punim diplome - filologjiku.uni-gjk.org · folja ka gjashtë mënyra themelore: mënyra dëftore,...
TRANSCRIPT
UNIVERSITETI I GJAKOVËS
“FEHMI AGANI”
FAKULTETI FILOLOGJIK
DEGA: GJUHË SHQIPE
PUNIM DIPLOME
Kohët e shkuara në romanin “Hasta la vista”
Kandidati/ja: Profesori:
Amanda Bajrami Prof.dr.ass. Fridrik Dulaj
Gjakovë, 2018
2
Falënderim
Së pari e falënderoj familjen, të cilëve iu kam munguar në kohën që duhej të kaloja me
ta dhe të cilët në asnjë moment nuk u ndalën së inkurajuari dhe së ndihmuari për ta arritur këtë
ditë. Gjithashtu, dëshiroj të shpreh falënderim të veçantë për mentorin tim të respektuar Fridrik
Dulaj, për ideimin e kësaj teme, këshillat, përkrahjen dhe inkurajimin e dhënë pa rezervë, në
mënyrë të vazhdueshme profesionale dhe morale.
3
PËRMBAJTJA
Abstrakti..................................................................................................................................4
Hyrja........................................................................................................................................5
Folja dhe kategoritë e saj gramatikore....................................................................................6
Mënyrat e foljes dhe kohët e shkuara të tyre..........................................................................7
Mënyra dëftore...................................................................................................................... 7
Mënyra habitore ...................................................................................................................13
Mënyra lidhore......................................................................................................................15
Mënyra kushtore................................................................................................................. .17
Mënyra dëshirore .................................................................................................................18
Bibliografia ..........................................................................................................................19
4
Abstrakti
Ky punim përmban në vete analizën e kohëve të shkuara të mënyrave të foljës. Kjo
analizë është bërë përmes shembujve të përzgjedhur nga romani “Hasta la vista” i Petro
Markos, i cili përshkruan luftën e Spanjës, luftë kjo e cila ka ndodhur para Luftës së Dytë
Botërore. Në të rrëfehen betejat e shumta gjatë viteve të kaluara në front, të cilat përshkruhen
me një gjuhë të gjallë dhe të papërsëritur.
Analiza është përshkruar në atë mënyrë, ku nga shembujt, janë nxjerrë foljet që i
përkasin vetëm kohëve të shkuara të mënyrave të foljes.
Kohët më të përdorura ishin: koha e pakryer, e kryer, më se e kryer dhe e kryer e
tejshkuar e mënyrës dëftore, dhe koha e pakryer e mënyrës lidhore.
5
Hyrje
Romani “Hasta la vista” përderisa i kushtohet një periudhe të kaluar, pra luftës në
Spanjë, edhe rrëfimi i autorit është i ndërtuar në të shumtën e rasteve në kohët e shkuara të
mënyrave të ndryshme.
Në romanin e tij, Petro Marko i është kthyer një të kaluare jo aq të largët e
njëkohësisht edhe një ambienti tjetër, të huaj. Ai shkruan për ngjarjet historike të Spanjës para
Luftës së dytë botërore, por me to lidh edhe ngjarjet historike që i kanë paraprirë ndërtimit të
sistemit të sotëm shoqëror shqiptar.
Kohët e shkuara në këtë roman janë me përdorim të shumtë, sidomos ato të mënyrës
dëftore dhe mënyrës lidhore. Ato janë të thurura bukur, me një mjeshtri e delikatesë nga ana e
autorit, me një gjuhë të kuptueshme, edhe pse, jo gjithherë e përshkruar në formën standarde.
6
Folja dhe kategoritë e saj gramatikore
Folje quhet ajo pjesë e ligjëratës që emërton një veprim si proces dhe që ka kategoritë
gramatikore të vetës, numrit, mënyrës, kohës dhe diatezës. Folja përbën bërthamën kryesore
të fjalisë. Shumica e foljeve emërtojnë veprime, që i kryen a i pëson kryefjala, ndërsa një
pjesë tjetër foljesh emërtojnë gjendjen në të cilën ndodhet kryefjala ose ndryshime në
gjendjen e kryefjalës.1
Foljet sipas kuptimit dhe shërbimit që kryejnë në fjali, mund të jenë: folje themelore,
ndihmëse (kam dhe jam) dhe folje gjysmëndihmëse (folje këpujore, me vlerë modale dhe
folje që shprehin mënyrën e veprimit).2
Njëra ndër kategoritë e foljes është edhe kategoria e mënyrës dhe kohës.
