proces boloński 10 lat doświadczeń

Iwona Sagan, Proces Boloński, REA Gdańsk,13 marca 2009

Proces Boloński10 lat doświadczeń

Iwona Sagan

1. Na czym polega specyfika Procesu Bolońskiego jako reformy systemu szkolnictwa wyższego?

2. Jakie narzędzia służą jego realizacji?


Proces Boloński jest reformą, z równym zaangażowaniem propagowanąprzez jej zwolenników co zwalczaną przez jej oponentów. Jednak bez względu na ideologiczne spory Proces Boloński przenika i kształtuje współczesne szkolnictwo wyższe w Europie w stopniu i w skali w jakiej dotychczas żadna reforma go nie zmieniała.

Reforma Bolońska jest pionierskim projektem w dziedzinie edukacji, w którym uczestniczy 46 krajów europejskich. Zarówno skala jak i zakresreformy są nieporównywalne z żadną inną dotychczasową aktywnością w ramach szkolnictwa wyższego w Europie.


Po 10 latach doświadczeń nie ma wątpliwości, że Proces Boloński :

• jest procesem wieloaspektowym i niezwykle dynamicznym choć wywodzącym się z jednego źródła;

• w praktyce mamy do czynienia z różnymi kierunkami realizacji Procesu Bolońskiego na scenie europejskiej;

• zróżnicowanie sposobów realizacji i wdrażania procesuopartego na wspólnych podstawach i standardach odzwierciedla europejskie unikatowe bogactwo kulturowego dziedzictwai tradycji

Nie mówimy już o unifikacji systemu szkolnictwa wyższego w Europie ale o jego konfiguracji, zaledwie harmonizacji czy też lekkiej standaryzacji.


Biorąc pod uwagę fakt, że polityki edukacyjne pozostają narodowymi prerogatywami reforma bolońska przez 10 lat jej wdrażaniadokonała głębokiej zmiany w podejściu do szkolnictwa wyższego.

Niemal powszechna świadomość, iż europejskie szkolnictwo wyższestanowi wzajemnie powiązany zbiór elementów jest niewątpliwymsukcesem reformy w sytuacji, gdy narodowe interesy nadal dominują w polityce Wspólnoty.


Celem tworzenia wspólnego europejskiego obszaru szkolnictwa wyższegojest zróżnicowany ale jednoznaczny i porównywalny system stopni edukacyjnych, możliwy do monitorowania poprzez suplement do dyplomu, punktację ECTS i jej system akumulacji, które z kolei otwierają paneuropejskie możliwości w zakresie mobilności tak studentów jak i kadry naukowej oraz współpracy w ramach spójnego systemu zapewniania jakości kształcenia.


Operacyjna forma realizacji celów reformy polega na wprowadzeniutrójstopniowego systemu edukacji: licencjat – magisterium – doktorat,którego bezpośrednią konsekwencją jest elastyczność i wielowariantowośćścieżek nauczania.

System zapewniania jakości kształcenia wynika z przyjętych zmian programowych.

Pozostałe elementy Procesu Bolońskiego takie jak punktacja ECTS, kwestie uznawalności i mobilności to narzędzia, które zostały już wcześniejwprowadzone przez programy Erasmus.


Ośrodki naukowe współpracujące z Uniwersytetem Gdańskim w ramach programu Erasmus. Stan na 28 stycznia 2009 r.


Liczba podpisanych prze UG umów w ramach programu Erasmus według państw


Rezultaty raportu Stocktaking


Ocena realizacji wprowadzania systemu trójstopniowego


Ocena realizacji wprowadzania systemu zapewniania jakości kształcenia


Trzy podstawowe składowe systemu zapewniania jakości kształcenia:

1. Zewnętrzny system oceny (akredytacje PKA, UKA)

2. Uczestnictwo studentów w zapewnianiu i ocenie jakości kształcenia(badania ankietowe studentów)

3. Wewnętrzny system zapewniania i oceny jakości kształcenia (wewnętrzna permanentna akredytacja)


Wielkoskalowa reforma jaką jest Proces Boloński wymaga czasu i nakładów. Nie da się jej wprowadzić jako odgórnej administracyjnej reformy bez poparcia i zaangażowania środowiska akademickiego.

Sukces reformy kryje się w akceptacji zmiany ról aktorów procesu kształcenia:

nauczyciela: z nauczającego - na prowadzącego i pomagającego w procesie uczenia się;

studenta: z biernego odbiorcy gotowych procedur nauczania na aktywnego kreatora własnego profilu i zakresu kształcenia

władz wszystkich szczebli: z zarządzających zmianę na zarządzających zmianą, pomagających i odpowiadających za jej wprowadzenie

proces boloński 10 lat doświadczeń

Documents