Article in Burmese ျမနမာဘာသာန႕ တငျပထားပါတယ

မြနအကၡရာေတြက ဘယလ ေရာမအကၡရာဖလယမလ?

Romanization for Mon Scrip by Transliteration Method (Version I)

This is brought to you by http://www.dhoongjhaan.blogspot.com/.

ေရာမအကၡရာဖလယျခငး Romanization ေရာမအကၡရာဖလယျခငး နညးလမး ၂ သြယ Romanization: Transliteration and Transcription အမတစဉ အေၾကာငးအရာ No. Contents 1. ဗညးမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး Transliteration of Mon Consonants - Table of Mon Consonants Transliteration (Version I) - Table of Mon Consonants Transliteration (Version II) 2. သရမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး Transliteration of Mon Vowels - Table of Mon Vowels Transliteration (Version I) - Table of Mon Vowels Transliteration (Version II) - Table of Mon Independent Vowels Transliteration - Table of Mon Vowels Combination Transliteration (Extension) 3. ယဉဗညးမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး Transliteration of Mon Medial 4. အသတမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး Transliteration of Mon Killers 5. ဗညးထပမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး Transliteration of Conjunct Consonants 6. စာလးအပငးအျခား Words Separation 7. စာလးႀကး အသးျပ ျခငး Capitalization 8. ပဒျဖတပဒရပသေကၤတမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး Transliteration of Punctuation Marks 9. ဂဏနးမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး Transliteration of Numbers 10. ေ႐းေခတမြနစာအေရးအသားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး Transliteration for Old Mon Written Language မတခက Note: ကးကားထားသည စာအပစာတမးမား ႏင အငတာနကစာမကႏာမား References:

ေရာမအကၡရာဖလယျခငး Romanization ဘယဘာသာစကားကမဆ ေရာမအကၡရာ ဖလယႏငပါတယ။ အသက ဖလယမလား? ရတယ။ စာက ဖလယမလား? ရတယ။ ေရာမအကၡရာ ဖလယတာက အဂၤလပလ Romanization လ႕ ေခၚပါတယ။ စကားသက ေရာမအကၡရာဖလယရင Transcription လ႕ ေခၚၿပး အကၡရာ အကၡရာခငး ဖလယတာကေတာ Transliteration လ႕ ေခၚပါတယ။ ျမနမာဘေလာဂါ ညလငးဆက ရ႕ အဆက ၾကညပါ။ “Transliteration န႕ Romanization ႏစခကြတယလ႕ ထငပါတယ။ အဒႏစခမာတင ပညာ႐ငေတြ ကြၾကလ႕ စနစအမးမး ကြေနေသးတယ။ ေတာေတာမား မားက John Okell ရ႕ စနစက လကလာၾကတယ။ Romanization ဆတ စနစမာ Transliteration န႕ Transcription ဆၿပး ႏစမး ႐တယလ႕ မတသားမပါတယ။ တစမးက စာအတြက ေနာကတစမးက အသထြကစနစ ပါ။”

ညလငးဆက ဒအကၡရာဖလယတ ဘာသာရပက သ႕ဟာန႕သ ခကခတ အပငး၊ လြယကတ အပငးေတြ ႐ႏငပါတယ။ ဒါေပမ ဒစာတမးငယမေတာ ဘာသာရပရ႕ ေလးနကတ သေဘာတရားေတြထက လကေတြ႕မာ အသးဝငႏငမ Applied Romanization (for Mon) ကပ အထးဥးစားေပး တငျပသြားမာပါ။ ဝနခရမာတစခက ကေနာကယ၌က ဒဘာသာရပရ႕ သေဘာတရားေတြက အမားႀကး စတမဝငစားပါဘး။ သ႕ရ႕ အကးျပပေလာကကပ စတဝငစားတာပါ။ ဘယလလ ဆေတာ ….. : - မြနစာ န႕ မြနစကားက စနစတက ဘယလ အကၡရာဖလယရတယဆတာ သခငလ႕၊ သတယမလား? ေရာမအကၡရာ

ဖလယ တနညးကပ လအမားစက မြနစကား န႕ စာက ေလလာႏငေအာင အကအည ေပးမာေလ။ ထငးမာေတာ Bilingual Education System အရ မြနစာက Thaiization လပၿပး ထငးႏငငသား မြနကေလးငယေတြက သငေပးေနတာ အေတာ ခရးေပါကေနပါၿပ။ Thaiization ဆတာေၾကာင မြနဘာသာစကား အသထြကက ထငးအကၡရာေတြန႕ စာလးေပါငးၿပး သငေပးတာပါ။ ကေလးေတြဟာ ထငးစာ အေျခခက (Prior Knowledge အေနန႕) သၿပးသား ျဖစရပါလမမယ။ ဒါမာ အဆငေျပမာပါ။

(ဒါန႕ ဆကစပၿပး အေတြးေပၚမတာက မြနစာ န႕ စကားက Burmanization လပၾကညရငေကာ ဆတ အေတြးပါ။ တစခ သတထားရမာက မြနစာ န႕ စကားက ထငးမႈျပေတာ ကန႕ကြကတ မြနေတြ ႐ပါတယ။ မြနမာ ကယပငအကၡရာ ႐လကသားကယန႕ ပဇာေၾကာင အႏယးဒယားအကၡရာေတြက သးရပါသလေပါ။ ကေနာရ႕ အျမငအရ ဒါဟာ လအပခက တစခပါ။ အထးသျဖင မြနစကားမတတတ ထငးက မြနေတြအတြကပါ။ ဒထက တြငကယမယဆရင ထငးစာတတတ ဘယသမဆ ထငးမႈျပထားတ မြနစာ န႕ စကားက ေလလာႏငပါတယ။ ေျပာမသာ ေျပာရတာပါ။ Burmanization လပဖ႕က ထငသေလာက မလြယပါဘး။ ပထမဥးဆး ေတြ႕ရမ ျပနာက အခကခဆး ျဖစႏငမ ဘာ သာစကားခငး ကြျပားတ အခကပါ။ အကၡရာေတြက တခ႕တ၊ တစခ႕ဆငၾကေပမ အသထြကပက တခ႕မတပါဘး၊ ဆင သလလန႕လညး တခ႕ မဆငပါဘး။ စာေပ ၂ ခက ပဂေခတကလလညး စာလးေပါငးပေတြ မတၾက ေတာပါဘး။)