Me anë të kategorisë gramatikore të kohës shprehet lidhja midis kohës kur kryhet veprimi i
emërtuar nga folja dhe çastit të ligjërimit ose çastit të të shkruarit në gjuhën e shkruar.
1. Po qe se veprimi kryhet gjatë çastit të ligjërimit, folja i takon kohës së tashme, si:
mësoj, punoj, flas, shkruaj.
2. Po qe se veprimi është kryer para çastit të ligjërimit, folja i takon kohës së shkuar, si:
mësova, mësoja, kam mësuar, pata mësuar etj.
3. Po qe se veprimi pritet të kryhet pas çastit të ligjërimit, folja i takon kohës së
ardhshme, si: do të mësoj, do të flas, do të dal, do të shkruaj etj.
Folja ka gjashtë mënyra themelore: mënyra dëftore, habitore, lidhore, kushtore,
dëshirore dhe urdhërore. Forma gramatikore që merr folja gjatë zgjedhimit në këto mënyra,
quhen forma të shtjelluara.
1. Mënyra dëftore i ka tri kohët themelore: kohën e tashme, kohën e shkuar (e pakryer, e
kryer e thjeshtë, e kryer, më se e kryer, e kryer e tejshkuar) dhe kohën e ardhshme (e
ardhshmja e përparme).
2. Mënyra habitore ka kohën e tashme, kohën e shkuar (e pakryer, e kryer, më se e
kryer).
3. Mënyra lidhore ka kohën e tashme, kohën e shkuar (e pakryer, e kryer, më se e kryer).
4. Mënyra kushtore ka kohën e tashme dhe kohën e shkuar (e pakryer).
5. Mënyra dëshirore ka kohën e tashme dhe kohën e shkuar (e kryer).
6. Mënyra urdhërore ka vetëm kohën e tashme dhe vetëm vetën e dytë njëjës dhe
shumës.
1 Grup autorësh. (2002). Gramatika e gjuhës shqipe. Tiranë. Fq. 259.
2 Po aty, fq.260.
7
Zgjedhimi jovepror
Mënyrat e foljes dhe kohët e shkuara të tyre
Mënyra dëftore
Me anë të kësaj mënyre paraqitet si i vërtetë veprimi i emërtuar nga folja. Po qe se
folësi dëshiron ta mohojë ose ta vërë në dyshim vërtetësinë e veprimit, atëherë foljen e
shoqëron me pjesëzen e mohimit s` ose nuk. Kjo mënyrë i ka tri kohët themelore: kohën e
tashme, kohën e shkuar dhe kohën e ardhshme. Koha e shkuar ka pesë nëndarje: të pakryerën,
të kryerën e thjeshtë, të kryerën, më se të kryerën dhe të kryerën e tejshkuar, ndërsa koha e
ardhshme ka dy nënndarje: të ardhshmen dhe të ardhshmen e përparme.3
Në romanin “Hasta la vista”, foljet më më së shumti përdorim ishin kohët e shkuara të
mënyrës dëftore, si: koha e pakryer, e kryer e thjeshtë, e kryer, më se e kryer dhe koha e kryer
e tejshkuar; duke mos anashkaluar edhe kohën e pakryer të mënyrës lidhore. Ndërsa, mënyrat
tjera ishin përdorur shumë më pak.
E pakryera
Zgjedhimi vepror
Veta Kam Jam Mësoj
Unë Kisha Isha Mësoja
Ti Kishe Ishe Mësoje
Ai, ajo Kishte Ishte Mësonte
Ne Kishim Ishim Mësonim
Ju Kishit Ishit Mësonit
Ata, ato Kishin Ishin Mësonin
Shembuj nga romani:
1. Shikonte larg, po nuk e dallonte dot detin Mesdhe që shtrihej, ja aty, pranë vijës
hekurudhore.
