Revist informative, kulturore e shoqrore Ulqin, e enjte m 8 dhjetor 2011, mimi 1, 2$

numr 36

N ikago festojnShestanasit ilin shkolln shqype - faqe 12

Veshje nusesh, Kraj, ana e poshtme - faqe 4

2 Lexuesit na shkruajn 36/2011

Vasilije Lukiqi - kush ishte N'librin VIR-BAR-ULCINJ,Vasilije Komitetit t'Zons Neutrale t'Shestanit, thot:'Un e kam lexuo vendimin e tats Lukiqi k shkruo pr veti; s'pari shkruon shkon n Shkodr e u thot q asht pej tuoj, por denimin me dekje e ko pru kshtu: Bio sam uesnik NORa od 13 julla na Shestanit dhe krkon me e liruo, garanton PARTIJA. Tata i juoj asht i pafajshm,

pr Vasin qi s'asht as partizan e as komunist. Shestani e Crmica isht lyp me'j ba Vir-Pazar 1941 godine . N'at dit n'Vir E lirojn Vasin, i cili u bo m von Vasilije prmendore n'Vir-Pazar. Aj jo vetm se ko nuk ka kjen asnj Shestanas, asnjni nuk Lukiq. Peconjt moren hov t'madh, u thonjin pshtuo Shestanin, por edhe Crmicn. Un ka kjen ather n'Partin Komuniste - Moska e vogl. N'maj 1943, nji kam me punuo qi ket njeri pa faj ta pshtonj'. Jugosllave (PKJ). Prve ktij levdimi, komandant etniksh Gojniqi, n'Vir merr I nep t'bm gati nji letr, e i thot: 'Le shkruon se k kjen aktivist pr formimin e 15 djelmoa etnik t'armatosun me t'shkruhen nja 50 burra shestanas e ma PKJ-s n'Draevic: U formiranju narodne pushkomitraleza, armatim; merr me veti nji bjer muo ta nisinj n'Beograd. vlasti u estane i u Krajini dhe shum oficer Taljan; shkojn n'Shestan me d'jeg Komunistt Pecanjor, qi n'at koh ishin lvdime tjera. Masi kena kjen kojshi, e di Peconjt. Thonjin qi aty k partizan e Vasi (Vasilije), Gojkoja, Andrija e Nikolla i mir kush ka kjen Vasilije Lukiqi. Aj n'at komunista. N kufi t'Shestanit i diktojn, Stjeps, e bjn me dit Komitetin n Tivar koh m 1941 asht Vasi Pjetrit Macit Zoges, menjher e bjn me dit Lekn e Macit qi Zefi ka mledh 280 nnshkrime pr k jetu n'Pecaj (Draevic). I jat'i Vasit, Kols. Aj merr me veti vllan Prein, Paln e pshtimin e Leks. Nji dit para se t shkonje Pjetri Macit Zoges k kjen i vetmi Preit (aj ko fol mir taljane) dhe Pjetrin e pr Cetinj, Zefin e marrin dhe e ojn n Shestanas, qi asht bashku me Bjellashat Niks dhe u dalin etnikve prpara prmi Komitet t Tivarit, ku ja marrin letrn dhe i Serb pej Crmicet, t cillt m 1918 Pecanj. I nalojn e i dvesin: Ku jini nis, a e thon qi do ta burgosin edhe at. Kta n'Shestan kan plakit dhe d'jeg shum dini se ktu asht Zona Neutrale, e ju nuk kini 'luftar' qi prmena shkojn der pr der shpija. Bjellashat e kan vu Pjetrin t'par t'nreqt me ardh ktu. Sa po flitnin me me nji letr e u thon: 'Duhet me shkruo se n'opshtinn (komunn) e Kranjs. E ama e etnikt, j'arriten shestanas pej Bujgrit, Leka ka kjen anmik i popullit. I mledhen Vasit k kjen pej Pekonjsh, asht martuo me Gjurait, bile edhe do pej Muriqit Nalt. deri 30 nnshkrime; n krye t letres petka shestanjane, dhe me ta ka dek. Pej

shkruajn: Dole potpisani trae smrtnu 1941 e deri n'marim t 1942, Vasi nuk kaznu za Leku (t nnshkruam posht asht nije pr s'gjalli si njeri qi mirret krkojn dnim me dekje pr Lekn). me politik. N'dhetuer m 1942, Ata qi Leka i pshtoj, ata e gjykuon pr partizant e Crmics kan filluo me dekje.ardh n'Pecaj, s'pari te Gojkoja'j Gjurs Mas lirimit, Vasilijen e ojn me pun Pers, se aj e k pas gruon pej Selcet n'Podgoric. M 1948 Vasilija man t'familjes Orllandiq (te Gojkoja kan ann e Rusis e t Stalinit. At e ardh si te zetoja, dhndri). Mnjiher burgosin si informbyroist, qinron 5 n'Pecaj kan formuo narodni odbor vjet n'Goli Otok. Me Vasilien nuk jam (kshillin popullor) me Gojkon e pa deri m 1967. Masi kam pas marak Gjurs Pers, Vasin e Pjetrit Macit me u tokuo me te, ather me r rasti Zoges, Anrin e Macit Gjurs dhe Jovin me u p me te n Cetinj te Don Pjetri. e Vuks. e ather, Vasi ka filluo me S k kjen Vasilija n burg, i ka dek e agituo NORin, partin komuniste dhe shoqja n'Cetinj, ai kish marr pr gruo sidomos Stalinin e Rusin. Filloj me nji vejush, e cilla e kish pas burrin thn qi Rusija e komunizmi do ta

Zun ven prmi etnik t gatshm pr do etnik qi e kishin vra partizant. Aj idealist i marrin Botn. Nuk kam harruo 'far nevoj. etnikt dhe oficeri Taljan u komunizmit, ishte b kunrshtar; kjesh i agjitimi bnte: N'Evrop s'k me pas kufij, shqetsuon. Oficeri e dveten Lekn: Kush gatshm t'gjidha me ja prmen, por aj ja nuk k me pas klasa fukara e zenjin, jan kta? Leka u prgjigj: Kta jan filloj vet.t'gjidh barabar, puntori si direktori, djelmoshat e mi, kto arm na'j kan dhan -Kena kjen qorra, kena punuo pun t'gjidh kan me hangr njsoj pej nji Taljant. Me 1918, t'part e ktyne etnikve, t'kqija. Nji ma i madhi gabim ka kjen - kazanit. Masi gjikush k me kjen i knaqun, Bjellasha Serb, na kan d'jeg shum shpija kena vra ma t'madhin mik, Lekn e Macit, s'k me pas ushtri, byle as polici. Ke me e na kan plakit. Na kena krkuo arm se kena punuo ka na ka urdhnuo Partija. Un mujt me shkuo kah t duosh, s'ke me paguo jena trem mos t'na vin prap. Pej nesh e kam paguo boll mir, 4 vjet e gjys n'Goli as ferrovin (trenin) e as autobusin, t'gjidha nuk asht vra asnji Taljan, n Zonen ton nuk Otok. Mas luthts, komunistt kan vra me i paguan drzhava (shteti). Me gjidh qi kena asnji partizan. Kta burra qi jan me ju mija gjin pa faj, me qina komunist Vasi propagonte PKJn, aj ather nuk ishte ktu kan n Crnic 50% partizan, qi u luthtar, komunisti ka vra shokun komunist n'parti. N'dhetuer 1943, Vasin e kan marr kan vra juve n Vir e Brrel. Leka i qi bashk kan luftuo 4 vjet. T gjidh n'parti (i pari Shestanas). Me gjidh at kthehet Gojniqit: Un ktu nuk kam as komunist t'mom, shum sish oficer propagand qi bante, asnj shestanas nuk partizan as komunista. Un garantonj pr t'nalt qi kan majt kah Rusija. Thonte shkoj n'lutht. N'qershor 1944, n'Peconj Shestan, e ti nji po do me luftuo, ke ku me Gjoni Zefit: Mos t'kenshin Peconjt, po asht formuo organizata e SKOJit (Lidhja e luftuo n'Crnic. Pra, u kshillonj shkoni maronte Rusi. Edhe dy tjer Pecanjor Rinis Komuniste Jugosllave). N'marim kah kini ardh. Ata trimat e Peconjve me kan kjen n'Goli Otok si informbyroist. t'shtatorit 1944, jan t'part 7 djelmosha

Shestanasit n vend dh prdorin ll. Shestanasit Vasilije Lukiqin kapnjen birat e iknjen pej Pecanjor, qi kan shkuo partizan (4 ishin shqiptar me banim ose me rranx n Shestan, Pin, shpijash.n SKOJ, e 3 jo). Aj shkruan edhe si 'asht Ljare, Brisk ose Thtjan (pjesa perndimore e Kranjs,

N'gjykimin e Leks Macit Kols-Perkolaj, lidh me partizan shqyptar,Vasil Shanton e n jug-perndim t Liqenit t Shkodrs, rrethi i Vuks Pjetrit dhe Gjonit Zefit (t dy Malaj), Tivarit).Sadik Bekteshin, t cillt i ka pru n Peconj,

Kam marr pjes n Luftn Popullore lirimtare prej ka kjen edhe Vasilije Lukqi, por jo me fol qi t'i lidhin me partizan jugosllav. 13 korrikut n Vir-Pazar m 1941). .N formimin e t nreqtn. Komunistt e Peconjve, n'krye N'Shestan e Kranj ka formuo kshillat e pushtetit popullor n Shestan e Kranj.me Vasilijen bjn t'mrapshtn. Un n'at tjera'. Partizant e nisin Vasin n'Shkodr Shkruan Gjergji Leks Macit Kols-koh nuk kam kjen n Shestan, por n gjyq me u lidh me ata dy shqyptar. Taljant e Perkolonj (26.08.1926-), Shestanas, Te-ka kjen vllaji jem Zefi. Kam pas nji kapin dhe e ojn n'burg n'Tiran. Mas do Pleva, Fusha e Tivarit; m 11.02.2011.shkrim n revistn BUZUKU: Kryetari i kohet vjen haberi pr Vasin qi asht n'burg.

gjyqit Gjukanoviq e thrret Zefin dhe i Me'j r shkurt, Leka'j Macit Kols, kryetar i

1

2

*

*

1.

2

Gje

rgji

Lek

es M

acit

Kol

s n

dor

k

a fo

ton

e L

eks,

tj

atit

Pre

na,

e s

hoq

ja e

Gje

rgji

tb

ija

e G

jurs

Mac

it-P

epgj

onon

j, p

ej T

htj

anit

36

PRMBAJTJA2.

3. Shestanasit e kranjant - ka jan

4. Kraj - Festa e vers 2011

6. Pranvera n An t Malit 2011

7. Agron Ujkashi - ekspozit pikturash

8. Kraja me veantit shestanase

10. Alpet shqiptare Vuthaj 2011

11. Gjergj Fishta - Gjuha shqype

12. N ikago festojn

13. Festa e flamurit - 28 Nntori

14. N Kala kisha - projekti ideor

15. Arbresht dhe bashkimi i Italis

16. N Guci u prtri kisha

17. Besed me deputett

17. Pleqt - bekimi i shoqris

18. Letrsia

19. Diaspora rrz bjeshkve te Gucia

19. Manifestimi - Ditt e Shna Nout

20. Popullore

21. Popullore

22. Poezi

23. T ndryshme

Vasilije Lukiqi - kush ishte

REVIST E PRKOHSHMEINFORMATIVE, KULTURORE

E SHOQRORE Boton:

Shoqata pr kultur " Dom Gjon Buzuku"Kshilli programor:

Gjergj Pepgjoni, Mr. Rrok Gjolaj, prim.dr.Gani Karamanaga, prof.dr. Mentor Disha, prof.dr.Hysni Hoxha, prof.dr.Jahja Dranolli, Vera Kovai, Lek

Brisku, Mitr Pekaj, Gjystina Dabaj, Gjergj Perkolaj, Zef Kovai, Mark Junku, Gjur Dabaj,

Lubo Lukiqi Kryeredaktor:

Sim Gjon Dobreci Ndihms i kryeredaktorit

Gjek Gjonaj Redaksia:

Mr. Riza Rexha, prof.dr. Ruzhdi Ushaku,Prof. Dr. Hajrullah Koliqi, Idriz Ulaj, Loro Markiqi,

Ali Gjebritaj, Pjetr Ivezaj, dr.Luk Gjokaj, Kol Camaj, Zef Lukiqi, Drane Marvuiqi, Gjok Dabaj

Fotoshrbimi: Foto Studio Ars, Foto Rozafa, Foto Arb, Art Foto

Prishtin, Foto BrunoRealizimi artistik:

Fisnik Dobreci & Gazmend itaku Adresa e redaksis:

Bul. Gjergj Kastrioti Sknderbeu85360 ULQIN

Nr.tel. ++382 (0) 30 401-384, 069 441-943 www.buzuku.info

E-mail: fdobreci@t-com.me; Loromark@t-com.me

Revista sht rregjistruar n Sekretariatin Republikan pr Informata t Malit t Zi,

nr. 04 / 01- 466 Dorshkrimet dhe fotografit nuk kthehen

Numri i llogaris rrjedhseBanka komerciale malazeze A.D. Ekspozitura Ulqin Nr. 510-0-40