အျပနအလနပါပ။ လမ းျခားေတြ အကးမားသလ ကပတ႕ ေ႐ႊဟသၤာေတြအတြကလညး အကးမနပါဘး။ ဘယလ

Romanize လပရမာက သလာတာန႕ တစၿပငတညး လမးျခား စကားလးေတြက ဘယလ မြနမႈျပ (Monization) ရမလ ဆတာ အေႏး န႕ အျမန၊ အန န႕ အမား ဆသလ သလာၾကမာ မလြပါဘး။ ဒလဆရင Canada က မြနအမားစက “ကေနဒါ” လ႕ အသထြက ေျပာေနၾကပါလကကယန႕ အၾကင ကေနဒါေရာက ႏငကႀကး၊ ႏငခေခြးတ႕က “ခါဏာဒါ” လ႕ ဘဆနဆန ေရးခငၾကတာမးေတြ၊ အေမရကနျပညေထာငစရ႕ ပထမဥးဆးလမသမၼတႀကး Obama က ထငးမာ အေနၾကာတ ကေ႐ႊရာမာဉ တ႕ “အဝၐါမာ” လ႕ လကစြမး ျပခငၾကတာမးေတြ ေလာလာမယလ႕ ေမာလငရတာပ။

(စကားခပ - Canada က “ကေနတာ” လ႕ ေရးတာမးကေတာ ႀကဆသငတယလ႕ ထငပါတယ။ ဒါဟာ မြနစကားသန႕ အနးစပဆးပ။ စကားလး ဖြ႕စညးပရအရ “ဒါ” အသးဟာ မသငပါ။)

စကားသကပ ျဖစျဖစ၊ အကၡရာတစလးခငးစကပ ျဖစျဖစ အကၡရာဖလယတာဟာ အရမးလြယတ အလပတစခေတာ

မဟတပါဘး။ အဖလယခဘာသာစကားက ကြၽမးကငဖ႕လအပသလ ဖလယမ ဘာသာစကား (ထငးဆလညး ထငး၊ ေရာမဆလညး ေရာမေပါဗာ) ရ႕ အေျခခကလညး ႏ႕ႏ႕စပစပ သဖ႕လပါတယ။ ကေနာအေနန႕ ဒဘာသာစကားေတြက ကြၽမးကငတယလ႕ အာမ, မခႏငပါဘး။ ဒါေပမ အထကအေလာကေတာ ေလလာထားပါတယ။ ဘာပျဖစျဖစ ဒကေနာရ႕ တငျပခကေတြထမာ မျပညစတာေတြ ႐မယ၊ မလဘ ထညထားတာေတြ ပါမယ၊ အခကအလကအရ မားတာ ႐မယ၊ သေဘာတရားအရ တမးေစာငးတာေတြ ႐မယ ဆရင ေနာကလက ျပငဖ႕၊ ဆနးသစဖ႕၊ အားသစေလာငးဖ႕ပ ႐ပါတယ။ ဒေတာ ဒေကစထက လအမားႀကး ပးေပါငးပါဝငေစခငတယေပါဗာ။

(Romanization န႕ ပတသကၿပး ေလလာထားသမကေတာ Pali Romanization, Thai Romanization, န႕ Burmese Romanization ေတြပါ။ အျပညအစေတာ မဟတဘး။ တစခ႕တစဝကေလာကပါပ။ ဒါေတာင တစနညးနညးန႕ေတာ ဒသကဆငရာ ဘာသာစကားအသးသး ရ႕ ေရာမအကၡရာဖလယနညးေတြက အန န႕ အမားဆသလ ဒစာတမးေပၚ လႊမးမးေနပါလမမယ။ ဒါေပမလညး Transliteration အတြက အေရာအေႏာကငးတ မြနစာအတငး၊ Transcription အတြက လသးမားတ Central Mon Spoken Language အတငး ကပ ကေနာရ႕ စာေတြ႕၊ လကေတြ႕ အေတြ႕အႀကေတြန႕ ေပါငးၿပး တငျပသြားပါမယ။ ဒစာတမးန႕ ပတသကလ႕ ေဝဖနအႀကျပခငလ႕ပ ျဖစျဖစ၊ အေထာကအထားေတြန႕ အမား ေထာကျပ ခငလ႕ပ ျဖစျဖစ၊ ထပမျဖညစြကခငလ႕ပ ျဖစျဖစ၊ အကအည ေပးခငလ႕ပ ျဖစျဖစ၊ အကအညေတာငးခငလ႕ပ ျဖစျဖစ ကေနာရ႕ Personal email address က စာေရးဆကသြယႏငပါတယ။ dhoongjhaan@gmail.com ပါ။)

