INSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSEINSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSEPRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLJANJAPRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLJANJA

PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF - GOVERNMENTPROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF - GOVERNMENT

Autoriteti Rregullator i TelekomunikacionitAutoriteti Rregullator i TelekomunikacionitTelecommunication Regulatory AuthorityTelecommunication Regulatory Authority

Regulativni Autoritet TelekomunikacijeRegulativni Autoritet Telekomunikacije

Raporti Vjetor 2005

Prishtinë Mars 2006

Raporti Vjetor 2

RAPORTI VJETOR 2005 1

RAPORTI VJETOR 2005 I AUTORITETIT REGULLATOR TË TELEKOMUNIKACIONIT (ART) 3

1. HYRJE 32. APEKTET JURIDIKE 43. ASPEKTET RREGULLATORE 74. ASPEKTET ORGANIZATIVE, ADMINISTRATIVE DHE ZHVILLIMI I RESURSEVE NJERËZORE 95. BUXHETIMI DHE RAPORTI FINANCIAR 106. BASHKËPUNIMI NDËR-INSTITUCIONAL 187. PLANET PËR VITIN 2006 207.1. KOMPLETIMI I STRUKTURËS SË RE ORGANIZATIVE 207.2. IMPLEMENTIMI I PROJEKTIT TË TEKNOLOGJISË INFORMATIVE (TI) 207.3. BARTJA E KOMPETENCAVE NË FUSHËN E MONITORIMIT DHE MENAXHIMIT TË SPEKTRIT FREKUENCOR 217.4. KOMPLETIMI I RREGULLOREVE (LEGJISLACIONI SEKONDAR) 217.5. LIBERALIZIMI PRAKTIK I SHËRBIMEVE TELEKOMUNIKUESE FIKSE DHE MOBILE 21ANEKS 1: DOKUMENT MBI TIPET E LICENCAVE TË APROVUARA 23

APLIKACIONI DHE PROCESI I DHËNIES SË LICENCËS PËR LICENCA APLIKACIONI DHE PROCESI I DHËNIES SË LICENCËS PËR LICENCA INDIVIDUALEINDIVIDUALE 24

KUSHTET E LICENCËS, PRANUESHMËRIA DHE STRUKTURA E ÇMIMEVEKUSHTET E LICENCËS, PRANUESHMËRIA DHE STRUKTURA E ÇMIMEVE 25

APLIKACION PËR LICENCË INDIVIDUALE 262.1 NUMRI I TELEFONIT 26ANEKS 2: MOSTRA TË LICENCAVE TË APROVUARA 28ANEKS 3: KONKLUZIONET DHE REKOMANDIMET E RAPORTIT TË KPMG-SË PËR RIVLERËSIMIN E PROCESIT TË TENDERIT PËR OPERATORIN E DYTË TË TELEFONISË MOBILE 2004 35KONKLUZIONET 35REKOMANDIMET PËR HAPAT E MËTUTJESHËM 36VLERËSIMI OFERTAVE FINALE 37ANEKS 4: CULLEN INTERNATIONAL: PROFILET E SHTETEVE (PJESË TË PËRKTHYERA TË RAPORTIT KU FLITET PËR KOSOVËN) 38Aneks 5 – Trajnimet e stafit të ART-së 51

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 3

Raporti Vjetor 2005 i Autoritetit Regullator të Telekomunikacionit (ART)

1. Hyrje

Në bazë të obligimeve të nenit 13.7 të Ligjit mbi Telekomunikacion, Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit i prezenton Kuvendit të Kosovës Raportin Vjetor të Punës për vitin 2005. Ky raport, përmban veprimtaritë e ART-së të kryera gjatë vitit 2005, dhe është i strukturuar sipas aspekteve multi-disciplinare të punës. Kapitulli 2 është një përmbledhje e aspekteve juridike të veprimtarisë së ART-së, ku përfshihen përpilimi dhe aprovimi i rregulloreve (legjislacionit sekondar), përmes të cilit në mënyrë precize do të konkretizohen veprimtaritë nga sektori i Telekomunikacionit të definuara në nenet e Ligjit mbi Telekomunikacionin. Poashtu, në këtë pjesë të raportit do të ceken edhe disa aspekte te legjislacionit primar, që sipas ART-së , përbëjnë disa nga pengesat në implementimin e mirëfilltë të Ligjit mbi Telekomunikacionin.Kapitulli 3 përshkruan aspektet rregullatore të veprimtarisë së ART-së, ku përfshihen proceset të reja licencuese, proceset e monitorimit të përmbushjes së kushteve të licencimit për ofruesit ekzistues të licencuar të shërbimeve telekomunikuese, si dhe veprimtaritë e tjera që do të mundësonin liberalizimin praktik të shërbimeve telekomunikuese të përcaktuara me Ligjin mbi Telekomunikacionin. Këtu poashtu përfshihen edhe puna e ART-së në ndalimin dhe eliminimin e veprimtarive jo të licencuara (ilegale). Kapitulli 4 përshkruan veprimtaritë organizative dhe administrative të ART-së, me qëllim të krijimit të një strukturë të mbrendshme funksionale dhe fleksibile, që do t’i përgjigjet momentit aktual dhe sfidave të procesit të liberalizimit të shërbimeve telekomunikuese.Kapitulli 5 jep një përmbledhje të raportit financiar për vitin 2005, si dhe aspekteve buxhetore për vitin 2006.Kapitulli 6 përmban një përmbledhje të aktiviteteve të bashkëpunimit ndër-institucional të ART-së në raport me organizmat vendor dhe ndërkombëtarë.Kapitulli 7 përmban planet, projektet dhe parashikimet e veprimtarisë për vitin 2006.

Anton BerishaART, Kryetar

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 4

2. Apektet juridike

Në bazë të obligimeve ligjore që rezultojnë prej dispozitave të Ligjit mbi Telekomunikacionin, Bordi i Autoritetit Rregullator të Telekomunikacionit, ka miratuar një numër të konsiderueshëm të rregulloreve dhe dokumenteve tjera përcjellëse, përmes të cilave precizohet implementimi i saktë i neneve të Ligjit mbi Telekomunikacionin.

Një prej rregulloreve më të rëndësishme është rregullorja për llojet e shërbimeve telekomunikuese që duhet të autorizohen / licencohen. Kjo rregullore në mënyrë precize e ka përcaktuar bazën ligjore sipas të cilës në aspektin juridik, të gjitha shërbimet telekomunikuese janë të liberalizuara. Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit i ka hartuar dhe aprovuar nëntë tipe të autorizimeve / licensave të shërbimve të telekomunikacionit si vijon:

1. Licensë për shërbime telekomunikuese celulare1. Ky tip i licensës mundëson ofrimin e shërbimeve të telekomunikacionit nga rrjeti vetanak.

2. Licenca për shërbime telekomunikuese pejxher2. Ky tip i licensës lejon dhe mundëson përdorim komercial të shërbimve pejxher nga nëshkruesit e shërbimve.

3. Licenca për shërbime telekomunikuese VSAT3. Kjo licensë i jep të drejtë të përdorimit aperturë shumë të vogël në terminal, shënime digjitale në mjet me diamëtër të vogël të antenës vetëm për përdorim individual.

4. Licensë për shërbime telekomunikuese të radio-lidhjeve mobile publike4. Kjo licensë mundëson përdorim të csjes publike në radio të lëvizhme në dërgimin e kërkesave ( p.sh. nga kamioni apo taksi parkimi).

5. Licensë për posedim të infrastrukturës për lidhje telekomunikuese ndërkombëtar5. Kjo licensë autorizon ndërprerje/zbarkim/krijim të lidhjes ndërkombëtare dhe obligimin dhe të drejtën që të lidhë rrjetin tjetër Kosovar të licnsuar.

6. Licensë për shërbime ndërkombëtare të telekomunikacionit6. Kjo licensë mundëson furnizim të shërbimeve ndërkombëtare me informacion dhe zë me kërkesë që të zhbllokoj trafikun fizik të strukturës së bashkuar.

7. Licencë për shërbime telekomunikuese fikse7. Kjo licensë lejon furnizimin me shërbime fikse të zëshme dhe shërbime të dhënave nga rrjeti vetanak.

1 Angl – Mobile Telecommunications License2 Angl – Paging Service License3 Angl – Very Small Aperture Terminal (VSAT) License4 Angl – Public Access Mobile Radio Services License5 Angl – International Facilities Telecommunications License6 Angl – International Telecommunications Services License7 Angl – National Fixed Telecommunications Services License

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 5

8. Licensë për ofrimin e shërbimeve internet8. Kjo licensë lejon shërbime internet duke mos përfshirë zërin.

9. Licensë për shërbime me vlerë të shtuar9. Kjo licensë lejon furnizimin e shfrytëzuesve me shërbime mbi një rrjet ekzistues ( p.sh. shërbimet me kartelë)

Bordi i ART-së për dhënjen e licensave të lartëshënuara për subjektet që do të ofrojnë shërbimet për veq përcaktimin e kritereve formale ka përcaktuar edhe çmimet për secilin tip të licencës.

Emërtimi i licensës Tarifa Tarifa e përtëritjes

Licencë për telekomunikime celulare 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

Licenca për shërbime pejxher € 12, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

VSAT licencë € 12, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

Licencë për Radio-Lidhje Mobile Publike

€ 12, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

Licencë për lehtësitë në Telekomunikacionin Ndërkombtar

€ 50, 000 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

Licencë për Shërbime Ndërkobëtare të Telekomunikacionit

€ 35, 000 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licensuara

Licencë Kombëtare të ShërbimeveFikse

€ 87, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

Licencë për Ofrimin e Shërbimeve Internet

€ 5, 000 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

Licencë për Shërbime me Vlerë të Shtuar € 2, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

Poashtu janë hartuar dhe aprovuar dokumente përcjellëse të kësaj rregulloreje, siç janë formularët përkatës për aplikacion, mostrat e të gjitha llojeve të licencave të aprovuara10, një udhëzues për ofruesit potencial të shërbimeve telekomunikuese, etj.

8 Angl – Internet Service Provider (ISP) License9 Angl – Value Added Services (VAS) License10 Disa nga mostrat janë bashkangjitur në Aneksin 2.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 6

Gjatë vitit 2005, ART-ja ka bërë përpjekje maksimale me qëllim të definimit praktik të pozitës së saj në raport me institucionet tjera të IPVQ. Kjo ka të bëjë veçanërisht me pozitën e saj si institucion rregullator i pavarur, ku kompetencat, detyrat dhe përgjegjësitë janë të definuara në Ligjin mbi Telekomunikacinin. Duhet theksuar se ka pasë mjaft keqkuptime dhe keqinterpretime të Ligjit, që janë pasojë e mosnjohjes së duhur të problematikës rregullatore telekomunikuese dhe rrethanave të reja të krijuara si rezultat i liberalizimit të tregut të shërbimeve telekomunikuese, por edhe të paqartësive të krijuara si rezultat i mospërputhshmërisë dhe kontradiktave në mes të disa ligjeve të aprovuara, si p.sh. Ligji mbi Telekomunikacion dhe Ligji mbi Menaxhimin e Financave Publike, Ligji mbi Telekomunikacion dhe Ligji mbi Komisionin e Pavarur të Mediave.Zyrat përkatëse të ART-së gjatë vitit 2006, planifikojnë të intensifikojnë bashkëpunimin më Komisionet e Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që këto paqartësi të eliminohen. Kjo është edhe obligim ligjor i ART-së, ku sipas Ligjit mbi telekomunikacion, kërkohet që ART-ja t’i identifikon dhe raporton për barrierat e mundhsme për liberalizim praktik të shërbimeve telekomunikuese, si dhe të identifikoje aspektet legale dhe praktike ku legjislacioni dhe praktikat kosovare nuk janë në konformitet me Direktivat dhe praktikat e mira evropiane.11

11 Shih Ligji mbi Telekomunikacion, nenet 16 dhe 17.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 7

3. Aspektet Rregullatore

Aspektet rregullatore të veprimtarisë së ART-së gjatë 2006, mund të përmbledhen si vijon:

Proceset e reja licencuese; Monitorimi i përmbushjes së kushteve të licencave të operatorëve ekzistues; Sigurimi i vendosjes të ligjshmërisë në sektorin e telekomunikacionit.

Proceset e reja licencuese. Gjatë viti 2005, ART-ja është anganzhuar në një varg procesesh të reja licencuese. Procesi i tenderit të telefonisë mobile GSM ka qenë objekt i angazhimit dhe pre-okupimit të vazhdueshëm të organeve të ART-së. Ky proces gjatë vitit 2005 i është nënshtruar një aktiviteti detaj rivlerësues të inicuar nga Qeveria. ART-ja e ka dhënë kontributin e vet profesional, që të sigurojë mbarëvajtjen e tij. Procesi rivlerësues ka rezultuar në Raportin e KPMG-së12, i cili në tërësi e ka vlerësuar pozitivisht rolin e ART-së në menaxhimin e tenderit 2004 për operatorin e dytë të telefonisë mobile GSM.Deri më tani, ART-ja ka licencuar këta operator të shërbimeve telekomunikuese:

1) PTK – Telefonia Fikse, për ofrimin e shërbimeve telekomunikuese të telefonisë fikse;

2) PTK – Vala 900, për ofrimin e shërbimeve telekomunikese të telefonisë mobile;3) PTK – Dardanet, për ofrimin e shërbimeve telekomunikuese për qasje në Internet;4) IPKONet , për ofrimin e shërbimeve telekomunikuese për qasje në Internet;5) Kujtesa , për ofrimin e shërbimeve telekomunikuese për qasje në Internet;6) Mobikos-Mobitel, për ofrimin e shërbimeve telekomunikuese të telefonisë mobile

(operimi akoma nuk është aktiv)Me aprovimin e rregullores për tipet e licencave, siç është raportuar në Kapitullin 2, janë krijuar konditat e nevojshme ligjore për liberalizimin praktik të sektorit të shërbimeve telekomunikuese. Gjatë vitit 2005 ART-ja ka filluar procesimin e kerkesave të reja për licencim të ofrimit të shërbimeve telekomunikuese. Aplikacione janë paraqitur për autorizime të reja për ofrimin e shërbimeve telekomunikuese për qasje në Internet, licencë për shërbime telekomunikuese ndërkombëtare, autorizim për shërbime telekomunikuese të vlerës së shtuar (Value Added Services), etj. Procesimi i këtyre aplikacioneve ka vazhduar edhe në 2006 dhe pritet të finalizohet gjatë vitit 2006.