Thirrje ne Nr. 510270393491001825

36

SHESTANASIT e KRANJANT - ka janShoqata Don GJON BUZUKU zotit t medicins me emn ILIR. Ket n'Ulqin n'bashkpunim me Qendrn e simbol e neron krejt Bota, aj isht sot Studimeve Albanologjike n'Tiran, dhe simbol i mjeksis, simbol i medicins n me Komunn e Ulqinit, organizoi gjidh Botn.kuvenin e dijetarve Kraja me veantit Ktu mujm me prmen edhe 8.djeg'jen e Shestanase gjat shekujve * n'Ulqin buzmit nji nat para Kshellash, si dhe m 7 dhe 8 tetor 2011. adetin 9.me ue banirin (nji flamur Programi i festimit dhe kuveni i natyror) n'mee t'nji kodrs ose t'nji malit. dijetarve pati pr qillim me vrtetue me T ' p a r t t o n S H E S TA N A S e dokumente, qi KRANJANT e KRANJAN i ruejten deri sot kta SHESTANASIT jan shqyptar, dhe, qi besime, adete e simbole ILIRE, me ka e aj popull gjithmon, pej se isht krijue vrtetuen qi jan strnipat e strmesat e bota, ka jetue n'faqen e malit Rumi, ILIRVE, qi gjaku i ILIRVE rrjedh n'jug-prenim t'Liqenit t'Shkodrs npr denjt e tyne, qi gjithmon kan Qi SHESTANASIT e KRANJANT jetue n'kta troje. Pra, t'gjidha dokumen-jan shqyptar e vrtetojn 1.gjuha tet flasin: na KRANJANT dhe shqype qi jav kan lan t'part, 2.kangt SHESTANASIT jena shqiptar dhe na e shumta popullore, 3.than'jet popullore jena popull autokton n'Mal t'Zi.dhe fjalt e urta t'shumta, Kena rranx t thell me mija t'gjidha kta n'gjuhn shqype, vjet n histori. Mos t'thona: 4.toponimet e shumta krye- nuk jena Shqiptar, se rrejm sisht n'gjuhn shqype, 5.si dhe vetveten dhe hupim rranxn emnat e njerzve qi i kishin deri e vet, por duhet t'burrnohena qi tash von si t'gjidh shqyp- jena shqiptar shestanas, duhet tart. Kta fakte e vrtetojn qi t'burrnohena qi jena shqiptar KRANJANT dhe SHESTA- kranjan; duhet t'burrnohena NASIT jan Shqyptar. me rranxn ton ILIRE, duhet Po i prmenim vetm disa t'burrnohena me t'part ton qi adete, besime e simbole diten t'i ruejn adetet e t'parve, t'KRANJANVE dhe t'SHES- qi diten ta ruejn gjuhn TANASVE, qi jan shum shqype t nanave tona.t'mome: 1.Vishja karakte- Un besonj qi, gjuhn ton, ristike e SHESTANASVE dhe gjuhn shqype t'nanave tona e KRANJANVE isht e bardh, kena me kjen t'zott me jav 2.Vallja, ku valltart krijojn lan brezave t'ri, thmive ton. nji kunor t 'pa kputun, Qe ka thot Aleksandar 3.Carani nji gur katrqosh n'votr i Stipevii, kur flet pr Arbanasin e pshtetun pr mur e kishte do shpi Zadrs:... n'Arbnesh (pra, n'Arbanas) shestanase, 4.Adetin me'j shti n'goj un kur vij foli ve arbrisht (shqyp) t'dekunit nji pare metalike; Shestanasit me motrn, me gjill kta arbnesh... thon: duhet me pague kalimin n'dynja n Arbnesh tash e kemi ni koll n tjetr, 5.Adetin pr dazm t'djalit me pre bibliotek... kursin pr me sua muzatin, dhe 6.po ashtu pr dazm arbnisht. Gjill prher jan katrllet t'djalit, me fal dashin (pr frlik, frlig). a pesllet q vin me nie, q dojn me 7.Ktu isht edhe besimi pr gjarpnin; sua arbnisht. Ashtu se un mendoj se thuhet edhe sot: 'gjarpni ruen shpin'. nuk ko mu harrua frk kjo gju, se kta Kyj besim pr gjarpnin dishmohet me t ri dojn me sua arbnisht. E di ... ka shenja, simbole t'gjarpnit n'murin e me sua e ko me mbet, jo vetm pr kishs n'Ljare dhe n'rras t'vorrit para tash por edhe pr 100-200 vjet, ka mu kishs n'Lukiq, Shestani Nalt. Me grupin fol elle pak arbnisht.studjues t'Qendrs s Studimeve Po bahen 300 vjet e ARBANASIT nuk Albanologjike t Tirans, m 16 qershor po e harrojn gjuhn e t'parve qi e prun 2011, pam simbolin e gjarpnit edhe pej katuneve shestanase. E na, jo vetm n'Thtjan, n'murin e shpis, ku ka l Dr Shestanas e Kranjan, por edhe Ahmet Maraj (tash nUlqin). Anamalas, sa po ulena n'Tivar, po e T'gjidha kta adete, besime e simbole hupim gjuhn e vet, po i hupim t'part e jan t mome ma shum se 2000 vjet. vet. Shemulli i Arbanasit na thot: Mos e Ata jan simbole ILIRE, shkruen harroni gjuhn e t'parve, mos e hupni Aleksandar Stipeviqi. T'gjidha e kan rranxn e vet!ransin e vet. Por besimi pr gjarpnin, *Fjala e Sim Gjon Dobrecit n gjuhn simboli i gjarpnit isht ma i ransishmi. shestanase t Ljares, n mbrmjen e Stipeviqi thot:.. ai isht simbol hapjes s manifestimit m 7 tetor 2011.autokton, qi isht krijue n trojet ILIRE. Gjarpni isht simbol edhe i Eskulapit,

Busti i grues ILIRE, u gdhend para 2250 vjet

4 Manifestim 36/2011

Kraj - FESTA E VERS 2011

Shkruan Ali Gjebritaj

Manifestimi nisi m 2 korrik dhe prfundoi me sukses m 19 korrik. Ishte ky edicioni i 19 i manifestimit n Kraj. Kulmi u arrit n mbrmjen qendrore ku morn pjes mijra vet nga t gjitha ant.

E d i c i o n i i n n t m b d h j e t i manifestimit t sivjetshm Festa e vers 2011 Ditt e kulturs dhe t sportit n Kraj nisen me 2 korrik me prurimin e librit me krijime letrare t dashamirt e artit pamor. Ishin Krajs, kshtu q aktivitet sportive ktu katr autoreve t reja Esmeralda ekspozuar dhe e fotografi shkrepur i tejkaluan suazat lokale. Lekperi, Jasmine Gjeniq, Medina nga fotograf amator n sfondin e t Edhe ksaj here bjeshkatart, nuk patn Cura, dhe Teuta Gjebritaj, antare t cilave mbizotron pamje t llojeve t mundsi t dalin n Rumi pr arsye seksionit letrar Gjon Buzuku t ndryshme t ambientit t virgjr t tashm t njohura. Kujtojm se q nga shkolls s Krajs. Prndryshe autoret Krajs. E gjith kjo, si u pa ishte n 18 qershori i 2005 n Maj t Rumis n fjal jan nxnse n Qendrn shrbim t ruajtjes s mjedisit jetsor e Kisha Ortodokse Serbe ka ven shkollore n Ulqin dhe n Shkodr. q ka t bej me sensibilizimin e objektin e metalt atje dhe e ka Kt eveniment kulturor, t rrall t opinionit n ruajtjen e ktij mjedisi t uzurpuar majn e bjeshks.ktij lloji n Kraj, e nderuan me pastr ekologjik. Edhe njher si kemi br vite me pjesmarrjen e tyre personalitete t artit Fundjava e dyt e korrikut, gjegjsisht radh energjikisht krkojm nga

Qeveria e Malit t Zi si dhe nga t gjitha strukturat shtetrore dhe vendore q t lirojn majn e Rumis nga uzurpimet e paskrupullta t Kishs Ortodokse Serbe. Njherit t lirohen edhe kishat npr ishujt e liqenit t Shkodrs nga prvetsimet e Kishs Ortodokse Serbe dhe t njjtat t jen n shrbim t vizitave t qytetarve dhe t turistve. sht kjo krkes e manifestuesve e cila prsritt vite me radh nga ky vend.Kulmi i manifestimit t sivjetshm u arrit t martn n mbrmje m 19 korrik me mbrmjen qendrore t Fests s vers 2011 n Kraj. Me mijra dhe kulturs jo vetm nga Kraja por me 15 dhe 16 korrik Organizatori e qytetar nga viset e ndryshme kishin edhe nga Ulqini, Ana e Malit, Tivari e kishte planifikua pr mbajtjen e ardhur n Ostros, ku u mbajt Shkodra. Reth librit foli redaktori, autor aktiviteteve sportive. Pikrisht n kt manifestimi. Terrenet sportive t i ktij shkrimi, njher edhe barts i koh u mbajt faza prfundimtare e shkolls ishin mbushur prplot me projektit n fjal dhe udhheqsja e ligs s Krajs n futboll t vogl. Edhe manifestues t shumt. Kishin ardhur seksionit letrar Aishe Gjebritaj. kt vit si edhe nj vit m par vendin e nga Shkodra, Ulqini, Tivari, Ana e Autort e reja para publikut artdashs par e zuri Martiqi, t dytin Ostrosi Malit, Malsia, Rozhaja, Plava e Gucia, lexuan pjes nga krijimet e veta. ndrsa vendi i tret i takoi Arbneshit. shum qytetar nga Kosova q Nata e dyt po ashtu me karakter Duhet theksuar se n kt ngjarje pushimet verore i kalojn n bregdetin e kulturor ishte ajo e 10 korrikut kur u sportive morn pjes edhe ekipe jasht

lexuan poezi t autorve shqiptar nga recituesit e grupit letrar dhe u shfaq nj fragment i drams Parajsi i humbur nga Myrtaza Peza, luajtur pr mrekulli nga grupi i drams s shkolls. Knaqsi e posame q e karakterizoi kt nat ishte edhe ekspozita e punime figurative t piktorve t rinj. Peizazhet, grafikt, mozaikt, portretet e t tjer, hedhur n telajo nga piktort e rinj me bukurin e vet i mahniten

5Manifestim36/2011

Ulqinit e Tivarit etj. Nderuan me shqipe, knduar nga kngtar e t realizimit t projektit. Kujtojm se pr pjesmarrjen e tyre personalitete t gjitha viset shqiptare. Parakaluan n qellim Projekti n fjal ka pasur: jets shoqrore, arsimore, artistike e sken Myzafer Koliqi, Gzim Salaj, Ruajtjen dhe kultivimin e tradits

kulturore n Kraj, prparimin dhe ruajtjen e identitetit kombtar, zhvillimin e jets kulturore dhe sportive, kultivimin dhe trashgimin kulturore t popullit shqiptar etj. N kt manifestim kjo u arrit plotsisht p r m e s k a t r a k t i v i t e t e v e t prshkruara m lart.Kraj, m 19.07.2011

shkencore. Ndr t tjer deputeti Vesel Pelinku, Blerim Marshiqi, Jasmin Mehmet Bardhi, kryetari i KNSH n Nika, Ramazan Islami, Ismet Aloshi, Malin e Zi ,Tahir Tahiri, profesor doktor Sead Asllani e shum t tjer. Knga Sim Gjon Dobreci, Profesor Doktor dhe vallja nuk u ndal deri n ort e vona Tahir Arbneshi, profesor i Universiteti t nats. Organizatori edhe ksaj here t Prishtins e tj. Pjesmarrja masive e gostiti t pranishmit me ushqime mrgimtarve jo vetm nga Kraja por tradicionale t trevs. edhe nga trevat tjera e bn manifes- N fund duhet t theksohet se Projektin timin e Krajs edhe m madhshtor. e ktij manifestimi e bri Kshilli Organizatori edhe ksaj radhe ka pasur Nacional i Shqiptarve n Malin e parasysh kt dhe manifestimin e ka Zi, sponzoruesi kryesor, pasi q 'vendosur n korrik ather kur projekti n fjal kaloi n Fondin pr mrgimtart e shumt vijn pr pakica. Donator t tjer ishin Komuna pushime n vendlindje. Prndryshe e Tivarit, Lidhja Demokratike n Mal t manifestimi i Krajs duhet t mbahet t Zi, Shoqata atdhetare Kraja me seli shtunn e dyt t muajit qershor, ather n New-York, Komunalja Tivar, kur edhe fillon stina e vers. Ujsjellsi Tivar, Beni comerc Tivar, Vallet e bukura luajtur nga valltart e ANB Tivar, Rapex Tivar, shkathta t shkolls, pastaj nga Mimoza Ostros, Piceria Papilon valltaret shkodrane prgatitur nga Aldo Ulqin, Muharrem Muaj, Hajredin Nika si dhe vallja Kushtrimi i liris Berjashi, Jenuz Gjebritaj etj.luajtur nga valltart e SHKA Liria Me kt realizim t Projektit Festa e nga Mileshi ishin padyshim pjesa m a vers 2011 Ditt e kulturs dhe t arritur e mbrmjes. Pasoi knga e bukur sportit n Kraj u arrit qllimi i

Hajrullah Koliqi

E shenjta Rumi

Kujtoj ku-VENDIN e HyjitDhe born time t parBrezat q shtat i dhanPrmendores s gjall.

Mbretresha e bjeshkveMe Diellin n'dashuri

1'Giat' ia thonte MrikaTe mrizi mbi Vrri.

Pesh i onte zemratKnga e lartsisZanat sillnin valle

2Me krajt e Nnrumis.

3Kavili, devesili4Banieri i Perndis

Ora e maleve t Krajs

Shpirti i Shn Mris.

5Heu! Mefistofelt6Kapo Amfillohi

Fut na e bn t'bardhn

T shenjtn Rumi.

7Zgjohu Polifem , 'pret

Dhe, ju o re t larta8Sveta Trijica via

9Ave Rumia sacra!

1 Lloj e t knduarit n Kraj, t knduarit

maje krahut.2 Krajt - kreshnikt3 Kavili, devesili bim mali pr zbukurim.4 Banieri flamur pagan me gjethe e lule t njoma.5 Mefistofelt njerzit q mendojn dhe punojn keq.6 Kapo prijsi. 7 Polifemi ciklopi m i famshm mitologjik.8 Trinia e Shenjt - t flaket.9 Jet t gjat e Shenjta Rumi!

6 Manifestim 36/2011

Pranvera n An t Malit 2011Shkruan Ismet Kallaba Prej 27-29.05.2011, gjat edicionit VIII t manifestimit, natn e par, n kuadr t ciklit Ana e Malit ndr vite, n Kalan e Shasit, kan prezantuar krijimtarin e tyre shkrimtart vendas si dhe sht hapur ekspozita e piktorit Agron Ujkashi. Ditn e dyt t jan organizuar garat n sport, kurse ditn e tret sht mbajtur tryeza e rrumbullakt me tem Mundsit e zhvillimit t turizmit t qndru-eshm n An t Malit si dhe sht shfaqur programi kulturo-argtues.

Pr t parn her pas shum kohsh, me nj koleksion veprash t krijuara Turistike t Ulqinit, sht mbajtur kultura shqiptare u rikthye n prgjithsisht gjat kohs s fundit, tryeza e rrumbullakt me tem Kalan e Shasit, me nj mbrmje shumica portrete dhe peizazhe, ku ai Mundsit e zhvillimit t turizmit t kulturore t organizuar t premten, n shfaq dashurin pr vendlindjen, t qndrueshm n An t Malit. kuadr t manifestimit tradicional afrmit, traditat, bashkvendsit e tij. Ligjratn hyrse me titull Vlerat Pranvera n An t Malit, q Pr veprat e ekspozuara t Ujkashit ka natyrore dhe historiko kulturore t organizohet nga Shoqata Ora. folur piktori dhe kritiku i artit, Qazim Ans s Malit dhe mundsia e Mbrmja ka qen e grshetuar me nj Muja. shfrytzimit turistik t tyre e ka

mbajtur mr. Nexhat Avdiu. Pjesmarrsit e tryezs kan evidentuar potencialet turistike t Ans s Malit, problemet ekzistuese n kt fush, kan dhn propozime konkrete pr zhvillimin e turizmit n kt zon.

