie gebruik vanklamhitte.
Hierdie is snittesoos die nek, blad enskenkels. Die vleisword eers in warmolie geseël endaarna word die ver-hitte vloeistofbygevoeg. Enigevloeistof kangebruik word. Wyn,bier, vleisaftreksel envrugtesap isgewoonlik die suksesvolste. Appelsap werk veralgoed saam met vlak-vark.
Sagter vleissnitteword met droëhitte-metodes, soos roos-ter, oondbraai enbraai, gaargemaak.Fillet, kruisskyf, T-been en boud kanop een van hierdiemaniere gaarge-maak word. Die belangrikste is omnie die vleis oorgaarte maak nie, omdatdit dan droog salwees. Wildsvleis kanmaar pienk bedien
Wild - meer as net biltong word sodat daar nog genoeg vleissappeteenwoordig is.
Om te verseker dat die vleis nie tedroog is nie, kan ekstra vet bygevoegword in die vorm van ’n bedruipmengsel.Die vleis kan ook met stukkies vet wat inkruie gerol is gestop word, of bedek wordmet vet of spekvleis.
’n Sprinbokboudjie is baie lekker wanneer dit in ’n vetterige lamsribtoegerol word en dan oor baie stadigekole gerooster word.
BygeregteBygeregte verbeter die geur van diewildsvleis. Soet- en suurkombinasieswerk goed, soos vrugte wat gekook wordin wynasyn wat gegeur is met suiker enmosterd. Perskes gebak in muskadel isook ’n goeie keuse. Sous kan gebruikword om die vleis ryker te maak.
Daar is ook geleenthede omekonomiese voordeel uit wildsvleis tetrek. Kosmarkte is deesdae baie gewild indie stede. Spesiale wildsvleisgeregte kanby hierdie kosmarkte bemark word. Metal die nuwe idees en resepte geskik virwildsvleis kan dit verseker nie meer netgebruik word vir biltong en droëwors nie.
Vir wildsvleisdemonstrasies en -praatjies skakel dr Carina Kleynhans(Departement van Gasvryheids-bestuur) Tshwane Universiteit vanTegnologie by 012-382-6503 of 082-857-0789.
deur Carina Kleynhans
ProAgri 136 – Mei / May 2011 www.proagri.co.za22
Veeboerdery
deur Minnei le Roux
gebruik as fabriek om vleis te produseervir die verbruiker.
Soos ons almal weet, in ’n fabriek isdaar verskillende grondstowwe nodig omdie finale produk te lewer. Lek is deelvan grondstowwe wat u saam met grasen die dier nodig het om ’n goeiegehalte produk te lewer wat die verbruiker wil koop.
Die veld gee nie alles wat nodig isom die dier ten beste te laat presteernie en lek is daar om hierdie tekorteaan te vul.
Die tipe en hoeveelheid lek wat ’ndier moet kry, word deur u as diefabrieksbestuurder bepaal. Die tydvan die jaar, die tipe dier, die seisoenwat agter die rug is en die veldsame-stelling is van die faktore wat ’n rolspeel in die besluit van watter tipelek ek gaan aankoop.
Dan moet u ook nou besluit watu van die verskillende diere verwag,
is dit koeie wat weer bulmoet vat, gaan u veld-voorbereiding (“back-grounding”) doen metspeenkalwers, gaan uhulle op die veld afrond?Na gelang van die antwoord moet u strate-gies onderhoudslek ofproduksielek gee, wantdie koeie het goed of sleg
deur die winter gekom. Die lek wat u gee en die hoeveelheid
is ’n bestuursfunksie; dit het ’nregstreekse invloed op die winsgewend-heid van u bedryf.
Die lekkerte van lek is winsBrennco het ’n volledige reeks lekke wat geformuleeris vir verskillende toestande en veldtipes en ons sal ubystaan met raad om van u veebedryf ’n wins-gewende besigheid te maak.
Minnei le Roux van Brennco kan gekontak word by015-516-0133, 082-566-6900 of [email protected]. Praat ook met Jacquesby 083-661-3974.
Baie is al oor lek gesê, gedoen engeskryf. Nou waarom skryf ons
alweer daaroor?Lek word in ons land op baie plase nie
tot hulle volle potensiaal benut nie. Baiemense dink jy piep ’n dier op met lek,maar daar is ook dié wat dink jy kan veldvervang deur lek te gee.
