prognoza oddziaŁywania na Środowisko do … · 2013-03-13 · • i klasy 0,60x1,10m i iii klasy...

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO

MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA

PRZESTRZENNEGO OBSZARU KAMIONKA

Opracował: mgr inż. Mateusz Wielgat mgr Agnieszka Samsel

Warszawa, październik 2009

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO K AMIONKA

1

SPIS TREŚCI 1. WIADOMO ŚCI OGÓLNE .......................................................................................................................................................................3

1.1 Wstęp....................................................................................................................................... 3

1.2 Zakres przedmiotowy i powierzchniowy prognozy ................................................................ 3

1.3 Metodyka................................................................................................................................. 5

1.4 Materiały wejściowe................................................................................................................ 8

2. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM , WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM

ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA NINIEJSZEGO OPRACOWANIA O RAZ SPOSOBY, W JAKICH ZOSTAŁY UWZGL ĘDNIONE

PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU ..........................................................................................................................................10

3. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ

PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ...........................................................................................................................................................12

4. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO ORAZ

ODDZIAŁYWANIU NA OBSZARY NATURA 2000.................................................................................................................................14

5. KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH KOMPONENTÓW ŚRODOWISKA ORAZ ICH STAN .................15

5.1 Budowa geologiczna – warunki budowlane.......................................................................... 16

5.2 Gleby ..................................................................................................................................... 18

5.3 Wody powierzchniowe.......................................................................................................... 19

5.4 Wody podziemne................................................................................................................... 20

5.5 Rzeźba terenu ........................................................................................................................ 22

5.6 Warunki klimatyczne ............................................................................................................ 22

5.7 Powietrze, klimat akustyczny, promieniowanie elektromagnetyczne................................... 22

5.8 Roślinność ............................................................................................................................. 28

5.9 Zwierzęta ............................................................................................................................... 32

5.10 Walory krajobrazowe ............................................................................................................ 33

5.11 Powiązania przyrodnicze....................................................................................................... 33

6. FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO REJONU OBJ ĘTEGO PROJEKTEM PLANU ..........................34

7. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ..................................................................................................................35

8. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI POSTANOWIE Ń PLANU.......36

9. PODSTAWOWE UWARUNKOWANIA DLA ZAGOSPODAROWANIA WYNIKA JĄCE Z OPRACOWANIA

EKOFIZJOGRAFICZNEGO ..............................................................................................................................................................................37


2

10. USTALENIA PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZE NNEGO ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA

NINIEJSZEGO OPRACOWANIA .....................................................................................................................................................................40

11. PRZEWIDYWANE SKUTKI WPŁYWU USTALE Ń PLANU NA ŚRODOWISKO ........................ 44

11.1 Ludzie.................................................................................................................................... 44

11.2 Fauna i flora - bioróżnorodność ............................................................................................ 44

11.3 Powierzchnia ziemi ............................................................................................................... 46

11.4 Krajobraz............................................................................................................................... 46

11.5 Środowisko wodno-gruntowe................................................................................................ 47

11.6 Powietrze, klimat akustyczny oraz promieniowanie elektromagnetyczne. ........................... 48

11.7 Wpływ na obszary i obiekty chronione ................................................................................. 49

11.8 Nadzwyczajne zagrożenia. .................................................................................................... 50

11.9 Oddziaływanie skumulowane................................................................................................ 51

12. ZGODNOŚĆ PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZEST RZENNEGO Z INNYMI

DOKUMENTAMI KSZTAŁTUJ ĄCYMI PRZESTRZEŃ KAMIONKA .......................................................................................................52

13. PODSUMOWANIE PROGNOZY I WNIOSKI ........................................................................... 56

14. STRESZCZENIE ..................................................................................................................... 58

15. SPIS TABEL I RYSUNKÓW ………………………………...……………...….……...…….61


3

1. WIADOMO ŚCI OGÓLNE 1.1 Wstęp Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku

i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na

środowisko (Dz. U. nr 199 poz. 1227) projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

wymagają przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (art. 46 ust. 1).

Przedstawiona tu prognoza jest integralną częścią procedury oceny oddziaływania na środowisko,

a jej zakres merytoryczny określony został w art. 51 ww. ustawy. Opracowanie takie pozwala na

zidentyfikowanie zagrożeń jakie potencjalnie mogą zaistnieć w wyniku realizacji ustaleń

projektowanego panu oraz określić działania mające na celu ograniczenie lub wyeliminowanie

ewentualnych negatywnych skutków dla funkcjonowania środowiska. Analiza ustaleń dokumentów

planistycznych na etapie ich powstawania jest w pełni zgodna z zasadą eliminacji zagrożeń u źródła,

co przynosi pozytywne efekty społeczne, gospodarcze, ekonomiczne, a przede wszystkim

środowiskowe.

Zmiany zagospodarowania przestrzeni zazwyczaj odbywają się kosztem środowiska. Powstające

dokumenty planistyczne muszą z jednej strony spełniać wymagania z zakresu ochrony

środowiska, a z drugiej powinny realizować potrzeby społeczno-gospodarcze. Stąd wynika

konieczność wdrażania koncepcji zrównoważonego rozwoju, która na stałe wpisana jest w politykę

planistyczną i gospodarczą państwa. Zachowanie przedmiotowej zasady gwarantuje ochronę

niezwykle cennych zasobów przyrodniczych, tworzących struktury o zasięgu ponadkrajowym,

krajowym i regionalnym.

1.2 Zakres przedmiotowy i powierzchniowy prognozy

Teren obszaru opracowania położony jest w Dolinie Wisły, w dzielnicy Warszawy - Praga

Południe. W obecnych tu formach zagospodarowania dominuje przemysł, usługi, składy, magazyny,

zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, usługi oświaty. Kamionek to historycznie uformowany

obszar urbanistyczny, na którym wyraźnie zaznacza się podział na poszczególne tereny funkcjonalne

oraz usytuowanie zabudowy wzdłuż dróg. Szata roślinna jest uboga co wynika z wysokiego stopnia

zurbanizowania i silnego przekształcenia gleb. Stan zieleni jest różny od bardzo dobrego po skrajnie

zaniedbaną i wymagającą zabiegów pielęgnacyjnych.

Dobre skomunikowanie Kamionka z pozostałymi dzielnicami Warszawy zapewnia między innymi

ul. Grochowska, stanowiąca główną arteria drogową na analizowanym terenie. Pozostałe ciągi

komunikacyjne to drogi dojazdowe i lokalne. Układ komunikacyjny jest spójny i konsekwentny.

Komunikacja zbiorowa realizowana jest przez autobusy i tramwaje. Dominująca większość

publicznych połączeń biegnie ul. Grochowską.


4

Rys. 1 Położenie Kamionka na tle Warszawy (www.mapa.szukacz.pl)

Teren Kamionka znajduje się w zasięgu obsługi Wodociągu Północnego oraz Praskiego.

Podstawą zasilania jest magistrala w ul. Grochowskiej o średnicy 400 mm, pozostałe magistrale

położone są w ul. Jagiellońskiej-Zamoyskiego (d 1000 mm) oraz Podskarbińskiej (d 1200 mm).

Układ magistral wodociągowych i sieci drugorzędnej w obszarze projektu planu jest dobrze

rozbudowany. Warunki dostawy wody są bardzo dobre, bez ograniczeń ilościowych i przy

dostatecznym ciśnieniu.

Ścieki z Kamionka odprowadzane są poprzez miejski system kanalizacji ogólnospławnej,

w którego skład wchodzą podstawowe urządzenia liniowe takie jak kolektor:

• IV klasy0,90x1,575m (tzw. Kolektor Praski) w ul. Zamoyskiego-Grochowskiej, • 0,80x1,40m w ul. Chodakowskiej, • II klasy 0,70x1,25m w ul. Lubelskiej, • I klasy 0,70x1,25m w ul. Berka Joselewicza, • I klasy 0,60x1,10m w ul. Żupniczej, • II klasy 0,70x1,125m i III klasy 0,80x1,40m w ul. Mińskiej, • I klasy 0,60x1,10m i III klasy 0,80x1,40m w ul. Rybnej, • I klasy 0,60x1,10m w ulicach: Gocławskiej, Stanisławowskiej, Owsianej, Groszowickiej,

Kamionkowskiej, Głuchej.

Z obszaru planu ścieki sanitarne, wody opadowe i roztopowe są transportowane w układzie

grawitacyjnym do kolektora 1,60x2,40m w ul. Jagiellońskiej – Zamojskiego, dalej na północ do

oczyszczalni ścieków „Czajka”. Przez analizowany obszar przebiega kolektor tranzytowy o średnicy


5

2500 mm o dużym zagłębieniu i bez możliwości dokonywania do niego włączeń. Istniejąca sieć

kanalizacyjna jest dostosowana do wykształconego układu komunikacyjnego i zagospodarowania

i jest kompletna. Kolektory są w dobrym stanie technicznym i mogą być wykorzystywane dla

potrzeb nowego programu - skanalizowanie nowej i uzupełniającej zabudowy w obszarze planu oraz

odwodnienie układu ulic i placów możliwe będzie przykanalikami do istniejącej i projektowanej

sieci. Nie przewiduje się w obszarze opracowania realizacji urządzeń kanalizacyjnych innych niż

uzupełnienia sieci drugorzędnej.

Objęty planem obszar znajduje się w zasięgu obsługi centralnego systemu ciepłowniczego

zasilanego w tej części Warszawy przez EC „Żerań” i EC „Kawęczyn”. Moc elektrociepłowni

warszawskich jak i przepustowość układu przesyłowego są wystarczające aby pokryć zapotrzebowanie

na ciepło istniejącej i nowej zabudowy w obszarze projektowanego planu. Znajdujące się tu obecnie

zabudowa, położona po południowej stronie ul. Zamoyskiego - Grochowskiej w ok. 100% korzysta

z sieci cieplnej, po stronie północnej do miejskiej sieci są przyłączone nieliczne budynki, głównie

nowe i zachowane w dobrym stanie technicznym oraz czynne obiekty przemysłowe i składowe.

Pozostałe budynki ogrzewane są piecami węglowymi, elektrycznie lub gazowo.

