rada europejska – 2011 · opinia publiczna i prasa, bardzo pomogła nam wszystkim zachować...

Rada Europejska – 2011

STYCZEŃ 2012

PL

kg_PL.indd 1 25/01/12 15:41


STYCZEŃ 2012

kg112214_inside_PL_b.indd 1 25/01/12 15:43

Broszurę opracował Sekretariat Generalny Rady.

htt p://www.european-council.europa.eu

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2012

ISBN 978-92-824-3451-2doi:10.2860/5015ISSN 1977-3269

© Unia Europejska 2012

Powielanie dozwolone pod warunkiem podania źródła.

Printed in BelgiumWYDRUKOWANO NA PAPIERZE EKOLOGICZNYM


3

Rada Europejska – 2011 według jej przewodniczącego, Hermana Van Rompuya

Spis treści

Sprawdzian dla Europy 5

Stabilność strefy euro 6

Wzrost i zatrudnienie 10

Unia w świecie 13

Na wszystko potrzeba czasu 16

Dalsza droga 21

Konkluzje Rady Europejskiej oraz oświadczenia szefów państw lub rządów 23


4

Grudzień 2011 r., Rada Europejska wita Chorwację jako 28. członka Unii


5

W minionym roku doszło do zaostrzenia kryzysu zadłużeniowego w strefi e euro. Jest to najpoważniejszy od wielu lat sprawdzian, z jakim przyszło zmierzyć się Unii Europejskiej. W trakcie tych dwunastu miesięcy europejscy przywódcy ze wszystkich 27 państw członkowskich podejmowali – indywidualnie i wspólnie – ważne decyzje, aby uspokoić tę burzę. Połączyła nas silna determinacja, by przezwyciężyć kryzys euro. Mamy pełną świadomość, że nie ma tu szybkich rozwiązań i że czeka nas długa i ciężka droga. Mimo to mamy niezmienne przekonanie, że trzeba chronić osiągnięcia sześćdziesięciu lat europejskiej integracji i położyć podwaliny dla przyszłości.

Publikacja Rada Europejska – 2011 poświęcona jest działaniom tej instytucji w 2011 roku, drugim roku mojego mandatu jako jej przewodniczącego. Stabilność strefy euro i stan naszych gospodarek wymagały naszej pełnej uwagi. Nie mniej bacznie śledziliśmy także zmieniający się – nie tylko na skutek arabskiej wiosny – pejzaż geopolityczny w naszym otoczeniu.

Rada Europejska skupia najwyższych przywódców władzy wykonawczej: 27 szefów państw lub rządów państw członkowskich, przewodniczącego Komisji oraz przewodniczącego Rady Europejskiej. Razem ustalamy polityczne priorytety, wyznaczamy strategiczny kurs Unii i bierzemy odpowiedzialność za działania w sytuacjach kryzysowych.

W trakcie 2011 roku przywitaliśmy nowych kolegów i pożegnaliśmy tych odchodzących po zmianie rządów w Irlandii, Finlandii, Portugalii, Danii, Grecji, Włoszech i Belgii. Niektóre z tych zmian były bezpośrednio związane z kryzysem zadłużeniowym. Koledzy z dwóch krajów zgodzili się rozpisać przedterminowe wybory parlamentarne, aby utrzymać stabilność fi nansową w strefi e euro: w Hiszpanii, by pomóc odbudować zaufanie rynków, a także na Słowacji, aby wypełnić zobowiązanie dotyczące wspólnego wzmacniania zapory ochronnej dla euro. Wszystko to świadczy o jeszcze większym zacieśnieniu więzów polityki na szczeblu europejskim i krajowym.

Zgodnie z wymogiem traktatu lizbońskiego Rada Europejska spotyka się co najmniej cztery razy w roku. Okoliczności wymagały od nas ściślejszej współpracy. W 2011 roku odbyło się pięć ofi cjalnych posiedzeń, jedno posiedzenie nadzwyczajne, jedno nieofi cjalne posiedzenie członków Rady Europejskiej, jak również cztery odrębne posiedzenia na szczycie szefów państw lub rządów strefy euro, którym także przewodniczyłem.

Jako uczestnik spotkań z przywódcami Unii mogę zaświadczyć, że nawet jeśli czasem toczymy szczere dysputy, dominuje silna i fundamentalna polityczna wola, by pracować jak równy z równymi, służyć sobie wzajemnie pomocą i czynić postępy jako Unia, w pełni respektując sytuację panującą w kraju każdego z nas. Naszym stałym celem było i jest właściwe wyważenie zbiorowej solidarności i jednostkowej odpowiedzialności i równocześnie ochrona wspólnego europejskiego dobra we wszystkich jego przejawach: wspólnej walucie, rynku wewnętrznym i wspólnej granicy. Umiejętne balansowanie pomiędzy jednością a różnorodnością to nadal chleb powszedni Unii.

Sprawdzian dla Europy


6

działaniami w celu ochrony stabilności fi nansowej strefy euro skupiliśmy wysiłki na odbudowaniu strukturalnej wiarygodności euro. Nie należy podsycać nadziei, że jeden szczyt rozwiąże wszystkie problemy. W nadchodzącym roku potrzebna będzie dalsza praca i kolejne posiedzenia.

Powstrzymać rozprzestrzenianie się problemów

Spoglądając wstecz na dwanaście minionych miesięcy, możemy stwierdzić, że zasadniczy przełom nastąpił latem, w sierpniu – ten miesiąc był punktem zwrotnym. W pierwszym półroczu pracowaliśmy jeszcze z ostrożną ufnością nad poprawą pakietu narzędzi, który uzgodniliśmy co do zasady pod koniec 2010 roku. Jednak w drugiej połowie roku pogarszające się warunki rynkowe zmusiły nas do ponownego przemyślenia naszej reakcji w obliczu głębi kryzysu.

Podczas serii posiedzeń w lutym, marcu i czerwcu 2011 roku opracowaliśmy i przyjęliśmy kompleksowy pakiet środków gospodarczych. Objął on ściślejszy nadzór budżetowy i makroekonomiczny, skuteczniejsze mechanizmy ratunkowe, reformy sprzyjające wzrostowi gospodarczemu i konkurencyjności, kwestie umarzania długów oraz naprawę systemu fi nansowego.

Na początku lipca pogarszające się warunki w niektórych najbardziej dotkniętych kryzysem gospodarkach, w szczególności w Grecji, wymogły na nas przedstawienie dowodów, że strefa euro jako taka poradzi sobie z ryzykiem rozprzestrzenienia się problemów fi nansowych. Począwszy od serii kryzysów zadłużeniowych poszczególnych krajów, sytuacja przerodziła się w problem systemowy, zagrażając stabilności całej strefy euro. Na dzień 21 lipca zwołałem posiedzenie przywódców krajów strefy euro; szczyt ten okazał się mieć kluczowe znaczenie. Uzgodniliśmy

Ochrona stabilności fi nansowej strefy euro była znów nadrzędnym celem większości tegorocznych posiedzeń. Cały czas mieliśmy podwójne zadanie do wykonania: podejmowanie działań nadzwyczajnych, takich jak tworzenie i usprawnianie funduszy ratunkowych, przy jednoczesnym stopniowym budowaniu nowego zarządzania gospodarczego, aby uniknąć problemów w przyszłości. W trakcie tego roku skoncentrowaliśmy nasze wysiłki na dążeniach do utrzymania konwergencji, dyscypliny i integracji – od 1 stycznia, z chwilą powitania Estonii jako 17. członka unii walutowej, do końca grudnia, gdy określiliśmy, w jaki sposób zagwarantować surowsze zasady dla strefy euro w ramach nowej unii fi skalnej.

Wszyscy koledzy wzięli odpowiedzialność za trudne decyzje, które wspólnie podjęliśmy. W całej Europie podejmowano zdecydowane działania budżetowe i reformy gospodarcze, w szczególności w krajach podlegających programom dostosowawczym – w Grecji, Irlandii i Portugalii – oraz w krajach doświadczających presji rynkowej, takich jak Hiszpania i Włochy. Zarówno obrona tych działań kryzysowych, jak i przełamywanie niechęci parlamentów oraz opinii publicznej do ingerencji oznaczającej konieczność przyznania wysokich pożyczek, wymagały politycznej odwagi i umiejętności kierowania państwem.

Kryzys zadłużeniowy, którego poprzednim etapem był światowy kryzys fi nansowy i gospodarczy z lat 2008–2009, był dla nas mocnym ciosem z dwóch powodów. Po pierwsze uzmysłowił nam słabości strukturalne niektórych europejskich gospodarek, takich jak niezrównoważone poziomy zadłużenia publicznego lub prywatnego lub malejącą konkurencyjność. Dlatego też nadaliśmy priorytet pobudzeniu strukturalnego wzrostu gospodarczego i tworzeniu nowych miejsc pracy. Po drugie kryzys ujawnił systemowe braki w samej unii gospodarczej i walutowej. Dlatego poza bezpośrednimi

Stabilność strefy euro


7

poważnych wysiłków w celu skonsolidowania swych budżetów i poprawy konkurencyjności, co pomogło odbudować zaufanie rynków.

Podczas ostatniego posiedzenia w grudniu 2011 roku uzgodniliśmy podjęcie ważnych kroków, aby wyprowadzić strefę euro na spokojniejsze wody. Dopracowaliśmy i określiliśmy nasze krótkoterminowe narzędzia służące stabilizacji, np. zapewnienie dopływu dodatkowych środków do MFW oraz rewizję naszego podejścia do zaangażowania sektora prywatnego w umowę dotyczącą ESM, dostosowując ją ściśle do zasad i praktyk MFW. W tym kontekście Grecja pozostanie przypadkiem wyjątkowym. Przeprowadziliśmy także dyskusję o bardziej fundamentalnym charakterze na temat systemowej odpowiedzi koniecznej w sytuacji kryzysu w strefi e euro. Wynikiem tych dyskusji jest „pakt fi skalny”. Już w październiku przywódcy strefy euro zwrócili się do mnie z prośbą o opracowanie planu działania na rzecz wzmocnienia unii gospodarczej i sporządzenie sprawozdania na ten temat. Podczas długiej nocy z 8 na 9 grudnia zebraliśmy się, by podjąć decyzję na temat kierunków działań. Szybko zgodziliśmy się co do ich celu, ale – jak to się czasem dzieje w UE zbudowanej na traktatach, protokołach i aktach prawnych – wybór konkretnych środków prawnych okazał się trudniejszą sprawą. Ostatecznie podjęliśmy decyzję, że w celu poprawy sytuacji budżetowej poszczególnych państw i koordynacji polityki gospodarczej członkowie strefy euro podpiszą odrębną umowę. Wszyscy przyszli członkowie strefy euro zgłosili zamiar uczestnictwa w tym działaniu: w tym sensie jest to najlepsze wotum zaufania dla przyszłości wspólnej waluty.

Dyscyplina i konwergencja

Zdrowe krajowe budżety są warunkiem ochrony stabilności unii walutowej. Stąd też na przestrzeni

drugi program pomocowy dla Grecji, który miał być sfi nansowany przez państwa członkowskie UE oraz MFW, wyjątkowo dopuszczając dobrowolne zaangażowanie sektora prywatnego. Zgodziliśmy się także co do środków służących powstrzymaniu rozprzestrzeniania się problemów, w szczególności podnosząc skuteczność funduszu ratunkowego EFSF.

Bezpośrednia reakcja na wynik szczytu była pozytywna – rynki otrzymały zapewnienie o odporności strefy euro. Na początku sierpnia nastąpiło jednak pogłębienie kryzysu w konsekwencji nieporozumienia i obaw, że zaangażowanie sektora prywatnego w pomoc Grecji mogłoby stać się precedensem dla innych krajów strefy euro. Pojawiły się też wątpliwości co do realizacji pakietu środków. W rezultacie obawy te okazały się bezpodstawne: wszystkich 17 parlamentów narodowych przyjęło ten pakiet w ciągu trzech miesięcy, co jest prawdziwym wyczynem w skali politycznej – choć dla rynków było to działanie powolne. Ale do szkody już doszło. Rynki zaczęły pogrążać się w niestabilności, stopy procentowe jednej z największych gospodarek strefy euro zaczęły dramatycznie rosnąć, a działo się to dokładnie w dniach, gdy trwająca w amerykańskim Kongresie polityczna gra dotycząca możliwego niewywiązania się ze zobowiązań fi nansowych przez USA wzmagała niepewność panującą na rynkach. Na dodatek nastąpiło ostre spowolnienie wzrostu gospodarczego na całym świecie. Wszystkie te problemy nałożyły się na siebie, wzajemnie się potęgując.

W trakcie serii posiedzeń, jakie odbyliśmy w październiku, musieliśmy podjąć dalsze decyzje w znanych nam już kwestiach, w których konieczne były działania: zdolność Grecji do obsługi własnego zadłużenia, działania zabezpieczające przed rozprzestrzenianiem się problemów, sektor bankowy i wzrost gospodarczy. Ponadto poszczególne państwa członkowskie, takie jak Włochy, zobowiązały się do


8

przyświecającym tzw. „paktowi euro plus”, który stworzyliśmy w marcu, jest stosowanie coraz ambitniejszej konwergencji. Dwadzieścia trzy państwa dobrowolnie zobowiązały się podążać w tym samym kierunku w dziedzinach takich jak reformy rynku pracy, emerytury i świadczenia społeczne lub zadłużenie prywatne banków i gospodarstw domowych. Te reformy strukturalne będą miały kluczowe znaczenie, jeżeli Europa ma wrócić na drogę zrównoważonego wzrostu, który sprzyja tworzeniu miejsc pracy.

Przedmiot wspólnego zainteresowania

Kryzys sprawił, że inaczej przyglądamy się swoim wzajemnym wynikom gospodarczym – pojawiło się silniejsze poczucie współodpowiedzialności. W związku z tym reforma zarządzania gospodarczego ma charakter wielostronny. Jest ogólnym wynikiem połączenia presji międzynarodowej, presji partnerów i presji rynku, co pozwoli nam uniknąć takich problemów w przyszłości.

Nastąpił znaczny wzrost presji, jaką wywierali na siebie wzajemnie przywódcy polityczni Europy – nie tylko z uwagi na nowe środowisko instytucjonalne, ale także na skutek określonych wydarzeń. Aby utrzymać stabilność całej strefy euro, przywódcy chronią miejsca pracy i wzrost we własnych krajach; liderzy, których państwa musiałyby udzielić kredytów fi nansowanych przez podatnika mają silną motywację do surowszego nadzorowania partnerów. Przywódcy niemal codziennie rozmawiają przez telefon o zadłużeniu swoich państw, co jest dobitnym urzeczywistnieniem abstrakcyjnej koncepcji współzależności. Kontrola, którą sprawuje opinia publiczna i prasa, bardzo pomogła nam wszystkim zachować czujność.

Ogólnie rzecz biorąc, w ciągu dwudziestu miesięcy osiągnęliśmy niezwykle dużo. Nowe, omawiane obecnie działania, umożliwią Unii spełnienie zasady zapisanej dokładnie dwadzieścia lat temu w traktacie w Maastricht: „Państwa członkowskie uznają swoje polityki gospodarcze za przedmiot wspólnego zainteresowania”. W 2012 roku będziemy dalej badać pogłębienie naszej unii gospodarczej – zdam z tego relację na marcowym posiedzeniu Rady Europejskiej. Moim zdaniem należy pokazać, że nie tylko karamy tych, którzy łamią zasady, ale także wzajemnie koordynujemy nasze polityki. Musimy pokazać, że euro to coś więcej niż tylko waluta – to nieodwracalny projekt i wspólne przeznaczenie.

2011 roku Unia zaostrzała zasady budżetowe i mechanizmy nadzoru. Rada Europejska nadała decydujący impuls temu działaniu, ściśle śledząc prace ustawodawcze w tym zakresie, które rozpoczęliśmy rok wcześniej, a także otwierając nowy szlak umożliwiający dalsze postępy. Gdybyśmy u zarania kryzysu dysponowali wszystkimi aktualnymi narzędziami, wielu szkód można by było uniknąć.

Przede wszystkim w wyniku paktu fi skalnego zdecydowanie wzmocnione zostaną same podstawowe zasady budżetowe. Państwa strefy euro zobowiązały się dbać o równowagę budżetów i nie przekraczać defi cytu strukturalnego ponad poziom 0,5%, co stanowi krok naprzód w stosunku do obecnych ustaleń. Ta nowa zasada budżetowa zostanie przetransponowana do przepisów krajowych – najlepiej na szczeblu konstytucji lub równorzędnym – przed końcem 2012 roku. Własna powściągliwość jest najlepszym ograniczeniem.

Ponadto, aby wzmocnić przestrzeganie zasad, zwiększono presję instytucjonalną. Sankcje mają teraz charakter niemal automatyczny, zarówno w ujęciu naprawczym, jak i prewencyjnym. Uczestnicy paktu fi skalnego zobowiązali się, że w przypadku naruszenia zasady dotyczącej defi cytu zastosowanie będzie miała samodzielnie określona automatyczna korekta. Dodatkowo wstępne plany budżetowe będą analizowane przez Komisję na wcześniejszym etapie.

Wreszcie wsparcie fi nansowe dla państw objętych programem pomocy będzie uzależnione od spełnienia surowych warunków makroekonomicznych, tak jak dzieje się to obecnie w przypadku Grecji, Irlandii i Portugalii. Komisja będzie bardziej zdecydowanie prowadzić monitoring i egzekwować przyjęte środki.

Nawet jeżeli zdrowe budżety są niezbędnym warunkiem zapobieżenia kryzysowi, niektóre państwa przekonały się na własnej skórze, że to nie wystarczy. To dlatego, poczynając od 2012 roku, Unia będzie ściśle monitorować nie tylko zadłużenie publiczne i defi cyty, tak jak przewiduje to pakt stabilności i wzrostu, ale także ryzyko wystąpienia tzw. „bańki aktywów” i braku równowagi w handlu. Ponadto Komisja przyjrzy się wszystkim głównym reformom polityki gospodarczej, które mają potencjalny wpływ na innych członków strefy euro.

Państwa korzystające ze wspólnej waluty nie mogą sobie pozwolić na rozbieżności polityki gospodarczej, które wystąpiły w przeszłości. Nadrzędnym celem


9

Członkowie Rady Europejskiej rozmawiają z prasą


10

utworzenia miejsc pracy i do wzrostu, na przykład ułatwią małym i średnim przedsiębiorstwom uzyskanie kredytu i zatrudnianie pracowników. Szczególną uwagę poświęciliśmy jednolitemu rynkowi cyfrowemu. Zgodziliśmy się także, by wszystkie udostępniane przez UE środki fi nansowe w jak największym stopniu były nakierowane na wzrost. Zasadę tę należy zastosować – jeśli to możliwe – jeszcze do obecnego siedmioletniego budżetu Unii (na lata 2007–2013) i uznać ją za fundament kolejnego (na lata 2014–2020). Prace nad tymi kwestiami będziemy kontynuować na przyszłorocznym marcowym posiedzeniu na podstawie przedstawionej przez Komisję rocznej analizy wzrostu gospodarczego oraz sugestii przyszłej duńskiej prezydencji.

Energia i innowacje

Innowacje i energia są kluczem do przyszłego wzrostu i dobrobytu. Obie te nierozłączne dziedziny wiążą się z wielkimi społecznymi wyzwaniami naszych czasów: atrakcyjnymi miejscami pracy, zdrowiem osób starszych, ekologiczną, niskoemisyjną gospodarką oraz bezpiecznymi dostawami energii. To dlatego postanowiłem, że powinniśmy je w lutym omówić. Zarówno w dziedzinie energii, jak i w dziedzinie innowacji daliśmy silny strategiczny impuls i podjęliśmy ważne decyzje, którym towarzyszą konkretne terminy. Kapitał wysokiego ryzyka – propozycje legislacyjne mają się pojawić w ciągu roku. Wspólna przestrzeń badawcza ma powstać do 2014 roku. Zintegrowany rynek energii ma w pełni działać do 2014 roku. Połączenia między sieciami gazu i energii wszystkich państw członkowskich mają powstać do 2015 roku. Ale należy też myśleć w dłuższej perspektywie i stworzyć ramy działań w dziedzinie energii i zmiany klimatu – to dlatego zaapelowaliśmy o niskoemisyjną strategię obejmującą okres do 2050 roku.

Mieszkańcy Europy coraz bardziej niepokoją się o swoje zatrudnienie, swoje oszczędności i przyszłość swoich dzieci. Unia musi na te obawy reagować. Walczymy z bezpośrednimi skutkami kryzysu, ale opracowaliśmy też strategię wzrostu i zatrudnienia na najbliższe dziesięć lat.

Działania długofalowe mogą dać pozytywny efekt także w krótkim czasie, zwłaszcza gdy kluczem do przezwyciężenia kryzysu jest odzyskanie wiarygodności. Perspektywa trwałego wzrostu gospodarczego może w dużym stopniu pomóc odzyskać zaufanie, tworzyć miejsca pracy i absorbować długi.

Sytuacja budżetowa w wielu państwach członkowskich jest napięta, a stymulowanie wzrostu drogą powiększania defi cytu nie jest dobrym rozwiązaniem. A jednak wciąż możemy wiele zrobić. Namawialiśmy do tego, by w budżetach krajowych i w budżecie europejskim dać priorytet wydatkom stymulującym wzrost, nalegaliśmy na strukturalne reformy gospodarcze w każdym z państw członkowskich, postanowiliśmy także pogłębić rynek wewnętrzny w celu zwiększenia konkurencyjności. Jesteśmy przekonani, że wszystkie te rodzaje działań mogą przynieść wspaniałe efekty.

W marcu i czerwcu, w ramach pierwszego europejskiego semestru (nowych ram koordynowania polityki gospodarczej), oceniliśmy wzajemnie swoje postępy nie tylko w zakresie redukcji defi cytu i długu, lecz także reform sprzyjających wzrostowi. Komisja wydała surowe oceny i przedłożyła jasne zalecenia, które europejscy przywódcy osobiście zobowiązali się wypełnić.

Na październikowym posiedzeniu Rady Europejskiej pracowaliśmy nad ożywieniem naszego wspólnego programu wzrostu. Postanowiliśmy przyspieszyć działania przewidziane w Akcie o jednolitym rynku, które w krótkim i średnim okresie przyczynią się do

Wzrost i zatrudnienie


11

Bezpośrednio po tragicznych wydarzeniach w japońskiej Fukushimie jedną z naszych głównych trosk stało się bezpieczeństwo jądrowe. Na marcowym posiedzeniu Rady Europejskiej zdecydowanie postanowiliśmy, że w UE i w jej sąsiedztwie należy wdrożyć (i stale ulepszać) najwyższe standardy bezpieczeństwa. W efekcie w Europie i w krajach partnerskich został opracowany i rozwinięty ambitny program testów wytrzymałościowych, które mają zapewnić bezpieczeństwo obiektów jądrowych.

Przywracanie wzrostu – wspólnym zadaniem

Wszyscy przywódcy są w pełni świadomi, że dla Europy wybiła godzina prawdy. Kryzys fi nansowy przyspieszył pewne długofalowe tendencje. Globalna siła ekonomiczna przesuwa się ku krajom wschodzącym, w stronę Pacyfi ku. Ignorowanie zmian skazałoby nas na stopniowo pogarszające się perspektywy. A przecież rosnący dobrobyt w świecie to także szansa. Możemy zwiększyć wymianę handlową i przyciągnąć więcej inwestycji zagranicznych. Rolę do odegrania mają tu

umowy o wolnym handlu. Dążąc do wzrostu u siebie, powinniśmy skoncentrować się na współkorzystaniu ze wzrostu w tych krajach partnerskich, których rynki szybko się rozwijają. To dlatego na październikowym posiedzeniu zastanawialiśmy się, jak w bardziej strategiczny sposób skorzystać z tych relacji.

Mamy świadomość, że mieszkańcy innych krajów uważnie na nas patrzą, ponieważ nasze problemy mogą wpłynąć na ich zatrudnienie, emerytury czy oszczędności. Oczekujemy jednak też, że inne duże gospodarki wezmą odpowiedzialność za swoje wewnętrzne wyzwania. W ich interesie leży, by Unia Europejska, a szczególnie strefa euro, przezwyciężyła swoje trudności. Ale także w interesie Europy leży, by Stany Zjednoczone ustabilizowały stan swojego długu publicznego, a Chiny stymulowały popyt wewnętrzny i uelastyczniły kurs wymiany. Każdy musi zrobić porządek we własnym domu. To temat stale powracający na wszystkich międzynarodowych spotkaniach.


12

Przewodniczący Rady Europejskiej przemawia na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ, 22 września 2011 r.


13

trwają reformy. Jesteśmy gotowi wspierać działania tych krajów na drodze ku demokracji i zmianom gospodarczym. To dlatego Unia zaoferowała państwom regionu nowe partnerstwo na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu.

Niestety, arabska wiosna przyniosła nie tylko pozytywne skutki. Niepokój nadal budzi stosowanie przemocy w Jemenie. A niedopuszczalna sytuacja w Syrii skłoniła nas do zaapelowania do społeczności międzynarodowej, by poparła nasze wysiłki, nakładając surowe sankcje.

Kraje arabskie się zmieniają. Zmiany te będą trwać. Samo obalenie dyktatora nie sprawia, że rodzi się demokracja. Samo zorganizowanie wolnych wyborów nie likwiduje bezrobocia. Mamy do czynienia z przemianami. Dlatego Unia Europejska oferuje długofalowe wsparcie, by mieszkańcy świata arabskiego mogli spełnić swoje aspiracje.

Po tej stronie Morza Śródziemnego

Troszcząc się o sąsiadów z południa, nie zapominamy o tych na wschodzie. Drugi szczyt Partnerstwa Wschodniego, który odbył się w dniach 29–30 września w Warszawie, dowodzi, że chcemy aktywnie współdziałać z krajami takimi jak Mołdawia, Ukraina i Gruzja oraz przyspieszać ich polityczne stowarzyszenie i integrację gospodarczą z Unią Europejską. Postawiliśmy sprawę jasno: w przypadku każdego z sześciu wschodnich partnerów tempo i głębokość tego procesu będą zależeć od respektowania demokratycznych zasad i praworządności.

Porozumienie osiągnięte na czerwcowym szczycie Rady Europejskiej pozwoliło nam podpisać w grudniu traktat o przystąpieniu Chorwacji do Unii Europejskiej. Wraz z wejściem tego kraju do UE w 2013 roku potwierdzona zostanie europejska przyszłość regionu Bałkanów

Kraje arabskie – wiosna i co dalej?

Powstania w krajach arabskich w 2011 roku były – naszym zdaniem – najdonioślejszą zmianą geopolityczną od czasu zakończenia zimnej wojny. Tuż u południowych granic Europy tworzyła się historia. Protestujący mieli takie same aspiracje jak młodzi ludzie w innych częściach świata: praca i sprawiedliwość, głos w krajowej polityce, sprawiedliwość społeczna, nadzieja na lepsze życie. Od początku byliśmy zdecydowani zrobić wszystko co w naszej mocy, by te dramatyczne zmiany przyniosły pozytywny efekt, a arabska wiosna stała się prawdziwie nowym początkiem.

Sytuacja w regionie rozwijała się jednak nie tylko pozytywnie – szczególnie niepokojące stały się w lutym wydarzenia w Libii. Przywódca strzelający do własnych obywateli, państwo na skraju wojny domowej, widmo kryzysu humanitarnego – wszystko to tuż po drugiej stronie Morza Śródziemnego. Nie mogliśmy stać bezczynnie, gdy groziły ofi ary. W dniu 11 marca 2011 r. zwołałem nadzwyczajny szczyt Rady Europejskiej w sprawie Libii. W ciągu ostatnich dziesięciu lat takich specjalnych szczytów było wcześniej tylko trzy: w sprawie zamachów z dnia 11 września, w sprawie wojny w Iraku oraz w sprawie wojny w Gruzji. Jednogłośnie zgodziliśmy się, że należy wszelkimi możliwymi sposobami zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom Libii. Sformułowaliśmy także trzy warunki, które kilka dni później pozwoliły Radzie Bezpieczeństwa ONZ przyjąć bezprecedensową rezolucję nr 1973 o ochronie ludności Libii. Stała się ona następnie dla społeczności międzynarodowej – wspieranej przez kraje regionu i kierowanej przez kraje europejskie – podstawą do działań.

Wszystkie kraje regionu stoją przed ogromnymi wyzwaniami: pojednanie, zmiany polityczne, odbudowa. Od Maroka i Tunezji po Egipt i Jordanię – wszędzie

Unia w świecie


14

Na arenie światowej

Rada Europejska nadal będzie pełnić rolę strategicznego nawigatora Unii. Na prawie wszystkich naszych spotkaniach omawialiśmy sprawy zagraniczne – od określania stanowisk UE na szczyty dwustronne i wielostronne, takie jak G-8 czy G-20, po dyskusje nad sprawami niepokojącymi nas wszystkich, takimi jak irański program jądrowy czy zmiana klimatu. Staramy się przy tym angażować w działania także naszych strategicznych partnerów, zwłaszcza Stany Zjednoczone, Rosję oraz Chiny (dokąd udałem się z ofi cjalną wizytą w maju tego roku), a także inne wschodzące gospodarki. Wspieraliśmy Japonię w przezwyciężaniu potrójnej marcowej katastrofy: trzęsienia ziemi, tsunami i awarii jądrowej.

Podsumowując, Unia Europejska czyni postępy na arenie międzynarodowej. Odnotowujemy osiągnięcia, jak choćby nowo nabyty specjalny status w ONZ, dzięki któremu we wrześniu tego roku miałem przyjemność po raz pierwszy przemawiać na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ w imieniu Unii Europejskiej. Ustanawianie kolejnych precedensów – to tym sposobem Europa zawsze szła do przodu, i w tej dziedzinie, i w innych.

Zachodnich. Nie tylko formalnie otworzyliśmy drzwi Chorwatom, lecz także jasno daliśmy do zrozumienia, że drzwi te za nimi się nie zamkną. Rada Europejska przewiduje, że w lutym 2012 roku status kandydata uzyska Serbia, a w czerwcu 2012 roku rozpoczną się negocjacje z Czarnogórą.

W czerwcu omówiliśmy problem migracji. Zwróciłem nań uwagę dziewięć miesięcy wcześniej, ale w obliczu arabskiej wiosny stał się on szczególnie palący. Skuteczne zarządzanie naszymi granicami zewnętrznymi jest ważne także dla swobody przemieszczania się w ich obrębie – a swoboda ta to jedno z zasadniczych osiągnięć integracji europejskiej. Aby móc lepiej reagować na sytuacje kryzysowe, postanowiliśmy zabezpieczyć mechanizm schengeński. Aby zabezpieczenie to nie naruszało podstawowego prawa do swobodnego przemieszczania się, będzie stosowane tylko pod ścisłymi warunkami. Zgodziliśmy się również, że skuteczna polityka migracyjna ma swój początek poza granicami Europy. Dlatego nowe partnerstwa z naszymi sąsiadami uwzględniają także aspekt migracji, mobilności i bezpieczeństwa. Najlepszym sposobem na zmniejszenie presji na nasze granice jest pomoc młodym ludziom w budowaniu przyszłości w ich własnym kraju.


15

Szczyty i posiedzenia z państwami trzecimi


16

W 2011 roku wielu obserwatorów europejskiej polityki było zdumionych, że tempo rynku nie pokrywa się z tempem demokracji. Faktycznie, rynki są w tej komfortowej sytuacji, że mogą zmieniać się wraz z kliknięciem myszki. Procesy demokratyczne zaś, zanim przyniosą efekt, mogą trwać miesiącami. Ta rozbieżność w czasie stała się olbrzymim wyzwaniem. Tym bardziej że czas w polityce ma trojaką formę. Czas demokracji parlamentarnych – określany procedurami legislacyjnymi, głosowaniami, potrzebą pozyskania większości. Czas opinii publicznej – potrzebującej dostrzegalnych zmian, by nabrać przekonań. Oraz czas realizacji – wykonywania uprzednio uzgodnionych działań. Także on jest istotny, na przykład w przypadku reform strukturalnych. Dlatego czasem trudno jest wysłuchiwać apeli o szybszą decyzyjność UE.

W płynnym i zmiennym świecie stabilność instytucji politycznych może sprzyjać pewności i ciągłości oraz pomagać nam kształtować przyszłość. Instytucje Unii są dość młode – najstarsza w przyszłym roku będzie obchodzić sześćdziesięciolecie. To nic w porównaniu z wiekowymi parlamentami, radami i sądami wielu państw członkowskich. Ale aspiracje mamy te same: ukierunkowywać zmiany, amortyzować wstrząsy, wyznaczać nowe kierunki.

Jednak aby odgrywać taką rolę, instytucje potrzebują własnej tożsamości i własnego czasu. Rada Europejska, formalnie będąca instytucją od czasu traktatu lizbońskiego, nie jest tu wyjątkiem. Dzięki temu, że moja funkcja zyskała ciągłość, Rada Europejska może łatwiej kierować zmianami, wskazywać kierunki czy po prostu śledzić realizację wcześniejszych decyzji.

Na wszystko potrzeba czasu

Pierwsze półrocze 2011 r., Węgry przewodniczą Radzie Ministrów UE


17

z premierem Węgier Viktorem Orbanem i z premierem Polski Donaldem Tuskiem. Oba kraje wniosły w nasze negocjacje dynamikę i ducha europejskiego. Odwiedziłem także prawie wszystkich członków Rady Europejskiej w ich stolicach. By nieustannie prowadzić dialog, 27 szefów państw i rządów coraz częściej spotyka się poza Brukselą, zwłaszcza w związku z pracami dotyczącymi strefy euro. Poza tym Rada Europejska mianowała Maria Draghiego na prezesa Europejskiego Banku Centralnego. Objął on funkcję w listopadzie i jesteśmy przekonani, że sprawdzi się tak samo jak jego poprzednik Jean-Claude Trichet.

W obliczu wyzwań dotykających materialnej i symbolicznej istoty Unii – euro – wszyscy współdziałali w duchu współpracy, szacunku i poczucia wspólnej odpowiedzialności. Weźmy choćby

Przecież potrzeba czasu, aby pogodzić wiele interesów, rozwiać wątpliwości i podjąć rzetelną, akceptowalną dla wszystkich decyzję. Nowego domu nie da się zaprojektować w tydzień. Czas jest spoiwem polityki.

Jako pierwszy stały przewodniczący tej instytucji od początku dbam o dobre robocze relacje ze wszystkimi pozostałymi instytucjami europejskimi. Osobiste zaufanie, które narodziło się w wyniku tych niemal bezustannych kontaktów, okazało się w 2011 roku sprawą zasadniczą. Dotyczy to przewodniczącego Komisji Europejskiej José Manuela Barrosa, przewodniczącego Eurogrupy Jeana-Claude’a Junckera, wysokiej przedstawiciel Catherine Ashton oraz przewodniczącego Parlamentu Europejskiego Jerzego Buzka. Przyjemnością była także współpraca w bieżącym roku z dwiema rotacyjnymi prezydencjami:

Drugie półrocze 2011 r., Polska przewodniczy Radzie Ministrów UE


18

powstawanie silniejszego nadzoru budżetowego i makroekonomicznego oraz dyscypliny budżetowej i makroekonomicznej. W wyniku prac grupy zadaniowej, o przewodniczenie której zostałem poproszony przez Radę Europejską w marcu 2010 roku, Komisja przedłożyła wnioski legislacyjne, nad którymi intensywnie dyskutowały Parlament Europejski i Rada (Rada – w trakcie trzech prezydencji). Ostatnią kością niezgody między prawodawcami było głosowanie odwróconą większością, które stało się symbolem bardziej automatycznego podejmowania decyzji. Przeszkodę tę usunięto na szczycie strefy euro w lipcu 2011 roku, kiedy to wszyscy przywódcy tej strefy uznali wagę wiarygodnego przestrzegania reguł. Środki weszły w życie w dniu 13 grudnia 2011 roku i od teraz pomagają zapobiegać przyszłym zakłóceniom.

W trakcie tego roku rozwinęliśmy także instytucjonalną strukturę strefy euro. Postanowiliśmy regularniej spotykać się na szczycie – co najmniej dwa razy w roku, a nie tylko w okresach napięć. Posiedzeniami

tymi będzie kierował przewodniczący szczytów strefy euro, którego przywódcy strefy będą wybierać wtedy, kiedy przywódcy wszystkich 27 państw będą wybierać przewodniczącego Rady Europejskiej. Wzmocniono także istniejącą strukturę administracyjną wspierającą prace ministrów fi nansów strefy euro.

Wiele powiedziano już o relacjach między członkami strefy euro a resztą państw. To proste: ci, którzy mają wspólną walutę – a ta jest w Unii normą, nie wyjątkiem – muszą czasem podejmować wspólne decyzje. Problemy tak naprawdę wzięły się stąd, że nie docenialiśmy współzależności tych krajów. Jednak ważne jest także, by chronić integralność jednolitego rynku wszystkich 27 państw. To on daje Unii spójność i jest podstawą naszego dobrobytu i naszej roli w świecie. Musimy zatem dbać o jak najściślejsze więzi między obiema grupami i wszelkimi formami przejściowymi. Czasem będzie to wymagało pewnej kreatywności, ale razem – w duchu zaufania – możemy więcej.


19

Spotkania europejskich szefów państw lub rządów w całej Europie


21

Ponad 500 mln obywateli Unii żyje na najbardziej

zasobnym, najbardziej socjalnym, najbardziej

otwartym i najbezpieczniejszym kontynencie świata.

Decyzje, które podejmą przywódcy polityczni i sami

Europejczycy, zdeterminują nasz przyszły dobrobyt,

a tak naprawdę los naszego modelu społecznego

i gospodarczego. Cywilizacja godności, kontynent

zjednoczony w różnorodności.

Kluczowe w przyszłości będzie spożytkowanie zmian

na naszą korzyść. To ostateczna racja bytu tej instytucji.

Patrząc na sześćdziesiąt lat niepowtarzalnych unijnych

działań, jestem pewny, że jakąkolwiek z dróg znajdziemy

lub wykujemy, Europa w zmaganiach z wewnętrznymi

napięciami i z zewnętrzną presją będzie wciąż wymyślać

się na nowo i zmieniać na lepsze.

HERMAN VAN ROMPUY

Świat szybko się zmienia, a wraz z nim miejsce , jakie

zajmuje w nim Europa. Powolne trendy gospodarcze

i demografi czne nabierają tempa, stają się wyraźniejsze,

bardziej namacalne i równocześnie stawiają nas przed

nowymi wyzwaniami.

Starając się stawić im czoła, wiarę w siebie możemy

czerpać z woli politycznej, którą wykazaliśmy się

w minionym roku: z szeregu ważnych decyzji mających

chronić naszą walutę i nasz dobrobyt, z upartego

dążenia do tworzenia miejsc pracy i generowania

wzrostu, z trwania przy swoich wartościach. Wiarę

w siebie możemy czerpać także z odwagi i wytrwałości,

którymi w okresie trudów i oszczędności wykazują się

Europejczycy: młodzież domaga się zmian, absolwenci

podejmują działalność gospodarczą, obywatele

wykazują solidarność i poczucie wspólnego dobra.

W 2012 roku Rada Europejska nadal będzie zajmować

się pilnymi i ważnymi sprawami, działając w duchu

kompromisu i odpowiedzialności. Stawka jest wysoka.

Dalsza droga

H V R


23

Rada Europejska – 4 lutego 2011 r. 25

Nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej – 11 marca 2011 r. 30

Oświadczenie szefów państw lub rządów strefy euro – 11 marca 2011 r. 32

Rada Europejska – 24–25 marca 2011 r. 37

Rada Europejska – 23–24 czerwca 2011 r. 50

Oświadczenie szefów państw lub rządów strefy euro – 21 lipca 2011 r. 56

Rada Europejska – 23 października 2011 r. 58

Oświadczenie szefów państw lub rządów Unii Europejskiej – 26 października 2011 r. 63

Oświadczenie szefów państw lub rządów strefy euro – 26 października 2011 r. 64

Oświadczenie szefów państw lub rządów strefy euro – 9 grudnia 2011 r. 70

Rada Europejska – 9 grudnia 2011 r. 72

W kierunku silniejszej unii gospodarczej: wstępne sprawozdanie dla Rady Europejskiej – 6 grudnia 2011 r. 75

Konkluzje Rady Europejskiej oraz oświadczenia szefów

państw lub rządów


25

liczników. Komisja będzie regularnie składała sprawoz-dania poświęcone funkcjonowaniu wewnętrznego rynku energii, przywiązując szczególną wagę do kwestii dotyczą-cych konsumentów, w tym grup konsumentów będących w trudniejszej sytuacji, zgodnie z konkluzjami Rady z dnia 3 grudnia 2010 r.

5. Zgodnie z priorytetami określonymi w komunikacie Komisji poświęconym infrastrukturze energetycznej należy podjąć istotne działania, aby zmodernizować i rozszerzyć europejską infrastrukturę energetyczną, a także by połą-czyć sieci ponad granicami. Ma to kluczowe znaczenie dla zapewnienia faktycznej solidarności między państwami członkowskimi, utworzenia alternatywnych dróg dostaw/dróg tranzytowych i źródeł energii, a także lepszego wyko-rzystania odnawialnych źródeł energii, które staną się kon-kurencją dla źródeł tradycyjnych. Istotne jest uproszczenie i usprawnienie – przy poszanowaniu krajowych procedur i kompetencji – procedur wydawania zezwoleń na budowę nowej infrastruktury; Rada Europejska z zainteresowa-niem oczekuje zapowiedzianego wniosku Komisji doty-czącego tych kwestii. Różne podejmowane przez państwa członkowskie inicjatywy służące integracji rynków i sieci na szczeblu regionalnym oraz inicjatywy przedstawione w komunikacie Komisji przyczyniają się do osiągnięcia celu i zasługują na wsparcie. Żadne z państw członkowskich UE nie powinno po 2015 roku pozostawać poza systemem europejskich sieci gazowych i elektrycznych, a jego bezpie-czeństwu energetycznemu nie powinien już zagrażać brak stosownych połączeń.

6. Gros istotnych kosztów fi nansowania inwestycji w infra-strukturę będzie musiało spocząć na rynku, a koszty będą odzyskiwane dzięki taryfom. Podstawowe znaczenie ma promowanie ram prawnych, które byłyby atrakcyjne dla inwestorów. Ze szczególną uwagą należy potraktować usta-lanie – w sposób przejrzysty i niedyskryminacyjny – taryf na poziomach zgodnych z potrzebami fi nansowania oraz dzielenie w stosowny sposób kosztów inwestycji transgra-nicznych, wzmacniając konkurencję i konkurencyjność oraz uwzględniając wpływ taryf na sytuację konsumen-tów. Niektóre projekty uzasadnione z punktu widzenia bezpieczeństwa dostaw lub solidarności, lecz niezdolne do pozyskania wystarczających środków fi nansowych z rynku, mogą jednak wymagać, w pewnym ograniczonym stopniu, fi nansowania publicznego, które ma stanowić uzupełnie-nie fi nansowania prywatnego. Takie projekty powinny być wybierane na podstawie jasnych i przejrzystych kryteriów. Wzywa się Komisję, by do czerwca 2011 roku poinformo-wała Radę o wartościach liczbowych dotyczących inwesty-cji, które prawdopodobnie będą potrzebne, oraz sugestiach co do tego, jak zaspokoić wymagania fi nansowania i jak przezwyciężyć ewentualne trudności w zakresie inwesto-wania w infrastrukturę.