Daar is talle verskillende sienings oorlek, maar ek dink die twee belangrikstevrae is:• Waarom gee ek lek, en• Watter lek moet ek vir watter dier
gee?
Gee ek lek omdat my pa gesê het ’nmens moet dit gee, of is dit dalk diekoöperasie-stoorman wat sê dat hierdielek die meeste verkoop, of is dit daardiemooi meisie by die koöperasiekasregisterwat sê dit is die goedkoopste en oom Jankoop dit ook? Nee almal sê hierdie lekwerk die goedkoopste want sy inname isdie laagste. Wag, die buurman het gesêdit werk vir hom.
Ek wil hiermee vir u vra: Gaan sit endink aan die besluit wat een van diegrootste uitwerkings het op die wins-gewendheid van u bees-, bok- of skaap-boerdery.
U is nie ’n bees-, skaap- of bokboerwat vleis aan die publiek verkoop nie. Uis ’n veldgrasboer wat ’n dier moet
Sigbare bewyse van die resultate van Brenncose produkte sal te sien wees by Bristow Bonsmaras se veiling op 10 Julie 2011. KontakGavin by 015-516-2259, 083-264-3890 of [email protected] vir meer inligting.
23www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May 2011
Veeboerdery
Skakel Cecile Guest by 082-852-8362 om uit te vind waar jounaaste verteenwoordiger is.
Dail beaam dit: “KKAN se gebiedsver-teenwoordiger is baie kundig en help myom my mengsels te verfyn. Die feit datek self meng, beteken dat ek geld kanspaar.”
Hy meet die doeltreffendheid van dieaanvullings nie net in groeitempo en voeromset nie, maar ook in vrug-baarheid. Om vrugbaar te wees, moet ’nkoei gesond wees.
Die gemiddelde tussenkalfperiode vansy Romagnola-kudde is byvoorbeeld 380dae. Die kudde spog ook met ’n GDT van2,369 kg en ’n voeromset van 5,02.
Sy voerprogram is deel van ’n totalebestuursprogram wat met die onder-steuning van goeie genetika ’n wenresep bied.
Die fosfaataanvulling wat hy graaggebruik, staan bekend as Kimtrafos 12 Grandé. Dit is ’n fosfaat-spoormine-raal-konsentraat met ’n kenmerkendemelassereuk- en smaak wat versekerdat die beeste graag daaraan smul.
Benewens die fosfaat, bevat dit ook aldie belangrikste spoorminerale in dieregte verhouding tot fosfaat.Die voergraad ureum wat Dail gebruik is ’n ekonomiese plaasver-vanger vir natuurlike proteïene in diebeeste se rantsoene. Die fyn korreltjies sorg dat die ureum nie uitsak in die mengsels nie. KK Animal Nutrition se netjiese produkgids verduidelik ook baie mooihoe die ureum gebruik moet word enwatter voorsorgmaatreëls getref moetword om ureumvergiftiging tevoorkom.
Dail sê baie boere het op Nampoby sy 4-jaar oue Romagnola-bul komstilstaan om die bielie van 1 150 kg tebewonder en hom die kuns af te vra.“Ek sê vir hulle dit is eenvoudig: goeievleisgenetika, ’n goeie bestuurs-program en goeie kos.”
Gee jou beeste hierdie winter diebeste kos en hulle sal jou die besteprestasie gee.
Goeie kos lewer goeie vleis
Dit is net goeie kos en goeie genetika wat van ’n bul so ’n bielie kan maak, sê die trotseteler, Dail van Rensburg, hier by sy uitstalling by Nampo.
Vir ’n Romagnola-bulletjie wat na verwagting die skaal op 10 maande
so na 500 kg toe behoort te trek, is netdie beste kos goed genoeg – kos watwoema gee sodat dit in vleis omgesitkan word.
Dail van Rensburg van RensbouBeestelers naby Delareyville glo dit isnoodsaaklik dat sy beeste aanvullendtot hulle ruvoer, ’n gebalanseerdelekaanvulling kry wat aan al hulle be-hoeftes voldoen.
Hy het so ’n paar jaar gelede sy lekkeen aanvullings by KK Animal Nutritionbegin koop en is nog glad nie spyt nie.Die fosfaat-spoormineraal aanvulling en voergraad ureum voldoen aan al die behoeftes van die verskillende boerdery-afdelings van Rensbou.
Op die plaas is daar drie verskillendestoete, naamlik Rogmanola, SantaGertrudis en ’n Afrika-beestipe, Ankole.Daar is ook ’n voerkraal vir speenkal-wers.