Gjatë vitit 2005, Bordi i ART-së ka krijuar Komisionin për monitorimin e përmbushjes së kushteve të licencave, si një trup këshillues, multidisciplinar dhe profesional, i cili përbëhet prej ekspertëve të mbrendhsëm dhe të jashtëm të ART-së.Komisioni i ka bërë vlerësimin e përmbushjes së kushteve të licencave për ofruesit e licencuar të shërbimeve telekomunikuese. Puna e Komisionit ka inicuar dhe përshpejtuar një varg iniciativash, posaçërisht në raport me operatorin dominant inkumbent (PTK), që kanë ndikim të drejtëpërdrejtë në zhvillimin e sektorit telekomunikues. Ndër këto iniciativa mund të veçohen:

12 Konkluzionet dhe Rekomandimet e Raportit të KPMG-së janë bashkangjitur në Aneks 3.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 8

Përgaditja dhe dorëzimi për aprovim i Ofertës Referente për Interkoneksion (angl. Reference Interconnection Offer – RIO)

Përgaditja dhe dorëzimi për aprovim i raportit për ‘Local Loop Unbundling – LLU’ (përkthim në shqip: Shthurrja e Lakut Lokal)

Përgaditja e raportit për ribalansimin e tarifave Kërkesa për arsyetime të sakta lidhur me mospërmbushjen e konditës se licencës

lidhur me vonesat në shtrirjen dhe digjitalizimin e rrjetit.

Iniciativat apo kërkesat e rregullatorit lidhur me qështjet e përmendura më sipër janë esenciale sa i përket krijimit të kushteve praktike për liberalizimin e mirëfilltë të ofrimit të shërbimeve telekomunikuese, si dhe rritjes së penetrimit të shërbimeve telekomunikuese mobile dhe fikse.

Gjatë vitit 2005 Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit, në bazë të obligimeve ligjore dhe me qëllim të krijimit të kushteve të favorshme për operim të operatorëve të licencuar, ka intensifikuar aksionin për çkyqjen dhe ndalimin e operimit të pajisjeve të ofruesve të palicencuar të shërbimeve telekomunikuese. Ky aksion ka rezultuar në çkyqjen dhe blombimin e 10 antenave transmetuese telekomunikuese të operatorëve ilegalë (kryesisht në lëminë e telefonisë mobile).

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 9

4. Aspektet organizative, administrative dhe zhvillimi i resurseve njerëzoreGjatë vitit 2005, Bordi i ART-së, ka nisur një varg nismash me qëllim të rritjes së profesionalitetit dhe efikasitetit të strukturës së mbrendshme organizative të ART-së.

Një moment i rëndësishëm i këtij procesi është krijimi i Komisionit për monitorimin e përmbushjes së kushteve të licencave. Komisioni ka karakter multidisciplinar këshillues, i cili debaton dhe jep rekomandime Bordit të ART-së lidhur me aspektet legale, ekonomike dhe teknologjike të zhvillimit të sektorit të telekomunikacionit. Komisioni ka një strukturë të lartë profesionale, i përbërë prej ekspertëve të jashtëm dhe të brendshmë të fushave të ndryshmë, me përvojë ndërkombëtare në lëminë e telekomunikacionit, teknologjisë informative, ekonomisë dhe qështjeve juridike.Veprimtaria e Komisionit ka dhënë rezultate të mira në aspektin e rregullimit të sektorit, sidomos në raport me operatorin inkumbent – PTK-në.

Në aspektin e strukturës së brendshme organizative, Bordi i ART-së ka filluar me procesin e ristrukturimit të ART-së, në bashkëpunim me ekspertët e Bankës Evropiane për Zhvillim dhe Rindërtim (BERZH). Kjo ka rezultuar në një model organizativ modern, të bazuar në praktikat rregullatore ndërkombëtare dhe Ligjin mbi Telekomunikacionin.

Gjatë vitit 2005, Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit, i ka kushtuar një vëmendjë të veçantë ngritjes së kapaciteteve profesionale të stafit të vet. Në këtë aspekt janë organizuar trajnime të shumta të niveleve dhe profileve të ndryshme, kombëtare dhe ndërkombëtare. Vlen të përmenden trajnimi i inxhinierëve në fushën e menaxhimit dhe monitorimit të spektrit frekuencor në Gjermani dhe Lituani, trajnimet e stafit për përvtësimin e gjuhës angleze, trajnime për qështje administrative dhe buxhetore 13etj

13 Shih Aneksin 5 për të gjitha trajnimet që stafi i ART-së ka marrë pjesë.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 10

5. Buxhetimi dhe raporti financiar

Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit është themeluar në bazë të Ligjit të Telekomunikacionit, 2002/7, Rregullorja e Unmik-ut,2003/16. Ky institucion i IPVQ-së është themeluar si autoritet i pavarur, joprofitabil i cili do ti zbatojë politikat e IPQV-ve dhe Ministrisë në pajtim me ligjin,si dhe aktet normative të nxjerra për implementimin e këtij Ligji.

Kërkesat e ART-ës për Planifikim buxhetor për vitin 2005 ishin rreth 800,000.00 €, nga ana e MEF-it janë aprovuar 300,000.00€ ndërsa janë alokuar 210,000.00€

Paga dhe mëditje 100,000.00€ Mallra dhe shërbime 100,000.00€ Shpenzime kapitale 10,000.00€

ART-ja në kuadër të kompetencave dhe detyrave që rrjedhin nga Ligji për Telekomunikacionin (2002/7) , duhet t’i nënshtrohet Rregullativave dhe Direktivave Evropiane, ka hartuar dhe implementuar licencat-autorizimet për ofruesit e shërbimeve telekomunikuese në telefoninë fikse,mobile dhe të internetit si dhe aplikimin e tarifave rregullatore në pajtim me këtë ligj .

Të gjitha fondet e mbledhura nga ART-ja, janë depozituar në llogarinë e ART-ës e hapur enkas për përdorimin e saj në BPK. Teprica e krijuar nga taksat, licencat, dhe autorizimet që kanë kaluar shumën e buxhetit të miratuar nga Kuvendi për ART-ën , janë derdhur në Buxhetin e Konsoliduar të Kosovës.Shuma e buxhetit të aprovuar nga MEF-i për vitin fiskal 2005 nuk ka qenë e mjaftuar për funksionimin e ART-së. Në bazë të Marrëveshjes së Mirëkuptimit në mes të MEF-it dhe ART-ës është arritur pajtimi që për vazhdimin e veprimtarisë normale të ART të shfrytëzohen mjetet e të hyrave vetanake të Rregullatorit. Për veprimtarinë e ART-së duke u mbështetur në faktet e lartpërmendura (sidomos Direktiva Evropiane 2002/21-EC), ART-ja dhe MEF-i janë dakorduar për mënyrën e shfrytëzimit të mjeteve, deri në momentin e Raportimit të ART-së në Kuvendin e Kosovës (Letra e Kryetarit të ART-së dërguar Kryetarit të Kuvendit të Kosovës) .ART ka shfrytëzuar mjetet e destinuara për shpenzimet administrative për tenderët-licencat në fjalë.

Sa i përket të hyrave që janë mbledhur nga licencimet dhe autorizimet, taksave si dhe shpenzimeve të bëra nga ART-ja prej Mjeteve të Buxhetura dhe të Hyrave nga taksat do të paraqiten në formë tabelare.

ART me Ligjin për telekomunikacion duhet të vetëfinancohet nga të hyrat e mbledhura përmes aplikimit transparent të tarifave rregullative dhe obligihet që të dorëzoj Planifikimin buxhetor për vitin vijues për shqyrtim dhe miratim për secilin vit fiskal, i

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 11

cili buxhet nuk do të jetë ma i vogël se ai i vitit paraprak, përveç nëse Kuvendi vendos ndryshe. Planifikimi buxhetor për vitin 2006 i ART-s nuk ka mundësi të jetë statik, por ai duhet të jetë fleksibil, pasi që në vitin e ardhshëm parashihen:

Kalimi i kompetencave dhe përgjegjësive në sferën e menaxhimit të frekuencave, Kalimi i kompetencave nga KPM-ja (Komisioni i pavarur i mediave). Pritet aprovimi i ligjeve sekondare,rregulloreve dhe akteve tjera nënligjore për

dhënien e Licencave tjera që parashihen me Ligjin për Telekomunikacionin, Kontestet eventuale ndërmjet operatorëve, Ndalimi i funksionimit të operatorëve ilegal, ART-ja ende nuk ka hapësirë të mjaftueshme për funksionimin normal,

respektivisht nuk e ka zgjidhur problemin e hapësirës, etj.Prandaj duke u nisur nga faktet e lart cekura për funksionimin normal të veprimtarisë së ART-së nevojitet një planifikim buxhetor i qëndrueshëm për vitin 2006.

ART – TRA - RAT

PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF GOVERNMENT KUVENDI I KOSOVËSSKUPŠTINA KOSOVA

ASSEMBLY OF KOSOVOFORMULARI I SHPENZIMIT

  Formulari i FSH Printo ose shtypi të gjitha llojet e hyrjeve. TË GJITHA NUMRAT QË SI TAKOJNË PERSONELIT NË MIJËRA EURO  

  PJESA E I: ADMINISTRIMI I PROGRAMIT KLASIFIKIMI DHE ORGANIZIMI  

  A EMRI I ORGANIZATES AUTORITETI RREGULLATOR I TELEKOMUNIKACIONIT  

  B ADMINISTRIMI I ORGANIZATES KRYESUESI I Nën- njësisë së Programit Anton Berisha    

      Kontakti Fiskal Fatmir Gërvalla    

      Titulli i Kontaktit Fiskal - ZKFu.d I shefit për Buxhet dhe Financa    

        Kontakt tel./E-mail 038 212 326    

  PJESA E II: DETALET DHE PËRMBLEDHJET ORGANIZATIVE  

 Nr. i

Linjës

PERSONELI /PAGAT DHE MEDITJET (Raportojnë vetëm Ekuivalentët me Orar të Plotë). Shpenzimet për vitin 2005

 

  Emri dhe lloji i pozitës   Shumëzuesit Personeli me orar të plotëBuxheti i

Shpenzuar  

Raporti Vjetor 13

  1 Kryesuesi i Organizatës Buxhetore N/A 1 7,093.80      Anëtar të Bordit   N/A 3 20,600.30      Keshilltare profesional   N/A 2    

    Shefat e Departamenteve     2 8,215.20      Shefat e Divizioneve     3 11,075.40      Admin/Shefi i Depart/Sektorit   2 3,112.20      Stafi tjetër Profesional     7 18,427.50      Stafi Teknik     1 1,711.50      Pagat me kontrat       7,488.01  

   kompenzime te stafit / bashkëpunëtorëve       19,144.30

               

                              

  2 TOTALET E STAFIT DHE SHPENZIMEVE PËR PAGA & MËDITJE   96,868.21    3 TOTALET E SHPENZIMEVE NË KATEGORITË TJERA EKONOMIKE      

  4 MALLRA E SHËRBIME     Not Used 139,656.34  

  5 SHPENZIME NGA BPK     Not Used 108391.91  

  7 SHPENZIME KAPITALE     Not Used 159,979.00  

  8 SHPENZIMET TOTALE DHE STAFI       504,895.46                 

             9 Mallrat e Shërbimet   139,655.43    10 Shpenzimet e Udhetimit 9,381.00  

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 14

    Shpenzimet per udhetim jasht vendit 9,381.00    11 Sherbimet për Telekomunikacion 19,026.39      Shpenzimet per Internet 572.70      Shpenzimet e Telefonit 18,453.69    12 Shërbimet e Kontraktuara 41,416.67      Sherbimet Arsimore dhe Trajnuese        Sherbimet e ndryshme intelektuale dhe keshilledhenese        Sherbimet tjera kontraktuese te kohepasekoheshme   28,183.14      Kompenzimet e puntorve me kontratë në vepër          Sherbime tjera   13,233.53    13 Mobilje dhe Pajisje me vlere te vogel deri ne 1000 euro 10,355.00      Tavolina        Karriga          Dollape          Orendit e tjera          Telefona          Kompjuter          Aparata Fotokopjues          Paisje tjera   10,355.00    14 Furnizimet tjera 7,417.98      Furnizimi I Zyres      15 Derivatet dhe Lëndët Djegëse 11,825.51      Derivate per Gjenerator dhe vetura      16 Llogarite perllogaritese per avance 11,336.87      Avans per Para te Gatshme (Paty cash)        Avans per udhetime zyrtare (Imprest Account)      17 Mirëmbajtja dhe Riparimi 4,053.60  

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 15

    Mirëmbajtja dhe Riparimi dhe Riparimi I Automjet. 3,763.60      Regjistrimi I Automjeteve          Mirembajtja e ndertesave        Mirembajtja e Teknologise Informative        Mirembajtja e orendive dhe paimeve tjera 290.00    18 Qiraja 21,771.95      Pagesa e Qirase per Zyre    

  19Shpenz. per reklame propagande dhe reprezentacion   3,070.46  

    Botimet e Publikimeve          Shpenzimet e perfaqesimit-dreka dhe pijet   3,070.46             

             

  PJESA III: BURIMET E FINANCIMIT    Linja

Nr. BURIMET E FINANCIMIT           20 Fondi i Konsoliduar i Kosovës - Financimi i Përgjithshëm    

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 16

  21 Të hyrat vetanake (Fondet e Dedikuara - Listoni Fondet)        Të hyrat     9,925,100.42      Të hyrat e destinuara     7,000,000.00                      

  22 TOTALI I TË HYRAVE   9,925.100.42                 23 Shpenzimet Komunale        24 Shpenzimet e Energjisë Elektrike          25 Shpenzimet e Ujit        

  26Shpenzimet për

mbeturina(Komunale)          27 Shpenzimet e Nxemjes-Termokosi            Shpenzimet e PTK-se                     

  28 Shpenzimet Kapitale   159,979.00    29 Konsulencë ndërkomtare   150,000.00    30 Paisjet e TI   9,979.00             

                        

*Vërejtje: më13.01.05 ART-ja ka transferuar në BKK shuma prej 9400,000.00€ nga të hyrat prej llogarisë në BPK.

Në dhjetorë 2005 jan transferuar nga BPKja në thesarë shuma prej 416,000.00€. Shuma e Buxhetit të shpenzuar për vitin 2005 është 504,892.71€ prej tyre 206.664.46€ nga BPK kurse shuma prej 298,229.25€ jan nga të hyrat vetanake ( Taksa e Rregullatorit)

  I NËNSHKRUARI NË KËTË MËNYRË E VËRTETON SE INFORMATAT QË I PËRMBAN KJO FORMË ËSHTË E PLOTË DHE KORREKTE

   Kryesuesi i Nën njësis së Programit Emri Titulli Zyrtari Kryesor Titulli Data

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 17

Financiarë ose I Ekzekutivit të

Organizatës

       

        

ART – TRA - RAT

6. Bashkëpunimi ndër-institucionalGjatë viti 2005, Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit ka pasë një bashkëpunim të frytshëm me një varg organizmash kombëtarë dhe ndërkombëtarë.