1. Prócz natychmiastowych działań wymaganych, by sta-wić czoła najpilniejszym wyzwaniom będącym skutkami kryzysu gospodarczego i fi nansowego, ważne jest ciągłe budowanie stabilnych podstaw trwałego wzrostu gospo-darczego który sprzyja tworzeniu miejsc pracy. Taki jest cel przyjętej w czerwcu strategii „Europa 2020” na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego. Obecnie Rada Euro-pejska koncentruje swoje działania na dwóch sektorach: energii i innowacji, które mają podstawowe znaczenie dla przyszłego wzrostu w Europie i dla jej dobrobytu. Rada uzgodniła pewne działania priorytetowe, których realiza-cja istotnie przyczyni się do stymulowania wzrostu gospo-darczego i tworzenia miejsc pracy, a także do promowania konkurencyjności Europy.

I. ENERGIA

2. Zapewnienie energii bezpiecznej, dostępnej bez zakłóceń, zrównoważonej i przystępnej cenowo, jako czynnik zwięk-szenia konkurencyjności Europy, pozostaje kwestią priory-tetową. Działania na poziomie UE mogą i muszą przynieść wartość dodaną podczas realizacji tego celu. W minionych latach wykonano wiele pracy w podstawowych dziedzi-nach polityki energetycznej UE: wyznaczono ambitne cele w zakresie energii i zmiany klimatu oraz przyjęto komplek-sowe prawodawstwo, które ma pomóc je osiągnąć. Podczas dzisiejszego posiedzenia Rada Europejska podkreśliła zaan-gażowanie UE w realizację tych celów, formułując pewne wnioski operacyjne przedstawione poniżej.

3. UE potrzebuje w pełni funkcjonującego, wzajemnie połą-czonego i zintegrowanego wewnętrznego rynku energii. Prawodawstwo dotyczące wewnętrznego rynku energii musi zatem zostać szybko i w całości wprowadzone w życie przez państwa członkowskie, przy pełnym poszanowaniu uzgodnionych terminów. Wzywa się Radę i Parlament Europejski, by dążyły do szybkiego przyjęcia wniosku Komisji dotyczącego rozporządzenia w sprawie integral-ności i przejrzystości rynków energii.

4. Tworzenie wewnętrznego rynku energii powinno zostać zakończone do 2014 roku, tak by umożliwić swobodny przepływ gazu i energii elektrycznej. Wymaga to w szcze-gólności, by – współdziałając z Agencją ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki – krajowe organy regulacji i operatorzy systemów przesyłowych zintensyfi kowali prace nad łączeniem rynków i wytycznymi oraz nad kodeksami sieci, które miałyby zastosowanie we wszystkich sieciach europejskich. Wzywa się państwa członkowskie, by we współpracy z europejskimi organami normalizacyjnymi i sektorem przemysłu przyspieszyły prace mające na celu przyjęcie do połowy 2011 roku norm technicznych doty-czących systemów ładowania pojazdów elektrycznych oraz – do końca 2012 roku – norm technicznych dotyczą-cych inteligentnych sieci energetycznych i inteligentnych

RADA EUROPEJSKA 4 LUTEGO 2011 R.

KONKLUZJE


26

sja będzie udostępniać te informacje w odpowiedniej formie wszystkim pozostałym państwom członkowskim z uwzględnieniem konieczności ochrony informacji wraż-liwych z handlowego punktu widzenia. Wzywa się wysoką przedstawiciel, aby w swoich pracach w pełni uwzględniała aspekt bezpieczeństwa energetycznego. Należy również w pełni uwzględnić bezpieczeństwo energetyczne w poli-tyce sąsiedztwa UE.

12. UE powinna podejmować na odpowiednich forach mię-dzynarodowych inicjatywy zgodne z Traktatami i rozwijać korzystne dla wszystkich stron partnerstwa energetyczne z kluczowymi graczami i wokół korytarzy strategicznych – obejmujące szeroki wachlarz kwestii, w tym podejścia regulacyjne – dotyczące wszystkich tematów stanowią-cych przedmiot wspólnego zainteresowania, takich jak bezpieczeństwo energetyczne, bezpieczne i zrównoważone technologie niskoemisyjne, efektywność energetyczna, oto-czenie inwestycyjne oraz utrzymanie i promowanie naj-wyższych standardów bezpieczeństwa jądrowego. Unia powinna zachęcać kraje sąsiedzkie do przyjęcia jej sto-sownych zasad dotyczących wewnętrznego rynku energii, w szczególności przez rozszerzanie i pogłębianie Traktatu o Wspólnocie Energetycznej oraz promowanie inicjatyw na rzecz współpracy regionalnej. W kontekście Strategii energetycznej 2020 UE powinna także w razie potrzeby opracowywać środki służące temu, by unijni producenci energii korzystali z równych – względem producentów spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego – warun-ków konkurencji. Europa musi dywersyfi kować drogi i źró-dła dostaw. Wzywa się w związku z tym Komisję, by nadal prowadziła działania ułatwiające rozwijanie strategicznych korytarzy do transportowania dużych ilości gazu, takich jak korytarz południowy.

13. Należy jak najpilniej przyspieszyć prace na rzecz stworzenia partnerstwa z Rosją: pewnego, przejrzystego i opartego na określonych zasadach oraz obejmującego obszary wspól-nego zainteresowania w dziedzinie energii, jako część negocjacji dotyczących działań następujących po zawar-ciu umowy o partnerstwie i współpracy oraz w świetle prowadzonych obecnie prac nad partnerstwem na rzecz modernizacji i dialogiem na temat energii.

14. UE będzie współpracowała z państwami trzecimi, by prze-ciwdziałać zmienności cen energii i zajmie się tą kwestią w ramach grupy G-20.

15. Rada Europejska oczekuje opracowania strategii rozwoju niskoemisyjnego na okres do roku 2050 zapewniającej ramy długoterminowych działań w sektorze energetycz-nym i w innych powiązanych sektorach. Osiągnięcie uzgodnionego w październiku 2009 roku – przez państwa rozwinięte jako grupę, w kontekście koniecznych redukcji zgodnie z ustaleniami IPCC – unijnego celu polegającego na zredukowaniu do roku 2050 emisji gazów cieplarnia-nych o 80–95% w stosunku do roku 1990 będzie wymagało rewolucyjnych zmian w systemach energetycznych, zmian, które muszą zacząć się już teraz. Powinno się rozważyć, czy nie należałoby ustalić etapów pośrednich na drodze do

7. By dalej wzmacniać bezpieczeństwo dostaw, należy ocenić potencjał Europy w zakresie zrównoważonego wydoby-cia oraz wykorzystania konwencjonalnych i niekonwen-cjonalnych (gaz łupkowy i olej łupkowy) zasobów paliw kopalnych.

8. Inwestycje w efektywność energetyczną podnoszą kon-kurencyjność oraz zwiększają bezpieczeństwo dostaw energii i nadają im zrównoważony charakter przy niskich kosztach. Uzgodniony podczas czerwcowego posie-dzenia Rady Europejskiej w 2010 roku cel na 2020 rok w zakresie efektywności energetycznej wynoszący 20%, w którego realizacji występują obecnie zakłócenia, musi zostać osiągnięty. Wymaga to zdecydowanych działań, by wykorzystać znaczny potencjał dużych oszczędności ener-gii w przypadku budynków, transportu oraz produktów i procesów. Od dnia 1 stycznia 2012 r. wszystkie państwa członkowskie powinny uwzględniać normy efektywno-ści energetycznej – zgodne z głównym celem UE w tej dziedzinie – w zamówieniach publicznych dotyczących właściwych budynków publicznych i usług publicznych. Wzywa się Radę, by w krótkim terminie przeanalizowała wniosek Komisji dotyczący nowego planu w zakresie efek-tywności energetycznej, który wkrótce ma zostać przed-stawiony; w planie tym bardziej szczegółowo określony zostanie pakiet polityk i działań realizowanych we wszyst-kich ogniwach całego łańcucha dostaw energii. Znajdzie się w nim przegląd realizacji celu UE w zakresie efektywności energetycznej do 2013 roku oraz w razie potrzeby zostaną uwzględnione dalsze działania.

9. Wzywa się Komisję, by zintensyfikowała współpracę z państwami członkowskimi w celu wprowadzenia w życie dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii, w szcze-gólności w odniesieniu do spójnych krajowych systemów wsparcia i spójnych mechanizmów współpracy.

10. UE i jej państwa członkowskie będą promować inwe-stowanie w odnawialne źródła energii oraz bezpieczne i zrównoważone technologie niskoemisyjne oraz będą się koncentrować na realizacji działań priorytetowych dotyczą-cych technologii określonych w europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych. Wzywa się Komisję do przedstawiania nowych inicjatyw dotyczących inteligentnych sieci – także tych związanych z rozwojem pojazdów czystych ekologicznie – magazynowania ener-gii, zrównoważonych biopaliw oraz rozwiązań w zakresie oszczędności energii dla miast.

11. Konieczna jest lepsza koordynacja działań UE i państw członkowskich z myślą o zapewnieniu konsekwencji i spójności w stosunkach zewnętrznych UE z kluczowymi krajami będącymi producentami i odbiorcami oraz kra-jami tranzytowymi. Komisja jest proszona o przekazanie do czerwca 2011 roku komunikatu w sprawie bezpieczeń-stwa dostaw oraz współpracy międzynarodowej z myślą o dalszej poprawie konsekwencji i spójności działań zewnętrznych UE w dziedzinie energii. Wzywa się państwa członkowskie, by od dnia 1 stycznia 2012 r. informowały Komisję o wszystkich nowych i istniejących dwustronnych umowach energetycznych z państwami trzecimi; Komi-


27

ramowych. W związku z powyższym wzywa się Komisję, by:

− sporządziła wnioski służące przyspieszeniu, uproszcze-niu i zmodernizowaniu procedur standaryzacyjnych, zwłaszcza umożliwiających przekształcenie – na okre-ślonych warunkach – norm wypracowanych przez przemysł w normy europejskie,

− zapewniła wskazówki dotyczące stosowania dyrek-tyw w sprawie zamówień publicznych; zamówienia publiczne powinny być zasadniczo lepiej ukierunko-wane na tworzenie większego popytu na innowacyjne towary i usługi,

− przeprowadziła w roku 2011 śródokresowy przegląd odnośnych ram dotyczących pomocy państwa,

− przeanalizowała opcje stworzenia instrumentu walory-zacji praw własności intelektualnej na szczeblu europej-skim, w szczególności w celu ułatwienia MŚP dostępu do rynku wiedzy, i by złożyła Radzie sprawozdanie na ten temat do końca 2011 roku.

21. Wzywa się Komisję do poczynienia szybkich postępów w kluczowych obszarach gospodarki cyfrowej, tak by zapewnić utworzenie do 2015 roku jednolitego rynku cyfrowego, co ma obejmować promowanie i ochronę kre-atywności, rozwój handlu elektronicznego oraz dostępność informacji z sektora publicznego.

22. Należy prowadzić wszelkie działania na rzecz pokonania utrzymujących się jeszcze prawnych i administracyjnych przeszkód w transgranicznym wykorzystywaniu kapitału wysokiego ryzyka. Wzywa się Komisję do przedstawienia do końca 2011 roku propozycji dotyczących:

− udostępnienia we współpracy z podmiotami krajowymi ogólnounijnego systemu w zakresie kapitału wysokiego ryzyka, który opierałby się na EFI i innych stosownych instytucjach fi nansowych,

− wzmocnienia mechanizmu fi nansowania opartego na podziale ryzyka,

− oraz dokonania oceny najlepszych sposobów zaspoka-jania – dzięki podejściu rynkowemu – potrzeb szybko rosnących innowacyjnych przedsiębiorstw. W związku z tym Komisja jest również proszona o zbadanie wyko-nalności inicjatywy innowacyjno-badawczej na rzecz małych przedsiębiorstw.

23. Przeprowadzając konsolidację fi skalną, państwa członkow-skie powinny nadawać priorytet wydatkom sprzyjającym trwałemu wzrostowi gospodarczemu w takich dziedzinach jak badania i innowacje, edukacja i energia.

24. Takie prace powinny być powiązane z jasno określonymi reformami służącymi zwiększeniu efektywności systemów państw członkowskich w zakresie nauki i innowacji. Na szczeblu krajowym państwa członkowskie potwierdzają wolę przeznaczenia przynajmniej 50% dochodów z sys-temu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) na fi nansowa-nie działań związanych z klimatem, w tym innowacyjnych projektów. Powinny również usprawniać wykorzystanie

realizacji celu na rok 2050. Rada Europejska będzie regu-larnie analizować rozwój wypadków.

II. INNOWACJE

16. Inwestycje w edukację, badania, technologie i innowacje są kluczowym czynnikiem napędzającym wzrost gospo-darczy, a innowacyjne pomysły, które można przekuć na nowe komercyjne produkty i usługi, stymulują wzrost i zwiększają liczbę wysokiej jakości miejsc pracy. Rada Europejska wezwała do wdrożenia strategicznego i zin-tegrowanego podejścia służącego pobudzaniu innowacji i pełnemu wykorzystaniu intelektualnego kapitału Europy z korzyścią dla obywateli, przedsiębiorstw – zwłaszcza MŚP – i naukowców. Będzie ona śledzić postępy w ramach działań wynikających ze strategii „Europa 2020”.

17. W związku z tym Rada Europejska zapoznała się z tenden-cjami i postępami ukazanymi w aktualnej tablicy wyników innowacyjności opracowanej przez Komisję. Zwróciła się do Komisji o szybkie opracowanie pojedynczego zintegro-wanego wskaźnika, by możliwe było lepsze monitorowanie postępów w innowacjach. Będzie przyglądać się postępom w tym zakresie.

18. Innowacje pomagają w podejmowaniu najpoważniej-szych wyzwań społecznych, przed którymi stoimy. Wie-dza i zasoby Europy muszą być mobilizowane w spójny sposób, a synergie UE z państwami członkowskimi muszą być wzmacniane, by innowacje przynoszące korzyści spo-łeczne szybciej trafi ały na rynek. Należy rozwijać wspólne programowanie. W tym kontekście ważnym krokiem jest zainicjowanie pilotażowego partnerstwa innowacyjnego na rzecz aktywności i zdrowia osób starszych. Aby osiągać cele długoterminowe i konkretne cele ustalane co roku, Rada będzie musiała regularnie monitorować przebieg prac. Rada podejmie niezbędne decyzje polityczne w sprawie przyszłych partnerstw na rzecz innowacji, zanim zostaną one uruchomione.

19. Europa potrzebuje jednolitej przestrzeni badawczej, aby przyciągać talenty i inwestycje. Utrzymującymi się lukami należy zatem szybko się zająć, a tworzenie europejskiej przestrzeni badawczej musi zostać ukończone do 2014 roku, tak aby stworzyć prawdziwy jednolity rynek wie-dzy, badań i innowacji. W szczególności należy prowa-dzić prace na rzecz zwiększenia mobilności naukowców i zapewnienia im lepszych możliwości zawodowych, zwięk-szenia mobilności słuchaczy studiów wyższego stopnia i atrakcyjności Europy dla naukowców spoza niej. Należy ponadto lepiej rozpowszechniać informacje o działaniach badawczo-rozwojowych finansowanych ze środków publicznych – przy równoczesnym poszanowaniu praw własności intelektualnej – zwłaszcza poprzez stworzenie wykazu działań badawczo-rozwojowych fi nansowanych ze środków unijnych powiązanego z podobnymi wykazami programów badawczo-rozwojowych fi nansowanych na szczeblu krajowym.

20. Należy wspierać prywatne inwestycje w innowacyjne pro-dukty i usługi, w szczególności przez poprawę warunków


28

30. Na marcowym posiedzeniu Rady Europejskiej przyjęta zostanie ostateczna decyzja w sprawie ograniczonej zmiany Traktatu umożliwiającej utworzenie europejskiego mecha-nizmu stabilności.

31. Rada Europejska z zadowoleniem przyjęła oświadczenie szefów państw lub rządów strefy euro oraz instytucji UE znajdujące się w załączniku.

IV. STOSUNKI ZEWNĘTRZNE

32. Rada Europejska przyjęła oświadczenie w sprawie Egiptu i państw regionu (załącznik II).

33. Rada Europejska podkreśliła, że wydarzenia w regionie Morza Śródziemnego sprawiły, iż respektowanie wcześniej-szych porozumień pokojowych oraz osiągnięcie szybkich postępów w bliskowschodnim procesie pokojowym stały się jeszcze pilniejsze. Wyraziła oczekiwanie, że posiedzenie kwartetu w dniu 5 lutego 2011 r. w Monachium będzie stanowić istotny wkład w ten proces.

34. Rada Europejska zatwierdziła konkluzje w sprawie Biało-rusi przyjęte przez Radę do Spraw Zagranicznych w dniu 31 stycznia, w tym decyzję nakładającą środki ogranicza-jące. Unia Europejska ponownie wyraża wolę zwiększenia swojego zaangażowania na rzecz społeczeństwa obywatel-skiego Białorusi. Unia Europejska będzie nadal stosować politykę krytycznego zaangażowania, również przez dialog i za pośrednictwem Partnerstwa Wschodniego; polityka ta będzie uzależniona od poszanowania zasad demokracji, praworządności i praw człowieka. Rada do Spraw Zagra-nicznych będzie regularnie analizować sytuację na Białorusi i jest gotowa – w razie potrzeby – rozważyć zastosowa-nie dalszych ukierunkowanych środków we wszystkich dziedzinach.

***

ZAŁĄCZNIK I

OŚWIADCZENIE SZEFÓW PAŃSTW LUB RZĄDÓW STREFY EURO ORA Z INSTYTUCJI UE

Przywołując swoje oświadczenie z grudnia 2010 r. i ponownie wyrażając gotowość do zrobienia wszystkiego, co konieczne, by zapewnić stabilność strefy euro jako całości, szefowie państw lub rządów strefy euro wraz z instytucjami UE przeanalizowali postępy w realizacji kompleksowej strategii służącej zachowaniu stabilności fi nansowej i zadbaniu o to, by strefa euro wyszła z kryzysu silniejsza.

Strategia ta obejmuje pakiet ustawodawczy dotyczący zarządza-nia gospodarczego, testy warunków skrajnych, naprawę sektora finansowego oraz realizację europejskiego semestru. Ponadto uzgodniono następujące kroki w ramach całościowego pakietu, który ma zostać sfi nalizowany w marcu:

• dalsza pomyślna realizacja istniejących programów z Gre-cją i Irlandią,

• ocena przez Komisję, w porozumieniu z EBC, poczy-nionych w państwach członkowskich strefy euro postę-pów w realizacji środków przyjętych, aby poprawić ich

istniejących funduszy strukturalnych przeznaczonych na projekty badawczo-innowacyjne.

25. Instrumenty UE służące wspieraniu badań, rozwoju i innowacji koniecznie powinny zostać uproszczone, tak aby ułatwić korzystanie z nich najlepszym naukowcom i najbardziej innowacyjnym przedsiębiorstwom, w szcze-gólności przez ustalenie w gronie odpowiednich instytucji na nowo właściwych proporcji między relacjami opartymi na zaufaniu a potrzebą kontroli oraz między gotowością ponoszenia ryzyka a dążeniem do unikania go. Wzywa się Komisję, by do końca 2011 roku przedstawiła propozy-cje, zapewniając spójne wykorzystanie pełnego zakresu instrumentów fi nansowania badań i innowacji w obrębie wspólnych ram strategicznych. Należy zbadać możliwość opracowania odpowiednich mechanizmów służących fi nansowaniu głównych projektów europejskich, które są ważnym bodźcem dla badań i innowacji. Poprawa efek-tywności wydatków publicznych na szczeblu krajowym i szczeblu UE nabrała większego niż kiedykolwiek znacze-nia. W związku z tym do końca roku należy uprościć rozpo-rządzenie fi nansowe, by zapewnić skuteczne mechanizmy realizacji polityk UE.

III. SYTUACJA GOSPODARCZA

26. Rada Europejska dokonała przeglądu sytuacji gospodarczej i odnotowała, że ogólne perspektywy gospodarcze są coraz lepsze, mimo że pewne ważne wyzwania wciąż pozostają aktualne. Uzgodniła ona dalsze działania z myślą o marco-wym posiedzeniu Rady Europejskiej.

27. Rada Europejska wezwała Radę, aby wypracowała w marcu podejście ogólne w sprawie wniosków ustawodawczych Komisji dotyczących zarządzania gospodarczego, przy zapewnieniu pełnego uwzględnienia zaleceń grupy zada-niowej, tak by do końca czerwca osiągnąć ostateczne porozumienie z Parlamentem Europejskim. Pozwoli to wzmocnić pakt stabilności i wzrostu oraz wprowadzić w życie nowe ramy makroekonomiczne.

28. Rada Europejska wezwała Europejski Urząd Nadzoru Bankowego i inne właściwe organy do przeprowadzenia ambitnych testów warunków skrajnych, a państwa człon-kowskie – do zapewnienia konkretnych planów zgodnych z unijnymi zasadami przyznawania pomocy państwa; plany te będą stosowane do banków, w których testy warunków skrajnych uwidoczniły słabości.

29. W kontekście europejskiego semestru i na podstawie przed-stawionej przez Komisję rocznej wizji wzrostu gospodar-czego, Rada Europejska na marcowym posiedzeniu określi priorytety w zakresie reform strukturalnych i konsolidacji fi skalnej na kolejną rundę programów stabilności i kon-wergencji, a także w obszarach kompetencji UE, w tym w zakresie jednolitego rynku. Na tej podstawie i zgodnie ze zintegrowanymi wytycznymi dotyczącymi strategii „Europa 2020” zachęca się państwa członkowskie do przedłożenia w kwietniu krajowych programów reform, a także progra-mów stabilności i konwergencji.


29

pejska podkreśliła, że proces taki musi rozpocząć się natychmiast. Podstawą stosunków UE z Egiptem muszą być zasady określone w układzie o stowarzyszeniu oraz podjęte zobowiązania.

Rada Europejska z zadowoleniem przyjęła pokojowe i godne wyrażenie przez Tunezyjczyków i Egipcjan ich uzasadnionych, demokratycznych aspiracji gospodarczych i społecznych, zgod-nych z wartościami, którymi kieruje się Unia Europejska i które promuje w świecie. Rada Europejska podkreśliła, że demokra-tyczne aspiracje obywateli powinny być rozpatrywane w ramach dialogu i reform politycznych, z pełnym poszanowaniem praw człowieka i podstawowych swobód, a także realizowane poprzez wolne i uczciwe wybory. Wezwała wszystkie strony, by zaanga-żowały się w merytoryczny dialog służący osiągnięciu tego celu.

Unia Europejska jest zdecydowana w pełni wesprzeć procesy przej-ściowe, których efektem będą demokratyczne rządy, pluralizm, lepsze możliwości osiągnięcia dobrobytu gospodarczego i włą-czenia społecznego oraz wzmocniona stabilność regionu. Rada Europejska deklaruje swoje zaangażowanie w nowe partnerstwo oznaczające skuteczniejsze wsparcie w przyszłości, oferowane krajom przeprowadzającym reformy polityczne i gospodarcze; wsparcie to będzie realizowane m.in. poprzez europejską politykę sąsiedztwa i Unię dla Śródziemnomorza.

W związku z tym Rada Europejska:

− zwróciła się do wysokiej przedstawiciel o przekaza-nie naszego przesłania w czasie jej najbliższej wizyty w Tunezji i Egipcie,

− zwróciła się do wysokiej przedstawiciel o opracowa-nie – w ramach tego partnerstwa – pakietu środków służących wsparciu przez UE procesu przejściowego i procesu przemian (przez wzmocnienie instytucji demokratycznych, propagowanie demokratycznego sprawowania rządów i sprawiedliwości społecznej oraz pomoc w przygotowaniu i przeprowadzeniu wolnych i uczciwych wyborów); oraz o ściślejsze powiązanie europejskiej polityki sąsiedztwa i Unii dla Śródziem-nomorza z realizacją tych celów, a także

− zwróciła się do wysokiej przedstawiciel i do Komisji o szybkie dostosowanie odpowiednich instrumentów Unii Europejskiej, aby udostępnić pomoc humanitarną, oraz o zaproponowanie środków i projektów służą-cych stymulowaniu współpracy, wymiany i inwestycji w regionie, aby wspierać rozwój gospodarczy i spo-łeczny, w tym przez przyznanie Tunezji szczególnego statusu.

sytuację budżetową i zwiększyć perspektywy wzrostu gospodarczego,

• konkretne propozycje Eurogrupy dotyczące wzmocnienia Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej, tak by zapewnić niezbędną skuteczność umożliwiającą udzielanie odpowiedniego wsparcia,

• ostateczne określenie – pod kierownictwem przewodni-czącego Eurogrupy – cech operacyjnych europejskiego mechanizmu stabilności zgodnie z mandatem uzgodnio-nym w grudniu.

Opierając się na nowych ramach zarządzania gospodarczego, sze-fowie państw lub rządów podejmą dalsze działania służące zapew-nieniu nowej jakości koordynacji polityki gospodarczej w strefi e euro, aby poprawić konkurencyjność, co doprowadzi do zwiększe-nia konwergencji, nie powodując zaburzeń jednolitego rynku. Do udziału w koordynacji zaproszone zostaną państwa członkowskie spoza strefy euro. Przewodniczący Rady Europejskiej przeprowa-dzi konsultacje z szefami państw lub rządów państw członkowskich strefy euro i przedstawi sprawozdanie, w którym wskaże konkretne dalsze działania zgodne z Traktatem. W tym celu będzie ściśle współpracował z przewodniczącym Komisji. Dopilnuje, by szefo-wie państw lub rządów zainteresowanych państw członkowskich spoza strefy euro byli należycie zaangażowani w ten proces.

***

ZAŁĄCZNIK II

OŚWIADCZENIE W SPRA WIE EGIPTU I PAŃSTW REGIONU

Rada Europejska z najwyższym zaniepokojeniem obserwuje pogarszającą się sytuację w Egipcie. Ostro potępiła akty przemocy i wszystkich, którzy się ich dopuszczają bądź do niej zachęcają. Pod-kreśliła, że wszyscy obywatele mają prawo do swobodnego i poko-jowego manifestowania pod należytą ochroną ze strony organów porządku publicznego. Niedopuszczalne są jakiekolwiek próby ograniczania swobodnego przepływu informacji, w tym akty agresji i groźby wobec dziennikarzy oraz obrońców praw człowieka.

Rada Europejska wezwała władze Egiptu, by wyszły naprzeciw aspiracjom Egipcjan, proponując reformy polityczne, a nie repre-sje. Wszystkie strony powinny okazać wstrzemięźliwość i unikać dalszej przemocy oraz rozpocząć proces przemian prowadzących do powołania rządu, który zyska szerokie poparcie. Rada Euro-


30

rozpoczęła także dialog z niedawno powołanym rządem Egiptu.

6. Sytuacja w Libii nadal budzi poważny niepokój. Wyrażamy głęboką solidarność z obywatelami Libii i z ofi arami reżimu. Stanowczo potępiamy gwałtowne represje stosowane przez reżim libijski wobec swoich obywateli; potępiamy także przypadki rażącego i systematycznego naruszania praw człowieka. Z zadowoleniem przyjmujemy rezolucję nr 1970 Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz odesłanie kwestii Libii do rozpatrzenia przez Międzynarodowy Trybunał Karny. Stosowanie siły wobec ludności cywilnej – zwłasz-cza z użyciem środków wojskowych – jest niedopuszczalne i musi się natychmiast zakończyć. Bezpieczeństwo ludności musi być zagwarantowane wszelkimi dostępnymi środ-kami. Rada Europejska wyraża głębokie zaniepokojenie w związku z atakami skierowanymi przeciwko ludności cywilnej, w tym atakami dokonywanymi z powietrza. Aby chronić ludność cywilną, państwa członkowskie rozważą wszelkie konieczne opcje, pod warunkiem że będzie istnieć uzasadniona potrzeba, jasna podstawa prawna i poparcie ze strony regionu. Osoby odpowiedzialne zostaną pociągnięte do odpowiedzialności i poniosą poważne konsekwencje. Aby zareagować na ten kryzys, będziemy współpracować z Organizacją Narodów Zjednoczonych, Ligą Państw Arabskich, Unią Afrykańską i naszymi międzynarodowymi partnerami. Apelujemy o bezzwłoczne zwołanie posiedze-nia na szczycie z udziałem Ligi Państw Arabskich, Unii Afry-kańskiej i Unii Europejskiej.

7. Pułkownik Muammar Kaddafi musi natychmiast oddać władzę. Jego reżim utracił wszelką legitymację i przestał być dla Unii Europejskiej partnerem do rozmów. Unia Euro-pejska przyjęła środki ograniczające skierowane przeciwko przywódcom Libii oraz przeciw podmiotom posiadającym znaczne aktywa kontrolowane przez reżim; jest również gotowa przyjąć dalsze sankcje.

8. Celem jest, by w Libii niezwłoczne rozpoczął się uporząd-kowany proces demokratyzacji z wykorzystaniem szeroko zakrojonego dialogu. Unia Europejska z zadowoleniem przyjmuje i popiera utworzenie tymczasowej przejściowej rady narodowej z siedzibą w Bengazi, którą UE uważa za politycznego partnera do rozmów. Unia Europejska jest gotowa pomagać Libii w tworzeniu państwa konstytu-cyjnego i rozwijaniu praworządności. Wyraża gotowość do spełnienia próśb ludności Libii o pomoc w ożywieniu libijskiej gospodarki.

9. Nadzwyczajna sytuacja humanitarna w Libii i na jej gra-nicach staje się coraz bardziej niepokojąca; zaostrzają ją masowe przepływy migracyjne spowodowane ostatnimi wydarzeniami. Kwestią priorytetową pozostaje zapew-nienie bezpiecznej ewakuacji obywateli UE i obywateli innych krajów, którzy pragną uciec przed walkami. Unia Europejska i państwa członkowskie uruchomiły pomoc

1. Rada Europejska zebrała się dzisiaj na posiedzeniu nadzwy-czajnym, by omówić wydarzenia w Libii i w południowym sąsiedztwie UE, a także by ustalić kierunek polityczny oraz priorytety przyszłej polityki UE i jej działań.

2. Demokratyczne powstania powodują radykalne zmiany w krajach południowego sąsiedztwa UE, niosąc nowe nadzieje i dając sposobność budowania przyszłości opartej na demokracji, pluralizmie, praworządności, prawach czło-wieka i sprawiedliwości społecznej. Postęp i demokracja idą w parze. Rada Europejska wyraża uznanie dla odwagi wyka-zywanej przez mieszkańców tego regionu i potwierdza, że to oni muszą decydować o swojej przyszłości, wykorzystując pokojowe i demokratyczne środki.

3. Wszystkie kraje w regionie muszą podjąć lub przyspie-szyć reformy polityczne i gospodarcze. Unia Europejska będzie wspierać wszelkie działania prowadzące ku demo-kratycznym przemianom, systemy polityczne umożliwia-jące pokojowe zmiany, wzrost gospodarczy i dobrobyt, a także bardziej proporcjonalną dystrybucję dochodów z gospodarki. W tym kontekście Rada Europejska z dużym zadowolenie przyjmuje oświadczenie wydane przez króla Maroka dotyczące utworzenia komitetu konsultacyjnego mającego opracować zmiany w konstytucji; zmiany te mają zostać przedstawione do zatwierdzenia obywatelom Maroka. Wsparcie UE będzie zależne od postępów, jakie osiągają partnerzy na drodze do transformacji. Ponieważ jednym z najważniejszych celów jest stworzenie solidnych instytucji demokratycznych, zacieśnienie stosunków par-lamentarnych między Europą a tym regionem jest kwestią najwyższej wagi.

4. Jeżeli chodzi o Tunezję, Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje informację, że wybory do zgromadzenia kon-stytucyjnego odbędą się w dniu 24 lipca 2011 r. UE jest gotowa udzielić − w ścisłym porozumieniu z władzami Tunezji − niezbędnego wsparcia w tym względzie, w tym przez przyznanie Tunezji szczególnego statusu. Gdy tylko władze Tunezji będą gotowe, UE jest skłonna udzielić temu krajowi wsparcia w stawianiu czoła wyzwaniom gospodar-czo-społecznym. Unia Europejska będzie się nadal anga-żować w perspektywie długoterminowej w propagowanie rozwoju gospodarczo-społecznego. Solidarność, jaką oby-watele Tunezji wykazali wobec ludności uciekającej z Libii, zasługuje na najwyższe uznanie i poparcie.

5. Rada Europejska popiera demokratyczne przemiany w Egipcie. Z zadowoleniem przyjmuje szybkie przedstawie-nie pierwszych propozycji dotyczących zmiany konstytucji i zachęca władze Egiptu do wytrwałości w prowadzeniu reform politycznych i do stworzenia warunków do całkowi-tego przejścia do demokracji, w tym przez zniesienie stanu wyjątkowego. Unia Europejska jest gotowa uruchomić pełne wsparcie zgodnie z priorytetami obywateli Egiptu;

NADZWYCZAJNE POSIEDZENIE RADY EUROPEJSKIEJ 11 MARCA 2011 R.

OŚWIADCZENIE


31

lepiej ukierunkować je na obecne potrzeby. W związku z tym Komisja i Wysoki Przedstawiciel powinni potrak-tować priorytetowo metody podejścia ukierunkowane na dane państwo i oparte na wynikach.

14. W perspektywie średnioterminowej Rada Europejska wzywa do ustanowienia nowego partnerstwa z tym regionem zgodnie ze swoim oświadczeniem z dnia 4 lutego 2011 r. W tym kontekście Rada Europejska z dużym zadowoleniem przyjmuje wspólny komunikat Komisji i Wysokiego Przedstawiciela, w którym zapro-ponowano partnerstwo na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu z południowym regionem Morza Śródziem-nego, mające za podstawę zróżnicowane i oparte na zachę-tach podejście z wykorzystaniem wszystkich instrumentów UE. Partnerstwo takie powinno być również oparte na głęb-szej integracji gospodarczej, szerszym dostępie do rynku i na współpracy politycznej. Rada Europejska apeluje do Rady, by niezwłocznie przeanalizowała wnioski przedsta-wione we wspomnianym komunikacie, a w szczególności warunki, na których wsparcie udzielane przez UE jej part-nerom mogłoby zostać zwiększone. Rada Europejska ocze-kuje kolejnego komunikatu na temat europejskiej polityki sąsiedztwa.

15. Niezwykle ważne będzie także udostępnienie krajom w regionie środków służących odbudowie i modernizacji ich gospodarek. Rozwój gospodarczy i perspektywy zatrud-nienia, zwłaszcza młodych ludzi, są niezwykle ważnymi czynnikami stabilizującymi demokrację. Rada powinna w trybie pilnym uzgodnić będące w opracowaniu wnioski dotyczące paneurośródziemnomorskich reguł pochodze-nia, a Komisja proszona jest o przedstawienie wniosków dotyczących dalszych sposobów zwiększenia wymiany handlowej i zagranicznych inwestycji bezpośrednich w regionie w perspektywie krótko-, średnio- i długoter-minowej. Równie pilna jest kwestia ożywienia sektora turystyki w regionie. Rada powinna szybko przeanalizo-wać wnioski Komisji dotyczące wypłat środków powraca-jących do Europejskiego Banku Inwestycyjnego i zbadać dalsze możliwości zwiększenia ogólnej zdolności udzielania wsparcia fi nansowego przez EBI. Duże znaczenie ma koor-dynacja działań z innymi międzynarodowymi instytucjami fi nansowymi.

16. Wyciągając wnioski z ostatnich wydarzeń, Unia Europejska wyraża również gotowość do weryfi kacji zadań Unii dla Śródziemnomorza; weryfi kacja ta miałaby na celu propa-gowanie demokracji i wspieranie stabilności w regionie. Należy nadać nowy impuls konkretnym środkom i pro-jektom, by wzmocnić instytucje demokratyczne, zwięk-szyć wolność wyrażania opinii, w tym swobodny dostęp do Internetu, ugruntować społeczeństwo obywatelskie, wesprzeć gospodarkę, zmniejszyć ubóstwo i zająć się kwe-stią niesprawiedliwości społecznej.

17. Unia Europejska jest świadoma dalekosiężnego poli-tycznego i gospodarczego oddziaływania omawianych wydarzeń na region w szerszej perspektywie i apeluje o wznowienie bliskowschodniego procesu pokojowego.

humanitarną i zobowiązały się do dalszej pomocy ludności w Libii oraz osobom przekraczającym granice tego kraju, w ścisłej współpracy z Wysokim Komisarzem ONZ ds. Uchodźców, Biurem ds. Koordynacji Pomocy Huma-nitarnej, Międzynarodową Organizacją ds. Migracji, Międzynarodowym Komitetem Czerwonego Krzyża / Międzynarodową Federacją Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca oraz organizacjami poza-rządowymi. Unia Europejska apeluje do wszystkich zaan-gażowanych stron o umożliwienie agencjom i podmiotom świadczącym pomoc humanitarną dostępu do każdego rejonu, w którym pomoc ta jest potrzebna; jest również gotowa wspierać ich działania. W tym celu Unia Europejska zwiększy koordynację swoich działań, aby zapewnić spójne i skuteczne wykorzystanie środków i zdolności, zgodnie z zasadami humanitarnymi.

10. Państwa członkowskie, które najbardziej odczuwają skutki przepływów migracyjnych, wymagają konkretnych prze-jawów naszej solidarności. UE i państwa członkowskie są gotowe udzielać niezbędnego wsparcia w zależności od rozwoju sytuacji. UE, zwłaszcza w ramach operacji Her-mes 2011 prowadzonej przez agencję Frontex, będzie nadal uważnie obserwować oddziaływanie wydarzeń na przepływy migracyjne zarówno wewnątrz regionu, jak i ukierunkowane na zewnątrz. W szczególności apeluje się do państw członkowskich o udostępnienie agencji Frontex – stosownie do potrzeb – dalszego personelu i dalszych zasobów technicznych. Komisja jest proszona o udostępnienie dodatkowych zasobów. Rada Europej-ska apeluje o szybkie osiągnięcie porozumienia w sprawie rozporządzenia rozszerzającego możliwości działania tej agencji.

11. Unia Europejska będzie się konsultować z krajami odno-śnego regionu w sprawie wsparcia fi nansowego i technicz-nego służącego poprawie kontroli granic i zarządzania nimi oraz w sprawie środków wspomagających powrót migran-tów do krajów pochodzenia. Rada Europejska zwraca się do Rady WSiSW o niezwłoczne zwołanie posiedzenia. Ponadto Rada we współpracy z Komisją proszona jest o przedstawienie, przed czerwcowym posiedzeniem Rady Europejskiej, planu dotyczącego rozwijania możliwości zarządzania przepływami migrantów i uchodźców.

12. Należy propagować kompleksowe podejście do kwestii migracji zgodnie z globalnym podejściem UE. W związku z tym Unia Europejska musi także zareagować na wyzwanie, jakim jest mobilność, i propagować kontakty międzyludz-kie wykorzystaniem z takich instrumentów, jak partnerstwa na rzecz mobilności z udziałem wszystkich partnerów, któ-rzy osiągnęli dostateczny postęp w procesie reform i współ-pracują w zwalczaniu handlu ludźmi i nielegalnej imigracji. Komisja jest proszona o przedstawienie wniosków służą-cych pobudzeniu wymiany młodzieży między Europą a południową częścią regionu śródziemnomorskiego.

13. Na poziomie bardziej ogólnym istniejące programy part-nerstwa i pomocy zostaną poddane szybkiej weryfi kacji – w ścisłej współpracy z naszymi partnerami w regionie – by


32

listopada 2010 r. i w pełni je realizować, jako że dokumenty te określają zasadnicze cechy europejskiego mechanizmu stabilności (zob. załącznik II). W wyniku dyskusji sformu-łowano następujące wnioski:

• Możliwość fi nansowaniaEuropejski mechanizm stabilności będzie miał ogólną zdolność udzielania pożyczek w wysokości 500 mld EUR. Podczas przechodzenia z Europejskiego Instrumentu Sta-bilności Finansowej do europejskiego mechanizmu sta-bilności skonsolidowana zdolność udzielania pożyczek nie przekroczy powyższej kwoty. Efektywna zdolność udzielania pożyczek w ramach europejskiego mechani-zmu stabilności zostanie zapewniona przez wprowadzenie odpowiedniej kombinacji kapitału wpłaconego, kapitału na żądanie i gwarancji. Zostanie ustalony harmonogram stopniowego wpłacania kapitału, z pełnym poszanowaniem krajowych procedur parlamentarnych.

Do chwili wejścia w życie europejskiego mechanizmu stabilności Europejski Instrument Stabilności Finansowej osiągnie pełną uzgodnioną zdolność udzielania pożyczek w wysokości 440 mld EUR.

• InstrumentySzefowie państw lub rządów przypominają, że w ramach europejskiego mechanizmu stabilności wsparcie fi nansowe będzie udzielane wtedy, gdy wystąpi o nie członek strefy euro i gdy taka interwencja zostanie uznana za nieodzowną w celu zabezpieczenia stabilności strefy euro jako całości. Wszelkie decyzje w tym zakresie będą podejmowane jed-nomyślnie na podstawie analizy zdolności obsługi zadłu-żenia przez zainteresowane państwo członkowskie; analiza ta zostanie przeprowadzona przez Komisję i MFW we współpracy z EBC. Pomoc fi nansowa będzie uzależniona od ścisłego spełnienia stosownych warunków w ramach makroekonomicznego programu dostosowawczego.

Pomoc fi nansowa z europejskiego mechanizmu stabilno-ści i Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej będzie udzielana w formie pożyczek. Niemniej jednak, aby zmaksymalizować opłacalność swojego wsparcia, europejski mechanizm stabilności i Europejski Instrument Stabilności Finansowej mogą również, w wyjątkowych przypadkach, podejmować interwencje na pierwotnym rynku długu w kontekście programu zakładającego ścisłe spełnienie stosownych warunków.

• Warunki fi nansoweCeny w ramach Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej powinny zostać obniżone w celu lepszego uwzględnienia zdolności obsługi zadłużenia przez kraje otrzymujące pomoc, przy czym powinny one być wyższe

1. Zatwierdzono pakt na rzecz euro, który wprowadza ściślej-szą koordynację polityki gospodarczej służącą zwiększeniu konkurencyjności i konwergencji (w załączniku). Pakt ten zostanie przedstawiony podczas posiedzenia Rady Euro-pejskiej, które odbędzie się w dniach 24–25 marca 2011 r., tak by państwa członkowskie spoza strefy euro mogły wskazać, czy zamierzają w nim uczestniczyć. Jednocześnie państwa członkowskie strefy euro powinny określić pierw-sze środki, jakie zobowiązują się wdrożyć w ramach paktu w przyszłym roku.

2. Szefowie państw lub rządów strefy euro ocenili postępy poczynione od posiedzenia Rady Europejskiej, które odbyło się w dniu 4 lutego 2011 r., w zakresie wszechstron-nej reakcji na kryzys; celem jest zakończenia prac nad tym pakietem przed posiedzeniem Rady Europejskiej w dniach 24–25 marca.

3. Z zadowoleniem przyjmują postępy poczynione we wdra-żaniu bieżących programów MFW/UE w Grecji i Irlandii, jak i zdecydowane zobowiązanie:

− Grecji, która podjęła się nadal skrupulatnie realizować reformy strukturalne, zintensyfi kować tworzenie zdol-ności w zakresie przeprowadzania tych reform, w pełni i szybko zakończyć ogłoszony przez siebie, warty 50 mld EUR program prywatyzacji i rozwoju rynku nierucho-mości oraz wprowadzić rygorystyczne i stabilne ramy budżetowe oparte na jak najmocniejszej podstawie prawnej; decyzję w tej sprawie ma podjąć rząd Grecji,

− Irlandii, która podjęła się wprowadzić rygorystyczne i stabilne ramy budżetowe – w oparciu o jak najmocniej-szą podstawę prawną – oraz zrealizować cele budżetowe przez przewidziane w programie redukcje wydatków i wzrost dochodów.