Dail sê: “Een van die groot voordelevan KK Animal Nutrition se produkte isdat ek dit, saam met hulle selfmeng resepte, kan gebruik om my eie lekkeen voere na gelang van behoefte enseisoen te meng.” Vir die stoetbeesteword winter- en somerlekke gemeng envir die speenkalwers word produkte in ’n konsentraat ingemeng. Die finalemengsel word aangepas by die beskik-bare ruvoer sodat die beeste genoegvoedingstowwe inkry.
Volgens Dail is die produkte wat hyontvang, altyd van dieselfde voorspel-bare gehalte.
Cecile Guest van KK Animal Nutritionsê daar het ’n verkeerde persepsieontstaan dat fosfaat-aanvulling nie indie winter werk nie. Sy sê dit hoef niealtyd in dieselfde hoeveelhede gegee teword nie, maar dit moet in gedagtegehou word dat diere selfs in die winterfosfaat benodig vir mikrobewerkingsowel as vir normale liggaamsfunksiesen om dreinering van P uit die skelet tebeperk. Die aanvulling van fosfaat saammet proteïen en energie in ’n gebalan-seerde, rumenstimulerende lek, is dusnog steeds noodsaaklik gedurende diewinter.
Sy sê Suid-Afrikaanse gronde en weidings is oor die algemeen arm aanbeskikbare fosfor en daarom is fosfaat-byvoeding noodsaaklik vir die bevorde-ring van groei en reproduksie.
As gevolg van seisoenale skomme-lings moet aanvullings op die veld voor-siening maak vir:1. Die aanvulling van mineraaltekorte
deur die jaar.2. Die aanvulling van proteïentekorte
sodat die beeste in staat is om beskikbare droëseisoenweiding meer doeltreffend te benut.
3. Die aanvulling van proteïen- en energietekorte in kritieke stadia van die vleisbees se produksiefase wanneer daar te min van albei in die veld beskikbaar is. (Produkgids: KK Animal Nutrition)
Cecile sê KK Animal Nutrition se voedingkundiges kan boere bystaan om’n gebalanseerde voerprogram uit tewerk.
24 www.proagri.co.zaProAgri 136 – Mei / May 2011
Passievol oor spilpunte!By SENTER 360 is spilpunte vir ons ‘n passie. Juisdaarom bou ons nie net ‘n sterk en taai struktuur nie,maar ons bestee ook heelwat tyd en aandag aan dieklein besonderhede wat ’n groot verskil in joualledaagse lewe kan maak.
STRUKTURELE STABILITEITSENTER 360 benut vakwerkysters van pyp wat ligter as die algemeen gebruikte hoekysters is. ‘n SENTER 360 het sodoende twee stelle vakwerkysters meer per toring wat sorg dat die struktuur ontse�end sterk is enbuitengewone weerstand teen stormwinde kan bied.Langer basisbalke 4,5 m (5,8 m vir die hoë-profielmasjiene), toringstu�e, stabiliseringstawe en diagonale dra by tot dié uitsonderlike standvas�gheid.
INNOVERENDE BEHEERPANEEL REEKSDie beginsel van eenvoudige modulêre ontwerp wordook op ons beheerpaneelreeks toegepas. Die basiese beheerpaneel, met direkte millimeter toedieningsver-stelling, kan teen ‘n minimale koste deur verskillendevlakke van outoma�sering en kommunikasie opgradeerword.
“LAASTE SPUIT” OPLOSSINGDie laaste spuit is geneig om verstop te raak. Ons het egter met ‘n innoverende dog eenvoudige oplossing vorendag gekom wat die laaste spuit deurlopend skoonhou. SENTER 360 spilpunte word standaard toegerus met die drukgereguleerde Senninger I-Wob sproeier wat op hangpype gemonteer is. Dit verseker uitstekende waterver-spreiding in selfs die uiterste klimaatstoestande.
SWAARDIENS RATKAS EN MOTORSDie aandrywing van die SENTER 360 spilpunt bestaan uit ’n standaard swaardiens wielratkas, met ’n gra�s opsionele vyf jaar waarborg wat deur die UMC “PowerSaver” motorratkas -kombinasie aangedryf word.* Termes en voorwaardes geld
Tel: +27(18) 469-1331 • E-pos: [email protected] • www.senter360.co.za
SENTER 360
25www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May 2011
Wen!!