Pjesa qendrore e manifestimit sht

mbajtur t dieln pasdite n stadiumin e

Shasit, ku sht shfaqur nj program

kulturo-artistik i prbr me muzik,

kng, lojra popullore, ushqim

tradicional. Prve kngtarve

vendas, n program kan marr pjes sr aktivitetesh. N kuadr t ciklit Dita e dyt e ktij manifestimi iu edhe mysafirt, kngtari Hajro Pepa Ana e Malit ndr vite, para publikut kushtua sportit, ku u zhvilluan gara n

nga Shkodra, SHKA Liria nga t pranishm, t fascinuar nga bukuria e vrapim, turneu n ping pong, shah,

Mileshi, grupi humoristik Thumbi, Kalas s Shasi t dhe pamjet volejboll dhe futboll. grupi i valleve i nxnsve nga Oblika e madhshtore q ofrohen nga ky vend, T dieln, n restorantin Shas, n Ans s Malit. kan prezantuar krijimtarin e tyre bashkpunim me Organiza tn

krijuesit vendas, shkrimtari Asllan Bisha, poett Haxhi Shabani dhe Hajredin Kovai. Po ashtu jan lexuar pjes nga krijimtaria e poetit Basri apr iq i dhe Xhevde t Landa . Pjesmarrsit jan dfryer nn tingujt e muziks popullore vendase, q i kan sjell kompozitori vendas Gzim Gjeka, si dhe muzikantt nga Shkodra, prof. i violins Anton Kaftalli dhe prof. i kitars Ares Fani. Kt mbrmje, n mjediset e Kalas sht hapur ekspozita e piktorit Agron Ujkashi, n t ciln ai sht prezantuar

7Ekspozit36/2011

SHKA Zana, Ulqin dhe Shaban Gjeka e zbukuruan Manifestimin

Agron Ujkashi ekspozit pikturash Qazim Muja* vendin kryesor n ekspozit, dhe

njkohsisht, ndonjra prej ktyre Interesimi i Agron Ujkashit pr botn veprave bhen me vler edhe materiale, pr natyrn dhe njkohsisht municioze, (si sht edhe vet ambienti pr figurn njerzore, si shfaqje ku po ekspozohen kto vepra) ngase n tematike e nj krkimi vizual n artin e to ruhen vlerat nga e kaluara e ktij tij, sht prshkuar nga prjetime nnqielli (Kalaja e Ulqinit, Shasi i suptile figurative t cilat, t modeluara Vjetr, portretet, skulptura me veshje n mnyr stilistike t figurshme dhe kombtare), e q n ditt tona gjithnj e me atritube lirike, nga njra an synojn m tepr po mbesin relikte muzeore. t bhen tem kryesore e preokupimit t Nj sfer t veant t interesimit tij dhe nga ana tjetr lnd e prjetimit artistik t Ujkashit paraqesin edhe artistik si frymzim i prhershm dhe i portretet q n mnyr konstante tek ai pashtershm. do t vijn si nj provokim specifik.

Me fuqin e artikulimit figurativ t shfaqjeve nga bota reale n forma artistike, Ujkashi na vrteton se nj krijues serioz do motiv prozaik, me shprehjen individuale artistike, mund ta transponoj n vepr arti me vlera estetike universale. N tr opusin e tij artistik n mnyr konstante vrehet synimi i tij drejt ktij imperativi, drejt nj sistemit t vet gjuhsor pr t krijuar vlera autentike dhe n kt mnyr t nis rrugn e origjinalitetit individual.N fund, pr artdashsit, dua t theksoj se n konceptimin e ksaj ekspozite pr baz jan marr kryekput punimet q pr tematik kan realitetin e ktij Rruga e tij drejt pikturs sht n t Prmes portretit ai do t zbulohet si nj ambienti, dhe duhet t shnoj edhe vrtet nj proces arketipor i krijues i cili n mnyr t suksesshme fundin e nj kapitulli, sepse piktori shndrrimit t imazheve n nj harmoni arrin t realizoj n plhur gjith Ujkashi tani m ka hyr edhe n t forms dhe drits, n shfaqjet q, si ngrohtsin e ndjenjave humane q ai trajtimin e artit kontemporan, t ndodh zakonisht n fillin e krijimtaris vendos n transrelacion me persona-pejsazhit abstrakt ekspresiv, t asaj s do krijuesi, m tepr i nnshtrohen zhin e portretizuar dhe t ciln, me tr shprehjes universale, q padyshim do t prshtypjeve t jashtme sesa prjetimit karakterin dhe botn e tij t brendshme, jet edhe hapi i par drejt fazs s t brendshm. Pra, motivet n t cilat fuqishm e prcjell edhe tek shikuesi. pjekuris n artin e tij. dominojn pejsazhet apo portretet, q Kto jan t njohurit e autorit, ato *Fjala me rastin e hapjes s ekspozits s Agron

t dyja me pretendime asociative dhe personazhet e prditshmris q i Ujkashit n Kalan e Shasit m 27.05.2011. saktsi modelimi, paraqesin burimin takojm n jetn ton. nga i cili piktori, me fuqin e sensibilitetit krijues dhe shkathtsin prej koloristi do t pasuroj veprat e tija artistike.Dashuria ndaj natyrs dhe njerzve nga ambienti i tij, ndjeshmria ndaj hapsirs dhe atmosfers si syzhe i fisnikruar, si dhe vnia e drejtpeshimit n mes plasticitetit dhe tingullit koloristik t ngjyrs, t dominuara nga bluja dhe okeri pastuoz, bhen baz shprehse e lirizmit poetik t Ujkashit. Ky ambient, kta njerz, kjo hapsir, me monumentalitetin e tyre, zn

Agron Ujkashi: Shasi - qyteti i Ans s Malit

8 Konferenc 36/2011

KRAJA me veantit SHESTANASEShoqata Don GJON BUZUKU me Mandej u paraqitn shoqata BUZUKU sakralnih spomenika kulture sa seli n Ulqin, n bashkpunim me me valle shestanase, shoqata SHTOJI podruja Krajine (Kontribut shtjes Qendrn e Studimeve Albanologjike n me valle prej Tropojs dhe shoqata s rindrtimit dhe grmimit numrit t Tiran dhe me Komunn e Ulqinit, ZANA me valle arbreshe. T caktuar t objekteve sakrale kulturore organizoi konferenc shkencor pranishmit i knaqen edhe kangtart n Kraj), u lexuan, mbasi ata munguan Kraja me veantit shestanase n Nikoll Nikprela, Shaban Gjeka, Viktor pr arsye t smundjes. rrjedhn e shekujve, n Ulqin m 7 Ndrekaj, Luigj Lukiqi, Myzafer Koliqi Referatet i paraqiten vet Prof. Dr dhe 8 tetor 2011. dhe Blerim Marshiqi. Hajrullah Koliqi, (Universiteti i T premten, m 7 tetor, n ora 19 (7 N hotelin MEDITERAN t Ulqinit, t Prishtins, Fakulteti filozofik): mbas dite), n Pallatin e Kulturs t shtunn, m 8 tetor, n ora 9 para dite, Penetrimi i Kishs Ortodokse Serbe

n Kraj; Zamir Tafilica (Muzeu Historik Shkodr): Prerjet monetare mesjetare n arealin e Shkodrs (shek. XIV-XV); Dr. phil. MA Edmond M a l a j ( Q e n d r a e S t u d i m e v e Albanologjike, Tiran): Famullit e Shestanit dhe t Krajs gjat shekujve t pushtimit turk, sipas relacioneve arqipeshkvnore dhe dokumenteve t tjera arkivore; Mr. Sc. Bedri Muhadri & Mr. Sc. Arben Arifi (Instituti i Historis, Prishtin): Etnikumi Iliro-Arbror n viset shqiptare t Malit t Zi; Prof. dr Romeo Gurakuqi (Universi tet i Evropian, Tiran): shtja e kufijve n mes Shqipris dhe Malit t Zi nga viti 1878- 1921; Dr. Sc. Frashr Demaj (Instituti i Historis, Prishtin): "La Nacione Albaneze" pr qndrimin e Mbretit Nikolla ndaj shqiptarve; Ulqinit, ku n hollin e saj ishte filloi pjesa shkencore e konferencs. G j o v a l i n u n i ( B i b l i o t e k a e ekspozita e fotografive etnokulturore Referatet e Prof. Dr Aleksandar Universitetit, Shkodr): Nj popullsi kranjane e shestanase, filloi pjesa Stipeviqit (Zagreb): Zmija kao n lvizje: shkaqet dhe pasojat e solemne e konferencs. Kur salla ishte e simbol dobra od starih Ilira do braktisjes s Krajs n vite; Dr. Dom mbushur me publik, kryetari i Shoqats Zadarskih Arbanasa (Gjarpri si Nik Ukgjini (Instituti Filozofik dhe 'Don GJON BUZUKU', Zef Lukiqi, e simbol i mirsis nga Ilirt deri te Teologjik, Shkodr): Kraja e Shestani hapi manifestimin dhe i prshndeti t Arbanasit e Zars) dhe t Doc. Dr n kndvshtrimin e autorve serbo-gjith t pranishmit. Pastaj, e morn Aleksandar ilikovit (historan arti, malazez; Prof. Dr Palok Berisha fjaln prof. Dr Ardian Marashi, drejtor i Cetin): Prilog problematici obnove i (Tuz): Shkollimi i shqiptarve n Qendrs s Studimeve Albanologjike, istraivanja odredjenog broja

mbas tij Nazif Cungu, kryetar i komuns s Ulqinit, si dhe dr Sim Gjon Dobrecit, kryeredaktor i revists BUZUKU. Prshndeten edhe profesor Dr Hajrullah Koliqi dhe profesor Dr Aleksandar Stipeviqi, por ky i fundit, i penguar prej smundjes q t jet i pranishm, prurimin e kishte drguar me shkrim n gjuhn e mome shestanase t ciln 300 vjet e ruajtn Arbanasit e Zadrs. U shfaq edhe filmi dokumentar Shestani n vshtrim etnokulturor realizuar nga studiuesit e Qendrs s Studimeve Albanologjike, Tiran. Manifestimi vazhdoi deri von me programin argtues, t ciln e hapi Marku'j Niks Tags-Tgonj (ljarnjan) me melodin e ambl t kavallit.

9Konferenc36/2011

Fot

o: P

RO

ST

UD

IO

Studimeve Albanologjike, Tiran): Dukuri etnokulturore t veshjeve t Shestanit; Prof. Dr. Agron Xhagolli (Qendra e Studimeve Albanologjike, Tiran): Tradit n kujtes: Kngt e kreshnikve dhe baladat; Prof. Dr Bahri Brisku (Ulqin): Shtresimet historiko-legjendare t Shestanit; Dr. Nebi Bardhoshi (Qendra e Studimeve Albanologjike, Tirane): Prona, kujtesa sociale n kufij politik; Mr. Rovena Vata (Qendra e Studimeve Albanologjike, Tiran): Miti i Malit n Kraj e Shestan; Ali Gjebritaj (Kraj): Shkollimi n gjuhn amtare dhe jo amtare; Gzim My. Urui, Prof.

komunn e Tivarit, veanrisht n Kraj gjat 1878-2010; Dr Nail Draga (Ulqin): Popullsia dhe vendbanimet e Krajs 1948-2011; Prof. Dr Ruzhdi Ushaku (Fakulteti Filozofik, Prishtin; Ulqin): Shestani n dritn e disa vzhgimeve onomastike; Prof. Dr Shaban Sinani (Qendra e Studimeve Albanologjike, Tirana): Junku i Krajs - nj familje patronimike shqiptare prej 700 vjetsh; Prof. Dr Gjovalin Shkurtaj (Universiteti Tirans): E folmja e Krajs dhe e Ulqinit n izoglosat e Atlasit Sistemi foljor n t folmen e Ljares; Honoris Causa, etnolog (Shkodr): Dialektologjik t Gjuhs Shqipe; Mr. Ismajl Doda (Ostros, Kraja, Tivar): Gjama e Rumis pr dek t Prof. as. Dr Aljula Jubani (Universiteti Kraja n prqendrimin shkencor t Skanderbegut; Hajrudin Muja (Nju i Tirans): Meshari i Buzukut mes akademik Eqrem abejt; Mr. Gjok Jork): Tahir Pash Kranjani; Dr Sim tradits gjuhsore dhe fillimit t Dabaj (Durrs): Emri i Kranjs, a Gjon Dobreci (Ulqin): Kranjant e shkrimit shqip; Prof. Dr Abdullah sht shpjeguar prfundimisht; Prof. Shestanasit si mbas revists Zymberi (Universiteti i Prizrenit): Dr Afrdita Onuzi (Qendra e BUZUKU.

Pati gjithsej 28 kumtesa. Konferenca u zhvillua n pes seanca. Mbas do seance pati diskutime rreth kumtesave. Prfundimet e konferencs i paraqiti Prof. Dr Ardian Marashi. U vrtetua q Kranjant dhe Shestanasit jan shqiptar mbasardhs t ILIRVE, popull autokton n Mal t Zi. T gjitha kumtesat do t botohen si libr i veant.

S. Gj. Dobreci

ILIRT i ruanin adetet e veta

Ilirt (n periudhn Romake)... vazhduan t flasin me gjuhn e tyre popullore, i respektuan hyjnit e tyre, i varrosnin t vdekurit n mnyrn e lasht tradicionale, e punonin tokn ashtu si e kishin punuar me shekuj t tr t part e tyre, ruanin veshjen e tyre popullore; fmijve t tyre u vinin emrat e tyre, n 'mnyr do t'i njihnin fare leht, sado larg q t ken shkuar prej atdheut t tyre; i respektuan doket (adetet) e tyre popullore dhe respektuan organizimet e tyre shoqrore-politike t fiseve, t cilat vetn n raste nevoje ia prshtatnin strukturs administrative dhe politike romake*.