Gaz ziemny dla Kamionka zapewniają dwa źródła - dla odbiorców przemysłowych gaz

średniego ciśnienia z magistrali gazowej gsc150-180 mm w ul. Lubelskiej i Żupniczej, mieszkalnictwo

wielorodzinne użytkuje gaz niskiego ciśnienia ze stacji redukcyjno-pomiarowej II stopnia „Wedel”

(poza granicami opracowania) zasilanej gazociągiem średniego ciśnienia gsc500 mm w ul. Zamoyskiego.

Sieć gazową uznaje się za bardzo dobrze rozbudowaną.

Na analizowanym obszarze istnieją sieci elektroenergetyczne średniego i niskiego napięcia

oraz rozdzielnia sieci miejskiej 15 kV „Żupnicza”, zasilana z RPZ 110/15kV „Wschodnia”.

W omawianym rejonie napięcie 15kV i 0,4kV jest w pełni rozprowadzane liniami kablowymi. Część

z 22 stacji transformatorowych 15/0,4 kV znajduje się w obiektach nieczynnych zakładów

przemysłowych i nie funkcjonuje. Układ sieci energetycznej jest dobrze rozbudowany, wzrost

zapotrzebowania na moc elektryczną ponad obecne pokrywany będzie w perspektywie planu

z rezerw istniejącego podsystemu. Przyjmuje się, że układ urządzeń elektroenergetycznych

podstawowych dla obszaru planu jest nienaruszalny. Jest planowane ułożenie kabla ziemnego

110 kV wzdłuż południowej i wschodniej granicy terenu objętego projektem planu oraz budowę

stacji wnętrzowej kubaturowej RPZ 110/15 kV „Kamionek” przy ul. Joselewicza.

Gospodarka odpadami opiera się na zbiórce odpadów komunalnych niesegregowanych,

zbiórka segregowana prowadzona jest w ograniczonym zakresie. Dla systemu gospodarki odpadami

zapewniona jest ciągłość wywozu, co ma podstawowe znaczenia dla utrzymania czystości

i warunków sanitarnych.

1.3 Metodyka Szkielet metodyki tego opracowania narzucony jest przez ustawę o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach


6

oddziaływania na środowisko. Przy wykonywaniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu

miejscowego planu przyjmuje się założenie, że przyjęte ustalenia zostaną w pełni zrealizowane.

Oznacza to z jednej strony maksymalizację oddziaływań powstałych na skutek realizacji planu - tych

pozytywnych i negatywnych, jak również realizację wszystkich zapisów obejmujących zagadnienia

ochrony środowiska.

W pierwszej kolejności prac przystępuje się do ogólnej analizy środowiska – diagnozuje jego

aktualny stan, ocenia odporność na degradację (rozdział 5. Krótka charakterystyka

poszczególnych komponentów środowiska oraz ich stan) oraz możliwe do zaistnienia zmiany,

przy założeniu braku przekształceń funkcji omawianych terenów (rozdział 8. Potencjalne zmiany

stanu środowiska w przypadku braku realizacji postanowień planu). Środowisko przyrodnicze

obszaru opracowania i jego stan opisane zostały szczegółowo w opracowaniu ekofizjograficznym

sporządzonym na potrzeby planu. Ponadto, dokonuje się analizy istniejących problemów ochrony

środowiska (rozdział 7. Istniejące problemy ochrony środowiska). Etap ten jest „punktem”

wyjściowym dla ustalenia możliwych oddziaływań, ich skali i okresu trwania (rozdział 11.

Przewidywane skutki wpływu ustaleń planu na środowisko).

Najważniejszym etapem prognozy jest ustalenie potencjalnego oddziaływania zapisów planu

na komponenty środowiska, w tym m. in. na środowisko wodno-gruntowe, faunę, florę, ludzi,

obszary chronione, powietrze. Analiza polega na identyfikacji potencjalnych zagrożeń oraz na

możliwość nasilenia lub osłabienia istniejących. Jako najważniejsze czynniki degradujące uznaje się

zaprojektowane formy zagospodarowania - przyjęte w projektowanym planie funkcje terenów i ich

wielkości charakterystyczne decydują o potencjalnych skutkach i sile oddziaływania (ustalenia planu

przedstawiono w rozdziale 10. Ustalenia projektu planu zagospodarowania przestrzennego

istotne z punktu widzenia niniejszego opracowania). Końcowym etapem opracowania jest

sformułowanie wniosków - ustalenie ewentualnych zmian w planie, których wprowadzenie może

skutkować zmniejszeniem presji na środowisko, a nawet rozwiązaniem niektórych istniejących przed

wdrożeniem planu problemów (rozdział 13. Podsumowanie prognozy i wnioski)


7

Z pewnym uproszeniem można przyjąć skalę siły oddziaływania dla zaprojektowanych

terenów funkcjonalnych. „Moc” oddziaływania przyjmuje się na podstawie skutków jakie wywoła

dana forma zainwestowania w stosunku do poszczególnych komponentów środowiska, przy czym

uwzględnia się lokalizację danego terenu, przewidziane wskaźniki zabudowy, powierzchni

biologicznie czynnej, charakter projektowanych terenów itp. Poniżej przedstawiono tabelarycznie

ogólnie przyjęte kryteria dla poszczególnych terenów (występujących w planie), które determinują

siłę oddziaływania.

Charakterystyka środowiska

Stan środowiska i jego funkcjonowanie

Zdefiniowanie problemów ochrony środowiska

Zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji ustaleń planu

Ustalenie skutków realizacji projektu planu w odniesieniu do poszczególnych komponentów środowiska

Skutki pozytywne Skutki negatywne

Działania zmniejszające negatywne oddziaływania

WNIOSKI DO PLANU


8

Tab. 1 Kryteria determinujące siłę oddziaływania zagospodarowania na środowisko

Planowane przeznaczenie

terenów funkcjonalnych

Siła negatywnego

oddziaływania na środowisko

Kryterium determinuj ące siłę Uwagi

zieleń naturalna, urządzona, publiczna

brak lub pomijalne w obszarze miejskim tereny o funkcjach przyrodniczych

brak oddziaływania ze względu na zachowanie wysokich wskaźników powierzchni biologicznie czynnej, utrzymanie wysokiej zieleni oraz zieleni w innej formie,

brak ruchu komunikacyjnego

brak

zabudowa jednorodzinna

małe wysoki wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej,

mała inwazyjność zabudowy,

siła oddziaływania może być na poziomie średnim w zależności od gabarytów zabudowy, infrastruktury i lokalizacji

zabudowa wielorodzinna, w tym z dopuszczonymi usługami (oświata i administracja)

średnie

niewielkie pow. biologicznie czynne, duża ilość ludzi, ruch samochodowy, zakłócenie funkcjonowania środowiska m. in. przez znaczne ograniczenie funkcji gleby (przykrycie), wydeptywanie zieleni,

siła uzależniona od intensywności zabudowy, może być niższa lub wyższa

produkcja, hale, magazyny, spedycja, drogi

silne

tereny zdegradowane, niewielki udział zieleni, często grodzone pełnymi ogrodzeniami, niekiedy występuje zagrożenie awariami i emisja zanieczyszczeń, odizolowanie podłoża

może być niższa siła w zależności od prowadzonej działalności i zagospodarowania terenu

1.4 Materiały wejściowe

Ważnym etapem prognozy były wizje terenowe, które pozwoliły na ocenę aktualnego stanu

środowiska, jego potencjalnych zagrożeń oraz określenie walorów przyrodniczych analizowanego

terenu. Podstawowy dokument opisujący środowisko przyrodnicze stanowi opracowanie

ekofizjograficzne sporządzone dla analizowanego terenu, w którym szczegółowo scharakteryzowano

poszczególne komponenty środowiska, ich stan oraz zagrożenia antropogeniczne. W opracowaniu

ekofizjograficznym wskazano także tereny o różnej odporności na degradację oraz oceniono stan

ochrony i użytkowania poszczególnych komponentów środowiska Do sporządzenia prognozy

wykorzystano następujące materiały:

- Opracowanie ekofizjograficzne do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Kamionka, Biuro Badań i Ochrony Środowiska „Ekoprojekt”, Warszawa 2008 r.,

- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st Warszawy,

autorstwa Miejskiej pracowni planowania przestrzennego, Warszawa październik 2006 r.,


9

- Opracowanie Ekofizjograficzne do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego m. st Warszawy autorstwa Miejskiej pracowni planowania przestrzennego,

Warszawa 2006 r.,

- Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju, Warszawa październik 2005,

- Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Warszawa

2008 r.,

- Zrównoważona Europa dla lepszego świata: Strategia zrównoważonego rozwoju dla Unii

Europejskiej, Goeteborg 2001 r.,

- dyrektywa Rady 79/40/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków ze

zmianami (Dyrektywa Ptasia),

- dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk

przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa).

- Analiza stanu i uwarunkowania systemowe urządzeń inżynieryjnych znaczenia

podstawowego w zakresie wodociągów, kanalizacji, ciepłownictwa, gazownictwa,

elektroenergetyki, telekomunikacji i usuwania odpadów oraz przyjęte wnioski do dalszych

prac planistycznych, mgr inż. Stefan Parys z zespołem, Warszawa 2008 r.,

- Raport o stanie istniejącym dla miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

obszaru Kamionka, Usługi Urbanistyczne Robert Jaworski, Warszawa listopad 2008 r.

- Ocena stanu sanitarnego wybranych zbiorników wodnych parków miejskich Warszawy, dr

Magdalena Frąk, mgr Anna Nestorowicz, Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji

Środowiska SGGW w Warszawie, 2007 r.