Shikonte, dallonte – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës,
zgjedhimi vepror.
Shtrihej – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë nëjës, zgjedhimi jovepror.
3 Nushi, M., (1998). Gjuha e sotme shqipe 1. Universiteti i Prishtinës. Gjakovë. Fq. 163.
Veta Mësoj
Unë Mësohesha
Ti Mësoheshe
Ai, ajo Mësohej
Ne Mësoheshim
Ju Mësoheshin
Ata, ato Mësoheshit
8
2. Ullinjtë dhe portokallet nxinin në mugëtirën e thellë të natës pa hënë.
Nxinin – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë shumës, zgjedhimi
vepror.
3. Vetëm Gori pyeste për shumë gjëra Asimin.
Pyeste - mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
4. A më mbante mend?
Mbante – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
5. Asnjë nuk e priste këtë.
Priste – mënyra dëftore, e pakryera, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
6. Sa gjëra kishin për t`i thënë njëri-tjetrit.
Kishin – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë shumës, zgjedhimi vepror.
7. I merreshin mentë dhe dëshëronte të thërriste e të thërriste si e marrë.
Dëshëronte – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e trëtë njëjës, zgjedhimi
vepror.
Të thërriste – mënyra lidhore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi
vepror.
9
E kryera e thjeshtë
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Pata Qeshë Mësova Unë Jam mësuar
Ti Pate Qe Mësove Ti Je mësuar
Ai, ajo Pati Qe Mësoi Ai, ajo Është mësuar
Ne Patëm Qemë Mësuam Ne Jemi mësuar
Ju Patët Qetë Mësuat Ju Jeni mësuar
Ata, ato Patën Qenë Mësuan Ata, ato Janë mësuar
Shembuj nga romani:
1. Dhe u gjunjëzua, kapi të dy këmbët e Arxhelit, i shtrëngonte, i puthte dhe i përsëriste.
U gjunjëzua – mënyra dëftore, koha e kryer e thjeshtë, veta e tretë njëjës,
zgjedhimi jovepror.
Shtrëngonte, puthte, përsëriste – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës,
zgjedhimi vepror.
2. Shkova në klub, piva nja dy gota, hëngra dhe ca meze të mira dhe si zotni, u ngrita për
t`ikur!
Shkova, piva, hëngra – mënyra dëftore, koha e kryer e thjeshtë, veta e parë njëjës,
zgjedhimi vepror.
U ngrita – mënyra dëftore, koha e kryer e thjeshtë, veta e parë njëjës, zgjedhimi
jovepror.
3. Të gjithë u mallëngjyen kur robi u shkëput dhe u derdh duke leberitur.
U mallëngjyen – mënyra dëftore, koha e kryer e thjeshtë, veta e tretë shumës,
zgjedhimi jovepror.
U shkëput, u derdh – mënyra dëftore, koha e kryer e thjeshtë veta e tretë njëjës,
zgjedhimi jovepror.
4. Kaqë mijë u zunë robë.
U zunë – mënyra dëftore, koha e kryer e thjeshtë, veta e tretë njëjës, zgjedhimi
jovepror.
5. U ul pranë tij.
U ul – mënyra dëftore, koha e kryer e thjeshtë, veta e tretë njëjës, zgjedhimi jovepror.
10
E kryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Kam pasur Kam qenë Kam mësuar Unë Jam mësuar
Ti Ke pasur Ke qenë Ke mësuar Ti Je mësuar
Ai, ajo Ka pasur Ka qenë Ka mësuar Ai, ajo Është mësuar
Ne Kemi pasur Kemi qenë Kemi mësuar Ne Jemi mësuar
Ju Keni pasur Keni qenë Keni mësuar Ju Jeni mësuar
Ata, ato Kanë pasur Kanë qenë Kanë mësuar Ata, ato Janë mësuar
Shembuj nga romani:
1. Ka nisur të lexojë libra.
Ka nisur – mënyra dëftore, koha e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
2. Sa gra e sa plaka kanë pushkatuar të poshtrit.
Kanë pushkatuar – mënyra dëftore, koha e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
3. Pse je veshur kështu?
Je veshur – mënyra dëftore, koha e kryer, veta e dytë njëjës, zgjedhimi jovepror.