A guide to animal diseases in SouthAfrica: Game
deur Pamela en Peter OberemISBN: 978-1-920217-16-7Uitgewer: Briza
Die boek wat deur die baie bekende Oberem-veearts-egpaar geskryf is, is die eerste volledige gids oor wild-
siektes wat in Suid-Afrika spesifiek vir wildsplaaseienaars,wildbewaarders en ander mense betrokke by die bestuuren hantering van wild bedoel is. Dit is nie gemik opveeartse nie.
Die boek bevat 190 foto’s, sketse, kaarte en uitbeeldingsvan die lewensiklus van parasiete. A guide to animal diseases in South Africa: Game hanteer die meeste algemene siektes en parasiete wat soogdierspesies in dienatuur of op wildsplase aantas.
Daar is inleidende hoofstukke oor die meeste soogdier-spesies wat deur wildboere aangehou word, die belang van’n gesonde ekosisteem en die bestuur van wildsplase, metverwysing na die invloed wat dit op die gesondheid van diewildlewe het, asook die bestuur van “probleemdiere” en diegrootmaak van diere wat wees gelaat is.
Die afdeling oor siektes word voorafgegaan deur ’n bespreking van sekere algemene nie-aansteeklike toestande soos voedingsprobleme en trauma.
Die oorsake, simptome, behandeling en beheermaat-reëls van spesifieke siektes word dan in afsonderlike hoof-stukke hanteer. Daar word ook heelwat aandag gegee aandie uitwerking van parasiete op verskillende spesies en diemaatreëls wat getref kan word om te voorkom dat weerstand teen beheermiddels by parasiete opbou.
Die boek het ook ’n afdeling oor die vergiftiging vanwild, hetsy deur inheemse en indringerplante of deurchemikalieë.
Dit is ’n pragtige volkleurpublikasie van 144 bladsye met’n sagte omslag en sal beslis ’n aanwins wees vir enigewildboer of persoon wat met die bewaring van wild te doenhet.
A guide to animal diseases in South Africa: Game kanteen R240 (posgeld uitgesluit) by Kejafa Knowledge Worksbestel word. Bestel by [email protected] of by011-025-4388. Een gelukkige besoeker aan ProAgri sebakkiesblad (facebook-bladsy) kan die pragtige boek wen.Volg net die aanwysings hieronder:
Al wat jy hoef te doen:Kry ProAgri op Facebook en “Laaik” ons
Prystrekking vind op 15 Junie plaas en die wenner salper Bakkiesblad laat weet word.
A guide to animal diseases in South Africa: Game
ProAgri spog met ’n pragtige vars webwerfpropvol nuus en foto’s. Besoek gerus onswerf of volg die skakels om spesifieke artikels en berigte te lees:
Werfnuus www.proagri.co.za
Lekkerlees
Regter lewer uitspraak in die“ander” Skiet die Boer-saakRegter Leon Halgryn het uitspraakgelewer dat “skiet die Boer” nie nethaatspraak is nie, maar aanhitsing totmoord. Hy het ook die ANC se toetrede tot die saak verbied:http://bit.ly/aanhits
Graan SA trek stad toeDie hoofbestuur van Graan SA het naintense debatvoering eenparig besluitom ʼn groot deel van die personeelkorps van Bothaville na Pretoria te verskuif: http://bit.ly/nastad
Nuwe grondeise is vergesogDie landboubedryf is die afgelope 17jaar reeds ernstig geknou deur dievoortslepende grondeiseproses. Nouskep gerugte dat nuwe eise toegelaatgaan word opnuut onsekerheid, hetAgri SA gesê: http://bit.ly/k34U3j
Kynoch brei sy vermoë uit omvloeibare kunsmis te lewerGoeie nuus vir saaiboere op dieHoëveld is dat Kynoch se vloeibarekunsmis voortaan net oor die bultgaan wees. Dit is te danke aan ’nkooptransaksie waarby Sasol se Endicott-aanleg aangekoop word:http://bit.ly/Kynoch
Landbounavorsing moet verbeterLandbounavorsing in Suid-Afrika hetregtig baie agteruit gegaan, sê profHerman van Schalkwyk, rektor vandie Potchefstroom-kampus van dieNoordwes Universiteit en ’nvooraanstaande landbou-ekonoom:http://bit.ly/navors
Liggingsdifferensiaal verlaag,maar steeds omstredeDie Johannesburgse Effektebeurs(JSE) het aangekondig dat die aanvanklike aanpassings aan diemielie-differensiaal verlaag is nadatsekere inligting van silo’s bygewerk is:http://bit.ly/differensiaal
Varsprodukte: Red die wêreld metvolhoubaarheidProduksieruimte, vars drinkwater enenergiebronne word wêreldwyd al hoeskaarser, maar mense wat wil eet endrink – en die afval waarmee hulle dieaarde belas - word al hoe meer:http://bit.ly/varsproduk
Regering skep onsekerheid oorgrondTeenstrydige berigte oor die uitbreid-ing van die grondeiseproses het boereopnuut in onsekerheid gedompel. Dieminister Gugile Nkwinti, het glo op ‘nwerksessie gesê hy gaan aanbeveeldat die proses heropen word:http://bit.ly/onseker
Agrikyk & Lees
ProAgri 136 – Mei / May 2011 www.proagri.co.za26
Lekkerlees
Dit laat ’n mensdink...
