rom in de kinder en jeugd psychiatrie door annelies bovenhoff klinisch psycholoog-psychotherapeut...
TRANSCRIPT
ROM in de kinder en jeugd
psychiatrie
Door Annelies BovenhoffKlinisch psycholoog-psychotherapeut
Hoofd behandelprogramma 6-12 jaar Fornhese Almere
Waar werk ik?• GGz Centraal; een organisatie voor geestelijke
gezondheidszorg.• Werkgebied: Flevoland, Gooi en Vechtstreek, Oostelijk Utrecht,
Veluwe & Veluwe Vallei.• Wij behandelen, begeleiden en ondersteunen mensen met
psychische problemen opdat zij de regie over hun eigen leven kunnen houden.
• Jaarlijks behandelen we ongeveer 40.000 cliënten.• Onze patiënten worden meestal verwezen door de huisarts.• Wij werken intensief samen met de algemene ziekenhuizen, de
RIAGG, de forensische psychiatrie, de verslavingszorg en de RIBW-instellingen.
Kinder en jeugdpsychiatrie• 0-18 jaar (0-23 jaar)• Medisch specialisme:
- wet WGBO; behandelrelatie met wettelijke vertegenwoordiger van het kind
- privacy regelgeving en beroepsgeheim
• Beoordeling van de niet-normale ontwikkeling t.o.v de normale ontwikkeling
• 2e of 3e lijns voorziening (verwijzing vindt plaats na een eerste medische beoordeling of screening)
Psychiatrische stoornis
Klachten:• Hebben geen ‘’lichamelijke’’ oorzaak• Zijn beperkend voor de ontwikkeling en het
functioneren• Komen voor in meer dan één milieu
3 levensgebieden - milieus
• 1e milieu thuis, gezin
• 2e milieu school, opleiding, (werk)
• 3e milieu leeftijdgenootjes, vrije tijd
met hobby’s/clubs
Psychiatrische problematiek
• Ligt grotendeels bij het kind zelf (i.t.t. psychosociale problematiek) en:
• Wordt mede bepaald door erfelijke factoren• Onder invloed van omgevingsfactoren kan de
psychiatrische stoornis zich ontwikkelen en zichtbaar worden in de klachten die het kind heeft.
Taak van de kinder en jeugdpsychiatrie
Antwoord geven op de vraag:
• Wat is er aan de hand;- Wat is van het kind zelf?
- Wat is de invloed van de omgeving?
• Wat kunnen we er aan doen?- Welke behandelingen zijn aangewezen?
- Welke ondersteuning is daarbij nodig?
• Diagnostiek en behandeling
Werksetting• Werken in multidisciplinaire teams• Gebruik 4 grote referentiekaders:
- Psychoanalytisch
- Leertheoretisch
- Systemisch
- Cliëntgericht• Ontwikkelingspsychologie• Ontwikkelingspsychopathologie• Informatieverwerking theorieën• Medische kennis (somatische stoornissen, syndromen e.d.)
Stoornissen op de kinderleeftijd (DSM IV)
• Pervasieve ontwikkelingsstoornissen (o.m. autisme, stoornis van Asperger)
• Aandachtstekortstoornissen (ADHD)• Gedragsstoornissen • Zwakzinnigheid/zwakbegaafdheid• Leerstoornissen• Communicatiestoornissen• Voedings- en eetstoornissen• Tic stoornissen• Stoornissen in de zindelijkheid• Separatie-angst stoornis• Selectief mutisme• Reactieve hechtingsstoornis
Stoornissen (vervolg)Stoornissen die ook op latere leeftijd kunnen voorkomen zoals:
• Angst stoornissen (angst, dwang)• Stemmingsstoornissen (depressie)• Eetstoornissen• Slaapstoornissen• Psychotische stoornissen• Persoonlijkheids stoornissen.