Ashtu vepruan edhe Kranjant, e sidomos Shestanasit (fmijve u vinin emrat e gjyshave dhe t nanave; i ruajtn gjuhn, adetet dhe veshjen e bardh popullore. Kjo vrteton q t part ton t mom ishin ILIRT.*Marr prej Aleksandr Stipeviq: Ilirt /historia, jeta, kultura, simbolet e kultit/ Botimet Toena, Tiran 2002:64.Prgatiti SGjDobreci m 14.2.2010

10 Manifestim 36/2011

ALPET SHQIPTARE VUTHAJ 2011Shkruan: Shaban HASANGJEKAJ koreograf in e

m i r n j o h u r N fshatin Vuthaj t komuns s Plavs, t ropojan nga m 1 gusht 2011, sht mbajtur Shqipria zotri manifestimi i takimeve t pesmb- Deli Metaliajn, dhjeta gjithpopullore kulturore- k r y e t a r i n e artistike, rekreativo-sportive dhe k o m u n s s muzikore ALPET SHQIPTARE R a h o v e c i t t VUTHAJ 2011, t cilat ishin Republiks s impresionuese. Kosovs zotri Dita me mot relativisht t bukur ka Smajl Latifin, mundsuar q n hapsirn skaj bregut k r y e t a r i n e t djatht t lumit Grla n lagjen komuns fqinje t Gjonbalaj t ktij vendbanimi piktoresk Kelmendit zotri rrz ujvars Grla e prball Alpeve G j e t o D u k a j , Shqiptare t tubohen disa mijra k r y e t a r i n e

nga Vuthajt. Kan impresionuar edhe qytetar nga Vuthajt, Plava e Gucia me Lidhjes Demokratike n Mal t Zi, dega

kngt prkrye krahu t rapsodve nga rrethin, nga Malsia e Podgorics dhe n Rozhaj, zotri Ali Dacin, persona-

Vermoshi fqinj i Republiks s Rozhajs, nga Ulqini, Ana e Malit dhe litete e tjera t jets politike dhe

Shqipris. Programin muzikor me Kraja, nga viset e ndryshme t Kosovs shoqrore nga komuna, Mali i Zi dhe

pikat e veta t ndritshme e kan dhe Shqipris Veriore si dhe shum m gjer, si dhe t gjith t pranishmit e

begatuar edhe antart e SHKA-ve: bashkvends mrgimtar nga diaspora tjer t cilt i ka falnderuar pr

Musa Shehzade nga Gramoviku i dhe t tjer t cilt pushimet verore pjesmarrje duke i njoftuar me rolin,

Rahovecit, Bajram Curri nga kan ardhur t'i kalojn n vendlindjet e rndsin dhe qllimet e takimeve t

Rahoveci dhe Jehona e Kelmendit e veta, t prjetojn aste t kndshme ktilla.

Republiks s Shqipris, t cilt me pushimi, dfrimi dhe argtimi n Manifestimi ka vazhduar me program

interpretimet dhe ekzekutimet e programin e begat t manifestimit tani t larmishm dhe t begat kulturo-

kngve dhe valleve autoktone m tradicional t grshetuar me pika t artistik e muzikor i cili ka filluar dhe ka

burimore nga Kosova dhe Shqipria larmishme t zhanreve dhe opuseve prfunduar me interpretimet e kngve

dhe n veshjet tradicionale kombtare kulturore, muzikore dhe sportive i cili t kngtarit dhe kompozitorit t

kan mahnitur t pranishmit t cilt i ka filluar n ort e pasdits dhe ka mirnjohur shqiptar nga Shqipria

kan prshndetur me ovacione dhe vazhduar deri n ort e vonshme t Gzim Nika i prcjell me vallet e

duartrokitje t dalldisura. mbrmjes n atmosfer vrtet festive. valltarve t SHKA Maja e Karajfilit

Ambientin e manifestimit e kan br Me slloganin Mirsevini n Alpet nga Vuthajt, pr t vazhduar pastaj me

madhor edhe pikat e programit sportiv Shqiptare Vuthaj 2011 nn valvitjen e nj vistr t kngve, valleve dhe

me disiplina t ndryshme garuese ndr f l a m u r i t k o m b t a r s h q i p t a r , recitaleve t po ksaj shoqrie.

t cilat jan veuar: hedhja nga krahu e manifestimin e ka hapur antarja e Prezenca dhe pjesmarrja e kngta-

gjyles ku vendin e par e ka zn i riu Kshillit organizativ t OJQ-s Alpet rve t afirmuar dhe n afirmim nga

Luan Kukaj nga Martinajt, trheqja e Shqiptare zonja Mirjeta Gjonbalaj, e Kosova si: Korab Shaqiri, Avdi

litarit ku ngadhnjyes doli ekipi i cila ka prshndet mysafirt e Grvalla, Bislim Mustafaj, Nazmi

vllazris Dedushaj nga Vuthajt, pranishm nga trojet shqiptare, nga Fejzullahu, Ajshe Bajrami dhe Teuta

vrapimi i kuajve ku i pari n cak ka Shqipria, Kosova dhe Mali i Zi ndr t Thai, si dhe kngtart e mirnjohur

arritur kali i t riut nga Hoti i Plavs cilt ka veuar pranin e vllait t vendas: Liridona Dedushaj-Selimaj

Rusmin Hysenaj si dhe finalja e turnirit dshmorit t kombit t Kosovs Bahri nga Plava, Ismajl Balidemaj nga

n futboll t vogl ku me rezultat 4:2 ka Faz l iu , zo t r i Fahr i Faz l iun , Martinajt dhe lahutari Deli Gjonbalaj

fituar ekipi i fshatit Martinaj ndaj atij t Vuthajve.Shum aderues t bukurive natyrore ca aste i kan kaluar duke vizituar bukurit e rralla natyrore me t cilat begaton ky fshat ndr t cilat prmendim: Syrin e Skavkait, Ujvarn Grla, Luginn e Ropojanit dhe ca vende t tjera atraktive t ktij nnqielli rrz Alpeve Shqiptare.

Sponsor t manifestimit t sivjetshm

pos OJQ-s Alpet Shqiptare jan:

Alternativa Shqiptare n Mal t Zi me

seli n Tuz, Fondacioni Plav-Guci me

seli n Zvicr dhe Komuna e Plavs.Pjesmarrsit e manifestimit ALPET SHQIPTARE VUTHAJ 2011

Valltart e SHKA Maja e Karajfilit nga Vuthajt lozin valle

11Manifestim36/2011

Qi flakue kan n'dor t'shqyptarvet, Kam me pas, ulkojn motr,Kah kan dek pr bes jetike, Kam me pas, ehu! tigren nan...Kah kan dek kta pr dh t't'Parvet. Nana e mbetne pr s gjallit

Ka me m'kja, kushdi, ndo' i dit, N ket gjuh edhe njai Leka , Dersa motra, dekun mallit,Qi 'i rruzllim mbretnin s'ia xuni,Kot ndo' i her mue ka me m'pritQi kah binte ai, shkelte deka, Ka me i njeh, po, krushqt, e mjera,Shekllit mbar ligj t'rand i vuni;Me i pru nans n'shpi ni t're:N ket gjuh edhe KastriotaPor i vllaj, kushdi, m'at heraU pat fol njatyne ushtrive,Ka me u kalbun pr nn dh!Qi sa t'ndris e diellit rrota, E njai dh - ehu! kob prej qiellet!-Kan me ken ndera e trimnive.S'ka me ken, jo, dheu i t'parvet, Pra, shqyptar do fes qi t'jini,Ku ma bukur qiella kthiellet,Geg e tosk; Malci e qyteta,Ku ma ambl n'ghuh t'shqyptarvetGjuhn tuej kurr mos ta lini,

Mos ta lini sa t'jet jeta, Para Hyj't naltohet luta ,Por pr te gjithmon punoni; E ku besa asht e shejtnueshmePse, sa t'mbani gjuhn tuej, E ku zemrat s'dijn shka asht tuta,Fisi i juaj, vendi e zakoni E ku bjeshkt jan t madhnueshme.Kan me u mbajt larg kambet s'huej Oh! ju bjeshkt e Shqyptaris'! Npr gjuh shqype bota mbar Ku ma mir shndrit dielli e hana,Ka me u njoht se 'fis ju kini, E ku logu a' i bujaris!Ka me u njoht ju pr shqyptar: E ku rriten djelm si zana!Trima n'za sikurse jini. Un ju kurr s'kam me u harrue,Prandej, pra, n'e doni fisin, Kahdo t'm'jet gjykue me u end:Mali, bregu edhe Malcija Dersa t'muj me ligjirue,Prej njaj goje sod t'brohrisin: Ju gjithmon kam me u prmend!

GJUHA SHQYPE Me gjuh t'vetn rrnoft Shqypnija! E ato hal e qepariza(1902) krthi foshnje, uzdaj shpres, pa Kam me i pas ndr mend gjithmon,

mashtri pa t keq, Kerubimi engjlli, Shi E ato stane e njato mriza: e, qysh, Leka Aleksandi (Leka) i Madh.Porsi kanga e zogut t'vers,

E ato berre e ato kumbon...Qi vallzon n'blerim t prillit;

Por, oh vaj! malet e mija,Porsi i ambli fllad i ers,

Qe, po zhduken dal-kadal;Qi lmon gjit e dradofillit; I DBUEMI Gjimon deti, ushton duhia,Porsi vala e bregut t'detit, (1909) Lkundet barka val mbi val.Porsi gjama e rrfes zhgjetare,

Lamtumir, pra, bjeshk e male! Porsi ushtima e njij termetit Lamtumir! vendet e mija, E ju shkrepa edhe ju curra;Njashtu ?' gjuha e jon shqiptare. Qi po zhduken dal-kadal;

E ju breshta e ju gjeth hale,Qimon deti, ushton duhia, Ah! Po, ?' e ambl fjala e saj

E ju prroje edhe ju gurra!Lkundet barka val mbi val.Porsi gjumi m'nji krthi, Lamtumir, ju mrize e stana!Kah njai diell, qi asht tue flakuePorsi drita plot uzdaj, Lamtumir, kumbona e berr've!Andej fill un tash do t'veta... Porsi gazi i pamashtri; Lamtumir, ju fusha t'gjana,Lamtumir! atdhe i bekue!Edhe ndihet tue kumbue Ju livadhe, ene ju djerre.Lamtumir! pr sa t'jet jeta! Porsi fleta e Kerubimit Lamtumir ti shpija e t'parvet, Nesr nade kur mbi neKa' i bjen gjiellvet tue flutrue Ku ma s'parit m'agoi dritaRrezja e diellit ka me ra,N't'zjarrtat valle t'amshimit. E ku streh u dha shtektarvetKush e din sa uj e dh Pra, mallkue njaj bir Shqyptari, Miqt e babs edhe ku i prita Mue prej teje ka me m'da!Qi ket gjuh t Perndis; Lamtumir, caran m'votr.E por n'pvetsha ret' mizore,Trashigim qi na la i Pari, Lamtumir, ju armt e shkreta!E por n'pvetsha zogjt e detit;Trashigim s'ia len ai fmis; Lamtumir, ti nan e motr!Se pr ty, moj tok arbnore, Edhe atij iu thaft, po, goja; Lamtumir, pr sa t'jet jeta!...S'ka me m'fol ma kush mue Qi e prbuz ket gjuh hyjnore; O shtektar, m'nji vorr t ri.t'shkretit...Qi n'gjuh t'huej, kur s'asht nevoja, N'hassh ndo 'i her ti, tue ndjek Tjera fusha e tjera zalleFlet e t'vetn len mbas dore. shtekun,Kam me pa, e tjera dete: N gjuh shqype nanat tona T'ilun n'ran npr ndo 'i shkreti,Kam me ndie, po, tjera valle,Shi prej djepit na kan thanun, Aty vet kam me ken dekun.Tjera gjuh, n'tjera qytete;Se asht nji Zot, qi do ta dona: Nji kryq drunit, t'kjosha true,Vendin tem, por, s'kam me e pa,Njat qi jetn na ka dhanun; Ziere e venma prmbi krye, Ku kam le e jam burrnue;Edhe shqyp na than se Zoti E, nemose, ti pr mueSyt e mi edhe kan me kja,Pr shqyptar Shqypnin' e fali. Lutju Hyjt'pr shka t'kem fye.Pa u gjet kush qi me i ngushllue.Se sa t'enden stina e moti, luta lutja, hal-pisha, bredha; breshta - Pa kend temin, pos nji Zotit,Do ta gzojn kta djal mbas djali. pyje me bredha; caran - gur katror n votr Tue shtektue pr dh t huej, Marr prej Gjergj Fishta, Mrizi i Zanave, Shqyp na vet, po pik' ma para,

Naim Frashri, Tiran 1994:22, 195. Kan me m'shkue ditt e motitN'agim t'jets kur kemi shkueSha e pbuzun prej gjithkuej.Tue ndjek flutra npr ara,Kam me pas shkretin' pr votr,Shqyp ma s'pari kemi kndue:E pr shtroj t ndezten ran;Kemi kndue, po armt besnike,

6

1

2

1. 2. 3.4. 5.

6.

3

1

2

3

4

4

5

1. 2. 3.4.

Prkujtojm 140-vjetorin e lindjes t at Gjergj Fishts

Gjergj Fishta (23.10.1871 30.12.1940)

Gjergj Fishta - Gjuha shqype

12 Mrgimi 36/2011

Shestanasit n'ikago t'Ameriks ilin shkolln shqype; ashtu ruhet gjuha e t'parve; ata i ruejn adetet e mome, krcejn e luejn valle shqiptare.

N'ikago festojn

Shkruan Manda Lukiqi, sekretare e N kt mbledhje Viktor Brisku u moshuarit kujtuan me nostalgji ditt kur shoqats Don Gjon Buzuku n zgjodh pr kryetar dhe Paul Jankovic ishin t vegjl n Ulqin.ikago pr nnkryetar. Manda Lukic vazhdon Sivjet festa e Krishtlindjes do t mbahet

t jet sekretaresh dhe Arben Pema m 17 dhjetor. I ftojm t gjith t Shoqata Don Gjon Buzuku sht aktive sht arkatari i sapozgjedhur. Gjithash- interesuarit t shikojn fotografit q do n ikago dhe ka nj pjesmarrje t tu Tereze Nrekaj sht asistentja e t i vendosim ne faqen ton t facebook-rregullt t komunitetit shqiptar n arkatarit. Antart e bordit jan: Adria- ut.aktivitetet e organizuara t saj. N na Brisku, Blandina Brisku, Ana Junko- Prve organizimit t fests s emrin e t gjith antarve t Shoqats vic, Tom Junkovic, Irena Junkovic, Krishtlindjes, fests s Pashkve, Don Gjon Buzuku n ikago kemi Anton Lukic, Frano Marovic, Roza Ma- Tornamentit t Skamilit dhe Piknikut dshir t falnderojm t gjith rovic, Anton Nrekaj dhe Niko Paladin. vjetor, ne jemi duke u munduar t hapin

nj shkoll shqipe ku fmijt tan do t ken mundsi t msojn gjuhn shqipe. Shpresojm q s shpejti do t kemi nj kurrikulum, libra Shqip-Anglisht dhe nj msues ose msuese. Pr t ruajtur gjuhn ton ne mendojm se sht me rndsi q kjo ndrr e jona t bhet realitet. Ne kemi shum pun pr t br si nj komunitet dhe ne jemi gjithmon n krkim t mbshtetjes dhe t antarve t rinj. Ne planifikojm t vazhdojm t punojm me shpres se nj dit fmijt tan do t marrin prsipr at q ne kemi filluar dhe t vazhdojn traditn tone pr ruajtjen e kulturs dhe trashigimis. Me dshirn q t ruajm veshjen kombtare t Shestanit, ne gjithashtu kemi planifikuar t bjm nj You Tube