Die boer woon ’n sinodesitting by. “Jullehet toesprake en besprekings oor hoe om mense so ver tekry om julle dienste by te woon,” sê hy.“Wel, ek nog nie van ’n enkele keergehoor dat boere by ’n boerevergaderingwonder hoe hulle die beeste by die kripgaan kry nie. Ons gee hulle maar netelke keer die beste voer wat ons kan.”
Regtig gehoor!Ek is so vies vir die poskantoor wat die posgeld knaend opskuif. Hoekom druk hulle nie net kleiner seëls nie?
Ek bêre my geld onder my matras. Dit gee my iets om opterug te val.
My buurman sê ry om sentimentele redes met daardie ouflenterbakkie. Hy is baie geheg aan die geld wat ’n nuweeen hom sou kos.
Die nare waarheidPiet Streicher skryf hy het nou vir hom ’n hiëna gekoop.Nou is daar darem iemand wat vir sy grappies lag.
Adam is besig om vir die diere name te gee. “Hierdie een,” sê hy vir Eva, “is die renoster.”“Hoekom renoster?” vra Eva.“Want hy lyk soos ’n renoster, Dommie.”
Boervrou: “My hoenders wil nie lê nie.”Landbouvoorligter: “Kap hulle pote af dan kan hulle nie anders as om te lê nie.”
“Hoekom laat jy jou baba op so ’n hoë bed slaap?”“Vir sy veiligheid – ons kan dadelik hoor as hy afval.”
Toornige vader: “Hoekom het jy my dogter gisteraand indaardie donker hoekie vasgedruk en gesoen?”Jong man: “Noudat ek haar in die daglig sien, wonder ekself...”
EksamenwysheidPythagoras is iets waarmee ’n mens vlieë spuit.
Vraag: “Gee die trappe van vergelyking van hoog, groot enbaie.”Antwoord: “Hoog, hoër, hoogste; groot, groter, grootste;en enner enste; baie, baieder, baieste.”
agrilag
deur Dom Boer
Heila Greyling van Bloemfontein slaan vir haarself ’nmusiekpiering van Thys, die Bosveldklong, los met die volgende storie:
Die boer gaan koöperasie toe en vra iets wat sy bul salhelp om sy werk met meer toewyding te doen. Diekoöperasie-klerk krap op die medisynerak rond en geehom ’n pil.
Die boer vra of daar ook iets is wat sal help vir sy swem-bad wat baie vuil is. Die klerk krap op ’n ander rak rond engee hom nog ’n pil.
Op pad huis toe raak die pille deurmekaar.
’n Paar uur later bel die boer die koöperasie benoud: “Kom help! My bul is blou en die Creepy jaag die koeie indie veld rond!”
AgriG
ids
AgriTrader Advertensiediens vir die boerAdvertising service for
the farmer
60 000 eksemplare na aktiewe kommersiële boere landswyd
AgriTrader is ʼn uitstekende bemarkingsmeganisme om kopers en verkopers van lewendehawe, trekkers, voertuie, werktuie, en alle ander land-bou toerus�ng by mekaar uit te bring. Veeveilingsadvertensies in AgriTrader lok wye reaksie uit, probeer dit gerus.