ART-ja gjatë vitit 2005 ka inicuar dhe implementuar takime të rregullta mujore me zyrtarë profesional nga Minisitria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit. Këto takime janë vlerësuar si shumë të rëndësishme me qëllim të bashkërendimit të aktiviteteve të institucioneve tona që merren me problematikën e telekomunikacionit.

ART-ja ka pasë një bashkëpunim të ngushtë me komisionet përkatëse të Kuvendit, që trajtojnë problematika nga lëmi i Telekomunikacionit. Vlen të përmendet një bashkëpunim i mirë me Komisionin për Buxhet dhe Financa, gjatë procesit të përpilimit dhe aprovimit të Buxhetit të ART-së për vitin 2006.Poashtu një bashkëpunim të mirë ka pasë edhe me Komisionin për Ekonomi, Tregti, Industri, Energjetikë, Transport dhe Telekomunikacion. Në këtë aspekt vken të theksohet Ndëgjimi Publik i organizuar nga ky Komision për shqyrtimin e problemeve në PTK.

ART-ja gjatë vitit 2005 ka pasë një bashkëpunim të frytshëm me Shtyllën IV të UNMIK-ut, i cili bashkëpunim me nismën e ART-së ka rezultuar në krijimin e ‘Joint Task Force’, përmes të cilit organ janë kordinuar aktivitet në këto fusha:

Veprimtaria për ndaljen e veprimit të operatorëve ilegalë që veprojnë mbrenda territorit të Kosovës;

Veprimet e koordinimit me organet përkatëse të shteteve fqinje, me qëllim të zvogëlimit fuqive transmetuese të antenave të operatorëve të shërbimeve telekomuinikuese të vendeve fqinje, posacërisht në lëminë e telefonise celulalare, konform standardeve relevante ndërkombëtare që e rregullojne këtë fushë.

Bashkëpunimi më Zyrën për Menaxhimin e Frekuencave, pranë UNMIKUT, me qëllim të bartjes se mëtutjeshmë të kompetencave në këtë fushë.

Gjatë viti 2005, ART-ja ka vazhduar bashkëpunimin me Komsionin Evropian, konkretisht me Drejtoratin e Përgjithshëm për Shoqëri Informative dhe Media14, në kuadër të projektit të sponsoruar nga ky institucion, dhe I implementuar nga Cullen-International, Monitorimi i sektorit të shërbimeve telekomunikuese dhe aspekteve përkatëse në Evropën Jug-Lindore15. Ky projekt jep vlërësime periodike, përmes të cilave përcillet gjendja e sektorit të shërbimeve telekomunikuese, në aspektin e konformitetit të tyre me Direktivat Evropiane që e rregullojnë këtë sektor. Aneksi 4, përmban pjesë të këtyre dokumenteve të përkthyera në shqip.

Viti 2005 ka shënuar poashtu fillimin e bashkëpunimit të Autoritetit Rregullator të Telekomunikacionit me Bankën Evropiane për Zhvillim dhe Rindërtim, në kuadër të projektit, që ka për synim këto objektiva:

Përgaditja e politikës zhvillimore të sektorit të telekomunikacionit;16

14 Angl. - European Commission, Directorate-General for Information Society and Media.15 Angl. – Monitoring telekomunications services sector and related aspects in South-Eastern Europe.16 Ky objektiv realizohet në bashkëpunim me Departamentin për Komunikim dhe Teknologji Informative, në kuadër të Ministrisë së Transportit dhe Post-Telekomunikacionit.

Raporti Vjetor 19

Kompletimi i rregulloreve (legjislacionit sekondar) në fushën e telekomunikacionit;

Përgaditja e një Plani Kombëtar të Numeracionit

Ky projekt vazhdon edhe në vitin 2006.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 20

7. Planet për vitin 2006Në vitin 2006, Autoriteti Rregullator i Telekomunikacinit synon t’i fillojë dhe implementojë një varg projektesh dhe objektivash strategjike.

7.1. Kompletimi i strukturës së re organizativeGjatë vitit 2006, pritet të kompletohet struktura e mbrendshme organizative e ART-së. Kjo strukturë organizative e propozuar nga ekspertë të Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) dhe e përpunuar nga ekpsertë të ART-së, është bazuar në praktikat më të mira evropiane të organizimit të rregullatorëve, si dhe në kerkësat specifike të Ligjit mbi Telekomunikacion.Organigrami i ri do të ketë këto njësi ose zyre funksionale:

Zyra e Drejtorit Ekzekutiv Zyra/Njësia e Telekomunikacionit Zyra/Njësia për menaxhimin e spektrit frekuencor Zyra/Njësia e Standardeve Teknike Zyra/Njësia e Shërbimit të konsumatorëve Zyra/Njësia e Administratës Zyra/Njësia Ligjore Zyra/Njësia e Financave

Struktura e re organizative do t’i mundësojë ART-së që të jetë e gatshme ne aspektin organizativ që të përballet në mënyrë të suksesshme me qështjet komplekse të procesit të liberalizimit të tregut të shërbimeve telekomunikuese.

Një problem në vehte është edhe sigurimi i hapësirës së nevojshme të punës që do të jetë adekuate për strukturën e re organizative. Ky problem, poashtu pritet të zgjidhet gjatë viti 2006.

7.2. Implementimi i projektit të teknologjisë informative (TI)Gjatë vitit 2006 pritet implementimi i projektit të teknologjisë informative të Autoritetit Rregullator të Telekomunikacionit.Në vija të përgjithshme, Sistemi i Teknologjisë Informative duhet t’i plotësojë / përmbushë këto kërkesa:

T’iu mundësojë stafit të ART-së qasje dhe komunikim normal përmes mjeteve elektronike të komunikimit (e-mail, Instant Messaging, telephone conversation, audio/video conferencing)

T’iu mundësojë stafit të ART-së, qasje në Internet, me qëllim të kryerjes së detyrave dhe obligimeve të tyre.

T’iu mundësojë stafit të ART-së qasje të shpejtë dhe ruajtje efikase të dokumentacionit në formën elektronike. Në këtë aspekt kërkohet që të definohen, struktura për ruajtje të dokumenteve konfidenciale dhe dokumenteve të karakterit publik

T’iu mundësojë departamenteve të ndryshme të ART-së kryerjen efikase të detyrave dhe obligimeve, përmes një shkëmbimi efikas te informacioneve, në kuadër të atyre departamenteve.

T’iu mundësoje antarëve të Bordit të ART-së një shkëmbim më të mirë të informatave dhe komunikim më efikas dhe të sigurtë.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 21

T’iu mundësojë stafit të autorizuar të ART-së qasje të sigurtë në rrjetin e mbrendshëm të ART-së, nga një lokacion i jashtëm (p.sh. nga shtëpia, ose gjatë udhëtimeve zyrtare, me qëllim të rritjes së produktivitetit në punë.

T’iu mundësojë shfrytëzuesve të shërbimeve telekomunikuese në Kosovë, një komunikim sa më të lehtë dhe të efektshëm me ART-në.

T’iu mundësojë ofruesve të shërbimeve telekomunikuese një komunikim efikas me ART-në, por në të njejtën kohë edhe qasje më të lehtë në rregullativën telekomunikuese ligjore në fuqi.

T’iu mundësojë stafit të ART-së një ambient të sigurtë në punë, në aspektin e sigurisë informatave – mbrojtje nga të gjitha format e malverit (malëare protection – protection from viruses, ëorms, Trojans, buffer overfloës, etc)

7.3. Bartja e kompetencave në fushën e monitorimit dhe menaxhimit të spektrit frekuencorGjatë vitit 2006 pritet të intensifikohet bashkëpunimi në mes të ART-së dhe Zyrës për Menaxhimin e Frekuencave, pranë Shtyllës IV të UNMIKU-ut. Ky bashkëpunim pritet të formalizohet përmes një Memorandumi të Mirëkuptimit, i cili do t’i specifikojë hapat konkret në drejtim të bartjes së plotë të kompetencave në monitorimin dhe menaxhimin e spektrit frekuencor.Në kuadër të këtij projekti, do të jetë edhe ngritja e kapaciteteve njerëzore dhe teknike, përmes krijimit të Zyrës/Njësisë për Menaxhim të Spektrit Frekuencor, si dhe dizajnimit dhe implementimit të sistemit për monitorim dhe menaxhim të spektrit frekuencor.

7.4. Kompletimi i rregulloreve (legjislacioni sekondar)Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit, gjatë vitit 2006 pritet të përpilojë dhe implementojë të gjitha rregulloret (legjislacioni sekondar) përmes të cilave në mënyrë më të detajizuar specifikohen nenet përkatëse të Ligjit mbi Telekomunikacionin. Në mënyrë të veçantë këtu duhet të ceken: Rregullorja për tarifimin e spektrit frekuencor, Rregullorja për tarifat e shërbimeve telekomunikuese, etjNjë ndihmesë në këtë proces pritet edhe nga projekti i sponsoruar nga BERZH.

7.5. Liberalizimi praktik i shërbimeve telekomunikuese fikse dhe mobileAutoriteti Rregullator i Telekomunikacionit, gjatë vitit 2006 pret liberalizimin e mëtutjeshëm të të gjithë shërbimeve telekomunikuese. Në aspektin e legjislacionit primar dhe sekondar nuk ka asnjë pengesë që shërbimet telekomunikuese në Kosovë të liberalizohen. Deri më tani për shkak të pengesave të natyrave të ndryshme, vetëm sektori i shërbimeve të Internet-it është i liberalizuar në mënyrë të plotë.Gjatë vitit 2006, ART-ja pret që të bëhet edhe liberalizimi praktik i shërbimeve telekomunikuese të telefonisë mobile dhe fikse. Në këtë drejtim, ART-ja do të angazhohet në mënyrë aktive në krijimin e parakushteve konkrete praktike që do të mundësojnë këtë proces. Ndër këto kushtë, veçanërisht të rëndësishme janë propozimi nga PTK si operator me status SMP17 dhe aprovimi nga ART , i Ofertës Referente për Interkoneksion (RIO18) dhe Ofertës

17 SMP – Significant Market Power18 RIO – Reference Interconnection Offer

ART – TRA - RAT

Referente për Shthurrjen e Lakut Lokal (RUO19), Ribalansimi i tarifave të shërbimeve telekomunikuese fikse, etj.

19 RUO – Reference Unbundling Offer

Aneks 1: Dokument mbi tipet e licencave të aprovuara

INSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSEINSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSEPRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLJANJAPRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLJANJA

PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF - GOVERNMENTPROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF - GOVERNMENT

Autoriteti Rregullator i TelekomunikacionitAutoriteti Rregullator i TelekomunikacionitTelecommunication Regulatory AuthorityTelecommunication Regulatory Authority

Regulativni Autoritet TelekomunikacijeRegulativni Autoritet Telekomunikacije

Bordi I ART-së në mbledhjen e vet të mbajtur më 07.9.2005, ka aprovuar tipet e Bordi I ART-së në mbledhjen e vet të mbajtur më 07.9.2005, ka aprovuar tipet e licensave indivuduale dhe shumën e pagesës për sejcilën licencë individuale, udhëzimin për licensave indivuduale dhe shumën e pagesës për sejcilën licencë individuale, udhëzimin për dhënje të licncës dhe formën e aplikacionit për licencë si n vijim:dhënje të licncës dhe formën e aplikacionit për licencë si n vijim:

Types of Licenses availableTipet e licensave të lëshuara nga Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit

Licensa Disponueshmëria  Taraifa fillestare Tarifa e përtëritjes

Licencë për telekomunikime celulareKjo licensë mundëson furnizim me shërbime të telekomunikacionit nga rrjeti ventanak

( Dy licenca janë lëshuar (Vala 900 dhe Mobikos-it)

Licensa për shërbime pejxherKjo licensë lejon përdorim komercia të shërbimeve pejxher të nënshkruesve

Në dispozicion nga, 2004

Nuk ka kufizime të numrit të licensave

€ 12, 500

 

1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licensuara

VSAT licensëKjo licensë jep të drejtë të perdorimit aperture shumë të vogël në terminal, shenime digjitale ne rrjet me diametër të vogël të antenës, vetëm për perdorim privat

Në dispozicion nga, 2004

Nuk ka kufizime të numrit të licensave

€ 12, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licensuara

Licensë Qasje Publike në shërbime Radio të lëvizshmeKjo licensë mundëson përdorim

Në dispozicion nga, 2004

€ 12, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licensuara

Qasjes Publike ne Radio të lëvizshëm në dërgim të kërkesave( p.sh. nga kamioni dhe taksi parkimi.)

Nuk ka kufizime të numrit të licensave

Licensë për lehtësitë në Telekomunikacionin NdërkombtarKjo license autorizon nderprerjet/zbarkim/krijim të lidhjes ndërkombtare dhe obligimiin dhe të drejtën që të lidhë rrejtin tjetër Kosovar të licensuar

Në dispozicion

Nuk ka kufizime të numrit të licensave

€ 50, 000 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licensuara

Licensë për Shërbime Ndërkobëtare të TelekomunikacionitKjo licensë mundëson furnizim të shërbimeve ndëkombëatare me informacione dhe zë me kërkesë cbllokoj trafikun fizik të strukturës së bashkuar

Në dispozicion nga 2004 Nuk ka kufizime të numrit të licensave

€ 35, 000 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licensuara

Licensë Kombëtare të ShërbimeveFikseKjo licensë lejon furnizim me shërbime fikse të zëshme dhe shërbime të dhënave nga rrjeti vetanak

Në dispozicion nga 2004

Nuk ka kufizime të numrit të licensave

€ 87, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licensuara

Licensë për Ofrimin e Shërbimeve Internet Kjo licensë lejon shërbime internet duke mos përfshirë zërin

Në dispozicion nga 2005Nuk ka kufizime të numrit të licensave

 

€ 5, 000 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licensuara

Licensë për Shërbime me Vlerë të ShtuarKjo licensë lejon furnizim me shërbime mbi një rrjet ekzistues (p.sh.shërbime me kartë)

Në dispozicion nga

Nuk ka kufizime të numrit të licensave

€ 2, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licensuara

Aplikacioni dhe procesi i dhënies së licencës për Licenca IndividualeAplikacioni dhe procesi i dhënies së licencës për Licenca Individuale

Futja në përdorim dhe kushtet e këtij dokumenti

Kosova ka hapur tregun e telekomunikacionit të saj për konkurrencë. Aplikantët e kualifikuar dhe kompetent tani mund të marrin një varg të licencave individuale nga Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit (ART). Këto licenca ofrojnë shtrirje të zgjeruar për anëtarët e rinj përderisa ata mundësojnë ofrimin e shërbimeve

Raporti Vjetor 25

të shumë-llojshme. Pjesa tjetër e këtij dokumenti përshkruan procesin e licencimit dhe ofron formularin për aplikim.

Ligji për Telekomunikacion UNMIK/REG 2003/16 në Kapitullin pesë, paragrafi 20, 21 dhe 22 përcakton kushtet për lëshimin e autorizimeve dhe licencave për ofrimin e shërbimeve të telekomunikacionit në Kosovë.