antart e degs s Ulqinit pr Kta pesmbdhjet antar t shoqats Video Si t vishesh n kostumin prkushtimin e tyre n mbajtjen gjall t jan zgjedhur t reprezentojn tradicional Shestanesh. Ky video do kulturs dhe tradits ton. Dega e komunitetin e ikagos dhe t bjn t prmbaj n j shpjegim pr ikagos premton q do t vazhdoj t qllimet e ksaj shoqate realitet. shumllojshmrin e pjesve q jan t mbshtes t gjitha organizatat motra n M 24 prill te vitit 2011 shoqata jon nevojshme pr kt veshje si dhe veprimtarit e tyre. Ne jemi krenar pr gjithashtu organizoj festn e Pashkve udhzime n shqip dhe anglisht. Do t shum aktiviteti q i kemi organizuar ku t gjith pjesmarrsit patn shrbej si nj mjet q i mson t gjith ktu n ikago. mundsin t shohin njri-tjetrin, t brezat e ardhshm t grave t Shumica e ktyre aktiviteteve jan t shijojn nj drek t shijshme dhe t interesuara n veshjen tradicionale dokumentuar n faqen ton t krcejn valle shqiptare n kt dit t shestanesh. Ky YouTube video do t facebook-ut. Kjo faqe sht n shenjt. Fmijt u knaqen me jet nj rekord q do ta ruaj kt tradit dispozicion pr t gjith publikun dhe Lepurushin e pashkve i cili solli me t rrnjosur thell n histori.prmban shum fotografi t t gjitha vete vez ngjyra-ngjyra dhe dhurata pr ngjarjeve q kemi sponsorizuar viteve t gjith fmijt. Nnat dhe grat t fundit. Ne jemi nj komunitet i vogl, solln lloj lloj mblsirash t cilat i m e g j i t h a t n e v a z h d o j m t kishin gatuar special pr kt dit. influencojm antart e komunitetit Bukuria e ksaj dite mund t shihet n duke sponsorizuar aktivitete q fotografit e vendosura n faqen ton kultivojn gjuhn dhe traditn ton. t facebook-ut.Emri i faqes ton n Facebook sht Tornamenti i Skamilit u mbajt m 21 Shoqata Don Gjon Buzuku/Don Gjon maj 2011 te Brisku's Bistro. Fituesit e Buzuku Association-Chicago-Ulqin. ktij tornamenti t vitit 2011 ishin: Ne ftojm t gjith njerzit q t Gjok Briskovic, Kola Kolovic dhe vizitojn faqen ton dhe t bhen antar Paul Jankovic.t saj. Ne gjithashtu shpresojm q s M 5 shtator shoqata jon organizoj shpejti do t kemi edhe nj website. piknikun vjetor ne Bunker Hill t M 30 janar t vitit 2011 shoqata jon e Cikagos. Edhe pse koha ishte pakz e organizoj takimin vjetor n restorantin e ftoht, t gjith t pranishmit patn Lek Briskut t quajtur Brisku's Bistro. shum qef. T rethuar pran zjarrit t

13Manifestim36/2011

Shkruan Dr. Prof. Bahri Brisku Hoxha, kishte vendosur edhe momente pasuruar me ritmin e Kreshnikve t simbolike shum t qlluara kombtare tradits s lasht kombtare. Shoqata

Me iniciativn e Kshillit Nacional t cilat e begatuan kt solemnitet me Gjon Buzuku me aplikim e ksaj valle Shqiptar, selia n Ulqin, n mnyr m ndjenja t vrullshme. Publikun e knaqi t Shestanit t Krajs, ka shnuar nj

me melodin e kontribut t veant t trashigimis f y e l l i t e d h e ton mbar kombtare. Pr kt epitet Marku'j Niks cilsor m s miri na dshmon Markut Niks interesimi i shum qendrave t Tags-Tagonj, t hapsirs ton kombtare q shprehim cilin e prcillte pr vallen e Shestanit, duke i ftuar q n m e f l a m u r vendet e tyre t marrin pjes me kt kombtar i riu program t valleve n manifestimet e Pala'j Niks Pals mdha folklorike q organizohen atje. Kols- Peconj, t Deri tani ansambli i valles s Shestanit dy ljarnjan, tash t Krajs s Siprme, ka marr pjes me n Bisht t'Malit, programin e vet n shum qendra Ulqin. shqiptare, prej t cilave n kt rast po N j n d r veojm festivalin e folklorit n kunorat m t Sarand, ku kan marr pjes 34 grupe

solemne u festua 99 vjetori i ngritjes s folklorike nga mbar trevat flamurit dhe rithemelimit t Shtetit shqiptare; ktu vallja e Kombtar Shqiptar. N fillim t ashestanit fitoi vendin e programit e mori fjaln kryetari i DYT, q pr ne do t thot Kshillit Nacional Shqiptar, Z.Tahir nj arritje shum e pjekur Tahiri, i cili ve t tjerave evidentoi artistike e ksaj valle. Prve peshn dhe rndsin e madhe q ka pr shnimeve t rezultateve Shqiptart kjo fest e madhe koreografike t ksaj valle, kombtare. kjo u dallua me t madje N programin e solemnitetit morn edhe pr veshjen interesante pjes nj seri kngtarsh dhe d h e s h u m t l a s h t recituesish t cilt ksaj feste i dhuruan shqiptare. Prandaj, shoqata disponim t madhrishm. N jon Gjon Buzuku duke paraqitjen artistike, jehon t madhe bri investuar n mnyr t Bruno Shllaku me bashkshorten nga vlefshme e ktij programi pa dyshim qe pakursyeshme pr sigurimin e veshjes

interpretimi i Valles s s Krajes s Siprme Shestanit, Shestanit. Sipas opinionit t shnoi nj gjest shum t vlefshm jo pjesmarrsve kjo valle vetm pr Krajn, por me pesh t sht nj perl shum e veant mbar kombtare. Ndaj, duhet mueshme e valleve tona t vazhdohet kultivimi dhe pasurimi i mbar kombtare. Kjo mtejshm i ksaj dhe valleve t tjera t demonstroi nj vall shum shpatijeve t katundeve nn Rumi. Me t lasht t cilin spektatort e t tilla aktivitete na mbrojm identitetin mirpriten me duartrokitje ton shqiptare. frenetike duke u ngritur n Pas ktij programit festiv, Kshilli kmb n shenj t respektit Nacional i Shqiptarve ka prgatitur nj pr ritmin dinamik autokton kok te j t t trevs s Krajs, t p a s u r

d h e Shkodra, t cilt me ndjenja t dinjitoz, thella kombtare recituan nj ashtu si tub vargjesh nga poeti i madh e meriton kombtar Gjergj Fishta. Me kjo fest kt rast vlen t ceket edhe e madhe demonstrimi shum i qlluar i kombtaShoqats Kulturo-artistike nga re.Ulqini. N kt demonstrim t Ulqin, m 28

valleve, koreografi Musa N n t o r 2011.

Festa e flamurit 28 nntoriN Ulqin, m 28 nntor 2011, u shnua n mnyr solemne Dita e Flamurit dhe 99 vjetori i themelimit t shtetit Shqiptar

Marku'j Niks -TagonjPala'j Niks -Peconj

Marie Laji

Foto ARB

Foto ARB

Foto ARB

Foto ARB

14 Tradita 36/2011

N Kala kisha - projekti ideor

Arsyetimi teknik periudh historike, hasim n ndikime t terren, ka br q gjat hartimit t Shoqata Don Gjon Buzuku ka forta t arkitekturs perndimore dhe t projektit sht tentuar, sa m shum q publikuar n revistn Buzuku nr. 33 kishs katolike. Jan t shumta ka qen e mundur q t mos ket t dats 2 shtator 2010, thirrjen elementet arkitekturore romanike shmangie nga veorit e ndrtimit t ndrkombtare pr drgimin e ofertave gotike n hapsirat tona si dhe n objekteve sakrale pr sa i prket pr lndn Hartimi i projektit ideor pr Dalmaci. Ashtu edhe kjo kish ishte e arkitekturs s asaj kohe n kto troje Kishn katedrale t Shn Mris n punuar me mure guri t lidhur me lla (n materiale dhe n form).hyrjen e poshtme t kalas s Ulqinit. glqereje q shihet edhe prej pjesve t Pr ket arsye , sht prvetsuar forma Porositsi ka ofruar edhe kto t dhna: mbetura t mureve e t themeleve planimetrike njnefshe n themelet N teren jan ruajtur themelet e dy (fotot), n pjest e jashtme rreshtat e ekzistuese duke iu shtuar kambanorja kishave: njra ka dimensionet 4 x 7 gurve t latuar ishin me prirje n ann perndimore dhe duke metra, me absid gjysm rrethore dhe horizontale; nga ajo q ka mbetur prej rezultuar kshtu nj zgjedhje simetrike supozohet se sht ndrtuar n mes t kishave t ksaj kohe, shihet se n raport me boshtin gjatsor t viteve 813 820. Kto themele gjendn shpatullat e dyerve, dritaret dhe qoshet objektit. Kjo zgjedhje duket e brenda themeleve t kishs tjetr, me e mureve, mjeshtri popullor i ka punuar plqyeshme edhe nga aspekti statik e dimensione t planimetris 7,53 x 18,25 me m shum kujdes, m gur t latuar sizmik, marr parasysh zonn n t metra e cila po ashtu ka absid ciln gjendet qyteti, por edhe nga gjysm rrethore. N bazn e t ana ekonomike, sht m e dhnave historike kjo kish sht favorshme.ndrtuar m 1251. Hulumtimet Ndrtimi i mureve nga brenda dhe jan br n vitet 1897 dhe 1981. jasht bhet me gur t skuadruar N gravurat e vjetra shihet se kisha n forma t zgjatura (mundsisht). ka pasur kambanoren. M shum hollsi do t jepen n Porositsi ka siguruar: projektin kryesor (pilastrat, 1.Ekstraktin kadastral t terrenit, harqet, ngjyra e gurit, madhsia 2.Ekstraktin e projektit urbanistik, etj.)3.Inizimin e themeleve ekzis- Kisha do t ket prforcime tuese t objektit dhe konstruktive t fshehura brenda 4.Fotokopjen e fotos s nj gra- mureve t gurit (themeleve, breza vure mesjetare. horizontal dhe vertikal nga Aspekti historik dhe qasja betonarmeja) t dimensionuara projektit sipas t dhnave gjeomekanike Dokumentet q ka ofruar dhe sizmike.porositsi, vizita n teren dhe Dyshemeja e kishs do t jet me bisedat e zhvilluara ishin pika pl laka guri . Lloj i , forma, fillestare pr qasjen e ksaj detyre madhsia e ngjyra e tyre do t projektuese. N periudhn e par, caktohet n fazat e m vonshme t t hershme t mesjets , kur ndodh projektit, por insistohet q vendi procesi i formimit shqiptaro- ku jan themelet e kishs s vogl

t gjat, q mund t supozohet se edhe arbresh, t dhnat jan t pakta jo t dallohen nga siprfaqja tjetr e ktu vlen ky rregull. Kisha ishte e vetm arkitekturore por edhe historike dyshemes. Dyshemeja e galeris, korit mbuluar m ati druri dy ujrash.n prgjithsi. Ather edhe u ndrtua dhe e niveleve t kambanores sht me Prej gravurs mund t konstatohet se kisha e vogl themelet e s cils drrasa bungu m trashsi 5 cm t kambanorja fillimisht ka qen e veuar gjendn brenda asaj t madhes vendosur mbi tra druri t futura n prej objektit t kishs, dhe nse mund ti (shek.IX). murin e gurit me dimensione dhe besohet, ather kambanorja ka qen e N periudhn e dyt t mesjets kur prpunim sipas projektit definitiv. vendosur n ann veriore, pran hyrjes realizohet uniteti i popullsis shqiptare Shkallet pr galeri dhe kambanore t n kish pikrisht aty ku gjendet rruga m shtrirje prafrsisht t njjta ashtu si punohen po ashtu nga druri i fort sipas tani. Edhe n ann jugore, po ashtu, nuk sht sot, jan t shpeshta kishat krkess s projektuesit. atia do t jet ka hapsir t mjaftueshme pr njnefshe si kjo e jona, m prmasa t dyujore, nga konstruksioni i drurit, e vendosjen e kambanores si t veuar. vogla, m planimetri drejtkndore dhe dukshme e dimensionuar dhe e Pra, situata e tanishme e truallit, absid gjysm rrethore n ann lindore prpunuar n trsi sipas prshkrimit n vendosja e rrugs aty ku sht, nuk dhe m hyrje n ann perndimore. projektin kryesor. Mbulesa me tjegulla. premton hapsirn e duhur pr nj Por, as pr periudhn e dyt (shek XIII- Dyert dhe dritaret t punohen prej druri zgjedhje planimetrike t kishs e t IX) nuk ka t dhna t mjaftueshme pr i fort ashtu si do t jet e precizuar n kambanores ashtu si sht n gravur.gjendjen e objektit n fjal para projektin kryesor.Pra, marr parasysh kjo q u tha nga ana rrnimit.e aspektit historik, n nj an dhe n Nga studimet e veanta t monu- Projektuesi Gjon Kelmendi I.D.Aann tjetr, t dhnat q ofron situata n menteve t trashguara nga kjo

15Arbresht36/2011

Italia, te ky vit, feston 150 vjetorin e tyre pr Italin. I dhan burra t urt t'i shesn. Rrnjt e tyre arbreshe s'i Bashkimi t t sa j . Arbresh t Italis, n do Istitucjon: politike, ndrrojn me faregj. Pas pes shekul e (shqiptart) zun e erdhtin te ky dh te ekonomike, shoqrore, kulturore, gjims, shembulli i tyre qndron shek. XV, pes shekul e gjims prap, qishtare. Tek Parlamenti italian, ka Skanderbeku. Gjuha e tyre, dje, shpata. kur Italia ish a dh e ndajtur. Thrritej viti 1861 njera sot, hyjtin dhjetra S h p a t a e t y r e , s o t , g j u h a .Ital, gjeografikisht, po nng (nuk) kish deputete e senator arbresh: dica 150 vjetori Bashkimit t Italis i ka t njs politike. Arbresht vun rrnj qen nnsegretar e ministra, nj qe jet nj moment meditimi. Arbresht nd Mjezdit, te Rregjria (Mbretria) kryeministr. Krahun e mendjen i qen mjeshtra lirije, demokracije dhe e Napolit, ku zotrojn Aragonezt, dhan Arbresht Italis. pavarsije pr Italiant: nng meritojn miqt e Skanderbekut. Sa bri, e bn, Italia pr Arbresht? ka ata, sot, msime shkllavrije. Sa bn Arbresht pr vethen e tyre? Pak, pr sa pat ka Arbresht. Vetm Pshtuan ka Dheu i tyre pr mos t'ishin Nderuan historin e tyre, Mmdheun jetrn dit, Pakicavet t saja shkllav t Turqvet Pes shekul e ka vijin, Fatosin e math Gjergj etnogjuhsore Italia i dhuroi Llexhn gjims s'jan pak pr mosnjer, aq m Skanderbekun; nng i lejuan mosnjeriu 482/99 dhe t tjera Llexha Krahinore. shum pr nj Pakic etno-gjuhesore t'i shajin o t'i turprojin; i trashguan Po Llexha 482 si punon? Ndr shkollat rron jasht Mmdheut t tij me fuqin bilvet (bijvet) gjuh e kujtes historike, e katundevet arbresh jipet vrtet e k u j t e s s . M e k u j t e s n e rit bixantin e zakone. Rruan me nder te msim i gjuhs arbreshe? Skanderbekut.Dheu i Huaj, ture u hapur daledal (Sportellistt arbresh si shkruajn? E Kush e di ndse, tek 200 vjetori i gjitonvet ltinj. Zun e krijuan nj kush i fo rmon msues i t dhe Bashkimit t Italis, Arbresht do t Letrs arbreshe. sportellistt? E kush kontrollon jen t gjall e t zgjuar si sot! O mos do Me motin pattin Istitucjone Qishtar e Formuesin?). Llexhat Krahinore si e t jen personaxhe t nj Rapsodije