ေရာမအကၡရာဖလယျခငး နညးလမး ၂ သြယ Romanization: Transliteration and Transcription Transliteration ရ႕အဓပၸာယက အခနေပးႏငရင ခငဗား ဝကပဒယစြယစကမးထမာပ ျဖစျဖစ၊ နးစပရာ အဘဓာန တစခထမာပ ျဖစျဖစ ႐ာၾကညလကပါ။ ဒစာတမးမာ အဒကတဆင တက႐ကဘာသာျပနခကက ထညမယဆရင စာတမးရ႕ ဝန ပေလးမာမ႕လ႕ မထညေတာပါ။ Transliteration ဟာ Transcription န႕စာရင ပလြယသေယာင ႐ပါတယ။ ဒါဟာ မြနဘာသာစကားအတြက ပမနပါတယ။ ‘က’ အစ ‘အ’ အဆး ၃၅ လးတတ ႐တ သငပနးႀကးလာ မြနဗညးေတြက က အတြက k ၊ ခ အတြက kh ၊ ဂ အတြက g ၊ ဃ အတြက gh ရယလ႕ အလြယတက ဖလယေရးႏငေပမ ‘ေမႊးတယ’ လ႕ အဓပၸာယရတ မြနစကား ‘ေမာဝ’ က ဘယလ ေရာမအကၡရာဖလယမလ၊ ‘ထမငး’ လ႕ အဓပၸာယရတ မြနစကား ‘ပင’ က အဂၤလပစကားေျပာတသေတြ အသထြကတတေအာင ဘယပအကၡရာဖလယမလ၊ ‘ေျမႀကး’ လ႕ အနကဖြငရမ ‘တ’ဆတ မြနစကားကေရာ ဘယလ ေရာမအကၡရာဖလယမလ ဆတာကေတာ အေမးလြယသေလာက အေျဖခကလပါတယ။ ဒထက အေျဖ ၁ မးတညး ထြကဖ႕က ပခကလပါတယ။ ‘ေမာဝ’ က Transliterate လပရင ‘mow’ လ႕ရပါလမမယ။ ဒါဟာ ‘ေမာဝ’ ဆတ စကားသက ကယစားမျပပါဘး။ ေ + မ + ာ + ဝ + ဆတ အေရးပစကပ ကယစားျပတာပါ။ ‘mow’ က အဂၤလပစာတတ ပဂၢလတစေယာကက ဖတခငးရင သက ‘ေမာဝ’ လ႕ ဖတမာ မဟတပါဘး။ Cow က ဖတသလ ‘ေမာငး’ လ႕ ပ ဖတမာပါ။ ‘ပင’ က Transliterate လပေတာ ‘pung’ ရပါတယ။ ‘ေမာဝ’ ဥပမာအတငးပါပ။ Sung က ဖတသလပ လမ း ျခားေတြက ‘ ဖာ(ငး)’ လ႕ အသထြကၾကမာပါ။ ‘တ’ ဟာ Transliteration ဥပေဒအရ ‘Ti’ ပါ။ ဟာသပါပ။ မြနေတြက ေျမႀကး က ‘Ti’ လ႕ အသမထြကဘးဗ။ ကြျပားခကက ဒါပါပ။ Transcription မာ အသက အေလးထားရသေလာက Transliteration ကေတာ စာလး ေပါငးစပပ (မ က m ၊ ေ -- ာ သရက o ၊ ဝသတက w ၊ ပက p ၊ -- သရက u ၊ ငသတက ng ၊ တက t ၊ -- သရက i ဆၿပးေတာ သပေတာင ေတြးစရာမလဘ ဒငးဒငးဒငးဒငး ဆၿပးေတာ ခေရး႐ပါပ) က အဓကထားၿပး အကၡရာ ဖလယရတာပါ။ သ႕ဟာန႕သ အားေကာငးခက၊ အားနညးခကေတြေတာ ႐ပါတယ။ အထင႐ားဆးကေတာ Transliterate

လပထားတ စကားလးေတြမာ အကၡရာ ေျပာငးလသြားေစဥးေတာ မရငးစကားလးရ႕ စာလးေပါငးေတြက အလြယတက သႏငတယ။ ဒါေပမ Native speaker ေတြ ဘယလ အသထြက ေျပာၾကသလ ဆတာေတာ သကဆငရာ ဘာသာစကားက တတမထားရင ခန႕မနး႐ပ ခန႕မနး ႏငလမမယ။ အတအက အသထြကႏငမာ မဟတပါဘး။ Transcription က ဒအခကမာ သာတာပါ။ သက မရငးဘာသာစကားမာ အကၡရာက ဘယလေပါငးေပါငး၊ အသထြကကပ အကၡရာ ဖလယတအတြကပါ။ ဒေတာ ခငဗားအေနန႕ ‘ဗဿာ’ လ႕ပေရးေရး၊ ‘ဗမာ’ လ႕ပေရးေရး Transcription အရ Ha-maae ပါပ။ ကြျပားခက သသာေလာကၿပ ထငပါတယ။ ေအာကက Table of Mon Transliteration ေတြက ၾကညပါခငဗာ။

1. Table of Mon Consonants Transliteration (Version I) ဗညးမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး (ဗာ႐ငး ၁)

က (k)

ခ (kh)

ဂ (g)

ဃ (gh)

ငၛ (ṅ)

စ (c)

ဆ (ch)

ဇ (j)

ဇ (jh)

ည (ññ)/ဉ (ñ)

ဋ (ṭ)

ဌ (ṭh)

ဍ (ḍ)

ဎ (ḍh)

ဏ (ṇ)

တ (t)

ထ (th)

ဒ (d)

ဓ (dh)

န (n)

ပ (p)

ဖ (ph)

ဗ (b)

ဘ (bh)

မ (m)

ယ (y)

ရ (r)

လ (l)

ဝ (w)

သ (s)

ဟ (h)

ဠ (ḷ)

ၐ (ṗ)