Procesi për dhënien e licencës

Të gjithë aplikantët për licenca individuale ftohen të dorëzojnë aplikacionet e tyre në ART. ART do të shqyrtoj aplikacionet për licencë individuale për çdo rast në veçanti dhe do të mbaj dialog me secilin aplikant në mënyrë që të kuptoj qartë propozimin e tij.

ART do të njoftoj Aplikantin me shkrim brenda 14 dite nga dita e pranimit të aplikacionit. Nëse nuk merrni ndonjë përgjigje brenda kësaj kohe, ju lutem thirrni ART për tu siguruar që aplikacioni është pranuar. ART ka të drejt të kërkoj informata shtesë për të sqaruar informatat e marra.

ART do të rekomandoj apo refuzoj aplikacionet e kompletuara dhe të plota brenda 90 ditëve nga dita e pranimit. Nëse e rekomanduar, dhënia e licencës individuale zakonisht do të aprovohet brenda 30 ditëve nga rekomandimi dhe nëse e nevojshme mund të shtyhet edhe për jo më shumë se 30 ditë tjera. Procesi i licencimit përveç çështjeve të tjera, duhet të siguroj që të licencuarit janë të kualifikuar, siç definohet me Ligj, të jenë të sigurt financiarisht, teknikisht kompetent dhe të aftë/ me vullnet ti përgjigjen Ligjit për Telekomunikacion ashtu që ART të jetë në gjendje të përmbush obligimet e saj dhe të ushtroj të drejtën në bazë Ligjin për Telekomunikacion. Ndër obligimet e tjera që dalin nga Ligji i Telekomunikacion për ART janë edhe këto:

1. mbrojtja e interesave të parapaguesve dhe shfrytëzuesve për sa i përket tarifave që ngarkohen për shërbime: vënia në dispozicion dhe ofrimi i shërbimeve; dhe mbrojtja e specifikimeve personale dhe intimiteti i shërbimeve;

2. promovimi i konkurrencës efektive dhe të paanshme në mes të operatorëve të rinj dhe atyre ekzistues të licencuar; dhe

3. sigurimi që, në vlerësimin e aplikacioneve për ofrimin e shërbimeve publike të telekomunikacionit, çdo alikanti ose çdo personi që merr përsipër, do të jetë në gjendje të ofroj shërbimet e tilla.

Vlerësimi i çdo aplikacioni do të bëhet në bazë të kritereve të paraqitura më lart. Kur licenca të jepet, i licencuari do të futet në listën që ART e mban, e cila është e hapur për publiku.

Kushtet e licencës, pranueshmëria dhe struktura e çmimeveKushtet e licencës, pranueshmëria dhe struktura e çmimeve

Licencat garantohen nga ART, sipas dispozitave të Ligjit, për pesëmbëdhjetë vite. Nuk ka ndonjë kufizim në atë se sa licenca individuale mund të jepen nga ART, me përjashtim të atyre për rrjetin e operatorit mobil.

Në mënyrë që licenca të fitohet, është e nevojshme: 1. që aplikanti i licencës të jetë entitet juridik i inkorporuar në Kosovë, ose ``degë e

kompanisë së huaj të licencuar që do të operoj në Kosovë sipas ligjti të aplikueshëm.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 26

2. që qëndrueshëmria e tërë infrastrukturës dhe personelit shoqërues me dispozitat e shërbimeve të telekomunikacionit të jetë i lokalizuar në Kosovë.

Çmimet për licencë janë të detalizuara në “Kriteret për dhënien e Licencave Individuale”. Pavarësisht nga lloji i licencës, pagesa e parë duhet të bëhet ART për vitin e parë e pastaj pagesa vjetore për përtëritje që është e barabartë me përqindjen (tash për tash e përcaktuar për 1%) bruto të qarkullimit që rrjedh nga aktivitetet e licencuara.

Aplikantët, duhet të kenë parasysh që për të gjitha licencat pasi që të licencohen, ka mundësi, gjithashtu të kërkohet nga ta të paguajnë një çmim vjetor nga Ministria e Tregtisë dhe Industrisë.

Para se të dorëzoj aplikacionin te ART, aplikantët duhet të kenë lexuar të gjithë dokumentacionin relevant, duke përfshirë edhe “Kriteret për dhënien e Licencave Individuale”. Aplikantët për licenca janë përgjegjës për saktësinë e të gjitha informatave të dorëzuara dhe nuk duhet të vendosin vetëm në bazë të informatave që përmban ky dokument ose materiali i pranuar në ART.

Aplikacion për licencë individuale

Ky formular duhet kompletuar duke përdorur Microsoft Ëord dhe duhet kthyer Autoritetit Ky formular duhet kompletuar duke përdorur Microsoft Ëord dhe duhet kthyer Autoritetit Rregullator i Telekomunikacionit (ART). Ju lutem keni parasysh që e-maili nuk guxon të jetë Rregullator i Telekomunikacionit (ART). Ju lutem keni parasysh që e-maili nuk guxon të jetë më i madh se 2Mb. Nëse dokumentet e bashkëngjitura e tejkalojnë këtë madhësi, ju lutem më i madh se 2Mb. Nëse dokumentet e bashkëngjitura e tejkalojnë këtë madhësi, ju lutem dërgoni ato ndaras (por sigurohuni që ato qartë të tregojnë se cilit aplikacion i përkasin); ato dërgoni ato ndaras (por sigurohuni që ato qartë të tregojnë se cilit aplikacion i përkasin); ato poashtu mund të bëhen zipped (program kompjuterik) për të reduktuar madhësinë nëse e poashtu mund të bëhen zipped (program kompjuterik) për të reduktuar madhësinë nëse e nevojshme.nevojshme.

1.1. Data e aplikimit Data e aplikimit (d/m/viti)(d/m/viti)

1.11.1 Entiteti/ Emri i kompanisë dhe numri i regjistrimit Entiteti/ Emri i kompanisë dhe numri i regjistrimit (Ju lutem ofroni një (Ju lutem ofroni një kopje të certifikatës CR) kopje të certifikatës CR)

2.2. Adresa Adresa ( Ju lutem( Ju lutem ofroni adresën e plotë postare të kompanisë së ofroni adresën e plotë postare të kompanisë së regjistruar) regjistruar)

2.1 Numri i telefonit

2.2 Numri i faksit 2.2 Numri i faksit

2.3 E-mail adresa2.3 E-mail adresa

3.3. Emrat e zyrtarëve ligjërisht të përgjegjshëm (Drejtorit ose tjetër)Emrat e zyrtarëve ligjërisht të përgjegjshëm (Drejtorit ose tjetër)

3.13.1 Detalet e kontaktimit (nëse të ndryshme nga më lartë, përndryshe Detalet e kontaktimit (nëse të ndryshme nga më lartë, përndryshe vazhdo në paragrafin 4)vazhdo në paragrafin 4)

3.23.2 AdresaAdresa

3.33.3 Telefoni Telefoni

3.43.4 FaksiFaksi

3.53.5 E-mail AdresaE-mail Adresa

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 27

4.4. Përshkruani shërbimet e propozuara (lokacioni i shfrytëzuesve Përshkruani shërbimet e propozuara (lokacioni i shfrytëzuesve potencial, lloji i përmbajtjes, struktura teknike, etj. Ju lutem përfshini të potencial, lloji i përmbajtjes, struktura teknike, etj. Ju lutem përfshini të gjitha, sa më tepër informata që përfshihen këtu aq më shpejt do t’iu gjitha, sa më tepër informata që përfshihen këtu aq më shpejt do t’iu procesohet aplikacioni)procesohet aplikacioni)

4.14.1 Lloji i licencës për të cilën aplikoni Lloji i licencës për të cilën aplikoni (ART(ART në mënyrë ultimative do të në mënyrë ultimative do të vendos se cila licencë është e duhur për shërbimet e deklaruara nga vendos se cila licencë është e duhur për shërbimet e deklaruara nga aplikanti, megjithatë aplikanti duhet të ketë njohuri për llojet e licencave të aplikanti, megjithatë aplikanti duhet të ketë njohuri për llojet e licencave të mundshme dhe zbatueshmërinë e tyre për shërbimet që ofrohen. Nëse një mundshme dhe zbatueshmërinë e tyre për shërbimet që ofrohen. Nëse një apo më tepër licenca janë të nevojshme.apo më tepër licenca janë të nevojshme.

4.2 Prova për stabilitetin adekuat operacional 4.2 Prova për stabilitetin adekuat operacional (Kjo i nevojitet ART për të pasur (Kjo i nevojitet ART për të pasur qasje në atë se kujt i lejohet biznesi. Mund të jetë, dhe duhet të përmbajë një qasje në atë se kujt i lejohet biznesi. Mund të jetë, dhe duhet të përmbajë një pasqyrë të aranzhimeve financiare për aktivitetet e licencuara dhe/ose planinpasqyrë të aranzhimeve financiare për aktivitetet e licencuara dhe/ose planin e biznesit, sipas nevojës)e biznesit, sipas nevojës)

5 Prova për stabilitetin adekuat operacional dhe kompetencat teknike të 5 Prova për stabilitetin adekuat operacional dhe kompetencat teknike të aktiviteteve për të cilat pretendohet licenca (projektet referuese, aktiviteteve për të cilat pretendohet licenca (projektet referuese, klientët, një përmbledhje të resurseve teknike, duke përfshirë edhe ato klientët, një përmbledhje të resurseve teknike, duke përfshirë edhe ato njerëzore, pajisjet dhe aranzhimet nën-kontraktuese)njerëzore, pajisjet dhe aranzhimet nën-kontraktuese)

6 Ju lutem specifikoni standardet relevante teknike dhe operacionale që 6 Ju lutem specifikoni standardet relevante teknike dhe operacionale që do të adaptohen do të adaptohen (përfshirë edhe standardet e kualitetit si(përfshirë edhe standardet e kualitetit si ISO 9001)ISO 9001)

7 Përcakto varësit kryesor për aktivitetin e propozuar për licencë 7 Përcakto varësit kryesor për aktivitetin e propozuar për licencë (nevojën për qasje në infrastrukturën e rrjetit p.sh përdorimi linjave të (nevojën për qasje në infrastrukturën e rrjetit p.sh përdorimi linjave të partnerëve me qira për palën e tretë etj.)partnerëve me qira për palën e tretë etj.)

8.8. Licencat tjera të telekomunikacionit që ka aplikanti Licencat tjera të telekomunikacionit që ka aplikanti (kjo përfshinë të dyja (kjo përfshinë të dyja në Kosovë dhe licencat relevante që ka në vendet tjera) në Kosovë dhe licencat relevante që ka në vendet tjera)

9.9. Ju lutem ofroni informatat e nevojshme për ART në mënyrë që të Ju lutem ofroni informatat e nevojshme për ART në mënyrë që të vlerësojë çmimin e Licencës vlerësojë çmimin e Licencës (të dhënat e kontabilitetit për 2 vite – nëse jo (të dhënat e kontabilitetit për 2 vite – nëse jo paragrafin relevant të planit të biznesit duke përfshirë edhe të ardhurat e paragrafin relevant të planit të biznesit duke përfshirë edhe të ardhurat e parapara për 2 vite. Vë re: kjo informatë është e nevojshme për aplikimet parapara për 2 vite. Vë re: kjo informatë është e nevojshme për aplikimet VSAT) VSAT)

10.10. Informatat tjera – ju lutem përfshini këtu ndonjë informatë tjetër që ju Informatat tjera – ju lutem përfshini këtu ndonjë informatë tjetër që ju e shihni si të dobishme për ART në procesimin e aplikacionit të juaj e shihni si të dobishme për ART në procesimin e aplikacionit të juaj (përfshirë edhe dokumentet referuese të dorëzuara si pjesë e këtij (përfshirë edhe dokumentet referuese të dorëzuara si pjesë e këtij aplikacioni). aplikacioni).

Para lëshimit të licencës, ART duhet të printojë aplikacionet për aprovim (d.m.th. versionin e Para lëshimit të licencës, ART duhet të printojë aplikacionet për aprovim (d.m.th. versionin e kompletuar të kësaj forme). Një përfaqësues i autorizuar i kompanisë duhet pastaj të kompletuar të kësaj forme). Një përfaqësues i autorizuar i kompanisë duhet pastaj të nënshkruaj dhe shkruaj emrin me shkronja të shtypit në fund të secilës faqe dhe datën (dhe nënshkruaj dhe shkruaj emrin me shkronja të shtypit në fund të secilës faqe dhe datën (dhe mundësisht vejë vulë të kompanisë). Formulari i kompletuar dhe autorizuar duhet t’i mundësisht vejë vulë të kompanisë). Formulari i kompletuar dhe autorizuar duhet t’i dorëzohet ART me çek në shumën e duhur. Të gjitha informatat e dhëna për ART do të dorëzohet ART me çek në shumën e duhur. Të gjitha informatat e dhëna për ART do të mbahen konfidenciale dhe do të përdoren vetëm për qëllimin për të cilin janë paraparëmbahen konfidenciale dhe do të përdoren vetëm për qëllimin për të cilin janë paraparë. .

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 28

Aneks 2: Mostra të licencave të aprovuara

FORM OF CLASS LICENSE FOR VALUE ADDED SERVICES INTENDED TO BEGRANTED BY THE TELECOMMUNICATIONS REGULATORY AUTHORITY

1. GRANT OF LICENSE

1.1 The Telecommunications Regulatory Authority (the “Regulator”) hereby grants thisLicense, under section 22 of the Law on Telecommunications UNMIK/REG 2003/16, to whoever has satisfied the procedure and requirements for such a grant (the “Licensee”) by virtue of which the Regulator authorizes the Licensee to provide the telecommunications services described herein in the Licensed area set out herein (the “license”).

1.2 This license shall be subject to the provisions herein stated, the Law on Telecommunications and any regulations issued there under.

2. DEFINITIONS

2.1 For the purposes of this license :

a. A meaning or definition provided for any word, phrase or expression under theTelecommunications Law shall also be applicable to such word, phrase orexpression in this license; unless the context requires otherwise.b. The following terms and expressions shall have the following meanings unless thecontext requires otherwise:

“Affiliate” means, as used with respect to any person, any other person directly or indirectlycontrolling, controlled by, or under common control with, that person. In the case where oneperson owns, directly or indirectly, 50% or more of the share capital, voting rights, securities or other ownership interest of another person, both such persons shall be deemed an affiliate;

“Call” include communications conveying voice and data;

“Control” means, as applied to any person, the possession, directly or indirectly, of the power to direct or cause the direction of the management of that person, whether through ownership, voting or other means and “controlling” and “controlled” shall be construed accordingly;

“Effective date” means the date referred to in section 14.1;

“International telecommunications services” means the provision of telecommunicationsservices between the Kosova and other countries;

“Internet” means an integrated computer network through which users are connected to eachother by means of the TCP/IP family of protocols;

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 29

“Licensed area” means the territory of the Kosova;

“Licensed services” means all telecommunications services described in section 3.1;“Structural separation” means the division of an integrated telecommunications business of a licensee into two or more separate legal entities so that each entity independently performsdistinct licensed telecommunications activities and owns and has day-to-day control of the assets and operational capabilities, including employees, by means of which such activities are carried out; and

“Value added services” means enhanced or value added telecommunications data and/or voice services that act on the format, content, code or protocol of information in order to provide the user with additional or different information or that involve subscriber interaction with stored information, including computer and data processing services, data information and exchange services, credit card verification services but excluding transmission services to or over the internet.