- Wyniki pomiarów pola elektromagnetycznego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony

Środowiska w Warszawie, 2008 rok,

- Roczna ocena jakości powietrza w województwie Mazowieckim za 2008 rok, Wojewódzki

Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie, Warszawa marzec 2009 r.,

- Raport stan środowiska w województwie Mazowieckim, Wojewódzki Inspektorat Ochrony

Środowiska w Warszawie, Warszawa 2008 r.,

- Program monitoringu środowiska województwa Mazowieckiego na lata 2007 – 2009,

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie, Warszawa grudzień 2006 r.,

- Geografia fizyczna Polski, Jerzy Kondracki, PWN Warszawa 1981 r.,

- Ekologia, środowisko, przyroda, Tomasz Umiński, WSiP Warszawa 1995r.,

- Raport dobowy z pomiarów zanieczyszczeń powietrza z dnia 19.10.2009 r. - Wojewódzki

Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie,

- Mapy akustyczne Warszawy – www.um.warszawa.pl,

- Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego rejonu ulicy Grochowskiej na odcinku od

ul. Lubelskiej do ul. Kaleńskiej i Modrzewiowej, Uchwała nr 143/VIII/99 Rady Gminy

Warszawa – Centrum z dnia 29 kwietnia 1999 r.,


10

- Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego rejonu Dworca Wschodniego w dzielnicach

Praga Północ i Praga Południe m. st. Warszawy, Dawos Sp. Z o.o., Warszawa czerwiec 2007

rok,

- Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 w sprawie poziomów

niektórych substancji w powietrzu (Dz. U z 2008 r., Nr 47, poz. 281),

- Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego

ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na

środowisko (Dz. U. nr 199 poz. 1227),

- Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717),

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu

wód podziemnych (Dz.U. nr 143, poz. 896),

- Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. nr 120 poz. 826),

2. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM ,

WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA

NINIEJSZEGO OPRACOWANIA ORAZ SPOSOBY , W JAKICH ZOSTAŁY UWZGL ĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU

Ochrona środowiska na szczeblu międzynarodowym i wspólnotowym realizowana jest

w Polsce między innymi poprzez wprowadzanie w życie odpowiednich aktów prawnych, w tym

ustaw i rozporządzeń. Za jedną z najważniejszych należy uznać ustawę z dnia 3 października 2008 r.

o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie

środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko na podstawie, której sporządzona

została niniejsza prognoza. Ustawa ta jest wynikiem wieloletnich dyskusji i ustaleń na szczeblu

międzynarodowym. Już Konwencja o Różnorodności Biologicznej sporządzona w Rio de Janeiro

w czerwcu 1992 r. wprowadza odpowiednie procedury wymagające wykonania oceny oddziaływania

na środowisko projektów, które mogą mieć znaczenie dla różnorodności biologicznej.

Szczególną wagę ma aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym ujęty w Polityce

Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. W jego świetle projekt

planu powinien kształtować ład przestrzenny pozwalając jednocześnie na prowadzenie racjonalnej

gospodarki. Przez ład przestrzenny należy rozumieć sposób ukształtowania przestrzeni tworzący

harmonijną całość. Nie należy przy tym zapominać o zasadzie zrównoważonego rozwoju, o której

mówi Konstytucja RP w artykule 5 – „Rzeczpospolita Polska (...) zapewnia ochronę środowiska,

kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”. Pojęcie zrównoważonego rozwoju może być różnie

definiowane. Generalnie zasada zrównoważonego rozwoju w planowaniu przestrzennym powinna

przejawiać się dążeniem do takiego zagospodarowania, które z jednej strony ochroni zasoby

środowiska, a z drugiej zapewni dalszy rozwój danego obszaru. Nie zawsze pełna realizacja założeń

tej idei, szczególnie na niewielkich analizowanych obszarach, jest możliwa. Niekiedy wyższość nad

aspektami środowiskowymi biorą potrzeby społeczno-gospodarcze i odwrotnie. W analizowanym


11

projekcie planu znaczna część terenów przeznaczonych pod inwestowanie jest już zabudowana.

Zakładane zmiany będą polegać głównie na niewielkiej intensyfikacji zagospodarowania, co

sprawia, że nie przyniosą one wyraźnych negatywnych skutków dla środowiska. Między innymi

takie rozwiązania z zakresu planowania przestrzeni są przejawem próby wdrażania w życie teorii

zrównoważonego rozwoju.

Również w Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju (w dokumencie i aktualizacji

sporządzonej w 2005 r.) nacisk położony jest na ideę zrównoważonego rozwoju. Koncepcja

przedmiotowa sięga korzeniami do innego dokumentu ustalonego na szczeblu unijnym -

Zrównoważona Europa dla lepszego świata: Strategia zrównoważonego rozwoju dla Unii

Europejskiej. Dokument ten został przyjęty na szczycie Rady Europy w Goeteborgu w 2001 r.,

a podstawowe jego założenia dotyczą czterech celów strategicznych:

• ograniczenia zmian klimatycznych i wzrostu znaczenia „zielonej” energii, • wzrostu bezpieczeństwa zdrowotnego, • usprawnienia systemu transportowego i gospodarowania przestrzenią, • odpowiedzialnego gospodarowania zasobami naturalnymi.

Najważniejszymi ustaleniami w zakresie ochrony środowiska na szczeblu państw członkowskich są

dyrektywy, wśród których jako najważniejsze należy wymienić:

• dyrektywę Rady 79/40/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków ze zmianami (Dyrektywa Ptasia);

• dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa).

Obie dyrektywy są podstawą prawną tworzenia sieci NATURA 2000, której celem jest zachowanie

zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy.

Analizowany projektu planu nie leży w obrębie żadnego obszaru naturowego, jednak bardzo blisko

jego południowej-wschodnej granicy przebiega granica obszaru specjalnej ochrony ptaków sieci

NATURA 2000 „Dolina Środkowej Wisły”. Realizacja zapisów planu nie powinna jednak przynieść

żadnego widocznego, negatywnego oddziaływania na podlegające tu ochronie ptaki i ich siedliska.

Oprócz ww. aktów prawnych na uwagę zasługują także dyrektywy:

• Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko;

• Rady nr 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne.

Zapisy wymienionych dyrektyw zostały jednak uwzględnione i niejako „skonsumowane” przez

stanowiącą podstawę niniejszej prognozy ustawę o udostępnianiu informacji o środowisku i jego

ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na

środowisko.


12

Analizowany projekt planu stara się realizować zasadę zrównoważonego rozwoju oraz

kształtować ład przestrzenny. Pełne uzyskanie zamierzonego celu może być bardzo trudne do

uzyskania na skutek dość niewielkiej powierzchni planu, istniejącego już zagospodarowania oraz

często sprzecznych oczekiwań i dążeń mieszkańców. Pomimo wszystko cele ochrony środowiska na

szczeblach międzynarodowym i krajowym zostały tu uwzględnione. Uwidacznia się to w próbie

zapisania jak najbardziej racjonalnych zasad kształtowania przestrzeni, zachowujących

najcenniejsze przyrodniczo elementy oraz powiązania ekologiczne.

3. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIE Ń PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU

Wdrożenie analizowanego planu zagospodarowania ma na celu intensyfikację

zainwestowania, modernizację i uzupełnianie zabudowy przy zachowaniu uwarunkowań

historyczno-kulturowych i środowiskowych. Jako założenia projektowe przyjęto (Miejscowy Plan

Zagospodarowania Przestrzennego Rejonu Kamionka, faza II – opis uzasadniający

rozwiązania przyjęte w projekcie planu wraz z raportem zwierającym ustosunkowanie się

zespołu autorskiego do wniosków wniesionych do planu):

• kontynuację procesów mających na celu przekształcenie terenów przemysłowych w tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, z uwzględnieniem kontekstu planistycznego i

dostosowaniem do wymogów konserwatora zabytków,

• rewaloryzację terenów zabudowy, uporządkowanie zadanej przestrzeni oraz wprowadzenie nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowej ze szczególnym uwzględnieniem wymagań

ochrony środowiska,

• uporządkowanie funkcjonalne obszaru objętego planem oraz kształtowanie atrakcyjnych przestrzeni publicznych, usługowych oraz terenów zielonych, powiązanych ze sobą

komunikacyjnie.

W wyniku realizacji planu dojdzie do nowego zainwestowania co może zrodzić konsekwencje

środowiskowe (przyrost ludności, wzrost ruchu komunikacyjnego, zmiany rzeźby terenu). Należy w

tym miejscu postawić pytanie o wielkość, charakter i skalę zmian środowiskowych jakie zajdą. W

niniejszej prognozie dokonuje się wstępnej oceny możliwych przekształceń środowiska jednak ich

zajście nie jest do końca przewidywalne. Dlatego wskazany jest monitoring środowiska, który może

być skutecznym narzędziem analizy skutków realizacji planu. Przedmiotowy monitoring

realizowany jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. Organ ten

wykonuje zadania wynikające z Państwowego Programu Monitoringu Środowiska oraz innych zadań

określonych w odrębnych ustawach. Wyniki oceny stanu środowiska publikowane przez WIOŚ

zawierają między innymi dane na temat stanu powietrza, gleb, fauny, flory czy hałasu.


13

Analizę skutków realizacji ustaleń planu można wykonać w ramach oceny aktualności

studium i planów sporządzanych przez Prezydenta Miasta st. Warszawy. Opracowania takie opierają

się m.in. na analizie obowiązujących planów miejscowych, stopniu ich realizacji oraz rejestru

decyzji o pozwoleniu na budowę, wydawanych na podstawie obowiązujących planów. Bada się

również aktualne funkcjonowanie środowiska przyrodniczego. Obowiązek wykonywania takich

analiz wynika z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. Nr 80, poz.

717). Przy tworzeniu tego typu opracowań należy zwrócić szczególną uwagę na stopień realizacji

zapisów planu w zakresie urządzania zieleni, krajobrazu i zachowania powierzchni biologicznie

czynnej. Ocenę aktualności studium i planów sporządza się co najmniej raz w czasie kadencji rady.

Z tą samą częstotliwością wykonywana byłaby analiza skutków realizacji postanowień planu.

Elementy analizy skutków, jakie niesie ze sobą realizacja, planu powinny zawierać również

działania prowadzone w ramach zarządzania obszarami chronionymi oraz terenami zieleni i lasów

miejskich. Szczególnie ważne to będzie w odniesieniu do obszaru „Doliny Środkowej Wisły”

należącego do sieci NATURA 2000.


14

4. INFORMACJE O MO ŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO ORAZ ODDZIAŁYWANIU NA OBSZARY NATURA 2000

Nie przewiduje się oddziaływania o zasięgu transgranicznym. Obszar opracowania jest dosyć

intensywnie zagospodarowany (powierzchnia znajdująca się pod budynkami i drogami zajmuje ≈

45% ogólnej powierzchni planu), tak że większość zapisów planu ma charakter porządkujący

przestrzeń, a część z nich będzie dostosowywała funkcje terenów do obowiązującego Studium

uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy. Nie prognozuje się

więc oddziaływań w kierunku środowiska omawianego rejonu i terenów sąsiednich.