4. Przywołując swoje oświadczenie z dnia 4 lutego w spra-wie oceny przez Komisję, w porozumieniu z EBC, realiza-cji środków przyjętych, aby poprawić sytuację budżetową i perspektywy wzrostu gospodarczego, szefowie państw lub rządów z zadowoleniem przyjmują postępy poczy-nione w kilku państwach członkowskich. W szczególno-ści szefowie państw lub rządów, przewodniczący Komisji i prezes EBC przyjmują z zadowoleniem i popierają pakiet dalekosiężnych środków – ogłoszony dzisiaj przez Portu-galię – dotyczących reform budżetowych, fi nansowych i strukturalnych.

5. Szefowie państw lub rządów strefy euro zwracają się do ministrów fi nansów o zakończenie prac nad europejskim mechanizmem stabilności i Europejskim Instrumentem Stabilności Finansowej przed Radą Europejską, która odbę-dzie się w dniach 24–25 marca 2011 r. Prace te powinny być w pełni zgodne z konkluzjami Rady Europejskiej z grudnia 2010 roku i z oświadczeniem Eurogrupy z dnia 28

Oświadczenie szefów państw lub rządów strefy euro –

11 marca 2011 r.

Szefowie państw lub rządów strefy euro przyjęli następujące konkluzje:


33

i uniknięcia szkodliwych zakłóceń równowagi. Konkurencyjność ma zasadnicze znaczenie dla szybszego i trwalszego wzrostu UE w perspektywie średnio- i długoterminowej, dla podniesienia poziomu dochodów obywateli i dla zachowania naszych modeli społecznych. Zachęca się państwa członkowskie spoza strefy euro do uczestniczenia w pakcie na zasadzie dobrowolności.

Nowe działania na rzecz ściślejszej koordynacji polityki gospodar-czej w celu zwiększenia konkurencyjności i konwergencji opierają się na czterech zasadach przewodnich:

a) pakt będzie zgodny z funkcjonującym w UE modelem zarządzania gospodarczego i będzie wzmacniał ten model, wprowadzając jednocześnie wartość dodaną. Będzie on spójny z istniejącymi instrumentami (strategią „UE 2020”, semestrem europejskim, zintegrowanymi wytycz-nymi, paktem stabilności i wzrostu oraz nowymi ramami nadzoru makroekonomicznego) oraz będzie się na nich opierał. W ramach paktu podjęte zostaną szczególne dzia-łania wykraczające poza działania już istniejące; obejmie on konkretne zobowiązania i działania, które są bardziej ambitne niż te już uzgodnione, a towarzyszyć mu będzie harmonogram, zgodnie z którym będą one realizowane. Te nowe zobowiązania zostaną następnie włączone w krajowe programy reform i programy stabilności i będą przedmio-tem regularnego nadzoru, przy czym główna rola w moni-torowaniu wykonywania zobowiązań przypadnie Komisji, a w prowadzonych działaniach uczestniczyć również będą wszystkie stosowne składy Rady i Eurogrupa. Parlament Europejski będzie w całym zakresie odgrywać swoją rolę zgodnie z przysługującymi mu kompetencjami. Partnerzy społeczni będą w pełni zaangażowani w działania prowa-dzone na szczeblu UE dzięki temu, że będą uczestniczyć w organizowanym trójstronnym szczycie społecznym;

b) pakt ten będzie konkretny i ukierunkowany na realizację działań i obejmie priorytetowe obszary polityki, które mają zasadnicze znaczenie dla zwiększania konkurencyjności i konwergencji. Będzie on koncentrował się na działaniach w dziedzinach, które leżą w kompetencji państw członkow-skich. Wspólne cele w wybranych obszarach polityki będą uzgadniane na szczeblu szefów państw lub rządów. Państwa członkowskie uczestniczące w pakcie będą dążyć do osią-gnięcia tych celów przy zastosowaniu własnych kombinacji polityki fi skalnej i pieniężnej, mając na uwadze stojące przed nimi konkretne wyzwania;

c) co roku każdy szef państwa lub rządu podejmować będzie konkretne zobowiązania krajowe. Podejmując takie zobo-wiązania, państwa członkowskie będą brać pod uwagę sto-sowane w Europie i w odniesieniu do innych strategicznych partnerów sprawdzone wzorce i poziomy referencyjne ustalane w odniesieniu do podmiotów osiągających naj-lepsze wyniki.

Wykonywanie zobowiązań i dokonywanie postępów na rzecz realizacji wspólnych celów politycznych będzie monitorowane co roku – na podstawie sprawozdania przy-gotowywanego przez Komisję – na szczeblu politycznym przez szefów państw lub rządów strefy euro i innych państw uczestniczących w pakcie. Ponadto państwa członkowskie

od kosztów fi nansowania tego instrumentu, z należytym uwzględnieniem ryzyka oraz zgodne z zasadami usta-lania cen opracowanymi przez MFW. Te same zasady będą miały zastosowanie do europejskiego mechanizmu stabilności.

W tym kontekście i w związku ze zobowiązaniami podję-tymi przez Grecję w ramach jej programu dostosowaw-czego stopa procentowa zaciągniętych przez nią pożyczek zostanie dostosowana o 100 punktów bazowych. Ponadto terminy płatności odnoszące się do wszystkich pożyczek programowych udzielonych Grecji zostaną przedłużone do siedmiu i pół roku, zgodnie z zasadami MFW.

Ministrowie fi nansów określą uwarunkowania dotyczące wykonania tych decyzji.

6. Wszystkie państwa członkowskie zadbają o to, by kon-kretne plany zgodne z unijnymi zasadami przyznawania pomocy państwa były stosowane do banków, w których testy warunków skrajnych uwidoczniły słabości, oraz by prace nad tymi planami zakończyły się do lata bieżącego roku.

7. Szefowie państw lub rządów wzywają ministrów fi nansów do zakończenia prac nad sześcioma wnioskami ustawodaw-czymi Komisji dotyczącymi zarządzania gospodarczego oraz do wypracowania do końca marca podejścia ogólnego zapewniającego pełną realizację zaleceń grupy zadaniowej. W tym kontekście uzgadniają oni, że ustalenie liczbowego punktu odniesienia wynoszącego 1/20 w odniesieniu do obniżenia długu, które ma podlegać ocenie uwzględniającej wszystkie czynniki, zgodnie z wnioskiem Komisji, powinno stanowić integralny element tego pakietu. Wszyscy sze-fowie państw lub rządów popierają przyjęcie projektu dyrektywy w sprawie krajowych ram budżetowych. Usta-lając działania w ramach paktu stabilności i wzrostu, Rada powinna zasadniczo postępować zgodnie z zaleceniami Komisji lub wyjaśniać swoje stanowisko na piśmie.

8. Szefowie państw lub rządów zgadzają się, że należy przeana-lizować wprowadzenie podatku od transakcji fi nansowych oraz że koncepcję tę należy dalej rozwijać na poziomie strefy euro, na poziomie UE i na poziomie międzynarodowym.

***

ZAŁĄCZNIK I

PAKT NA RZECZ EUROŚCIŚLEJSZA KOORDYNACJA POLITYKI

GOSPODARCZEJ SŁUŻĄCA ZWIĘKSZENIU KONKURENCYJNOŚCI I KONWERGENCJI

Szefowie państw i rządów strefy euro podjęli decyzję o przyjęciu paktu na rzecz euro, który ma wzmocnić fi lar gospodarczy unii walutowej, wprowadzić nową jakość do koordynacji polityki gospodarczej w strefi e euro, zwiększyć konkurencyjność, a tym samym zwiększyć stopień konwergencji. Pakt ten w głównej mierze dotyczy tych dziedzin, które objęte są kompetencjami krajowymi i które mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia konkurencyjności


34

cyjności, ze szczególną uwagą traktowane będą jednak te kraje, które stoją przed największymi wyzwaniami w tym zakresie. Aby zapewnić zrównoważony i powszechny wzrost w całej strefi e euro, przewidziane zostaną konkretne instrumenty i wspólne inicjatywy służące wspieraniu konkurencyjności w wolniej rozwijających się regionach.

Każdy kraj będzie odpowiedzialny za szczegółowe działania poli-tyczne, które postanowi podjąć, aby wspierać konkurencyjność, jednak następujące reformy będą traktowane jako priorytetowe:

(i) respektowanie krajowych tradycji w zakresie dialogu spo-łecznego i stosunków pracy, działania służące zapewnieniu ewolucji kosztów odzwierciedlającej wydajność, takie jak:

• dokonanie przeglądu ustaleń w zakresie ustalania wyna-grodzeń oraz, w razie konieczności, poziomu centra-lizacji w procesie negocjacji, a także mechanizmów indeksacji, z jednoczesnym zachowaniem autonomii partnerów społecznych w negocjacjach zbiorowych,

• dopilnowanie, by porozumienia płacowe w sektorze publicznym wspierało działania na rzecz konkurencyj-ności w sektorze prywatnym (z uwzględnieniem istot-nego wpływu sygnalizującego, jaki mają wynagrodzenia w sektorze publicznym);

(ii) działania na rzecz zwiększenia wydajności, takie jak:

• dalsze otwieranie sektorów chronionych w drodze dzia-łań podejmowanych na szczeblu krajowym w celu usu-wania nieuzasadnionych ograniczeń w zakresie usług specjalistycznych oraz w sektorze detalicznym, tak aby wspierać konkurencyjność i efektywność, z pełnym poszanowaniem dorobku prawnego Wspólnoty,

• konkretne działania mające poprawić systemy edukacji i propagować badania i rozwój, innowacje oraz dosko-nalenie infrastruktury,

• działania mające poprawić otoczenie biznesowe, zwłasz-cza dla MŚP, w szczególności przez usuwanie barier biu-rokratycznych oraz poprawianie ram regulacyjnych (np. prawo upadłościowe, kodeks handlowy).

b) Wspieranie zatrudnieniaSprawnie funkcjonujący rynek pracy ma zasadnicze znacznie dla konkurencyjności strefy euro. Postęp będzie oceniany na pod-stawie następujących wskaźników: wskaźniki bezrobocia długo-terminowego i bezrobocia osób młodych, jak również wskaźniki uczestnictwa w rynku pracy.

Każdy kraj będzie odpowiedzialny za szczegółowe działania poli-tyczne, które postanowi podjąć, aby wspierać zatrudnienie, jednak następujące reformy będą traktowane jako priorytetowe:

• reformy rynku pracy w celu propagowania modelu elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (fl exicurity), ograniczanie pracy nierejestrowanej oraz zwiększanie uczestnictwa w rynku pracy,

• uczenie się przez całe życie,

• reformy systemu podatkowego, takie jak obniżenie opodatkowania pracy, aby uczynić ją opłacalną, z zacho-waniem ogólnych dochodów podatkowych, a także podejmowanie działań na rzecz ułatwienia uczestnictwa

zobowiązują się zasięgać opinii swoich partnerów na temat poszczególnych istotnych reform gospodarczych, które mogą wywołać efekty zewnętrzne, przed przyjęciem tych reform;

d) państwa członkowskie strefy euro są w pełni zaangażowanie w ukończenie tworzenia jednolitego rynku, który ma zasad-nicze znaczenie dla zwiększenia konkurencyjności w UE i strefi e euro. Proces ten będzie w pełni zgodny z Traktatem. Pakt będzie w pełni respektował integralność jednolitego rynku.

Nasze cele

Państwa członkowskie strefy euro zobowiązują się zastosować wszelkie środki konieczne, aby osiągnąć następujące cele:

• Wspieranie konkurencyjności

• Wspieranie zatrudnienia

• Dalsze przyczynianie się do stabilności finansów publicznych

• Wzmacnianie stabilności fi nansowej

Każde państwo członkowskie uczestniczące w pakcie przedstawi konkretne środki, które zastosuje, aby osiągnąć wyżej wymienione cele. Jeżeli państwo członkowskie może wykazać, że w danej dzie-dzinie lub danych dziedzinach działanie nie jest konieczne, nie będzie uwzględniać takiego działania. Wybór konkretnych dzia-łań politycznych koniecznych do osiągnięcia wspólnych celów pozostaje w gestii poszczególnych państw, ale szczególną uwagę poświęci się zestawowi proponowanych środków wymienionych poniżej.

Konkretne zobowiązania polityczne i monitorowanie

Postępy w osiąganiu wspomnianych wyżej wspólnych celów będą monitorowane pod względem politycznym przez szefów państw lub rządów na podstawie szeregu wskaźników obejmujących konkurencyjność, zatrudnienie, stabilność budżetową i stabilność fi nansową. Określone zostaną kraje, przed którymi stoją istotne wyzwania w którejkolwiek z tych dziedzin; będą one także musiały zobowiązać się do zmierzenia się z tymi wyzwaniami w konkret-nym terminie.

a) Wspieranie konkurencyjnościOceny postępu dokonywać się będzie na podstawie rozwoju sytu-acji w dziedzinie wynagrodzeń i wydajności oraz potrzeb w zakresie dostosowania konkurencyjności. Aby ocenić, czy ewolucja wyna-grodzeń przebiega zgodnie z wydajnością, monitorowane będą jednostkowe koszty pracy w danym okresie poprzez porównywa-nie rozwoju sytuacji w innych krajach strefy euro oraz u głównych porównywalnych partnerów handlowych. W przypadku każdego kraju jednostkowe koszty pracy będą oceniane w odniesieniu do gospodarki jako całości, a także w odniesieniu do każdego głów-nego sektora (produkcja, usługi, jak również sektory dóbr wymie-nialnych i niewymienialnych). Znaczne i trwałe trendy wzrostowe mogą prowadzić do erozji konkurencyjności, w szczególności jeżeli będą się one łączyć z rosnącym defi cytem obrotów bieżących oraz zmniejszającym się udziałem eksportu w rynku. We wszystkich krajach należy podjąć działania na rzecz zwiększenia konkuren-


35

W tym kontekście państwa członkowskie zobowiązują się do wprowadzenia krajowego ustawodawstwa w zakresie reorganizacji kryzysowej banków, z pełnym poszanowaniem dorobku prawnego Wspólnoty. Regularnie będą przeprowadzane rygorystyczne testy warunków skrajnych w odniesieniu do banków; testy te będą koor-dynowane na szczeblu UE. Ponadto przewodniczący Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (ESRB) i przewodniczący Euro-grupy będą regularnie proszeni o przedstawianie szefom państw lub rządów informacji dotyczących kwestii związanych ze stabilno-ścią makrofi nansową i zmianami makroekonomicznymi w strefi e euro, które wymagają szczegółowych działań. W odniesieniu do każdego państwa członkowskiego uważnie będzie monitorowany w szczególności poziom zadłużenia sektora prywatnego: zadłu-żenie banków, gospodarstw domowych i przedsiębiorstw innych niż fi nansowe.

***

Oprócz wspomnianych wyżej kwestii przedmiotem uwagi będzie koordynacja polityki podatkowej.

Opodatkowanie bezpośrednie pozostaje w kompetencji krajowej. Pragmatyczna koordynacja polityk podatkowych jest niezbędnym elementem ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej w strefi e euro w celu wspierania konsolidacji fi skalnej i wzrostu gospodar-czego. W tym kontekście państwa członkowskie zobowiązują się prowadzić zorganizowane dyskusje dotyczące kwestii polityki podatkowej, zwłaszcza po to, by zapewnić wymianę sprawdzonych wzorców, kwestii unikania szkodliwych praktyk oraz wniosków w zakresie zwalczania oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania.

Określenie wspólnej podstawy opodatkowania osób prawnych mogłoby być jednym z neutralnych pod względem dochodów sposobów zapewniających spójność krajowych systemów podat-kowych, z jednoczesnym poszanowaniem krajowych strategii podatkowych, i przyczynić się do stabilności budżetowej oraz konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw. Komisja zamie-rza przedstawić w najbliższych tygodniach wniosek ustawodaw-czy w sprawie wspólnej jednolitej podstawy opodatkowania osób prawnych.

Konkretne coroczne zobowiązania

Aby pokazać rzeczywiste zaangażowanie na rzecz zmian i nadać niezbędny polityczny impuls działaniom na rzecz osiągnięcia naszych wspólnych celów, co roku państwa członkowskie strefy euro będą na najwyższym szczeblu uzgadniać zestaw konkretnych działań, które będzie trzeba zrealizować w ciągu 12 miesięcy. Każdy kraj będzie odpowiadał za wybór konkretnych środków politycz-nych, które będzie trzeba wprowadzić, jednak przy dokonywaniu takiego wyboru kraje będą w szczególności uwzględniać wspo-mniane wyżej kwestie. Stosowne zobowiązania zostaną również odzwierciedlone w przedkładanych corocznie krajowych progra-mach reform i programach stabilności, które będą oceniane przez Komisję, Radę i Eurogrupę w kontekście europejskiego semestru.

Kolejne działania

Niniejszy pakt zostanie formalnie przyjęty na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniu 24 marca przez państwa członkowskie strefy

w rynku pracy osobom zapewniającym drugie źródło dochodu w gospodarstwach domowych.

c) Zwiększenie stabilności fi nansów publicznychAby zapewnić pełną realizację paktu stabilności i wzrostu, nastę-pujące kwestie będą traktowane z najwyższą uwagą:

• Stabilność świadczeń emerytalnych, świadczeń związanych z opieką zdrowotną i świadczeń socjalnych

Stosowna ocena zostanie przeprowadzona zwłaszcza na podsta-wie wskaźników dotyczących luki w długookresowej stabilności fi nansów publicznych1. Wskaźniki te mierzą, czy poziomy zadłu-żenia pozwalają zachować zdolność obsługi zadłużenia; ocena ta odbywa się na podstawie bieżących polityk, zwłaszcza systemów emerytalnych, systemów opieki zdrowotnej i systemów świadczeń socjalnych, a także z uwzględnieniem czynników demografi cznych.

Reformy niezbędne do zapewnienia stabilności i adekwatności świadczeń emerytalnych i socjalnych mogłyby obejmować:

• dostosowanie systemu emerytalnego do krajowej sytuacji demografi cznej, na przykład poprzez dosto-sowanie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę do średniego trwania życia lub poprzez podniesienie współczynnika aktywności zawodowej,

• ograniczenie systemów wczesnych emerytur i stoso-wanie ukierunkowanych zachęt służących zatrudnia-niu starszych pracowników (w szczególności w wieku powyżej 55 lat).

• Krajowe zasady fi skalne

Państwa członkowskie strefy euro zobowiązują się do odzwiercie-dlenia unijnych zasad fi skalnych określonych w pakcie stabilności i wzrostu w swoim ustawodawstwie krajowym. Państwa członkow-skie zachowają możliwość wyboru konkretnego krajowego instru-mentu prawnego, który zastosują, jednak dopilnują, by wybrany instrument był wystarczająco mocny, wiążący i trwały (np. kon-stytucja lub ustawodawstwo ramowe). Dokładne sformułowanie zasady również pozostanie w gestii każdego kraju (przykładowo zasada ta mogłaby przyjąć postać „hamulca zadłużenia”, zasady dotyczącej salda pierwotnego lub zasady dotyczącej wydatków), powinno ono jednak gwarantować dyscyplinę budżetową zarówno na szczeblu krajowym, jak i na niższych szczeblach. Komisja będzie miała sposobność – przy pełnym poszanowaniu prerogatyw parlamentów narodowych – odnieść się do konkretnej zasady fi skalnej, zanim zostanie ona przyjęta, tak by zagwarantować, że jest ona zgodna z zasadami UE i że odgrywa względem nich rolę wspomagającą.

d) Wzmocnienie stabilności fi nansowejSilny sektor fi nansowy ma kapitalne znaczenie dla ogólnej stabil-ności strefy euro. Została już zainicjowana kompleksowa reforma unijnych ram nadzoru i regulacji w sektorze fi nansowym.

1 Luka w długookresowej stabilności finansów publicznych jest wskaźnikiem uzgodnionym przez Komisję i państwa członkowskie do celów oceny stabilności budżetowej.


36

chronić pieniądze podatników i żeby dać prywatnym wierzycielom wyraźny sygnał, że ich roszczenia mają charakter podporządko-wany względem roszczeń sektora ofi cjalnego, pożyczka w ramach europejskiego mechanizmu stabilizacyjnego będzie posiadać status uprzywilejowany i będzie podporządkowana wyłącznie względem pożyczki z MFW.

Pomoc udzielana państwu członkowskiemu strefy euro będzie się opierać na rygorystycznym programie korekty gospodarczej i fi skalnej oraz na wnikliwej analizie zdolności obsługi zadłużenia przeprowadzanej przez Komisję Europejską i MFW, we współ-pracy z EBC.

Na tej podstawie ministrowie Eurogrupy podejmą jednomyślną decyzję o udzieleniu pomocy.

W przypadku krajów uznanych za wypłacalne – na podstawie ana-lizy zdolności obsługi zadłużenia przeprowadzonej przez Komisję Europejską i MFW, we współpracy z EBC – wierzyciele z sektora prywatnego byliby zachęcani do utrzymania swojego zaangażowa-nia zgodnie z międzynarodowymi zasadami i w pełnej zgodności z praktykami MFW. Gdyby nieoczekiwanie pojawiły się oznaki niewypłacalności, dane państwo członkowskie będzie musiało negocjować ze swoimi wierzycielami z sektora prywatnego kom-pleksowy plan restrukturyzacyjny – zgodnie z praktykami MFW – w celu przywrócenia zdolności obsługi zadłużenia. Jeżeli dzięki tym środkom możliwe będzie osiągnięcie zdolności obsługi zadłużenia, europejski mechanizm stabilizacyjny będzie mógł udzielić wsparcia płynnościowego.

Aby ułatwić ten proces, od czerwca 2013 roku do warunków wszystkich nowych obligacji skarbowych emitowanych w strefi e euro wprowadzone zostaną – tak, aby zachować płynność rynku – standardowe i identyczne klauzule wspólnego działania. Klauzule te byłyby spójne z klauzulami powszechnie stosowanymi na mocy prawa brytyjskiego i amerykańskiego w następstwie sprawozdania grupy państw G–10 na temat klauzul wspólnego działania, w tym z klauzulami zbiorczymi, które pozwalają na to, by wszystkie dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez dane państwo człon-kowskie były w negocjacjach uwzględniane łącznie. Umożliwiłoby to wierzycielom przyjęcie większością kwalifi kowaną decyzji, na mocy której uzgodniono by prawnie wiążącą zmianę w warunkach płatności (moratorium, prolongatę terminu zapadalności, obniżkę stopy procentowej i/lub redukcję wartości nominalnej), w przy-padku gdyby dłużnik nie był w stanie dokonać spłaty.

Państwa członkowskie będą dążyć do wydłużenia terminów zapadalności swoich nowo emitowanych obligacji w perspek-tywie średnioterminowej, by uniknąć nakładania się terminów refi nansowania.

Ogólna skuteczność tych ram zostanie oceniona w 2016 roku przez Komisję we współpracy z EBC.

Powtarzamy, że udział sektora prywatnego na podstawie tych warunków nie będzie możliwy w żadnej formie do połowy 2013 roku.

Przewodniczący Rady Europejskiej, Herman van Rompuy, stwierdził, że jego propozycja nieznacznej zmiany Traktatu, która zostanie przedstawiona Radzie Europejskiej na jej kolejnym posie-dzeniu, będzie odzwierciedleniem dzisiejszej decyzji”.

euro i te państwa członkowskie niebędące członkami tej strefy, które wyrażą takie życzenie. Państwa członkowskie, które będą w stanie to uczynić, powinny już w dniu 24 marca ogłosić swoje konkretne zobowiązania do wypełnienia w ciągu kolejnych 12 mie-sięcy. W każdym razie konkretne zobowiązania należy uwzględnić w krajowych programach reform i programach stabilności, które mają zostać przedłożone w kwietniu; zobowiązania te zostaną przedstawione na czerwcowym posiedzeniu Rady Europejskiej.

***

ZAŁĄCZNIK II

OGÓLNE ELEMENTY PRZYSZŁEGO MECHANIZMU

OŚWIADCZENIE EUROGRUPY Z DNIA 28 LISTOPADA 2010 R.

„Niedawne wydarzenia pokazały, że problemy fi nansowe jednego państwa członkowskiego mogą szybko zagrozić stabilności makro-fi nansowej UE jako całości, rozprzestrzeniając się różnymi kana-łami. Stwierdzenie to odnosi się zwłaszcza do strefy euro, w której gospodarki, a sektory fi nansowe w szczególności, są ze sobą blisko powiązane.

Przez cały czas trwania obecnego kryzysu państwa członkowskie strefy euro wykazywały się determinacją, by podejmować – w razie konieczności – zdecydowane i skoordynowane działania w celu ochrony stabilności fi nansowej w strefi e euro jako całości i dopro-wadzić do powrotu wzrostu na stabilną ścieżkę.

Przede wszystkim ustanowiono Europejski Instrument Stabilności Finansowej po to, by – wraz z europejskim mechanizmem stabili-zacji fi nansowej i Międzynarodowym Funduszem Walutowym – zapewnić szybkie i skuteczne wsparcie płynnościowe; wsparcie to byłoby udzielane na podstawie rygorystycznych programów korekty polityki gospodarczej i fi skalnej, które mają zostać zrealizo-wane przez odnośne państwo członkowskie i które mają zapewnić zdolność obsługi zadłużenia.

W dniach 28–29 października Rada Europejska uzgodniła, że konieczne jest ustanowienie stałego mechanizmu kryzysowego dla ochrony stabilności fi nansowej strefy euro jako całości. Mini-strowie Eurogrupy uzgodnili, że ten europejski mechanizm stabili-zacyjny będzie się opierał na Europejskim Instrumencie Stabilności Finansowej i będzie mógł zapewniać pakiety pomocy fi nansowej państwom członkowskim strefy euro, z zastrzeżeniem spełnienia rygorystycznych warunków zgodnie z zasadami obecnego Euro-pejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej.

Europejski mechanizm stabilizacyjny będzie stanowił uzupełnienie nowych ram wzmocnionego zarządzania gospodarczego w celu uzyskania skutecznego i ścisłego nadzoru ekonomicznego, który skupi się na zapobieganiu i znacząco zmniejszy prawdopodobień-stwo wystąpienia kryzysu w przyszłości.

Zasady zostaną dostosowane tak, by w poszczególnych przypad-kach umożliwić udział wierzycieli z sektora prywatnego w pełnej zgodności z politykami MFW. We wszystkich przypadkach, aby


37

włączone do ich programów stabilności lub programów konwergencji i do ich krajowych programów reform. Na tej podstawie Komisja przedłoży swoje propozycje w sprawie opinii i zaleceń dotyczących poszczególnych krajów – zrobi to wystarczająco wcześnie, aby mogły one zostać przyjęte przed czerwcowym posiedzeniem Rady Europejskiej.

3. W szczególności państwa członkowskie przedstawią wielo-letnie plany konsolidacyjne obejmujące szczegółowe cele dotyczące deficytu, dochodów i wydatków, planowaną strategię osiągnięcia tych celów oraz harmonogram jej realizacji. Polityki budżetowe na rok 2012 powinny mieć na celu odbudowę zaufania przez przywrócenie stabilnych ścieżek długu i zapewnienie zmniejszenia defi cytów poni-żej poziomu 3% PKB w ramach czasowych uzgodnionych przez Radę. Wymaga to w większości przypadków rocznej korekty strukturalnej znacznie powyżej 0,5% PKB. W pań-stwach członkowskich stojących w obliczu bardzo dużych defi cytów strukturalnych lub bardzo wysokich lub szybko rosnących poziomów długu publicznego tempo konsoli-dacji powinno być najwyższe w początkowej fazie.

4. Uzupełnieniem wysiłków na rzecz konsolidacji fi skalnej muszą być reformy strukturalne służące zwiększeniu wzro-stu. W tym kontekście państwa członkowskie podkreślają

I. POLITYKA GOSPODARCZA

1. Rada Europejska przyjęła dziś kompleksowy pakiet środ-ków służących reagowaniu na kryzys, zachowaniu stabilno-ści fi nansowej i położeniu podstaw pod inteligentny, trwały wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu i tworzeniu miejsc pracy. Wzmocni to zarządzanie gospodarcze oraz konkurencyjność strefy euro i Unii Europejskiej.

Realizacja europejskiego semestru: strategia „Europa 2020”, konsolidacja fi skalna i reformy strukturalne

2. W nowych ramach europejskiego semestru Rada Europej-ska zatwierdziła priorytety dotyczące konsolidacji fi skalnej i reform strukturalnych1. Podkreśliła priorytetowe znacze-nie przywrócenia dobrej sytuacji budżetowej i stabilności budżetowej, zmniejszenia bezrobocia w drodze reform rynku pracy oraz podjęcia nowych działań służących zwiększeniu wzrostu. Wszystkie państwa członkowskie przekształcą te priorytety w konkretne środki, które zostaną

1 Zgodnie z konkluzjami Rady z dnia 15 lutego i dnia 7 marca 2011 r. i w nawiązaniu do opracowanej przez Komisję „Rocznej wizji wzrostu gospodarczego”. Zob. również opracowane przez prezydencję sprawozdanie podsumowujące z dnia 16 marca 2011 r.

RADA EUROPEJSKA 2425 MARCA 2011 R.

KONKLUZJE

Składamy najgłębsze kondolencje w związku z ogromnymi stratami w ludziach w Japonii oraz wyrażamy solidarność

z narodem i rządem Japonii. Myśli obywateli UE są z wieloma tysiącami rodzin pogrążonych w żałobie i z setkami tysięcy

osób, które muszą teraz odbudowywać swoje życie i społeczności. Wyrażamy uznanie w związku z szybkimi i zdecydowanymi

działaniami podjętymi przez władze japońskie. Przypominając o trwałej przyjaźni i bliskich stosunkach politycznych

i gospodarczych, które łączą UE z Japonią, jesteśmy zdecydowani wspierać Japonię w jej wysiłkach w pokonywaniu trudności,

przed którymi stoi.

* * *

Podczas ostatnich miesięcy Europa przechodziła poważny kryzys fi nansowy. Mimo że w Europie ma obecnie miejsce

ożywienie gospodarcze, zagrożenia wciąż istnieją i musimy kontynuować zdecydowane działania. Przyjęliśmy dziś

kompleksowy pakiet środków, które powinny umożliwić nam przezwyciężenie kryzysu fi nansowego i kontynuowanie

kursu na trwały wzrost. Pakiet ten posłuży wzmocnieniu zarządzania gospodarczego Unii Europejskiej i zapewnieniu

trwałej stabilności strefy euro jako całości. Uzgodniliśmy również, że na szczeblu UE podjęte zostaną energiczne działania

służące pobudzeniu wzrostu gospodarczego poprzez wzmocnienie jednolitego rynku, zmniejszenie ogólnego obciążenia

regulacjami i promowanie wymiany handlowej z państwami trzecimi.

Omówiliśmy poważną sytuację w Libii, wyrażając zadowolenie po przyjęciu rezolucji RB ONZ nr 1973 i podkreślając

naszą zdecydowaną wolę udziału w jej realizacji. W odniesieniu do południowego sąsiedztwa Unii – ponownie wyraziliśmy

naszą zdecydowaną wolę wypracowania nowego partnerstwa z tym regionem i wezwaliśmy do szybkiej realizacji kierunków

działań określonych w dniu 11 marca 2011 r.; uzgodniliśmy pierwsze konkretne kroki służące doraźnemu wsparciu krajów

leżących w południowym sąsiedztwie. Na koniec omówiliśmy wnioski wynikające z wydarzeń w Japonii, w szczególności

w odniesieniu do bezpieczeństwa jądrowego.

* * *


38

niem Komisji określającym priorytety w zakresie znoszenia barier w handlu w państwach trzecich.

Wzmocnienie zarządzania

9. Pakiet sześciu wniosków ustawodawczych dotyczących zarządzania gospodarczego ma podstawowe znaczenie dla zapewnienia wzmocnionej dyscypliny fi skalnej i uniknięcia nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Obejmuje on reformę paktu stabilności i wzrostu mającą na celu zwiększenie nadzoru nad politykami budżeto-wymi i stosowanie środków egzekwowania w sposób bardziej spójny i na wcześniejszym etapie, obejmuje także nowe przepisy dotyczące krajowych ram budżeto-wych i nowego nadzoru w zakresie zakłóceń równowagi makroekonomicznej.

10. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje ogólne podej-ście wypracowane w Radzie w sprawie tych wniosków otwierające drogę do negocjacji z Parlamentem Europej-skim. Wezwała do dalszych prac, tak aby wnioski te mogły zostać przyjęte w czerwcu 2011 roku.

Zapewnienie nowej jakości koordynacji polityki gospodarczej: pakt euro plus

11. Pakt euro plus, który został uzgodniony przez szefów państw lub rządów strefy euro i do którego przystąpiły również Bułgaria, Dania, Litwa, Łotwa, Polska i Rumunia (zob. załącznik I), dodatkowo wzmocni gospodarczy fi lar unii gospodarczej i walutowej oraz wprowadzi nową jakość do koordynacji polityki gospodarczej, tak aby wzmocnić konkurencyjność i tym samym zwiększyć stopień konwer-gencji, wzmacniając naszą społeczną gospodarkę rynkową. Do paktu mogą przyłączać się inne państwa członkowskie. Pakt będzie w pełni respektował integralność jednolitego rynku.

12. Państwa członkowskie, które przystąpiły do paktu, zobo-wiązują się na podstawie zawartych w nim wskaźników i zasad ogłosić zestaw konkretnych działań, które należy zrealizować w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy. Kilka państw członkowskich już ogłosiło pierwsze zobowiązania. Wszystkie uczestniczące państwa członkowskie przedsta-wią swoje zobowiązania jak najszybciej, a w każdym razie na tyle wcześnie, aby włączyć je do swoich programów stabilności lub programów konwergencji i do krajowych programów reform, które mają być przekazane w kwietniu, oraz poddać je ocenie na czerwcowym posiedzeniu Rady Europejskiej.

Uzdrowienie sektora bankowego

13. Europejski Urząd Nadzoru Bankowego i odpowiednie organy przeprowadzają testy warunków skrajnych. Rada Europejska podkreśla, jak ważne jest prowadzenie pro-cesu wzajemnej oceny w ścisłej współpracy z krajowymi organami nadzoru, Europejską Radą ds. Ryzyka Systemo-wego, Komisją i Europejskim Bankiem Centralnym, tak aby zwiększyć spójność i podnieść jakość rezultatów tych działań. Zapewniony zostanie wysoki poziom ujawniania

swoją wolę realizacji strategii „Europa 2020”. W szczegól-ności będą realizowały środki mające:

− uatrakcyjnić podejmowanie pracy, − pomóc bezrobotnym w powrocie do pracy, − zwalczać ubóstwo i promować włączenie społeczne, − zapewnić inwestycje w edukację i szkolenia, − zrównoważyć bezpieczeństwo i elastyczność, − zreformować systemy emerytalne, − przyciągnąć kapitał prywatny, aby fi nansować wzrost, − zintensyfi kować badania i innowacje, − umożliwić racjonalny pod względem kosztów dostęp

do energii oraz udoskonalić polityki związane z efek-tywnością energetyczną.

5. Państwa członkowskie określą najważniejsze środki potrzebne do realizacji głównych celów strategii „Europa 2020” uzgodnionych w czerwcu 2010 roku. Przedstawią również środki polityczne służące skorygowaniu szkodli-wych i utrzymujących się zakłóceń równowagi makroeko-nomicznej oraz zwiększeniu konkurencyjności.

6. Przy realizacji tych polityk, aby zapewnić szeroki udział w tym procesie, utrzymana zostanie ścisła współpraca z Parlamentem Europejskim i innymi instytucjami UE oraz unijnymi organami doradczymi (Komitetem Ekono-miczno-Społecznym, Komitetem Regionów), przy pełnym zaangażowaniu parlamentów narodowych, partnerów spo-łecznych, regionów i innych zainteresowanych stron.

7. Jednolity rynek ma do odegrania kluczową rolę w zapew-nianiu wzrostu i zatrudnienia oraz promowaniu konku-rencyjności. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zamierza przedstawić Akt o jednolitym rynku, i zwraca się do Parlamentu Europejskiego i Rady, aby do końca 2012 roku przyjęły pierwszy zestaw priory-tetowych środków, które nadadzą nowy impuls jednoli-temu rynkowi. Szczególny nacisk należy położyć na środki, które pobudzają wzrost i tworzą miejsca pracy oraz przy-noszą konkretne rezultaty dla obywateli i przedsiębiorstw. Nacisk należy położyć również na ukończenie tworzenia jednolitego rynku cyfrowego. Należy zmniejszyć ogólne obciążenia regulacyjne, w szczególności dla MŚP, zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym. Do lata Komisja przedstawi sprawozdanie w tej sprawie. Rada Europejska z zadowoleniem przyjęła również fakt, że Komisja zamierza zaproponować sposoby zwolnienia mikroprzedsiębiorstw ze stosowania niektórych przyszłych regulacji. Nawiązując do komunikatu Komisji pt. „Na drodze do lepiej funkcjonu-jącego jednolitego rynku usług”, Rada Europejska wzywa państwa członkowskie, aby w pełni wdrożyły dyrektywę usługową; apeluje także do Komisji i państw członkow-skich, aby w razie konieczności podejmowały dalsze dzia-łania służące usprawnieniu wewnętrznego rynku usług.

8. Ważny jest także wymiar zewnętrzny jednolitego rynku, dlatego należy skupić się na promowaniu wolnego, sprawie-dliwego i otwartego handlu, kładąc nacisk na to, by w 2011 roku w kontekście WTO zawrzeć umowy: w ramach rundy dauhańskiej i o wolnym handlu, zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z dnia 16 września 2010 r. Należy pilnie prowadzić dalsze prace podjęte w związku ze sprawozda-


39

Rada Europejska podkreśliła kluczową rolę krajów arab-skich, a w szczególności Ligi Państw Arabskich, w aktyw-nym wspieraniu realizacji rezolucji RB ONZ nr 1973 oraz w znalezieniu politycznego rozwiązania kryzysu.

19. Zgodnie z rezolucją RB ONZ nr 1973 Unia Europejska, wraz z Ligą Państw Arabskich, Organizacją Narodów Zjednoczonych i Unią Afrykańską, wzmoże starania słu-żące znalezieniu rozwiązania kryzysu, które będzie odpo-wiadać uzasadnionym postulatom narodu libijskiego. Rada Europejska ponownie wezwała pułkownika Kaddafi ego, by natychmiast zrzekł się władzy, aby umożliwić Libii szyb-kie rozpoczęcie uporządkowanego i kierowanego przez społeczeństwo libijskie przejścia do demokracji z wyko-rzystaniem dialogu z udziałem wielu stron, biorąc również pod uwagę potrzebę zapewnienia suwerenności Libii i jej integralności terytorialnej. UE jest gotowa pomóc wspierać ten dialog, w tym z udziałem Tymczasowej Rady Narodo-wej, oraz udzielić nowej Libii pomocy zarówno gospodar-czej, jak i w budowaniu nowych instytucji, we współpracy z Organizacją Narodów Zjednoczonych, Ligą Państw Arabskich, Unią Afrykańską i innymi podmiotami.

20. Unia Europejska podjęła szybkie działania, by wdrożyć sankcje nałożone rezolucjami RB ONZ nr 1970 i 1973, w tym poprzez określenie kolejnych osób i podmiotów we własnym wykazie osób i podmiotów podlegających środ-kom ograniczającym. Unia Europejska jest gotowa zaini-cjować i przyjąć dalsze sankcje, w tym środki służące temu, aby dochody z ropy i gazu nie zasilały reżimu Kaddafi ego. Państwa członkowskie przedstawią podobne propozycje Radzie Bezpieczeństwa ONZ.

21. Sytuacja humanitarna w Libii i na jej granicach wciąż pozo-staje źródłem poważnego niepokoju. UE będzie nadal dostarczała pomocy humanitarnej wszystkim osobom, które ucierpiały, w ścisłej współpracy ze wszystkimi zaan-gażowanymi agencjami humanitarnymi i organizacjami pozarządowymi. UE zintensyfi kowała i będzie kontynu-owała planowanie w zakresie wspierania operacji pomocy humanitarnej / ochrony ludności, w tym przy pomocy fl oty morskiej.

22. Rada Europejska odnotowała z zadowoleniem sprawny przebieg referendum w sprawie poprawek do konstytucji, które odbyło się w Egipcie w dniu 19 marca, jako istotny krok w stronę bardziej otwartego i demokratycznego sys-temu politycznego.

23. Odnotowując, że sytuacja w każdym z państw jest inna, Rada Europejska wyraziła swoje najwyższe zaniepokojenie sytuacją w Syrii, Jemenie i Bahrajnie, stanowczo potępiła eskalację przemocy i użycie siły wobec demonstrantów oraz zaapelowała do wszystkich zaangażowanych stron o bezzwłoczne i bezwarunkowe nawiązanie konkretnego i konstruktywnego dialogu. Zatwierdziła konkluzje przyjęte przez Radę do Spraw Zagranicznych w dniu 21 marca.

24. Należy szybko poczynić postępy w pracach nad stworze-niem nowego partnerstwa w regionie, zgodnie z oświad-czeniem Rady Europejskiej z dnia 11 marca 2011 r. Partnerstwo to będzie oparte na głębszej integracji gospo-

informacji przez banki, w tym informacji dotyczących port-feli długu państwowego.

14. Państwa członkowskie przygotują przed opublikowaniem wyników konkretne i ambitne strategie restrukturyza-cji najbardziej narażonych instytucji, w tym rozwiązania w zakresie sektora prywatnego (bezpośrednie fi nansowanie z rynku lub sprzedaż aktywów), ale także solidne ramy – zgodnie z zasadami pomocy państwa – w zakresie udzie-lania wsparcia rządowego w razie potrzeby.

15. Jak uzgodniono podczas posiedzenia Rady Europejskiej w czerwcu 2010 roku, należy jeszcze bardziej szczegółowo przeanalizować i opracować kwestię wprowadzenia global-nego podatku od transakcji fi nansowych. Rada Europejska odnotowuje fakt, że Komisja zamierza najpóźniej do jesieni 2011 roku sporządzić sprawozdanie w sprawie opodatko-wania sektora fi nansowego.

Wzmocnienie mechanizmów stabilności w strefi e euro16. Przypominając o znaczeniu zapewnienia stabilności fi nan-

sowej w strefie euro, Rada Europejska przyjęła decyzję zmieniającą TFUE w odniesieniu do ustanowienia Euro-pejskiego Mechanizmu Stabilności. Wzywa do szybkiego rozpoczęcia krajowych procedur zatwierdzania zmiany, tak aby decyzja ta weszła w życie w dniu 1 stycznia 2013 r.

17. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje decyzje pod-jęte przez szefów państw lub rządów strefy euro w dniu 11 marca i zatwierdza szczegóły dotyczące Europejskiego Mechanizmu Stabilności (zob. załącznik II). Przygotowy-wanie porozumienia w sprawie Europejskiego Mechani-zmu Stabilności oraz zmiany do porozumienia w sprawie Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej – w celu zapewnienia efektywnej zdolności mechanizmu do udzielania pożyczek na poziomie 440 mld EUR – zostaną sfi nalizowane tak, aby umożliwić jednoczesne podpisanie obu porozumień przed końcem czerwca 2011 roku.