Vir die bekos�gbaarste advertensietariewe in Suid-Afrika, skakel:
Stefan van Wyk (Bloemfontein) 082-381-7563 | 051-446-0789 [email protected] vd Westhuizen (Pretoria) 012-362-2730 [email protected]
www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May 2011 27
www.proagri.co.za28
AgriGids
ProAgri 136 – Mei / May 2011
www.proagri.co.za
AgriG
ids
ProAgri 136 – Mei / May 2011 29
Gen
eGids
www.proagri.co.za30 ProAgri 136 – Mei / May 2011
Gen
eGids
www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May 2011 31
Brangus Cattle Breeders
Society
PO Box 12465
Brandhof
9324
Tel: 051-444-1144
Fax: 051-444-5070
www.brangus.org.za
Brangus
Veilin
gs
Dinsdag, 14 Junie 2011 - 11:00 te “Daniëlskraal”, Makwassie
30 20 dragtig of
met kalwers
Onder beskerming van die Charolais Beestelersgenootskap
KoeieVerse30 Bulle
Kontak: Andre Smit: 083-227-2723
BESIGTIGING: 10:00LIGTE MIDDAGETE: 13:00VEILING: 13:30ETE NA AFLOOP VAN VEILING BESPREKING VIR VEILING / ETE IS VERPLIGTENDBY MICHELLE DE KLERK: 021-883-9042 / [email protected]: PRINSVLEI ANGUSSE: DIRK GILIOMEE
- 083-302-5575RHEBOKSPLAAT: GIELIE GELDENHUYS
- 082-460-6327NICELLE ANGUS: NICO OLIVIER
- 082-881-9119KOÖRDINEERDER: ANDRÉ KALLIS
- 082-571-2630AFSLAER : BRENDON LEER
Veilin
gs
www.proagri.co.za32 ProAgri 136 – Mei / May 2011
6 Julie 2011 - Vryheid Veiling
27 Julie 2011 - Ermelo Veiling
Navrae: Carl Thiele 082-944-0480
Thiele Estates
www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May 2011 33
Rasnuus
Platdoorn se Kalil Zipper TW0066 isnie sommer net ’n koei nie. Dié
pragtige Hereford-koei spog met ’nstamboom en prestasielys langer as jouvoorarm! Sy is een van daardie kleinelite groepie koeie wat met ’n Farmer’sWeekly LNR Elite Koei-toekenning kanspog. Sy is pas aangewys as die besteproduserende koei in die Hereford-rasvir 2011.
Haar eienaar, Wessel Wessels van dieVentersburg-distrik in die Vrystaat, vertel met trots dat TW0066 agt kalwersin tien jaar gehad het. Sy het ’n gemiddelde tussenkalfperiode van 369 dae.
En dis nie sommer sulke kalwers nie.Die gemiddelde speenmassa van diekalwers is 247 kg en sy spog met ’ndoeltreffendheidsindeks van 114. Dit salglad nie verbasend wees as haardogters ook op die elite-pad beland nie;dit is voorwaar in hulle gene!
TW0066 se ouma aan vaderskantshet immers in 1999 ook die toekenningverower. Sy het na 12 kalwers in 15 jaarafgetree. Aan moederskant het TW0066se ouma 11 kalwers in 12 jaar gehad enhaar eie ma het self gespog met 9 kalwers in 12 jaar.
Dit is die sewende Farmers’ Weekly-
toekenning wat die Platdoorn-kuddeontvang en die derde een in ’n ry.
Die kudde self is gereeld op die fina-listelysie in die Vrystaat vir die LNR seprestasietoetskudde. In 2005 het Wessel ook ’n Bayer Platinum-toeken-ning ontvang vir een van sy bulle.
“Dit is lekker om toekennings te ontvang, want dit ondersteun jou op joupad vorentoe, maar toekennings is niedie doel van my teelprogram nie,” sêWessel. “My teeldoelwitte is baie eenvoudig – ek wil koeie hê wat elkejaar kalf, want dit is op die ou end watdie vleisbeesbedryf in die land nodighet.”
Die diere moet ook aanpasbaar weessodat hulle oral kan presteer. Wesselvertel dat van die dogters uit sy kuddewat in ander stoeterye opgeneem is,ook al verskeie prestasies behaal het.
Hy boer ekstensief in die Venters-burg-omgewing op die Vrystaat se soetrooigras en vul net sy beeste se voeraan met proteïenlek in die winter en fosfaatlek in die somer. Van sy diere hetal na heel ander omgewings geskuif ensommer gou aangepas.
Die Platdoorn-kudde is in 1960 deursy ouers begin en Wessel het sedert1991 die bestuur oorgeneem.