Najbliżej położonymi obszarami włączonymi do sieci NATURA 2000 są:

• Dolina Środkowej Wisły PLB140004 – obszar zlokalizowany w odległości około 2 kilometrów od Kamionka. Jest to obszar Specjalnej Ochrony Ptaków stanowiący fragment

Europejskiej Sieci Ekologicznej, która ma na celu ochronę przyrodniczego dziedzictwa

Europy. Występuje tu co najmniej 22 gat. ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz

9 gat. z Polskiej Czerwonek Księgi. Jest to bardzo ważna ostoja ptaków wodno-błotnych

(gniazdujących 40-50 gat.) i niezmiernie istotny teren dla ptaków zimujących i migrujących -

o wyznaczeniu obszaru Natura 2000 zdecydowała ogólna liczba gatunków ptaków

wędrownych regularnie występujących w tym rejonie.

• Puszcza Kampinoska PLC140001 – położona w odległości około 20 kilometrów od Kamionka (obrzeża Warszawy). Jest to obszar Specjalnej Ochrony Ptaków o ogromnym

znaczeniu dla zachowania różnorodności biologicznej centralnej Polski. Występuje tu 14

typów siedlisk oraz 48 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady w

sprawie ochrony dzikich ptaków 79/409/EWG. Ostoja obejmuje duży kompleks leśny z

unikatowymi na skalę Europejską wydmami śródlądowymi.

• Łęgi Czarnej Strugi PLH140009 – Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk położony około 17 kilometrów od terenu opracowania. Obszar ostoi objęto ochroną ze względu na zajmujące

znaczącą jej część lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe, które stanowią

priorytetowe siedlisko przyrodnicze w ochronie bioróżnorodności Europy.

Obszar Kamionka powiązany jest przyrodniczo z Doliną Środkowej Wisły poprzez Park

Skaryszewski, zieleń wokół powstającego Stadionu Narodowego oraz zieleń Portu Praskiego. Jest to

istotne powiązanie ze względu na możliwość zasilania biologicznego terenów miejskich z Doliny

Wisły. Aby jednak do tego dochodziło konieczne staje się wzbogacenie struktur przyrodniczych

Kamionka. Przestrzenie wolne od zabudowań to potencjalne miejsca bytowania ptactwa. Konieczne

jest utworzenie szlaków migracyjnych co uwzględniono w planie poprzez zachowanie ciągów drzew

i ich uzupełnianie. Dlatego pomimo wzrostu powierzchni zabudowanej na skutek realizacji planu

powiązania z obszarem Wisły nie osłabną. Warunkiem utrzymania powiązań jest zachowanie

przestrzeni zieleni w terenach położonych pomiędzy Kamionkiem a Wisłą. Szczególnie dotyczy to

terenów wokół Stadionu Narodowego oraz Parku Skaryszewskiego.


15

Projektuje się utworzenie nw. obszarów:

• Łąki Wilanowskie PLH14_11 – obszar położony w granicach Warszawy, na tarasie zalewowym Wisły, częściowo wchodzi w skład zespołu parkowo-pałacowego w Wilanowie,

najcenniejszy w obrębie warszawy obszar przyrodniczo-krajobrazowy, zlokalizowane są tu

łąki świeże ekstensywnie użytkowane stanowiące miejsce występowania licznej populacji

modraszka telejusa, w północnej części występują lasy łęgowe wśród których największą

powierzchnię zajmuje łęg wiązowo-jesionowy,

• Las Jana III Sobieskiego PLH14_10 – fragment uroczyska Las Sobieskiego będącego drugim co do wielkości kompleksem leśnym położonym w granicach Warszawy, obszar

znajduje się w pasie tarasu wydmowego Wisły, deniwelacje terenu sięgają 20 metrów,

zachowane są tu w dobrym stanie grądy subkontynentalne, charakterystyczna jest tu

obecność 150 letnich dębów szypułkowych i 100 letnich lip drobnolistnych, bardzo wysokie

zagęszczenie dzięcioła dużego (2,5 pary/10 ha), średniego (1,6 pary/10 ha) i dzięciąłka (0,7

pary/10 ha), 59% awifauny stanowią dziuplaki,

• Poligon Rembertów PLH14_14 – 80% obszaru porastają zbiorowiska borowe (głównie sosnowe), obszar położony jest w obrębie rozległego kompleksu Lasów Rembertowsko-

Okuniewskich porastających wschodnią część Kotliny Warszawskiej, występują tu

piaszczyste wydmy zróżnicowane pod względem form morfologicznych, występują także

wydmy w kształcie łuków i wałów (rzadko), których wysokość względna przekracza 25

metrów, wzniesieniom towarzyszą bezodpływowe obniżenia - misy deflacyjne,

• Las Natoliński PLH14-22 – izolowany fragment starodrzewu, w którym dominują zbiorowiska leśne w typie grądów, las ma puszczański charakter i zasobny jest w martwe

drewno, grady odznaczają się wysoką bioróżnorodnością, występuje tu dzięcioł średni w

zagęszczeniu prawdopodobnie największym na Mazowszu,

• Strzebla Błotna w Zielonce PLH14_20 - śródleśny, mały i płytki zbiornik, siedlisko będące stanowiskiem priorytetowego gatunku ryby karpiowatej – strzebli błotnej, ryba ta jest

jedynym składnikiem ichtiofauny izolowanego zbiornika.

Ww. obszary nie są powiązane z terenami opracowania. Realizacja dokumentu planistycznego nie

wpłynie na ekosystemy istniejących i projektowanych obszarów wchodzących w skład sieci

NATURA 2000.

5. KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH KOMPONENTÓW ŚRODOWISKA ORAZ ICH STAN

Charakterystyka środowiska analizowanego obszaru, jego stanu i aktualnych zagrożeń jest

punktem wyjścia w stosunku do prognozowania zmian wynikających z wdrożenia ustaleń projektu

miejscowego planu zagospodarowania. Zaproponowane zagospodarowanie prawdopodobnie

spowoduje zmiany w środowisku o różnym nasileniu w stosunku do poszczególnych elementów


16

ekosystemów. W poniższych rozdziałach krótko scharakteryzowano poszczególne komponenty

środowiska, głównie w oparciu o wizje terenowe i opracowanie ekofizjograficzne.

5.1 Budowa geologiczna – warunki budowlane

Teren opracowania położony jest w Dolinie Wisły. Prawie cały znajduje się w obrębie tarasu

nadzalewowego niższego, jedynie południowy skrawek należy do tarasu zalewowego wyższego.

Rejonizację warunków gruntowo-wodnych obszaru opracowania przeprowadzono biorąc pod uwagę:

parametry geotechniczne osadów strefy przypowierzchniowej, położenie zwierciadła wód

gruntowych oraz rzeźbę terenu.

Największe powierzchnie zajmują tu tereny o bardzo korzystnych warunkach gruntowo-

wodnych dla posadowienia obiektów budowlanych. Obejmują one centralną i północną część

obszaru opracowania, gdzie występują nośne grunty aluwialne tarasu nadzalewowego, zwierciadło

wód gruntowych położone jest głębiej niż standardowe posadowienie obiektów budowlanych tj. na

głębokości ponad 2 m p.p.t., a teren jest płaski o spadkach do 2%.

W obrębie tarasu nadzalewowego występują rejony o korzystnych warunkach gruntowo-

wodnych dla lokalizacji zabudowy. W poziomie standardowego posadowienia obiektów

budowlanych występują tu osady mułkowate (mady lekkie), które z uwagi na zawartość frakcji

pylastych charakteryzują się gorszymi parametrami geotechnicznymi niż piaski aluwialne, jednak z

powodu małej miąższości nie stanowią istotnego problemu, zwierciadło wód gruntowych położone

jest głębiej niż standardowe posadowienie obiektów budowlanych tj. poniżej 2 m p.p.t., teren jest

płaski o spadkach do 2%.

Rejon południowy obszaru opracowania charakteryzuje się większym zróżnicowaniem

warunków gruntowo-wodnych jak również gorszymi możliwościami posadowienia obiektów

budowlanych niż w części północnej i centralnej. Występują tu grunty słabe i antropogeniczne.

Tereny o najsłabszych warunkach posadowienia zlokalizowane są przy południowej granicy

opracowania. Grunty słabe występują także w rejonie północnym Kamionka, w kierunku północnym

od ulicy Żupniczej (tereny oznaczone w planie 1U(P)). Należy zauważyć, że obszar ten jest już

zainwestowany. W rejonie ul. Chodakowskiej, Drewnickiej i Rybnej zlokalizowane są grunty

antropogeniczne, na których lokalizacja obiektów budowlanych wymaga zastosowania specjalnych

technologii (wzmacnianie gruntów). Jeśli ich warstwa nie przekracza 2,0 m, to z punktu widzenia

posadowienia obiektów budowlanych nie mają większego znaczenia ze względu na fakt iż nie

stanowią gruntu, na którym posadowiony będzie obiekt budowlany. Generalnie są to jednak grunty

słabonośne, które nie nadają się do bezpośredniego posadowienia budynków.

Z uwagi na bardzo duży stopień zurbanizowania terenu, w strefie przypowierzchniowej

powszechnie występują nasypy niebudowlane. W obrębie terenu opracowania wydzielono obszary o

niekorzystnych warunkach dla lokalizacji zabudowy z uwagi na występowanie w podłożu nasypów

niebudowlanych, które podzielono dodatkowo na następujące podstrefy:


17

- nasypy niebudowlane o miąższości ponad 2 m - zwierciadło wód gruntowych poniżej

standardowego poziomu posadowienia obiektów budowlanych.

- nasypy niebudowlane podścielone (na głębokości 2-3 m) madami lekkimi - zwierciadło

wód gruntowych poniżej standardowego poziomu posadowienia obiektów budowlanych.

- nasypy niebudowlane podścielone (na głębokości 2-3 m) madami lekkimi - zwierciadło

wód gruntowych w poziomie standardowego posadowienia obiektów budowlanych.