အ (a)

ဢ (ḅ)

ဇယား ၁

အထကမာ၊ ေအာကမာ Dot (.) ဒါမမဟတ Tilde (~) ပါတ ဗညးေတြက အျပာေရာငန႕ ျပထားပါတယ။

Table of Mon Consonants Transliteration (Version II) ဗညးမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး (ဗာ႐ငး ၂)

က (k)

ခ (kh)

ဂ (g)

ဃ (gh)

ငၛ (ṅ)

စ (c)

ဆ (ch)

ဇ (j)

ဇ (jh)

ည (ññ)/ဉ (ñ)

ဋ (ṭ)

ဌ (ṭh)

ဍ (ḍ)

ဎ (ḍh)

ဏ (ṇ)

တ (t)

ထ (th)

ဒ (d)

ဓ (dh)

န (n)

ပ (p)

ဖ (f)

ဗ (b)

ဘ (bh)

မ (m)

ယ (y)

ရ (r)

လ (l)

ဝ (v)

သ (s)

ဟ (h)

ဠ (ḷ)

ၐ (ṗ)

အ (a)

ဢ (ḅ)

ဇယား ၂

Version I န႕ မတ ကြျပားတ ဗညးေတြက အနေရာင န႕ ျပထားပါတယ။ ဒါကဗညးအတြက Transliteration နညးန႕ အကၡရာ ဖလယတာပါ။ သြ [Swaw] (သရ) အတြက ၾကညရေအာငပါ။

2. Table of Mon Vowels Transliteration (Version I) အေျခခသရမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး (ဗာ႐ငး ၁)

အ (a)

အာ (ā )

အ (i)

အ႘ (ī)

အ (u)

အ (ū)

ေအ (e)

အ (ai)

ေအာ (o)

အ (āi/oi)

အ (aṃ)

အး (aḥ)

ဇယား ၃

ေအာကမာ၊ အထကမာ Macron (-) ေတြ၊ Dot (.) ေတြ ပါတ သရသေကၤတေတြက အျပာေရာင န႕ ျပထားပါတယ။ ခ ဍပ [Ka-nawm Dawb] (ေသးေသးတင : Anusvara) အတြက Transliterated symbol က (ṃ) ပါ။ ခရးဍပ [Ka-rahh Dawb] (ဝစၥေပါက : Visarga) အတြက Transliterated symbol က (ḥ) ပါ။

Table of Mon Vowels Transliteration (Version II)

အေျခခသရမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး (ဗာ႐ငး ၂)

အ (a)

အာ (ā )

အ (i)

အ႘ (ī)

အ (u)

အ (ū)

ေအ (e)

အ (ay)

ေအာ (o)

အ (āw)

အ (aṃ)

အး (aḥ)

ဇယား ၄

Version I န႕ မတ ကြျပားသြားတ သရေတြက အနေရာင န႕ ျပထားပါတယ။ မြနစာရ႕ သဘာဝအရ ဒေျပာငးလမႈမ း ျဖစႏငလ႕ပါ။ ‘အ’ ဆတာက တစခါတစခါ ‘အယ’ လ႕ ေရးတတၾကပါတယ။ ‘အယ’ က အကၡရာဖလယရင အ အတြက a ၊ ယသတအတြက y လ႕ရပါတယ။ ဒါေၾကာင ဒအေရးအသား ကြျပားႏငမႈကပါ ထညသြငးလကတာပါ။ ‘အ’ အေရးအသားက ေ႐းေခတမြနစာမာ မေတြ႕ရပါဘး။ ‘အ’ န႕ အနးစပဆး တညႏငမ ေ႐းေဟာငးမြနအေရးအသား ၁ ခက ‘အာဝ’ ဆတာပါ။ အကၡရာဖလယေတာ အာ အတြက ā ၊ ဝသတအတြက w ၊ ဒါေၾကာင āw ပါ။ ေနာကတစခက ‘ေအာဝ’ ပါ။ သလညး ‘အ’ န႕ နးစပတာပါပ။ ဒါေပမ ‘အာဝ’ န႕ မတတာက ‘ေအာဝ’ အသးဟာ အခထ မြနစာအေရးအသားမာ ႐ေနပါေသးတယ။ ဒါေၾကာင ‘အ’က ကယစားျပဖ႕ အခေခတ မြနစာအေရးအသားမာ မ႐ေတာၿပ ျဖစတ ‘အာဝ’ ကပ ေ႐ြးခယသငပါတယ။ Version II ထကစာရင Version I က ပအသးတညပါလမမယ။ သက Pure vowel ေတြက ပကယစားျပႏငလ႕ပါ။

Table of Mon Independent Vowels Transliteration သေကၤတသရမားက အကၡရာဖလယျခငး

ဣ (i)

ဣ႘ (ī)

ဥ (u)

ဥ (ū)

ဨ (e)

ၾသ (o)