Hy is baie ernstig oor sy witgesig-beeste en sê dit is belangrik dat daarnie verkeerde inligting versprei wordsoos dat Herefords geneig is om seer oëof oogkanker te kry nie. ”Kyk hoe oudword my koeie en hoe presteer hulle...Daar is mos nie ’n manier dat hulle ditkan regkry as iets soos oogkanker ’n probleem is nie.”
Hy sê die soort van verkeerdenegatiewe persepsie doen die ras skadeaan en dit is belangrik dat dit reggestelword. Herefords is te veel werd vir dievleisbedryf in Suid-Afrika om onder stories te ly.
Boere wat graag genetika uit hierdiepresterende kudde wil bekom, moetmaar solank ’n kringetjie om die volgende datums op die kalender trek:
Ondertussen gaan TW0066 ongestoordvoort met dit wat sy die beste doen – syis weer dragtig!
Ontmoet ’n koei duisend!TW0066, die Hereford Elite-koei van die jaar, is nie net vrugbaar nie; haar melkproduksie vergelyk goed met dié van ’n suiwermelkkoei. Hierdie oorvloed gee haar kalwers ’n groot voorsprong.
Op 27 Julie sal Wessel vier bullebeskikbaar stel vir die Ermelo-bulveiling en by die nasionale Hereford-veiling in Bloemfontein op12 Augustus sal daar 3 dragtige koeiemet kalwers aangebied word. Een vandie koeie is ’n dogter van TW0066.
Nuus
34 ProAgri 136 – Mei / May 2011
’nOpgekookte spul liegstories vanvoor tot agter. Dis hoe die bekende
wildvanger en eienaar van WaterbergGame Dealers, mnr Coena Smith, dieaanklag van handel in renosterhoringteen hom beskryf.
Duidelik stem die landdros met homsaam, want hy is in die plaaslikestreekhof onskuldig bevind en vryge-spreek. Trouens in sy uitspraak watsowat anderhalf uur geduur het, hetwaarnemende streeklanddros TinusBoonzaaier die staat se getuies as ongeloofwaardig bestempel.
Volgens mnr Smith wemel die helesaak van leuens. Dit spruit blykbaar uitvalse inligting wat iemand aan diepolisie gegee het dat mnr Smith renos-terhoring onwettig in sy besit het en/ofdaarmee handel dryf. “Dié informantskuil tot vandag toe agter naamloosheiden die polisie weier om die bron van dieinligting bekend te maak,” sê mnrSmith.
“Op grond van die lasbrief was daaronregmatig op die helikopters se logboeke beslag gelê wat die helikoptersvir vier maande op die grond gehou hetom my besigheid te probeer breek,” sêmnr Smith.
Hy sê dit is ’n geweldige vernederingvir ’n onskuldige persoon om soos ’nmisdadiger behandel te word en boonophet sy onderneming miljoene randeskade gely as gevolg van die “onregmatige arrestasie” en
“opgekookte saak”.“Renosterstropery is ’n saak wat die
emosies laat opvlam en enigeen wat vanenige misdaad in verband met renostersverdink word, is ’n gebrandmerkte man.Van my kliënte het my steeds getrouondersteun, maar ander kon nie andersas om ander planne te maak nie,” vertelmnr Smith. “Ek het begrip daarvoor,want ’n verbintenis met iemand wat vanrenostermisdaad verdink word, kon hullesake met ander partye benadeel het. Disnet deur die genade van die Vader datdie saak my nie geheeluitgeroei het nie.”
Na sy onskuldigbevin-ding is Waterberg GameDealers besig om stelsel-matig weer sy regmatigeplek in die bedryf in teneem, “want ons issteeds van die kundigsteen bekwaamste mense indie bedryf en ons issteeds daarop ingestemom net die beste diens telewer”.
Wat mnr Smith betref,is sy onskuldigbevindingnie die einde van diesaak nie. “My naam enmy bedryf het geweldigskade gely en die lafaardwat die liegstorie beginhet moet nou gevindword en tot verant-
woording geroep word. Lasterwetgewingverhoed my in hierdie stadium om meerdaaroor te sê, maar ek kan dink wat ekwil.”
Die polisie se optrede teen mnrSmith is ook verdag en optrede teenhulle word ook oorweeg.
Daar is ook media wat reggestaanhet om mnr Smith te veroordeel voordatdie hof uitspraak gelewer het. Met hulleis daar ook ’n appeltjie te skil.