Diagnostiekfase• Psychopathologie onderzoek• Ontwikkelingsanamnese
• Psychologisch onderzoek (intelligentie, neuropsychologisch, persoonlijkheid)
• Ouderanamnese• Gezinsdiagnostisch onderzoek• Sensomotorisch onderzoek• Schoolobservatie• Orthodidactisch onderzoek• Groepsdiagnostiek
Behandelmogelijkheden• Medicatie• Ouderbegeleiding• Psycho-educatie• Therapie voor het kind/jeugdige (individueel of
groep)• Gezinstherapie• Dagbehandeling• Klinische opname• Logeerhuis
ROMCKAPromckap.org
• Routine Outcome Monitoring
Consortium Kinder- en Adolescenten Psychiatrie
Samenwerkingsverband van kinder- en jeugdpsychiatrische instellingen
Gezamenlijk ontwikkelen van een ROM methode voor kinder- en jeugdpsychiatrie met als doel kwaliteit verbeteren
Doelen ROMCKAPOp niveau patiënt- behandelaar
• Terugkoppeling behandelverloop ( zichtbaar maken van de verandering)
• Behandeling bijsturen• Signalen van risico bij pt herkennen• Pt nog meer bij de behandeling betrekken
Doelen ROMCKAP
Instellingsniveau
• Betere zorgtoewijzing• Behandeleffecten behandelprogramma’s
meten en indien nodig bijsturen• Kritische zelfreflectie, streven naar
zorgverbetering
Doelen ROMCKAPGezamenlijk niveau
• Meer kennis en inzicht in:kenmerken van pt, ontwikkelingsaspecten,
effectiviteit behandelmethodes, vragenlijsten
• Evidence-based werken bevorderen• Terugkoppeling van onderzoeksresultaten naar de
praktijk, waardoor verbetering van zorg
Start opzet
Intake
SDQ/Spsy,KIDSCREEN
SDQ/Spsy,KIDSCREEN
SDQ/Spsy
HoNOSCA
Begin behandeling
SDQ/Spsy, KIDSCREEN
SDQ/SpsyKIDSCREEN
SDQ/Spsy
HoNOSCA
Max 6 maanden na begin behandeling
SDQ/Spsy,KIDSCREEN
SDQ/Spsy,KIDSCREEN
SDQ/Spsy
HoNOSCA
T0 T1 T2
Moment
Kind v.a. 12 jaar
Ouder
Leerkracht
Behandelaar
ROM op een rij
• Routine Outcome Monitoring (ROM) is een methode om het effect van de geleverde zorg inzichtelijk te maken, te evalueren en te verbeteren. In de praktijk wordt ROM toegepast door middel van één of enkele vragenlijsten, die tenminste aan het begin en aan het einde van een behandeling wordt afgenomen. Bij de toepassing van ROM binnen GGz Centraal is uitgangspunt:
- ROM is een standaard onderdeel van elk
behandelprogramma van GGz Centraal. Dit proces is
beschreven en wordt periodiek geëvalueerd.
- De uitkomsten van de ROM worden besproken met de
cliënt en het behandelteam.
- Er wordt per DBC minimaal een geldige voor- en
nameting gehouden.
Instrumentarium
• SDQ/Spsy ernst van de problematiek of klachtenbeloop
ingevuld door jongere, ouders, leerkracht
• Honosca dagelijks functioneren en impact probleemgebieden
ingevuld door behandelaar
• Kidscreen -27 kwaliteit van leven
ingevuld door jongere, ouders
Aanmelding - intake
• Aangepaste brieven aan ouders met informatie en inlogcodes voor beide ouders, jongere en leerkracht
• Bij/na intake vult sturend behandelaar digitaal Honosca in (EPD kind: modules->webintegratie >weblink>Roqua)
• Digitale vragenlijsten ingevuld door ouders, jongere en leerkracht zijn eveneens in te zien op item en schaal niveau en in grafiek
• Terugkoppeling hiervan aan ouders/jongere (bv in adviesgesprek na intake) en team bij intakebespreking
• Met ouders bespreken dat er meerdere metingen volgen gedurende de behandeling (motiveren).
Rom metingen en DBCEisen van de zorgverzekeraars
• Per DBC (dus per 12 maanden) minimaal 2 metingen
• Met hetzelfde instrument• Door dezelfde informant (code)• Eerste meting binnen 3 maanden van eerste
behandelcontact• Laatste meting binnen 3 maanden van laatste
behandelcontact• (nog) Geen diagnostiek DBC’s
Feedback gespreksmomenten
• De kracht zit in het feedback gesprek van de behandelaar met de pt (ouders/jongere) bij de evaluatiemomenten.