4. Akoma s`më kanë vrarë.
Kanë vrarë – mënyra dëftore, koha e kryer, veta e tretë shumës, zgjedhimi vepror.
5. Tërë aviacioni i Musolinit dhe i Hitlerit ka ardhur këtu.
Ka ardhur – mënyra dëftore, koha e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
6. Shiko atje si janë shtrirë me çallma si hoxhallarë!
Janë shtrirë – mënyra dëftore, koha e kryer, veta e tretë shumës, zgjedhimi jovepror.
7. Është bërë shejtan i vogël.
Është bërë – mënyra dëftore, koha e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi jovepror.
8. Fëmija ka humbur nënën, nëna ka mbetur pa njeri.
Ka humbur – mënyra dëftore, koha e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
Ka mbetur - mënyra dëftore, koha e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
11
Më se e kryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Kisha pasur Kisha qenë Kisha mësuar Unë Isha mësuar
Ti Kishe pasur Kishe qenë Kishe mësuar Ti Ishe mësuar
Ai, ajo Kishte pasur Kishte qenë Kishte mësuar Ai, ajo Ishte mësuar
Ne Kishim pasur Kishim qenë Kishim mësuar Ne Ishim mësuar
Ju Kishit pasur Kishit qenë Kishit mësuar Ju Ishit mësuar
Ata,ato Kishin pasur Kishin qenë Kishin mësuar Ata, ato Ishin mësuar
Shembuj nga romani:
1. Ushtarët ishin shtrirë në vagonin e errët.
Ishin shtrirë – Mënyra dëftore, koha më se e kryer, veta e tretë shumës, zgjedhimi vepror.
2. Arsimi ishte ulur pranë tij në derën e vagonit të kafshëve.
Ishte ulur – mënyra dëftore, koha më se e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi jovepror.
3. Ishte mbështetur në çantën e rëndë.
Ishte mbështetur – mënyra dëftore, koha më se e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi
jovepror.
4. Të gjithë e kishin marrë vesh se ti ke ardhur këtu.
Kishin marrë – mënyra dëftore, koha më se e kryer, veta e tretë shumës, zgjedhimi vepror.
Ke ardhur - mënyra dëftore, koha e kryer, veta e dytë njëjës, zgjedhimi vepror.
5. Çeli derën e oborrit, siç e kishin çelur gjithë gjitonët, po ç`të shihte!
Kishin çelur – mënyra dëftore, koha më se e kryer, veta e tretë shumës, zgjedhimi vepror.
Të shihte – mënyra lidhore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
6. Kishte lidhur duart, ishte mbështetur në një shtyllë elektriku dhe çuditej se ku i kishin
mbledhur tërë ato lule.
Kishte lidhur – mënyra dëftore, koha më se e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
Ishte mbështetur – mënyra dëftore, koha më se e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi
jovepror.
Çuditej – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi jovepror.
Kishin mbledhur - mënyra dëftore, koha më se e kryer, veta e tretë shumës, zgjedhimi
vepror.
12
E kryera e tejshkuar
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Pata pasur Pata qenë Pata mësuar Unë Qeshë mësuar
Ti Pate pasur Pate qenë Pate mësuar Ti Qe mësuar
Ai, ajo Pati pasur Pati qenë Pati mësuar Ai, ajo Qe mësuar
Ne Patëm pasur Patëm qenë Patëm mësuar Ne Qemë mësuar
Ju Patët pasur Patët qenë Patët mësuar Ju Qetë mësuar
Ata,ato Patën pasur Patën qenë Patën mësuar Ata, ato Qenë mësuar
Shembull nga romani:
1. Në Austrie punëtorët ngritën krye dhe qenë të zotët e gjëndjes për pesëmbëdhjetë ditë të
tëra!
Qenë – mënyra dëftore, koha e kryer e tejshkuar, veta e tretë shumës, zgjedhimi
jovepror.