En terwyl Coena Smith nou soos ’nonstuitbare swartrenoster op dieoorlogspad is, het hy sommer ook ’n ietsie te sê oor die hele renosterhoring-bedryf: “Dit lyk nie of iemand gaanregkry om die Oosterlinge te oortuig datrenosterhoring geen medisinale waardehet nie. Hulle gaan aanhou om dit teprobeer bekom totdat daar nie ’n enkelerenoster oor is nie.
“Daar is groot getalle renosterhoringsbeskikbaar wat as gevolg van kort-sigtige wetgewing nie verkoop magword nie. As die verkoop van renoster-horing gewettig word, gaan daardie horing die mark oorstroom en sake virdie stropers en onwettige handelaarsbaie moeilik maak.
“As renosterhoring wettig verkoopkan word, is daar ook ’n baie goeie redevir wildboere om met renosters te boer.Dit sal die renoster se voortbestaanverseker.
“Ongelukkig is daar te veel grootkokkedore en geld by onwettige renos-terhoring betrokke en hulle geniet teveel vryheid om op die swartmark winste maak.”
Maar terwyl handel in renosterhoringonwettig is, het hy niks daarmee tedoen nie, soos nou immers ook in diehof bewys is, verklaar mnr Smith:“Waterberg Game Dealers speel ’n belangrike rol in die wildbedryf en onslewer die beste professionele diens watons kan in die vang, vervoer en bemarking van wild.
“Wat my betref, eindig hierdie storie nie by my onskuldigbevinding nie. Die mensewat die vals inligting verskaf het en daarvolgens teen my opgetree het, het mynaam en my onderneming geweldige skade berokken en hulle moet aan die mangebring word.” – Coena Smith, wildvanger en -handelaar.
Onskuldig!
Coena Smith is soos ’n onstuitbare swartrenoster op dieoorlogspad nadat “’n naamlose lafaard” hom valslik vanhandel in renosterhoring beskuldig het.
www.proagri.co.za
Foto: Bennie van Zyl
Veilin
gs
www.proagri.co.za ProAgri 136 – Mei / May 2011 35
Ons visie is om te teel vir: • Hoë vrugbaarheid• Groeivermoë• Nie-selektiewe vreetgewoontes• Hoë drakrag aanpasbaarheid• Wolproduksiepotensiaal (5-6%)• 20-21 mikron
Teelbeleid:Benewens Weska Dohne’s se top seleksieprogram, word die beste 10 ooie indie stoet geïdentifiseer op grond van reproduksie, produksie en raseienskappe. Hierdie ooie word met top saad bevrug om embrios te spoel. Hierdeur word genetiese vordering bespoedig.
Weska Dohne’s bied op 14 Julie 2011 om 12:00, sy 5de produksieveiling aan te Karsrivier, Bredasdorp
Boeta Wessels: 082-927-8320028-425-1016
Kosie Wessels: 082-927-8328Vaughn Collier: 082-452-7757Des Kinghorn: 082-313-0247Pieter du Plessis: 082-823-0673
Ons bied 90 ramme aan
JW8.575 is een van die stoetvaarsvan die Weska stoet.
2 contiguous farms held in 4 subdivisions
Excellent productive mixed use farms, very goodwater, new pivots, river frontage. Farm 2 is suitablefor a 500 cow dairy. 215 ha registered irrigationrights. SOLE MANDATE.
FARM 120 ha timber150 ha kikuyu pasture330 ha arable dryland83 ha veld8 ha dams591 ha TOTAL
FARM 25 ha timber160 ha kikuyu pasture70 ha arable dryland80 ha arable (irrigable)120 ha centre pivot irrigation75 ha veld15 ha dams525 ha TOTAL
Liane Aadnesgaard: 082-894-8158
For sale BY PRIVATE TENDER1116 ha Summer grain, Irrigation &
Beef breeding farmsSEVEN OAKS, UMVOTI (GREYTOWN) AREA
PO Box 1044
Hilton
3245
Tel: 033-394-3428 / Fax: 086-511-5923
Email: [email protected]
“Refer to TENDER tab on www.laprop.co.za for more info.”
Navrae:
• Pyl wild vir enting, behandeling en navorsing
• Koop en verkoop wild • Vervoer en hervestig wild• Wildplaasontwikkeling• Voer wild uit• Vang wild• Tel wild
Coena Smith 014-755-3626 of / 082-388-2740 of e-pos [email protected] / 082-388-2742 / 082-388-2743 / 082-388-2744of faks: 086-510-6889
Oljaco Game Dealers