` Rys. 2 Niekorzystne warunki posadowienia – Opracowanie ekofizjograficzne do Studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy


18

Rys. 3 Pierwsze zwierciadło wód gruntowych – Opracowanie ekofizjograficzne do Studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy

5.2 Gleby

Charakterystyka gleb

Teren opracowania charakteryzuje się dużą intensywnością zabudowy miejskiej

(mieszkaniowej, usługowej), tak więc pokrywa glebowa jest tu bardzo silnie przekształcona głównie

na skutek:

• przykrycia powierzchni gleby materiałem obcym (np. odpadami, gruzem budowlanym, gruntami z wykopów budowlanych);

• mechanicznego wymieszania pokrywy glebowej z gruntem m.in. podczas robót ziemnych i prac budowlanych (przy sztucznym formowaniu rzeźby terenu, niwelacjach, pracach

rekultywacyjnych na terenach zdegradowanych itp.).

Przekształcenia fizyczne i mechaniczne gleb maja charakter trwały. Gleby na terenach

zurbanizowanych ulegają także przekształceniom chemicznym o charakterze trwałym lub

przejściowym.

Na obszarze opracowania dominują gleby mechanicznie zniekształcone na skutek

intensywnego zainwestowania. Głębokość zmian glebowych uzależniona jest od głębokości

posadowienia danego budynku i sięga od kilku do kilkunastu metrów (np. budynki podpiwniczone

wielorodzinne). Gleby te zawierają nienaturalne domieszki, a ich warstwa próchnicza bywa

sztucznie wzbogacona torfem, kompostem roślinnym oraz zanieczyszczona metalami ciężkimi i


19

zasolona. Często siedliska wytworzone są na miąższych gruntach nasypowych pozostających bez

genetycznego związku z podłożem. Ze względu na silne przekształcenia występują tu dwie grupy

gleb: urbanoziemy i industroziemy.

Stan gleb

Jak pisano powyżej gleby są silnie przekształcone przez działalność człowieka. Oprócz

mechanicznych zmian dochodzi do chemicznego zanieczyszczania między innymi substancjami

pochodzącymi z transportu, przemysłu i usług. Jako główne zagrożenia gleb wymienia się

zanieczyszczenie ściekami i odpadami, magazynowanie i dystrybucję paliw oraz poważne awarie

powstałe podczas procesu przemysłowego, magazynowania i transportu. Zagrożenia te powstają w

Warszawskiej Fabryce Sprzętu Spawalniczego „PERUN” Sp. Z o.o. przy ulicy Grochowskiej

301/305, ciągach komunikacyjnych i parkingach oraz zlokalizowanej w pobliżu obszaru

opracowania stacji benzynowej PKN ORLEN przy ulicy Marcinkowskiego 6.

Ze względu na silne przekształcenia i zakłócenie ich funkcji stan gleb ocena się jako zły.

5.3 Wody powierzchniowe

Charakterystyka wód

Południowa część obszaru opracowania położona jest nad Jeziorkiem Kamionkowskim.

Jeziorko jest starorzeczem Wisły, które oddziela tereny Pragi i Kamionka od Saskiej Kępy i graniczy

z Parkiem Skaryszewskim. Jego powierzchnia wynosi ok. 8 ha, długość 900 m, szerokość 100-

150 m, głębokość 2-5 m. dno zbiornika jest zamulone. Poziomy wody w Jeziorku Kamionkowskim

wynosi +80.74 do +81.05 (wahania do 30cm).

Do początku XX w. Jeziorko Kamionkowskie miało bezpośrednie połączenie z Wisłą.

Obecnie jego zmodyfikowany zachodni odcinek stanowi Port Praski, który jest oddzielony od

Jeziorka (łączy je jednak ze środkowy basenem portu kryty kanał - tzw. kolektorem stadionowym,

biegnącym pod al. Zieleniecką i terenami Stadionu Dziesięciolecia).

Stan wód

Stan wód Jeziorka Kamionkowskiego jest zły. Występuje tu zanieczyszczenie organiczne

(duża liczebność bakterii psychrofilnych). Stwierdzono także podwyższoną ilość bakterii

mezofilnych co świadczy o dopływie ścieków zawierających drobnoustroje bytujące w organizmach

zwierząt stałocieplnych i człowieka. Oznaczona liczebność bakterii typu kałowego (Escherichia

coli) oraz paciorkowców kałowych (Streptococcus faecalis) będących stałym składnikiem odchodów

człowieka i zwierząt wskazują na silne zanieczyszczenie sanitarne. Długotrwały dopływ ścieków

bytowych potwierdza także występowanie beztlenowych bakterii przetrwalnikowych na poziomie

kilku aktywnych jednostek w milimetrze. Analiza chemiczna jakości wody także potwierdza

zanieczyszczenie organiczne wód zbiornika.(Ocena stanu sanitarnego wybranych zbiorników

wodnych parków miejskich Warszawy, dr Magdalena Frąk, mgr Anna Nestorowicz, Katedra

Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska SGGW w Warszawie, 2007 r.)


20

Tab. 2 Poziomy parametrów chemicznej jakości wody Jeziora Kamionkowskiego

Okres Zbiornik OWO/TOC

[mgC·l-1]

BZT5

[mgO2·l-1]

Nc/TN

[mgN·l-1]

NH4

[mg

NH4·l-1]

NO3

[mg

NO3·l-1]

Cl

[mgCl·l-

1]

pH

EC

[µS·cm-

1]

Maj

2007

Jez.

Kamionkowskie 24,355 6,7 1,243 0,946 2,164 73,091 7,82 857,00

Lipiec

2007

Jez.

Kamionkowskie 37,680 16,7 1,500 0,574 1,229 73,225 7,318 638,25

Tab. 3 Stosunek liczbowy ogólnej liczby bakterii psychrofilnych (A22) do ogólnej liczby bakterii

mezofilnych (A37) – jeżeli stosunek A22 do A37 < 10 wody uznaje się za silnie zanieczyszczone.

A22 / A37 Zbiornik

maj Lipiec

Jez.

Kamionkowskie 13,2 1,0

5.4 Wody podziemne

Charakterystyka

Cały teren opracowania leży w strefie ochronnej czwartorzędowego Głównego Zbiornika

Wód Podziemnych Doliny Środkowej Wisły (GZWP nr 222), który stanowi podstawowe źródło

zaopatrzenia w wodę miast i osiedli położonych w jego obrębie oraz jest obszarem zasilania głębiej

położonego zbiornika wód poziomu oligoceńskiego (GZWP 215 i 215 A).

W czwartorzędowym piętrze wodonośnym występuje kilka poziomów, z których pierwszy

jest nieizolowany. Następny poziom związany jest z piaszczysto-żwirowymi osadami rzecznymi,

izolują go częściowo od powierzchni gliny zwałowe, a jego zwierciadło zalega na głębokości 5 - 9 m

p.p.t.. Lokalnie studnie ujmujące ten poziom osiągają duże wydajności.

Kolejny poziom wodonośny związany jest z piaszczysto-żwirowymi osadami interglacjału

kromerskiego, które zostały stwierdzone w dwóch obniżeniach: Nadwilanówka-Kamionek

i Mi ędzylesie-Ossów. Obniżenia w górnej części wypełnione są glinami zwałowymi i osadami

piaszczystymi z okresu zlodowaceń południowopolskich. Poziom wodonośny występujący w niższej

części jest pod ciśnieniem hydrostatycznym.

W osadach trzeciorzędowych poziomy wodonośne występują w piaskach mioceńskich

i oligoceńskich. Poziom mioceński ma niezbyt duża zasobność i trwałe zabarwienie wód, co

ogranicza jego użytkowanie. Poziom oligoceński występuje na poziomie 200-250 m p.p.t.. Jest

zasobny w wody a jego warstwy są dobrze odizolowane, co zapewnia skuteczną ochronę przed

zanieczyszczeniami.


21

Stan wód podziemnych

Omawiany region jest narażony na degradację wód podziemnych czwartorzędowych

pierwszego (najpłytszego) poziomu, którego zwierciadło wody zalega na głębokości około 2 m.p.p.t..

Istotnym zagrożeniem dla niego są ciągi komunikacyjne, odpady oraz sytuacje nadzwyczajne.

Głębsze poziomy piaszczysto-żwirowe (zwierciadło wody 5-9 m p.p.t.) ze względu na izolację od

powierzchni terenu glinami zwałowymi są mniej wrażliwe na działania czynników

antropogenicznych.

Jakość wód podziemnych i powierzchniowych monitorowana jest przez Wojewódzki

Inspektorat Ochrony Środowiska, a wykonawcą pomiarów jest Państwowy Instytut Geologiczny.

Ocenę stanu chemicznego wód podziemnych w jednolitych częściach wód (JCWPd)

i w poszczególnych punktach badawczych dokonano w oparciu o Rozporządzenie Ministra

Środowiska z 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. nr 143,

poz. 896), które wyróżnia 5 klas jakości, przy czym:

• klasa III – to wody zadowalającej jakości, • klasa IV – to wody niezadowalającej jakości.

oraz dwa stany chemiczne wód:

• stan dobry (klasy I, II i III) • stan słaby (klasy IV i V)

Kamionek znajduje się w JCWPd nr 52 (Państwowy Instytut Geologiczny, Jednolite części

wód podziemnych – charakterystyka geologiczna i hydrogeologiczna). Badania prowadzono tu w

2007 r. i latach poprzednich. Lokalizację najbliższych punktów badawczych oraz klasę wód

przedstawiono poniżej.

Tab. 4 Punkty badawcze oraz klasa wód JCWPd nr 52.

Klasa wód w danym roku Nr. otworu Miejscowość Powiat

Rodzaj wód 2004 2005 2006 2007

27 Poręby Leśne miński G IV III IV IV

270 Wołomin st.2 wołomiński G III III III III

1660 Legionowo legionowski G IV III III III

1770 Radzymin wołomiński W - IV IV IV

W – wody wgłębne poziomów artezyjskich i subartezyjskich,

G – wody gruntowe płytkiego krążenia o swobodnym zwierciadle wody.