• Bij intake: samen met pt de aard en ernst van de problemen in kaart brengen en bepalen met welke doelen welke behandeling ingezet gaat worden.
• Bij tussenevaluatie: samen met pt evalueren van bereikte resultaten, beoordelen of deze goed genoeg zijn en bepalen waar komende periode nog aan gewerkt moet worden.
• Bij eindevaluatie en afsluiting: samen met de pt evalueren van bereikte resultaten en beoordelen of deze goed genoeg zijn. Indien wenselijk samen bepalen met welke doelen welke vervolghulp ingezet gaat worden.
Oplossingsgericht feedback gesprek (1)
• Herkennen
- Zijn de uitkomsten te plaatsen? Uit de lijst komt naar voren dat…Herkent u dat? Bij evaluatie: verschillen 1e
en 2e metingen bepalen… herkent u de verschillen (toename / afname)?
• Begrijpen- Kunnen we ze verklaren?Erkenning geven (hoe heeft u dat zolang kunnen volhouden?). Doorvragen
naar situaties (wanneer/hoe, uitzonderingen en hulpbronnen & krachten). Bij evaluatie verschillen 1e en 2e meting bepalen: wat gaat er nu anders?)
Oplossingsgericht feedback gesprek (2)
• Waarderen- Vinden we ze goed genoeg?Wat betekenen deze uitkomsten voor u en uw kind? Schaalvragen stellen
(op een schaal van 0-10, waar zit u nu?)
• Handelen- Zijn er verbeteracties nodig?Zo ja: doelen stellen. Wat zou er anders zijn als deze doelen gehaald zijn?
Concrete afspraken maken over het bereiken hiervan.
Zo nee: kan behandeling afgesloten worden?
Wat verwacht onze doelgroep van ons?
• Snel de juiste hulp • Effectieve behandeling bij ontwikkelingsproblemen• Zo kort als mogelijk• Zo lang als nodig
• Evaluatie cyclus en ROM helpen hierbij!
ROMEen praktijkcasus
IntroductieIntake mei 2012: E is bijna 9 jaar.
Van 2007-2009 in behandeling geweest bij FAL, PDD-nos vastgesteld.
Cluster-IV onderwijs en ESM-indicatie. Imponeert zowel op cognitief als op sociaal-emotioneel gebied op een lager dan gemiddeld niveau te functioneren.
Heeft logopedie. E spreekt niet buitenshuis. Met leeftijdsgenoten en bij logopedie heel zacht. Taalbegrip laat een achterstand zien.
Thuis bepalend gedrag, agressieve en boze buien.
In contacten angstig, veel moeite met drukke kinderen.
Sensorische gevoeligheden, onder andere aanraking.
Voorheen zwakke weerstand. Dit gaat nu beter. Nog wel doorslaapproblemen.
Juni 2012:
- SPsy 1e ouder-SPsy 2e ouder-Kidscreen 1e ouder-Kidscreen 2e ouder
September 2012:-SPsy leerkracht
Oktober 2012 (AVG na diagnostiek):
- HoNOSCA
Eerste meting ROM
SPsySchaal 1e ouder 2e ouder LeerkrachtEmotionele problemen
Klinisch Klinisch Klinisch
Gedrags-problemen
Grenswaarde Grenswaarde Niet-klinisch
Hyperactiviteit/aandachtstekort
Niet-klinisch Niet-klinisch Niet-klinisch
Sociale problemen
Klinisch Klinisch Niet-klinisch
Prosociaal gedrag
Klinisch Klinisch Niet-klinisch
Eetstoornissen Niet-klinisch Niet-klinisch Niet-klinischZelfdestructief gedrag
Niet-klinisch Niet-klinisch Niet-klinisch
Psychotische kenmerken
Niet-klinisch Niet-klinisch Niet-klinisch
Somscore SDQ Klinisch Klinisch Niet-klinischImpactscore Klinisch Klinisch Klinisch
Psychosociale problemen (thuis)/ difficulties-Veel zorgen, buikpijn/hoofdpijn, ongelukkig/ in de put/ in tranen, zenuwachtig in nieuwe situaties, angstig.-Driftig, redelijk gehoorzaam-Op zichzelf, wordt niet snel aardig gevonden-Niet behulpzaam, deelt niet gemakkelijk-Moeilijkheden hebben een duidelijk effect op het dagelijkse leven
School:
- Snel bang
Sterke kanten-Op school voldoende concentratie, geen gedragsproblemen (voldoende gehoorzaam), geen sociale problemen en ook prosociaal gedrag.-Geen bijzondere concentratieproblemen of impulsiviteit/hyperactiviteit in thuissituatie.