3. LICENSED SERVICES

3.1 The licensee is authorized on a non-exclusive basis to provide value added services in thelicensed area.3.2 The licensee may, with the prior written approval of the Regulator, provide any licensedservice through an affiliate or sub-contract the provision of any licensed services toanother person; provided, however, that the licensee shall continue to be fully liable forany obligation arising in relation to the provision of such licensed service. The Regulatormay revoke its approval at any time by providing reasonable advance notice to thelicensee in writing. The prior written approval of the Regulator shall not be required ifsuch affiliate is and remains wholly-owned by the licensee, provided always that theRegulator shall be notified of such arrangement.

4. TELECOMMUNICATIONS FACILITIES AND NETWORKS

4.1 The licensee shall have the right to access the telecommunications facilities andinterconnect with the telecommunications network of public telecommunicationsoperators in accordance with section 57 of the Telecommunications Law and the terms ofany license granted to any such operator pursuant to sections 27 of the Law on Telecommunications.

5. RELATIONS WITH SUBSCRIBERS

5.1, The licensee shall publish a code of practice for subscriber affairs approved in writing by the Regulator, giving guidance to the licensee’s subscribers in respect of any disputes andcomplaints relating to the provision by the licensee of the services.5.2 The licensee shall prepare an initial draft of the code of practice on subscriber affairs andsubmit it for review by the Regulator within three (3) months of the effective date.5.3 The code of practice on subscriber affairs shall contain guidelines on the followingissues:

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 30

(a) complaints;(b) dispute settlement;(c) location of customer service departments;(d) quality of service;(e) provision of ancillary services;(f) other matters dealt with in the terms of service of the standard subscriber agreementreferred to in section 5.5; and(g) guidelines on service termination.

5.4 After approval of the code of practice by the Regulator, the licensee shall report to theRegulator on an annual basis (within one (1) month of the end of the licensee’saccounting period) on the performance of the licensee in meeting the guidelines set out inthe code of practice on subscriber affairs, and on the progress made in implementing theguidelines.5.5 Within three (3) months of the effective date, the licensee shall submit to the Regulatorfor its review a form of standard agreement containing the terms for the provision oflicensed services to subscribers (the “standard subscriber agreement”). The Regulatormay raise objections and require the introduction of such modifications as the Regulatordeems necessary. If no objections are raised or modifications required by the Regulatorwithin thirty (30) days of the submission of such form, such form may be used by thelicensee.5.6 Any modifications to such agreement also are subject to the foregoing provisions. Inaddition, the Regulator may subsequently order the introduction of any modification tosuch agreement after it becomes aware of any fact or circumstance which requires suchmodification in order to safeguard the interests of subscribers.

6. TARIFFS OF LICENSED SERVICES

6.1 The licensee’s tariffs for the provision of licensed services shall be subject to section 35of the Telecommunications Law and any regulation made there under.6.2 Within three (3) months of the effective date, the licensee shall file, in a form to beagreed with the Regulator, the tariffs and the terms upon which it proposes to offer thelicensed services in accordance with this license. Until such tariffs and terms have beenapproved in accordance with this license, the licensee’s prevailing tariffs and terms shallremain in effect.6.3 If the licensee wishes subsequently to change the tariffs of a licensed service, it must filethe proposed change with the Regulator at least forty-five (45) days prior to the date onwhich it is proposing that the change is to come into effect.6.4 The Regulator must approve or disapprove the tariffs of the licensed services withinthirty (30) days from the date on which they are filed with the Regulator and in the caseof disapproval, it shall notify the licensee of such disapproval stating the reasons thereforewithin such period. The Regulator may disapprove the proposed tariffs only if:(a) the calculations are incomplete, lack sufficient supporting documents or containmathematical errors; or(b) the tariffs violate any other provision of this license, any regulation on tariff controlsor any applicable law.6.5 If the Regulator disapproves the terms filed in accordance with section 6.2 and 6.3, thelicensee may re-file the tariffs for that licensed service with the Regulator in which case

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 31

the procedure specified in section 6.4 shall apply.

7. BILLING

7.1 The licensee shall upon issuing any bill in respect of any licensed service ensure thatevery amount stated as due in the bill is no higher than the amount that represents the trueextent of any such service lawfully provided by the licensee to the subscriber in question.7.2 The licensee shall, no later than six (6) months from the effective date, establish aprocedure to ensure the accuracy of its billing system in accordance with section 7.1above which must be submitted for prior written approval to the Regulator within four (4)months from the effective date. The Regulator shall issue its decision with respect to suchprocedure within two (2) months of such submission.7.3 The licensee shall keep such records as may be necessary or may be determined by theRegulator to be necessary for the purpose of satisfying the Regulator that the billingprocess has the characteristics required above and the licensee shall for the purposes ofthis license retain all records for at least two (2) years from the date on which they cameinto being.7.4 For the purpose of giving the Regulator assurance from time to time that the billingprocess meets the requirements of this section 7.1, the licensee shall:(a) furnish the Regulator with any information it requires;(b) on reasonable notice, allow the Regulator (or any person authorized by theRegulator) access to any relevant premises of the licensee; and(c) on reasonable notice, allow the Regulator (or any person authorized by theRegulator) to examine or test the whole or any part of the billing process.7.5 The licensee shall, no later than twelve (12) months from the effective date, provideitemized billing information to any subscriber upon request in respect of the tariffs forany licensed services provided to such subscriber. If the Regulator permits the licenseeto charge for itemized billing information, any such charge is subject to the prior writtenapproval of the Regulator.

8. INTEROPERABILITY AND TECHNICAL STANDARDS

8.1 The licensee shall comply with relevant regulations and technical specifications issued bythe Regulator in order to ensure interoperability of the licensed services and thetelecommunications facilities of the licensee with telecommunications services andtelecommunications networks provided by other licensed operators to the extenttechnically feasible.

9. PRIVACY AND CONFIDENTIALITY

9.1 The licensee shall use all reasonable endeavors to ensure the privacy and confidentialityof information and business secrets obtained in the course of its business from any personto whom it provides the licensed services by establishing and implementing reasonableprocedures for maintaining privacy and confidentiality of such information subject to anyrequirement under law.9.2 The licensee shall maintain sufficient information on its privacy and confidentialityprocedures to satisfy the Regulator, at its reasonable request, that the requirements ofsection 9.1 are being met.9.3 The licensee shall not use or allow to be used any apparatus which is capable of

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 32

recording, monitoring, or intruding into calls unless it complies with applicable law.

10. ANTI-COMPETITIVE PRACTICES

10.1 The licensee shall not, alone or together with others, engage in or continue or knowingly acquiesce in any anti-competitive practices and, in particular, the licensee shall:(a) not engage in anti-competitive cross-subsidization;(b) if applicable, as determined by the Regulator, not abuse its dominant position;(c) if it has significant market power, not enter into exclusive arrangements with thirdparties for the location of its facilities that are required to provide any of the licensedservices;(d) not enter into any agreements, arrangements or undertakings with any person,including any supplier of services that compete with any of the licensed services,which have as their objective or cause the fixing of prices or other restraint oncompetition;(e) not use information obtained from competitors if the objective or effect of such useis anti-competitive;(f) make available to other licensed operators on a timely basis technical informationabout essential facilities and other commercially relevant information that isnecessary for them to provide telecommunications services; and(g) not (whether in respect of the tariffs or other terms applied or otherwise) showundue discrimination against particular persons or persons of any class ordescription as respects the provision of any licensed service.

11. ACCOUNTING REQUIREMENTS

11.1 If the licensee is the holder of multiple telecommunications licenses, within six (6)months of the effective date and on an ongoing basis, the licensee shall in a manner to beapproved in writing in advance by the Regulator, keep, draw up, submit to independentaudit by an external auditor approved by the Regulator and present in written form,separate accounts for licensed telecommunications activities, to the extent that would berequired if the licensed telecommunications activities in question were carried out bylegally independent companies, so as to identify all elements of cost and revenue, withthe basis of their calculation and the detailed attribution methods used, related to suchlicensed telecommunications activities, and the accounts shall include an itemizedbreakdown of fixed assets.11.2 If the licensee is the holder of multiple telecommunications licenses, the Regulator mayrequest the licensee to submit other accounting information it may require in order toeffectively supervise and enforce the terms of this license and the provisions of theTelecommunications Law and the regulations issued there under.11.3 If the licensee, by virtue of its being the holder of multiple telecommunications licenses,fails to comply with its obligations under section 11.1 or 11.2 above or if the accountingsystem presented by the licensee fails to achieve the objectives set forth in thesesubsections and the Regulator deems it necessary and appropriate in accordance with theprovisions of section 42 of the Telecommunications Law, it may order the licensee toimplement structural separation within a period to be determined by the Regulator.

12. REQUIREMENT TO PROVIDE INFORMATION AND INSPECTION

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 33

12.1 Without derogating from section 12 and 15 of the Telecommunications Law, the licensee is required to maintain such information as will enable the Regulator to carry out itsfunctions under the Telecommunications Law in such manner as the Regulator may fromtime to time request. The Regulator shall have the right to request the licensee to submitperiodic reports, statistics and other data as well as request additional information inorder to effectively supervise and enforce the terms of this license, the provisions of theTelecommunications Law and the regulations issued there under.

13. LICENSE FEES

13.1 The annual license fee for the initial year of the license from the effective date shall be€ [●].

13.2 The annual license fee for each subsequent year shall be € [●].

13.3 The applicable annual license fee shall be paid to the Regulator in Euro:(a) for the period from the effective date until the end of the year in which this license isissued, on a pro rata basis for such period, within thirty (30) days of the effectivedate; and(b) annually in advance no later than 31 January of each year thereafter.

14. DURATION AND RENEWAL

14.1 The effective date of this license is [●] (the “effective date”). It shall be valid for a termof fifteen (15) years.14.2 Upon expiration of the current license term the licensee may apply to the Regulatorpursuant to section 26 of the Law on Telecommunications for an additional term of ten (10)years.

15. MODIFICATION, REVOCATION AND TERMINATION

15.1 The license may be modified and revoked in accordance with section 26 of the Law on Telecommunications. The Regulator may, in particular, revoke the license if the licensee is dissolved, or enters into liquidation, bankruptcy or equivalent proceedings or makes a general assignment for the benefit of creditors.

15.2 The license shall terminate automatically upon the expiry of its term if it is not renewedin accordance with section 14.2 above.

16. FORCE MAJEURE

16.1 If the licensee is prevented from performing any of its obligations under this licensebecause of force majeure the licensee shall notify the Regulator of the obligations it isprevented from performing as soon as practicable after it becomes aware of such forcemajeure.

16.2 The Regulator may suspend the obligations referred to under section 16.1 and the

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 34

licensee will not be liable to perform those obligations, for so long as the force majeurecontinues, only if and to the extent that the inability to perform could not have beenprevented by taking steps specifically required under the law or this license or otherreasonable precautions and the inability cannot reasonably be circumvented by thelicensee at its expense through the use of alternate sources, work-around plans or othermeans.

17. DISPUTE RESOLUTION

17.1 All disputes between the licensee and the Regulator arising out of this license shall beresolved in accordance with section 11 of the Law on Telecommunications .

17.2 The courts of the Kosovo shall have jurisdiction over disputes between thelicensee and other licensees in connection with telecommunications activities which theyare licensed.

18. NOTICES

18.1 All notices to be sent by the Licensee to the Regulator shall be satisfied if sent byRegistered mail with acknowledgement of delivery to the following addresses:[insert address of Regulator]

18.2 All notices to be sent by the Regulator to the Licensee shall be satisfied if sent byregistered mail with acknowledgement of delivery to the address provided by the licenseein his license application.Where the subject of the notice concerns the entire class of the Licensees, the Regulatormay instead publish the notice in the official gazette or such other manner that ensuresthat such notice is brought to the knowledge of the Licensees.18.3 The Regulator may change the address in section 18.1 provided it shall makeannouncement to such effect in the official gazette, or by any other manner that ensuresthat such change is brought to the knowledge of the Licensee, at least fifteen (15) daysbefore such change takes effect.

18.4 The Licensee may change the address provided in its License application, provided itnotifies the regulator by registered mail with acknowledgement of delivery at least fifteen(15) days before such change takes effect.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 35

Aneks 3: Konkluzionet dhe rekomandimet e raportit të KPMG-së për rivlerësimin e procesit të tenderit për operatorin e dytë të telefonisë mobile 2004

KonkluzionetKPMG mendon se anulimi i procesit të tenderit të telefonisë mobile, është një vendim me peshë shumë të lartë, që do të duhej të mirrej vetëm në rast të rrethanave shumë serioze. Ndikimet negative të një vendimi të tillë janë:

Paraqitja e Kosovës si një vend jo i përshtatshëm për investuesit. Telefonia mobile është një prej tregjeve më të kuptuara dhe më të konsumuara, dhe nëse Kosova paraqitet si një vend që nuk mund ta menaxhojë hyrjen e investuesve në këtë sektor, atëherë kjo do të dërgonte sinjale negative për investuesit në të gjithë sektorët tjerë;

Zvogëlimi i autoritetit të ART-së. ART-ja është një autoritet rregullativ i ri dhe në zhvillim në Kosovë. Nëse ky vendim i saj, që mund të cilësohet si vendimi më rëndësishëm që e ka marrë deri më tani, do të shfuqizohej, kjo do të kishtë për pasojë zvogëlimin e autoritetit të saj në lidhje me vendimet e tjera që ajo do t’i merr në të ardhmen;

Rreziku nga proceset gjyqësore. Kompania e cila ka qenë e sukseshme në procesin origjinal të tenderit ka mundësinë që të nisë procedimet gjyqësore në rast të anulimit të procesit. KPMG në këtë rast nuk e ka rolin e këshilltarëve juridik dhe nuk mund të komentojë në suksesin apo mossuksesin e procedimeve të tilla, por mund të konfirmon se procedimet e tilla gjyqësore kanë ndodhë në vende tjera, në rastet kur proceset tenderuese janë anuluar.