ဇယား ၅

Transliteration နညးန႕ အကၡရာဖလယတအခါ ထြကလာမ အေျဖဟာ အေရးအသားေပၚက အထး တညမေနတာ ေၾကာင အေရးပစ မတညၿငမေသးတ မြနစာအတြက အဓပၸာယ ၁ မးက Transliterate လပတအခါ အေျဖ ၂ မး၊ ၃ မးအထ ထြကႏငပါတယ။ ဒထကလညး ပႏငပါတယ။ ဥပမာ ‘မႏြကသစၥ’ ဆတစကားစက အကၡရာဖလယတအခါ “manwaṃ ku sacca” လ႕ရပါလမမယ။ ဒစကားကပ ‘မ ကသစၥ’ လ႕ေရးတသ ႐ပါတယ။ ဒအတြကဆ အေျဖက ေနာကတစမးပါ။ “mnuṃ kue(w) sacca” လ႕ရပါလမမယ။ ေရျမငမ ၾကာတငမာပါ။ မြနစာမတညၿငမသေ႐ြ႕ေတာ ဒအကၡရာဖလယတ လပငနးစဉ အဆငဆင ကလညး အတညတက ႐ႏငဥးမာ မဟတပါဘး။ ဗညး န႕ သရေပါငးထားတ စကားလးေတြက အကၡရာဖလယထားတ ဥပမာအခ႕က ျပရင ပၿပးေတာ အထာေပါကသြားမာပါ။ အစာအ acā ai မသာဍာ Mi Sāḍā ဟသာ haṃsā အာဏာ ā ṇā ၾသကာသ o kā sa အာစာရယ ācāriya ဟသာဝတ႘ Haṃsāvatī OR Haṃsāwatī ရာမည Rāmañña (ဒဥပမာမာ ññ ၂ ချဖစရတ အေၾကာငးရငးက ‘ည’ ဆတာက ဉ ၂ ခ ( ဉ+ ဉ ) ေပါငးထားတာ မ႕လ႕ပါ။ ဇယား ၁ န႕ ဇယား ၂ တ႕က ၾကညပါ။) သဝဏၰဘမ Suvaṇṇabhūmi OR Suwaṇṇabhūmi ရမၼဝတ႘ Rammavatī OR Rammawatī နဒ႘ Nadī သရ Sūra အဂၢ Agga အေဃာ agho ေလာက loka ေမာဟ moha ေဒါသ dosa ဒ႘ကာ dī kā သစၥာ saccā ဥပမာ upamā မဟာေထရ Mahā Thera ေထရဝါဒ Theravāda OR Therawāda ဗဒၶဘာသာ Buddhabhāsā အဒါ adā

Table of Mon Vowels Combination Transliteration (Extension) သရေပါငးမားက အကၡရာဖလယျခငး

အ (iu)*

အာ (āṃ)

အ (uṃ)

ေအ (eṃ)

ေအာ (oṃ)

အ (aṁ)

အ (uṁ)

အာ (āai)

အ (uai)

ေအ (eai)

ေအာ (oai)

အ႙ (iuai)

အ (uew)

ဇယား ၆ ဒဇယား ၆ မာပါတ Mon Vowel (* ျပထားတာက လြလ႕) ေတြမာ အယငက အသတကယစ ႐ၾကပါတယ။ ဒါေပမ အေရးအသား ေျပာငးလလာမႈအရ သရေပါငး (Combination) ေတြ ျဖစလ႕လာပါတယ။ ဥပမာ - မြနသငပနႀကး စာလးေပါငး ပစနစအရ ‘အ’ ရ႕ အေျခခဟာ ‘အမ’ ပါ။ အသရ က မသတထားလ႕ သ႕က အကၡရာဖလယရင im ဆၿပးေတာရမာပါ။ ဒါေပမ ဒစာတမးမာေတာ အေရးယနစက အထးသတထားရလ႕ ‘အ’ က အသရ မသတ ထားတယလ႕ မယဆပါဘး။ အဒအစား သရ ၁ ခ လ႕ပ ယဆပါတယ။ ဘာ သရလဆေတာ ‘အ’ သရပါ။ -- အတြက Transliterated symbol က (ṁ) ပါ။ ခဍပ (ေသးေသးတင : Anusvara) န႕ မတတာက သက m အထကမာ Dot (.) ပါတယ။ Anusvara က m ေအာကမာ ဒလ (ṃ) Dot (.) ပါ, ပါတယ။ သန႕ တစစတညး ေနာကသရေပါငး တစလးက ‘အ’ ပါ။ အစအစဉ အရ ဗညး + -- + -- ဒလ လာသငပါတယ။ -- သေကၤတက ေနာကမ ေပါကတ ေ႐ႊၾကာပင မဟတလား? သ႕ရ႕ မလပစက ‘အမ’ ပါ။ စာလးဖြ႕စညးပက ဗညး + -- + -- + မ + -- ပါ။ ဒအသးဟာ မကေမာကေခတမြနစာမာ အငမတန႕အငမတန နပါးလာပါၿပ။ အကၡရာဖလယရင ဒလရပါလမမယ။ ium ။ အ န႕ မတတာက သတထားပါ။ အ က uṁ ပါ။ ေနာကအပစ ၁ ခက သြပ ၜန [Swoa Bpl’on] (ေနာကပစ) ပါတ သရေပါငး (Combination) အပစပါ။ စာလးေပါငးျပနာ သပမ႐ပါဘး။ ‘ အာ’ ရ႕ အေျခခပစက ‘အာယ’ ဆတာပါ။ အကၡရာဖလယရင āy လ႕ ရပါလမမယ။ ေျပာစရာတစခက ‘အ႙’ ပါ။ စနစတကစာလးေပါငးမယဆရင ဗညး + -- + -- + -- လ႕ ေပါငးရပါမယ။ စနယာအတငးဆရင သြ မန ၁၂ မ [Swaw Mon 12 Mae.] (မြနသရ ၁၂ လး) မာ အသရ အရငလာပါတယ၊ ၿပးမ အသရ၊ အဒါ ၿပးမ အသရ လာပါတယ။ ဒါေပမ လက႐သးေနၾကတ Mon Semi-Unicode Font မာေတာ အသရ န႕ အသရက ေပါငးၿပး တစခါတညး ေပၚလာေအာင လပထားပါတယ။ ဒလေလးပါ။ ဗညး + -- ႙ + -- ။ ဒါဟာ Mon Unicode Font Developers ေတြ သတထားရမ အခက၊ စဉးစားရမ အခက ၁ ခပါ။ ေနာကတစခက ‘အ’ သရပါ။ သလညး အေျခခစာလးေပါငးပစနစ ႐တာပ။ ‘အဝ’ တ။ ဒါေပမ ေျပာငးလလာတ ပစက လသးမားပါတယ။ ‘အဝ’ က အကၡရာဖလယေတာ iuw လ႕ ရမာပါ။ ‘အ’ ကေတာ ‘အ’ အတငးပါပ။ ဗညး + -- + -- လ႕ စာလးေပါငးသငလ႕ အကၡရာဖလယတအခါ ue လ႕ ဖလယသငပါတယ။ အနေရာငန႕ ျပထားတ w ကေတာ ေ႐ြးခယစရာပါ။ ue သကသကေရးမယဆရင ‘ေအ’ လ႕ ထငစရာ႐ပါတယ။ ဒလစာလးေပါငးပမ းဟာ မြနစာမာ မ႐ေပမ မြနစာ မတတတ ပဂၢလေတြအတြက ေစာဒက တကစရာ ၁ ခပါ။ * ျပထားတ ‘အ’ သရကေတာ မြနစာရ႕ ထးျခားခက ၁ ခပါ။ ဒသရက သ႕ခညးသကသက ခငဗားဘယေတာမ ေတြ႕ရမာ မဟတပါဘး။ မြနစာတတတ ပဂၢလတစေယာကက ဒသရက ျပၿပး “မြနလ ဖတျပပါလား?” လ႕ သြားေမးၾကည သဖတတတမာ မဟတဘး။ ဒေတာ ဘယလျဖစမ သဖတလ႕ရမာလ? အေျဖက “ဒသရဟာ အသတတစခခန႕ ေပါငးေနတ အခနမာမ အသထြကလ႕ရပါတယ။ အဓပၸာယေဖာလ႕ရပါတယ။ အလ အေျခအေန မ းမာမ မြနလ သဖတလ႕ ရမာပါ” ဆတာပါ။ စကားလးဖြ႕စညးပအရ အသရ န႕ အသရက ေပါငးထားတ သရေပါငး (Combination) ၁ ခ ပါပ။ အကၡရာဖလယေတာ iu လ႕ ရပါလမမယ။