Schaal 1e en 2e ouder
Lichamelijke activiteit en gezondheid
Zeer laag
Gevoelens en zelfbeeld Gemiddeld
Familie en vrije tijd Gemiddeld
Vrienden Zeer laag
School en leren Zeer laag
KIDSCREEN
Kwaliteit van leven:-E heeft weinig energie, redelijke gezondheid-Geen eenzaamheid, geen somberheid, voldoende tevreden-Voelt zich voldoende gewaardeerd en gehoord door ouders, voldoende mogelijkheden voor vrije tijd.-Nauwelijks goede vrienden.-Enige moeite met opletten en overweg kunnen met leerkrachten.
Behandeling gericht op angst, met name rond het spreken, aangezien dit ook haar ontwikkeling op sociaal-emotioneel gebied belemmert.
Start met ‘ Spreekt voor zich’.
Later ook bredere CGT gericht op angst voor spinnen.
Behandeling
Schaal Juni 2012 Maart 2013 November 2013
Emotionele problemen
Klinisch Klinisch Klinisch
Gedragsproblemen
Grenswaarde Niet-klinisch Niet-klinisch
Hyperactiviteit/aandachtstekort
Niet-klinisch Niet-klinisch Niet-klinisch
Sociale problemen
Klinisch Grenswaarde Niet-klinisch
Prosociaal gedrag
Klinisch Grenswaarde Niet-klinisch
Eetstoornissen Niet-klinisch Niet-klinisch Niet-klinisch
Zelfdestructief gedrag
Niet-klinisch Niet-klinisch Niet-klinisch
Psychotische kenmerken
Niet-klinisch Niet-klinisch Niet-klinisch
Somscore SDQ Klinisch Grenswaarde Grenswaarde
Impactscore Klinisch Klinisch Klinisch
Evaluaties: Spsy ouder
- Gaandeweg meer behulpzaam, wordt meer aardig gevonden door andere kinderen
- Meer gehoorzaam, wel nog driftbuien.- Angsten blijven, ook in nieuwe situaties. Dit
blijft een flinke impact hebben in het dagelijkse leven.
Schaal September 2013 September 2013
Emotionele problemen Klinisch Niet-klinisch
Gedragsproblemen Niet-klinisch Niet-klinisch
Hyperactiviteit/aandachtstekort
Niet-klinisch Niet-klinisch
Sociale problemen Niet-klinisch Niet-klinisch
Prosociaal gedrag Niet-klinisch Niet-klinisch
Eetstoornissen Niet-klinisch Niet-klinisch
Zelfdestructief gedrag Niet-klinisch Niet-klinisch
Psychotische kenmerken Niet-klinisch Niet-klinisch
Somscore SDQ Niet-klinisch Niet-klinisch
Impactscore Klinisch Klinisch
Evaluaties: Spsy lkr
Schaal Juni 2012 November 2013
Lichamelijke activiteit en gezondheid
Zeer laag Laag
Gevoelens en zelfbeeld Gemiddeld Laag
Familie en vrije tijd Gemiddeld Goed
Vrienden Zeer laag Gemiddeld
School en leren Zeer laag Gemiddeld
Evaluaties: KIDSCREEN
- Nog steeds redelijke gezondheid en matig energielevel.
- Soms eenzaam, wel redelijk tevreden.- Voldoende tijd voor zichzelf en ouders
hebben veel tijd voor haar.- Meer tijd met vrienden, meer plezier meer
vrienden- Betere concentratie, beter overweg kunnen
met leerkrachten.
Evaluaties: HoNOSCA
Meetmoment Somscore Score 3 of hoger
Oktober 2012 17 Schaal 5, 9, 10
Mei 2013 22 Schaal 5, 8, 9, 10, 12
Oktober 2013 15 Schaal 5, 8, 9