Krijimi i vonesave të mëdha në futjen e operatorit të dytë në treg. Ri-fillimi i procesit tenderues, në rast të anulimit të procesit origjinal, do të kërkonte një proces tenderues plotësisht të ri. Kjo nënkupton, përpilimin e dokumenteve të reja tenderuese, dhe përzgjedhjen e një konsulence të re për procesin. E tërë kjo do të kërkonte më së paku 6 muaj, prej datës së anulimit dhe ri-shpalljes së procesit. Në ndërkohë kjo do të rezultonte në një treg më pak konkurrues të telefonisë mobile.

Krijimi i shpenzimeve të mëdha shtesë për Qeverinë e Kosovës. Derisa këto shpenzime mund të mbulohen prej palës që e fiton licencën, kjo mund të çon deri te zvogëlimi i të hyrave nga procesi i licencimit; dhe

Rritje e nivelit të pasigurisë për investime. Kjo do të mund të kishte për pasojë, si vijon:o Zvogëlimin e çmimit të fituar për licencë. Shkalla e pasigurisë e krijuar

me anulimin e procesit do të ndikonte që operatorët gjatë kalkulimeve financiare të procesit të ofertimit të rrisin elementin e riskut te vendit; dhe

o Zvogëlimin e numrit të operatorëve të interesuar për licencim, sepse besimi ne procesin e licencimit do të zvogëlohej.

Analiza e prezentuar në seksionin 2, identifikon një numër të qështjeve ku procesi nuk ishte ideal, posaqërisht gjatë fazës parakualifikuese të procesit të tenderit. Mirëpo, KPMG ka konkluduar se asnjëra prej këtyre qështjeve nuk janë të mjaftueshme që të justifikojnë anulimin e dhënies së tenderit. Në përgjithësi, derisa procesi ka mund të bëhet në mënyrë më profesionale, mund të thuhet se:

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 36

Procesi nuk ka ndikuar te asnjë palë në mënyrë të drejtëpërdrejtë ose në mënyrë qëllimkeqe. Përderisa në fazën parakualifikese janë vërejtur një numër i qështjeve procedurale, kjo ka rezultuar që një numër më i madh i ofertave të kualifikohet në fazën tjetër të tenderit. KPMG-ja do të ishte shumë e brengosur nëse parakualifikimi do të ishte organizuar asisoji që të përjashtonte ofertuesit serioz (bona-fide) se sa që t’u lejonte më shumë palëve mundësinë e dorëzimit të ofertave të plota në fazën tjetër te tenderit.

Procesi është kryer në mirëbesim dhe me qëllim të mirë. Duhet të theksohet se fillimi efektiv i veprimtarisë së ART-së ishte në kohën e fazës parakualifikuese, që do të thotë se nuk kishte përvojë në procese tenderuese. Mirëpo, përkundër kësaj, në raportin e HELM-it nuk ka ndonjë vërejtje në këtë aspekt, dhe poashtu gjatë shqyrtimeve të procesit nga KPMG-ja nuk është vërejtur ndonjë element, që sygjeron këtë.

Në raportin e HELM-it nuk ka ndonjë fakt mbizotërues, se qështjet e ngritura nga HELM-i, mund të kenë quar në përfundim tjetër të procesit tenderues. Kjo poashtu është vërtetuar edhe nga PËC dhe KPMG se vendimi i Komisionit Special ishte i drejtë në përfundimin se oferta e Mobikos / Mobitel –it ishte më e mira, në bazë të kritereve vlerësuese të pakos tenderuese.

Rekomandimet për hapat e mëtutjeshëm

KPMG-ja rekomandon se Mobikos / Mobitel –it duhet t’i ipet statusi i ofertuesit të preferuar. Është me rëndësi të theksohet se kjo është ndryshe prej shpalljes së tyre si fitues i procesit tenderues., siç ka bërë ART-ja.

Pas kësaj ofertuesi i preferuar duhet t’i nënshtrohet verifikimit përkatës që të adresohen të gjitha qështjet e ngritura lidhur me përshtatshmërinë e konzorciumit që të operojë sipas licencës. KPMG-ja pajtohet me vlerësimin e PËC-së se qështjet kryesore që duhet fokusuar duhet të jenë në relacion me verifikimin se:

Palët demonstrojnë se kanë përkrahje të mjaftueshme financiare që të kompletojnë shtrirjen e rrjetës (netëork roll-out), siq është përshkruar në ofertën e tyre, dhe të informojnë për burimet e financimit;

Deklaratat e bëra (nga konzorciumi) lidhur me Artikullin 5 të Vendimit (të Ministrisë së Transportit dhe Post-Telekomunikacionit) gjatë fazës para-kualifikuese të verifikohen; dhe

Qështjet e mbetura lidhur me nyjen ndërkombëtare (international gateëay), si dhe arranxhimet në lidhje me blerjen e çfarëdo pjese të rrjetit të Mobtel-it në Kosovë konkludohen në mënyrë që të kenë pajtueshmërinë e ART-së.

Kur ART-ja ështe plotësisht e kënaqur se këto qështje janë zgjidhur, atëherë duhet t’ia jap licencën konzorciumit Mobikos / Mobitel. Mirëpo, nëse ART-ja nuk mbetet e kënaqur me përfundimin e këtyre investigimeve/negociatave, atëherë duhet t’ia marr konzorciumit statusin e ofertuesit të preferuar dhe atë t’ia jap palës që është e radhitur e dyta në evaluimin e tenderit, dhe ta zhvillojë të njejtën procedurë, duke marrë parasysh faktin se qështjet që duhet verifikuar mund të jenë paksa më të ndryshme. Nëse prapë ka qështje që nuk mund të zgjidhen, atëherë e njejta procedurë zhvillohet me ofertuesin e tretë sipas rradhës.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 37

Pasiqë ART-ja pat vendosur që t’i ketë vetëm tre ofertues të kualifikuar (short-listed) në fazën finale, nëse verifikimi/negociatat nuk mund të përfundojnë në mënyrë të kënaqshme me asnjërin prej tre ofertuesve, atëherë procesi duhet anuluar dhe të ri-shpallet.

Nëse procesi do të anulohej në këtë fazë, KPMG-ja do të rekomandonte një periudhë të reflektimit/analizës që të shqyrtojë se çfarë strategjije të licencimit duhet të aprovojë, p.sh. dhënien e një apo dy licencave? Nëse kjo do të çonte në ri-shpalljen e procesit, atëherë ART-ja duhet ta ri-fillon procesin në tërësi. Sidoqoftë, do të ishte me rëndësi shumë kritike që i tërë dokumentacioni dhe procesi të jenë zhvilluar dhe kompletuar para se të bëhej ri-shpallja.

Vlerësimi ofertave finale

KMPC Mobitel/Mobikos Tele2Rezultati (%) Rezultati (%) Rezultati (%)

Kriteriumet e vlerësimit të procesit tenderues

1. Shpejtësia dhe synimi i shtrirjes së rrjetës (10%) 7.8 10 9

2. Çmimet e ofruara nga ofertuesit (15%) 13.2 13.6 14.43. Kualiteti, synimi dhe inovacioni i shërbimeve (10%) 7.2 10 8.2

4. Përvoja e mëparshme në telefoninë mobile (25%) 20.4 21 23.4

5. Fuqia dhe arritshmëria e planit të biznesit, duke përfshirë nivelin e zotimeve financiare (25%) 24 19.4 20.4

6. Integrimi i resurseve humane dhe të tjera, si dhe njohja e rrethanave lokale (15%) 12.8 14.6 11

Vlerësimi i KPMG-së 85.4 88.6 86.4

Vlerësimi i Komisionit Special 81.8 96.4 82.2

Ndryshimi në mes të Komisionit dhe KPMG-së +3.6 -7.8 +4.2

Vlerësimi i PËC-së 88 92 74

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 38

Aneks 4: Cullen International: Profilet e shteteve (pjesë të përkthyera të raportit ku flitet për Kosovën)20

A. Procesi legjislativ dhe intitucionet relevante

1. Parathёnie

Kosova ёshtё territor nёn administrimin e pёrkohshёm ndёrkombёtar. Megjithёse ende ёshtё e njohur ndёrkombtarishtё si provincё e Republikёs sё Serbisё, administrimi aktual drejtohet nga Kombet e Bashkuara pa pjesmarrjen nё pjesёn e qeverisё sё Serbisё. Nё pёrfundim tё luftёs sё Kosovёs, më 10 qershor tё vitit 1999, Kёshilli i Sigurimit tё Kombeve tё Bashkuara vendosi Rezolutёn 1244 (UNSCR 1244), e cila siguron kornizёn legale pёr statusin e tanishёm tё Kosovёs. Derisa tё gjendet zgjidhja politike e krizёs sё Kosovёs, UNSCR 1244 e pranon sovranitetin dhe integritetin territorial tё Serbisё dhe Malit tё Zi, por gjithashtu e quajtur si ‘’autonomi substanciale’’pёr Kosovёn. UNSCR 1244 ka autorizuar themelimin e ‘’njё prezence civile ndёrkombtare nё Kosovё nё mёnyrё qё tё siguroj njё administrim tё pёrkohshёm’’, qё ёshtё implementuar gjatё krijimit tё misionit tё kombeve tё bashkuara nё Kosovё (UNMIK). Njё forcё e NATO-s e quajtur KFOR mundёson njё prezencё nderkombtare tё sigurise nё mbёshtetje tё punёs sё UNMIK-ut.

Sipas UNSCR 1244, UNMIK-u ёshtё qё tё:

Zbatoj funksionet bazike administrative civile;

Promovoj themelimin e autonomisё substanciale dhe vetёqeveriёse nё Kosovё;

Lehtёsoj procesin politik pёr tё caktuar statusin e ardhshёm tё Kosovёs;

Koordinoj asistencё humanitare dhe asistencё nё rast katastrofe nga tё gjitha agjencitё ndёrkombëtare;

Mbёshtes rekonstruktimin e infrastrukturёs kyqe;

Kontrollon ligjin civil dhe rendin;

Pёrkrah tё drejtat e njeriut; dhe

Garantoj siguri dhe kthim tё papengueshёm tё tё gjithё refugjatёve dhe personave tё zhvendosur, nё shtёpitё e tyre nё Kosovё.

UNMIK-u ёshtё ndar nё katёr sektorё tё quajtur ’’shtylla’’. Kёto janё:

Shtylla I: policia dhe drejtёsia, nёn udhёheqjen e Kombeve tё Bashkuara;

Shtylla II: administrimi civil, nёn udhёheqjen e Kombeve tё Bashkuara;

Shtylla III: demokratizimi dhe ndёrtimi i institucioneve, nёn udhёheqjen e organizatёs pёr siguri dhe bahkëpunim nё Europё ( OSCE);

Shtylla IV: Rindёrtimi dhe zhvillimi ekonomik, nёn udhёheqjen e Bashkimit Europian

20 Titulli origjinal (anglisht) – Country Profiles (Supply of services in monitoring South-East Europe – telecommunication services sector and related aspects), by Cullen International

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 39

Kreu i UNMIK-ut ёshtё pёrfaqsuesi special i sekretarit gjeneral pёr Kosovё ( SRSG), i cili drejton punёn e mëtejme tё shtyllave dhe lehtёson procesin politik me qёllim tё caktimit tё statusit tё ardhshёm tё Kosovёs.

2. Ndarja e pёrgjegjёsive nё mes UNMIK-ut dhe institucioneve nacionale

Nё mёnyrё qё tё ndahen pёrgjegjёsitё administrative me popullin e Kosovёs, nё shkurt tё vitit 2000, UNMIK-u vendosi strukturёn e pёrkohshme administrative tё bashkpunimit (Joint Interim Administrative Structure-JIAS). Funksionet e administrimit i janё bartur 20 departamenteve JIAS dhe janё ndarё pёrmes katёr shtyllave tё UNMIK-ut. Pas zgjedhjeve komunale nё tetor tё vitit 2000, administrimi i komunave gjithashtu ёshtё mbajtur nga representuesit e zgjedhur lokal.

Nё maj tё vitit 2001, pёrfaqёsuesi special i sekretarit tё pёrgjithshёm shpalli njё kornizё tё re konstitucionale pёr pёrgatitjen e vetёqevrisjes nё Kosovё. Kjo kornizё, sё bashku me atё UNSCR 1244, tani ёshtё dokumenti fundamental rregullues i qeverisjes nё Kosovё, deri sat tё zgjidhet statuesi final i saj.

Korniza njofton institucionet pёrgaditore tё vetёqeverisuara (PISG) pёr zёvendёsimin e departamentёve JIAS. PISG pёrfshinё Presidentin e Kosovёs, parlamentin (Asamblen) dhe qeverinё tё pёrbёr nga kabineti i ministrave tё udhёhequr nga Kryeministri. Korniza gjithashtu siguron ndarjen e ekzekutivit, legjislativit dhe ligjit dhe institucionёve. Zgjedhjet e para tё Kosovёs nёn kёtё kornizё u mbajtёn nё nёntor tё vitit 2001.

Nё tё njejtёn kohё, korniza ka pёrshkruar autoritetin e PISG duke rezervuar disa fuqi kyqe dhe pёrgjegjёsi eksluzive pёr SRSG. SRSG-ja vazhdon tё shpall (dekretonё) ligjet tё votuara nga asambleja, kordinojё me KFOR-in nё qёshtjet e sigurimit dhe ka autoritetin tё caktoj dhe shkarkoj gjygjёtarёt dhe prokurorёt. Derisa tё caktohet statusi final i Kosovёs, njё numёr i fuqive ekzekutuese janё rezervuar eksluzivisht pёr SRSG. Kёto pёrfshinё:

Marveshjet pёrfundimtare me shtetet dhe organizatat ndёrkombёtare;

Kontrollimin e policisё, shёrbimet korrigjuese, dhe Trupat e Mbrojtjes sё Kosovёs (TMK);

Caktoj parametrat e pёrgjithshёm pёr politikёn ekonomike dhe bugjetin;

Kontrollon shёrbimet doganore tё UNMIK-ut;

Administrimi I pronёs shtetrore dhe shoqёrore pёrmes Agjencionit Kosovar tё Mirёbesimit (AKM) nё bashkpunim me PISG-nё; dhe

Ushtrimin e autoritetit mbi hekurudhat, menagjimin frekuencorё dhe aviacionin civil.

Nёn plitikёn “standardet para statusit”, diskutimet nё lidhje me statusin final tё Kosovёs do tё mvaren nga progresi nё drejtim tё njё rangu etapash. Standardet pёr kosovёn janё elaboruar detalisht nga SRSG-ja nё dhjetor tё vitit 2003 dhe janё nёnshkruar nga Kshilli i Sigurimit tё Kombёve tё Bashkuara. Standardet nёnkuptojnё pёrmbushjen minimale tё kushtёve siq i ka pёrshkruar SRSG-ja pёr njё “shoqёri

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 40

normale”. Njё rishikim i plotё i progresit nё drejtim tё standardёve ёshtё pritur nё mesin e vitit 2005, dhe vendimet nё lidhje mё atё se kur dhe si do tё fillojnё diskutimet pёr statusin final tё Kosovёs janё parashikuar pas rishikimit. UNMIK-u pastaj do tё pёrgatitё terrenin qё t’ia lё pёrgjegjёsin njё prezence tё re Ndёrkombёtare.