3. Table of Mon Medial Transliteration ယဉဗညးမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး

--ၛ (…ṅ)

(ငၛဆြ)

-- (…n)

(နဆြ)

--ဿ (…m)

(မဆြ)

-- (…y)

(ယဆြ)

ျ-- (…r)

(ရဆြ)

--ၜ (…l) (လဆြ)

--ြ (…w)

(ဝဆြ)

-- (…h) (ဟဆြ)

ဇယား ၇ မြနလ ကဿက၊ ကြက [Kmeg, Kweg] လ႕ သၾကတ၊ ဗမာလ ယဉ ဗညး၊ ဗညးတြ၊ အဆြဗညး ရယလ႕ သၾကတ Medial လပစမး မြနစာ အေရးအသားမာ ၆ လး႐ပါတယ။ တျခားအဆြေတြလညး အမားႀကး ႐ပါတယ။ ဒါေပမ အဆြ (Medial) ထက စာလးထပပစ ေအာကစြယစာလးေတြ (Subscripts) လ႕ နာမညတပမ သငမာမ႕လ႕ ဒဇယားမာ မေဖာျပေတာပါ။ ဒအဆြေတြက Transliterate လပတအခါ ဇယားမာ ျပထားတအတငးပ အဆြခရမ ဗညးရ႕ေနာကက တစဆကတညး ကပထညလက႐ပါပ။ စာလးထပ (အထးသျဖင Subscript) ေတြကလညး အဆြဗညးေတြအတငးပ အထကကဗညးရ႕ေနာကက တစဆကတညး ကပေပးလက႐ပါ။ ဥပမာ - ‘ ပႜရးမည’ က အကၡရာဖလယတအခါ p ရ႕ေနာကက ḍ ကပထညၿပး pḍai raḥ Mañña လ႕ပ ေရးရမာပါ။ ေနာကၿပး ဗညးလ ျဖစေနတ ယဉ ဗညးေတြကလညး Medial Transliteration နညးအတငးပ အကၡရာဖလယရပါမယ။ ဥပမာ - ‘ ျဇ’ ဆတာက z လ႕ အကၡရာဖလယလ႕ မရပါဘး။ ‘jr…’ လ႕ပ အကၡရာဖလယရမာပါ။ ‘ယ’ လညး ဒနညးနညးႏငႏငပါပ။ ‘yya’ လ႕ပ အကၡရာဖလယရမာပါ။ ေနာကၿပး ႐ားေပမ အသး႐တ အဆြ ၁ ခက အဆြ ေပါငး -- ပါ။ တစခထကပတ ဗညးတြေတြက အကၡရာဖလယတအခါ ṅ, n, m, y, r, l, o, h အစအစဉအတငးပ ဖလယပါတယ။ ဥပမာအေနန႕ ‘သ’ က အကၡရာဖလယတအခါ ‘syha’ လ႕ ဖလယရတာမးပါ။

4. Transliteration of Mon Killers အသတမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး

အသတေတြက အကၡရာဖလယတအခါ အကၡရာအတငးပ ဖလယပါတယ။ ေနာကတစခက အ-သတအတြက ဒ ( a’ ) သေကၤတက သးတယဆတာပါ။ ေအာကက ဥပမာေတြက ၾကညပါ။ ပါေမာကၡဆာန Pāmokkha Chān ျမေမာဝ mra mow စကဝါ cakkawā OR cakkavā သင saṅ ေဗာဓသတ Bodhisat ရာမာဉ Rāmāñ လခ likh မဂ Mag တရစၧာန tiracchān မဇၨၽမ Majjhima ကဋ kiuṭ ပါဌ pāṭh က႑ kaṇḍa ပဒ piud