II. LIBIA / POŁUDNIOWE SĄSIEDZTWO

18. Rada Europejska omówiła sytuację w Libii i zatwierdziła konkluzje przyjęte przez Radę do Spraw Zagranicznych w dniu 21 marca. Przypominając o swoim oświadczeniu z dnia 11 marca, Rada Europejska wyraziła zadowolenie po przyjęciu rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1973 odzwierciedlającej zasadę obowiązku ochrony, oraz pod-kreśliła zdecydowaną wolę udziału w jej realizacji. Przyjęła również z zadowoleniem szczyt paryski z dnia 19 marca, jako decydujący wkład w realizację tej rezolucji. Potępiła fakt, że reżim libijski nadal ignoruje rezolucje Rady Bez-pieczeństwa ONZ nr 1970 i 1973 oraz że dalej stosuje gwałtowne i brutalne represje wobec własnych obywateli. Odnotowała, że działania podjęte zgodnie z mandatem Rady Bezpieczeństwa znacząco przyczyniły się do ochrony zagrożonej atakami ludności cywilnej i obszarów przez nią zamieszkałych i pomogły ratować życie ludności cywilnej. Operacje wojskowe zostaną zakończone, w momencie gdy ludność cywilna będzie bezpieczna i chroniona przed groźbą ataku oraz gdy osiągnięte zostaną cele rezolucji RB ONZ nr 1973.


40

ziemi i tsunami, które uderzyły w ten kraj, przynosząc tak tragiczne skutki.

28. W odpowiedzi na wstępną prośbę rządu japońskiego, Unia organizuje dostawy pomocy humanitarnej dla dotkniętej katastrofą ludności. UE jest gotowa dostarczyć dalszej pomocy, jeśli Japonia się o nią zwróci. W bardziej ogólnym wymiarze UE chciałaby rozwinąć współpracę z Japonią w zakresie pomocy w przypadku kataklizmów.

29. Unia Europejska wyraża uznanie w związku z szybkimi i zdecydowanymi działaniami podjętymi przez władze japońskie w odpowiedzi na zawirowania na rynkach fi nan-sowych. Z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte przez grupę G7 dotyczące jena. Unia jest gotowa w pełni współ-pracować z Japonią w kwestii gospodarczych i fi nansowych konsekwencji wspomnianych wydarzeń, w tym w ramach grupy G8 i grupy G20.

30. Patrząc w przyszłość, Rada Europejska potwierdza strate-giczne znaczenie stosunków UE i Japonii. Zbliżający się szczyt musi zostać wykorzystany do wzmocnienia tych stosunków i stworzenia wspólnego planu działań, w tym przez ewentualne rozpoczęcie negocjacji umowy o wolnym handlu przy założeniu, że Japonia wykaże wolę rozpatrzenia między innymi kwestii barier pozataryfowych oraz ograni-czeń dotyczących zamówień publicznych.

31. W związku z tym Rada Europejska podkreśla, że trzeba w pełni wyciągnąć wnioski z tych wydarzeń i zapewnić ogó-łowi społeczeństwa wszelkie niezbędne informacje. Przy-pominając, że koszyk energetyczny należy do kompetencji państw członkowskich, Rada Europejska apeluje o podjęcie prac na zasadzie priorytetu w następujących dziedzinach:

− należy dokonać przeglądu bezpieczeństwa wszystkich unijnych elektrowni jądrowych na podstawie komplek-sowych i przejrzystych ocen ryzyka i bezpieczeństwa („testy warunków skrajnych”); Europejska Grupa Organów Regulacyjnych ds. Bezpieczeństwa Jądrowego (ENSREG) oraz Komisja są proszone o jak najszybsze opracowanie zakresu i warunków przeprowadzania tych testów w skoordynowanych ramach w świetle wnio-sków wyciągniętych z wypadku w Japonii i z pełnym udziałem państw członkowskich, w całej rozciągłości wykorzystując dostępną wiedzę fachową (w szczegól-ności Stowarzyszenia Zachodnioeuropejskich Orga-nów Nadzoru Instalacji Jądrowych); oceny te będą przeprowadzane przez niezależne organy krajowe oraz w ramach wzajemnej oceny, a informacje na temat ich wyniku oraz wszelkich późniejszych środków, które zostaną podjęte, powinny być udostępniane Komisji i na forum ENSREG oraz podawane do wiadomości publicznej; Rada Europejska oceni początkowe usta-lenia oceny przed końcem 2011 roku na podstawie sprawozdania Komisji,

− priorytetowe znaczenie zapewniania bezpieczeń-stwa elektrowni jądrowych nie może oczywiście obowiązywać wyłącznie w obrębie naszych granic; UE wystąpi o przeprowadzenie podobnych „testów warunków skrajnych” w państwach sąsiednich i na

darczej, szerszym dostępie do rynku i ściślejszej współpracy politycznej, a działania w jego ramach będą prowadzone w oparciu o zróżnicowane podejście oparte na wynikach. W ramach pierwszych kroków służących realizacji pakietu z dnia 11 marca i na podstawie wspólnego komunikatu Komisji i wysokiej przedstawiciel, Rada Europejska apeluje o szybkie postępy w myśl następujących założeń:

− UE i jej państwa członkowskie zintensyfi kują świad-czoną pomoc humanitarną,

− bieżące programy pomocy w krajach położonych w południowej części basenu Morza Śródziemnego zostaną poddane analizie, a ich cele zostaną przeformu-łowane, w miarę możliwości w drodze dialogu z zainte-resowanymi krajami,

− pułap operacji EBI dla krajów basenu Morza Śródziem-nego przeprowadzających reformy polityczne należy zwiększyć o 1 miliard EUR bez redukowania operacji u wschodnich sąsiadów UE,

− udziałowcy EBOR powinni rozważyć ewentualne roz-szerzenie działalności tego banku na kraje w południo-wym sąsiedztwie,

− należy bezzwłocznie przyjąć wnioski dotyczące paneu-rośródziemnomorskich reguł pochodzenia, a Komisja jest proszona o przedstawienie wniosków dotyczących dalszych sposobów zwiększenia wymiany handlowej i bezpośrednich inwestycji zagranicznych w regionie w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.

25. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje niedawną wizytę prezydencji i Komisji w Egipcie w ramach pierw-szego etapu konsultacji mających na celu promowanie wszechstronnego podejścia do migracji między krajami południowego sąsiedztwa a Unią Europejską. W tym kon-tekście Rada Europejska zwraca się do Komisji o przed-stawienie wniosków w sprawie globalnego podejścia do kwestii migracji, a także partnerstwa na rzecz mobilności, i uczynienie tego wystarczająco wcześnie przed czerwco-wym posiedzeniem Rady Europejskiej.

26. Rada Europejska oczekuje również na przedstawienie przez Komisję – przed czerwcowym posiedzeniem Rady Europejskiej – planu dotyczącego rozwijania zdolności zarządzania przepływami migrantów i uchodźców. Do czerwca 2011 roku należy osiągnąć porozumienie w spra-wie rozporządzenia rozszerzającego zdolności Fronteksu. W międzyczasie Komisja udostępni dodatkowe zasoby na wsparcie operacji Hermes i operacji Poseidon prowadzonych przez tę agencję w 2011 roku, a państwa członkowskie są proszone o zapewnienie większych zasobów ludzkich i technicznych. UE i jej państwa członkowskie są gotowe wyrazić w konkretnej postaci swoją solidarność z pań-stwami członkowskimi, które najbardziej bezpośrednio odczuwają przepływy migracyjne, i udzielić niezbędnego wsparcia w miarę rozwoju sytuacji.

III. JAPONIA

27. Unia Europejska udzieli wsparcia Japonii borykającej się z wyzwaniami stojącymi przed nią w wyniku trzęsienia


41

łania wykraczające poza działania już istniejące; obejmie on konkretne zobowiązania i działania, które są bardziej ambitne niż te już uzgodnione, a towarzyszyć mu będzie harmonogram, zgodnie z którym będą one realizowane. Te nowe zobowiązania zostaną następnie włączone w krajowe programy reform i programy stabilności i będą przedmio-tem regularnego nadzoru, przy czym główna rola w moni-torowaniu wykonywania zobowiązań przypadnie Komisji, a w prowadzonych działaniach uczestniczyć również będą wszystkie stosowne składy Rady i Eurogrupa. Parlament Europejski będzie w całym zakresie odgrywać swoją rolę zgodnie z przysługującymi mu kompetencjami. Partnerzy społeczni będą w pełni zaangażowani w działania prowa-dzone na szczeblu UE dzięki temu, że będą uczestniczyć w organizowanym trójstronnym szczycie społecznym;

b) pakt ten będzie konkretny i ukierunkowany na realizację działań i obejmie priorytetowe obszary polityki, które mają zasadnicze znaczenie dla zwiększania konkurencyjności i konwergencji. Będzie on koncentrował się na działaniach w dziedzinach, które leżą w kompetencji państw członkow-skich. Wspólne cele w wybranych obszarach polityki będą uzgadniane na szczeblu szefów państw lub rządów. Państwa członkowskie uczestniczące w pakcie będą dążyć do osią-gnięcia tych celów przy zastosowaniu własnych kombinacji polityki fi skalnej i pieniężnej, mając na uwadze stojące przed nimi konkretne wyzwania;

c) co roku każdy szef państwa lub rządu podejmować będzie konkretne zobowiązania krajowe. Podejmując takie zobowiązania, państwa członkowskie będą brać pod uwagę sprawdzone wzorce i poziomy referencyjne ustalane w odniesieniu do podmiotów osiągających naj-lepsze wyniki, tak w Europie, jak i u innych partnerów strategicznych.

Wykonywanie zobowiązań i dokonywanie postępów na rzecz realizacji wspólnych celów politycznych będzie monitorowane co roku – na podstawie sprawozdania przy-gotowywanego przez Komisję – na szczeblu politycznym przez szefów państw lub rządów strefy euro i innych państw uczestniczących w pakcie. Ponadto państwa członkowskie zobowiązują się zasięgać opinii swoich partnerów na temat poszczególnych istotnych reform gospodarczych, które mogą wywołać efekty zewnętrzne, przed przyjęciem tych reform;

d) państwa członkowskie uczestniczące w pakcie są w pełni zaangażowane w ukończenie tworzenia jednolitego rynku, który ma zasadnicze znaczenie dla zwiększania konkuren-cyjności w UE i strefie euro. Proces ten będzie w pełni zgodny z Traktatem. Pakt będzie w pełni respektował integralność jednolitego rynku.

Nasze cele

Państwa członkowskie uczestniczące w pakcie zobowiązują się zastosować wszelkie środki konieczne, aby osiągnąć następujące cele:

• Wspieranie konkurencyjności

• Wspieranie zatrudnienia

całym świecie – w odniesieniu zarówno do istnieją-cych, jak i planowanych elektrowni; w tym względzie należy w pełni zaangażować odpowiednie organizacje międzynarodowe,

− najwyższe standardy bezpieczeństwa jądrowego należy wdrażać i ustawicznie podnosić w UE i promować w wymiarze międzynarodowym,

− Komisja dokona przeglądu istniejących ram prawnych i regulacyjnych dotyczących bezpieczeństwa instalacji jądrowych i przed końcem 2011 roku zaproponuje ewentualne konieczne udoskonalenia. Państwa człon-kowskie powinny dopilnować pełnego wykonywania dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa instalacji jądro-wych. Należy jak najszybciej przyjąć proponowaną dyrektywę w sprawie postępowania z wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi. Zachęca się Komisję, aby rozważyła sposoby promo-wania bezpieczeństwa jądrowego w krajach sąsiednich,

− należy ściśle monitorować skutki dla świata i dla UE, zwracając szczególną uwagę na niestabilność cen energii i towarów, szczególnie w kontekście grupy G20.

***

ZAŁĄCZNIK I

PAKT EURO PLUSŚCIŚLEJSZA KOORDYNACJA POLITYKI

GOSPODARCZEJ SŁUŻĄCA ZWIĘKSZENIU KONKURENCYJNOŚCI I KONWERGENCJI

Niniejszy pakt uzgodnili szefowie państw lub rządów strefy euro, a przystąpiły do niego również Bułgaria, Dania, Litwa, Łotwa, Pol-ska i Rumunia, aby wzmocnić fi lar gospodarczy unii walutowej, wprowadzić nową jakość do koordynacji polityki gospodarczej, zwiększyć konkurencyjność, a tym samym zwiększyć stopień kon-wergencji. Pakt ten w głównej mierze dotyczy tych dziedzin, które objęte są kompetencjami krajowymi i które mają kluczowe zna-czenie dla zwiększania konkurencyjności i unikania szkodliwych zakłóceń równowagi. Konkurencyjność ma zasadnicze znaczenie dla szybszego i trwalszego wzrostu UE w perspektywie średnio- i długoterminowej, dla podniesienia poziomu dochodów oby-wateli i dla zachowania naszych modeli społecznych. Zachęca się inne państwa członkowskie do uczestniczenia w pakcie na zasadzie dobrowolności.

Nowe działania na rzecz ściślejszej koordynacji polityki gospodar-czej w celu zwiększenia konkurencyjności i konwergencji opierają się na czterech zasadach przewodnich:

a) pakt będzie zgodny z funkcjonującym w UE modelem zarządzania gospodarczego i będzie wzmacniał ten model, wprowadzając jednocześnie wartość dodaną. Będzie on spójny z istniejącymi instrumentami (strategią „Europa 2020”, europejskim semestrem, zintegrowanymi wytycz-nymi, paktem stabilności i wzrostu oraz nowymi ramami nadzoru makroekonomicznego) oraz będzie się na nich opierał. W ramach paktu podjęte zostaną szczególne dzia-


42

• dopilnowanie, by porozumienia płacowe w sektorze publicznym wspierały działania na rzecz konkurencyj-ności w sektorze prywatnym (z uwzględnieniem faktu, że wynagrodzenia w sektorze publicznym niosą ze sobą istotny przekaz);

(ii) działania na rzecz zwiększenia wydajności, takie jak:

• dalsze otwieranie sektorów chronionych w drodze dzia-łań podejmowanych na szczeblu krajowym w celu usu-wania nieuzasadnionych ograniczeń w zakresie usług specjalistycznych oraz w sektorze detalicznym, tak aby wspierać konkurencyjność i efektywność, z pełnym poszanowaniem dorobku prawnego Wspólnoty,

• konkretne działania mające poprawić systemy edukacji i propagować badania i rozwój, innowacje oraz dosko-nalenie infrastruktury,

• działania mające poprawić otoczenie biznesowe, zwłasz-cza dla MŚP, w szczególności przez usuwanie barier biu-rokratycznych oraz doskonalenie ram regulacyjnych (np. prawo upadłościowe, kodeks handlowy).

b) Wspieranie zatrudnienia Sprawnie funkcjonujący rynek pracy ma zasadnicze znacznie dla konkurencyjności strefy euro. Postęp będzie oceniany na podsta-wie następujących wskaźników: wskaźniki bezrobocia długoter-minowego i bezrobocia osób młodych, jak również współczynniki aktywności zawodowej.

Każdy kraj będzie odpowiedzialny za szczegółowe działania poli-tyczne, które postanowi podjąć, aby wspierać zatrudnienie, jednak następujące reformy będą traktowane jako priorytetowe:

• reformy rynku pracy w celu propagowania modelu elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (fl exicurity), ograniczania pracy nierejestrowanej oraz zwiększania współczynników aktywności zawodowej,

• uczenie się przez całe życie,

• reformy podatkowe, takie jak obniżenie opodatkowania pracy, aby uczynić ją opłacalną, z zachowaniem ogól-nych dochodów podatkowych, a także podejmowa-nie działań na rzecz ułatwienia uczestnictwa w rynku pracy osobom zapewniającym drugie źródło dochodu w gospodarstwach domowych.

c) Zwiększenie stabilności fi nansów publicznychAby zapewnić pełną realizację paktu stabilności i wzrostu, nastę-pujące kwestie będą traktowane z najwyższą uwagą:

• Stabilność świadczeń emerytalnych, świadczeń związanych z opieką zdrowotną i świadczeń socjalnych

Stosowna ocena zostanie przeprowadzona zwłaszcza na podstawie wskaźników dotyczących luki w długookresowej stabilności fi nan-sów publicznych1. Wskaźniki te mierzą, czy poziomy zadłużenia

1 Luka w długookresowej stabilności finansów publicznych jest wskaźnikiem uzgodnionym przez Komisję i państwa członkowskie do celów oceny stabilności budżetowej.

• Dalsze przyczynianie się do stabilności finansów publicznych

• Wzmacnianie stabilności fi nansowej

Każde państwo członkowskie uczestniczące w pakcie przedstawi konkretne środki, które zastosuje, aby osiągnąć wyżej wymienione cele. Jeżeli państwo członkowskie może wykazać, że w danej dzie-dzinie lub danych dziedzinach działanie nie jest konieczne, nie będzie uwzględniać takiego działania. Wybór konkretnych dzia-łań politycznych koniecznych do osiągnięcia wspólnych celów pozostaje w gestii poszczególnych państw, ale szczególną uwagę poświęci się zestawowi proponowanych środków wymienionych poniżej.

Konkretne zobowiązania polityczne i monitorowanie

Postępy w osiąganiu wspomnianych wyżej wspólnych celów będą monitorowane pod względem politycznym przez szefów państw lub rządów na podstawie szeregu wskaźników obejmujących konkurencyjność, zatrudnienie, stabilność budżetową i stabilność fi nansową. Określone zostaną kraje, przed którymi stoją istotne wyzwania w którejkolwiek z tych dziedzin; kraje te będą musiały zobowiązać się do podjęcia działań służących sprostaniu tym wyzwaniom w konkretnym terminie.

a) Wspieranie konkurencyjnościOceny postępu dokonywać się będzie na podstawie rozwoju sytu-acji w dziedzinie wynagrodzeń i wydajności oraz potrzeb w zakre-sie dostosowania konkurencyjności. Aby ocenić, czy ewolucja wynagrodzeń przebiega odpowiednio do wydajności, monitoro-wane będą jednostkowe koszty pracy w danym okresie poprzez porównywanie rozwoju sytuacji w innych krajach strefy euro oraz u głównych porównywalnych partnerów handlowych. W przy-padku każdego kraju jednostkowe koszty pracy będą oceniane w odniesieniu do gospodarki jako całości, a także w odniesieniu do każdego głównego sektora (produkcja, usługi, jak również sek-tory dóbr wymienialnych i niewymienialnych). Znaczne i trwałe trendy wzrostowe mogą prowadzić do erozji konkurencyjności, w szczególności jeżeli będą się one łączyć z rosnącym defi cytem obrotów bieżących oraz zmniejszającym się udziałem eksportu w rynku. We wszystkich krajach należy podjąć działania na rzecz zwiększenia konkurencyjności, ze szczególną uwagą traktowane będą jednak te kraje, które stoją przed największymi wyzwaniami w tym zakresie. Aby zapewnić zrównoważony i powszechny wzrost w całej strefi e euro, przewidziane zostaną konkretne instrumenty i wspólne inicjatywy służące wspieraniu konkurencyjności w wol-niej rozwijających się regionach.

Każdy kraj będzie odpowiedzialny za szczegółowe działania poli-tyczne, które postanowi podjąć, aby wspierać konkurencyjność, jednak następujące reformy będą traktowane jako priorytetowe:

(i) respektowanie krajowych tradycji w zakresie dialogu spo-łecznego i stosunków pracy, działania służące zapewnieniu ewolucji kosztów odzwierciedlającej wydajność, takie jak:

• dokonanie przeglądu uzgodnień w zakresie ustalania wynagrodzeń oraz, w razie konieczności, poziomu cen-tralizacji w procesie negocjacji, a także mechanizmów indeksacji, z jednoczesnym zachowaniem autonomii partnerów społecznych w negocjacjach zbiorowych,


43

Oprócz wspomnianych wyżej kwestii przedmiotem uwagi będzie koordynacja polityki podatkowej.

Opodatkowanie bezpośrednie pozostaje w kompetencji krajowej. Pragmatyczna koordynacja polityk podatkowych jest niezbędnym elementem ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej w strefi e euro w celu wspierania konsolidacji fi skalnej i wzrostu gospodar-czego. W tym kontekście państwa członkowskie zobowiązują się prowadzić zorganizowane dyskusje dotyczące kwestii polityki podatkowej, zwłaszcza po to, by zapewnić wymianę sprawdzonych wzorców, kwestii unikania szkodliwych praktyk oraz wniosków w zakresie zwalczania oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania.

Określenie wspólnej podstawy opodatkowania osób prawnych mogłoby być jednym z neutralnych pod względem dochodów sposobów zapewniających spójność krajowych systemów podat-kowych, z jednoczesnym poszanowaniem krajowych strategii podatkowych, i przyczynić się do stabilności budżetowej oraz konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw.

Komisja przedstawiła wniosek ustawodawczy w sprawie wspólnej jednolitej podstawy opodatkowania osób prawnych.

Konkretne coroczne zobowiązania

Aby pokazać rzeczywiste zaangażowanie na rzecz zmian i nadać niezbędny polityczny impuls działaniom na rzecz osiągnięcia naszych wspólnych celów, co roku państwa członkowskie uczest-niczące w pakcie będą na najwyższym szczeblu uzgadniać zestaw konkretnych działań, które będzie trzeba zrealizować w ciągu 12 miesięcy. Każdy kraj będzie odpowiadał za wybór konkretnych środków politycznych, które będzie trzeba wprowadzić, jednak przy dokonywaniu takiego wyboru kraje będą w szczególności uwzględniać wspomniane wyżej kwestie. Stosowne zobowiązania zostaną również odzwierciedlone w przedkładanych corocznie krajowych programach reform i programach stabilności, które będą oceniane przez Komisję, Radę i Eurogrupę w kontekście europejskiego semestru.

***

ZAŁĄCZNIK II

PODSTAWOWE USTALENIA W SPRA WIE EUROPEJSKIEGO MECHANIZMU

STABILNOŚCI

Rada Europejska postanowiła dodać w art. 136 Traktatu ustęp w brzmieniu:

„Państwa Członkowskie, których walutą jest euro, mogą ustanowić mechanizm stabilności uruchamiany, jeżeli będzie to niezbędne do ochrony stabilności strefy euro jako całości. Udzielenie wszelkiej niezbędnej pomocy fi nansowej w ramach takiego mechanizmu będzie podlegało rygorystycznym warunkom.”.

W związku z tą decyzją Rada Europejska zgodziła się co do koniecz-ności ustanowienia przez państwa członkowskie strefy euro stałego mechanizmu stabilności – Europejskiego Mechanizmu Stabilności (EMS). Mechanizm ten będzie uruchamiany za wspólnym poro-

pozwalają zachować zdolność jego obsługi; ocena ta odbywa się na podstawie bieżących polityk, zwłaszcza systemów emerytalnych, systemów opieki zdrowotnej i systemów świadczeń socjalnych, a także z uwzględnieniem czynników demografi cznych.

Reformy niezbędne do zapewnienia stabilności i adekwatności świadczeń emerytalnych i socjalnych mogłyby obejmować:

• dostosowanie systemu emerytalnego do krajowej sytuacji demografi cznej, na przykład poprzez dosto-sowanie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę do średniego trwania życia lub poprzez podniesienie współczynnika aktywności zawodowej,

• ograniczenie systemów wczesnych emerytur i stoso-wanie ukierunkowanych zachęt służących zatrudnia-niu starszych pracowników (w szczególności w wieku powyżej 55 lat).

• Krajowe zasady fi skalne

Państwa członkowskie uczestniczące w pakcie zobowiązują się do odzwierciedlenia unijnych zasad fi skalnych określonych w pakcie stabilności i wzrostu w swoim ustawodawstwie krajowym. Pań-stwa członkowskie zachowają możliwość wyboru konkretnego krajowego instrumentu prawnego, który zastosują, jednak dopil-nują, by wybrany instrument był wystarczająco mocny, wiążący i trwały (np. konstytucja lub ustawodawstwo ramowe). Dokładne sformułowanie zasady również pozostanie w gestii każdego kraju (przykładowo zasada ta mogłaby przyjąć postać „hamulca zadłu-żenia”, zasady dotyczącej salda pierwotnego lub zasady dotyczącej wydatków), powinno ono jednak gwarantować dyscyplinę budże-tową zarówno na szczeblu krajowym, jak i na niższych szczeblach. Komisja będzie miała sposobność – przy pełnym poszanowaniu prerogatyw parlamentów narodowych – odnieść się do konkretnej zasady fi skalnej, zanim zostanie ona przyjęta, tak by zagwarantować, że jest ona zgodna z zasadami UE i że odgrywa względem nich rolę wspomagającą.

d) Wzmocnienie stabilności fi nansowej

Silny sektor fi nansowy ma kluczowe znaczenie dla ogólnej stabil-ności strefy euro. Została już zainicjowana kompleksowa reforma unijnych ram nadzoru i regulacji w sektorze fi nansowym.

W tym kontekście państwa członkowskie zobowiązują się do wprowadzenia krajowego ustawodawstwa w zakresie reorganizacji kryzysowej banków, z pełnym poszanowaniem dorobku prawnego Wspólnoty. Regularnie będą przeprowadzane rygorystyczne testy warunków skrajnych w odniesieniu do banków; testy te będą koor-dynowane na szczeblu UE. Ponadto przewodniczący Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (ESRB) i przewodniczący Euro-grupy będą regularnie proszeni o przedstawianie szefom państw lub rządów informacji dotyczących kwestii związanych ze stabilno-ścią makrofi nansową i zmianami makroekonomicznymi w strefi e euro, które wymagają szczegółowych działań. W odniesieniu do każdego państwa członkowskiego uważnie będzie monitorowany w szczególności poziom zadłużenia sektora prywatnego: zadłu-żenie banków, gospodarstw domowych i przedsiębiorstw innych niż fi nansowe.

***


44

Europejski Mechanizm Stabilności będzie korzystał z odpowied-niej strategii fi nansowania, tak aby zapewnić dostęp do szerokich źródeł fi nansowania i możliwość oferowania pakietów pomocy fi nansowej państwom członkowskim niezależnie od warunków rynkowych. Wszelkie związane z tym ryzyko będzie ograniczone przez odpowiednie zarządzanie aktywami i pasywami.

Zarządzanie

Europejski Mechanizm Stabilności będzie miał Radę Zarządzającą, w skład której wejdą ministrowie fi nansów państw członkowskich strefy euro (jako członkowie z prawem głosu) oraz europejski komisarz do spraw gospodarczych i walutowych i prezes EBC w charakterze obserwatorów. Rada Zarządzająca wybierze prze-wodniczącego spośród swoich członków z prawem głosu.

Rada Zarządzająca będzie najwyższym organem decyzyjnym Europejskiego Mechanizmu Stabilności i będzie podejmowała następujące główne decyzje za wspólnym porozumieniem:

− przyznawanie pomocy fi nansowej,

− warunki pomocy fi nansowej,

− zdolność Europejskiego Mechanizmu Stabilności do udzielania pożyczek,

− zmiany w zestawie instrumentów.

Wszelkie inne decyzje Rady Zarządzającej będą podejmowane kwalifi kowaną większością głosów, chyba że określono inaczej.

Europejski Mechanizm Stabilności będzie miał Radę Dyrekto-rów, która będzie wykonywała szczególne zadania przekazane przez Radę Zarządzającą. Każde z państw członkowskich strefy euro wyznaczy jednego dyrektora i jednego zastępcę dyrektora. Oprócz tego Komisja oraz EBC wyznaczą do Rady Dyrektorów po jednym obserwatorze i zastępcy obserwatora. Wszelkie decyzje Rady Dyrektorów będą podejmowane kwalifi kowaną większością głosów, chyba że określono inaczej.

Waga głosów w Radzie Zarządzającej i w Radzie Dyrektorów będzie proporcjonalna do odnośnych udziałów państw człon-kowskich w kapitale podstawowym Europejskiego Mechanizmu Stabilności. Kwalifikowana większość jest zdefiniowana jako 80 procent głosów.

Rada Zarządzająca wyznaczy Dyrektora Zarządzającego odpo-wiedzialnego za bieżące zarządzanie Europejskim Mechanizmem Stabilności. Dyrektor Zarządzający będzie przewodniczył Radzie Dyrektorów.

Struktura kapitałowa

Europejski Mechanizm Stabilności będzie dążył do uzyskania naj-wyższego ratingu kredytowego od głównych agencji ratingowych i jego utrzymania.

Europejski Mechanizm Stabilności będzie miał całkowity kapi-tał subskrybowany w wysokości 700 mld EUR. Z tej kwoty 80 mld EUR będzie miało postać kapitału wpłaconego zapew-nionego przez państwa członkowskie strefy euro, wnoszonego stopniowo od lipca 2013 roku w pięciu równych rocznych ratach. Europejski Mechanizm Stabilności będzie ponadto dysponował sumą zadeklarowanego kapitału na żądanie oraz gwarancji udzielo-nych przez państwa członkowskie strefy euro do całkowitej kwoty

zumieniem1, w przypadku gdyby było to nieodzowne dla ochrony stabilności fi nansowej strefy euro jako całości. Europejski Mecha-nizm Stabilności przejmie rolę Europejskiego Instrumentu Stabil-ności Finansowej oraz Europejskiego Mechanizmu Stabilizacji Finansowej przy zapewnianiu zewnętrznej pomocy fi nansowej państwom członkowskim strefy euro po czerwcu 2013 roku.

Dostęp do pomocy fi nansowej z Europejskiego Mechanizmu Sta-bilności będzie zapewniany w oparciu o rygorystyczne warunki polityczne na mocy makroekonomicznego programu dostoso-wawczego oraz rygorystycznej analizy zdolności obsługi zadłuże-nia publicznego; analizy te będzie przeprowadzać Komisja wraz z Międzynarodowym Funduszem Walutowym (MFW) i we współpracy z EBC. Państwo członkowskie będące benefi cjentem będzie musiało wprowadzić odpowiednią formę udziału sektora prywatnego, z uwzględnieniem konkretnych okoliczności oraz w sposób w pełni zgodny z praktykami MFW.

Europejski Mechanizm Stabilności będzie miał efektywną zdol-ność udzielania pożyczek w wysokości 500 mld EUR2. Adekwat-ność zdolności udzielania pożyczek będzie podlegała regularnym przeglądom przynajmniej co pięć lat. Europejski Mechanizm Sta-bilności będzie dążył do uzupełnienia swojej zdolności udzielania pożyczek przez udział MFW w operacjach pomocy fi nansowej, natomiast państwa członkowskie spoza strefy euro mogą również uczestniczyć na zasadzie ad hoc.

Pozostała część niniejszych podstawowych ustaleń określa zasad-nicze cechy struktury Europejskiego Mechanizmu Stabilności:

Forma instytucjonalna

Europejski Mechanizm Stabilności zostanie ustanowiony w dro-dze porozumienia między państwami członkowskimi strefy euro jako organizacja międzyrządowa na mocy międzynarodowego prawa publicznego i będzie miał siedzibę w Luksemburgu. Statut Europejskiego Mechanizmu Stabilności zostanie umieszczony w załączniku do wspomnianego porozumienia.

Funkcja i strategia fi nansowania

Rola Europejskiego Mechanizmu Stabilności będzie polegała na uruchamianiu fi nansowania i udzielaniu pomocy fi nansowej – w oparciu o rygorystyczne warunki – na rzecz państw członkow-skich strefy euro, które mają poważne problemy z fi nansowaniem lub są zagrożone takimi problemami, aby chronić stabilność fi nan-sową strefy euro jako całości.

Państwa członkowskie strefy euro będą przekazywać do Europej-skiego Mechanizmu Stabilności kwoty sankcji fi nansowych nało-żonych na nie na mocy paktu stabilności i wzrostu oraz procedur dotyczących zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Takie sankcje będą stanowiły część kapitału wpłaconego.

1 Decyzja podejmowana za wspólnym porozumieniem jest decyzją podejmowaną jednomyślnie przez państwa członkowskie biorące udział w tym głosowaniu, tzn. wstrzymanie się od głosu nie uniemożliwia przyjęcia decyzji. 2 Podczas przechodzenia z Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej do Europejskiego Mechanizmu Stabilności łączna zdolność udzielania pożyczek nie przekroczy powyższej kwoty.


45

Instrumenty

Jeśli będzie to niezbędne do ochrony stabilności strefy euro jako całości, Europejski Mechanizm Stabilności będzie, zgodnie ze zmianą art. 136 Traktatu, udzielał pomocy fi nansowej z zastrze-żeniem rygorystycznych warunków w ramach makroekonomicz-nego programu dostosowawczego, proporcjonalnie do stopnia zakłócenia równowagi danego państwa członkowskiego. Pomoc będzie zapewniana w formie pożyczek. Jednak w wyjątkowych przypadkach mechanizm może podejmować interwencje na pierwotnych rynkach długu na podstawie makroekonomicznego programu dostosowawczego z zastrzeżeniem rygorystycznych warunków i jeżeli zostanie to uzgodnione przez Radę Zarządza-jącą za wspólnym porozumieniem.

• Wsparcie na rzecz stabilności udzielane przez Europejski Mechanizm Stabilności

Europejski Mechanizm Stabilności może udzielać krótkotermi-nowego lub średnioterminowego wsparcia na rzecz stabilności państwu członkowskiemu strefy euro, które ma poważne problemy z fi nansowaniem. Dostęp do wsparcia na rzecz stabilności udziela-nego przez Europejski Mechanizm Stabilności będzie uzależniony od makroekonomicznego programu dostosowawczego z zastrze-żeniem odpowiednich warunków politycznych proporcjonalnych do powagi leżących u podstaw problemów zakłóceń równowagi w państwie członkowskim będącym benefi cjentem. Długość pro-gramu i termin zapadalności pożyczek będą zależały od charakteru zakłóceń równowagi oraz perspektyw odzyskania przez państwa członkowskie będące benefi cjentami dostępu do rynków fi nan-sowych w czasie, w którym dostępne są zasoby Europejskiego Mechanizmu Stabilności.

· Instrument wsparcia na rynku pierwotnym

Europejski Mechanizm Stabilności może – w celu zmaksymali-zowania opłacalności swojego wsparcia – nabywać na rynku pier-wotnym obligacje państwa członkowskiego, które ma poważne problemy z fi nansowaniem. Warunki i zasady nabywania obli-gacji zostaną określone w decyzji dotyczącej warunków pomocy fi nansowej.

Rada Zarządzająca może dokonać przeglądu instrumentów, którymi dysponuje Europejski Mechanizm Stabilności, i podjąć decyzję o zmianach w zestawie instrumentów.

Udział MFW

Europejski Mechanizm Stabilności będzie bardzo ściśle współ-pracować z MFW w udzielaniu pomocy fi nansowej3. W każdej sytuacji będzie się dążyć do aktywnego udziału MFW zarówno na poziomie technicznym, jak i fi nansowym. Analiza zdolności obsługi zadłużenia będzie prowadzona wspólnie przez Komisję oraz MFW, we współpracy z EBC. Warunki polityczne związane ze wspólną pomocą Europejskiego Mechanizmu Stabilności i MFW

3 Zakłada się jednak, że jakikolwiek udział MFW będzie zgodny z jego mandatem wynikającym z aktu ustanawiającego ten Fundusz (ang. Articles of Agreement) i z mającą zastosowanie decyzją oraz z politykami zarządu MFW.

620 mld EUR. W fazie przejściowej w latach 2013–2017 państwa członkowskie zobowiązują się – w mało prawdopodobnym przy-padku takiej potrzeby – w szybszym tempie zapewniać odpowied-nie instrumenty, tak aby utrzymać na poziomie nie niższym niż 15% stosunek między kapitałem wpłaconym a pozostającymi do spłaty kwotami wynikającymi z emisji dokonanych przez Europej-ski Mechanizm Stabilności.

Klucz udziałów państw członkowskich w całkowitym kapitale subskrybowanym Europejskiego Mechanizmu Stabilności będzie oparty na kluczu kapitału wpłaconego stosowanym przez EBC, zgodnie z załącznikiem. Ratyfikując porozumienie ustanawia-jące Europejski Mechanizm Stabilności, państwa członkowskie prawnie zobowiązują się wnieść swój wkład w całkowity kapitał subskrybowany.

Dostosowując kwotę całkowitego kapitału subskrybowanego lub wzywając do wniesienia kapitału, Rada Zarządzająca będzie podejmować decyzje za wspólnym porozumieniem, z wyjątkiem szczególnych przypadków opisanych poniżej. Po pierwsze, Rada Dyrektorów może zadecydować zwykłą większością głosów, aby przywrócić – wzywając do wniesienia kapitału – poziom kapitału wpłaconego w przypadku, gdyby kwota kapitału wpłaconego została zmniejszona w wyniku pokrycia strat1. Po drugie, zostanie wprowadzona procedura gwarancji na żądanie, która umożliwi automatyczne wezwanie do wniesienia kapitału przez udziałow-ców Europejskiego Mechanizmu Stabilności, jeżeli będzie to konieczne, aby uniknąć niedoboru płatności wobec wierzycieli tego mechanizmu. Zobowiązanie każdego udziałowca będzie w każdej sytuacji ograniczone do wysokości jego udziału w kapi-tale subskrybowanym.

Każdy wkład, jaki państwo członkowskie2, które przyłączy się do Europejskiego Mechanizmu Stabilności po lipcu 2013 roku, wnie-sie do kapitału subskrybowanego, będzie podlegał takim samym warunkom, jak pierwotne wkłady. O praktycznych implikacjach dla ogólnej kwoty kapitału subskrybowanego oraz podziale kapitału pomiędzy państwami członkowskimi zadecyduje Rada Zarządza-jąca za wspólnym porozumieniem.

Dopóki Europejski Mechanizm Stabilności nie zostanie urucho-miony oraz pod warunkiem że efektywna zdolność udzielania pożyczek nie będzie mniejsza niż 500 mld, wpływy z inwestowa-nia kapitału wpłaconego Europejskiego Mechanizmu Stabilności będą – po odjęciu kosztów operacyjnych – zwracane państwom członkowskim. Po pierwszym uruchomieniu Europejskiego Mechanizmu Stabilności wpływy z inwestowania kapitału Europejskiego Mechanizmu Stabilności i działalności związanej z pomocą fi nansową będą pozostawać w Europejskim Mecha-nizmie Stabilności. Jednak gdyby kapitał wpłacony przekroczył poziom wymagany do utrzymania zdolności udzielania pożyczek przez Europejski Mechanizm Stabilności, Rada Dyrektorów może zadecydować zwykłą większością głosów, by przekazać dywidendę państwom członkowskim strefy euro w oparciu o klucz udziałów.

1 W odniesieniu do tej decyzji zawiesza się głos państwa członkowskiego, z którego winy powstała strata, która ma zostać pokryta.2 Na skutek przyłączenia się do strefy euro dane państwo członkowskie staje się członkiem Europejskiego Mechanizmu Stabilności posiadającym pełne prawa i obowiązki.


46

Zgodność z unijnymi ramami wielostronnego nadzoru

Należy uzyskać zgodę państw członkowskich UE, aby państwa członkowskie strefy euro mogły zlecać Komisji (działającej wtedy razem z MFW i we współpracy z EBC) analizę zdolności obsługi zadłużenia państwa członkowskiego występującego o wsparcie fi nansowe, przygotowanie programu dostosowawczego towarzy-szącego pomocy fi nansowej oraz monitorowanie realizacji tego programu.

Rada Zarządzająca jest ciałem autonomicznym, które o udziele-niu i warunkach pomocy fi nansowej może decydować na szcze-blu międzyrządowym, jednakże warunki polityczne wynikające ze wzmożonego nadzoru czy makroekonomicznego programu dostosowawczego powinny być zgodne z unijnymi ramami nad-zoru i muszą gwarantować przestrzeganie unijnych procedur. Aby w decyzjach Rady ugruntować owe warunki polityczne i zapewnić zgodność z unijnymi ramami wielostronnego nadzoru, Komisja zamierza przedstawić wniosek dotyczący rozporządzenia, które sprecyzuje konieczne kroki proceduralne podejmowane na pod-stawie art. 136 Traktatu. O ustanowieniu i działalności Europej-skiego Mechanizmu Stabilności Rada i Komisja będą regularnie informować Parlament Europejski.

Ustalanie stóp procentowych

Rada Zarządzająca będzie decydować o strukturze stóp procen-towych pomocy fi nansowej udzielanej państwu członkowskiemu będącemu benefi cjentem.

Pożyczki z Europejskiego Mechanizmu Stabilności będą mogły mieć oprocentowanie stałe lub zmienne. Stopy procentowe stoso-wane w ramach mechanizmu będą odpowiadać zasadom ustalania stóp procentowych przez MFW, będą pozostawać powyżej kosz-tów fi nansowania mechanizmu i obejmować marżę z tytułu ryzyka.

Pożyczki Europejskiego Mechanizmu Stabilności będą miały stopy procentowe o następującej strukturze:

1) koszt fi nansowania mechanizmu;

2) opłata wynosząca 200 punktów bazowych liczona od całości pożyczek;

3) dopłata wynosząca 100 punktów bazowych od kwot pożyczek pozostałych do spłaty po 3 latach.

Jeżeli chodzi o pożyczki o oprocentowaniu stałym i terminie zapadalności przekraczającym 3 lata, marża będzie równa śred-niej ważonej między opłatą wynoszącą 200 punktów bazowych za pierwsze 3 lata a opłatą wynoszącą 200 punktów bazowych plus 100 punktów bazowych za lata kolejne.

Struktura stóp procentowych będzie ustalona w polityce stóp pro-centowych Europejskiego Mechanizmu Stabilności; polityka ta będzie okresowo weryfi kowana.

Udział sektora prywatnego

1. Warunki udziału sektora prywatnego

Jeśli jakieś państwo będzie otrzymywać pomoc fi nansową, ocze-kiwać się będzie, indywidualnie w każdym przypadku, odpowied-niego i proporcjonalnego udziału sektora prywatnego. Charakter i zakres tego udziału będą ustalane indywidualnie w każdym przy-padku i będą zależeć od wyniku analizy zdolności obsługi zadłu-

będą negocjowane wspólnie przez Komisję i MFW, we współpracy z EBC.

Uruchomienie pomocy fi nansowej, monitorowanie programu i działania następcze

Pomoc fi nansowa z Europejskiego Mechanizmu Stabilności będzie we wszystkich przypadkach uruchamiana na wniosek danego państwa członkowskiego składany do pozostałych państw człon-kowskich strefy euro. Eurogrupa poinformuje Radę, że złożono wniosek o uruchomienie wsparcia. Po otrzymaniu takiego wniosku Rada Zarządzająca zwróci się do Komisji o to, by – we współpracy z EBC – oceniła, czy istnieje ryzyko dla stabilności fi nansowej strefy euro jako całości, i by przeprowadziła, wraz z MFW i we współpracy z EBC, wnikliwą analizę zdolności obsługi długu publicznego przez dane państwo członkowskie. Kolejne kroki w procesie uruchamia-nia pomocy fi nansowej Europejskiego Mechanizmu Stabilności będą następujące:

• jeżeli złożony zostanie wniosek o wsparcie na rzecz stabilności udzielane przez Europejski Mechanizm Stabilności, Komisja – wraz z MFW i we współpracy z EBC – oceni faktyczne potrzeby danego państwa członkowskiego będącego beneficjentem związane z fi nansowaniem oraz charakter wymaganego udziału sektora prywatnego, co powinno być spójne z prakty-kami MFW,

• na podstawie tej oceny Rada Zarządzająca upoważni Komisję do negocjowania – wraz z MFW i we współ-pracy z EBC – makroekonomicznego programu dostosowawczego z danym państwem członkowskim, szczegółowo określonego w stosownym protokole ustaleń,

• Komisja przedstawi Radzie wniosek dotyczący decyzji zatwierdzającej makroekonomiczny program dosto-sowawczy. Rada Zarządzająca postanowi o udzieleniu pomocy fi nansowej i o warunkach, zgodnie z którymi ma ona zostać udzielona. Po przyjęciu programu przez Radę Komisja podpisze protokół ustaleń w imieniu państw członkowskich strefy euro z zastrzeżeniem uprzedniego wspólnego porozumienia na forum Rady Zarządzającej. Rada Dyrektorów zatwierdzi wtedy umowę o pomocy fi nansowej zawierającą techniczne aspekty przewidywanej pomocy fi nansowej,

• Komisja wraz z MFW i we współpracy z EBC będzie odpowiedzialna za monitorowanie przestrzegania warunków politycznych wymaganych na mocy makro-ekonomicznego programu dostosowawczego. Złoży sprawozdanie Radzie i Radzie Dyrektorów. Na podsta-wie tego sprawozdania Rada Dyrektorów podejmie za wspólnym porozumieniem decyzję o wypłacie nowych transz pożyczki,

• Rada może po dyskusji na forum Rady Zarządzającej postanowić na wniosek Komisji, że będzie prowadzić poprogramowy nadzór, który może trwać, dopóki okre-ślona kwota udzielonej pomocy fi nansowej nie zostanie spłacona.