13
Mënyra habitore
Folja në mënyrën habitore shpreh ndjenjën e habisë për një veprim të papritur që është
kryer në të shkuarën ose që kryhet në çastin e ligjërimit. Ka dy kohë themelore: të tashmën
dhe të shkuarën. Koha e shkuar ka tri nënndarje: të pakryerën, të kryerën dhe më se të
kryerën.4
E pakryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Paskësha Qenkësha Mësuakësha Unë U mësuakësha
Ti Paskëshe Qenkëshe Mësuakëshe Ti u mësuakëshe
Ai, ajo Paskësh
(paskej)
Qenkësh
(qenkej)
Mësuakësh
(mësuakej)
Ai, ajo U mësuakësh
(u mësuakej)
Ne Paskëshim Qenkëshim Mësuakëshim Ne U mësuakëshim
Ju Paskëshit Qenkëshit Mësuakëshit Ju U mësuakëshit
Ata,ato Paskëshin Qenkëshin Mësuakëshin Ata, ato U mësuakëshin
Shembull nga romani:
1. Ky çoban na qenkish ai bari dhënsh, që kish fshehur bagëtinë në tunelin e mbyllur aherë në
pranverë.
Qenkish (qenkej) – mënyra habitore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi
vepror.
Kish (-te) fshehur - mënyra dëftore, koha më se e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi
vepror.
4 Po aty, fq. 175.
14
E kryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Paskam pasur Paskam qenë Paskam mësuar Unë Qenkam mësuar
Ti Paske pasur Paske qenë Paske mësuar Ti Qenke mësuar
Ai, ajo Paska pasur Paska qenë Paska mësuar Ai, ajo Qenka mësuar
Ne Paskemi pasur Paskemi qenë Paskemi mësuar Ne Qenkemi mësuar
Ju Paskeni pasur Paskeni qenë Paskeni mësuar Ju Qenkeni mësuar
Ata,ato Paskan pasur Paskan qenë Paskan mësuar Ata, ato Qenkan mësuar
Shembull nga romani:
1. Domëthënë, o xha Kola, paske çliruar një spanjolle!
Paske çliruar – mënyra habitore, koha e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
Më se e kryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Paskësha pasur Paskësha qenë Paskësha mësuar Unë Qenkësha mësuar
Ti Paskëshe pasur Paskëshe qenë Paskëshe mësuar Ti Qenkëshe mësuar
Ai, ajo Paskësh (paskëej)
pasur
Paskësh (paskej)
qenë
Paskësh (paskej)
mësuar
Ai,
ajo
Qenkësh (qenkej)
mësuar
Ne Paskëshim pasur Paskëshim qenë Paskëshim mësuar Ne Qenkëshim mësuar
Ju Paskëshit pasur Paskëshit qenë Paskëshit mësuar Ju Qenkëshit mësuar
Ata,ato Paskkëshin pasur Paskëshin qenë Paskëshin mësuar Ata,
ato
Qenkëshin mësuar
15
Mënyra lidhore
Folja në mënyrën lidhore shpreh një veprim që folësi e paraqet si të mundshëm, të
dëshirueshëm ose të detyrueshëm. Gjithmonë marrin përpara pjesëzën “të”. Ka dy kohë
themelore: të tashmën dhe të shkuarën. Koha e shkuar ka tri nënndarje: të pakryerën, të
kryerën dhe më se të kryerën.5
E pakryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Të kisha Të isha Të mësoja Unë Të mësohesha
Ti Të kishe Të ishe Të mësoje Ti Të mësoheshe
Ai, ajo Të kishte Të ishte Të mësonte Ai, ajo Të mësohej
Ne Të ishim Të ishim Të mësonim Ne Të mësoheshim
Ju Të ishit Të ishit Të mësonit Ju Të mësoheshit
Ata,ato Të ishin Të ishin Të mësonin Ata, ato Të mësoheshin
Shembuj nga romani:
1. Ta dije ti ç`pësova unë ditën e parë!
Ta dije – mënyra lidhore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
Pësova – mënyra dëftore, koha e kryer e thjeshtë, veta e parë njëjës, zgjedhimi vepror.
2. S`kishte si të kaloje.
Kishte – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e trëtë njëjës, zgjedhimi vepror.
Të kaloje – mënyra lidhore, koha e pakryer, veta e dytë njëjës, zgjedhimi vepror.