3. Procesi legjislativ

Parlamenti ёshtё trupi mё i lartё reprezentativё dhe legjislativё mbrenda PISG-sё tё Kosovёs. Parlamenti ka 120 anёtarё tё zgjedhur nga vota e fshehёt. Njё draft ligj mund ti paraqitёt Parlamentit pёr debatё nga:

Qeveria;

Njё anёtarё i parlamentit, nёse 5 anёtar tjerё e kanё nёnshkruar draft ligjin pёr tё konstatuar mbёshtetjёn e tyre nё paraqitjen e draft ligjit;

Parlamenti, nёse parlamenti ka lejuar rezolutёn tё drejtuar nga qeveria pёr debatё nё parlamentё;

Komisoni i parlamentit.

Qdo draft ligj ёshtё pёrkthyer nё shqip, serbishtё dhe anglisht dhe ёshtё prezentuar nё sekretariatin e parlamentit nё formёn elektronike dhe tё shkruar para paraqitjes nё parlamentё. Nё pёrgjithёsi, ligjet janё aprovuar nga shumica e votave nga anёtarёt prezentё nё sesionё. Ky numёr mund tё jetё sё paku 1/3 e numrit total tё anёtarёve tё parlamentit.

Aprovimi nё leximin e parё nёnkuptonё pranimin e gjёrё tё principёve tё draft ligjit. Kur njё draft aprovohёt nё interpretimin e parё, draft ligji merret parsyshё nga komisoni pёr bugjet, komisioni pёr qёshtje tё kornizёs juridike legjislative dhe konstitucionale.

Ligjet tё cilat janё aprovuar nga parlamenti edhe nё paraqitjen e dytё ose tё trete janё nёnshkruar nga Presidenti i parlamentit dhe derguar SRSG-sё tё Kombёve tё Bashkuara pёr dekretim. Ato bёhen efektive nё ditёn e dekretimit nga SRSG-ja pёrderisa tё mos specifikohёt ndryshe.

4. Pamja e pёrgjithёshme e institucionёve relevante

Struktura institucionale nё Kosovё ёshtё treguar nё fig e mёposhtёme dhe ёshtё pёrshkruar nё paragrafet vijuese.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 41

Fig.9 – Institucionet kryesore në kornizën e rregullatorit të telekomunikimeve në Kosovë

a) Komiteti pёr Transport dhe Telekomunikacion

Nё pёrputhje me Rregulloren 9 nga Rregullat dhe Procedurat e kuvendit tё Kosovёs tё publikuara nga SRCG mё 15 maj 2001, Komiteti pёr Transport dhe Telekomunikacion gёzon pushtet mbi tё gjitha subjektet qё lidhen me transportin tokёsor, ajror dhe ujor nё Kosovё dhe nё tё gjitha çёshtjet qё i pёrkasin telekomunikacionit si shёrbimet postale, interneti, transmetimet radiotelevizive dhe frekuencat, si dhe çёshtje tjera.

Komiteti:

Rishikon dhe pёrgatit draft ligjet, amendamentet, draft rezolutat dhe draft propozimet pёr kuvendin qё i pёrkasin çёshtjeve tё transportit dhe telekomunikacionit nё Kosovё;

Kёrkon nga qeveria respektivisht nga ministri relevant raporte dhe qartёsime mbi temat brenda sferёs sё aktivitetit tё saj. Gjithashtu mund tё sugjeroj masa qe duhet ndёrmarr nga kuvendi ose qeveria e Kosovёs si dhe ministri relevant;

Rekomandon raporte bilaterale dhe multilaterale me shtetet tjera dhe organizata ndёrkombёtare me synim tё promovimit dhe zhvillimit tё linjave tokesorё, ujore dhe ajrore si dhe lidhjeve telekomunikuese ndёrmjet Kosovёs dhe vendeve tjera.

b) Ministria e transportit dhe komunikacionit

Bazuar nё rregulloren e UNMIK 2001/19, Ministria e Transportit dhe Komunikacionit ka kёto pёrgjegjёsi:

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 42

Tё zhvillojё politikat dhe implementojё legjislacionin pёr furnizim me shёrbime dhe lehtёsira nё sektorin e telekomunikacionit dhe tё teknologjisё informative;

Mbikqyrё dhe monitorojё performansat e sektorёve dhe tё fut masa tё duhura pёr tё tejkaluar problemet dhe vёshtirёsitё e shёrbimit;

Tё zhvillojё politika dhe propozojё programe pёr pёrkrahjen e sipёrmarrjeve nё sektorё, duke pёrfshirё strategjitё pёr ristrukturim dhe investime kapitale;

Nё sektorin e telekomunikacionit tё rishikojё pёrputhshmёrinё me standardet evropiane qё pёrfshijnё tarifat dhe pagesat (fee), kualitetin e shёrbimit dhe standardet teknike; tё zhvillojё politikat nё promovimin e konkurrencёs; dhe tё monitorojё nevojat e konsumatorёve;

Nё sektorin e teknologjisё informative, tё promovojё atё si dhe risitё nё fushat si tregtia elektronike; tё promovojё qasje nё teknologji; dhe inkurajojё zhvillimin e sistemeve stёrvitore nё teknologjinё e informacionit.

c) UNMIK-u

Nё pajtim me Ligjin e Telekomunikacionit (rregullorja e UNMIK 2003/16 nga 12 maji 2003), UNMIK-u nёpёrmes tё pёrfaqёsuesit special tё sekretarit general (PSSP) ka autoritet tё:

Menaxhojё pasuritё publike tё telekomunikacionit duke pёrfshirё menaxhimin e aseteve tё Postёs dhe Telekomunikacionit tё Kosovёs (PTK) nёpёrmes tё agjensionit kosovar tё mirёbesimit (AKM) nё bashkёpunim me Institucionet e Pёrkohshme tё Vetqeverisjes (IPVQ);

Menaxhojё radiofrekuencat nёpёrmes Zyrёs pёr Menaxhim tё Frekuencave (FMO) me disa funksione administrative qё duhet tё implementohen nga PISG nёpёrmes ART, dhe

Rregullojё industrinё transmetuese e cila pёr momentin rregullohet nga Komisioni i Pavarur pёr Media (KPM).

d) Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit

Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit (ART) ёshtё njё trup i pavarur brenda kornizёs sё institucioneve tё pёrkohshme tё vetqeverisjes i krijuar sipas Ligjit tё Telekomunikacionit (Rregullorja e UNMIK-ut 2003/16). Nё pajtueshmёri me ligjin ART:

Implementon politikat e PISG dhe tё Ministrisё sё Transportit e tё Komunikacionit nё pёrputhje me legjislacionin relevant;

Nxjerr rregulla dhe instruksione pёr implementimin e ligjit tё telekomunikacionit;

Lёshon liçensa dhe autorizime pёr furnizim me shёrbime telekomunikuese nё Kosovё;

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 43

Pёrkrah dhe lehtёson furnizimin me shёrbime telekomunikuese vendore dhe ndёrkombёtare nё mёnyrё tё mjaftueshme dhe tё kёnaqshme, shёrbimet universale dhe shёrbime tjera qё pёrfshihen nё rregullat e transmetimit (broadcasting);

Pёrgatit planin e numeracionit, cakton numrat dhe blloqet e numrave dhe i administron ato nё mёnyrё jodiskrimminuese;

Cakton resurse spektrale tё alokuara nё mёnyrё specifike nga zyra e menagjimit tё frekuencave e UNMIK-ut pёr ofruesit e shёrbimeve dhe pёrdorues tjerё;

Koordinon aktivitetet transmetuese (broadcasting) me Komisionin e Pavarur per Media dhe institucionet tjera relevante nё pajtim me rregullat e parapara transmetuese;

Zgjidh konfliktet nё mes tё pjesёmarrёsve nё aktivitetet telekomunikuese, duke pёrfshirё konfliktet nё mes tё ofruesve tё shёrbimeve, pёrdoruesve dhe pronarёve tё tokave dhe pajisjeve;

Mund tё inspektojё kontratat e bёra nga ofruesit e shёrbimeve nё lidhje me furnizimin me shёrbime dhe pajisje telekomunikuese si dhe pёrputhshmёrinё e tyre me ligjin. Sidi qё tё jetё, Autoritetit nuk i lejohet tё vendosё çfarёdo marrёveshje me shtetet ose organizatat multilaterale.

Autoriteti legal i ART-sё ngёrthehet nё Bordin e saj i cili pёrbёhet nga pesё anёtarё. Anёtarёt e Bordit rekomandohen nga Ministri i Transportit dhe Komunikacionit, propozohen nga qeveria dhe caktohen nga kuvendi.

Caktimi ёshtё pёr njё periudhё kohore prej pesё vjetёsh. Njё anёtarё nuk mund tё shёrbejё mё shumё se dy mandate tё njёpasnjёshme. Ministri i Transportit dhe Komunikacionit nё konsultim me kryeministrin emёron njё anёtarё tё bordit kryetar. Kryetari drejton aktivitetet dhe takimet e bordit, ёshtё pёrgjegjёs pёr ART, dhe mbikёqyr zgjedhjen, punёsimin dhe mbarimin e punёs, si dhe administrimin e pёrgjithshёm tё stafit.

ART ёshtё njё trup vetёfinancues pёrveq vitit tё parё tё operimit nё 2004 ku mjetet financiare u siguruan nga buxheti i konsoliduar i Kosovёs. Fondet mblidhen nga aplikimi i kuotave sipas ligjit tё telekomunikacionit duke pёrfshirё autorizimin, liçensimin dhe caktimin e numrave dhe tё drejtave pёr tё shfrytёzuar resurset spektrale.

Janё tri çёshtje me rёndёsi qё pёr momentin ndikojnё nё pavarёsinё dhe efektivitetin e ART-sё nё kryerjen e aktiviteteve tё saja:

Kompetenca pёr alokim tё frekuencave ende kontrollohet nga Zyra e UNMIK-ut pёr Menaxhim tё Frekuencave;

ART nuk ka qenё nё gjendje ende tё shfaqё çёshtjen “ereation of a top – domen i nivelizuar pёr tё ndihmuar pёrdorimin komercial tё internetit nё Kosovё” siq parashihet nё paragrafin 17.1(d) tё ligjit mbi telekomunikacionin;

Ende nuk ёshtё caktuar ndonjё kod pёr Kosovёn nga ITU. Si pasojё, I tёrё trafiku fiks ndёrkombёtar orientohet nёpёrmes Beogradit duke pёrdorur kodin 381, dhe trafiku mobil ndёrkombёtar orientohet nёpёrmes Monakos duke pёrdorur kodin 377 sipas njё marrёveshjeje me Monako Telecom.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 44

B. Instrumentet legale kryesore

1. Legjislacioni primar

Ligji mbi telekomunikacionin i miratuar nga kuvendi i Kosovёs mё 10 dhjetor 2002 rregullon sektorin e komunikimeve nё Kosovё. Ligji ka hyrё nё fuqi me rregulloren e UNMIK-ut 2003/16 i dekretuar nga pёrfaqёsuesi special i sekretarit gjeneral nё maj 2003.

matja subjekti

Ligji pёr telekomunikacionet 2002/7 (rregullorja e UNMIK-ut 2003/16)

Pёrmbajtja

Provizionet gjenerale Autoriteti rregullator i telekomunikacionit (ART) Autroiteti dhe principet e operimit tё ART-sё PTK (Posta dhe Telekomunikacioni i Kosovёs) Autorizimet dhe licensat Dhёnja e sё drejtёs pёr pёrdorimin e e

radiofrekuencave Caktimi i numeracionit Provajderёt e shёrbimeve Shёrbimi univerzal Rrjetat dhe shёrbimet telekomunikuese Paisjet telekomunikuese Radio-komunikimet, alokimi i burimitt tё spektrit, plani numёrues pёr shёrbimet e telekomunikacionit

Mbrojtja dhe privaciteti i konsumatorit Provizioni final

2. Legjislacioni i dytё

Legjislacioni i dytё ёshtё bazuar nё ligjin i cili ende ёshtё duke u pёrgatitur. Pёr momentin, ART-ja , Ministria e trasportit dhe Telekomunikacionit, dhe UNMIKK-u i ndajnё pёrgjegjёsitё. Si pasojё, ART-ja ka vendosur pёr mekanizmin e qmimeve pёr telefoninё fikse dhe shёrbimet e internetit, pёrderisa UNMIK-u dhe PISG-ja punojnё pёr qmimet e GSM-it.

C. Statusi dhe zhvillimet aktuale nё qёshtjet kyqe tё telekomunikacionit

1. Parathёnie

Posta dhe Telekomunikacioni i Kosovёs (PTK) ёshtё njё operator publik i shёrbimeve postale dhe telekomunikuese nё Kosovё siq ёshtё definuar nё rregulloren e UNMIK-ut 1999/12. Pёrmes kёsaj rregullore, PTK-ja ёshtё themeluar si entitet juridik duke i dhёnё

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 45

autoritet tё nevojshёm pёr tё siguruar shёrbime postare dhe telekomunikuese. Me qёllim tё sigurimit tё shёrbimeve postare dhe telekomunikuese, PTK-sё i ёshtё dhёnё autoriteti i shfrytёzimit tё aseteve publike postare dhe telekomunikuese nё Kosovё, duke pёrfshirё ndonjё ndryshim nё tё ardhmen. PTK-ja ёshtё lejuar me aprovimin e SRSG-sё, tё krijoj entitete lgale ndihmёse pёr tё siguruar shёrbime spcifike. PTK-ja tani ka tre sektor: telefoninё fikse, operatorin mobil VALA 900 dhe Provajderin e shёrbimeve tё internetit (ISP) DardaNet.

PTK-ja ka mbetur nёn kontrollin direkt tё UNMIK-ut nёprmes Agjensisё Kosovare tё Mirёbesimit (Kosovo Trust Agency). Menagjmenti i PTK-sё ka qenё dhe vazhdon tё jetё burim konflikti ndёrmjet PISG dhe UNMIK-ut. Procesi i privatizimit tё ndёrmarrjeve i kontrolluar nga AKM-ja mbetёt i ngadalshёm dhe koha e privatizimit tё PTK-sё nuk ёshtё e njohur. Ndonёse, nuk ka gjasё qё tё bёhet privatizimi i PTK-sё para zgjidhjes sё statusit final tё Kosovёs.

2. Licensimi/Liberalizimi/qёshtjet e qasjes sё tregut

a) Regjimi i licensimit

Liberalizim i rrjetave telekomunikuese fikse dhe lokale, distanca tё gjata, dhe shёrbimet internacionale zyrtarisht ёshtё paraqitur nё vitin 2003 nga ligji i telekomunikacionёve (rregullorja e UNMIK-ut 2003/16 12 maj 2003).