47

2. Klauzule wspólnego działania

Klauzule wspólnego działania będą wpisane do wszystkich nowych rządowych papierów wartościowych strefy euro o zapadalności przekraczającej jeden rok, od lipca 2013 roku. W kontekście udziału sektora prywatnego klauzule takie będą miały ułatwiać danemu państwu osiągnięcie porozumienia z wierzycielami pochodzącymi z sektora prywatnego. Umieszczenie klauzul w obligacji nie będzie oznaczać mniejszej pewności spłaty ani większego ryzyka restruk-turyzacji długu w odniesieniu do tej obligacji. Włączenie tych klau-zul nie wpłynie też na status wierzycielski długu państwowego.

Główne elementy tych klauzul będą odpowiadać klauzulom powszechnie stosowanym na rynkach brytyjskich i amerykańskich od czasu sprawozdania grupy G10 na temat takich klauzul. Zostaną wprowadzone tak, by zapewnić równe traktowanie wszystkim państwom członkowskim strefy euro. Oznacza to, że dla wszyst-kich tych państw klauzule będą miały identyczne, standardowe brzmienie, zharmonizowane w ramach warunków obowiązujących w odniesieniu do papierów wartościowych emitowanych przez państwa członkowskie. Ich zasadnicze elementy będą odpowia-dać klauzulom wspólnego działania powszechnym w prawie stanu Nowy Jork i prawie angielskim.

Wśród klauzul tych będzie klauzula agregacji wierzytelności pozwalająca przemożnej większości posiadaczy obligacji, które pochodzą z różnych emisji i podlegają takiej klauzuli oraz prawu tej samej jurysdykcji, posłużyć się klauzulą większościowego działania, jeżeli w ramach jednej emisji obligacji nie udałoby się zgromadzić odpowiedniej większości wierzycieli potrzebnej do restrukturyzacji długu. Ustalone zostaną odpowiednie zasady reprezentacji. Sprawy ważniejsze, tzn. zastrzeżone (np. najważniejsze warunki płatności, konwersja lub wymiana obligacji), będą rozstrzygane większością większą niż sprawy niezastrzeżone. Zastosowanie będą mieć odpo-wiednie wymogi co do kworum. Zmiany uchwalone przez wyma-ganą większość będą wiążące dla wszystkich właścicieli obligacji.

Aby głosowanie przebiegało właściwie, zastosowanie będzie mieć odpowiednia klauzula pozbawiania głosu. Rozważone zostaną odpowiednie klauzule przeciwko zakłócającym działaniom prawnym.

Klauzule wspólnego działania będą wprowadzane w sposób stan-dardowy, tak by ich skutek prawny we wszystkich jurysdykcjach strefy euro był identyczny i żadne państwa członkowskie do niej należące nie były dyskryminowane. Państwa członkowskie strefy euro przyjmą wszelkie środki konieczne, aby nadać skuteczność klauzulom wspólnego działania.

Pod wcześniej ustalonymi warunkami państwom członkowskim strefy euro będzie wolno nadal, po czerwcu 2013 roku, emitować papiery dłużne bez tych klauzul, tak by państwa te mogły zachować konieczną płynność starych obligacji i miały wystarczająco dużo czasu na uporządkowane stworzenie nowych obligacji o wszelkich referencyjnych terminach zapadalności. Szczegółowe rozwiązania prawne umożliwiające umieszczanie klauzul wspólnego działania w rządowych papierach wartościowych strefy euro zostaną usta-lone na podstawie prac, które po odpowiednich konsultacjach z uczestnikami rynków i innymi zainteresowanymi stronami ma przeprowadzić podkomitet ds. unijnych rynków długu państwo-wego działający w ramach Komitetu Ekonomiczno-Finansowego; fi nalizacja tych rozwiązań ma nastąpić pod koniec roku 2011.

żenia (zgodnie z praktyką MFW1) i od potencjalnego wpływu na stabilność fi nansową strefy euro.

a) Jeżeli z analizy zdolności obsługi zadłużenia wynika, że makroekonomiczny program dostosowawczy daje reali-styczne szanse na przywrócenie długu publicznego do równowagi, państwo członkowskie będące benefi cjentem podejmie kroki, by zachęcić największych prywatnych inwestorów do utrzymania swojego zaangażowania (np. inicjatywa wiedeńska). W monitorowanie realizacji takich kroków będą ściśle zaangażowane: Komisja, MFW, EBC i Europejski Urząd Nadzoru Bankowego.

b) Jeżeli z analizy zdolności obsługi zadłużenia wynika, że makroekonomiczny program dostosowawczy nie daje realistycznych szans na przywrócenie długu publicznego do równowagi, państwo członkowskie będące benefi cjentem będzie musiało podjąć aktywne negocjacje w dobrej wie-rze ze swoimi wierzycielami, by zapewnić sobie ich bezpo-średni udział w przywracaniu zdolności obsługi zadłużenia. Przyznanie pomocy fi nansowej będzie zależeć od tego, czy dane państwo członkowskie ma wiarygodny plan i wyka-zuje dostateczne zaangażowanie, by zadbać o odpowiedni i proporcjonalny udział sektora prywatnego. Postęp w reali-zacji tego planu będzie monitorowany w ramach programu i brany pod uwagę w decyzji dotyczącej wypłat środków.

W negocjacjach z wierzycielami państwo członkowskie będące benefi cjentem będzie przestrzegać następujących zasad:

o proporcjonalność: dane państwo członkowskie będzie dążyć do rozwiązań proporcjonalnych do swoich trudności zwią-zanych ze zdolnością obsługi zadłużenia,

o przejrzystość: dane państwo członkowskie podejmie otwarty dialog z wierzycielami i będzie im odpowiednio szybko udzielać stosownych informacji,

o uczciwość: dane państwo członkowskie skonsultuje z wierzy-cielami plany ewentualnej zmiany harmonogramu spłaty zadłużenia lub plany restrukturyzacji długu publicznego, tak by wynegocjować z nimi odpowiednie rozwiązania. Środki służące redukcji zaktualizowanej wartości nett o zadłuże-nia będą rozpatrywane tylko wtedy, gdy okaże się, że inne rozwiązania dają małą szansę na uzyskanie oczekiwanych wyników,

o koordynacja transgraniczna: w planowaniu działań służących zaangażowaniu sektora prywatnego weźmie się odpowied-nio pod uwagę niebezpieczeństwo, że trudności mogą rozszerzyć się na inne państwa członkowskie i państwa trzecie oraz wywołać w nich potencjalne efekty zewnętrzne. Podejmując odnośne działania, dane państwo członkow-skie będzie prowadzić odpowiednią komunikację, tak by zachować stabilność fi nansową strefy euro jako całości.

1 Zgodnie z zasadami MFW dług uważa się za stabilny, jeżeli można się spodziewać, że dłużnik będzie w stanie obsługiwać swój dług bez nierealistycznie wysokiej korekty swoich dochodów i wydatków. Od tego zależy dostępność i odpowiednia skala fi nansowania.


48

Aby przejście z Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej do Europejskiego Mechanizmu Stabilności odbyło się sprawnie, dyrektor wykonawczy instrumentu będzie miał za zadanie przygo-tować od strony praktycznej ustanowienie mechanizmu. Będzie on regularnie zdawać relację z postępów grupie roboczej Eurogrupy.

Udział państw członkowskich spoza strefy euro

Państwa członkowskie spoza strefy euro mogą uczestniczyć doraź-nie wraz z Europejskim Mechanizmem Stabilności w akcjach pomocy fi nansowej dla państw członkowskich strefy euro. Jeżeli w takich akcjach będą uczestniczyć państwa członkowskie spoza strefy euro, będą one reprezentowane na odnośnych posiedze-niach organów zarządzających mechanizmu, które będą decydo-wać o przyznaniu i monitorowaniu pomocy. Państwa te będą mieć odpowiednio szybki dostęp do wszelkich odnośnych informacji i będą z nimi prowadzone odpowiednie konsultacje. Państwa członkowskie strefy euro poprą równorzędny status wierzycielski mechanizmu i innych państw członkowskich udzielających poży-czek dwustronnie, równolegle do mechanizmu.

Rozstrzyganie sporów

Jeżeli dojdzie do sporu między państwem członkowskim strefy euro a Europejskim Mechanizmem Stabilności co do interpretacji i stosowania porozumienia ustanawiającego mechanizm, organem rozstrzygającym spór będzie Rada Zarządzająca. Jeżeli państwo członkowskie zakwestionuje jej decyzję, spór taki zostanie przed-stawiony Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej zgodnie z art. 273 TFUE.

Jeżeli chodzi o stosunki między Europejskim Mechanizmem Stabilności a stronami trzecimi, kwestię mającego zastosowanie prawa i właściwej jurysdykcji będą rozstrzygać dokumenty prawne i umowne, które następnie będą regulować relacje między mecha-nizmem a tymi stronami trzecimi.

3. Status uprzywilejowanego wierzyciela dla Europejskiego Mechanizmu Stabilności

Podobnie jak MFW, Europejski Mechanizm Stabilności będzie zapewniać pomoc finansową państwu członkowskiemu, któ-rego zwykły dostęp do rynkowego fi nansowania jest utrudniony. Dlatego szefowie państw lub rządów postanowili, że Europejski Mechanizm Stabilności będzie miał status uprzywilejowanego wierzyciela, analogicznie do MFW, a równocześnie zgodzili się, by status ten był w przypadku MFW nadrzędny wobec statusu Europejskiego Mechanizmu Stabilności.

Ich decyzja nabierze mocy z dniem 1 lipca 2013 r. bez uszczerbku dla warunków jakiegokolwiek innego porozumienia zawartego w ramach Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej i pakietu wsparcia dla Grecji.

Ustalenia co do przejścia między Europejskim Instrumentem Stabilności Finansowej a Europejskim Mechanizmem Stabilności

Tak jak pierwotnie przewidywano, Europejski Instrument Stabil-ności Finansowej nie zniknie po czerwcu 2013 roku, ale będzie obsługiwał niespłacone obligacje. Będzie działać, dopóki nie uzyska pełnej spłaty pomocy przyznanej państwom członkowskim i sam nie spłaci swoich zobowiązań z tytułu wyemitowanych instru-mentów fi nansowych i nie wywiąże się ze wszelkich zobowiązań do zwrotu należności poręczycielom. Niewypłacone i niesfi nan-sowane części istniejących pożyczek należy przenieść do Euro-pejskiego Mechanizmu Stabilności (np. płatności i fi nansowanie rat, które będą należne dopiero po wejściu w życie Europejskiego Mechanizmu Stabilności). Łączna kwota pożyczek udzielanych z Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej i Europej-skiego Mechanizmu Stabilności nie przekroczy 500 mld EUR.


49

ZAŁĄCZNIK:

Klucz udziałów w Europejskim Mechanizmie Stabilności oparty na kluczu EBC

Państwo ISO Klucz EMSAustria AT 2,783Belgia BE 3,477Cypr CY 0,196

Estonia EE 0,186Finlandia FI 1,797Francja FR 20,386Niemcy DE 27,146Grecja EL 2,817

Irlandia IE 1,592Włochy IT 17,914

Luksemburg LU 0,250Malta MT 0,073

Niderlandy NL 5,717Portugalia PT 2,509Słowacja SK 0,824Słowenia SI 0,428

Hiszpania ES 11,904Ogółem EA17 100,0

Uwagi: Klucz wpłat na rzecz Europejskiego Mechanizmu Stabilności jest oparty na kluczu wkładów kapitałowych do Europejskiego Banku Centralnego.

Państwa członkowskie, których PKB na osobę nie sięga 75% średniej unijnej, będą tymczasowo, przez okres 12 lat od wejścia do strefy euro, korzystały ze stawki skorygowanej.

Tymczasowa korekta będzie wynosić 3/4 różnicy między DNB a udziałami kapitałowymi w EBC (czyli faktycznie: 75% udziału DNB i 25% udziału kapitałowego w EBC), według wzoru: Udział w Europejskim Mechanizmie Stabilności = udział według klucza EBC – 0,75*(udział według klucza EBC – udział DNB).

Brakująca kwota wynikająca z tej korekty zostaje rozdzielona na wszystkie pozostałe państwa zależnie od ich udziału według klucza EBC.

DNB i PKB na osobę w roku 2010.

Źródło: Obliczenia EBC, Ameco oraz DG ECFIN.


50

stu. Państwa członkowskie poczyniły znaczne postępy

w określaniu działań, dzięki którym chcą osiągnąć główne

cele i zamierzenia przedstawione w strategii „Europa 2020”

na rzecz zatrudnienia i trwałego wzrostu gospodarczego.

Realizacja niektórych z tych celów przebiega zgodnie

z planem, ale realizacja innych (dotyczących zatrudnienia,

efektywności energetycznej, badań i rozwoju, ubóstwa

oraz szkolnictwa wyższego) wymaga dodatkowych wysił-

ków. Priorytetowo należy traktować również zapewnianie

korzystnego otoczenia makroekonomicznego, przywróce-

nie stabilności budżetowej, usunięcie zakłóceń równowagi

makroekonomicznej i wzmocnienie sektora fi nansowego.

3. Rada Europejska potwierdza zalecenia dla poszczególnych

państw zatwierdzone przez Radę i wzywa wszystkie pań-

stwa członkowskie, by uwzględniły je w swoich krajowych

decyzjach dotyczących budżetów i reform strukturalnych

oraz by zajęły się niedociągnięciami, które ujawniono

w toku europejskiego semestru.

4. Wysiłki na szczeblu krajowym należy wesprzeć działaniami

na szczeblu Unii Europejskiej, w szczególności po to, by

wyzwolić pełny potencjał Europy w zakresie wzrostu gospo-

darczego i tworzenia miejsc pracy. W tym kontekście należy

przyspieszyć prace nad inicjatywami przewodnimi strategii

„Europa 2020” i Aktem o jednolitym rynku, skupiając się na

priorytetach określonych przez Radę w dniu 30 maja 2011 r.


1. Niniejsze posiedzenie Rady Europejskiej przypada na koniec pierwszego europejskiego semestru, jest zatem oka-zją do zbiorczej oceny krajowych środków przewidzianych przez państwa członkowskie. W świetle tego pierwszego doświadczenia Rada Europejska uważa, że europejski semestr może stać się skutecznym narzędziem zarząd-czym służącym wsparciu UE i krajowych procesów okre-ślania polityki w sposób zintegrowany i przejrzysty, a także z odpowiednim wyprzedzeniem. Równoczesna prezentacja programów stabilności i programów konwergencji oraz krajowych programów reform daje UE możliwość łącznej oceny krajowych strategii wzrostu i krajowych strategii budżetowych oraz uwzględnienia ewentualnych czynni-ków ryzyka, zakłóceń równowagi lub bilansów skutków podejmowanych decyzji.

2. Korzystając z oceny dostarczonej przez Komisję, Rada Europejska omówiła polityki i środki przedstawione przez państwa członkowskie. Są one dobrym punktem wyjściowym do podtrzymania ożywienia gospodarczego w Europie, do odpowiedzi na wyzwania budżetowe i do stymulowania bardziej ambitnych reform na szczeblu krajo-wym. Rada Europejska odnotowuje wyraźną determinację wszystkich państw członkowskich, by zrobić wszystko, co jest konieczne do pełnej realizacji paktu stabilności i wzro-

RADA EUROPEJSKA 2324 CZERWCA 2011 R.

KONKLUZJE

Rada Europejska z zadowoleniem odnotowała rychłe ukończenie wdrażania kompleksowego pakietu środków uzgodnionego

w marcu, który ma ponownie wprowadzić Europę na ścieżkę trwałego wzrostu sprzyjającego tworzeniu miejsc pracy

i wzmocnić zarządzanie gospodarcze. W szczególności z zadowoleniem przyjęła osiągnięcie porozumienia w sprawie

przyszłego europejskiego mechanizmu stabilności i zmienionego Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej,

a także znaczne postępy w pracach nad wnioskami ustawodawczymi dotyczącymi zarządzania gospodarczego. Rada

Europejska zakończyła pierwszy europejski semestr, dokonując zbiorczej oceny programów państw członkowskich na

podstawie oceny Komisji i zatwierdzając dla poszczególnych państw zalecenia, które państwa te powinny wziąć pod uwagę

przy podejmowaniu decyzji w sprawie przyszłych budżetów i reform strukturalnych. W tym kontekście zwrócono uwagę

na deklarację państw członkowskich uczestniczących w pakcie euro plus, zgodnie z którą ich zobowiązania na przyszły

rok będą ambitniejsze i precyzyjniejsze. Rada Europejska oceniła sytuację państw członkowskich realizujących program

dostosowawczy. Jeśli chodzi o Grecję, szefowie państw lub rządów strefy euro uzgodnili dalsze działania i wezwali swoich

ministrów fi nansów do ukończenia prac, które pozwolą podjąć konieczne decyzje na początku lipca.

Po dogłębnej debacie Rada Europejska określiła wskazówki co do rozwoju unijnej polityki migracyjnej, w odniesieniu do

zarządzania strefą Schengen, kontroli granic zewnętrznych, rozwijania partnerstw z państwami z południowego sąsiedztwa

oraz ukończenia – do 2012 roku – budowy wspólnego europejskiego systemu azylowego.

Rada Europejska uzgodniła, że negocjacje akcesyjne prowadzone z Chorwacją powinny zostać zakończone do końca

czerwca 2011 roku; w ten sposób potwierdziła swe silne zaangażowanie w tworzenie perspektyw rozszerzenia Unii o kraje

Bałkanów Zachodnich.

Rada Europejska omówiła rozwój wydarzeń w południowym sąsiedztwie i przyjęła w tym względzie osobne oświadczenie.

* * *


51

dobrych praktyk, by unikać praktyk szkodliwych oraz by umożliwić przedstawienie wniosków mających na celu zwalczanie oszustw i uchylania się od opodatko-wania. Zgodnie z paktem Komisja przedstawiła wniosek w sprawie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodat-kowania osób prawnych.

7. Postępy dokonane przez państwa członkowskie we wdra-żaniu zaleceń Rady dla poszczególnych państw, a także ich zobowiązania wynikające z paktu zostaną ocenione przez Radę Europejską w marcu 2012 roku na podstawie rocznej analizy wzrostu gospodarczego przygotowywanej przez Komisję.

8. Zamknięcie dauhańskiej rundy rozwojowej byłoby silnym bodźcem dla wzrostu gospodarczego i promowania kon-kurencyjności. Rada Europejska ponawia zobowiązanie UE do dalszego prowadzenia procesu liberalizacji handlu i tworzenia przepisów, które mają wzmocnić system wie-lostronny oraz przypomina swoją gotowość do przeanali-zowania wszelkich opcji negocjacyjnych, tak by umożliwić zamknięcie rundy dauhańskiej, również z uwzględnieniem priorytetów krajów najsłabiej rozwiniętych, zgodnie z man-datem dauhańskim.

9. Kompleksowy pakiet zatwierdzony przez Radę Europejską w marcu został niemal w pełni wdrożony. Osiągnięto poro-zumienie w sprawie traktatu o europejskim mechanizmie stabilności oraz zmienionego Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej (EFSF). Państwa członkowskie powinny podjąć wszelkie działania konieczne do zagwaranto-wania, że ratyfi kacja traktatu w sprawie europejskiego mecha-nizmu stabilności (ESM) nastąpi do końca roku 2012 i że zmieniony EFSF szybko wejdzie w życie. Osiągnięto znaczne postępy w pracach ustawodawczych nad pakietem dotyczą-cym wzmocnienia zarządzania gospodarczego, w związku z czym jego przyjęcie w pierwszym czytaniu jest w zasięgu możliwości. W sektorze bankowym przeprowadzane są testy warunków skrajnych. Niezwykle ważne jest, by były one w pełni wiarygodne i przejrzyste, a także wykonywane przy pełnym poszanowaniu metod i wytycznych określonych przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego i by wszyscy uczestnicy tych testów zapewnili jak najwyższą jakość ich wyników. Należy szybko podjąć wszelkie konieczne działa-nia w pełni zgodne ze standardami międzynarodowymi, by zaradzić wszelkim słabym punktom banków ujawnionym w testach warunków skrajnych.

10. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje postępy Irlan-dii w realizacji programu reform, która przebiega zgodnie z planem. Z zadowoleniem przyjmuje także zdecydowane zobowiązanie nowo wybranego rządu Portugalii do peł-nego wdrożenia programu reform w tym kraju. Ponad-partyjny konsensus co do konieczności reform stanowi podstawę ścisłej realizacji tych programów, która zapewni zdolność do obsługi zadłużenia i pomoże Irlandii i Portu-galii powrócić na rynki fi nansowe.

11. Szefowie państw lub rządów strefy euro ponawiają swoje zobowiązanie, że uczynią wszystko, co konieczne, aby zapewnić stabilność fi nansową całej strefy euro.

W szczególności należy w jeszcze większym zakresie ograni-czyć obciążenia regulacyjne spoczywające na MŚP, a w sto-sownych przypadkach mikroprzedsiębiorstwa powinny być wyłączone z zakresu niektórych przyszłych przepisów lub przynajmniej objęte przepisami mniej rygorystycznymi. W tym kontekście Rada Europejska z zadowoleniem przyj-muje zobowiązanie Komisji do oceny wpływu przyszłych regulacji na mikroprzedsiębiorstwa i do przeglądu dorobku prawnego, tak aby określić istniejące obowiązki, z których można by zwolnić mikroprzedsiębiorstwa. Uzgodniła, że powróci do tych kwestii na posiedzeniu w grudniu 2011 roku. Komisja jest również proszona o sporządzenie har-monogramu działań dotyczących ukończenia budowy jednolitego rynku cyfrowego do roku 2015. Komisja jest proszona o złożenie w październiku 2011 roku sprawozdania na temat tych obszarów sprzyjających wzrostowi, by możliwe było osiągnięcie postępów przed wiosennym posiedzeniem Rady Europejskiej w 2012 roku.

5. Państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus przedstawiły zobowiązania obejmujące łącznie 100 odręb-nych środków1. Te zobowiązania stanowią dobry pierwszy krok w kierunku osiągnięcia celów paktu i muszą zostać teraz wdrożone na szczeblu krajowym. W grudniu 2011 roku na posiedzeniu poprzedzającym rozpoczęcie kolej-nego semestru europejskiego szefowie państw lub rządów powrócą do niektórych kwestii związanych z paktem.

6. Przygotowując się do podjęcia kolejnych zobowiązań, uczestniczące w pakcie państwa członkowskie zapewnią:

− szerszy zakres: zobowiązania te powinny w większym stopniu skoncentrować się na przyspieszeniu reform służących pobudzeniu wzrostu gospodarczego celem zwiększenia konkurencyjności, na przykład w sekto-rach sieciowych i w sektorze usług; dodatkowo większą uwagę należy też poświęcić wzmocnieniu stabilności fi nansowej,

− bardziej konkretne podejście: państwa członkowskie powinny starać się jak najbardziej skonkretyzować swoje przyszłe zobowiązania i uczynić je jak najbar-dziej wymiernymi, udostępniając szczegóły dotyczące tego, jak i kiedy zobowiązania te zostaną zrealizowane, by mierzyć postępy w czasie i ułatwiać porównywanie z wzorcami z innych państw członkowskich i strategicz-nych partnerów Europy,

− bardziej ambitne cele: państwa członkowskie powinny ogłosić, które z wybiegających w przyszłość projektów reform zainicjowano w odpowiedzi na uchwalenie paktu euro plus, oraz uwzględnić najlepsze praktyki,

− pragmatyczną koordynację polityk podatkowych: Komisja i ministrowie fi nansów państw członkowskich, które przystąpiły do paktu, są proszeni o złożenie do grudnia 2011 roku sprawozdań na temat postępów w ich usystematyzowanych dyskusjach o kwestiach poli-tyki podatkowej, w szczególności by zapewnić wymianę

1 Zob. dok. EUCO 24/11.


52

przyjmuje i wspiera przygotowanie przez Komisję wraz z państwami członkowskimi kompleksowego programu pomocy technicznej dla Grecji.

19. Szefowie państw lub rządów są świadomi, co dla obywa-teli Grecji oznacza realizacja środków dostosowawczych, a także przekonani, że wyrzeczenia te są niezbędne do oży-wienia gospodarczego oraz że przyczynią się do przyszłej stabilności i dobrobytu tego państwa.

II. MIGRA CJA

20. Swobodny przepływ osób, ustanowiony w Traktacie, jest jednym z najbardziej wymiernych osiągnięć i największych sukcesów integracji europejskiej i jedną z podstawowych wolności. Należy jeszcze wyraźniej określać wytyczne poli-tyczne i wzmacniać współpracę w strefi e Schengen, zwięk-szając zaufanie pomiędzy państwami członkowskimi, które są w równym stopniu odpowiedzialne za zagwarantowanie, by wszystkie zasady Schengen były skutecznie stosowane zgodnie z ustalonymi wspólnymi standardami oraz z pod-stawowymi zasadami i normami. Należy skutecznie i spój-nie zarządzać zewnętrznymi granicami Europy, wspólnie ponosząc za to odpowiedzialność, działając solidarnie i zwiększając praktyczną współpracę.

21. Zgodnie z konkluzjami Rady z dni 9–10 czerwca 2011 r. należy zadbać, by realizacja wspólnych zasad była w dal-szym ciągu usprawniana i pogłębiana, w szczególności poprzez system oceny Schengen, tak by skutecznie radzić sobie z przyszłymi wyzwaniami. Do zapewnienia takiego obrotu spraw konieczny jest skuteczny i niezawodny system monitorowania i oceny. Przyszły system oceny Schengen umożliwi wzmocnienie, dostosowanie i rozsze-rzenie kryteriów w oparciu o dorobek prawny UE. Ocena powinna wykorzystywać zasoby unijne i angażować eksper-tów z państw członkowskich, Komisji i właściwych agencji. Wzywa się Komisję, by regularnie składała sprawozdania z wyników ocen i w stosownych przypadkach propono-wała środki zaradcze dotyczące wszelkich wskazywanych słabości.

22. Należy wprowadzić mechanizm, by wyjść naprzeciw nad-zwyczajnym okolicznościom, stanowiącym ryzyko dla ogólnego funkcjonowania współpracy w ramach Schengen, nie naruszając jednocześnie zasady swobodnego przepływu osób. Mechanizm ten powinien obejmować zestaw środ-ków, które miałyby być stosowane w stopniowy, zróżni-cowany i skoordynowany sposób, by pomóc państwom członkowskim radzić sobie z trudną sytuacją na granicach zewnętrznych. Powinny one obejmować wizyty kontrolne, wsparcie techniczne i fi nansowe oraz pomoc, koordynację i interwencję ze strony Fronteksu.

W ostateczności w ramach takiego mechanizmu można by wprowadzić klauzulę ochronną umożliwiającą wyjątkowe ponowne wprowadzenie kontroli na granicach wewnętrz-nych, w naprawdę krytycznych sytuacjach, gdy jakieś pań-stwo członkowskie nie będzie już w stanie wykonywać swoich obowiązków wynikających z zasad Schengen. Taki środek można by zastosować na podstawie konkretnych,

12. Proces uzdrawiania strefy euro przebiega pomyślnie i udało się już wejść na stabilną ścieżkę trwałego wzrostu. Euro oparte jest na solidnych podstawach i jesteśmy głęboko usatysfakcjonowani wynikami osiągniętymi w dziedzinie stabilności cen od momentu wprowadzenia tej waluty.

13. Jeśli chodzi o Grecję, Rada Europejska odnotowuje istotne postępy dokonane przez ostatni rok, zwłaszcza w zakresie konsolidacji fi skalnej. Z zadowoleniem odnotowuje, że grecki rząd podtrzymuje zdecydowane zobowiązanie do realizacji programu dostosowawczego.

14. Rada Europejska wzywa władze krajowe do dalszego zdecy-dowanego prowadzenia koniecznych działań naprawczych służących skierowaniu tego kraju na ścieżkę trwałego wzro-stu. W najbliższych dniach w trybie pilnym muszą zostać sfi nalizowane prace dotyczące kompleksowego pakietu reform uzgodnionego z Komisją, w porozumieniu z EBC i MFW oraz przyjęcia przez grecki parlament kluczowych ustaw w zakresie strategii fi skalnej i prywatyzacji. Po zło-żeniu przez rząd grecki wniosku, co zapowiedział premier Grecji, będzie to stanowiło podstawę określenia głównych parametrów nowego programu wspieranego wspólnie przez partnerów ze strefy euro i MFW, zgodnie z obowią-zującą praktyką, i jednocześnie umożliwi wypłatę na czas środków niezbędnych do zaspokojenia w lipcu potrzeb Grecji w zakresie fi nansowania zadłużenia.

15. Szefowie państw lub rządów strefy euro uzgadniają, że wymagane dodatkowe środki będą fi nansowane zarówno ze źródeł publicznych, jak i prywatnych. Popierają oni podejście uzgodnione przez Eurogrupę w dniu 20 czerwca dotyczące uzyskiwania dobrowolnego wsparcia ze strony sektora prywatnego w postaci nieformalnego i dobrowol-nego refinansowania greckiego zadłużenia w terminie zapadalności w zamian za znaczącą obniżkę wymaganego corocznego fi nansowania w ramach programu przy jedno-czesnym unikaniu sytuacji, w której wybrane należności nie są spłacane (selective default).

16. Szefowie państw lub rządów strefy euro wzywają ministrów fi nansów do ukończenia prac nad pozostałymi elementami, aby umożliwić podjęcie stosownych decyzji do początku lipca.

17. Rada Europejska apeluje do wszystkich partii politycznych w Grecji o poparcie głównych celów tego programu i naj-ważniejszych przewidzianych w nim środków politycznych, aby zapewnić rygorystyczną i sprawną realizację reform. Biorąc pod uwagę zakres, rozmiar i charakter koniecznych reform w Grecji, warunkiem wstępnym sukcesu jest jed-ność narodowa.

18. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komi-sja zamierza pogłębić synergię między programem pożycz-kowym a funduszami unijnymi. Rada Europejska popiera wszelkie wysiłki mające na celu zwiększenie zdolności Gre-cji do absorpcji funduszy unijnych, które ten kraj wykorzy-sta w celu stymulowania wzrostu i zatrudnienia. Można tego dokonać poprzez zmianę przeznaczenia tych fundu-szy, tak aby służyły poprawie konkurencyjności i tworzeniu miejsc pracy. Ponadto Rada Europejska z zadowoleniem


53

by nadal prowadzić i, w razie potrzeby, intensyfikować działania na rzecz wsparcia tych państw członkowskich. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje dobrowolne przedłużenie pilotażowego projektu na rzecz osób korzy-stających z ochrony międzynarodowej na Malcie. Oczekuje na przedstawienie – jeszcze w tym roku – przez Komisję komunikatu w sprawie solidarności wewnątrz UE.

27. Do zarządzania mobilnością w bezpiecznym otoczeniu wymagana jest spójna i strategiczna polityka. Musi być ona ukierunkowana na przyczyny migracji na poziomie strukturalnym. W tym celu w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa rozwijane będą partnerstwa z krajami południo-wego i wschodniego sąsiedztwa.

28. Jako pierwszy krok, jak zaproponowano w niedawnym komunikacie Komisji, rozpoczęty zostanie z tymi krajami kompleksowy, zorganizowany dialog na temat migracji, mobilności i bezpieczeństwa, a jego celem będzie zapewnie-nie im oraz Unii Europejskiej wymiernych korzyści. Takie dialogi należy rozpocząć w trybie pilnym z państwami partnerskimi, które chcą i są w stanie zaangażować się konstruktywnie w tych dziedzinach. Partnerstwa na rzecz mobilności będą zróżnicowane według indywidualnych dokonań krajów partnerskich, uzgadniane oddzielnie z każdym z nich i uwarunkowane wysiłkami i postępami osiągniętymi we wszystkich obszarach (migracje, readmi-sja, mobilność i bezpieczeństwo), a także będą obejmować skuteczny mechanizm monitorowania. Należy poszukiwać sposobów przeznaczenia na te obszary większych środków fi nansowych w ramach istniejących pul.

29. zywa się Komisję, by zaprezentowała ocenę globalnego podejścia do kwestii migracji, torując drogę do realizacji bardziej spójnych, usystematyzowanych i strategicznych ram polityki w naszych stosunkach ze wszystkimi wła-ściwymi państwami trzecimi, oraz by zaprezentowała konkretne wnioski dotyczące rozwijania kluczowych partnerstw Unii, traktując priorytetowo wszystkie kraje sąsiadujące z Unią.

30. Ostatnie wydarzenia wystawiły na próbę europejską poli-tykę azylową. Bezpieczne i skuteczne procedury azylowe są potrzebne osobom wymagającym ochrony. To z kolei wymaga pełnego zastosowania dorobku prawnego UE w tej dziedzinie. Podstawowe znaczenie ma to, by tworze-nie wspólnego europejskiego systemu azylowego zostało ukończone do 2012 roku, w oparciu o wysokie standardy ochrony połączone ze sprawiedliwymi i skutecznymi procedurami, które pomogą zapobiegać nadużyciom i pozwolą na szybkie rozpatrywanie wniosków o udziele-nie azylu, tak aby system był stabilny. Komisja przedsta-wiła niedawno zmienione wnioski dotyczące dyrektywy w sprawie procedur azylowych oraz dyrektywy w sprawie warunków przyjmowania, co powinno stanowić nową pod-stawę do rozpoczęcia negocjacji w sprawie dwóch ważnych elementów wspólnego europejskiego systemu azylowego. Zmiany nie powinny w rezultacie zachęcać do przedstawia-nia nieuzasadnionych roszczeń ani zwiększać całkowitych kosztów ponoszonych przez państwa członkowskie. Nego-cjacje te powinny być kontynuowane z należytą staranno-

obiektywnych kryteriów i wspólnej oceny, w ściśle ograni-czonym zakresie i na ściśle ograniczony czas, uwzględniając potrzebę posiadania zdolności do reagowania w przypad-kach nagłych. Nie wpłynie to na prawa osób korzystających na mocy Traktatów ze swobody przemieszczania się.

Wzywa się Komisję, by we wrześniu przedstawiła wniosek dotyczący takiego mechanizmu.

23. Odpowiedzialność za kontrolę i nadzór nad granicami zewnętrznymi spoczywa na państwach członkowskich, a te, wykonując to zadanie, działają równocześnie we wspólnym interesie wszystkich państw członkowskich. By zagwaran-tować, że zewnętrzne granice Europy są skutecznie zarzą-dzane i że wszędzie mają zastosowanie te same standardy, należy w optymalny sposób korzystać ze wszystkich odno-śnych instrumentów, odpowiednio je w razie potrzeby dostosowując. Dalej rozwijany będzie europejski system nadzoru granic, jako działanie priorytetowe, tak by stał się operacyjny do 2013 roku i by pozwolił władzom państw członkowskich na prowadzenie działań w zakresie nadzoru granic, dzięki czemu możliwa byłaby wymiana informacji operacyjnych i sprawniejsza współpraca.

24. Wysiłki te zostaną także wzmocnione szybką realizacją prac nad „inteligentnymi granicami”, by zagwarantować zastoso-wanie nowych technologii do wyzwań w zakresie nadzoru nad granicami. W szczególności należy wdrożyć system wjazdu/wyjazdu i program rejestrowania podróżnych. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje osiągnięte porozumienie dotyczące agencji do spraw zarządzania ope-racyjnego wielkoskalowymi systemami informatycznymi w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

25. Należy stale monitorować funkcjonowanie Fronteksu i innych agencji, by zapewnić ich ciągłą skuteczność w świadczeniu państwom członkowskim pomocy w zarzą-dzaniu granicami zewnętrznymi, w zwalczaniu nielegalnej imigracji i w zajmowaniu się uchodźcami. Frontex będzie współpracował z zainteresowanymi państwami trzecimi. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje porozumie-nie osiągnięte w zakresie zmiany rozporządzenia w sprawie Fronteksu, która przyczyni się do zwiększenia skuteczności zdolności operacyjnych tej agencji. Zgodnie z programem sztokholmskim dalej rozwijane będą ramy współpracy między krajowymi strażami granicznymi, w szczególno-ści dzięki promowaniu wspólnych szkoleń i dzieleniu się zdolnościami oraz standardami. Wzywa się Komisję, by do końca roku, w ścisłej współpracy z Fronteksem, przed-stawiła dalsze pomysły w tym zakresie.

26. Odnotowując trudną sytuację, z którą zmagają się obec-nie niektóre państwa członkowskie, Rada Europejska potwierdza potrzebę prawdziwej solidarności w wymiarze praktycznym z państwami członkowskimi, które zostały najbardziej dotknięte przez problemy związane z przepły-wami migracyjnymi. UE i państwa członkowskie będą nadal zapewniać konieczne operacyjne i finansowe wsparcie w miarę rozwoju sytuacji, korzystając ze środków uzgod-nionych przez Radę w dniu 11 kwietnia 2011 r. Zapewniane będą konieczne środki oraz zasoby techniczne i ludzkie,


54

giami makroregionalnymi, w szczególności jeśli chodzi o region Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego,

− odnotowując jego istotne znaczenie, zatwierdziła spra-wozdanie prezydencji w sprawie włączenia społecznego Romów i wezwała do szybkiej realizacji konkluzji Rady z dnia 19 maja 2011 r. w sprawie unijnych ram krajo-wych strategii integracji Romów do 2020 roku, w szcze-gólności jeśli chodzi o przygotowanie, uaktualnienie lub rozwinięcie – do końca 2011 roku – krajowych strategii państw członkowskich dotyczących włączenia społecz-nego Romów lub zintegrowanych zestawów środków politycznych w ramach szerszych polityk włączania spo-łecznego służących poprawie sytuacji Romów,

− z zadowoleniem przyjęła roczne sprawozdanie w spra-wie celów UE w zakresie pomocy rozwojowej, odno-towując, że UE pozostała w 2010 roku bez wątpienia największym darczyńcą świata, jednak pośredni zbior-czy cel na 2010 rok nie został osiągnięty; potwierdziła swoje zobowiązanie do osiągnięcia celów pomocy rozwojowej do 2015 roku, jak przedstawiono w kon-kluzjach z czerwca 2005 roku.

***

ZAŁĄCZNIK

OŚWIADCZENIE W SPRA WIE POŁUDNIOWEGO SĄSIEDZTWA

1. Rada Europejska potwierdza zasady i cele określone w jej oświadczeniu i w konkluzjach w sprawie południowego sąsiedztwa przyjętych – odpowiednio – w dniach 11 i 25 marca 2011 r. Przyjmuje z zadowoleniem wspólny komunikat wysokiego przedstawiciela i Komisji Europej-skiej w sprawie nowej koncepcji działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie, wydany w dniu 25 maja 2011 r. W pełni zatwierdza konkluzje Rady w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa przyjęte w dniu 20 czerwca 2011 r. i wzywa do szybkich postępów we wdrażaniu kon-kretnych środków zgodnie z zasadami i celami uzgodnio-nymi przez Radę.

2. Rada Europejska przyjmuje z zadowoleniem wsparcie udzielone przez grupę G-8 demokratycznym przemia-nom zachodzącym w państwach południowego sąsiedztwa Europy. Ponownie podkreśla znaczenie Unii dla Śródziem-nomorza, a także tego, by w jej ramach szybko uruchamiać konkretne i ważne projekty.

3. Rada Europejska przyjmuje z zadowoleniem działania podejmowane obecnie na rzecz transformacji demokra-tycznej w regionie, a zwłaszcza w Egipcie i Tunezji. Wyraża uznanie dla ogłoszonych głównych elementów nowej kon-stytucji Maroka, z zadowoleniem przyjmuje odnowione zobowiązanie do reform politycznych – w tym przeglądu konstytucji – w Jordanii, a także z zadowoleniem przyjmuje do wiadomości zniesienie stanu wyjątkowego i planowaną reformę konstytucyjną w Algierii. Rada Europejska podkre-

ścią i z zastosowaniem wyważonego podejścia ogólnego uwzględniającego wszystkie przedstawione propozycje, tak by zrealizować wyżej przedstawione podstawowe cele.

III. CHORWACJA

31. Rada Europejska wyraża uznanie dla podjętych przez Chorwację wzmożonych wysiłków, które umożliwiły wprowadzenie negocjacji akcesyjnych w końcową fazę. Prowadzona przez Radę analiza pozostałych rozdziałów negocjacyjnych przebiega z pełnym poszanowaniem ści-śle określonych warunków i zgodnie z ramami negocjacyj-nymi. W świetle dokonanych postępów i pozytywnej oceny Komisji Rada Europejska wezwała Radę, by podjęła wszel-kie decyzje niezbędne do zakończenia negocjacji akcesyj-nych z Chorwacją do końca czerwca 2011 roku w oparciu o projekty wspólnych stanowisk przedstawione niedawno przez Komisję, z myślą o podpisaniu do końca roku traktatu o przystąpieniu. Chorwacja powinna nadal zdecydowa-nie kontynuować reformy, w szczególności w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i praw podstawowych, tak by mogła w pełni podjąć zobowiązania wynikające z człon-kostwa od daty przystąpienia. Monitorowanie realizacji tych reform do momentu przystąpienia da wystarczającą pewność Chorwacji i obecnym państwom członkowskim. Stanowiąc większością kwalifi kowaną na wniosek Komisji, Rada może podjąć wszelkie odpowiednie środki.

32. Zmiany te nadają nowy impuls europejskiej perspektywie Bałkanów Zachodnich, o ile kraje tego regionu będą konty-nuowały reformy. Rada Europejska powróci do tej kwestii na posiedzeniu w grudniu 2011 roku. W związku z tym Rada z satysfakcją odnotowuje aresztowanie Ratka Mla-dicia i przekazanie go haskiemu trybunałowi, co stanowi osiągnięcie międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości i przybliża perspektywę unijną Serbii.

***

INNE PUNKTY

Rada Europejska:

− mianowała Maria Draghiego prezesem Europejskiego Banku Centralnego na okres od dnia 1 listopada 2011 r. do dnia 31 października 2019 r.,

− przyjęła oświadczenie w sprawie południowego sąsiedztwa (załącznik); zatwierdziła nowe podejście dotyczące stosunków z krajami sąsiadującymi z Unią Europejską, jak przedstawiono w konkluzjach Rady z dnia 20 czerwca 2011 r., i podkreśliła znaczenie szczytu Partnerstwa Wschodniego, który odbędzie się w War-szawie w dniach 29–30 września 2011 r.,

− zatwierdziła strategię UE na rzecz regionu Dunaju i wezwała wszystkie właściwe podmioty, by nie-zwłocznie rozpoczęły jej wdrażanie, jak przedstawiono w konkluzjach Rady z dnia 13 kwietnia 2011 r.; wzywa się państwa członkowskie, by nadal działały we współ-pracy z Komisją nad ewentualnymi przyszłymi strate-


55

potrzebie uporządkowanych i pluralistycznych przemian w Jemenie, zgodnych z inicjatywą Rady Współpracy Państw Zatoki. Rada Europejska jest zaniepokojona wydarzeniami towarzyszącymi procesom i skazaniu członków opozycji w Bahrajnie. Zachęca Bahrajn do pełnego poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności.