5 Po aty, fq. 178.
16
E kryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Të kem pasur Të kem qenë Të kem mësuar Unë Të jem mësuar
Ti Të kesh pasur Të kesh qenë Të kesh mësuar Ti Të jesh mësuar
Ai, ajo Të ketë pasur Të ketë qenë Të ketë mësuar Ai, ajo Të jetë mësuar
Ne Të kemi pasur Të kemi qenë Të kemi mësuar Ne Të jemi mësuar
Ju Të keni pasur Të keni qenë Të keni mësuar Ju Të jeni mësuar
Ata,ato Të kenë pasur Të kenë qenë Të kenë mësuar Ata, ato Të jenë mësuar
Më se e kryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Jam Mësoj Veta Mësoj
Unë Të kisha pasur Të kisha qenë Të kisha mësuar Unë Të isha mësuar
Ti Të kishe pasur Të kishe qenë Të kishe mësuar Ti Të ishe mësuar
Ai, ajo Të kishte pasur Të kishte qenë Të kishte mësuar Ai, ajo Të ishte mësuar
Ne Të kishim pasur Të kishim qenë Të kishim mësuar Ne Të të ishim mësuar
Ju Të kishit pasur Të kishit qenë Të kishit mësuar Ju Të ishit mësuar
Ata,ato Të kishin pasur Të kishin qenë Të kishin mësuar Ata, ato Të ishin mësuar
17
Mënyra kushtore
Folja në mënyrën kushtore tregon një veprim që mund të kryhet, po të vërtetohej një
kusht. Ka dy kohë: të tashmen dhe të kryerën. 6
E kryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Mësoj Veta Mësoj
Unë Do të kisha pasur Do të kisha mësuar Unë Do të isha mësuar
Ti Do të kishe pasur Do të kishe mësuar Ti Do të ishe mësuar
Ai, ajo Do të kishte pasur Do të kishte mësuar Ai, ajo Do të ishte mësuar
Ne Do të kishim pasur Do të kishim mësuar Ne Do të ishim mësuar
Ju Do të kishit pasur Do të kishit mësuar Ju Do të ishit mësuar
Ata,ato Do të kishin pasur Do të kishin mësuar Ata, ato Do të ishin mësuar
Shembuj nga romani:
1. Dhe në kish ndonjë që s`e kish zënë gjumi, kush e di ç`drejtim do të kishin marrë
mendimet e tij.
Kish – mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
Kish zënë - mënyra dëftore, koha e pakryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi vepror.
Do të kishin marrë – mënyra kushtore, koha e kryer, veta e tretë shumës, zgjedhimi
vepror.
2. Dhe po ta kish parë, patjetër nuk do t`ish përmbajtur pa e puthur.
Ta kish parë – mënyra lidhore, koha më se e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi
vepror.
Do t`ish përmbajtur – mënyra kushtore, koha e kryer, veta e tretë njëjës, zgjedhimi
jovepror.
6Po aty, fq. 180 .
18
Mënyra dëshirore
Folja në mënyrën dëshirore shpreh një dëshirë në formë urimi ose mallkimi. Ka dy
kohë themelore: të tashmën dhe të kryerën.7
E kryera
Zgjedhimi vepror Zgjedhimi jovepror
Veta Kam Mësoj Veta Mësoj
Unë Paça pasur Paça mësuar Unë Qofsha mësuar
Ti Paç pasur Paç mësuar Ti Qofsh mësuar
Ai, ajo Pastë pasur Pastë mësuar Ai, ajo Qoftë mësuar
Ne Paçim pasur Paçim mësuar Ne Qofshim mësuar
Ju Paçi pasur Paçi mësuar Ju Qofshit mësuar
Ata,ato Paçin pasur Paçin mësuar Ata, ato Qofshin mësuar
Në roman nuk kam gjetur asnjë folje të kohës së kryer të kësaj mënyre.
7 Po aty, fq. 182.
19
Bibliografia
1. “Hasta la vista”, Petro Marko.
2. Nushi, M., (1998). Gjuha e sotme shqipe 1. Universiteti i Prishtinës.Gjakovë.
3. Agalliu, F., Angoni, E., Demiraj, Sh., Dhrimo, A.,Hysa E., Lafe, E., & Likaj, E. (2002).
Gramatika e gjuhës shqipe. Tiranë.