Jak wynika z powyższej tabeli JCWPd nr 52 wykazuje wody zadowalającej

i niezadowalającej jakości. Należy zauważyć, że wyniki pomiarów dotyczą głównie wód

gruntowych płytkiego krążenia o swobodnym zwierciadle wody, które de facto najbardziej narażone

są na zanieczyszczenia.


22

5.5 Rzeźba terenu

Charakterystyka

Teren opracowania położony jest w Dolinie Wisły. Prawie cały znajduje się w obrębie tarasu

nadzalewowego niższego, jedynie południowy skrawek należy do tarasu zalewowego wyższego. Oba

tarasy oddziela wyraźna skarpa, której wysokość w granicach opracowania sięga 5 m. Powierzchnia

tarasu praskiego w granicach opracowania położona jest na rzędnych od nieco powyżej 7,5 m nad

„0” Wisły w części północnej, do około 6,0 m nad „0” Wisły w części południowej. Spadki terenu

nie przekraczają 2%.

Stan rzeźby terenu

Rzeźba terenu została silnie zniekształcona w stosunku do pierwotnej między innymi przez

działalność inwestycyjną. Wynikiem wprowadzenia zwartej zabudowy wszystkie drobne formy

morfologiczne uległy zniszczeniu. Miało tu miejsce nadsypywanie i wyrównywanie powierzchni

w celu dostosowania do zabudowy.

5.6 Warunki klimatyczne

Charakterystyka klimatu

Klimat omawianego rejonu jest uwarunkowany wieloma czynnikami naturalnymi oraz

antropogenicznymi. Dlatego lokalnie poszczególne parametry klimatycznie mogą się od siebie

różnić. W opracowaniu ekfizjograficznym wskazano na występowanie tu trzech typów

topoklimatów:

• zwartej zabudowy,

• stref zboczowych,

• obniżenia Jeziorka Kamionkowskiego.

Stan klimatu

Poszczególne parametr klimatu różnią się od naturalnych ze względu na oddziaływanie

miasta. Na terenach zurbanizowanych obserwuje się mniejsze natężenie promieniowania

całkowitego, wzrost średniej temperatury powietrza, wzrost średniej temperatury minimalnej, wzrost

częstości inwersji temperatury powietrza, niższą wilgotność względną powietrza, wzrost

zachmurzenia, wzrost rocznej sumy opadów, większe zapylenie i stężenie zanieczyszczeń, mniejszą

prędkość wiatru, wzrost liczby dni z ciszą atmosferyczną. Klimat omawianego rejonu uznaje się za

zmieniony w stosunku do naturalnego ze względu na oddziaływanie dużego miasta.

5.7 Powietrze, klimat akustyczny, promieniowanie elektromagnetyczne.

Charakterystyka

Powietrze atmosferyczne poddawane jest stałej presji m. in. przez działalność produkcyjną,

jednak największym zagrożeniem no obszarze planu jest ruch komunikacyjny. Ogólnie należy

przyjść, że klimat miast i obszarów zurbanizowanych charakteryzuje wysoki stopień


23

zanieczyszczenia. Typowe dla obszarów miejskich zanieczyszczenia to pyły i gazy: SO2, NOx, CO2,

CO, NH3, węglowodory. Do atmosfery dostają się również sadze, popioły, pyły zawierające

toksyczne metale ciężkie takie jak ołów, cynk, arsen, selen, mangan. W ciągu roku stężenie

zanieczyszczeń zmienia się, powoduje jest wysoki udział energetycznego spalania paliw w okresie

zimowym.

Na terenie opracowania występuje hałas przemysłowy i komunikacyjny. Najbardziej pod tym

względem są uciążliwe główne ciągi komunikacyjne. W porze nocnej i dziennej dopuszczalne normy

hałasu są przekraczane, szczególnie w terenach położonych wzdłuż ulic: Grochowskiej, Mińskiej

i Żupniczej. W przypadku ul. Grochowskiej hałas potęguje transportem szynowym (tramwaje).

Podobna sytuacja dotyczy północnych rejonów opracowania znajdujących się w strefie uciążliwego

oddziaływania linii kolejowej, ale dotyczy to wyłącznie terenów przemysłowych. Rejony położone

na zachód od skrzyżowania ulic Mińskiej z Grochowską znajdują się w strefie przekroczenia

dopuszczalnych norm hałasu przemysłowego. Dopuszczalne poziomy hałasu zostały określone w

Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów

hałasu w środowisku (Dz.U. 2007 nr 120, poz. 826).

Tab. 5 Dopuszczalne poziomy hałasu (Dz.U. 2007 nr 120, poz. 826).

Dopuszczalny poziom hałasu w dB

drogi lub linie kolejowe*) pozostałe obiekty i grupy źródeł hałasu

Przeznaczenie terenu pora dnia (przedział czasu

odniesienia równy 16 godz.)

pora nocy (przedział czasu

odniesienia równy 8 godz.)

pora dnia (przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej

korzystnym godz. dnia, kolejno po sobie następującym)

pora nocy (przedział czasu odniesienia równy jednej,

najmniej korzystnej godzinie nocy)

a) Strefa ochronna "A" uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem 50 45 45 40

a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej

b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci

i młodzieży2) c) Tereny domów opieki społecznej

d) Tereny szpitali w miastach

55 50 50 40

a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania

zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej

c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe2)

d) Tereny mieszkaniowo-usługowe

60 50 55 45

Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców 65 55 55 45

Promieniowanie niejonizujące jest rodzajem promieniowania elektromagnetycznego, które nie

wywołuje jonizacji ośrodka, przez który przechodzi. Promieniowanie tego rodzaju uważa się obecnie

za jedno najbardziej poważnych zanieczyszczeń środowiska. Powstaje ono w wyniku działania

zespołów sieci i urządzeń elektrycznych, stacji nadawczych, urządzeń energetycznych i

telekomunikacyjnych oraz wielu innych. Pole elektromagnetyczne zmienia warunki bytowania


24

człowieka i wpływa na przebieg procesów życiowych. Może powodować zaburzenia w układzie

nerwowym, rozrodczym, hormonalnym. Promieniowanie może także powodować nowotwory.

Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych (przedstawione poniżej) określone zostały w

Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych

poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883).

Tab. 6 Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową.

Wielkość fizyczna Zakres częstotliwości

promieniowania Składowa elektryczna Składowa magnetyczna Gęstość mocy

Lp. 1 2 3 1 0 Hz 10 kV/m 2500 A/m 2 od 0 Hz do 0,5 HZ - 2500 A/m 3 od 0,5 Hz do 50 HZ 10 kV/m 60 A/m 4 od 0,05k Hz do 1 kHZ - 3/f A/m 5 od 0,001 MHz do 3 MHZ 20 V/m 3 A/m 6 od 3 MHz do 300 MHZ 7 V/m - 7 od 300 MHz do 300 GHZ 7 V/m

Tab. 7 Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dla miejsc dostępnych dla ludności

Wielkość fizyczna Zakres częstotliwości

promieniowania

Składowa elektryczna

Składowa magnetyczna

Gęstość mocy

Lp. 1 2 3 4 1 50 Hz 1 kV/m 60 A/m -

Stan powietrza, emisja hałasu oraz promieniowanie elektromagnetyczne.

Normy hałasu przekraczane są w wielu miejscach opracowania, a w szczególności przy

głównych ciągach komunikacyjnych. Dla zobrazowania sytuacji przedstawiono poniżej mapę

akustyczną rejonu opracowania.

Z mapy akustycznej wynika, iż hałas drogowy wzdłuż ulicy Grochowskiej przekracza 75 dB i

maleje wraz z odległością od ulicy. Oznacza powyższe przekroczenia dopuszczalnej normy dla terenów

w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tyś. mieszkańców o 10 dB (15,4%). Należy zauważyć, że

zabudowa zlokalizowana wzdłuż Grochowskiej pełni rolę ekranów akustycznych w związku z czym

tereny położone na północ od przedmiotowej ulicy nie są narażone na negatywne oddziaływanie hałasu

ze strony ruchu komunikacyjnego. Również wzdłuż ulicy Żupniczej i Mińskiej występuje hałas

sięgający 75 dB. Między tymi dwiema ulicami hałas rozprzestrzenia się dosyć dobrze a jego wartość

nie osiąga mniejszych wartości niż 55 dB. W rejonie Kamionka występuje także hałas kolejowy,

którego źródłem jest linia kolejowa i dworzec Warszawa Wschodnia położony w sąsiedztwie.

Przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu występują tylko w porze nocnej i dotyczą północnego

rejonu opracowania (tereny 1 U(P)).


25

Rys. 4 Mapa akustyczna Warszawy – hałas drogowy - Kamionek (www.um.warszawa.pl)

Rys. 5 Mapa akustyczna Warszawy – hałas drogowy – tereny pomiędzy ul. Mińską a Żupniczą


26

Rys. 6 Mapa akustyczna Warszawy – hałas kolejowy - Kamionek

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska monitoruje jakość komponentów środowiska

i corocznie publikuje „Raport o stanie powietrza”. W ramach monitoringu analizuje się i gromadzi

dane dotyczące pomiarów stężeń wybranych zanieczyszczeń w wydzielonych strefach woj.

mazowieckiego. Na podstawie otrzymanych danych dokonuje się oceny poziomów substancji ze

względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ochronę roślin. Kryteriami do oceny rocznej są wartości

dopuszczalne, docelowe oraz celu długoterminowego, określone w rozporządzeniu Ministra

Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr

47, poz. 281).

Dla potrzeb klasyfikacji, w zależności od analizy stężeń w danej strefie wydzielono:

• klasę C – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony –

poziomy dopuszczalne, docelowe, poziomy celów długoterminowych,

• klasę B – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji,

• klasę A – stężenia zanieczyszczeń na terenie danej strefy nie przekraczają poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych.

W zależności od uzyskanych wyników dla każdej ze stref podejmuje się odpowiednie działania

w celu poprawy stanu. Poniżej przedstawiono wyniki oceny jakości powietrza w strefie aglomeracji

warszawskiej, w której położony jest obszar opracowania.

Klasyfikacja stref dla zanieczyszczeń mających określone poziomy dopuszczalne – ochrona zdrowia:

• SO2, C6H6, CO, Pb (PM10) – klasa A, • pył PM10, NO2 – klasa C.