႐န run ကပၸ kappa လာဘ lābh ေခ ဿါမ khmom ေမာယ moy ၐါရ ṗār ထဝ thaw ျပနာ prassanā ခဟ khiuh သာသ sās ဒၫၥာမ diñcām ဣေမာအ imo’ ထစအာ thic ā ညးေစငလး ñaḥ ca eṅ laḥ ေဂါအ go’

5. Transliteration of Conjunct Consonants ဗညးထပမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး

ဗညးထပေတြက အကၡရာဖလယတအခါ အထကမာေနတ ဗညးက ေအာကကဗညးရ႕ ေ႐႕မာ ထားၿပး ဖလယ ရပါမယ။ ဥပမာေတြက ၾကညပါ။ သမ samtaṁ ဥက႒ ukkaṭṭha ဥတမ Uttama --ၤ ၊ ဥၨၽ၊ ၯ၊ ႑၊ ဇၨၽ၊ ႒၊ ဏၭ၊ ေတြက ṅ…, …ñjh, …ḍḍh, …ṇḍ, …jjh, …ṭṭh, …ṇṭh, …ss လ႕ အသးသး အကၡရာဖလယရပါတယ။

6. Word Separation စာလးအပငးအျခား

အမားအားျဖင စာလးေတြက တစလးခငးဆ ပငးျခားၿပး အကၡရာဖလယေလ႐တယ။ ေအာကက ဥပမာေတြက ၾကညပါ။ မၛရအ/မၛလရအ mṅue ra āi OR mṅiul ra āi သြကအတသ/သြကအ swak iut suṁ OR swak iussuṁ တငဂဏရ/တငဂနရ taṅ guṇ ra Or taṅ gun ra ဒါေပမလညး နာမညေတြ၊ ‘ ျပနာ’ ဆတ စကားလးလ ခြျခားလ႕ မရတ စာလးေတြကေတာ တေပါငးတညး အကၡရာဖလယရပါ တယ။ ေအာကက ဥပမာေတြက ၾကညပါ။ ျပနာ prassanā ရာဇာဓရာဇ Rājādhirāj ဝကၤ Waṅka

ခ ႘ဓရာင/ခ ႘ဒရာင Chīdharāṅ OR Chīdarāṅ နာဗညာဥ Nāai Bañā Ū

7. Capitalization စာလးႀကး အသးျပ ျခငး

ဘြ႕၊ ဘနးေတာဘြ႕၊ တစဥးဆငနာမနာမညေတြက အကၡရာဖလယတအခါ အေ႐႕စာလးက စာလးႀကးန႕ ေရးဖ႕၊ Capitalize လပဖ႕လပါတယ။ ေအာကက ဥပမာေတြက ၾကညပါ။ နာသခ Nāai Su Kha မဨကရ႘ Mi E Ka Rī ဂဏအစာေဝပလ Gūṇ Acā Wepulla သဓ Sadhuṁ ဝါက ၁ ေၾကာငးရ႕ အစစာလးကလညး စာလးႀကးန႕ ေရးဖ႕လပါတယ။ ဥပမာက ၾကညပါ။ သာသေကျကဗဒတေလ ယ ကလအာရ ေမာယလမတေရာဝကၜာရစသဒ ာမစာမ တယ။ ေဍယဍငအရမဒနပရေဝါအ သင ၐ တဘ ၀နာဒတျဓမရာဇ ဒသ။ Sās kyek Buddha ti (r) ley kuli ār moy lṅim turow klaṃ ṗār swas diñcām cnām tuy. Ḍey ḍuṅ Arimaddanapur wo’ smiṅ S’rī Tribhuwanā Ditya Dhmmarāja das.

8. Transliteration of Punctuation Mark ပဒျဖတပဒရပသေကၤတမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး

‘ ၊ ’ က Comma ‘ , ’ အေနန႕ အကၡရာဖလယပါတယ။ ‘ ၊၊ ’ က Period OR Full stop ‘ . ’ အေနန႕ အကၡရာ ဖလယပါတယ။ အဂၤလပစာေပကတဆင ေမြးစားထားတ သေကၤတေတြက မရငးအတငးပ ေရးရပါတယ။ ? က ? အေနန႕၊ အဖြငအပတမကေတာင “” ၊ ‘’ (Quotation mark) ေတြက “” ၊ ‘’ အေနန႕၊ ( ) က ( ) အေနန႕၊ - က - အေနန႕ပ အကၡရာ ဖလယရပါမယ။

9. Transliteration of Number ဂဏနးမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး

ဂဏနးမားက ေအာကပါအတငး အကၡရာဖလယပါတယ။ ၁ 1 ၂ 2 ၃ 3 အစ႐သျဖင အကၡရာဖလယပါတယ။ ဂဏနးအေနန႕ မဟတဘ စာသားအေနန႕ပဆရင မြ က mwai ၊ ၐါ က ṗā ၊ ပ က pi စသျဖင အကၡရာဖလယရပါမယ။