Megjithatё legjislacioni i dytё nё lidhje me licensimin dhe regjimin e autorizimit pёr shёrbimet e telekomunikacionёve ende duhet tё pёrgatitet. Ligji i telekomunikacionit parashikon provizionin tё shёrbimeve qё pёrfshin pёrdorimin e resursёve tё kufizuara siq janё spektri dhe numrat, subjekt i njё licence individuale tё lёshuar nga ART-ja, dhe provizioni tё shёrbimeve tjera qё janё subjekt tё nje autorizimi nga ART-ja (njё llojё i kategorisё sё licensёs).

Regjimi i licensimit pёr shёrbimet e televizionit kabllovik gjithashtu ёshtё duke pritur njё miratim.

a. Telefonia fikse

Tani telefonia fikse ёshtё i vetmi operator i autorizuar i rrjetave publike telefonike fikse dhe provajder i shёrbimeve lokale, distanca tё gjata dhe internacionale. ART-ja i ka lёshuar licensёn PTK-sё me 30 Korrik 2004 nё pajtim me seksionin 50 tё ligjit tё telekomunikacionit. Licensa ёshtё valide pёr 15 vite dhe tarifa e licensimit ёshtё caktuar pёr 2 900 000 Euro. Nёn afatin e licensimit, PTK-ja do ti nёnshtrohet disa obligimeve, duke pёrfshirё kerkesёn pёr tё siguruar mundёsinё e shёrbimeve telefonike deri nё 50% tё shtёpive deri mё 31 dhjetor tё vitit 2005 dhe 25% tё popullsisё deri 31 dhjetor tё vitit 2007.

Procesi i ribalansimit tё tarifave tё telefonisё fikse ёshtё duke vazhduar, por data e vendosjes sё tarifave fikse nuk ёshtё e njohur ende. Rregullorja e tarifave ёshtё bazuar nё aprovimin e ART-sё. Ndonёse, korniza kohore nё lidhje me ndryshimin e tarifave nuk ёshtё definuar ende.

b. Shёrbimet e internetit

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 46

Autorizimet e para nga ART-ja i janё lёshuar kёtyre ISP-ve: DardaNetit (sektor i PTK-sё), IpkoNet-it dhe Kujtesёs me 18 Maj tё vitit 2005. Nё fakt ART-ja ka lёshuar autorizimet pёr kёrkesat e provajderёve tё shёrbimёve pёr ta legalizuar statusin e tyre. Tё gjitha autorizimet kanё njё periodё validiteti 15 vite dhe tarifa ёshtё caktuar 150 000 Euro. Ndonёse, provizioni i shёrbimёve VoIP nuk pёrfshihet nё shёrbimet e ISP-ve. ART-ja nuk ka pozicion zyrtar nё VoIP dhe nuk ka rregullore tё veqantё pёr tё gjithashtu.

c. Shёrbimet e telefonisё mobile

Tani VALA 900 ёshtё i vetmi operator mobil i licensuar nga ART-ja nё Korrik tё vitit 2004. Rrjeti GSM 900 MHz, VALA 900 ёshtё krijuar nё vitin 2000 si projekt ndёrmjet PTK-sё dhe Operatorit tё Monakos. Pasi qё Kosova nuk e ka kodin e sajё VALA 900 ёshtё duke pёrdorur kodin e Monakos (377).

Operatori mobil i dytё de fakto i cili ёshtё duke operuar nё Kosovё ёshtё kompania sёrbe „Mobilne Telekomunikacie Srbia BK-PTT“ (Mobtel). Operatori GSM 900 MHz qё ka qenё prezentё nё Kosovё para luftёs; edhe pse i palicensuar pas luftёs, vazhdon tё operojё. ART-ja e konsideron operacionin e tij tё pautorizuar. Mobteli ёshtё ftuar nga UNMIK-u qё ta legalizoj statusin e tijё duke aplikuar pёr licencё nё ART-ё siq ёshtё parashikuar me ligjin e telekomunikacionit. Pas refuzimit tё tijё, UNMIK-u i ka kёrkuar Mobtelit lirimin e frekuencave tё GSM-it nё Kosovё. Mobteli ende operonё duke pёrdorur kodin e Serbisё dhe Malit tё Zi (381)

Me 21 tetor te vitit 2004 ART-ja i ka lёshuar licensёn e dytё zyrtare GSM 900/1800 konzorciumit Mobikos/Mobitel gjatё procedurёs sё tenderit publik. Zgjidhja e numeracionit qё ёshtё propozuar nga licensuesi ishte pёrdorimi i kodit slloven (386). Ndonёse, validiteti i licensёs tё lёshuar nga ART-ja ishte vёn nё pikёpyetje nga UNMIK-u dhe tani qёshtja ёshtё nёn konsiderimin e Gjyqit Suprem tё Kosovёs. Me 16 mars 2005 Gjyqi Regjional i Prishtinёs vendosi nё favor tё kozorciumit Mobikos/Mobtel pas ankesёs sё parashtruar nga i licensuari, por vendimi i Gjyqit tё ulёt ёshtё tёrhequr nga Gjyqi Suprem.

3. Mbrojtja e konkurencёs, duke pёrfshirё pёrcaktimin e SMP, selektimin e bartёsit, lёvizshmёria e numrave,ndarja e llogaritjeve

PTK-ja ёshtё caktuar si operator (SMP nё teritorin e Kosovёs) qёllim legal i caktimit tё SMP-sё ёshtё definuar nga sektori 55 i ligjit pёr telekomunikacionet i cili i referohёt qasjes sё hapur nё rrjeta dhe shёrbime. Obligimet e SMP-sё tё pёrshkruara nga ligji pёrfshinё, por nuk janё tё kufizuara me jodiskriminimin, orientimin e qmimit, transparenca dhe ballafaqimi i tё gjitha kёrkesave tё arёsyshme pёr qasje nё kohё, kofidencialitet, ndarja nga llogaritja, obligimi i interkoneksionit, furnizimi me strukturё minimale tё linjave tё dedikuara, rregullimi i qmimit tё shitjes me pakicё, selektimi dhe para-selektimi I bartёsit, dhe bashkimi i kontrollit.

Ende nuk ёshtё caktuar ndonjё datё e veqantё kur tё tre kategoritё siq janё gjeografike fikse, jogjeografike fikse, dhe numrat mobil lёvizёs do tё jenё tё mundshёm. Megjithatё, ligji i telekomunikacioneve pёrmban provisionet se kur parapaguesit nё

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 47

rrjetin publik telefonik fiks vendos ta ndёrroj provajderёt e shёrbimeve, ata mund ta ruajn numrat gjeografik nёse mbeten brenda tё njёjtit vend gjeografik. Pёr mё shumё, kur parapaguesit nё rrjetin publik telefonik fiks qё mbajnё numra jo gjeografik, vendosin tё ndrrojnё provajderёt e shёrbimeve, ata mund ta mbajn numrin oriigjinal tё caktuar, pa marrё parasyshё se a rrin parapaguesi nё tё njёjtin vend gjeografik.

Tani tё gjithё numrat fiks i janё alokuar PTK-sё, operatorit fiks nё detyrё. Nuk ka operatorё tjerё me kodin e alokuar tё qasjes, ose duke pёrdorur selektimin e bartёsit ose paraselektimin pёr pёrgatitjen e shёrbimeve( PTK ёshtё provajderi i vetёm telefonik fiks I licensuar).

Korniza legale ekzistuese mundёson rregullat e jodiskriminimit nё lidhje me tё gjithё operatorёt e tanishёm dhe potencial tё rrjetave publike. Procedura e qasjes nё pronёn publike kёrkon paraqitjen e njё aplikacioni nё autoritetet e duhura. Mё pas, ekzistojnё procedurat pёr qasje nё pronёn private dhe kёto mund tё jenё tё bazuara nё konfiskimin.

4. Interkoneksioni

Publikimi i RIO (Reference Interconnection Offer) ёshtё ёshtё i detyrueshёm nёn sektorin 56 tё ligjit tё telekomunikacionit, por asnjё RIO nuk ёshtё publikuar deri mё tani nga PTK-ja.

5. Ndarja e lakut lokal

Nuk ёshtё e obligueshme publikimi RUO (Reference Unbundling Offer) me ligjin e tanishёm tё telekomunikacionit. Kjo pritet tё bёhet legalishtё e detyrueshme nё vitin 2007.Nёn afatin e licencёs sё sajё, PTK-ё kёrkohet qё t’i kompletojё dhe dёrgoj ART-sё nga 30 korriku i vitit 2005 njё vlersim nё lidhje me ndarjen e lakul lokal dhe linjёn e qerasё me shumicё brenda Kosovёs, tё plotёsuar me zgjidhje teknike, orarin e pёrgaditjeve dhe vlerson coston qe paguhet nga ofruesit e shёrbimit pёr qasje tё tilla dhe qera .

ART-ja pastaj mund tё hartoj rregulla mё specifike, sipas sektorit 4 tё ligjit pёr telekomunikacionin nё lidhje me ndarjen e lakut lokal dhe shitjen me shumicё.

6. Shёrbimet univerzale

Qёllimi i obligimit universal tё shёrbimit (USO) mbulon shёrbimet nё vijim: qasjen nё rrjet, telefonia me zё, shёrbimet e emёrgjencёs, telefonat me parapagues (payphones) numratorёt e pёrbashkёt tё abonentёve dhe shёrbimet pёr kerkimin e tё dhёnave telefonike .Ekziston njё skemё e korrigjimit, e cila pёrfshinё operatorёt mobil, ndonёse nuk ёshtё aplikuar nё praktikё ende. PTK-ja aktualisht kёrkohet tё sigurojё shёrbime univerzale sipas afatit tё licencёs.

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 48

Ligji i telekomunikacionit ka jё nen tё veqant nё lidhje me kontributin e barabartё dhe jo deskriminues se tё gjithё provajderёt e tanishёm dhe tё ardhshёm do tё punojnё nё ruajtjen dhe avansimin tё shёrbimeve univerzale, ashtu si dhe pёrgatitjen e mekanizmave tё veqant pёr ta bёrё atё.

KosovaSubjekti StatusiAutoriteti Rregullator Nacional

Autoriteti Rregullator I Telekomunikacionit Bordi i rekomanduar nga Ministri i Transportit dhe

Telekomunikacionit Stafi professional 5 anёtarёsh pёr detyra tё

rregullatorit Financuar nga bugjeti I konsoliduar I kosovёs Korniza pёr rrjetet broadcasting dhe frekuencat nuk

janё vendosur ende Regjimi I TV-sё kabllovik nuk ёshtё definuar ende Mund tё vendos konflikte komerciale

Qasja nё treg Tё gjithё sektorёt tё liberalizuar Legjislacioni sekondar nё lidhje me licensimin dhe

autorizimet nuk ёshtё miratuar Licensat individuale tё kёrkuara pёr rrjetet dhe

shёrbimet e telefonisё Autorizimi individual pёr ISP Nuk ka pozitё zyrtare pёr VoIPRegjimi I TV-sё kabllovik nuk ёshtё definuar ende

Brezet mbrojtёse Selektimi bartёs dhe riselektimi nuk janё vendosur ende

Numri portabil nuk ёshtё vendosur ende Njё operator fiks I pёrcaktuar me SMP Oferta pёr ndёrlidhje referent nuk ёshtё nё

dispozicion Oferta pёr ndarje (unbundling) referente nuk ёshtё

vendosurShёrbimet universale Shёrbimet univerzale kёrkohen tё akordohёn nga

nevoja e EU Pёrpunimi I planit tё qmimit USO, ende nuk ёshtё

zbatuarTelefonia- Struktura e tregut

Ndёrmarrja e Postёs dhe Telekomunikacion te Kosovёs (PTK) ёshtё operator 100 % shtetёror

Njё operator i telefonis fikse Dy plus njё operator mobil 2G (jo 3G) jo shёrbime tё

shpёrndarjes Hapёsira e rrjetave publike radio lokale active Penetrimi fiks 5.2, digjitalizimi 47.0, pjesmarrja e

linjёs 17.0 Penetrimi mobil 16.0

Telefonia- tarifat e ulёta

Tarifat nuk janё ribalancuar ende- qasja ne banesa…. Thirrjet lokale- rangu i lartё- jo tarifa e ulё e paketave Thirrjet nё distance tё gjata nacionale-rangu mesatar i

lartё

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 49

Thirrjet ne distance tё gjata internacionale-rangu I lartё

Telefonia- tarifat e larta

Ndёrlidhja e qmimёve tё rrjetёs fikse nuk ёshtё e gatёshme

Ndёrlidhja e qmimёve tё rrjetёs mobile nuk ёshtё e gatёshme

KosovaSubjekti statusiInterneti dhe broadbend Depёrtimi I internetit 11.0%

Qmimet e internetit dial-up- rangu i lartё

Linjat xDSL-0.01% Numri I lidhjeve me brez tё gjёrё

(broadband)-12% 3 ISPs nacionale, 8 lokale

ART – TRA - RAT

Raporti Vjetor 50

Aneks 5 – Trajnimet e stafit të ART-sëTë gjitha trajnimet dhe avancimet në profesion që i kanë pasur personeli i ART-ës gjatë vitit 2005 janë :

Kursi “ Celular Expert Advancet Training Course “ nga data 19.01.06 deri më 25.01.06 në Vilnus Lituani. (1 inxhiner I ART-së)

Trajnimi për Prokurim Publik i organizuar nga KRPP nga 04.04.06 deri më 15.04.06 (Tre nëpunës të ART-së)

Niveli Fillestar për 8 nëpunës dhe niveli i III për 2 në punës të ART-ës në Neë Age School në Prishtinë 08.08.05 deri më 14.10.05

Trajnimi për aftësimin profesional të të shkruarit në MDA Prishtinë prej datës 06 . deri më 08 06.05 , 4 pjesëmarrës.

Trajnimi i organizuar nga OEK Prishtinë Temat: Strategjia dhe plani i biznesit, Llogaritja dhe Menaxhimi i Shpenzimeve, E Commerce prej datës 13.12.05 deri më 19.03.06 pjesëmarrës drejtori i buxhetit .

Pasqyrat Financiare 09 dhe 10 shtator 2005 MDA pjesëmarrës 6 nëpunës Trajnimi i organizuar nga LS Telecomi “Menaxhimi i Frekuencave “ prej

datës 06.11.05 deri më 26.11.05 Shtutgart Gjermani pjesëmarrës katër inxhinerë.

Kursi i kontabilitetit AFAS Prishtinë prej datës 01.10.03 deri më 30.12.05 pjesmarrës 3 nëpunës

Kursi i gjuhës angleze niveli elementar English School T&T qershor korrik 2005.

ART – TRA - RAT