Klasyfikacja stref dla zanieczyszczeń mających określone poziomy docelowe – ochrona zdrowia:

• As (PM10), Cd(PM10), Ni(PM10) – klasa A, • B/a/P(PM10) – klasa C, • O3 poziom docelowy – klasa A,


27

• O3 poziom celu długoterminowego – klasa C.

Dla aglomeracji warszawskiej nie dokonuje się klasyfikacji stref dla zanieczyszczeń mających

określone poziomy docelowe, dopuszczalne i cele długoterminowe określane ze względu na ochronę

roślin:

Pojawiająca się w trzech przypadkach klasa C sprawiła, że aglomeracja warszawska została

zaklasyfikowana do stref wymagających stworzenia programu ochrony powietrza. Przekroczenia

nastąpiły w dzielnicach: Ochota, Śródmieście, Gocław, Wawer, Bemowo, Ursynów, Bielany, Żoliborz,

a więc poza granicami opracowania. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska monitoruje jakość

powietrza w województwie Mazowieckim za pomocą stacji pomiarowych. Najbliżej położone stacje to

Warszawa – Targówek (Kondratowicza 8) oraz Warszawa – Komunikacyjna (Al. Niepodległości

227/233). Poniżej przedstawiono Raport dobowy pomiarów z ww. stacji z dnia 19.10.2009 roku.

Tab. 8 Raport dobowy z pomiarów zanieczyszczeń powietrza z dnia 19.10.2009 r – stacja pomiarowa

Warszawa – Komunikacyjna oraz Warszawa – Targówek (Wojewódzki Inspektorat Ochrony

Środowiska).

PM10 NO2 CO O3 SO2-S1 SO2-S24 Stacja pomiarowa

µg/m3 % LV µg/m3 % LV µg/m3 % LV µg/m3 % LV µg/m3 % LV µg/m3 % LV

Warszawa-Komunikacyjna 95.4 190.8 93.1 46.55 2152 21.52

Warszawa-Targówek 98.9 197.8 64.2 32.1 1828 18.28 18 5.14 5.7 4.56

Powyższa tabela przedstawia następujące parametry dla doby wskazanej w górnym oknie (domyślnie jest to doba poprzedzająca aktualną): O3 - maksymalna średnia 8-godzinna CO - maksymalna średnia 8-godzinna NO2 - maksymalna średnia 1-godzinna SO2-S1 - maksymalna średnia 1-godzinna SO2-S24 - średnia 24-godzinna

Tab. 9 Skala jakości powietrza

Bardzo nisko

Nisko

Średnio

Wysoko

Bardzo wysoko

Próg alarmowy

Z powyższych danych wynika, iż największym zagrożeniem dla stanu czystości powietrza w rejonie

Kamionka jest pył zawieszony PM10. Pył ten jest przyczyną zwiększania zachorowalności na schorzenia


28

układu oddechowego. Głównym źródłem emisji pyłów są ciągi komunikacyjne. Należy mieć na uwadze

fakt, iż pyły mogą być przenoszone na znaczne odległości a na wynik pomiaru ma wpływ wiele czynników

w tym warunki atmosferyczne.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska prowadzi także monitoring pól elektromagnetycznych.

Pomiary pól elektromagnetycznych w 2008 roku wykonywane były w sześciu punktach Warszawy:

Centrum Onkologii na Ursynowie, Puławska - Odolańska, Jana Pawła II – Aleje Jerozolimskie,

Marszałkowska – Aleje Jerozolimskie, Marszałkowska – Świętokrzyska, Waszyngtona – Saska. W żadnym

z punktów nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów. Wobec stałego wzrostu urządzeń i

instalacji emitujących pola elektromagnetyczne można stwierdzić, że poziom promieniowania

elektromagnetycznego będzie wzrastał. Na terenie opracowania znajduje się stacja bazowa telefonii

komórkowej (3.1 U/MW), stacje transformatorowe oraz rozdzielnia sieci miejskiej 15 kV „Żupnicza”.

5.8 Roślinność

Charakterystyka flory

Na terenie opracowania ze względu na dużą intensywność zabudowy i zainwestowania oraz

bardzo silnie przekształcone gleby, nie występują naturalne zbiorowiska roślin. Na terenach

nieużytków i gruzowisk występują spontaniczne zbiorowiska roślin ruderalnych i synantropijnych,

gdzie podstawowymi gatunkami są klon jesionolistny (Acer negundo), formy mieszańcowe topoli

(Populus xcansecens) oraz robinia biała (Robinia pseudoacacia). Występują tu także typowo miejskie

zbiorowiska trawnikowo-zieleńcowe.

Występującą na terenie opracowania zieleń można podzielić na kategorie użytkowe:

� zieleń przyuliczna;

� zieleń osiedli mieszkalnych;

- towarzysząca zabudowie współczesnych osiedli mieszkaniowych,

- towarzysząca zabudowie starszych kamienic i oficyn,

� zieleń zabytkowych cmentarzy.

� zieleń obiektów szkolnictwa i sportowych

� zieleń towarzysząca zabudowie przemysłowej

Zieleń znajduje się w różnym stanie zdrowotnym, od bardzo dobrze zachowanej i utrzymanej

do zaniedbanej i wymagającej podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych.

� Zieleń przyuliczna w większości ulic jest w złym stanie, lub jej brak, nasadzenia wzdłuż

jezdni na ogół są szczątkowe i niekonsekwentne. Zrealizowane są nasadzenia z lipy przy

ul. Żupniczej, widać przemyślane uzupełnienia ubytków sadzonkami tych samych gatunków, drzewa

są w dobrym stanie, niektóre drzewa wymagają jednak pielęgnacji. Podobnie zachowane są

fragmenty szpalerów przy ulicach: Stanisława Augusta i Terespolskiej. UI. Grochowska wobec

znacznych ubytków i nieciągłości nasadzeń wymaga odtworzenia zieleni przyulicznej, podobnie jak

pozostałe ulice na terenie opracowania.


29

� Zieleń osiedli mieszkalnych - zieleń towarzysząca osiedlom mieszkaniowym w większości

osiągnęła już dojrzałą formę i jest w dobrym stanie, jedynie nowo powstałe zamknięte osiedla mają

nowe młode nasadzenia, które zajmują stosunkowo małą powierzchnię, w stosunku do całości terenu

mieszkaniowego, ale są bardzo dobrze utrzymane i bogate w gatunki roślin okrywowych i krzewów.

W starej zabudowie kamienic zieleń ograniczone jest często do pojedynczych drzew we wnętrzach

podwórzy.

� Zieleń zabytkowych cmentarzy - zieleń towarzysząca starym nieczynnym cmentarzom jest

bardzo istotna i cenna ze względu na wiek, rozmiary zachowanych drzew i krzewów oraz ich dobry

stan. Znajduje się tu większość najokazalszych i najcenniejszych drzew z terenu opracowania, w tym

potężne kasztanowce i klony. Wokół kościoła MB Zwycięskiej widać nowe nasadzenia

i uzupełnienia, nie są one jednak konsekwentne, wobec czego powinien powstać i być realizowany

przemyślany projekt rewaloryzacji terenu zabytkowego cmentarza. Zieleń przy zakładzie „Perun”

wymaga uzupełnienia i rewaloryzacji.

� Zieleń obiektów szkolnictwa i sportowych jest ważną i znaczącą pod względem zajmowanej

powierzchni - stanowią ją głownie powierzchnie trawiaste i nasadzenia rzędowe drzew uzupełnione

żywopłotami, które są dobrze zachowane i pielęgnowane. Znaczny udział w obsadzeniach maja tu

topole, ze względu na ich kruchość i krótkowieczność należy je konsekwentnie uzupełniać

i zastępować drzewami bardziej odpowiednich gatunków. Tereny zieleni towarzyszącej takim

obiektom pełnią ważną funkcję społeczną mimo, że ich dostępność jest ograniczona.

� Zieleń towarzysząca zabudowie przemysłowej - w tej kategorii gatunkiem dominującym są

topole (topola czarna włoska, topola Simona, topola szara). Zieleń towarzysząca zakładom Simens,

jest uporządkowana i uzupełniana, gorzej zagospodarowane są tereny pomiędzy ulicami Żupniczą

i Mińską, mające duży potencjał biologiczny w postaci dojrzałych nasadzeń z lip, topoli, robinii

uzupełnionych krzewami i żywopłotami ,w tym cennymi nasadzeniami z cisa. Uzupełnienia

i zagospodarowania wymagają tereny zabytkowego zakładu „Perun” przy ul. Grochowskiej.

Zieleń na terenie opracowania podlega ochronie w postaci wpisu do rejestru zabytków –

teren cmentarza przykościelnego, niewielki fragment parku im. I. Paderewskiego oraz skrawek parku

Stanisława Augusta. Pomniki przyrody w postaci drzew nie występują. Do najcenniejszych drzew

rosnących na terenie opracowania można zaliczyć: klony pospolite (3 szt. nr. drzew 239, 217, 781),

kasztanowiec pospolity (nr. drzew 155, 250), kasztanowiec japoński, klony srebrzyste (nr. drzew

751), jarząb pospolity (nr. drzewa 800). Poniżej przedstawiono lokalizację przedmiotowych drzew

na załączniku graficznym wykonanym do opracowania ekofizjograficznego – inwentaryzacja drzew.


30

Rys. 7 Inwentaryzacja drzew – Opracowanie ekofizjograficzne do planu zagospodarowania przestrzennego Kamionka –

ul. Grochowska - Lubelska


okolice Kościoła p.w. MB Zwycięskiej

Jezioro Kamionkowskie

ul. Grochowska

Kościół p.w. MB Zwycięskiej

250 239

217

155


31


ul. Stanisława Augusta na wysokości ul. Rybnej

Podsumowując niniejszy rozdział należy stwierdzić, że dominującą okrywą roślinną jest

kultywowana zieleń miejska i towarzyszące jej zbiorowiska synantropijne, parkowe i zaroślowe.