10. Transliteration for Old Mon Written Language ေ႐းေခတမြနစာအေရးအသားမားက အကၡရာဖလယေရးသားျခငး

Transliteration နညးက ေ႐းေဟာငးမြနေကာကစာ၊ အတစာ၊ စဉ႕ကြငးစာေတြက အကၡရာဖလယရာမာလညး အသးျပၾကပါတယ။ အေပၚမာ ေပးထားတ ဥပမာေတြမာလညး ေ႐းေခတမြနစာအေရးအသားတခ႕က အကၡရာဖလယ ထားတ စကားလး ေတြပါပါတယ။ ဒမာ သတထားရမ အခက ၁ ခက အခေခတမာ မသးေတာတ အကၡရာမးေတြက ေ႐းေခတမြနစာအေရးအသားမာ သးတယဆတာပျဖစပါတယ။ ဥပမာ - ၐ လမး၊ ၑ လမး အကၡရာေတြပါ။ ဒစကား ၂ လးက အကၡရာဖလယရာ မာ ၐ က s’ လ႕ ဖလယတယ။ ၑ က ṣ လ႕ ဖလယပါတယ။ ဒျပင ထးျခားတ စကားလးဖြ႕စညးပ ေတြလညး ႐တာမ႕ ဒအတြက အထးသေကၤတေတြလညး ႐ပါေသးတယ။ ေဖာငအခကအခေၾကာင အျပညအစ မေဖာျပ ႏငပါ။ ပဂေခတ မြနစာအေရးအသား ၁ ခ ျဖစတ (အလယ - ေအာက ဗညးထပပစမးမဟတတ) အေပၚ - အလယ ဗညးထပပစမး (Superscript) အတြက အထးသေကၤတေတြ ႐ပါတယ။ ဥပမာ - တေရယ ဆတာလမး (အမနက ‘ရ’ က ‘လ’ ရ႕အေပၚမာ ႐ရမာပါ။ အခကအခေၾကာင ‘လ’ က ‘ရ’ ရ႕ ေအာကေရာကေနရပါတယ။ ဒလ စာလးေပါငးပမ းအတြက သေကၤတေတြက အေပၚ - အလယ ဗညးထပပစအတြက ◠ ဒသေကၤတက သးပါတယ။ အလယ - ေအာက ဗညးထပပစ (Subscript) အတြက ◡ ဒေသကၤတက သးပါတယ။) တေရယ က အကၡရာဖလယရင tar◠ley လ႕ရပါတယ။ သႁႏၵင က အကၡရာဖလယရင sin◡draṅ လ႕ရပါတယ။ Note: မတခက

1. Burmese Romanization မာ အသရအတြက ‘ui’ က သးပါတယ။ ဒါေပမ အခစာတမးမာေတာ မြနစာလးေပါငးပ စနစအတငး အယငလာတ -- သရ i က ေနာကမလာတ -- သရ u ရ႕ ေ႐႕ထားၿပး ‘iu’ ဆၿပး သးထားပါတယ။

2. စာလးထပအေရးအသားအတြက အကၡရာဖလယတပစက ေ႐းေဟာငးမြနစာအေရးအသားေတြအတြကပ သးသင ပါတယ။ မကေမာကေခတမြနစာအေရးအသားအတြက အကၡရာဖလယရာမာေတာ Pali Romanization အတငးပ ၾကားမာ သေကၤတ တစခခ မခဘ ဖလယသငပါတယ။ ဥပမာ - Pāmok◡kha Chān (ပါေမာကၡဆာန) အစား Pāmokkha Chān (ပါေမာကၡဆာန) လ႕ပ သးသငပါတယ။ ေခတသစမြနစာအတြက အထးသေကၤတေတြက မလ အပဘ အျမငက ႐ႈပေထြးေစပါတယ။

3. ဒစာတမးမာ အသတသေကၤတ -- ဆတာ အတြက အကၡရာဖလယစရာ သေကၤတ တစခခ တငျပထားတာမး မ႐ပါဘး။ ဒါေပမ လအပပါတယ။

4. ဇယား ၆ မာ ေဖာျပထားတ အ အစ အ အဆး စကားလး ၁၃ လးက သရေတြ၊ အထးသျဖင သရေပါငးေတြလ႕ ယဆထားပါတယ။ -- က မသတက ကယစားမျပဘး၊ -- က --မ က ကယစားမျပဘး၊ -- က ယသတက ကယစား မျပဘး၊ -- ကလညး --ဝ က ကယစားမျပဘးလ႕ ယဆထားပါတယ။ ကေနာတ႕အေနန႕ တစခကဘ ေ႐ြးခယရမာ ပါ။ ဘရငေနာင ေဖာငဖကနညးကားေပါ။

Thank you for your time! This is brought to you by http://www.dhoongjhaan.blogspot.com/ .

ကးကားထားသည စာအပစာတမးမား ႏင အငတာနကစာမကႏာမား References:

1. http://en.wikipedia.org/wiki/Romanization 2. ျမနမာဘေလာဂါ ညလငးဆက http://blog.nyilynnseck.com/ ရ႕ Quote က ကးကားထားပါတယ။ 3. မြနေကာကစာလာ ေ႐းေဟာငးမြနစကားလး ဖြ႕စညးပေတြအတြက “လကပတမည”ဘေလာ(ဂ) စာမကႏာ

http://monmanuscript.blogspot.com/ က ကးကားပါတယ။

ဆကလကေလလာသငသည အငတာနကစာမကႏာမား For in depth study, follow the links mentioned below:

1. http://www.usamyanmar.net/Burma/Romanization/br.htm 2. http://www.usamyanmar.net/Myanmar/MiniDictionary/Nippon/NipponPronunciation.htm 3. http://books.google.co.th/books?id=kVW2-

gTd2PMC&pg=PA5&lpg=PA5&dq=Burmese+Romanization&source=bl&ots=oLdFl2J5VY&sig=IVEuLaA9ALDsBy75Tecv0zca_10&hl=th&ei=4IO_SsTUCYye6gObz_Rq&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6#v=onepage&q=&f=false

4. http://www.evertype.com/standards/my/1167.html