7. Rada Europejska odnotowuje, że sytuacja w Gazie jest nadal niepokojąca. Pomoc humanitarna dostarczana ludności Gazy powinna mieścić się w odpowiednich ramach ONZ i być zgodna z jej decyzjami i nie powinna być realizowana z narażeniem życia ludzkiego.

8. Fundamentalne przemiany zachodzące w świecie arabskim pokazują, jak bardzo potrzebne są postępy w bliskow-schodnim procesie pokojowym oraz przezwyciężenie obecnego impasu, przy równoczesnym poszanowaniu wcześniejszych umów i zobowiązań. Rada Europejska wzywa wszystkie strony do jak najszybszego rozpoczęcia negocjacji. Jedynie powrót do bezpośrednich negocja-cji daje realną szansę na poprawę sytuacji w tym rejonie, co z kolei mogłoby doprowadzić do przyjęcia trwałych i kompleksowych rozwiązań. Podkreślając kluczową rolę kwartetu, Rada Europejska wyraża uznanie dla wysiłków prowadzonych w tym celu przez państwa członkowskie UE i wysoką przedstawiciel oraz z zadowoleniem odno-towuje przedstawione ostatnio przez prezydenta Baracka Obamę propozycje zgodne z poprzednimi stanowiskami UE. W pełni popiera skierowany przez wysoką przedstawi-ciel do kwartetu bliskowschodniego apel o pilne stworze-nie wiarygodnej wizji wznowienia procesu pokojowego. Rada Europejska wzywa wszystkie strony, by powstrzymały się od jednostronnych działań, które nie doprowadzą do kompleksowego rozwiązania. Popiera również inicjatywę dotyczącą zorganizowania w Paryżu konferencji poświęco-nej udzieleniu wsparcia ekonomicznego budowie Państwa Palestyńskiego w ramach wznowionego procesu pokojo-wego. Rada Europejska wyraża głębokie zaniepokojenie losem Gilada Shalita więzionego przez Hamas z rażącym naruszeniem powszechnego międzynarodowego prawa humanitarnego. W piątą rocznicę pojmania Gilada Sha-lita Rada Europejska wzywa do jego natychmiastowego uwolnienia.

śla, że proces reform musi mieć pluralistyczny charakter i opierać się na dialogu; będzie z uwagą śledzić realizację tych reform.

4. Rada Europejska potwierdza swe pełne poparcie dla rezo-lucji 1970 i 1973 Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie Libii oraz dla wysiłków państw członkowskich UE, by ich postanowienia wprowadzić w życie. W pełni zatwierdza konkluzje Rady w sprawie Libii z dnia 20 czerwca 2011 r. i ponownie apeluje do Muammara Kaddafi ego o natych-miastowe oddanie władzy. Demokratyczna transformacja Libii pozostaje jednym z głównych przedmiotów zaintere-sowania Unii Europejskiej. Rada Europejska podkreśla, że Tymczasowa Rada Narodowa, będąca przedstawicielem aspiracji narodu libijskiego, pełni kluczową rolę w tym procesie.

5. Rada Europejska z cała surowością potępia trwające repre-sje oraz niedopuszczalną i oburzającą przemoc, której reżim syryjski nieustannie dopuszcza się wobec swoich obywateli. Odnotowuje z dużym niepokojem doniesienia o syryjskich działaniach wojskowych w pobliżu granicy z Turcją przy Khirbet al-Jouz i ponawia swoje wcześniejsze apele o jak największą powściągliwość. Przez wybór drogi represji zamiast wypełniania obietnic dotyczących głębo-kich reform, reżim ten sam podaje w wątpliwość swoją legalność. Osoby odpowiedzialne za zbrodnie i przemoc wobec cywilów powinny zostać pociągnięte do odpowie-dzialności. Zatwierdzając konkluzje w sprawie Syrii przyjęte przez Radę w dniu 20 czerwca 2011 r., Rada Europejska z zadowoleniem odnotowuje podjęcie decyzji o nowych sankcjach. Udziela również pełnego poparcia wysiłkom dyplomatycznym, których celem jest zagwarantowanie, że Rada Bezpieczeństwa ONZ będzie mogła wypełnić swoje obowiązki i w stosowny sposób zareagować na sytuację w Syrii.

6. Rada Europejska nadal wyraża zaniepokojenie sytuacją w Jemenie i apeluje do wszystkich stron o zaprzestanie przemocy, poszanowanie praw człowieka oraz defini-tywne i przestrzegane zawieszenie broni oraz z zadowole-niem przyjmuje dążenie wiceprezydenta tego państwa do realizacji tych postulatów. Ponownie przypomina o pilnej


56

ponoszonych przez EFSF, ale nie niższe od tych kosztów. Postanowiliśmy również znacząco wydłużyć terminy zapa-dalności dotyczące obowiązującego instrumentu na rzecz Grecji. Dodatkowo przewidziany zostanie mechanizm, który zagwarantuje odpowiednie zachęty do wdrażania programu.

4. Apelujemy o stworzenie kompleksowej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego i inwestycji w Grecji. Z zadowole-niem odnotowujemy decyzję Komisji o utworzeniu grupy zadaniowej, która będzie pracować z władzami greckimi, by ukierunkować środki z funduszy strukturalnych na cele związane z konkurencyjnością i wzrostem gospodarczym, tworzeniem miejsc pracy i szkoleniami. Uruchomimy unijne środki fi nansowe i zmobilizujemy instytucje unijne, takie jak EBI, na rzecz działań służących realizacji tego celu i ożywienia greckiej gospodarki. Państwa członkow-skie i Komisja bezzwłocznie uruchomią wszelkie zasoby konieczne do zapewnienia wyjątkowego wsparcia technicz-nego, aby pomóc Grecji w realizacji reform. W paździer-niku Komisja przedłoży sprawozdanie z postępów w tym zakresie.

5. Sektor fi nansowy zadeklarował wolę wsparcia Grecji na zasadzie dobrowolności i na różne sposoby, aby w jeszcze większym stopniu wzmocnić ogólną stabilność. Szacuje się, że wkład nett o sektora prywatnego wyniesie 37 mld EUR.1 Celem tego wsparcia będzie poprawa jakości zabezpieczeń, tak aby greckie banki mogły stale z niego korzystać w celu dostępu do operacji Eurosystemu związanych z płynno-ścią. Zapewnimy odpowiednie zasoby, aby w razie potrzeby dokapitalizować greckie banki.

Udział sektora prywatnego:

6. Jeśli chodzi o nasze ogólne podejście do udziału sektora prywatnego w strefi e euro, chcielibyśmy zaznaczyć, że Gre-cja wymaga wyjątkowego i nadzwyczajnego rozwiązania.

7. Wszystkie pozostałe państwa strefy euro stanowczo potwierdzają, że są niezmiennie zdeterminowane cał-kowicie honorować swoje indywidualne zobowiązania krajowe i wszelkie inne zobowiązania na rzecz stabilnej sytuacji fi skalnej i reform strukturalnych. Szefowie państw lub rządów strefy euro w pełni popierają to zdecydowane stanowisko, gdyż wiarygodność wszystkich zobowiązań krajowych ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia stabil-ności fi nansowej strefy euro jako całości.

1 Z uwzględnieniem kosztu wsparcia jakości kredytowej w okresie 2011–2014. Ponadto program wykupu długu przyniesie 12,6 mld EUR, co da ogółem 50 mld EUR. Szacuje się, że w latach 2011–2019 całkowity wkład nett o sektora prywatnego wyniesie 106 mld EUR.

Potwierdzamy nasze zaangażowanie na rzecz wspólnej waluty i zapewniamy, że dołożymy wszelkich starań, by zagwarantować stabilność fi nansową strefy euro jako całości i jej państw członkow-skich. Potwierdzamy także, że jesteśmy zdecydowani wzmocnić konwergencję, konkurencyjność i zarządzanie w strefi e euro. Od początku kryzysu długu państwowego podejmowane są istotne działania mające na celu stabilizację strefy euro, zreformowanie zasad i przygotowanie nowych narzędzi stabilizacji. Sytuacja w stre-fi e euro wyraźnie się poprawia, a euro opiera się na solidnych pod-stawach gospodarczych. Jednak bieżące wyzwania zmuszają do podjęcia dużo szerzej zakrojonych działań.

Dziś uzgodniliśmy następujące środki:

Grecja:

1. Z aprobatą odnosimy się do środków podjętych przez rząd Grecji w celu ustabilizowania fi nansów publicznych i przeprowadzenia reformy gospodarki, a także do nie-dawno przyjętego przez grecki parlament nowego pakietu środków obejmującego również prywatyzację. Działania te są bezprecedensowe, ale konieczne, by gospodarka grecka znów znalazła się na ścieżce trwałego wzrostu. Zdajemy sobie sprawę z tego, z jakim wysiłkiem będą się wiązały dla greckich obywateli środki dostosowawcze, i jesteśmy przekonani, że wyrzeczenia te są niezbędne dla ożywienia gospodarczego i przyczynią się do stabilności i dobrobytu Grecji w przyszłości.

2. Zgadzamy się poprzeć nowy program dla Grecji i w pełni uzupełnić niedobór środków fi nansowych, przy wsparciu MFW i dobrowolnym wkładzie ze strony sektora prywat-nego. Szacuje się, że całkowita ofi cjalna kwota fi nansowania wyniesie 109 mld EUR. Program ten zostanie przygoto-wany w taki sposób, by w szczególności dzięki niższym sto-pom procentowym i wydłużonym terminom zapadalności, istotnie polepszyć zdolność obsługi zadłużenia i profi l refi -nansowania Grecji. Apelujemy do MFW, by w dalszym ciągu uczestniczył w finansowaniu nowego programu dla Grecji. Przy kolejnej wypłacie środków mamy zamiar zastosować Europejski Instrument Stabilności Finanso-wej (EFSF) jako narzędzie fi nansowania. Będziemy bardzo uważnie monitorować ścisłą realizację programu w oparciu o regularną ocenę przeprowadzaną przez Komisję w powią-zaniu z EBC i MFW.

3. Postanowiliśmy w możliwie największym stopniu wydłużyć termin zapadalności przyszłych pożyczek udzielanych Gre-cji z EFSF – z aktualnego terminu wynoszącego 7,5 roku do co najmniej 15 lat i maksymalnie 30 lat, przy zachowaniu 10-letniego okresu karencji. W tym kontekście zapewnimy odpowiedni nadzór po zrealizowaniu programu. Zadbamy o to, by oprocentowanie pożyczek udzielanych z EFSF było równoważne oprocentowaniu stosowanemu w ramach instrumentu wsparcia bilansu płatniczego (obecnie wynosi ono ok. 3,5%), i zbliżone do kosztów fi nansowania


21 lipca 2011 r.


57

makroekonomicznej. Defi cyty budżetowe we wszystkich państwach, z wyjątkiem państw objętych programem, zostaną obniżone do poziomu poniżej 3% nie później niż w 2013 roku. W tym kontekście z zadowoleniem odnoto-wujemy przedstawiony ostatnio przez rząd Włoch pakiet budżetowy, dzięki któremu możliwe będzie obniżenie defi -cytu tego państwa do poziomu poniżej 3% w 2012 roku i osiągnięcie równowagi budżetowej w roku 2014. Odno-towujemy również ambitne reformy, jakie Hiszpania pod-jęła w sferze fi skalnej, fi nansowej i strukturalnej. W związku z wynikami testów warunków skrajnych, którym poddano banki, w stosownych przypadkach państwa członkowskie wprowadzą środki ochronne w odniesieniu do banków.

12. Zrealizujemy przyjęte w czerwcu zalecenia dotyczące reform sprzyjających wzrostowi gospodarczemu w naszych państwach. Zwracamy się do Komisji i EBI, by zwiększyły efekt synergii między programami pożyczkowymi a unij-nymi środkami finansowymi we wszystkich państwach otrzymujących pomoc UE/MFW. Popieramy wszelkie działania tych państw na rzecz zwiększenia ich możliwości absorpcji środków unijnych z myślą o pobudzeniu wzro-stu gospodarczego i zatrudnienia, także przez tymczasowe zwiększenie poziomów współfi nansowania.

Zarządzanie gospodarcze:

13. Wzywamy do rychłego zakończenia prac nad pakietem ustawodawczym dotyczącym umocnienia paktu stabilno-ści i wzrostu oraz nowego nadzoru makroekonomicznego. Członkowie strefy euro będą w pełni wspierać polską prezy-dencję w dążeniu do osiągnięcia porozumienia z Parlamen-tem Europejskim w sprawie zasad głosowania w kwestiach dotyczących funkcji zapobiegawczej tego paktu.

14. Zobowiązujemy się wprowadzić do końca 2012 roku kra-jowe ramy budżetowe, zgodnie z dyrektywą w sprawie ram budżetowych.

15. Stwierdzamy, że w unijnych regulacjach prawnych należy w mniejszym stopniu opierać się na zewnętrznych ratin-gach kredytowych, mając na uwadze niedawne propozycje Komisji w tym zakresie, i oczekujemy propozycji Komisji dotyczących agencji ratingowych.

16. Zwracamy się do przewodniczącego Rady Europejskiej, by – w ścisłym porozumieniu z przewodniczącym Komisji i przewodniczącym Eurogrupy – do października przedsta-wił konkretne propozycje sposobów usprawnienia metod pracy i wzmocnienia zarządzania w sytuacjach kryzysowych w strefi e euro.

Narzędzia stabilizacji:

8. Aby zwiększyć skuteczność EFSF i europejskiego mecha-nizmu stabilności oraz zapobiec rozprzestrzenianiu się nie-korzystnych zjawisk, zgadzamy się zwiększyć elastyczność tych instrumentów – z zastrzeżeniem spełnienia stosow-nych warunków – tak by na ich podstawie można było:

− działać w oparciu o program zapobiegawczy,

− fi nansować dokapitalizowanie instytucji fi nansowych poprzez udzielanie rządom pożyczek (dotyczy to rów-nież państw nieobjętych programem),

− dokonywać interwencji na rynkach wtórnych na pod-stawie analizy EBC, w której stwierdza się, że na rynku fi nansowym wystąpiły wyjątkowe okoliczności i zagro-żona jest stabilność fi nansowa, i na podstawie decyzji, którą wspólnie uzgodniły państwa członkowskie uczest-niczące w EFSF/europejskim mechanizmie stabilno-ści, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się niekorzystnych zjawisk.

Jak najszybciej zapoczątkujemy procedury konieczne do wykonania tych decyzji.

9. W stosownych przypadkach wprowadzona zostanie umowa zabezpieczeń ryzyka, co pozwoli zabezpieczyć ryzyko powstałe dla państw członkowskich strefy euro w związku z ich gwarancjami w EFSF.

Konsolidacja fi skalna i wzrost gospodarczy w strefi e euro:

10. Jesteśmy zdecydowani nadal wspierać państwa objęte programami, dopóki nie odzyskają one dostępu do rynku, o ile z powodzeniem będą one te programy realizować. Z zadowoleniem odnotowujemy, że Irlandia i Portugalia są zdeterminowane ściśle realizować swoje programy, i potwierdzamy, że bardzo zależy nam na ich dobrych rezultatach. Oprocentowanie i terminy zapadalności poży-czek z EFSF, jakie uzgodniliśmy w odniesieniu do Grecji, będą miały zastosowanie również do Portugalii i Irlandii. W tym kontekście odnotowujemy gotowość Irlandii do konstruktywnego uczestnictwa w dyskusjach na temat projektu dyrektywy w sprawie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych (CCCTB) i w zorganizowanej dyskusji dotyczącej kwestii polityki podatkowej w ramach paktu euro plus.

11. Wszystkie państwa członkowskie strefy euro będą ściśle realizować uzgodnione cele fi skalne, zwiększą konkuren-cyjność i będą dążyć do skorygowania zakłóceń równowagi


58

zapewnienie szybkich postępów na drodze do powszech-nego zasięgu łączności szerokopasmowej zawartych w agendzie cyfrowej, w ułatwianiu bezpiecznej identyfi kacji elektronicznej i bezpiecznego uwierzytelniania elektronicz-nego, a także postępów w unowocześnianiu europejskiego systemu prawa autorskiego z myślą o zapewnieniu unij-nej przewagi konkurencyjnej i otwarciu możliwości dla nowych modeli biznesowych, przy jednoczesnym zagwa-rantowaniu wysokiego poziomu ochrony praw własności intelektualnej i uwzględnieniu różnorodności kulturowej. Rada Europejska wzywa do szybkiego osiągnięcia porozu-mienia w sprawie polityki w zakresie widma radiowego;

c) należy utrzymać tempo realizacji programu działania z 2007 roku w zakresie zmniejszenia obciążeń administracyjnych, tak by do roku 2012 osiągnąć cel zakładający redukcję tych obciążeń o 25%; trzeba przyspieszyć postępy w dziedzinie rocznych sprawozdań fi nansowych, prawa spółek, systemu podatkowego i celnego. Rada Europejska wzywa do szyb-kiego przyjęcia rozpatrywanych przez Radę i Parlament wniosków dotyczących przepisów upraszczających.

Komisja jest proszona o podejmowanie dalszych intensyw-nych działań na rzecz zmniejszenia ogólnego obciążenia regulacyjnego, zwłaszcza w odniesieniu do MŚP, między innymi przez proponowanie konkretnych metod pracy w kontekście agendy na rzecz inteligentnych regulacji. Komisja zobowiązała się do dokonania oceny oddziały-wania przyszłych regulacji na mikroprzedsiębiorstwa oraz do przeprowadzenia przeglądu dorobku prawnego w celu określenia istniejących obowiązków, z których mikroprzed-siębiorstwa mogłyby zostać zwolnione. Rada Europejska oczekuje sprawozdania, które Komisja ma wkrótce przed-stawić, tak by powrócić do tych kwestii na swoim grudnio-wym posiedzeniu;


1. W świetle sprawozdania Komisji dotyczącego obszarów mających wpływ na przyspieszenie wzrostu gospodarczego oraz w związku z wynikiem konferencji politycznej poświę-conej źródłom wzrostu gospodarczego, która odbyła się w dniu 6 października 2011 r., Rada Europejska określiła kilka kluczowych priorytetów w zakresie wewnętrznej poli-tyki gospodarczej, które trzeba zrealizować w krótkiej per-spektywie, aby osiągnąć inteligentny, trwały i ekologiczny wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu:

a) jednolity rynek ma do odegrania kluczową rolę w zapewnie-niu wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Należy dołożyć wszelkich starań, by zapewnić osiągnięcie do końca 2012 roku porozumienia w sprawie 12 priorytetowych propo-zycji określonych w Akcie o jednolitym rynku, przy czym najwyższy priorytet trzeba nadać tym propozycjom, które mogą przynieść największe korzyści w kontekście wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Pełne wprowadzenie w życie dyrektywy usługowej również przyniesie istotne korzyści gospodarcze; państwa członkowskie powinny do końca roku zakończyć wprowadzanie tej dyrektywy w życie, a także zapewnić pełne funkcjonowanie pojedynczych punktów kontaktowych i wyczerpujące informacje dla podmiotów gospodarczych o nowych możliwościach, jakie ta dyrektywa przynosi. Komisja przedstawi sprawozdanie w tej sprawie do końca 2011 roku;

b) Rada Europejska zwraca się do Komisji, aby pilnie przed-stawiła harmonogram zakończenia do 2015 roku prac nad jednolitym rynkiem internetowym, traktując priorytetowo wnioski, które mają wspierać w pełni zintegrowany jedno-lity rynek internetowy przez ułatwienia w prowadzeniu han-dlu elektronicznego oraz transgraniczne wykorzystywanie usług elektronicznych. Szczególną uwagę należy zwrócić na

RADA EUROPEJSKA 23 PAŹDZIERNIKA 2011 R.

KONKLUZJE

Obecnie nie wystarczy stawić czoła najpilniejszym wyzwaniom związanym z kryzysem fi nansowym, lecz także należy

koniecznie zintensyfi kować wysiłki na rzecz zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego tworzeniu miejsc

pracy. Konsolidacja fi skalna i redukcja długu mają kapitalne znaczenie dla zapewnienia stabilności fi nansów publicznych

i przywrócenia zaufania. Jednocześnie należy podjąć zdecydowane kroki, by wzmocnić gospodarkę już w krótkiej

perspektywie. Unia Europejska musi zatem bezwzględnie realizować wszystkie aspekty strategii „Europa 2020”. Państwa

członkowskie przyspieszą reformy strukturalne zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w związku z europejskim semestrem.

W tym kontekście Rada Europejska określiła dzisiaj szereg priorytetów, którymi trzeba się zająć w pierwszej kolejności, ze

względu na ich istotny wpływ na zatrudnienie i wzrost gospodarczy w krótkiej i średniej perspektywie. Zaapelowała również

o poświęcenie baczniejszej uwagi tym aspektom polityki zewnętrznej Unii Europejskiej, które mają wpływ na przyspieszenie

wzrostu gospodarczego, tak aby maksymalizować ich wkład we wzrost gospodarczy w Europie oraz kształtować warunki

sprzyjające przyciąganiu większych inwestycji zagranicznych. Rada Europejska ustaliła stanowisko Unii na szczyt grupy

G-20, traktując priorytetowo kwestie utrzymania stabilności fi nansowej i przywrócenia wzrostu gospodarczego. Omówiła

także przygotowania do konferencji w Durbanie dotyczącej zmiany klimatu, podkreślając, że należy podjąć ambitne działania

na rzecz wypracowania na okres po roku 2012 powszechnych i kompleksowych prawnie wiążących ram.

* * *


59

5. Kolejny europejski semestr powinien zakładać jak najam-bitniejsze cele; podczas jego realizacji trzeba będzie także w pełni korzystać ze zdobytych doświadczeń. Rada Euro-pejska z zadowoleniem przyjmuje wyrażony przez Komi-sję zamiar wcześniejszego przedstawienia rocznej analizy wzrostu gospodarczego – już w grudniu 2011 roku; dzięki temu Rada będzie mogła gruntownie przygotować się do posiedzenia Rady Europejskiej, które odbędzie się wiosną 2012 roku. Szefowie państw lub rządów powrócą w grud-niu 2011 roku do niektórych kwestii objętych paktem euro plus; będą również informowani o postępach osiąganych w ramach zorganizowanego dialogu dotyczącego kwestii związanych z koordynacją polityki podatkowej. Trwają prace ustawodawcze nad wnioskami Komisji dotyczącymi wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych. Rada Europejska odnotowuje wniosek Komisji dotyczący podatku od transakcji fi nansowych.

6. Wzmocnienie regulacji sektora finansowego nadal jest jednym z kluczowych priorytetów na szczeblu unijnym i globalnym. Od 2008 roku dzięki reformie naszych ram regulacyjnych i ram nadzoru osiągnięto już wiele, trzeba jednak utrzymać wysiłki służące eliminowaniu słabych punktów systemu fi nansowego i zapobieganiu kryzysom w przyszłości. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje porozumienie w sprawie krótkiej sprzedaży i apeluje o szyb-kie przyjęcie innych ważnych wniosków ustawodawczych, takich jak wnioski dotyczące instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowa-nym i systemu gwarantowania depozytów – do końca tego roku, a wniosków dotyczących wymogów kapitałowych – do lata 2012 roku. Z aprobatą przyjmuje wnioski w sprawie rynków instrumentów fi nansowych i nadużyć na rynku; oczekuje także wniosków, które Komisja złoży w sprawie agencji ratingowych oraz zarządzania bankami w sytuacji kryzysowej i reorganizacji kryzysowej banków.

Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje postępy doko-nane przez Radę ECOFIN w sprawie środków dotyczących sektora bankowego i zwraca się do Rady, by sfi nalizowała te prace na posiedzeniu w dniu 26 października. Środki te będą jedną z podstawowych części składowych szerszego pakietu, którego inne elementy zostaną uzgodnione na szczycie państw strefy euro w dniu 26 października.

7. Przewodniczący przedstawił Radzie Europejskiej sprawoz-danie na temat stanu przygotowań do szczytu państw strefy euro w dniach 23 i 26 października. Rada Europejska zgo-dziła się co do potrzeby spójności działań prowadzonych w strefi e euro i w Unii Europejskiej, z należytym poszano-waniem integralności Unii Europejskiej jako całości i jej funkcjonowania w składzie 27 państw członkowskich. W tym kontekście Komisja Europejska odpowiada za to, by wszystkie 27 państw członkowskich przestrzegało unij-nego prawodawstwa, w tym prawodawstwa dotyczącego rynku wewnętrznego; jest także zobowiązana zagwaran-tować równe szanse wszystkim państwom członkowskim, również tym, które nie należą do strefy euro. Szefowie państw lub rządów strefy euro wyznaczą przewodniczą-cego szczytu państw strefy euro w tym samym momencie,

d) państwa członkowskie dopilnują, by zalecenia dla poszcze-gólnych krajów znalazły pełne odbicie w krajowych decyzjach dotyczących polityki budżetowej i reform strukturalnych, zważywszy na ich fundamentalne znacze-nie dla zapewnienia stabilnych fi nansów publicznych oraz tworzenia miejsc pracy i stymulowania wzrostu gospodar-czego. Aby przyczynić się do osiągnięcia tego celu, Rada Europejska apeluje, by Rada – we współpracy z Komisją – podjęła działania w celu dopilnowania, by wszystkie dzia-łania podejmowane na szczeblu Unii Europejskiej w pełni wspierały wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy.

2. Energia, w tym efektywność energetyczna, jak również badania i innowacje są dziedzinami o podstawowym zna-czeniu dla stymulowania wzrostu gospodarczego. Rada Europejska oceni postępy osiągane w tych obszarach, odpowiednio, w grudniu 2011 roku i w marcu 2012 roku, zgodnie z konkretnymi wytycznymi określonymi w lutym 2011 roku. Wzywa do szybkiego wdrożenia tych środków, które będą mieć bezpośredni wpływ na wzrost gospodarczy.

3. Jako że kryzys zwiększył presję na budżety krajowe, duże znaczenie ma optymalne gospodarowanie dostępnymi zasobami, zwłaszcza w krajach realizujących program dostosowawczy. Rada Europejska wzywa do przyjęcia do końca roku wniosków mających zapewnić doraźne zwięk-szenie poziomów współfi nansowania ze środków fi nanso-wych UE, któremu będzie towarzyszyć ukierunkowanie tych środków na wzrost gospodarczy, konkurencyjność i zatrudnienie. Zachęca się Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) do przeanalizowania – w ścisłej współpracy z Komi-sją – możliwości dalszego przyczyniania się do pobudzania inwestycji w Europie, w tym w odniesieniu do krajów reali-zujących program dostosowawczy.

4. Unia Europejska dysponuje obecnie potężniejszymi narzędziami służącymi wzmocnieniu unijnego zarządza-nia gospodarczego oraz dopilnowaniu, by zostały podjęte potrzebne działania w celu wyprowadzenia Europy z kry-zysu: strategia „Europa 2020” nadal ukierunkowuje Unię i państwa członkowskie na drodze do realizacji reform strukturalnych mających wpływ na przyspieszenie wzrostu gospodarczego; europejski semestr pomoże zadbać o to, by nadal wprowadzały one te reformy w sposób skoordyno-wany; z kolei pakt euro plus pozwoli osiągnąć nową jakość koordynacji polityki gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w nim państwa członkowskie. Uzgodniony w zeszłym miesiącu pakiet sześciu aktów ustawodaw-czych dotyczących zarządzania gospodarczego umożliwi osiągnięcie znacznie wyższego stopnia nadzoru i koordy-nacji koniecznego do zapewnienia stabilności fi nansów publicznych oraz uniknięcia nawarstwiania się nadmier-nych zakłóceń równowagi. Rada Europejska podkreśla, że jest zdecydowana wprowadzać te nowe ramy w życie, aby zapewnić ich pełne i skuteczne stosowanie. W tym kontek-ście z zadowoleniem przyjmujemy wyrażony przez Komisję zamiar wzmocnienia – w Komisji – roli komisarza właści-wego w zakresie ściślejszego monitoringu i dodatkowych środków egzekwowania przedmiotowych przepisów.


60

c) Unia powinna również dążyć do pełnego wykorzystania otoczenia regulacyjnego obowiązującego w rozszerzającej się przestrzeni gospodarczej i przejąć inicjatywę w zakresie ustanawiania stosownych norm. Powinna opracować kom-pleksową politykę inwestycyjną mającą na celu uzyskanie skutecznej wzajemnej liberalizacji i ochrony inwestycji jako integralnej części ogólnej wspólnej polityki handlowej Unii. Powinna też zapewnić większą spójność między zewnętrz-nymi aspektami polityk sektorowych, w obszarach takich jak energia, transport i wizy, zachowując ogólną równowagę między swoimi interesami gospodarczymi a celami polityki zagranicznej.

9. Dalsze prace w tym zakresie będą miały charakter priory-tetowy, a na ich realizację zostaną zapewnione niezbędne zasoby i instrumenty. Komisja jest proszona o złożenie, do wiosny przyszłego roku, sprawozdania z postępów, jakie osiągnięto w tym zakresie. W razie konieczności szczyty UE z państwami trzecimi i regionami będą w większym stopniu dotyczyły uzgodnienia nierozstrzygniętych kwestii w ramach negocjowanych z nimi porozumień.

II. Grupa G-20

10. Rada Europejska omówiła przygotowania do szczytu grupy G-20w Cannes. Potwierdziła wytyczne uzgodnione przez Radę podczas przygotowań do posiedzeń grupy G-20na szczeblu ministerialnym dotyczących fi nansów, rolnictwa, zatrudnienia i rozwoju.

11. Należy podjąć zdecydowane działania, aby utrzymać sta-bilność fi nansową, przywrócić zaufanie i zapewnić wspar-cie dla wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Grupa G-20powinna zatwierdzić ambitny plan działania zawierający konkretne zobowiązania i działania podejmo-wane przez wszystkie państwa tej grupy w odpowiedzi na poważne wyzwania wynikające z obecnego spowolnienia gospodarczego i w celu zapewnienia silnego, trwałego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego, przy jedno-czesnej realizacji wiarygodnej konsolidacji fi skalnej.

12. Uczestnicy szczytu w Cannes powinni również poczynić rzeczywiste postępy w następujących kwestiach:

a) reforma międzynarodowego systemu walutowego – w szczególności przez wzmocnienie narzędzi w zakresie nadzoru i zarządzania w sytuacjach kryzysowych oraz lep-szą koordynację polityki gospodarczej i polityki pienięż-nej; zaburzenia w zakresie przepływu kapitału powinny być w pierwszym rzędzie korygowane dzięki solidnym polity-kom makroekonomicznym, a grupa G-20powinna nadal wspierać otwarte rynki kapitałowe i unikać protekcjonizmu fi nansowego; oczekiwane są dalsze postępy w opartych na kryteriach pracach nad poszerzeniem koszyka specjalnych praw ciągnienia, co przyczyniłoby się do ewolucji między-narodowego systemu walutowego w oparciu o istniejące kryteria. Grupa G-20powinna dopilnować, by MFW dys-ponował zasobami wystarczającymi do wypełniania swoich systemowych zadań, i przeanalizować możliwość wniesie-nia wkładów na rzecz MFW przez kraje o dużej nadwyżce w handlu zewnętrznym;

gdy Rada Europejska dokona wyboru swojego przewod-niczącego; czas trwania ich kadencji będzie taki sam. Do najbliższych takich wyborów posiedzeniom szczytu państw strefy euro będzie przewodniczył obecny przewodniczący Rady Europejskiej. Przewodniczący szczytu państw strefy euro będzie w pełni informował państwa członkowskie nienależące do strefy euro o przygotowaniach do tych szczytów i ich wynikach. Rada Europejska odnotowuje fakt, że szefowie państw lub rządów strefy euro zamierzają zastanowić się nad dalszym wzmocnieniem konwergencji gospodarczej w ramach strefy euro, poprawą dyscypliny fi skalnej i pogłębieniem unii gospodarczej, a także rozważyć możliwość wprowadzenia niewielkich zmian w Traktacie. Rada Europejska przypomina, że na wszelkie zmiany Trak-tatu musi wyrazić zgodę 27 państw członkowskich. Rada Europejska powróci do tej kwestii w grudniu na podsta-wie sprawozdania przewodniczącego Rady Europejskiej przygotowanego w ścisłej współpracy z przewodniczącym Komisji i przewodniczącym Eurogrupy.

8. Jeśli chodzi o zewnętrzne aspekty polityki gospodarczej, Europa będzie nadal wspierać wolny, uczciwy i otwarty han-del, a jednocześnie zabezpieczać swoje interesy w duchu wzajemności i z myślą o wzajemnych korzyściach w odnie-sieniu do największych gospodarek świata. W ramach stosunków zewnętrznych Unia Europejska może przyjąć różnorodne środki, które mogą przyczynić się do pobudze-nia jej potencjału wzrostu, tak w perspektywie krótko-, jak i długoterminowej:

a) umacnianie i rozszerzanie wielostronnego systemu i zakoń-czenie dauhańskiej rundy rozwojowej WTO to nadal pod-stawowe cele ze względu na oczekiwane w związku z nimi korzyści w zakresie wzrostu i tworzenia miejsc pracy, ale należy położyć nowy nacisk na kwestię porozumień dwu-stronnych i regionalnych, w szczególności porozumień zawieranych z partnerami strategicznymi i partnerami, których rynki szybko się rozwijają. Działania te powinny w szczególności mieć na celu usunięcie barier handlowych, uzyskanie lepszego dostępu do rynku, wprowadzenie odpo-wiednich warunków dla inwestycji, zapewnienie ochrony własności intelektualnej, uzyskanie dostępu do surowców i otwarcie rynków zamówień publicznych. W tej ostatniej kwestii Rada Europejska oczekuje na zapowiadany wniosek Komisji dotyczący odnośnego instrumentu unijnego;

b) Unia powinna korzystać ze specjalnych stosunków, jakie utrzymuje z regionami sąsiadującymi, tak by sprzyjać zacieśnianiu powiązań gospodarczych i tworzyć nowe możliwości handlowe i inwestycyjne, w tym poprzez dążenie, w stosownych przypadkach, do pogłębionych i kompleksowych umów o wolnym handlu. Wspieranie bardziej przyjaznych warunków prowadzenia działalności gospodarczej we wszystkich regionach sąsiadujących z UE jest istotną inwestycją służącą osiągnięciu szeroko rozu-mianego dobrobytu regionalnego. Unia powinna dążyć do integracji konkretnych sektorów, które mają duży wpływ na wzrost gospodarczy i zatrudnienie, takich jak energia i lotnictwo;


61

konferencji w Durbanie w oparciu o uzgodnienia zawarte w ubiegłym roku w Cancún. Należy szybko uzgodnić spo-sób tworzenia kompleksowych, prawnie wiążących ram w wyraźnie określonym terminie, zapewniając ogólno-światowe uczestnictwo, także największych gospodarek. Rada Europejska potwierdza wyrażoną przez Radę w dniu 10 października 2011 r. otwartość Unii Europejskiej na propozycje dotyczące wprowadzenia drugiego okresu rozliczeniowego na mocy protokołu z Kioto w okresie przejściowym prowadzącym do przyjęcia wspomnianych wyżej ram.

14. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje prace toczące się na forum panelu wysokiego szczebla ds. zrównoważo-nego rozwoju, utworzonego przez Sekretarza Generalnego ONZ, mające na celu znalezienie nowych skutecznych sposobów propagowania zrównoważonego rozwoju na świecie.

IV. POLITYKA ZAGRA NICZNA

15. Europa podtrzymuje zobowiązanie do wspierania – w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa – przemian demokratycznych zachodzących w jej południowym sąsiedztwie. Przemiany demokratyczne i rozwój gospodar-czy w całym regionie nadal mają podstawowe znaczenie dla ustanowienia demokracji, przy pełnym poszanowaniu praworządności oraz praw człowieka i praw obywatelskich. Szybkie rozpoczęcie realizacji konkretnych projektów w ramach Unii dla Śródziemnomorza może w istotny sposób przyczynić się do osiągnięcia tego celu.

16. Śmierć Muammara Kaddafi ego oznacza koniec ery despo-tyzmu i represji, z powodu których naród libijski cierpiał zbyt długo. Dziś Libia może rozpocząć nowy etap swoich dziejów, dążyć do narodowego pojednania i skorzystać z rysującej się przed nią nowej demokratycznej przyszłości.

Rada Europejska wyraża wielkie uznanie dla odwagi i determinacji obywateli Libii. Oczekuje sformowania rządu, w którego skład wejdą przedstawiciele wszystkich grup społecznych, rozpoczęcia demokratycznego, poko-jowego i przejrzystego procesu przejścia do demokracji, który obejmie wszystkich Libijczyków, a także przygoto-wania wolnych i uczciwych wyborów zgodnie z deklaracją konstytucyjną wydaną przez Przejściową Radę Narodową. Potwierdza, że Unia Europejska zobowiązuje się wspie-rać proces kształtowania się demokratycznej Libii. Rada Europejska potwierdza swoje poparcie dla demokra-tycznego, pluralistycznego i stabilnego Egiptu – jednego z kluczowych partnerów UE. Władze tymczasowe mają do wykonania ogromnie ważne zadanie: zorganizować pierwsze demokratyczne i przejrzyste wybory, a jednocze-śnie zapewnić – z poszanowaniem praw człowieka – ład i porządek publiczny. Rada Europejska wyraża zaniepo-kojenie w związku z niedawnymi tragicznymi starciami, do których doszło w Egipcie; podkreśla także, jak ważne są propagowanie i ochrona wolności religii lub wyznania, w tym ochrona mniejszości religijnych, bowiem wartości te warunkują istnienie każdego demokratycznego społe-

b) wzmocnienie regulacji sektora fi nansowego i nadzoru nad nim przez zapewnienie pełnej i konsekwentnej realizacji podjętych zobowiązań, co wiąże się z terminowym i kon-sekwentnym wprowadzeniem regulacji Bazylea II, II-5 i III, reformą w zakresie instrumentów pochodnych będą-cych przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym oraz zasadami i standardami dotyczącymi wynagrodzeń. Należy poczynić postępy w zakresie tworzenia jednolitych międzynarodowych ram dla wszystkich instytucji fi nanso-wych o znaczeniu systemowym, określania i upubliczniania wykazu jurysdykcji niechętnych do współpracy, zbliżania standardów rachunkowości, wzmacniania regulacji rów-noległego systemu bankowego, zwalczania istnienia rajów podatkowych oraz ograniczania przesadnego polegania na ratingach kredytowych. Aby dotrzymać kroku ambitnym reformom fi nansowym, wzmocnione zostaną instytucjo-nalne podstawy i zasoby Rady Stabilności Finansowej oraz zarządzanie nią. W związku z tym należy przeanalizować kwestię wprowadzenia globalnego podatku od transakcji fi nansowych i nadal prowadzić prace w tym zakresie;

c) zwalczanie nadmiernej zmienności cen towarów – w szczególności przez zwiększenie przejrzystości rynków towarowych i poprawę funkcjonowania i regulacji ryn-ków instrumentów pochodnych; plan działania grupy G-20w sprawie zmienności cen żywności i w sprawie rol-nictwa stanowi istotny krok na rzecz wypracowania skoor-dynowanej na szczeblu międzynarodowym odpowiedzi na wyzwanie związane z bezpieczeństwem żywnościowym;

d) wspieranie globalnego ożywienia gospodarczego i trwa-łego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu – przez poparcie aktywnego harmonogramu negocjacji w ramach WTO, także w odniesieniu do krajów najsłabiej rozwinię-tych, oraz przez pełną realizację programu działań grupy G-20na rzecz rozwoju, z podjęciem konkretnych kroków; należy również wzmocnić społeczny wymiar globalizacji;

e) przyspieszenie liberalizacji handlu międzynarodowego i przeciwstawianie się protekcjonizmowi, w szczególności przez uzgodnienie wiarygodnego planu, który stanowiłby podstawę zakończenia dauhańskiej rundy rozwojowej, a także rozważenie innowacyjnych sposobów wzmocnie-nia wielostronnego systemu handlowego;

f) przeciwdziałanie zmianie klimatu – w szczególności przez uruchomienie źródeł fi nansowania działań w związku ze zmianą klimatu.

III. ZMIANA KLIMATU

13. Rada Europejska zatwierdza konkluzje Rady z 4 i 10 paź-dziernika 2011 r., w których szczegółowo przedstawiono stanowisko UE na konferencję w Durbanie w sprawie zmiany klimatu. Rada Europejska podkreśla, że utworzenie ambitnego międzynarodowego systemu w celu przeciw-działania zmianie klimatu ma zasadnicze znaczenie, jeżeli mamy osiągnąć uzgodniony cel polegający na ograniczeniu wzrostu temperatury na świecie do poziomu nieprzekracza-jącego 2°C. Unia Europejska będzie dążyć do osiągnięcia stosownego do poziomu ambicji i wyważonego wyniku


62

Stanowczo wzywamy Iran, by podjął konstruktywne i merytoryczne rozmowy z grupą E3 + 3, tak by wypracować kompleksowe, uzgodnione w drodze negocjacji, długoter-minowe rozwiązanie kwestii jądrowej, co pozwoli uniknąć dalszych środków ograniczających. Jednocześnie Rada Europejska zwraca się do Rady do Spraw Zagranicznych, aby przygotowała nowe środki ograniczające, które zostaną w odpowiednim momencie zatwierdzone i wdrożone, jeżeli Iran w dalszym ciągu nie będzie poważnie współpracował ani wypełniał swoich zobowiązań. Zatwierdza oświadczenie wydane przez wysoką przedstawiciel w dniu 21 września. Potwierdza zobowiązanie Unii Europejskiej do działania na rzecz dyplomatycznego rozwiązania tej kwestii.

19. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje drugi szczyt Partnerstwa Wschodniego, który odbył się w Warszawie w dniach 29–30 września, oraz fakt, że wysoka przedstawi-ciel i Komisja Europejska zamierzają zaproponować plan zawierający cele, instrumenty i działania z myślą o następ-nym szczycie Partnerstwa Wschodniego w drugiej połowie 2013 roku. Tempo i stopień politycznego stowarzyszenia i integracji gospodarczej objętych tym partnerstwem kra-jów z UE będą zależały od przestrzegania przez nie zasad demokratycznych i praworządności, które stanowią pod-stawę Partnerstwa Wschodniego.

***

ZAŁĄCZNIK

OŚWIADCZENIE RA DY EUROPEJSKIEJ

Rada Europejska z wielką satysfakcją przyjmuje ogłoszone w dniu 20 października zakończenie działalności terrorystycznej ETA. Jest to niewątpliwie zwycięstwo demokracji i wolności w Hiszpanii i całej Unii; w tym kontekście Rada Europejska pragnie wyrazić uznanie rządowi, partiom politycznym, służbom bezpieczeństwa, organom ścigania oraz całemu społeczeństwu hiszpańskiemu za wytrwałość i determinację w długotrwałej walce z przemocą, którą stosowali terroryści. Docenić należy także bezcenną współpracę i solidarność zaoferowane przez Europę, szczególne zaś wyrazy wdzięczności należą się narodowi i rządowi Francji. W naszej pamięci pozostaną zwłaszcza ofi ary tej przemocy, a pamięć ta musi przetrwać, aby przemoc, do której nigdy nie powinno było dojść, nigdy się już nie powtórzyła.

czeństwa. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzenie dzisiaj w Tunezji pierwszych wolnych wyborów. Unia Europejska będzie wspierać nowe władze w ich wysiłkach na rzecz demokratyzacji i zapewnienia trwałego rozwoju gospodarczego, w tym za pośrednictwem unijno-tunezyjskiej grupy zadaniowej.