Nie należy zapominać o bezpośrednim sąsiedztwie Parku Skaryszewskiego gdzie rośnie blisko

20 tysięcy drzew i krzewów z przewagą krajowych gatunków liściastych, z których najstarsze

okazy maja około 100 lat. Rosną tu wiązy górskie, polne i szypułkowe, klony i dęby w wielu

odmianach. Nie brakuje także świerków, sosen i modrzewi. Znajdujące się w Parku zbiorniki

mają niebagatelne znaczenie dla bioróżnorodności rejonu opracowania.

Ul. Stanisława Augusta

751

800 781


32

Ocena stanu roślinności

Ocena stanu zieleni opiera się na wizualnym określeniu stanu zdrowotnego. Stwierdzono,

że zieleń znajduje się w różnym stanie, od bardzo dobrego do złego wymagającego zabiegów

pielęgnacyjnych. Stan zieleni uzależniony jest od presji jaką wywiera człowiek, warunków

siedliskowych i zgodności gatunku z siedliskiem.

5.9 Zwierzęta

Charakterystyka

Świat zwierząt jest skromnie reprezentowany głównie przez ptaki. Nie występują tu większe

ssaki, możliwa jest obecność nietoperzy, jeży, ryjówek, wiewiórek. W rejonie Jeziorka

Kamionkowskiego spotyka się ssaki nawodne, w tym gatunki chronione takie jak wydra, rzęsorek,

łasica. Ptaki występujące w Kamionku są pospolite w Polsce aczkolwiek nie wyklucza się sporadycznej

obecności gatunków rzadkich wymienionych w Dyrektywie Ptasiej związanych z Doliną Środkowej

Wisły takich jak zimorodek (zamieszkuje teren Parku skaryszewskiego) czy jerzyk. Ich obecność nie

jest wykluczona lecz należy mieć na uwadze rzadkość występowania. Częściej natomiast

zaobserwować można na terenach omawianej dzielnicy i w okolicy grzywacza, rudzika, kopciuszka,

kosa, sikorę modrą, sikorę bogatkę, sójkę, kawkę, gawrona, gołębia skalnego (forma miejska), ziębę,

wronę siwą, szpaka, wróbla domowego. Nieco rzadziej zaobserwować można jemiołuszkę, kwiczoła

czy turkawkę. Dokładne zinwentaryzowanie ptaków występujących na terenach Kamionka wymaga

oddzielnego opracowania i przeprowadzenia licznych obserwacji wielosezonowych. Niebagatelną rolę

dla obecności ptaków w terenach zurbanizowanych Kamionka pełni Park skaryszewski, który stwarza

możliwości gniazdowania i żerowania.

Tereny najbliższe zieleni parkowej odznaczają się największym zróżnicowaniem gatunkowym.

W rejonie Jeziorka Kamionkowskiego występują płazy i gady: żaba trawna, żaba moczarowa,

żaba zielona, ropucha zielona, ropucha szara, traszka zwyczajna. Wszystkie objęte są ochroną

gatunkową.

Stan

Zwierzęta dziko żyjące znajdują tu lokalnie dobre warunki do bytowania. Szczególnie rejon

Jeziorka jest wyjątkowy pod względem zróżnicowania gatunkowego zwierząt. W Parku

Skaryszewskim, oprócz ptaków można spotkać między innymi kunę domową, jeża, wydrę czy

wiewiórkę. Ptaki żyjące w mieście zazwyczaj dobrze radzą sobie ze znajdowaniem pokarmu,

gniazdowaniem i wyprowadzaniem lęgów.


33

5.10 Walory krajobrazowe

Charakterystyka

Krajobraz Kamionka jest generalnie zdominowany przez zabudowę pełniącą różne funkcje

Przestrzeń kulturowa kształtowała się niemalże od XI wieku (pierwsze wzmianki na temat osady

Kamion). Choć występująca zabudowa lokalnie może wydawać się nieestetyczną, to przedstawia

wartości historyczne i kulturowe. W granicach opracowania znajdują się następujące obiekty wpisane

do rejestru zabytków:

• kamienica wzniesiona w 1867 r. przy ul. Grochowskiej 342,

• zespół kościoła p.w. MB Zwycięskiej, ul. Grochowska,

• bardzo niewielki fragment Parku Skaryszewskiego im. I. Paderewskiego,

• niewielki fragment Parku Stanisława Augusta,

Ulice Grochowska i Mińska należą do strefy „L” ochrony konserwatorskiej – strefy ochrony

liniowych parametrów historycznego układu urbanistycznego.

Krajobraz o charakterze naturalnym nie zachował się w Kamionku ze względu na silna presję

inwestycyjną. Dominuje tu zieleń urządzona, w drugiej kolejności spontaniczna niekiedy zaniedbana.

Jedynie okolice Jeziorka Kamionkowskiego oraz niektóre zadrzewienia (skupiska i aleje) można uznać

za formy zieleni w skali regionu przedstawiające znaczące walory przyrodnicze, a zarazem

krajobrazowe.

Stan

Krajobraz miejski w przeważającej części uznaje się za uporządkowany. Tyko lokalnie

zabudowa jest nieco chaotyczna i nieuporządkowana. Ważne jest istnienie tu kilku obiektów cennych

z historycznego punktu widzenia i wartych zachowania. Krajobraz przyrodniczy nie przedstawia

wysokich walorów ze względu na silną urbanizację, jednak na tle dużej aglomeracji zieleń ta odgrywa

rolę w funkcjonowaniu przyrody.

5.11 Powiązania przyrodnicze

Generalnie omawiany region nie wchodzi w skład ciągów przyrodniczych o znaczeniu ponad

lokalnym. Można natomiast wskazać w obrębie opracowania rejony, które graniczą z Systemem

Przyrodniczym Warszawy i są istotne dla funkcjonowania podsystemu biologicznego i klimatycznego:

- tereny położone pomiędzy zabudową mieszkaniową „Osiedla Sonata”, kościołem p.w. Matki

Boskiej Zwycięskiej, a południową granicą obszaru opracowania,

- tereny zieleni urządzonej położone pomiędzy budynkiem mieszkalnym Grochowska 309/317a,

a Warszawską Fabryką Sprzętu Spawalniczego „Perun”,


34

- tereny zieleni urządzonej położone na północny-wschód od budynków mieszkalnych Bliska

10 i 14,

- tereny biologicznie czynne położone w rejonie zbiorczego parkingu zakładów „Siemens”.

Zespoły zieleni urządzonej i zieleni terenów sportowych towarzyszących obiektom usług

i oświaty, zlokalizowanych w rejonie skrzyżowania ulic Mińskiej i Grochowskiej oraz tereny

biologicznie czynne położone na wschód od budynku mieszkalnego Grochowska 331a pełnią rolę

związaną z regeneracją i wymianą powietrza.

Na granicy południowej części opracowania przebiega główne powiązanie przyrodnicze SPW.

Ciąg ten przebiega przez Park skaryszewski w kierunku Doliny Wisły. Ma to ogromne znaczenie dla

środowiska tak samego Parku Skaryszewskiego jak i Kamionka. Dolina Wisły wraz z Parkiem pełni tu

rolę zasilającą biologicznie w stosunku do jednostek przyrodniczych niższego rzędu tj. miejskich

przestrzeni zielonych, niewielkich parków, szpalerów drzew itp. Należy jednak zauważyć pewne

osłabienie powiązań lokalnych terenów opracowania z Parkiem Skaryszewskim przez zabudowę

wielorodzinną granicząca bezpośrednio z Parkiem. Migracja w kierunku północnym z Parku możliwa

jest głównie przez teren położony na wschód od ulicy Lubelskiej. Lokalne powiązania przyrodnicze są

bardzo skromne i ograniczają się do ciągów drzew czy ich grup. Te lokalne „korytarze” stwarzają

potencjalne możliwości migracyjne w szczególności w odniesieniu do ptaków. Są także bazą

pokarmową a sporadycznie miejscem gniazdowania. Aby wzmocnić struktury środowiskowe

Kamionka konieczne są działania stwarzające większe możliwości migracyjne oraz tworzące większe

przestrzenie życiowe. Obecność ptaków uwarunkowana jest nie tylko możliwością swobodnego

przelotu ale także dostępem do bazy pokarmowej czy miejsc gniazdowania.

6. FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO REJONU OBJ ĘTEGO PROJEKTEM PLANU

Funkcjonowanie środowiska przyrodniczego to ogół procesów zachodzących w ekosystemach,

których naruszenie może doprowadzić do niekorzystnych przekształceń środowiska. Funkcjonowanie

ekosystemu należy rozpatrywać między innymi przez pryzmat zachowania procesów regulacji

ekologicznych oraz krążenia materii, przepływu energii. Istotą utrzymania dobrego stanu środowiska

i jego funkcjonowania jest utrzymanie powiązań biologicznie czynnych struktur tak wewnętrzne jak

i zewnętrznie. Zachowanie nieprzerwanych korytarzy ekologicznych umożliwia zasilanie terenów

mniej aktywnych biologiczne, co pozwala na przenikanie ożywionych elementów środowiska

w przestrzenie zabudowane. Intensywna działalność człowieka nie może zaburzać funkcjonowania

środowiska. Wynikiem długotrwałej presji jest trwałe zaburzenie równowagi ekologicznej.

Niestety w Kamionku doszło do zbyt intensywnej urbanizacji, której tempo nie było

dostosowane do tempa przemian środowiskowych. Zaszły przekształcenia każdego elementu struktury

przyrodniczej. Funkcje gleby zostały ograniczone (produkcja biomasy, uczestnictwo w humifikacji

i mineralizacji materii organicznej w przepływie energii, udział w krążeniu wody i obiegu

pierwiastków, stwarzanie warunków do życia, udział w procesach samoregulacyjnych), skład


35

florystyczny uległ zmianie, obieg materii nie przebiega w sposób naturalny. Poszczególne komponenty

środowiska, a w szczególności skład gatunkowy i utrzymanie roślin uzależnione jest w pełni od działań

człowieka. Zieleń urządzona, jest poddawana z jednej strony pielęgnacji i zabiegom sanitarnym a z

drugiej dewastacji przez bezpośrednie niszczenie, zanieczyszczenia powietrza i gleby, ograniczanie

areałów sie

prognoza oddziaŁywania na Środowisko do … · 2013-03-13 · • i klasy 0,60x1,10m i iii klasy...

Documents