M a r r p r e j M o d e r a t o r l i d h j a - a m e Kulturor. Luftuan me duar e me fjal ruajn gjuhn arbreshe? Sa vlejn e shtun,

pr t drejtat e tyre. Shoqatat kulturore dhe Revistat 30 prill 2011. Sa bn Arbresht pr Italin? arbreshe pr kto Llexha? Sa turres i Ripopulluan vende t shkret o t jipen atyre pr mos t vdesn?shkatrruar ka lufta e ka trmete o ka 150 vjetori i Bashkimit t Italis ka t kolera. Zotruan shpatn, shrbyen jet nj pik nsjeje ndr raportet Ital-dhera, kullottin dhen. Rruan t lir, Arbr. Arbresht jan Italian, po sepse Skanderbeku ashtu i kish edhe Arbresh. Nng duan t rrojn mbsuar. E lirin, demokracin e ndr rezerva indiane, po t trajtuar si p a v a r s i n j a m b s u a n e d h e gjith, e t nderuar. Gjakun e tyre e Italianvet: n do luft, m pare e m derthtin pr Italin, po gjuhn e pstaj se Garibaldi, derdhtin gjakun e kulturn e tyre s'duan t'i bjern. S'duan

GJUHA SHQIPEGjuha jonsht gjuh amtareQ e flasinT gjith shqiptart.

Gjith shqiptartN'Kraj e n'UlqinN Tiran e n PrishtinFlasin gjuhn ton t mir.

Porosia ime sht Mos ta humbim gjuhn tonSe sht gjuh e t'parve tanQ e ruajtn sa qen gjall. Teuta Gjebritaj

BOTN E SHOH N SYT E TUN kornizn e fatitVendosa fotografin timeAjo u b yllAty ishte syri ytShndriste i mbrthyerN'copza kristali,Prmes thjerrzave kristaloreU krijua deti plot valTi n te hodhe vshtriminE un brenda valvePash t ndrtuar qytetin antikIshte i grshetuar nga harqet e violinsAta lshonin tinguj magjepseE nga ata tinguj rrmbeva nj perl brenda saj ishte e fshehur zemra yteIshull plot shpresMikpritse e velanijeveQ bartin legjendat e kohsDera yte hap dritaren e gjithsisE n syt e tuShoh botn e praruar Esmeralda Lekperaj

MALETDeri n qiell t ngritura lartRet u prkdhelinMe pyje t denduraKullota t gjelbrtaJeni ju o male shushurim e gjetheveDrunjt e drejta si qirinjLshojn hije t fresktaShpirtin ta knaqin n pushimBilbilat me at zrin e mblPyjet me ajr t pastrGurgullima e ujrave t lumenjveBukurin ua shtojn. Jasmina Gjeniqi

JAM SHQIPTAREJam e lumturQ jam shqiptareQ flas shqipJam krenareFjalt e miaNuk jan rrenaSe kemi shqiponjnMe dy krenaNga vargjet e miaLe t'ushtoj maliGjuhn m t bukurE flet shqiptariI kemi traditatSikur motitSe jemi bijtE Kastriotit. Medina Cura

Kaluan 500 vjet e Arbresht e Italis ende po e ruajn gjuhn e mome shqipe

Arbresht dhe Bashkimi i Italis

Prgatiti Gazmend itaku, Ulqin

16 Tradit 36/2011

N Guci u prtri kishaShkruan: Shaban Hasangjekaj Gucis t cilt jetojn dhe punojn n

Nju Jork. N vendbanimin Dola t Gucis, m 13 Bekimin e punve t kishs s qershor 2011, n ditn e kremtes s restauruar t Shna Nout n Dola dhe t Shna Nout, n pranin e disa qindra trupores s tij, t ciln e kan sjell

famullitart nga Nju Jorku, e ka br arqipeshkvi i Tivarit Imzot Zef Gashi n pranin e meshtarve t ardhur nga viset e ndryshme dhe shum mysafir t tjer.Kryetar i i Kshi l l i t t Famullis s Gucis n Nju Jork, Nikoll Ded Grishaj, na b r i m e d i j e s e p r dhe valle autoktone burimore, t cilat u rikonstruksionin e objektit t ekzekutuan dhe interpretuan nga kishs s Shna Nout n Dola t antart e grupit folklorik t shoqats Gucis dhe pr truporen e tij kulturore Jehona e Kelmendit nga jan investuar rreth 200 000 Tamarja e komuns s Kelmendit t dollar amerikan t cilat i ka Republiks s Shqipris, n krye me tubuar Famullia e Gucis me kryetarin e saj Gjeto Dukaj dhe shum banim n Nju Jork dhe qytetar t tjer t saj nga Vermoshi, Miigen t SHBA-s. Selca, Tamrja e t tjera. Manifestimi i bekimit t ksaj Pr t gjith t pranishmit u shtrua vatre t fes katolike u prcoll drek solemne dhe koktej rasti.

qytetarve nga Gucia me rrethin dhe edhe me program t begatshm dhe t mbar komuna e Plavs, por edhe nga larmishm kulturor-artistik me kng Shqipria Veriore, Kosova, Malsia e Podgorics, Tivari e Ulqini dhe shum atdhetar nga diaspora, si dhe prfaqsues t institucioneve t ndryshme t komuns s Plavs n krye me kryetarin Skender Sharkinoviq, t Kishs ortodokse dhe t Bashksis islame, dhe mysafir t tjer t ftuar nga viset e ndryshme, n mnyr solemne sht br bekimi i punimeve n objektin e restauruar t kishs s Shna Nout dhe t trupores s tij. Famullitari i Tivarit dhe njherit prkujdessi i Famullis s Gucis, Don Simo Luliqi, i cili prcolli zhvillimin e punimeve n kishn e riparuar, na njoftoi se e gjith kjo sht arritur fal angazhimit dhe kontributit material t antarve t Famullis s

3Pra, si e ka domethnien therja e kaut pr dazm, edhe falja Shestanasit onin dash pr dazm e dashit pr dazm t djalit, sht shenj e dshirs q familja e re t shtohet (t lindin fmij, sidomos meshkuj). Ky adet i

Ndr Shestanas, dajat, hallat, tezet, bijat e martuara, djemt e mom disa mija vjet u ruajt deri von ndr shestanas, ka dajave, nipat prej motrave, djemt e hallave e t tezeve, t dshmon q jemi mbasardhsit e ILIRVE. Hera e fundit n gjith m t afrmit e dhndrit, pobratimat (vllamit), e jo ata Bratic (Ulqin), kur pr dazm u faln 36 desh, ishte m t fisit, n dazm t djalit onin dash (frlig). Dashi ishte i 7.10.1962, kur u martua Nika'j Stjeps Zefit Pjetrgjonit-zbukuruar me boj t kuqe (kabloshi dhe kurrizi) dhe me nga Nilonj. nj moll t ngulur n majat e brirve t prdredhur, shkruan 1.Gjok Dabaj: Shestani (vll.1), Ulqin-Tiran-Prishtin 2004:647

1 2 2, 3.Aleksandr Stipeviq: Ilirt /historia, jeta, kultura, simbolet e kultit/ Botimet Gjok Dabaj . Stipeviqi shkruan, se Ilirt n objektet Toena, Tiran 2002:376, :368-71.zbukuruese kishin edhe simbolin e dashit, i cili ka mundur t

ket edhe domethnien e simbolit t plleshmris.

Pak kryp

17Shoqrore36/2011

Pleqt - bekimi i shoqrisEdhe kt vit Kisha Katolike Bratic T vetdijshm pr kohn e vshtir q kto festa, i falnderojm murgeshat q Kullomz, m 23 tetor 2011, organizoi njerzimi po prjeton n shum fusha, japin nj ndihm t madhe n kt festn e t moshuarve pr t tretn her. mosha e tret sht pjes e ktyre fush, nuk duhet me harrua kngtaren Kjo fest gjithmon organizohet n vshtirsive t bots, kt e hetojm e re Izabella Lukiqi q na hijeshoj salln Chiara Luce Badano n do dit n ambientet n t cilat festn me kngn e saj, si dhe TV Kullomz, ku marrin pjes me dhjetra jetojm. Gjat ksaj feste kemi marr Teutn me gazetarin e nderuar Ibrahim t moshuar. Ata i shrben dhe i priten vendim q mos t jet vetm nj fest Berjashin. mir rinia, n 'mnyr e ndiejn vetm vjetore, por t angazhohemi n m t ri, atyre pr disa ore u zhduken aktivitete edhe me te shpeshta dhimbjet, rrudhat dhe mendimet se jan t ksaj forme. Si shqetsim t harruar apo t prjashtuar prej ishte, se nj pjes e te shoqris. moshuarve nga smundjet q i Dreka e shtruar pr ta nuk do t kishte kan, nuk u jepet mundsia, q kuptim, nse kjo nuk do t bhej nga t jen t pranishm n mesin dashuria q Kisha ka pr ta. ton, aty ku kan dshir.

Lindi ideja q nj pjes ushqimi q ka mbetur gjat fests, n mnyr t organizuar t iu drgohet atyre, q pr shkaqe shndetsore, nuk kan mundur t j e n n f e s t n Ky organizim festoj datlindjen e tret organizuar ata. dhe vazhdojm me punn dhe kujdesin S i f a l n d e r i m p r k t ndaj moshs se tret q kan aq shum organizim i shkon rinis pr nevoje pr duart dhe ndihmn ton. gatishmrin pr t shrbyer n Gabriel Grabanica

privatizimi n mnyr t dyshimt, mos mundsia e komuns s Ulqinit q t administroj me bregdetin ('T Mirat Detare' nuk i sjellin Ulqinit ndonj Biri im, Leka i lindur n Prishtin, me telefonova, m premtoi q do t ndihm t dukshme pr zhvillim). Jan bashkshorten Anitn, e lindur n takohemi, por ai, besoj ka qen shum i edhe disa ligje t Malit t Zi, ligje q Kryth (Ulqin), jetojn n Kanada. zn me pun. Amir Hollaj me premtoi pengojn t bhen nnshtetas t Malit Katr prindrit e tyre jetojn n Bratic e q ai do t'ia prcjell Vasel Sinishts t Zi femrat prej Shqipris t martuara Kryth (Ulqin) dhe jan nnshtetas t prmbajtjen e biseds. Me Halil n Mal t Zi, si dhe antart e familjes Malt t Zi. Anita ka nnshtetsin Dukoviqin nuk pata mundsi t t lindur jasht shtetit. malazeze. Leks dhe Anits n Kanada takohem. Bisedova edhe me Tahir U fol edhe pr autonomin q kan u lindi Simona. Kur nj prind sht Tahirin, kryetar i Kshillit Nacional t Suedezt n regjionin Aland t nnshtetas i Malit t Zi, ata ishin t Shqiptarve n Mal t Zi.Finlands. Pse edhe shqiptart, q n njoftuar q kan t drejt ta regjistrojn Me deputett q u takova nuk folm Mal t Zi (si mbas regjistrimit m bijn e vet n vendlindjen e nns vetm pr Simonn. Biseduam edhe pr 2011) jan 31.000 vet, mos t ken nj (Ulqin), ashtu q ajo t bhet shkollimin n gjuhn shqipe, n gjuhn autonomi brenda kufijve t Malit t Zi, nnshtetase e Malit t Zi. Mirpo, amtare, e cila do ta fitonte rndsin e si suedezt n Aland t Finlands q zyrtart e administrats e refuzuan vrtet kur t prdorohet edhe n jan 23.000.krkesn e tyre me arsyetim se Simona administratn shtetrore n trevat ku Sim Gjon Dobrecika lindur n Kanada dhe Leka nuk sht jetojn shqiptar n Mal t Zi.

nnshtetas i Malit t Zi. Botimi i nj gazete t prditshme n Ky veprim nuk m'u duk i drejt, pr gjuhn shqipe do t ishte mnyra m e 'arsye iu ankova deputetve shqiptar, mir pr t penguar shkombtarizimin e pa marr parasysh ciln parti ata shqiptarve, t popullit autokton n MZprfaqsojn. Un mendoj, Klubi i Shprngulja e shqiptarve, ikja prej deputetve, t gjith deputett kan trojeve t veta, trojeve q ia u lan detyr hyjnore t bashkpunojn dhe t trashgim t part, strgjyshat e bashkveprojn pr mirqenien e strgjyshet, sht e kamotshme dhe nuk votuesve t vet, por jo t shkelin t po ndrpritet; numri i shqiptarve n drejtat njerzore dhe nacionale t Mal t Zi pr do dit po paksohet. tjerve. N gusht 2011, u takuan me mua Arsyet jan moszhvillimi i trevave t Amir Hollaj, Genc Nimanbegu, banuara me shqiptar, moskthimi i Mehmet Bardhi dhe Mehmet Zenka. pronave t grabitura n kohn e Luigj Shkrela, t cilit tri her i monizmit (p.sh. ullishta n Valdanos),

Bised me deputett

Sa t drejta kan shqiptart n Mal t ZiPapunsia e shqiptarve n Mal t Zi sht pes her m e madhe se mesatarja malazeze. N Gjykatat e Malit t Zi nuk ka asnj gjykats shqiptar. N organet e shtetit ka mbi 50.000 t punsuar, ku pjesmarrja e shqiptarve sht e parndsishme (m pak se 0.3%). (Shkurt 2010)*

N botn e sotme do t ndshkoheni, nse nuk e thoni mendimin e vet (Paolo Coelho).

18 Letrsi 36/2011

Letrsia dokumentare e Buxhovit

Manifestimi i sivjetshm i sht kushtuar veprimtaris s shkrimtarit dhe publicistit t njohur nga Kosova, Jusuf Buxhovi. Me kt rast sht pruruar romani i tij i fundit Lufta e fundit e Bashkim Kosovs, pr t cilin ka folur kritiku letrar Ramadan Musliu.