17. Rada Europejska w pełni aprobuje konkluzje Rady w spra-wie Syrii przyjęte w dniu 10 października. Ludność Syrii musi mieć możliwość określenia przyszłości swego kraju bez strachu przed represjami. Rada Europejska docenia starania opozycji politycznej zmierzające do utworzenia zjednoczonej platformy. Powołanie Syryjskiej Rady Naro-dowej jest pozytywnym krokiem naprzód. Rada Europej-ska pozostaje poważnie zaniepokojona obecną sytuacją w Syrii; podkreśla również, że stanowczo popiera zasadne aspiracje obywateli Syrii do wolnego i godnego życia. Z całą surowością potępia brutalne represje, które syryjski reżim stosuje obecnie wobec ludności swojego kraju, jak również powszechne przypadki łamania praw człowieka. Prezydent Assad musi ustąpić, aby umożliwić polityczne przemiany w Syrii. UE postanowiła nałożyć środki ograni-czające skierowane przeciw osobom odpowiedzialnym za brutalne represje lub z nimi powiązanym oraz przeciw tym, którzy wspierają reżim lub czerpią z niego korzyści, nie zaś przeciw ludności cywilnej. UE będzie wprowadzać dalsze i bardziej kompleksowe środki przeciwko reżimowi, dopóki nie ustaną represje wobec ludności cywilnej. Rada Europej-ska apeluje do wszystkich członków Rady Bezpieczeństwa ONZ, by skorzystały ze swoich uprawnień w kontekście sytuacji w Syrii.

18. Rada Europejska z zadowoleniem odnotowuje zaostrze-nie unijnych środków ograniczających przeciwko Iranowi w odpowiedzi na niedopuszczalne przypadki łamania praw człowieka oraz przyjęcie środków ograniczających prze-ciwko pięciu osobom w związku z udaremnioną próbą zamachu na ambasadora Królestwa Arabii Saudyjskiej w Stanach Zjednoczonych. Apeluje do Iranu o poszano-wanie wszystkich zobowiązań na mocy prawa między-narodowego. Wyraża swoje nieustanne zaniepokojenie rozwojem irańskiego programu jądrowego i programu rakietowego, wbrew rezolucjom RB ONZ i MAEA, jak również brakiem współpracy Iranu z MAEA w zakresie rozwiązywania nierozstrzygniętych kwestii, w tym kwestii wskazujących na możliwe wojskowe aspekty irańskiego programu jądrowego.


63

Kapitalizacja banków

4. Cel kapitałowy: Istnieje szeroki konsensus w kwestii wymogu, by znacząco zwiększyć współczynnik kapitałowy, tak by kapitał najwyższej jakości osiągnął poziom 9%, po uwzględnieniu wyceny rynkowej zaangażowania w dług państwowy – oba te parametry według stanu na dzień 30 września 2011 r. – aby stworzyć tymczasowy bufor, co w tych wyjątkowych okolicznościach jest uzasadnione. Ten ilościowy cel kapitałowy trzeba będzie osiągnąć do dnia 30 czerwca 2012 r. na podstawie planów uzgodnionych z krajowymi organami nadzoru i koordynowanych przez EBA. Taka ostrożna wycena nie będzie miała wpływu na odnośne zasady sprawozdawczości fi nansowej. Krajowe organy nadzoru, działając pod auspicjami EBA, muszą dopilnować, by plany banków dotyczące wzmocnienia kapitałowego nie doprowadziły do zbyt daleko idącego zmniejszenia fi nansowania dłużnego; należy także utrzy-mać dopływ kredytów do gospodarki realnej i uwzględnić aktualny poziom zaangażowania kredytowego poszczegól-nych grup, w tym ich jednostek zależnych we wszystkich państwach członkowskich, ze świadomością potrzeby unik-nięcia nadmiernej presji na rozszerzanie akcji kredytowej w państwach siedziby lub na rynkach długu państwowego.

5. Finansowanie zwiększenia kapitału: Banki powinny przede wszystkim korzystać z prywatnych źródeł kapitału, w tym drogą restrukturyzacji i konwersji długu na instrumenty kapitałowe. Banki powinny podlegać ograniczeniom odno-śnie do dystrybucji dywidend i wypłat premii do czasu osią-gnięcia celu. W razie konieczności rządy krajowe powinny udzielić wsparcia, a jeśli wsparcie takie nie jest możliwe, dokapitalizowanie powinno być fi nansowane za pomocą pożyczki z Europejskiego Instrumentu Stabilności Finan-sowej w przypadku państw strefy euro.

Pomoc państwa

6. Wszelkie formy pomocy publicznej – czy to na szczeblu krajowym, czy unijnym – będą podlegać określonym warunkom w ramach bieżących specjalnych ustaleń doty-czących pomocy państwa udzielanej w sytuacji kryzysu, które to warunki, jak zaznaczyła Komisja, będą miały zasto-sowaniem z zachowaniem koniecznej proporcjonalności ze względu na systemowy charakter kryzysu.

ZAŁĄCZNIK

KONSENSUS W SPRA WIE PAKIETU BANKOWEGO

1. Środki służące odbudowie zaufania do sektora bankowego (pakiet bankowy) są pilnie potrzebne i niezbędne w kon-tekście wzmocnienia kontroli ostrożnościowej w sekto-rze bankowym UE. Środki te powinny odpowiedzieć na potrzebę:

a) zapewnienia finansowania banków w perspektywie średniookresowej, aby uniknąć zapaści kredytowej i chronić dopływ kredytów do gospodarki realnej, a także koordynowania środków służących realizacji tych celów;

b) poprawy jakości kapitału banków i jego podwyższenia, aby uodpornić się na wstrząsy, oraz ukazania tych dzia-łań w wiarygodny i zharmonizowany sposób.

Finansowanie długookresowe

2. Aby udzielić bankom bardziej bezpośredniego wspar-cia w uzyskiwaniu dostępu do fi nansowania długookre-sowego (finansowanie krótkookresowe jest dostępne poprzez EBC i odnośne krajowe banki centralne), potrzebne byłyby w stosownych przypadkach gwarancje zabezpieczające zobowiązania banków. Jest to również zasadniczy składnik strategii ograniczającej zakres działań zmniejszających udział fi nansowania dłużnego.

3. W obecnych warunkach rynkowych proste powtórzenie doświadczeń z 2008 roku, kiedy to władze krajowe two-rzyły systemy zapewnienia płynności w sposób całkowicie dowolny, może nie być zadowalającym rozwiązaniem. Dlatego potrzebne jest prawdziwie skoordynowane podejście na szczeblu UE w odniesieniu do kryteriów dostępu do systemu, kosztów i warunków. Komisja powinna pilnie przeanalizować, wspólnie z Europejskim Urzędem Nadzoru Bankowego (EBA), Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i Europejskim Ban-kiem Centralnym (EBC), możliwości osiągnięcia tego celu i przedstawić stosowne sprawozdanie Komitetowi Ekonomiczno-Finansowemu.

Oświadczenie szefów państw lub rządów Unii Europejskiej –

26 października 2011 r.

Na dzisiejszym posiedzeniu, zgodnie z pkt 7 konkluzji Rady Europejskiej z dnia 23 października dotyczącym stosunków między UE a strefą euro, członkowie Rady Europejskiej zostali poinformowani przez przewodniczącego Hermana Van Rompuya o stanie przygotowań do szczytu państw strefy euro, który odbędzie się dzisiaj w późniejszych godzinach.

Omówili sytuację i podkreślili wspólną determinację, by uczynić wszystko, co jest w ich mocy, aby przezwyciężyć kryzys i ułatwić stawianie czoła – w duchu solidarności – wyzwaniom stojącym przed Unią Europejską i strefą euro.

Z zadowoleniem przyjęli osiągnięcie przez Radę do Spraw Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN), obradującą w dniu 22 października, konsensusu w kwestii środków mających przywrócić zaufanie do sektora bankowego. Na tej podstawie uzgodnili tekst załączony do niniejszego oświadczenia, z zastrzeżeniem porozumienia w sprawie wskazanych w tym tekście środków stanowiących część szerszego pakietu, w tym decyzji, które zostaną podjęte podczas dzisiejszego szczytu państw strefy euro. Rada (ECOFIN) sfi nalizuje prace i przyjmie konieczne dalsze środki.

* * *


64

prowadzenia reformy rynku produktowego i rynku pracy, a także przyjęcie konstytucyjnej poprawki dotyczącej zrównoważonego budżetu. Rygorystyczne wprowadzanie korekty budżetowej – zgodnie z planem – ma kluczowe znaczenie, również na szczeblu regionalnym, dla wywią-zania się ze zobowiązań wynikających z paktu stabilności i wzrostu oraz dla wzmocnienia ram fi skalnych poprzez opracowanie przepisów niższego stopnia, by możliwe było pełne wdrożenie tej poprawki konstytucyjnej. Aby zwięk-szyć wzrost gospodarczy, konieczne są dalsze działania w celu obniżenia niedopuszczalnie wysokiego poziomu bezrobocia. Działania te powinny objąć zintensyfi kowa-nie zmian na rynku pracy, które zwiększą elastyczność na poziomie przedsiębiorstw i zdolność do zatrudnienia, a także inne reformy mające poprawić konkurencyjność, zwłaszcza rozszerzenie reform w sektorze usługowym.

6. Z zadowoleniem przyjmujemy plany Włoch dotyczące reform strukturalnych sprzyjających wzrostowi gospodar-czemu oraz strategię konsolidacji fi skalnej, przedstawione w liście przesłanym przewodniczącemu Rady Europejskiej i przewodniczącemu Komisji; apelujemy do Włoch o pilne przedstawienie ambitnego harmonogramu realizacji tych reform. Wyrażamy uznanie dla zaangażowania Włoch na rzecz osiągnięcia zrównoważonego budżetu do 2013 roku i strukturalnej nadwyżki budżetowej do 2014 roku, co przy-niesie redukcję długu publicznego brutt o do 113% PKB w 2014 roku, a także dla przewidywanego wprowadzenia do konstytucji zasady zrównoważonego budżetu w pierw-szej połowie 2012 roku.

Włochy przystąpią teraz do realizacji proponowanych reform strukturalnych służących zwiększeniu konku-rencyjności przez ograniczenie biurokracji, zniesienie minimalnych stawek za usługi profesjonalne i dalszą libe-ralizację lokalnych usług publicznych i usług użyteczności publicznej. Odnotowujemy zobowiązanie Włoch do zre-formowania ustawodawstwa w zakresie pracy, a w szcze-gólności zasad i procedur dotyczących zwolnień, a także do przeglądu obecnie rozdrobnionego systemu zasiłków dla bezrobotnych do końca 2011 roku, przy uwzględnieniu ograniczeń budżetowych. Przyjmujemy do wiadomości plan podwyższenia do 2026 roku wieku emerytalnego do 67 lat i zalecamy określenie – do końca tego roku – działań służących realizacji tego celu.

Popieramy fakt, że Włochy zamierzają dokonać przeglądu programów w ramach funduszy strukturalnych przez ponowne nadanie priorytetów projektom i skoncentrowa-nie się na edukacji, zatrudnieniu, agendzie cyfrowej i kole-jach/sieciach w celu poprawy warunków sprzyjających zwiększeniu wzrostu gospodarczego i eliminacji podziału regionalnego.

Zwracamy się do Komisji, aby przedstawiła szczegółową ocenę środków i monitorowała ich realizację, a do władz

1. W ostatnich trzech latach poczyniliśmy bezprecedensowe kroki służące zwalczaniu skutków ogólnoświatowego kry-zysu fi nansowego zarówno w całej Unii Europejskiej, jak i w strefi e euro. Strategia, którą realizujemy, obejmuje zde-cydowane starania na rzecz zapewnienia konsolidacji fi skal-nej, wspieranie krajów, które znalazły się w trudnej sytuacji, oraz wzmacnianie zarządzania strefą euro, co powinno zaowocować głębszą integracją gospodarczą między naszymi krajami i ambitną agendą wzrostu gospodarczego. Na naszym posiedzeniu w dniu 21 lipca podjęliśmy szereg ważnych decyzji. Ratyfi kacja środków związanych z Euro-pejskim Instrumentem Stabilności Finansowej (EFSF) przez wszystkie 17 państw członkowskich strefy euro zna-cząco zwiększa naszą zdolność do reagowania na kryzys. Porozumienie wypracowane przez wszystkie trzy instytucje w sprawie mocnego pakietu ustawodawczego w obrębie struktur UE dotyczącego lepszego zarządzania gospodar-czego stanowi kolejne ważne osiągnięcie. Wprowadze-nie europejskiego semestru zasadniczo zmieniło sposób koordynowania naszych polityk fi skalnych i gospodarczych na szczeblu europejskim: działania są koordynowane na poziomie UE, zanim zostaną podjęte decyzje na szczeblu krajowym. Euro nadal opiera się na solidnych podstawach.

2. Potrzebne są dalsze działania służące przywróceniu zaufa-nia. To właśnie dlatego uzgadniamy dzisiaj kompleksowy pakiet dodatkowych środków, które są wyrazem naszej wielkiej determinacji, by zrobić wszystko, co konieczne, aby przezwyciężyć obecne trudności i podjąć kroki niezbędne do sfi nalizowania naszej unii gospodarczej i walutowej. Całkowicie popieramy Europejski Bank Centralny (EBC) w podejmowanych przez niego działaniach służących utrzy-maniu stabilności cen w strefi e euro.

Stabilne fi nanse publiczne i reformy strukturalne na rzecz wzrostu gospodarczego

3. Unia Europejska musi poprawić swoje perspektywy dotyczące wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, w myśl agendy wzrostu gospodarczego uzgodnionej przez Radę Europejską w dniu 23 października 2011 r. Potwierdzamy nasze pełne zaangażowanie na rzecz realizacji zaleceń dla poszczególnych krajów przedstawionych w ramach pierw-szego europejskiego semestru i na rzecz skoncentrowania wydatków publicznych w obszarach sprzyjających wzro-stowi gospodarczemu.

4. Wszystkie państwa członkowskie strefy euro są w pełni zdecydowane kontynuować swoją politykę konsolidacji fi skalnej i reform strukturalnych. Szczególne wysiłki będą musiały podjąć te państwa członkowskie, które odczuwają napięcia na rynkach długu państwowego.

5. Z zadowoleniem odnotowujemy ważne działania podjęte przez Hiszpanię w celu zmniejszenia jej defi cytu budżeto-wego, restrukturyzacji jej sektora bankowego oraz prze-


26 października 2011 r.


65

50% hipotetycznego greckiego długu posiadanego przez inwestorów prywatnych. Państwa członkowskie strefy euro wniosłyby wkład – w wysokości do 30 mld euro – na rzecz pakietu dotyczącego udziału sektora prywatnego. Na tej podstawie sektor publiczny jest gotowy zapewnić dodat-kowe fi nansowanie programu do kwoty 100 mld euro do 2014 roku, wraz z koniecznym dokapitalizowaniem grec-kich banków. Nowy program powinien zostać uzgodniony do końca 2011 roku, a wymiana obligacji powinna nastą-pić na początku 2012 roku. Apelujemy do MFW o dalszy wkład w fi nansowanie nowego greckiego programu.

13. Grecja przeznacza przyszłe przepływy pieniężne z projektu Helios lub inne dochody z prywatyzacji przekraczające kwoty już uwzględnione w programie dostosowawczym na dalsze zmniejszenie zadłużenia Republiki Greckiej o kwotę do 15 miliardów euro w celu przywrócenia EFSF zdolności udzielania pożyczek.

14. Zapewnione zostanie wsparcie jakości kredytowej, by poprawić jakość zabezpieczeń, tak aby greckie banki mogły stale z nich korzystać w celu dostępu do operacji Eurosys-temu związanych z płynnością.

15. Jeżeli chodzi o nasze ogólne podejście do udziału sek-tora prywatnego w strefi e euro, przypominamy o naszej decyzji podjętej w dniu 21 lipca 2011 r., zgodnie z którą sytuacja Grecji wymaga wyjątkowego i nadzwyczajnego rozwiązania.

16. Wszystkie pozostałe państwa członkowskie strefy euro sta-nowczo potwierdzają swoją niezłomną wolę całkowitego honorowania swoich indywidualnych zobowiązań kra-jowych i wszelkich innych zobowiązań na rzecz stabilnej sytuacji fi skalnej i reform strukturalnych. Szefowie państw lub rządów strefy euro w pełni popierają to zdecydowane stanowisko, gdyż wiarygodność wszystkich zobowiązań krajowych ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia stabil-ności fi nansowej w strefi e euro jako całości.

Mechanizmy stabilizacyjne

17. Proces ratyfikacji zmienionego EFSF został już zakoń-czony we wszystkich państwach członkowskich strefy euro, a Eurogrupa uzgodniła wytyczne wykonawcze dotyczące interwencji na rynkach pierwotnych i wtórnych, ustaleń zapobiegawczych i dokapitalizowania banków. Decyzje, które podjęliśmy w odniesieniu do EFSF w dniu 21 lipca, można tym samym zacząć wprowadzać w życie. Wszyst-kie dostępne narzędzia zostaną skutecznie wykorzystane, aby zapewnić stabilność fi nansową w strefi e euro. W myśl wytycznych wykonawczych, w przypadku nowych (zapo-biegawczych) programów zastosowanie będą miały rygo-rystyczne warunki zgodnie z praktykami MFW. Komisja będzie prowadzić pogłębiony nadzór nad odnośnymi pań-stwami członkowskimi i regularnie składać sprawozdania Eurogrupie.

18. Uzgadniamy, że zdolności rozszerzonego EFSF zostaną wykorzystane z myślą o zmaksymalizowaniu dostępnych zasobów w następujących ramach:

włoskich – aby terminowo przedstawiły wszelkie informa-cje niezbędne do przeprowadzenia takiej oceny.

Kraje objęte programem dostosowawczym

7. Potwierdzamy naszą zdecydowaną wolę dalszego wspie-rania wszystkich krajów objętych programami, dopóki nie odzyskają one dostępu do rynku, o ile państwa te będą w pełni realizować przedmiotowe programy.

8. Jeżeli chodzi o kraje objęte programem, z aprobatą przyjmu-jemy postępy poczynione przez Irlandię w pełnej realizacji jej programu dostosowawczego, który przynosi pozytywne rezultaty. Również Portugalia czyni odpowiednie postępy w realizacji swego programu i jest zdecydowana w dalszym ciągu podejmować środki służące ugruntowaniu stabilno-ści fi skalnej i zwiększeniu konkurencyjności. Wzywamy oba kraje do tego, by kontynuowały działania i trzymały się uzgodnionych celów, a także do tego, by były gotowe zastosować wszelkie dodatkowe środki niezbędne do osią-gnięcia tych celów.

9. Z zadowoleniem przyjmujemy decyzję Eurogrupy o wypła-cie szóstej transzy w ramach programu wsparcia UE–MFW dla Grecji. Oczekujemy sfi nalizowania nowego, stabilnego i wiarygodnego wieloletniego programu UE–MFW do końca tego roku.

10. Trzeba wzmocnić mechanizmy monitorowania realiza-cji greckiego programu, zgodnie z wnioskiem greckiego rządu. Grecja jest odpowiedzialna za program, a greckie władze – za jego realizację. W kontekście nowego pro-gramu Komisja – we współpracy z pozostałymi partne-rami w ramach trojki – zapewni na czas trwania programu zdolności monitorowania na miejscu, również przy udziale ekspertów krajowych, tak by ściśle i stale współpracować z greckim rządem i trojką w celu udzielania porad i pomocy na rzecz zapewnienia terminowej i pełnej realizacji reform. Udzieli trojce pomocy w ocenie zgodności działań, które zostaną podjęte przez grecki rząd w ramach zobowiązań na mocy programu. Ta nowa rola zostanie określona w protokole ustaleń. Aby ułatwić wydajne wykorzystanie znacznych ofi cjalnych pożyczek w celu dokapitalizowa-nia greckich banków, w porozumieniu z greckim rządem i trojką wzmocnione zostanie zarządzanie greckim fundu-szem stabilności fi nansowej.

11. W pełni popieramy grupę zadaniową ds. pomocy technicz-nej powołaną przez Komisję.

12. Udział sektora prywatnego ma podstawowe znacznie dla zapewniania zdolności obsługi zadłużenia Grecji. Dlatego z zadowoleniem odnotowujemy obecne rozmowy prowa-dzone przez Grecję z jej prywatnymi inwestorami mające na celu wypracowanie rozwiązania na rzecz zwiększenia udziału sektora prywatnego. Wraz z ambitnym programem reform greckiej gospodarki udział sektora prywatnego powinien zagwarantować zmniejszenie wskaźnika zadłu-żenia Grecji, tak aby do 2020 roku osiągnąć poziom 120%. W tym celu zwracamy się do Grecji, prywatnych inwesto-rów i wszystkich zainteresowanych stron o dobrowolną wymianę obligacji przy nominalnej redukcji wynoszącej


66

2012 roku będzie rygorystycznie wdrażany w ramach europejskiego semestru. Wzywamy do ścisłego nadzoru ze strony Komisji i Rady, w tym przez wzajemną presję, i aktywnego wykorzystywania dostępnych istniejących i nowych instrumentów. Przypominamy również o naszych zobowiązaniach podjętych w ramach paktu euro plus.

25. Bycie częścią unii walutowej niesie ze sobą daleko idące skutki i wymaga znacznie ściślejszej koordynacji i nadzoru w celu zapewnienia stabilności i równowagi całej strefy. Obecny kryzys pokazuje, że trzeba znaleźć znacznie sku-teczniejsze rozwiązanie tej kwestii. Dlatego też wzmacniając w ramach strefy euro nasze narzędzia do walki z kryzysem, jednocześnie poczynimy dalsze postępy w integrowaniu polityk gospodarczych i fi skalnych poprzez wzmacnianie koordynacji, nadzoru i dyscypliny. Opracujemy strategie polityczne niezbędne do wspierania działania obszaru jed-nej waluty.

26. Konkretniej, w oparciu o właśnie przyjęty pakiet ustawo-dawczy, europejski semestr i pakt euro plus, zobowiązujemy się do wdrażania następujących dodatkowych środków na szczeblu krajowym:

a) przyjęcia przez każde państwo członkowskie strefy euro zasad zrównoważonego budżetu w kategoriach strukturalnych, które przełożą założenia paktu stabil-ności i wzrostu na ustawodawstwo krajowe, najlepiej na szczeblu konstytucji lub na równoważnym poziomie, przed końcem 2012 roku;

b) wzmocnienia krajowych ram budżetowych wykracza-jącego poza przepisy dyrektywy w sprawie wymogów dotyczących ram budżetowych państw członkowskich. W szczególności budżety krajowe powinny opierać się na niezależnych prognozach wzrostu gospodarczego;

c) zwrócenia się do parlamentów narodowych o to, by uwzględniały zalecenia przyjmowane na szczeblu UE w zakresie prowadzenia polityk gospodarczych i budżetowych;

d) konsultowania się z Komisją i innymi państwami człon-kowskimi strefy euro przed przyjęciem wszelkich istot-nych planów reformy polityki fi skalnej lub gospodarczej mogących wywołać efekty rozlania, tak by umożliwić dokonanie oceny ewentualnych skutków tych reform dla strefy euro jako całości;

e) zobowiązania się do przestrzegania zaleceń Komisji i właściwego komisarza odnoszących się do realizacji paktu stabilności i wzrostu.

27. Zgadzamy się również, że uzasadnione jest ściślejsze moni-torowanie i dodatkowe egzekwowanie oparte na następu-jących założeniach:

a) w odniesieniu do państw członkowskich strefy euro objętych procedurą nadmiernego deficytu Komisja i Rada będą mogły analizować projekty krajowych budżetów oraz przyjmować opinię w ich sprawie przed ich przyjęciem przez odpowiednie parlamenty naro-dowe. Ponadto Komisja będzie monitorować wyko-

• celem jest wspieranie dostępu do rynków dla państw członkowskich strefy euro zmagających się z napięciami rynkowymi oraz zapewnienie właściwego funkcjono-wania rynku długu państwowego w strefi e euro, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej zdolności kredy-towej EFSF. Działania te są niezbędne do zapewnienia stabilności fi nansowej i odpowiedniego zabezpieczenia, aby przeciwdziałać efektowi domina,

• cel ten zostanie osiągnięty bez zwiększania kwot gwa-rancji będących podstawą tego instrumentu i zgod-nie z postanowieniami Traktatu oraz z zachowaniem warunków obecnego porozumienia ramowego, w kon-tekście uzgodnionych instrumentów, i przy spełnieniu odpowiednich warunków i zapewnieniu właściwego nadzoru.

19. Zgadzamy się co do dwóch podstawowych opcji dotyczą-cych zwiększenia zasobów EFSF:

• zapewnianie wsparcia jakości kredytowej nowych dłu-gów emitowanych przez państwa członkowskie, co zmniejszy koszty fi nansowania. Prywatnym inwestorom oferowano by nabywanie ubezpieczenia od ryzyka jako opcji przy kupowaniu obligacji na rynku pierwotnym,

• zmaksymalizowanie warunków finansowania EFSF przez połączenie zasobów pochodzących od prywat-nych i publicznych instytucji fi nansowych oraz inwe-storów, co można zapewnić poprzez instrumenty specjalnego przeznaczenia. Dzięki temu zwiększy się wielkość dostępnych zasobów na udzielanie pożyczek, na potrzeby dokapitalizowania banków i kupowania obligacji na rynkach pierwotnych i wtórnych.

20. EFSF będzie mógł swobodnie korzystać z tych dwóch opcji jednocześnie, w zależności od konkretnego realizowanego celu i sytuacji na rynku. Efekt dźwigni w przypadku każ-dej z opcji będzie różny – w zależności od ich szczególnej charakterystyki i od warunków rynkowych – może jednak oznaczać nawet cztero- lub pięciokrotne zwiększenie.

21. Apelujemy do Eurogrupy, by w listopadzie zakończyła prace nad warunkami realizacji tych uzgodnień, które mają przyjąć formę wytycznych i być zgodne z projektem warunków przygotowanym przez EFSF.

22. Ponadto zasoby EFSF można bardziej wzmocnić dzięki jeszcze ściślejszej współpracy z MFW. Eurogrupa, Komi-sja i EFSF będą pracować nad wszelkimi możliwymi rozwiązaniami.

System bankowy

23. Z zadowoleniem przyjmujemy porozumienie osiągnięte dziś przez członków Rady Europejskiej w sprawie dokapi-talizowania i fi nansowania banków (zob. załącznik 2).

Koordynacja gospodarcza i fi skalna oraz nadzór gospodarczy i fi skalny

24. Pakiet ustawodawczy dotyczący zarządzania gospodar-czego wzmacnia koordynację polityki gospodarczej i fi skal-nej oraz nadzór nad nią. Po jego wejściu w życie w styczniu


67

w strefi e euro, poprawie dyscypliny fi skalnej i pogłębianiu unii gospodarczej, a także na rozważeniu możliwości wpro-wadzenia niewielkich zmian w Traktacie. W grudniu 2011 roku przedstawione zostanie wstępne sprawozdanie w celu uzgodnienia pierwszych kierunków działania. Będzie ono zawierało plan dalszych działań, z pełnym poszanowaniem prerogatyw instytucji. Sprawozdanie dotyczące sposobów wdrażania uzgodnionych środków zostanie ukończone do marca 2012 roku.

***

ZAŁĄCZNIK 1

DZIESIĘĆ ŚRODKÓW SŁUŻĄCYCH USPRA WNIENIU ZARZĄDZANIA STREFĄ EURO

Należy wzmocnić koordynację polityki gospodarczej i zaostrzyć nadzór nad nią w strefi e euro, aby poprawić efektywność procesu podejmowania decyzji i zapewnić bardziej spójne przekazywanie informacji. W tym celu, przy pełnym poszanowaniu integralno-ści UE jako całości, podjętych zostanie następujących dziesięć środków:

1. Regularnie zwoływane będą posiedzenia szczytu państw strefy euro, w których będą uczestniczyć szefowie państw lub rządów strefy euro i przewodniczący Komisji. Posie-dzenia te będą organizowane co najmniej dwa razy w roku, w kluczowych momentach rocznego cyklu zarządzania gospodarczego; w miarę możliwości będą się odbywać po posiedzeniach Rady Europejskiej. W razie potrzeby przewodniczący szczytu państw strefy euro może zwo-łać dodatkowe posiedzenia. Na szczytach państw strefy euro określane będą strategiczne wskazówki dotyczące prowadzenia polityk gospodarczych i poprawy konkuren-cyjności, a także zwiększenia konwergencji w strefi e euro. Przewodniczący szczytu państw strefy euro będzie czuwać nad przygotowaniem szczytów państw strefy euro, w ścisłej współpracy z przewodniczącym Komisji.

2. Szefowie państw lub rządów strefy euro wyznaczą prze-wodniczącego szczytu państw strefy euro w tym samym momencie, gdy Rada Europejska dokona wyboru swo-jego przewodniczącego; czas trwania ich kadencji będzie taki sam. Do najbliższych takich wyborów posiedzeniom szczytu państw strefy euro będzie przewodniczył obecny przewodniczący Rady Europejskiej.

3. Przewodniczący szczytu państw strefy euro będzie szcze-gółowo informował państwa członkowskie nienależące do strefy euro o przygotowaniach do tych szczytów i ich wyni-kach. O wynikach posiedzeń szczytu państw strefy euro przewodniczący będzie również informował Parlament Europejski.

4. Tak jak ma to miejsce obecnie, Eurogrupa zapewni jeszcze ściślejszą koordynację polityk gospodarczych i wspieranie stabilności fi nansowej. Eurogrupa wspiera zaostrzony nad-zór nad polityką gospodarczą i fi skalną państw członkow-skich w strefi e euro, z poszanowaniem uprawnień unijnych

nanie budżetu i, w razie potrzeby, sugerować zmiany w trakcie roku;

b) w przypadku opóźnień programu dostosowawczego prowadzone będzie ściślejsze monitorowanie i koor-dynowanie wykonania programu.

28. Oczekujemy na zapowiadany wkrótce wniosek Komisji dotyczący ściślejszego monitorowania, który zostanie przedstawiony Radzie i Parlamentowi Europejskiemu na mocy art. 136 TFUE. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmujemy wyrażony przez Komisję zamiar wzmocnie-nia – w Komisji – roli właściwego komisarza w zakresie ściślejszego monitorowania i dodatkowych środków egze-kwowania przedmiotowych przepisów.

29. Będziemy dalej wzmacniać gospodarczy fi lar unii gospodar-czej i walutowej oraz lepiej koordynować polityki makro- i mikroekonomiczne. Pakt euro plus będzie podstawą, która umożliwi nam poprawę konkurencyjności i tym samym osiągnięcie jeszcze dalej idącej konwergencji polityk służą-cej wspieraniu wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Prag-matyczna koordynacja polityk podatkowych w strefi e euro jest niezbędnym elementem ściślejszej koordynacji poli-tyki gospodarczej w celu wspierania konsolidacji fi skalnej i wzrostu gospodarczego. Trwają prace ustawodawcze nad wnioskami Komisji w sprawie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych oraz w sprawie podatku od transakcji fi nansowych.

Struktura zarządzania strefą euro

30. Aby skuteczniej radzić sobie z bieżącymi wyzwaniami i zapewnić głębszą integrację, wzmocniona zostanie struk-tura zarządzania strefą euro, przy jednoczesnym zachowa-niu integralności Unii Europejskiej jako całości.

31. Będziemy się zatem regularnie – co najmniej dwa razy w roku – spotykać na naszym szczeblu, na szczytach państw strefy euro, aby zapewnić strategiczne wskazówki w zakresie polityk gospodarczych i fi skalnych w strefi e euro. Dzięki temu będziemy mogli w lepszy sposób uwzględniać wymiar strefy euro w naszych politykach krajowych.

32. Eurogrupa, wraz z Komisją i EBC, nadal będzie stanowić ośrodek codziennego zarządzania strefą euro. Będzie odgrywać kluczową rolę w realizacji europejskiego seme-stru przez państwa członkowskie strefy euro. Będzie się opierać na silniejszych strukturach przygotowawczych.

33. Bardziej szczegółowe uzgodnienia przedstawiono w załącz-niku 1 do niniejszego dokumentu.

Dalsza integracja

34. Euro to jeden z fundamentów europejskiego projektu. Zacieśnimy unię gospodarczą na skalę współmierną do unii walutowej.

35. Zwracamy się do przewodniczącego Rady Europejskiej, by – w ścisłej współpracy z przewodniczącym Komisji i przewodniczącym Eurogrupy – określił ewentualne działania służące osiągnięciu tego celu. Uwaga będzie sku-piona na dalszym zwiększaniu konwergencji gospodarczej


68

a przewodniczący Eurogrupy wraz z komisarzem do spraw gospodarczych i walutowych odpowiadają za informowa-nie o decyzjach Eurogrupy.

***

ZAŁĄCZNIK 2

KONSENSUS W SPRA WIE PAKIETU BANKOWEGO

1. Środki służące odbudowie zaufania do sektora bankowego (pakiet bankowy) są pilnie potrzebne i niezbędne w kon-tekście wzmocnienia kontroli ostrożnościowej w sekto-rze bankowym UE. Środki te powinny odpowiedzieć na potrzebę:

a) zapewnienia finansowania banków w perspektywie średniookresowej, aby uniknąć zapaści kredytowej i chronić dopływ kredytów do gospodarki realnej, a także koordynowania środków służących realizacji tych celów;

b) poprawy jakości kapitału banków i jego podwyższenia, aby uodpornić się na wstrząsy, oraz ukazania tych dzia-łań w wiarygodny i zharmonizowany sposób.

Finansowanie długookresowe

2. Aby udzielić bankom bardziej bezpośredniego wsparcia w uzyskiwaniu dostępu do fi nansowania długookresowego (fi nansowanie krótkookresowe jest dostępne poprzez EBC i odnośne krajowe banki centralne), potrzebne byłyby w stosownych przypadkach gwarancje zabezpieczające zobowiązania banków. Jest to również zasadniczy skład-nik strategii ograniczającej zakres działań zmniejszających udział fi nansowania dłużnego.

3. W obecnych warunkach rynkowych proste powtórzenie doświadczeń z 2008 roku, kiedy to władze krajowe two-rzyły systemy zapewnienia płynności w sposób całkowicie dowolny, może nie być zadowalającym rozwiązaniem. Dla-tego potrzebne jest prawdziwie skoordynowane podejście na szczeblu UE w odniesieniu do kryteriów dostępu do systemu, kosztów i warunków. Komisja powinna pilnie przeanalizować, wspólnie z Europejskim Urzędem Nad-zoru Bankowego (EBA), Europejskim Bankiem Inwesty-cyjnym (EBI) i Europejskim Bankiem Centralnym (EBC), możliwości osiągnięcia tego celu i przedstawić stosowne sprawozdanie Komitetowi Ekonomiczno-Finansowemu.

Kapitalizacja banków

4. Cel kapitałowy: Istnieje szeroki konsensus w kwestii wymogu, by znacząco zwiększyć współczynnik kapitałowy, tak by kapitał najwyższej jakości osiągnął poziom 9%, po uwzględnieniu wyceny rynkowej zaangażowania w dług państwowy – oba te parametry według stanu na dzień 30 września 2011 r. – aby stworzyć tymczasowy bufor, co w tych wyjątkowych okolicznościach jest uzasadnione. Ten ilościowy cel kapitałowy trzeba będzie osiągnąć do dnia

instytucji w tym zakresie. Będzie również przygotowywać posiedzenia szczytu państw strefy euro i zapewni działania następcze.

5. Wyboru przewodniczącego Eurogrupy dokonuje się zgodnie z protokołem nr 14 załączonym do Traktatów. Decyzja dotycząca tego, czy osoba ta powinna być wybie-rana spośród członków Eurogrupy czy też być stałym przewodniczącym mającym biuro w Brukseli zostanie podjęta w momencie, gdy wygaśnie mandat obecnego przewodniczącego. Przewodniczący szczytu państw strefy euro będzie proszony o opinie na temat planu prac Euro-grupy; może on zwrócić się do przewodniczącego Euro-grupy o zwołanie posiedzenia Eurogrupy, w szczególności w celu przygotowania posiedzeń szczytu państw strefy euro lub realizacji działań wynikających z wytycznych uzgodnio-nych na takich posiedzeniach. Określone zostaną: wyraźny podział obowiązków między szczytem państw strefy euro, Eurogrupą a organami przygotowawczymi oraz ich zasady podległości.

6. Przewodniczący szczytu państw strefy euro, przewodni-czący Komisji i przewodniczący Eurogrupy będą się spo-tykać regularnie – co najmniej raz w miesiącu. Prezes EBC może być zapraszany do udziału w tych spotkaniach. Pre-zesi agencji nadzorczych oraz dyrektor wykonawczy Euro-pejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej / dyrektor zarządzający europejskiego mechanizmu stabilności mogą być zapraszani na zasadzie ad hoc.

7. Prace na poziomie przygotowawczym będą nadal prowa-dzone przez Grupę Roboczą Eurogrupy, w oparciu o wie-dzę fachową przekazywaną przez Komisję. Grupa Robocza Eurogrupy przygotowuje również posiedzenia Eurogrupy. Korzystne byłoby utworzenie podgrupy – o bardziej stałym charakterze i większej częstotliwości posiedzeń – złożonej z wiceministrów finansów lub urzędników reprezentu-jących ministrów fi nansów, działającej pod kierunkiem przewodniczącego Grupy Roboczej Eurogrupy.

8. Grupie Roboczej Eurogrupy przewodniczyć będzie stały przewodniczący mający biuro w Brukseli. Co do zasady będzie on wybierany w tym samym czasie co przewodni-czący Komitetu Ekonomiczno–Finansowego.

9. Istniejące struktury administracyjne (tj. Sekretariat Gene-ralny Rady i sekretariat Komitetu Ekonomiczno-Finan-sowego) zostaną wzmocnione i będą współpracować w skoordynowany sposób, tak by zapewnić odpowiednie wsparcie dla przewodniczącego szczytu państw strefy euro i przewodniczącego Eurogrupy, pod kierunkiem przewod-niczącego Komitetu Ekonomiczno-Finansowego / Grupy Roboczej Eurogrupy. W przypadku doraźnej potrzeby będzie się korzystać z usług specjalistów z zewnątrz.

10. Zostaną określone wyraźne zasady i mechanizmy w celu poprawy komunikacji i zapewnienia spójniejszego przekazu. Przewodniczący szczytu państw strefy euro i przewodniczący Eurogrupy pełnią pod tym względem szczególną rolę. Przewodniczący szczytu państw strefy euro wraz z przewodniczącym Komisji odpowiadają za informowanie o decyzjach ze szczytu państw strefy euro,


69

kapitałowe. Banki powinny podlegać ograniczeniom odno-śnie do dystrybucji dywidend i wypłat premii do czasu osią-gnięcia celu. W razie konieczności rządy krajowe powinny udzielić wsparcia, a jeśli wsparcie takie nie jest możliwe, dokapitalizowanie powinno być fi nansowane za pomocą pożyczki z Europejskiego Instrumentu Stabilności Finan-sowej w przypadku państw strefy euro.

Pomoc państwa

6. Wszelkie formy pomocy publicznej – czy to na szczeblu krajowym, czy unijnym – będą podlegać określonym warunkom w ramach bieżących specjalnych ustaleń doty-czących pomocy państwa udzielanej w sytuacji kryzysu, które to warunki, jak zaznaczyła Komisja, będą miały zasto-sowaniem z zachowaniem koniecznej proporcjonalności ze względu na systemowy charakter kryzysu.

30 czerwca 2012 r. na podstawie planów uzgodnionych z krajowymi organami nadzoru i koordynowanych przez EBA. Taka ostrożna wycena nie będzie miała wpływu na odnośne zasady sprawozdawczości fi nansowej. Krajowe organy nadzoru, działając pod auspicjami EBA, muszą dopilnować, by plany banków dotyczące wzmocnienia kapitałowego nie doprowadziły do zbyt daleko idącego zmniejszenia fi nansowania dłużnego; należy także utrzy-mać dopływ kredytów do gospodarki realnej i uwzględnić aktualny poziom zaangażowania kredytowego poszczegól-nych grup, w tym ich jednostek zależnych we wszystkich państwach członkowskich, ze świadomością potrzeby unik-nięcia nadmiernej presji na rozszerzanie akcji kredytowej w państwach siedziby lub na rynkach długu państwowego.

5. Finansowanie zwiększenia kapitału: Banki powinny przede wszystkim korzystać z prywatnych źródeł kapitału, w tym drogą restrukturyzacji i konwersji długu na instrumenty


70

• państwa członkowskie będą dążyć do uzyskania zbież-ności w zakresie swoich określonych poziomów referen-cyjnych zgodnie z harmonogramem zaproponowanym przez Komisję,

• państwa członkowskie objęte procedurą nadmiernego defi cytu będą przedkładać Komisji i Radzie do zatwier-dzenia program partnerstwa gospodarczego szczegó-łowo przedstawiający niezbędne reformy strukturalne w celu skutecznego i trwałego korygowania nadmier-nych deficytów. Wdrożenie programu i coroczne zgodne z nim plany budżetowe będą monitorowane przez Komisję i Radę,

• wprowadzony zostanie mechanizm umożliwiający państwom członkowskim przedstawianie sprawozdań ex-ante na temat ich krajowych planów emisji długu.

5. Przepisy dotyczące procedury nadmiernego deficytu (art. 126 TFUE) zostaną zaostrzone dla państw członkow-skich strefy euro. Jeżeli tylko Komisja stwierdzi, że dane państwo członkowskie naruszyło pułap 3%, konsekwencje wyciągane będą automatycznie, chyba że kwalifi kowana większość państw członkowskich strefy euro się temu sprzeciwi. Kroki i sankcje proponowane lub zalecane przez Komisję będą przyjmowane, chyba że kwalifi kowana więk-szość państw członkowskich strefy euro się temu sprzeciwi. W nowych przepisach należy określić kryterium długu w postaci liczbowego poziomu odniesienia dla redukcji długu (zasada 1/20) w odniesieniu do państw członkow-skich, w których dług publiczny przekracza 60%.

6. Niezwłocznie przeanalizujemy nowe zasady zapropono-wane przez Komisję 23 listopada 2011 r., które dotyczą: (i) monitorowania i oceny wstępnych planów budże-towych i korekty nadmiernego deficytu w państwach członkowskich strefy euro oraz (ii) wzmocnienia nad-zoru gospodarczego i budżetowego względem państw członkowskich doświadczających poważnych trudności w zakresie ich stabilności finansowej w strefie euro lub nimi zagrożonych. Zwracamy się do Rady i Parlamentu Europejskiego o szybkie przeanalizowanie tych przepi-sów, tak aby obowiązywały one już w następnym cyklu budżetowym. W tych nowych ramach prawnych Komisja w szczególności przeanalizuje kluczowe parametry kursu polityki budżetowej we wstępnych planach budżetowych i w razie potrzeby przyjmie opinię dotyczącą tych planów. Jeżeli Komisja stwierdzi, że doszło do szczególnie rażącego naruszenia planu stabilności i wzrostu, zwróci się o przygo-towanie zmian do wstępnego planu budżetowego.

Wzmocniona struktura unii gospodarczej i walutowej

1. Stabilność i integralność unii gospodarczej i walutowej oraz Unii Europejskiej jako całości wymagają szybkiej i energicz-nej realizacji już uzgodnionych środków, jak również dalszych działań jakościowych w kierunku prawdziwej „unii stabilno-ści fi skalnej” w strefi e euro. Jedna waluta musi się opierać na silnym fi larze gospodarczym. Jego podstawą będzie wzmoc-nione zarządzanie służące promowaniu dyscypliny fi skalnej i głębszej integracji na rynku wewnętrznym, jak również silniejszego wzrostu, większej konkurencyjności i spójności społecznej. Aby osiągnąć ten cel, będziemy korzystać z osią-gnięć ostatnich 18 miesięcy i je rozwijać; te osiągnięcia to: wzmocniony pakt stabilności i wzrostu, realizacja europej-skiego semestru rozpoczynająca się w tym miesiącu, nowa procedura dotycząca nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej i pakt euro plus.

2. Mając na uwadze ten nadrzędny cel i wyrażając zdecy-dowaną wolę wspólnego przezwyciężenia obecnych trudności, uzgodniliśmy dzisiaj nową „umowę fi skalną” oraz znacznie silniejszą koordynację polityk gospodar-czych w obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

3. Będzie to wymagało nowego porozumienia między państwami członkowskimi strefy euro; porozumienie to należy zapisać we wspólnych ambitnych zasadach, które przekształcą silne polityczne zobowiązanie tych państw w nowe ramy prawne.

Nowa umowa fi skalna4. Zobowiązujemy się do ustanowienia nowej reguły fi skalnej

zawierającej następujące elementy:

• budżety sektora instytucji rządowych i samorządo-wych będą zrównoważone lub będą miały nadwyżkę; uznaje się, że ta zasada jest przestrzegana, jeżeli – co do zasady – roczny defi cyt strukturalny nie przekracza 0,5% nominalnego PKB,

• taka reguła zostanie również wprowadzona w krajowych systemach prawnych państw członkowskich na szcze-blu konstytucji lub równorzędnym. Reguła obejmować będzie mechanizm automatycznej korekty, który będzie uruchamiany w przypadku odchyleń. Mechanizm ten zostanie określony przez każde państwo członkowskie na podstawie zasad zaproponowanych przez Komisję. Uznajemy, że organem właściwym do kontrolowania transpozycji tej zasady na szczeblu krajowym będzie Trybunał Sprawiedliwości,


9 grudnia 2011 r.

Unia Europejska i strefa euro podjęły w ciągu ostatnich 18 miesięcy szereg działań służących poprawie zarządzania gospodarczego i przyjęciu nowych środków w odpowiedzi na kryzys długu państwowego. Napięcia rynkowe w strefi e euro nasiliły się jednak i musimy zintensyfi kować nasze wysiłki, aby stawić czoła obecnym wyzwaniom. Dzisiaj uzgodniliśmy, że trzeba dążyć do silniejszej unii gospodarczej. To oznacza dwa kierunki działań:

– nową umowę fi skalną i wzmocnioną koordynację polityki gospodarczej,

– rozwój naszych narzędzi stabilizacyjnych, aby stawić czoła krótkofalowym wyzwaniom.

* * *


71

żający stosunek kapitału wpłaconego do kwoty należnej z emisji w ramach europejskiego mechanizmu stabilno-ści oraz zapewnić łączną efektywną zdolność udzielania pożyczek równą 500 mld EUR,

• państwa członkowskie strefy euro i pozostałe pań-stwa członkowskie rozważą – i w ciągu dziesięciu dni potwierdzą – wniesienie do MFW dodatkowych zaso-bów do kwoty 200 mld EUR (270 mld USD), w postaci dwustronnych pożyczek, aby zagwarantować, że MFW będzie dysponować odpowiednimi zasobami służącymi przezwyciężeniu kryzysu. Oczekujemy, że społeczność międzynarodowa wniesie podobny wkład.

15. Zgadzamy się na następujące korekty w Porozumieniu usta-nawiającym europejski mechanizm stabilności, by uczynić go bardziej efektywnym:

• w odniesieniu do udziału sektora prywatnego – będziemy ściśle przestrzegać ugruntowanych zasad i praktyk MFW. Zostanie to jednoznacznie odzwierciedlone w preambule do tego porozumienia. Zdecydowanie potwierdzamy, że decyzje podjęte 21 lipca i 26–27 października dotyczące greckiego długu są nadzwyczajne i wyjątkowe, oraz że standardowe i identyczne klauzule wspólnego działania zostaną włączone – aby zachować płynność rynku – do warunków wszystkich nowych obligacji skarbowych państw strefy euro,

• aby zapewnić europejskiemu mechanizmowi stabilno-ści możliwość podejmowania niezbędnych decyzji bez względu na okoliczności, zasady głosowania w europej-skim mechanizmie stabilności zostaną zmienione tak, by włączyć do nich procedurę nadzwyczajną. Zasada wzajemnej zgody zostanie zastąpiona większością kwa-lifi kowaną równą 85%, w przypadku gdy Komisja i EBC stwierdzą, że konieczne jest podjęcie pilnej decyzji zwią-zanej z pomocą fi nansową, gdy zagrożona jest stabilność fi nansowa i gospodarcza strefy euro1.

16. Z aprobatą przyjmujemy środki podjęte przez Włochy; z zadowoleniem odnotowujemy również zobowiązanie nowego rządu Grecji, i stron wyrażających dla niego popar-cie, do pełnej realizacji jego programu, a także znaczące postępy osiągnięte przez Irlandię i Portugalię w realizacji ich programów.

***

Decyzje dotyczące niektórych z opisanych powyżej środków mogą być podejmowane w formie prawodawstwa wtórnego. Szefowie państw lub rządów strefy euro uważają, że pozostałe środki powinny znaleźć się w prawodawstwie pierwotnym. W związku z brakiem jednomyślności wśród państw członkowskich UE postanowili oni przyjąć te środki w drodze umowy międzynarodowej, która zosta-nie podpisana w marcu lub wcześniej. Naszym celem pozostaje jak najszybsze włączenie tych przepisów do unijnych Traktatów. Szefowie państw lub rządów Bułgarii, Republiki Czeskiej, Danii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Szwecji i Węgier zasygnalizowali możliwość uczestniczenia w tym procesie po skonsultowaniu się w stosownych przypadkach ze swoimi parlamentami.

1 Z zastrzeżeniem potwierdzenia przez parlament Finlandii.

7. W dłuższej perspektywie będziemy nadal pracować na rzecz dalszego pogłębiania integracji fiskalnej, tak aby lepiej odzwierciedlić nasze wzajemne zależności. Kwestie te zostaną poruszone w sprawozdaniu przewodniczącego Rady Europejskiej, które zostanie przygotowane we współ-pracy z przewodniczącym Komisji i przewodniczącym Eurogrupy w marcu 2012 roku. Odniosą się oni również do kwestii stosunków między UE a strefą euro.

Silniejsza koordynacja polityki i wzmocnione zarządzanie8. Zgadzamy się bardziej aktywnie angażować we wzmoc-

nioną współpracę w sprawach kluczowych dla spraw-nego funkcjonowania strefy euro bez osłabiania rynku wewnętrznego.

9. Jesteśmy zdecydowani działać na rzecz wspólnej polityki gospodarczej. Wprowadzona zostanie procedura, która zapewni omawianie i koordynowanie na szczeblu strefy euro wszystkich głównych reform polityki gospodarczej planowanych przez państwa członkowskie strefy, z myślą o stworzeniu hierarchii najlepszych praktyk.

10. Zarządzanie strefą euro zostanie wzmocnione zgodnie z ustaleniami ze szczytu państw strefy euro z 26 paździer-nika. W szczególności szczyty państw strefy euro będą się odbywać regularnie – co najmniej dwa razy w roku.

Wzmocnienie narzędzi stabilizacyjnych 11. Reformy realizowane w dłuższej perspektywie, takie jak

reformy określone powyżej, muszą pójść w parze z najpil-niejszymi działaniami służącymi zdecydowanemu przeciw-działaniu aktualnym napięciom rynkowym.

12. Zwiększone zasoby Europejskiego Instrumentu Stabilno-ści Finansowej zostaną szybko uruchomione, z zastosowa-niem dwóch konkretnych wariantów uzgodnionych przez Eurogrupę 29 listopada. Z zadowoleniem przyjmujemy fakt, że EBC jest gotowy działać w charakterze przedsta-wiciela Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej w prowadzonych przez niego operacjach rynkowych.

13. Zgadzamy się na przyspieszenie wejścia w życie Porozu-mienia ustanawiającego europejski mechanizm stabilno-ści. Porozumienie to wejdzie w życie w momencie, gdy zostanie ono ratyfi kowane przez państwa członkowskie odpowiadające za 90% zobowiązań kapitałowych. Wspól-nie dążymy do tego, by europejski mechanizm stabilności wszedł w życie w lipcu 2012 roku.

14. Jeśli chodzi o zasoby fi nansowe, uzgodniliśmy następujące kwestie:

• Europejski Instrument Stabilności Finansowej będzie nadal aktywnie uczestniczył w fi nansowaniu programów rozpoczętych do połowy 2013 roku, zgodnie z umową ramową; będzie nadal w miarę potrzeb zapewniał środki fi nansowe dla realizowanych programów,

• w marcu 2012 roku ponownie oszacujemy adekwatność ogólnego pułapu Europejskiego Instrumentu Stabilno-ści Finansowej / europejskiego mechanizmu stabilności wynoszącego 500 mld EUR (670 mld USD),

• w okresie stopniowego wprowadzania kapitału wpła-conego jesteśmy gotowi przyspieszyć wpłaty kapitału tak, by utrzymać minimalny współczynnik 15% wyra-


72

niedawno wzmocnionego zarządzania gospodarczego, w tym nowej procedury monitorowania i korygowania zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Rada Euro-pejska oceni na wiosennym posiedzeniu postępy i przyj-mie konieczne wskazówki. W centrum uwagi powinna się pilnie znaleźć realizacja, zwłaszcza wobec faktu, że postępy odnotowane w tym roku w realizacji celów wyznaczonych w strategii „Europa 2020” i zaleceń dla poszczególnych kra-jów są nierównomierne.

***

4. Szefowie państw lub rządów państw członkowskich uczest-niczących w pakcie euro plus dokonali przeglądu postę-pów realizacji swoich zobowiązań na szczeblu krajowym. Zgodzili się co do potrzeby przeprowadzenia w marcu 2012 r. dogłębniejszej oceny krajowych starań służących realizacji celów paktu. Uzgodnili także, że podejmą bardziej konkretne i wymierne zobowiązania w każdym z obszarów objętych tym paktem oraz że w krajowych programach reform zdadzą sprawę z postępów w tym zakresie. Nowe zarządzanie gospodarcze trzeba uzupełnić usprawnionym monitorowaniem polityki zatrudnienia i polityki społecz-nej, w szczególności w aspektach mogących mieć wpływ na stabilność makroekonomiczną i wzrost gospodarczy, zgodnie z konkluzjami Rady z 1 grudnia.

5. W oparciu o informacje zawarte w sprawozdaniu prze-wodniczącego Rady (EPSCO) i w rocznej analizie wzrostu gospodarczego szefowie państw lub rządów przeprowadzili wstępną wymianę poglądów na temat najlepszych prak-tyk w zakresie swoich polityk zatrudnienia i zgodzili się co do szczególnej potrzeby, by w pełni mobilizować rynek pracy na rzecz wzrostu gospodarczego. Reformy struktu-ralne muszą być energicznie kontynuowane, jednak pilnie potrzebne są również ukierunkowane środki – zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim – dotyczące grup


1. Zdając sobie sprawę z pogarszającej się sytuacji gospodar-czej i fi nansowej, Rada Europejska omówiła bieżące wysiłki na rzecz wyprowadzenia Europy z kryzysu. Nowe zasady zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej, określone w punkcie 3, muszą zostać w pełni wdrożone, tak aby zbu-dować zaufanie do silnej europejskiej gospodarki. Reformy strukturalne i działania na rzecz konsolidacji fi skalnej muszą być kontynuowane, tak aby stworzyć podstawy powrotu do trwałego wzrostu gospodarczego i tym samym pomóc zwiększyć zaufanie w krótkiej perspektywie. Potrzebne są także środki, które pomogą przywrócić normalną akcję pożyczkową dla gospodarki, unikając jednocześnie nad-miernego ryzyka i nadmiernego delewarowania, zgodnie z ustaleniami z 26 października 2011 r.

2. Rada Europejska, przywołując kluczowe obszary prioryte-towe służące wzrostowi gospodarczemu, które zdefi niowała w październiku 2011 r. – w szczególności Akt o jednolitym rynku, jednolity rynek cyfrowy oraz zmniejszenie obciąże-nia regulacyjnego dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw – pod-kreśliła potrzebę szybkiego przyjęcia środków, które mają największy potencjał pobudzenia wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Popiera zatem ideę programu pilnych działań oraz zwraca się do Rady i Parlamentu Europejskiego, aby nadały szczególny priorytet szybkiemu przeanalizowaniu tych propozycji, które m.in. w rocznej analizie wzrostu gospodarczego Komisja oceniła jako mające znaczny potencjał pobudzenia wzrostu gospodar-czego. Zatwierdza działania zaproponowane przez Komisję w sprawozdaniu na temat minimalizowania obciążeń regu-lacyjnych dotyczących MŚP.

3. Roczna analiza wzrostu gospodarczego na rok 2012 stanowi doskonałą podstawę inauguracji kolejnego europejskiego semestru – pierwszego, który będzie realizowany w ramach

RADA EUROPEJSKA 9 GRUDNIA 2011 R.

KONKLUZJE

W ostatnich 18 miesiącach wiele zostało osiągnięte na rzecz poprawy naszego zarządzania gospodarczego i przezwyciężenia

kryzysu gospodarczego i fi nansowego. Podjęliśmy ważne decyzje – przedstawione w niniejszych konkluzjach – które muszą

zostać szybko i zdecydowanie wdrożone.

Uzgodniliśmy, że priorytet należy nadać tym środkom, które mają największy potencjał pobudzenia wzrostu gospodarczego

i tworzenia miejsc pracy. Państwa członkowskie uczestniczące w pakcie euro plus uzgodniły podjęcie bardziej konkretnych

i wymiernych zobowiązań, a w szczególności przyspieszenie prac dotyczących zatrudnienia.

Wyznaczyliśmy kierunki dalszego rozwoju swojej polityki energetycznej, jeżeli chodzi o ukończenie tworzenia rynku

wewnętrznego, zwiększenie efektywności energetycznej, rozwijanie infrastruktury, zapewnienie spójności w unijnych

stosunkach zewnętrznych oraz zwiększenie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony instalacji jądrowych.

Ponadto Rada Europejska z zadowoleniem przyjęła podpisanie z Chorwacją traktatu o przystąpieniu i podjęła decyzje

w sprawie procesu rozszerzenia UE w odniesieniu do Serbii i Czarnogóry.

* * *


73

− porozumienie co do strategii niskoemisyjnej na rok 2050 i wnikliwe rozważenie opracowywanego planu działań w dziedzinie energii na rok 2050, dzięki czemu powstanie szczegółowa analiza długoterminowych dzia-łań w sektorze energii i innych sektorach pokrewnych.

8. Poczyniono postępy w zakresie przeglądu bezpieczeństwa elektrowni jądrowych w UE. Wiarygodność unijnego sys-temu bezpieczeństwa jądrowego zostanie jeszcze bardziej zwiększona dzięki ciągłemu rozwojowi jądrowych ram regulacyjnych. Prace dotyczące ochrony instalacji jądro-wych w UE będą kontynuowane na podstawie wstępnego sprawozdania w sprawie ochrony instalacji jądrowych.

9. Przywołując konkluzje z marca 2011 r., Rada Europejska wzywa do:

− pełnego i terminowego wdrożenia dyrektywy doty-czącej bezpieczeństwa jądrowego oraz dyrektywy w sprawie odpowiedzialnego i bezpiecznego gospoda-rowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi,

− dalszego priorytetowego traktowania kwestii kom-pleksowego przeglądu bezpieczeństwa jądrowego, z uwzględnieniem komunikatu Komisji z 23 listopada, i przedstawienia końcowego sprawozdania na temat testów wytrzymałościowych do czerwca 2012 r.,

− wzmożonych wysiłków na rzecz pełnego włą-czenia wszystkich krajów sąsiadujących z UE do działań w ramach testów wytrzymałościowych doty-czących bezpieczeństwa i na rzecz poprawy ram bez-pieczeństwa jądrowego zarówno w UE, jak i na arenie międzynarodowej,

− dalszych prac nad środkami ochrony instalacji jądro-wych w UE i jej sąsiedztwie oraz przedstawienia koń-cowego sprawozdania do czerwca 2012 r.

III. ROZSZERZENIE

10. Rada Europejska zatwierdza konkluzje Rady z 5 grudnia 2011 r. w sprawie rozszerzenia oraz procesu stabilizacji i stowarzyszenia, przywołuje także swoje konkluzje z grud-nia 2006 r., które są podstawą odnowionego konsensusu w sprawie rozszerzenia.

11. Dzisiejsze podpisanie z Chorwacją traktatu o przystąpieniu jest istotnym wydarzeniem dla integracji europejskiej. Po pomyślnym zakończeniu procedur ratyfi kacji Rada Euro-pejska z zadowoleniem powita Chorwację jako nowego członka od 1 lipca 2013 r. Chorwacja będzie teraz uczest-niczyć jako aktywny obserwator w pracach Rady Europej-skiej, Rady i jej organów przygotowawczych.

12. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje ocenę Komisji w sprawie znacznych postępów Czarnogóry, która osią-gnęła ogólnie satysfakcjonujące wyniki. Mając w per-spektywie otwarcie negocjacji akcesyjnych z Czarnogórą w czerwcu 2012 r., Rada Europejska powierza Radzie zada-nie polegające na przeanalizowaniu postępów Czarnogóry w realizacji reform, z położeniem szczególnego nacisku na takie dziedziny jak praworządność i prawa podstawowe –

znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, w szczególności młodych bezrobotnych. Intensywniejszym politykom akty-wizacji powinny towarzyszyć starania służące podnoszeniu kwalifi kacji, zwłaszcza poprzez dostosowywanie systemów edukacji i szkolenia do potrzeb rynku pracy. Promowanie możliwości zatrudnienia i możliwości biznesowych dla osób wchodzących na rynek pracy, a także przeanalizo-wanie nowych wyważonych polityk w zakresie modelu fl exicurity mogłyby znacznie przyczynić się do poprawienia perspektyw młodzieży na rynku pracy.

6. Z zadowoleniem przyjęli sprawozdania ministrów fi nan-sów uczestniczących państw członkowskich oraz Komisji w sprawie postępów w prowadzonych przez nich usys-tematyzowanych dyskusjach dotyczących koordynacji kwestii polityki podatkowej. Prace te będą kontynuowane zgodnie z paktem euro plus, przy czym należy się skupić na obszarach, w których można przewidzieć ambitniejsze działania. Przedmiotem szczególnej uwagi powinien być sposób, w jaki polityka podatkowa może wspierać koordy-nację polityki gospodarczej i przyczyniać się do konsolidacji fi skalnej i wzrostu gospodarczego. Ministrowie fi nansów i Komisja zdadzą sprawę z postępów w czerwcu 2012 r.

II. ENERGIA

7. W sprawozdaniu prezydencji wskazano, że poczyniono istotne postępy w realizacji wytycznych określonych w lutym 2011 r. przez Radę Europejską w sprawie sfi nalizo-wania tworzenia rynku wewnętrznego do 2014 r., zwiększe-nia efektywności energetycznej, rozwinięcia infrastruktury oraz zapewnienia konsekwencji i spójności w stosunkach zewnętrznych UE. W tym kontekście Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje uzgodnienie protokołu ustaleń w sprawie połączeń międzysystemowych północ-południe w Europie Środkowo-Wschodniej. W szczególności pilne postępy są konieczne w następujących dziedzinach:

− pełne i szybkie wdrożenie przez państwa członkowskie przepisów dotyczących rynku wewnętrznego, z pełnym poszanowaniem uzgodnionych terminów,

− żadne państwo członkowskie UE nie powinno pozo-stawać poza europejskimi sieciami gazowymi i energe-tycznymi po roku 2015 ani stanąć w obliczu zagrożenia swojego bezpieczeństwa energetycznego w wyniku braku odpowiednich połączeń,

− szybkie porozumienie co do wniosku w sprawie efek-tywności energetycznej, który powinien ustanowić ambitne i elastyczne ramy zgodnie z celem 20% na 2020 r., co zostało ustalone przez Radę Europejską w czerwcu 2010 r.,

− szybkie porozumienie co do wniosku w sprawie infra-struktury energetycznej,

− realizacja konkluzji Rady z 24 listopada 2011 r. w spra-wie wzmocnionej spójności i koordynacji zewnętrznej polityki energetycznej UE, przy zapewnieniu m.in., że umowy z kluczowymi krajami dostawcami i krajami tranzytu są w pełni zgodne z unijnymi przepisami doty-czącymi rynku wewnętrznego,


74

16. Przywołując konkluzje z 23 października 2011 r. i zatwier-dzając konkluzje Rady z 1 grudnia, Rada Europejska ponownie wyraża poważne i coraz głębsze zaniepokojenie charakterem programu jądrowego Iranu, o czym mowa w najnowszym sprawozdaniu MAEA, jak również niewy-wiązywaniem się przez Iran z jego zobowiązań międzyna-rodowych. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje osiągnięte na forum Rady porozumienie w sprawie wyzna-czenia 180 nowych podmiotów i osób bezpośrednio związanych z programem jądrowym. Zwraca się do Rady, by na zasadzie priorytetu kontynuowała prace związane z rozszerzeniem zakresu unijnych środków ograniczają-cych i zaostrzeniem obowiązujących sankcji wobec Iranu poprzez przeanalizowanie dodatkowych środków, a także by przyjęła te środki nie później niż na swoim kolejnym posiedzeniu. Rada Europejska potwierdza długofalowe zaangażowanie Unii Europejskiej na rzecz wypracowania dyplomatycznego rozwiązania irańskiej kwestii jądrowej zgodnie z podejściem dwutorowym.

17. Rada Europejska jednomyślnie potępia ataki na obiekty służb dyplomatycznych w Iranie należące do rządu Zjed-noczonego Królestwa i ubolewa nad tym, że rząd Iranu nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań międzynarodowych, aby na mocy konwencji wiedeńskiej chronić personel i mie-nie dyplomatyczne.

18. Rada Europejska pozostaje głęboko zaniepokojona ciągłym użyciem sił wojskowych przez reżim syryjski i represjami wobec ludności tego kraju. Zatwierdzając konkluzje Rady z 1 grudnia 2011 r., Rada Europejska potwierdza swoje wsparcie dla wysiłków Ligi Państw Arabskich i wzywa reżim syryjski do pełnego przestrzegania arabskiego planu działania. Ponownie podkreśla, jak pilne jest, by wszyscy członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ wypełniali swoje obowiązki w związku z sytuacją w Syrii.

19. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje wyniki mię-dzynarodowej konferencji w sprawie Afganistanu, która odbyła się w Bonn w dniu 5 grudnia 2011 r., i potwierdza swoje zobowiązanie do konsekwentnego długotermino-wego zaangażowania Unii Europejskiej w Afganistanie po roku 2014.

20. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje intensywne prace przygotowawcze prowadzone w bieżącym półro-czu nad przyszłymi wieloletnimi ramami finansowymi i odnotowuje sprawozdanie przekazane przez prezydencję. Wzywa kolejną prezydencję do przyspieszenia prac, które staną się podstawą końcowego etapu negocjacji; kwestia ta będzie omawiana na posiedzeniu Rady Europejskiej w czerwcu 2012 r. Ponownie zwraca się do instytucji o współpracę w celu zapewnienia przyjęcia wieloletnich ram fi nansowych do końca 2012 r.

w szczególności walka z korupcją i przestępczością zorga-nizowaną – na podstawie sprawozdania, które Komisja ma przedstawić w pierwszej połowie 2012 r. Zwraca się do Komisji o bezzwłoczne przedstawienie wniosku dotyczą-cego ram negocjacji z Czarnogórą – zgodnie z konkluzjami z grudnia 2006 r. i ustalonymi praktykami – obejmujących również nowe podejście przedstawione przez Komisję w odniesieniu do rozdziałów dotyczących wymiaru spra-wiedliwości i praw podstawowych oraz sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa. W związku z tym Komisja jest również proszona o zainicjowanie przeglądu zgodności prawa krajowego Czarnogóry z unijnym dorobkiem praw-nym w zakresie wyżej wymienionych rozdziałów.

13. Rada Europejska odnotowuje znaczne postępy Serbii osią-gnięte na drodze do wypełnienia kryteriów politycznych ustalonych na posiedzeniu Rady Europejskiej w Kopen-hadze oraz wymogów procesu stabilizacji i stowarzyszenia, jak również to, że osiągnięty został w pełni zadowalający poziom jej współpracy z MTKJ. Z zadowoleniem przyj-muje ponowne zaangażowanie się Serbii w dialog między Belgradem a Prisztiną oraz fakt, że kraj ten osiąga postępy w realizacji w dobrej wierze umów, jak również umowy o zintegrowanym zarządzaniu granicami. Z myślą o przy-znaniu Serbii statusu kraju kandydującego Rada Europejska powierza Radzie zadanie polegające na przeanalizowaniu i potwierdzeniu, że Serbia nadal wykazuje wiarygodne zaangażowanie i czyni dalsze postępy w kierunku realizacji w dobrej wierze umów zawartych w drodze dialogu, w tym umowy o zintegrowanym zarządzaniu granicami, osiągnęła porozumienie w sprawie współpracy regionalnej obejmu-jącej wszystkie strony oraz aktywnie współpracuje, aby umożliwić misji EULEX i siłom KFOR wykonywanie ich mandatów. W świetle wyników tej analizy Rada podejmie w lutym 2012 r. decyzję w sprawie przyznania Serbii statusu kraju kandydującego, co należy potwierdzić na marcowym posiedzeniu Rady Europejskiej.

IV. INNE PUNKTY

14. Przywołując konkluzje Rady z 5 grudnia w sprawie roz-szerzenia, w nawiązaniu do oświadczeń i gróźb ze strony Turcji, Rada Europejska wyraża poważne zaniepokojenie i wzywa do pełnego poszanowania urzędu prezydencji Rady, która jest podstawowym elementem instytucjonal-nym UE przewidzianym w Traktacie.

15. Przywołując dyskusje prowadzone w czerwcu i paździer-niku 2011 r., Rada Europejska odnotowuje, że spełnione zostały wszystkie warunki prawne, aby móc podjąć decy-zję o przystąpieniu Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen. Wzywa Radę do jak najszybszego przyjęcia tej decyzji. W razie konieczności Rada Europejska wróci do tej kwestii na posiedzeniu w marcu 2012 r.


75

1. W reakcji na kryzys długu państwowego w ciągu ostatnich 18 miesięcy pojawiły się znaczące zmiany w zarządzaniu, czego przykładem jest utworzenie Europejskiego Instru-mentu Stabilności Finansowej, porozumienie w sprawie przyszłego europejskiego mechanizmu stabilności, decy-zje w sprawie nadzoru budżetowego i koordynacji polityk gospodarczych, a także w sprawie rozszerzonej struktury zarządzania w odniesieniu do strefy euro, które zostały podjęte na październikowym szczycie państw strefy euro, oraz pakiet sześciu aktów ustawodawczych dotyczących zarządzania gospodarczego przyjęty 16 listopada. Realizacja tego pakietu rozpocznie się w grudniu. Natomiast Komisja przedłożyła 23 listopada nowy pakiet wniosków służący przekształceniu wytycznych uzgodnionych w październiku w akty prawne; wytyczne te dotyczyły: (i) monitorowania i oceny wstępnych planów budżetowych i korekty nad-miernego defi cytu w państwach członkowskich strefy euro oraz (ii) wzmocnienia nadzoru gospodarczego i budżeto-wego względem państw członkowskich doświadczających poważnych trudności w zakresie ich stabilności fi nansowej lub nimi zagrożonych w strefi e euro.

2. Stabilność i integralność unii gospodarczej i walutowej wymagają zarówno szybkiej i energicznej realizacji już uzgodnionych środków, jak również dalszych jakościowych działań w kierunku prawdziwej „unii fi skalnej”. Pociągnie to za sobą znacznie silniejszą koordynację polityk gospodar-czych oraz wyższy stopień nadzoru i dyscypliny w prowa-dzeniu polityk krajowych. Bardziej długoterminowe zmiany strukturalne w sposobach prowadzenia polityk w strefi e euro są istotne również do celów eliminowania niepewno-ści w krótkim terminie oraz przywrócenia wiarygodności i zaufania.

3. Działania te muszą zostać przeprowadzone przy zachowa-niu integralności UE i spójności między strefą euro a UE jako całością; instytucje UE mają do odegrania ważną rolę w gwarantowaniu jedności Unii jako całości.

KOORDYNACJA I KONWERGENCJA GOSPODARCZA W STREFIE EURO

4. Kryzys ujawnił, że rozbieżne tendencje makroekonomiczne mogą mieć negatywny wpływ na całą strefę euro. Nie

ma jednej zasady, która byłaby odpowiednia dla wszyst-kich, jednak wyższy stopień koordynacji i integracji jest konieczny do uniknięcia tendencji mogących zaburzyć równowagę. W unii walutowej, przy zintegrowanym sekto-rze fi nansowym, wzajemne zależności i efekt mnożnikowy są ogromne.

5. Środki, które już zostały przyjęte, obejmują procedurę doty-czącą nadmiernego zakłócenia równowagi ustanowioną w pakiecie ustawodawczym dotyczącym zarządzania gospodarczego. Jednym z jej elementów jest system wcze-snego ostrzegania oparty na tablicy wyników zawierającej wskaźniki gospodarcze (w tym koszty pracy, wzrost akcji kredytowej, saldo obrotów bieżących, udział w eksporcie i ceny mieszkań) i część naprawczą z ewentualnymi sank-cjami w przypadku uporczywego niepodejmowania przez dane państwo członkowskie działań mających na celu skorygowanie zakłóceń równowagi. Równolegle państwa członkowskie strefy euro przyjęły – w ramach paktu euro plus – dodatkowe zobowiązania w czterech obszarach o kluczowym znaczeniu dla konwergencji: konkurencyj-ność; zatrudnienie; stabilność fi nansów publicznych; stabil-ność fi nansowa. Te nowe instrumenty muszą teraz zostać zdecydowanie wdrożone. Jednocześnie system trzeba dalej wzmacniać.

6. W tym kontekście należy rozważyć następujące dodatkowe środki:

a) październikowy szczyt państw strefy euro uzgodnił, że na szczeblu strefy euro będą analizowane – w trybie ex-ante – plany wszystkich istotnych reform gospodarczych mogą-cych wywołać efekty rozlania. Porozumienie to należy w pełni wprowadzić w życie za pomocą konkretnej proce-dury, którą należy ustanowić, w szczególności z uwzględnie-niem dyskusji w ramach Eurogrupy na podstawie analizy przeprowadzonej przez Komisję;

b) niewykonanie przez państwa członkowskie strefy euro zaleceń dla poszczególnych krajów – przyjętych na pod-stawie art. 121 ust. 2 i art. 148 ust. 4 TFUE i związanych z reformami niezbędnymi dla sprawnego funkcjonowania unii walutowej – powinno podlegać sankcjom fi nansowym. Precyzyjne kryteria identyfi kacji w trybie ex-ante zaleceń, które mogłyby podlegać sankcjom, należy zdefiniować

W kierunku silniejszej unii gospodarczej:

wstępne sprawozdanie dla Rady Europejskiej – 6 grudnia 2011 r.

Na szczycie państw strefy euro w dniu 26 października 2011 r. przewodniczącemu Rady Europejskiej powierzono zadanie,

by – w ścisłej współpracy z przewodniczącym Komisji i przewodniczącym Eurogrupy – określił ewentualne kroki służące

zacieśnieniu unii gospodarczej na skalę współmierną do unii walutowej, ze szczególnym uwzględnieniem następujących

elementów: dalsze zwiększanie konwergencji gospodarczej, poprawa dyscypliny budżetowej i pogłębianie unii gospodarczej

w strefi e euro. Niniejsze sprawozdanie podsumowuje dotychczasowe, często niedoceniane, osiągnięcia i określa kolejne

działania. Uwzględnia dwustronne konsultacje, które odbyły się ze wszystkimi państwami członkowskimi UE w procesie

przygotowawczym.

* * *


76

tycznym mechanizmem korekcyjnym (na przykład auto-matycznymi cięciami wydatków, wzrostem podatków lub połączeniem obu tych rozwiązań), który byłby stosowany w przypadku odstępstw. Państwa członkowskie strefy euro powinny w trybie ex-ante zgłaszać swoje krajowe emisje długu; należy również prowadzić scentralizowany rejestr i monitoring wszystkich emisji długu sektora instytucji rządowych i samorządowych na poziomie strefy euro.

11. Mogłoby temu towarzyszyć dalsze wzmocnienie procedury nadmiernego defi cytu w odniesieniu do państw członkow-skich strefy euro, które należałoby wprowadzić za pomocą prawodawstwa wtórnego na podstawie art. 136 TFUE. Pozwoliłoby to uzyskać większą precyzję środków przyjmo-wanych przez państwa członkowskie, w ścisłej współpracy z Komisją, która mogłaby dokonywać przeglądu programu przedłożonego przez dane państwo członkowskie i go zatwierdzać. Ogólne cele określone w akcie Komisji lub Rady mogłyby być wiążące co do wyników, jakie należy osiągnąć.

12. Zmiany w protokole nr 12 można wprowadzić w drodze jednomyślnej decyzji Rady stanowiącej na wniosek Komisji po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Europejskim Bankiem Centralnym. Decyzja ta nie wymaga ratyfi kacji na szczeblu krajowym. W związku z tym zastosowanie tej procedury mogłoby przynieść szybkie i istotne zmiany.

Zmiany Traktatu na mocy art. 48 TUE

13. Innym rozwiązaniem, które można by zastosować równo-legle lub później, byłaby zmiana artykułów TFUE dotyczą-cych unii gospodarczej i walutowej, w drodze procedury zmiany określonej w art. 48 Traktatu o Unii Europejskiej. Taka zmiana mogłaby polegać na modyfi kacji lub zastą-pieniu art. 136 lub na zmianie Protokołu (nr 14) w sprawie Eurogrupy.

14. Ta procedura byłaby bardziej czasochłonna i podlegała ratyfi kacji we wszystkich państwach członkowskich, ale pozwoliłaby na wprowadzenie bardziej fundamentalnych zmian w ramach budżetowych, takich jak:

− modyfi kacja procedury nadmiernego defi cytu (art. 126) w odniesieniu do państw członkowskich strefy euro, zwłaszcza przez wzmocnienie automatyczności tej procedury zarówno pod kątem jej uruchamiania, jak i w procesie decyzyjnym poprzez poszerzenie możliwo-ści skorzystania z głosowania odwróconą kwalifi kowaną większością,

− mocniejsza rola instytucji UE, wraz z większą możliwo-ścią ingerencji w przypadku braku realizacji. W odnie-sieniu do państw członkowskich strefy euro objętych procedurą nadmiernego deficytu Komisja i Rada (Eurogrupa) mogłyby domagać się zmian w projekcie budżetu, zanim zostanie on przedłożony parlamen-towi narodowemu, jeżeli kurs polityki budżetowej nie odpowiada uzgodnionym planom. W przypadku gdy państwa członkowskie strefy euro objęte programem pomocy uporczywie nie spełniają określonych warun-ków, Komisja mogłaby otrzymać wyjątkowe uprawnie-

w prawodawstwie wtórnym. Przedmiotem szczególnej uwagi powinny być państwa członkowskie strefy euro bory-kające się z problemami związanymi z konkurencyjnością lub z wysokim bezrobociem.

Środki te można podjąć w ramach obecnych Traktatów, na pod-stawie art. 136 TFUE.

DYSCYPLINA BUDŻETOWA

7. Przyjęty 16 listopada pakiet ustawodawczy dotyczący zarządzania gospodarczego stanowi poważne wzmocnienie dyscypliny budżetowej. Podstawą nowych mechanizmów są zarówno zalecenia, jak i sankcje. Możliwość nałożenia sankcji na państwa członkowskie strefy euro została posze-rzona (sankcje te mogą zostać uruchomione nie tylko w ramach części naprawczej paktu, ale także w ramach części zapobiegawczej), a proces decyzyjny – przyspieszony i uproszczony, tak by zwiększyć automatyczność proce-dury. Wnioski ustawodawcze Komisji wydane 23 listopada w jeszcze większym stopniu wzmocnią dyscyplinę i prze-strzeganie przepisów w strefi e euro.

8. Łączny efekt wszystkich tych środków będzie bardzo zna-czący. Niemniej jednak przesunięcie strefy euro ku prawdzi-wej unii gospodarczej wymaga z punktu widzenia integracji dodatkowych kroków w kierunku „nowego układu fi skal-nego”. Aby przywrócić zaufanie rynków do strefy euro i aby zapewnić polityczną stabilność mechanizmów solidarności, kapitalne znaczenie ma zwiększenie wiarygodności naszych zasad budżetowych (poziomy defi cytu i długu) oraz zapew-nienie pełnego przestrzegania przepisów. Będzie to praw-dopodobnie wymagało zmiany w prawie pierwotnym.

9. W tym względzie możliwe są dwa rozwiązania, które jed-nocześnie wzajemnie się nie wykluczają:

a) znacząca zmiana protokołu nr 12 do Traktatu, wraz z dal-szymi reformami za pomocą prawodawstwa wtórnego;

b) zmiany do Traktatu z wykorzystaniem procedury zmiany na mocy art. 48 TUE.

Zmiana protokołu nr 12 i prawodawstwo wtórne10. W Protokole (nr 12) w sprawie procedury dotyczącej nad-

miernego defi cytu można by wprowadzić dla państw człon-kowskich strefy euro obowiązek osiągnięcia i utrzymania zrównoważonego budżetu w danym cyklu koniunktural-nym; byłby to sposób zapewnienia unikania nadmiernych defi cytów i obniżenia długu do poziomu poniżej 60%. Zde-cydowaną konwergencję w kierunku zrównoważonych budżetów począwszy od aktualnych sytuacji budżetowych należy dla państw członkowskich strefy euro zaplanować zgodnie z harmonogramem ustalonym wspólnie z Komisją. Ponadto wspomniany protokół zawierałby również obo-wiązek, zgodnie z którym państwa członkowskie strefy euro musiałyby włączyć taką zasadę do swoich krajowych systemów prawnych, najlepiej na szczeblu konstytucyjnym lub równoważnym. Trybunał Sprawiedliwości byłby kom-petentny do celów kontrolowania transpozycji tej zasady na szczeblu krajowym. Zasadę tę należałoby uzupełnić określanym przez każde państwo członkowskie automa-


77

służącymi zdecydowanemu stawieniu czoła aktualnym napięciom rynkowym.

17. Po pierwsze, trzeba zakończyć realizację istotnych środków, które już zostały uzgodnione. Oznacza to:

− szybkie porozumienie, najlepiej do marca 2012 roku, między Parlamentem Europejskim a Radą co do dwóch wniosków Komisji przedstawionych 23 listopada; w miarę możliwości wzmocnionych zgodnie z nakre-ślonymi powyżej zmianami do protokołu nr 12,

− szybkie uruchomienie zwiększonych zasobów Europej-skiego Instrumentu Stabilności Finansowej, za pomocą dwóch konkretnych wariantów uzgodnionych przez Eurogrupę 29 listopada.

18. Po drugie, Porozumienie ustanawiające europejski mecha-nizm stabilności należy szybko sfi nalizować i ratyfi kować, a jednocześnie skorygować w celu zwiększenia jego sku-teczności poprzez:

− jednoznaczne wyrażenie – w odniesieniu do udziału sektora prywatnego – zobowiązania do ścisłego prze-strzegania powszechnie uznanych zasad i praktyk MFW, a także wyraźne potwierdzenie, że decyzja podjęta 21 lipca w sprawie greckiego długu jest nadzwyczajna i wyjątkowa. Ma to kapitalne znaczenie dla przywróce-nia zaufania rynków do rynków długu państwowego,

− lepsze dostosowanie procedur decyzyjnych w ramach europejskiego mechanizmu stabilności do mechani-zmów obowiązujących w MFW (zasada jednomyślno-ści ograniczona do określonej liczby decyzji),

− wprowadzenie możliwości, zgodnie z którą europej-ski mechanizm stabilności będzie mógł bezpośrednio dokapitalizowywać instytucje bankowe i która nada mu konieczne cechy instytucji kredytowej,

− możliwość dokonania przeglądu klauzuli ograniczającej scalenie – do kwoty 500 mld EUR – zdolności europej-skiego mechanizmu stabilności i Europejskiego Instru-mentu Stabilności Finansowej w zakresie udzielania pożyczek, aby zapewnić europejskiemu mechanizmowi stabilności jego pełną zdolność udzielania pożyczek zgodnie ze stopniowym napływem jego kapitału.

19. I wreszcie, trzeba zagwarantować, że MFW będzie dys-

ponował zasobami wystarczającymi do walki z kryzysem

za pomocą dodatkowych środków – jak to miało miejsce

w 2009 roku – w szczególności dzięki wykorzystaniu poży-

czek dwustronnych.

nia, takie jak zatwierdzanie w trybie ex-ante wszystkich istotnych reform gospodarczych,

− włączenie do zmienionego protokołu nr 14 zmian uzgodnionych w zakresie zarządzania strefą euro.

UNIA GOSPODARCZA

15. Można by również przeanalizować dwa dodatkowe kroki, blisko związane z postępem, jaki ma zostać osią-gnięty w kwestii konwergencji gospodarczej i dyscypliny budżetowej:

− skorzystanie ze wzmocnionej współpracy, przy udziale wszystkich państw członkowskich strefy euro, ze szcze-gólnym naciskiem na obszary, które mają zasadnicze znaczenie dla sprawnego funkcjonowania strefy euro, takie jak: funkcjonowanie rynków pracy, stabilność systemów emerytalnych i systemów zabezpieczenia społecznego, a także pragmatyczne środki koordy-nacji podatkowej. Należy również rozważyć kroki w kierunku dalszej fi nansowej integracji w strefi e euro. W kontekście ewentualnej zmiany Traktatu można by wprowadzić mechanizm podobny do mechanizmu, który już istnieje w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w celu przyspieszenia skorzystania ze wzmocnionej współpracy. Takie rozwiązania nie mogą osłabiać rynku wewnętrznego,

− otwarcie – w perspektywie bardziej długotermino-wej – możliwości przejścia do wspólnej emisji długu w ramach procesu podzielonego na etapy i opartego na kryteriach, rozpoczynając na przykład od połącze-nia niektórych instrumentów fi nansowania. Wszelkie kroki w tym kierunku musiałyby być proporcjonalne do solidnych ram dyscypliny budżetowej i konkuren-cyjności gospodarczej, aby uniknąć pokusy naduży-cia oraz wspierać odpowiedzialność i przestrzeganie przepisów. Wymagałoby to także ściślejszej kontroli krajowego kursu polityki budżetowej przez UE. Taki proces podkreślałby nieodwracalność euro, zapewniał długoterminową perspektywę kwestii finansowania i wzmacniał rolę euro jako globalnej waluty rezerwo-wej. Jednocześnie faktycznie byłby również potężnym mechanizmem dyscypliny budżetowej.

WZMOCNIENIE ISTNIEJĄCYCH MECHANIZMÓW KRYZYSOWYCH

16. Reformy długoterminowe, takie jak reformy określone powyżej, muszą iść w parze z najpilniejszymi działaniami


Autorzy zdjęć

© Unia Europejska

Strona 19

1. © AFP PHOTO/Leon Neal

2. © 2010 SIP / Zineb Ruppert

3. © Présidence de la République/C. Alix

4. © Valsts kanceleja

5. © Finnish Prime Minister’s Offi ce

6. © Grzegorz Rogiński/KPRM

Sekretariat Generalny Rady


Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej

2012 — 77 str. — 21,0 x 29,7 cm

ISBN 978-92-824-3451-2doi:10.2860/5015ISSN 1977-3269


www.european-council.europa.eu

doi:10.2860/5015

ISSN 1977-3269

QC

-AO

-11

-00

1-P

L-C

Rue de la Loi/Wetstraat 175

1048 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË

Tel. +32 22816111

ISBN 978-92-824-3451-2

kg_PL.indd 2 25/01/12 15:41

rada europejska – 2011 · opinia publiczna i prasa, bardzo pomogła nam wszystkim zachować...

Documents