Kshilli Nacional i Shqiptarve n Mal t Zi n bashkpunim me Organizatn joqeveritare Harmonia organizuan m 7 gusht 2011 manifestimit letrar Dita e poezis shqipe Shasi 2011.

Kryetari i KNSH-s, Tahir Tahiri, n emr t organizatorit ka thn se ky institucion q prfaqson dhe prezanton shqiptart n Mal t Zi, nj vend t merituar i ka kushtuar edhe kulturs si nj vler e mirfillt dhe e pazvendsueshme e popullit shqiptar. Koordinatori i manifestimit, Ibrahim Berjashi nga OJQ Harmonia, ka thn se pr mbajtjen e ktij manifestimi kan zgjedhur Shasin sepse ai sht nj ambient shum intim, nj ambient i cili vrtet i frymzon krijuesit.

Manifestimi i sivjetshm i s h t k u s h t u a r v e p r i m t a r i s s s h k r i m t a r i t d h e publicistit t njohur nga Kosova, Jusuf Buxhovi. Me kt rast sht pruruar romani i tij i fundit Lufta e fundit e Bashkim Kosovs, pr t cilin ka folur kritiku letrar Ramadan Musliu. Sipas tij, momenti aktual e shtron nevojn q t

kaprcehet letrsia e figurs, letrsia e metafors, q letrsia t trajtohet edhe si nj lloj dokumentariteti, q t dshmohet ekzistenca edhe n planin historik, edhe n planin aktual, gj q e bn romani i Buxhovit. Ismet Kallaba

Nga libri ULQIN, TI KALA - HAJRO ULQINAKU

Naim dhe Sami Flamuri

KOHA E SHEGS*

KJO PLLAJ ASHT E GOSPJA MARADihet se Sknderbeu, kryezoti i shqiptarve, kishte lidhje t ngushta me Balshajt dhe Ulqinin, q nga koha kur ati i tij, Gjoni, kishte martuar aty vajzn e vet, Jelln, me Gjergj Balshn i cili e kishte kulln e vet po aty. Asgj nuk sht rastsi, fal' Perndis. Q t jemi koherent me kohn dhe frymzimin hyjnor, duhet t shtoj se fati i madh deshi q ta kryej zbulimin e varrit t motrs tjetr t Sknderbeut gjat nj vizite krkimore jo t rastsishme. T kujtohet, vlla Sami, se sa her ishim rrekur ta zbulonim kt varr a t mblidhnim nga t thanat e ndr t dhanat fakte pr kt zonj. Pra, i kishim rn n er me koh e ai varr duhet t ishte aty ku ajo kishte jetuar, por vetm kaq. Dinim se ajo ishte martuar n Mal t Zi. Quhej Mara Kastriota (Kastrioti) dhe ishte e madhja ndr motrat. Sipas dijenis, ajo ishte martuar me kryezotin e Zets (Malit t Zi), Stefanica ernojeviin (Gjuraziun) q mori pjes n 'Kuvendin e Lezhs' m A.D. 1444, si fisnik q ishte. Edhe pas largimit t tnd pr n Australi pr pun t familjes un mbeta gjithmon n krkim, me dshir n zemr po pa mundur t avitem tek ajo q krkoja dhe pa mundur t gjejm gj. Por si thuhet n proverb ai q krkon, gjen. Kshtu e desh fati, vlla. Fati desh t na gostiste dhe na shprbleu. Varrin e saj dhe t t shoqit e gjeta t ruajtur fare mir aty buz liqenit t Shkodrs, n ishullin Kom, afr kshtjells s tyre n Zhabjak. Mbahej pr mrekulli, n nj manastir t vogl. Ndoshta e ruante vet Zoti, se nuk vura re dor t kujdesjes njerzore. Ishte br me rrasa mermeri t skalitura, q stolisur me rozeta q vinin varg njra pas tjetrs. Rozetat mbulonin trupin e gjat t saj, ndrsa n pllakn e 'Zojs Mar' shquhet edhe mbishkrimi, shkruar n sllavishte t vjetr:KJO PLLAJ ASHT E GOSPJA MARAFrancezi A. Degrand ka botuar n Paris m 1901 Kujtime nga Shqypnia e trmalt (Souvenirs de la Haute-Albanie). Ai shkruan se ka

marr pjes n zhvarrosjen e varreve, mu aty te hyrja e kshtjells, nga ana e gjirit shkmbor dhe se n njrn nga pllakat ishte shqyti, mburoja, me ujkun dhe shqiponjn dykrenore. Profesor Bozho Kosti i ka par dhe shnuar ato pllaka dhe ka dshmuar se dy gra (crnogorkat) malazeze, me veshje kombtare, prvidheshin duke marr eshtrat e prej aty t'i hidhnin n det. Ato paguheshin pr kt pun, sigurisht. Ky sht nj rast i shmtuar i prpjekjeve pr t humbur gjurmt e lashta t shqiptarve, pr ta sllavizuar

principatn shqiptare t Balshajve duke i shtuar llagapit t tyre iq dhe viq, vi. Po historit e ktij vendi t vogl nuk kan fund dhe as q mendojm t'u nxjerrim fundin. Duam t vijojm rrfimin me historin e Balshajve shqiptar, histori q grshetohet me nj emr t madh, jo shqiptar e jo m i lufts, por besimit. Aty rreth vitit A.D 1368, pas Krishtit, Balsha ndrroi fen nga ortodokse n katolike dhe kishte nn sundim viset nga Neretva e Hercegovins gjer n Presp dhe Ohr n Maqedoni, duke riprtrir kshtu nj perandori ilire katr her m t madhe se Shqipria e sotshme.

*Pjes nga libri ULQIN, TI KALA (proza pr Ulqinin) prgatiti Hajro Ulqinaku,

botoi Asociacioni Ulqini, Ulqin 2011, faqe 527. Prgatiti Gazmend itaku, Ulqin.

19Manifestim36/2011

Shkruan: Leonora Hasangjekaj nga t gjitha ant. M s shumti djem dhe Murin si jan: Ditt e boronics, Vera vajza. Muzika kumbon n t gjitha ant. kulturore e Gucis, takimi gjithpopullor

N luginn piktoreske dhe atraktive Luhen vallet tradicionale shota, Alpet shqiptare n Vuthaj, takimet Grebaj, rrz Bjeshkve jo larg Gucis, e hallaturko. Dgjohen edhe kngt e vendlindase me 13 korrik dhe 2 gusht n cila koht e fundit sht shndrruar n vjetra gucjane t cilat dikur dgjoheshin me Krojet e Ali Pashs dhe t tjera, jan baz e vendbanim eko-turistik dhe rekreativ, m admirim. Dgjohen biseda n gjuhn mir pr promovimin e bukurive natyrore 31 korrik 2011, sht mbajtur manifestimi dhe t lokaliteteve turistike t ksaj Dita e diaspors, i pesti me radh, i cili komune dhe n mnyrn sa m t mir e mbahet n kuadr t manifestimit Vera e prezantojn Komunn e Plavs dhe Malin Gucis. Financues dhe organizues i tij e Zi.sht fondacioni Gusinje nga Nju Jorku Ndrkaq koordinatori i fondacionit dhe sht i menduar ashtu q t'i bashkoj Gusinje me seli n Nju Jork, Sulejman-bashkatdhetart nga diaspora me qytetart Syl Gjonbalaj, i ka prshndetur t e Plavs, Gucis dhe Murins me rrethin, pranishmit dhe i ka falnderuar pr por edhe t tjer nga viset e ndryshme t pjesmarrjen masive; n veanti i ka Malit t Zi dhe m gjer. shprehur mirseardhje dhe qndrim t Kt dit kan ardhur n Grebaj disa kndshm n tubimin Dita e diaspors, mijra vendlindas Gucjan e Plavjan, kryetarit t Komuns s Kelmendit t dhe mysafir t tjer, q ktu t takohen pas Republiks s Shqipris zotri Gjeto dy, pes, dhjet ose m shum vitesh. Jan Dukaj.ktu t pranishm pothuajse nga gjith Pr t pranishmit n kt manifestim tani shqipe, angleze, franceze, spanjolle, dhe t bota, m s shumti nga Nju Jorku, m tradicional, pas hapjes solemne sht tjera.Gjermania, Zvicra, Suedia dhe shtetet e organizuar program i pasur dhe i larmishm Jetojm tr vitin pr pushimin vjetor - pr tjera t Evrops. muzikor dhe kulturo-artistik, n t cilin kt dit dhe pr 2 gusht, dit kto q na i Lugina e Grebajs kt dit ka qen jan prezantuar kngtart: Mahir hapin prkujtimet e fmijris, na hapin qendr e bots - prplot rini dhe gjallri. Burekoviq dhe Veri Behluleviq, si dhe zemrn dhe shpirtin. Nuk ka gj m t Q nga ort e hershme t mngjesit kolonat antart e shoqrive kulturo-artistike: bukur n kt bot se vendlindja Gucia e disa qindra automjeteve me targa t Xhafer Nikoeviq nga Gucia, Pllavsko jon e dashur, thon disa sish dhe shtojn se jashtme jan drejtuar kah kjo lugin Jezero nga Plava dhe Behar nga Nju ky sht vendi m i bukur n bot.piktoreske. Problem ka paraqitur vetm Jorku. Kryetari i Komuns s Plavs, Skender vendi pr parkim. Mirpo njerzit nga kto Programi i manifestimit ka zgjatur deri n Sharkinoviq, i ka prshndetur disa mijra hapsira disi gjenden n kto situata si ort e vonshme t mbrmjes, pr tu qytetar, t cilt jan tubuar pr Ditn e jan gjendur n vendet e huaja ku jan vazhduar pastaj n korzo n sheshin e diaspors. Ai n fjaln e rastit posarisht prballur me probleme t ndryshme Gucis deri n ort e mngjesit t dits s ka theksuar se kto manifestime t cilat jetsore. Kt dit n Grebaj ka plot njerz nesrme.gjat vers organizohen n Plav, Guci dhe

DIASPORA RRZ BJESHKVE TE GUCIA

Shkruan don Gabriel Grabanica nevoj. Ndou n Bratic, n ambient t hapur u Po t enjten mbrmje n sheshin e shn organizua turniri n Shah dhe Skamil.

Shna-Nou (shn Ndout), pajtori i Kishs Ndout n Bratic u b nj gar m biikleta, Morn pjes 12 shahist profesionist t Katolike n Bratic, pr her t par u fitues gare doli Aleksandr Marnikoviqi. trevs s Ulqinit; ishin nn prkujdesjen e festua me nj mori aktivitetesh sportive, Mbas gare u bisedua pr themelimin e nj shahistit t mirnjohur Gani Bisha. Garat kulturore e fetare, t cilat jehuan n qytetin klubi biikletistesh, pasi q mungon n ishin t forta dhe deri n ort e mesnats; ton dhe rrethin. trevn ton. vetm n lojn e fundit u b i ditur fituesi.

Isht nj nat mjaft simpatike dhe vllazrore.T dielen, m 12 qershor, vigjilja e fests s shn Ndout, t gjitha rrugt onin n Bratic, n Sheshin e Shn Ndout. N orn 18.00 filloi Mesha Shenjte, e udhehoqi Don Palush Gjinaj, famullitar i Kishs n Shn Gjergj dhe Kllezn. Mbas Meshs jehuan tingujt e kangs dhe vallet t grupeve t Shkodrs, Shtojit dhe vallja e shumpritur Shestanase. Nuk munguan kngt e kengetareve t reja: Rita Lulgjuraj, Vera Barloviq, Barbara Shkreli, Izabella Lukiq. Pas programit u shtrua nj koktej vllazror nga familjet e famullis. Manifestimi ditt e Shn Ndout u prmbyll Festimi filloj t han (06.06.2011) me M 9 e 10 qershor, t premten e t shtunn u m 13 qershor, ditn e fests me Meshn turnirin futbollistik, ku morn pjes 12 mbajt turniri n volejboll n Ran t Shtojit qendrore t udhhequr prej meshtarit Don ekipe t trevs s Ulqinit. Prfundoi t (plazhi Toni Grill). Morn pjes 10 ekipe; Pal Tunaj nga Kosova. Ky manifestim hyri enjten ku fitues doli ekipi Lali Comerce garn e bn t fort dhe interesante n kalendarin e manifestimeve tradicionale kundr ekipit Kllezna. Turniri pati qellim sidomos ekipet e Tivarit dhe Podgorics. qe do t mbahet n vendin ton.bamirsie; t hollat e mbledhura me rastin Fitues doli ekipi i Tivarit - Bleck Mamba.

e ktij turniri iu ndan dy familjeve n Po t shtunn mbrma, n sheshin shn

MANIFESTIMI DITT E SHNA NOUT

20 Popullore 36/2011

Jean-Leon Gerome (1824-1904): Shqiptart luajn shah / Koha kure sundoi Egjiptin dinastia e shqiptarit Mehmet Ali Pashs (1805-1955) /

O, sa zor me kjen njeri

Ishin mledh shoqnija n'dhom,Kuven mante gjyshi Tom: Un i musha njiqin vjet,Krejt pak nxuna n ket jet.do ken e thrrasin njeri,Sa desin me ner nuk di. M'u mush men'ja me u pvet: Sa n'qin meritojm me met? Keq na bje numrin me zhblue,Se na kapen ty e mue,At'her kish me kjen ma zi:Kurrkuj mos me'j than njeri.P'j r vetit me qeder,Kurr nr popull burr nuk del.*E shkruar m 1971

Gjon Nik Dobreci (1899-1977), Bratic, Ulqin

S'kena pse na m'u idhnue,Zot, ka ka kyj Mali Zi Sa pr Hotin, kjotht bekue, Ve se Gruda ka ngabue,Zot, ka ka kyj Mali Zi,Bela jo, po m'duket mue; Qi ban lutht me milici,Kan zan rob nja tetqin vet, Z'do Itale, por Rusi. Nja tri plaka pos kan met,Pak ma von mas luthtet funit, ojn haberin n'Tuz me dvet.Do me than t'Jugosllavis,Pos ka than Stank presedniku:Ja ve pushkn Italis;-Si t'i pshtojm na kti rrziku,Shum kjen vra e shum kjen gri,Mos punotht gja metaliku,Si igballi e Karadaku.Pa vones u mor gjaku,Shkoj e njoma pr t thatin.Kur n Bajz u dha kushtrimi,N'kam u ue Gjo Martini,Vrap n rrug kah Traboini,Kur n Bajz ka ra kumona,N'jev katuni, n'jev Zagora,N'kam jan ue do sokola, Se me emn na p'u thona,Pjetr Duli e Nik Toma,Burra t'mir nr male tona;

Thon kan met nja dymdhet mi, Kan nis trimat me luthtue, Malazez, ma shum ushtri. Kan marr rrugn me udhtue.Kur komita mori malin, Pasha Zotin, kjotht ludhdue,Pos ka than Sav' komanduari: Kan nis trimat me ba be,Kam lidh besn me Prenk Calin, Do't bajm dekn pr atdhee n'Gusinj e n'Vir Pazarin, Jo ndryshe, por si me le.Por z'di 'thot Mul Bajraktari. Te Ujgjetja kur kan shkue,Puna doli si kje nis, Po thot Pjetri: Kuku mue,Sikur Preka ish ujdis, Mue zana m'ka shitue,Zeta e Kui met pa prish. Dokumentat kam harrue,Nji marak ka kjo Malsi, Z'di 'me ba, as kah me shkue,Ashtu Plav, ashtu Guci, Me Mark Zefin jan takue,Me nis luthtn, n'Zet me hi. Te kushrini, jo n shpi,Si po thon, e dhan kushtimin Kur po vjen kjo milici,Vasel Coka e Dok Martini, Me do cuba t'Malit Zi.Pjetr Zeka brigadiri 'lypin ktu, brtet zabiti,ojn te frati Traboinit, T'madh e t'vogl i uditi,Me kumon me dhan kushtrimin, Tomobilin e afriti,M'u bashkue te Mullini. N'tomobil u tha me hiTe Mullini jan bashkue, Edhe'j nisi pr Mal t'Zi.Frati Hotit n'kam u ue, S'kje inad, por gabimi.Gjidh Malsia e ka rrethue: N'qaf t'Kokotit i kan ue,-Pa nigoni krent e Malit, I kan gri e'j kan coptue,Kam urdhen pej xheneralit, Si pr daj t'kishte kjen shkrue.Me dal n'Vrane n maj t'malit, Kur t'vinj koha kan me dvet,Po jav la nji porosi, Me'j pru eshtrat n'katun t'vet.Nigo Hot edhe Malsi: Robve u dhasht Zoti kivet.Zeta s'shtrohet me marri,

E krijoi Zef (patr Leonard) Tagaj (1911-Tuj ba plak e magjypi,1944), i biri Gjergjit Luks Kol-Tag's, prej Tuj marr berre, lop e thi.Ljares.

Si kje nis, Zeta u shtrue,Tregoi Mara (e lindur m 1928-), e bija'e Gjergjit

Urdhri fratit s'u nigue,Luks Kol-Tag's, e shoqja'e Gjonit (i lindur m 1921-)

U dhan mas plaket trim e grue; Kols Gjonit Kolgjonit-Nilonj, Ljare, m 24.7.2011. Ljarja, katund malor n jug-perndim t Liqenit t Rrok Mariqi n'kam u ue:Shkodrs, n faqen e bjeshks Rumi, pjesa Nji fjal burra me'm nigue, perndimore e Kranjs, rrethi i Tivarit.

1. Patr Leonardi, 2. motra Mara, 3. Kol Pjetr Doda, 4. Pjetr Nushi

1

2

3

4

Luci Niks Markut - Jankonj me tezen Maren dhe t shoqin e saj Gjonin e Kols Gjonit, n Ljare

21Popullore36/2011

Mori ik i shkon pr brym

Mori ik i shkon pr brym,S'po t'len dhjami me marr frym,Me marr frym e me pushua,Rixhaxhit dua me t'i ua.- Nuk kan lazm me m'i ua,Kur t'um mushet mendja mua, I marr bulerat e dal n krua.Po n'dvet nana pse je vonua, Kroni i keq ish trumbullua,N'skaj t'shamis e kam kullua.- Hajt bre ik, mos m'rrej mua,Djemt' e ri ty t'kan mashtrua.ka ka ftyra i t'u ka zverdhua?- M'rrshitn nallet, keq jam rrxua!- Hajt bre ik mos m'rrej mua!ka kan flokt' i t'u kan ngatrrua?- S'po kam are pa t'kallxua,Djemt' e ri mua m'kan mashtrua.Ta thejn mndjen ty n'pleqni,E jo mua, nan, axhami,Tue i ra fyellit me sharki.

Kndoi nj grup vajzash i fshatit Jasenic t komuns s Plavs n bjeshkn Potkobill, n korrik t vitit 1976.Shnoi: Shaban HASANGJEKAJ, Martinaj, Guci

Ku ke ik kur qita pushk (Vuthaj)-Ku ke ik kur qita pushk?*-Kesh tu'j mjel delmen kallush.Kesh tu'j mjel delmen bardhoke,Prej habie mola n'tok. Gjeti e zeza o njeto flok!Gjeti e zeza o flokt e g'jata,Mlidhni nn qitmi prpara.Mlidhni nn hapni pr shpin, T shoh djalin en njt rudin,T'ja shoh ugit sa mir po'j vijn.Shpesh p'e shpraz djali alltin,Tna kokrrat knej po'j vijn;Tna kokrrat knej prej meje Djal, m'i qiti mt prej kreje!*Mar prej Idriz Xh. Ulaj, KNG DHE VAJTIME NGA KRAHINA E PLAVS DHE E GUCIS, Instituti Albanologjik Prishtin, 2009:66.

Kjo syzeza po korr bar(Vuthaj)Kjo syzeza po korr bar,*Vjen ni djal: -O, puna e mar!-T mar pa, lum dada djal!A po vjen me m'nimue pak?Kan marr rnin gjn e gjat,Kan rnin tue gushtue,Shoqi-shojit ju kan afrue,-A je fol, djal, a je martue?A p'e merr, o, tme motr?Mos m'qit kodr e m'kodr,Kodr e m'kodr, breg m'breg,Sa ep motrn, pse s'vjen vet?! *Mar prej Idriz Xh. Ulaj, KNG DHE VAJTIME NGA KRAHINA E PLAVS DHE E GUCIS, Instituti Albanologjik Prishtin, 2009:84.

Vaji i malsorit(Vuthaj)O, ku jini ju qyqe i s'knoni,O, ku jini ju zna i s'znoni,O, ku jini ju ort e malevei e lat Malsin e shkret,i i lat malsort m'u tret,i i harruet amanetet e t'parve?!A po shihni sa jemi vetmua, A po shihni n''grad kemi shkue?A po shihni se sa kemi mrzi,Pa zot, pa shpres n'Malsi!?K'to nuk jan nrrat e gjumit,Po k'to jan thirjet e funit!Me i dal para ksaj stuhijeE me pshtue kyt ven Malsije!O, ku je, bre, e mjera Shqipni,i s'p'e sheh t'shkretn Malsi!A je e gjall, a vet je mekipo i len malsort me hjek?!Metm gjall, dekun mi dh,Qe pes thmij s'na kan l.Kan met Vuthajt pa djelmni,Sikur malet, medet, pa pipa t'ri.Ka met Hoti n'pleq e plaka,S'i knaq dreka, s'i knaq darka!Met Arzhanica pa pleq, pa t'ri, S'i gzon daj, s'i gzon miqsi! Kan met Pepajt n pak shpi,S'u vjen vlla, s'u vjen as bi!Kan met Hakajt anej lumit,Sikur Martinajt prreth drumit!Druajn fatin e vllazneve t'nnloksi u fshin, medet, prej trojeve

1t'Noks!

1.Noka strgjyshi i banorve t fshatit Nokshiq.*Mar prej Idriz Xh. Ulaj, KNG DHE VAJTIME NGA KRAHINA E PLAVS DHE E GUCIS, Instituti Albanologjik Prishtin, 2009:237.

Rash me fjet e pash ni nrr(Martinaj)Rash me fjet e pash ni nrr,Me shit babn, me shit nnn.-Nn e bab si me i shit,A s't'vjen marre, se t'kan rrit?!Shite, djalo, vashn tte!ou, bre vash, m'u shtrgueSe n'pazar po due me t'ue!' ue vasha e shtrgue,Pr Pazar tek jan fillue.N'gjys t'rrugs kur kan shkue,Jan ul pak pr me pushue,Tek po vjen ni beg n kal:-Sa e man, dai, kyt mll?-S'e maj shtrenjt, treqin dukat.Ka xjerr paret e po ja ep.E merr nusen, e on n'shpi t'vet.Ka b dasum tri dit e tri net.Ka ardh vakti me hi n'gjerdek,Pllum i bardh ju ka hi nrmjet.-'k, bre pllum, tn ky siklet?-Si bjen motra me vlla t'vet?!Brof, n'km djali ue,Ka kap motrn, jan prqafue.Prej kah je, more ti bi,A e ke nnn, a ke gjini?-Ni bab plak, ni nn pa sy,Ni vlla t'vogl e kam pa ln,Rexh Demiri i kan pa thn.-Rexhe Demiri ' jam vet!Miku mikut po'j on fjal:-Ec e merre, dai, kyt mll,Pare e nuse t'kjoshin fal,Nusja motr mue m'ka dal.*Mar prej Idriz Xh. Ulaj, KNG DHE VAJTIME NGA KRAHINA E PLAVS DHE E GUCIS, Instituti Albanologjik Prishtin, 2009:301.

Tony Blair i thot Bill Clintonit*:Ne nuk do t lejojm gjenocidin. Kjo sht nj betej midis t mirs dhe t keqes, midis civilizimit dhe barbarizmit. Kjo sht nj prgjegjsi e jona e krishter pr mbrojtje t njerzimit.*Para 24.3.1999, kur filloi intervenimi i NATOs n Kosov.

ka i ka hije Perndis, nuk i ka hije bagtis (latine: Quod licet Jovi, non licet bovi; S.Gj.D).

Mos u ban masha tjetr-kuj(popullore).

Shi-shi, rash-o-tiLage tokn gjith unji,Rrite grunin, bane breg,Pastaj dielli le ta pjek.(Shnoi SGjD)

22 Poezi 36/2011Agim Gashi*

...Nobelists s par shqiptare

Nji shqiponj kreshtash shqiptarepr Indi u ba udhtare,u nis Gonxhja pr Kalkutnmes tmjerimit me u fut -misionare e dashnis engjullore e vorfnis,Lum e lum poplli qi tdha,lum e lum poplli qi tka!

E prcolln baba e nana,e prcolln vlla e motr dy lot peng i la n voterMori Gonxhe Bojaxhiufat i mir n jet t priu.Vash fisnike e burrnore me guxim zemr arbnorenise punn me bekim bes shqiptare e prkushtim,ti su ndale asnjihernndihm u erdhe njerzve tmjer;jetn fale pr t tjer,Lum e lum poplli qi tdha, lum e lum poplli qi tka!

Kudo njerzve u ndihmovenshpirt pak drit ua dhurove,ua ndale lotin nbuz,ua sherove dhimbjen nzemr ua prtrive jet e emn.Npunn tande humanitareishe motr e arsimtare.E ma von, besa, t than Gonxhe, ty t quejtn, Nan, Krenari e kombit tonNan Tereze, kudo tthon.Lum e lum poplli qi tdha,lum e lum poplli qi tka!

Nobelistja e par shqiptaregrue e urt edhe krenare pr tan botn Nan u bane.Pr mirsi ti kurr su ndale.Ngrite shpia e spitale,ele shkolla e internateshum t vorfunve u solle fate,mu si nan ti u flijovesi fmij ttu tan i pranove.Ora e bardh, ti, e vorfnimit,shpres e drit-o e mjerimit.Lum e lum poplli qi tdha,lum e lum poplli qi tka!

*Marr nga libri n botim "Epoka e nderit". Knduar m 1990 me rastin e 80-vjetorit t lindjes dhe sot pr nder t tridhjet e nj vjetorit t marrjes s mimit Nobel. E vlersuan lart Elida Bupapaj, Sh S No, Hazir Lulaj, Hasan Cullaku dhe 94 t tjer.

MOZAIK KOHRASH

N'ujvar shndrrohesh dhe melodi shekujsh n vrapim pas rrjedhs.

T ndjek errsira mes muresh ti shprthen n bardhsi ecn me kohn.

Kaluar ka npr furtun motesh, tani ecn me hapa ngadhnjimi shoqja ime e jets. #PA TITULL

Mbjell e kam dashurin n kraht e shpendve, n damart e duarve, n shkreptimat e syve, n gulfimin e qeshjeve, n thurjen e shikimeve, n flokt e shpupuritura,n buzqeshjet e mngjesit, n shpirtin tnd o e pa emr.

S'krkoj m tepr prej teje, vetm t bhesh sorkadhe, - rrmbim i ndrrave t mia.

Gjok Dabaj*

MALLKOJ LOTIN Q M ZGJOI

Dal n kodr e shoh ShestaninHer n kodr e her n qaf Shoh shtpit e shuaj mallin I el syt e i mbyll prap

Si n djep prkunden kngt:Tufa dhensh e tufa qengjash, Me vrap fmijt vend m vendO, mos m ik, Shestan, prej ndrret !!!

Syt mu ndodhem t'i mbaj mbyllurM rrjedh loti, m tradhton:Shoh katundet ferrash mbytur !Vetiu loti gurgullon.

Shembur kulmesh, rrzuar muresh,Barra t egr tundin flett,Kalbur drrasat shiut dhe ujrash,Ku dikur prkundnim djepet.

Nuk ka kova q krcasin,S'ka blegrima e kmbor,S'ka m nna q thrrasin:-Hajde, bir, se u b von !

S'ka as shkolla, as nxns nuk ka.S'ka as nuse, as vajza tmblore, As s'ka valle, as kng n zMallkoj lotin q m zgjoi:Qesh n ndrr, po pse m zgjove?!

Gonxhe Bojaxhiut Nans Tereze BALLAD

A thue kullat mbulue i ka bari?A thue motrat djeg i ka malli?A thue nanat presin t ngrata?A thue dita ndryshon nga nata? T fala t ojm, djeg nga mrgimi,jeta larg teje s'na sjell pik gzimi,ditt t gjata, nett t pagjum,shpirti nga malli po bahet shkrumb. Si tuf e trembun n vende tjera,pa diell, pa lule na vjen pranvera,e stin e vite shkojn pa u vu re,un i malluemi yt,i shtrejt Atdhe!

Xhenc Bezhi, Salzburg, Austria

Kraj, Albania, Studio Marubi 1897, Shkodr

Shaban Hasangjekaj

*Shaban Hasangjekaj, Martinaj, Guci, m 5.12.2010.

Pjez, 25 gusht 2011.

*I lindur n Gurrz (Shestani Nalt, pjesa perndimore e Kranjs, n jug-perndim t Liqenit t Shkodrs, rrethi i

Tivarit, Mali i Zi). Tash jeton n Durrs.

23T ndryshme36/2011

Ndihma Shoqats Don Gjon Buzuku

Pr aktivitetet e folklorit si dhe pr simpozium shkencor ndihmuan:

Vahid Qazim Cenaj, Foto Studio-Video ARS, Ulqin (foto-shrbimi)Zefi Gjonit Lucit Nojs-Kovai (Pema), Villa BINDI, Ulqin (akomodimi i pjesmarrsve) Organizata Turistike Ulq