royal สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง agricultural ·...

ROYALAGRICULTURALS T A T I O N A N G K H A N G

นำ�เสนอข�วส�รคว�มเคลอนไหว ก�รดำ�เนนง�น ด�นต�งๆ ของสถ�นเกษตรหลวงอ�งข�ง เพอเปนประโยชนสำ�หรบผทสนใจและบคคลทวไป

สถานเกษตรหลวงอางขาง

สารบญ

กองบรรณาธการ เจาหนาทสถานเกษตรหลวงอางขาง

เสนทางทองเทยวโครงการหลวง 02

วชาการนาร 05

• เทคนคการผลตไมดอกไมประดบ4 05

• กหลาบ 11

• วเคราะหสารตกคาง 12

• โครงการทดสอบการสำารวจแจงนบไผบงใหญ 16 ในสถานเกษตรหลวงอางขาง

• ตนศรทอง 19

• การเพาะเลยงเนอเยอคาเมลเลย 21 ดวยอาหารสตรพนฐาน

• งานทดสอบสายพนธกาแฟอาราบกาบนพนทสง 24

ขาวสารกจกรรม 26

งานสงเสรมและพฒนาอาชพ

• เหลยวหลงแลหนางานสงเสรม(ตอนท1) 27

ผลตภณฑ • ไขตมใบชาอางขาง 29

ปกณกะ • จดดอกไมสไตลอางขาง 30

สารจาก บก. สวสดคณผอานทกทานทตดตามวารสารสถานเกษตรหลวงอางขาง ปนวารสารของเรากาวส ปท4แลวคะซงรปแบบการจดพมพวารสารของเรา กมการปรบเปลยน ทงในเรองจำานวนครงในการ ตพมพโดยวารสารสถานฯ อางขางตงแตฉบบนเปนตนไปจะตพมพปละ 2 ฉบบ คอทกเดอนมกราคมและกรกฎาคมของทกปถงแมวาจำานวนตพมพตอปจะลดลง แตเรายงคงจดใหคณผอาน ไดรบความรสาระตางๆเกยวกบสถานฯอางขางอย อยางแนนอนและในฉบบตนปพ.ศ. 2555 ในป งใหญน เราไดคดเลอกเรองราวทนาสนใจเกยวกบงานวชาการเกษตรดานตางๆมาฝากคณผอานเชนเคย ขอใหคณผอานไดรบความร และความเพลดเพลนจากการอานวารสารสถานฯอางขางฉบบนและฉบบตอๆไปนะคะ

ROYAL AGRICULTURAL STATION ANGKHANG02

บทบรรณาธการโครงการหลวง

เสนทางทองเทยว

ชวงฤดหนาวของทกปสถานเกษตรหลวงอางขางจะมนกทองเทยวเดนทางขนมาสมผสอากาศทหนาวเยน และชมแปลงเกษตรตางๆ ทงผก ผลไม ดอกไมเมองหนาว ซงจรงๆ แลวในเสนทางระหวางการเดนทางมายงสถานฯอางขางยงมศนยพฒนาโครงการหลวงใกลเคยงทมแหลงทองเทยวนาสนใจอยไมไกลสามารถแวะเทยวชมในระหวางเดนทางมาอางขางไดซงจะแนะนำาดงน

ภายในศนยฯหวยลกจะมแปลงสาธตและวจยพชเมองหนาวการปลกพชสมนไพรอาทมนทเลมอนบาลมฯลฯการปลกพชผกเมองหนาวอาทผกกาดหอมหอผกกาดหอมใบแดงฯลฯแปลงสงเสรมและวจยไมดอกอาทเบญจมาศกหลาบหนแปลงไมผลเชนแปลงทดสอบปลกมะมวงพนธนวลคำาและแปลงปลกเสาวรสรบประทานสดมะละกอพนธปากชอง1และเคพกสเบอร และกจกรรมเชงวฒนธรรม เชน ประเพณปใหมมงทบานหวยลกจะจดในชวงเดอน ธนวาคมหรอ มกราคม ของทกป ภายในงานมการละเลนของชนเผาทนาสนใจ อาท การโยนลกชวง ตลกขางมง และ ภมปญญาทองถนการตมด ชมการตมดของชนเผามงทโรงตมดบานหวยลก

ศนยพฒนาโครงการหลวงหวยลกตงอยทบานหวยลก หมท 7 ต.ปงโคง

อ.เชยงดาว จ.เชยงใหม

1.

ศนยพฒนาโครงการหลวงหนองเขยวตงอยทบานใหมสามคค หมท 14 ต.เมองนะ อ.เชยงดาว จ.เชยงใหม

มแปลงผลไมหลากหลายชนดใหไดชม อาท มะมวงพนธปาลมเมอรนอยหนาแกวมงกรอโวคาโดฝรงฯลฯนอกจากนศนยฯหนองเขยวยงมแหลงทองเทยวเชงธรรมชาต และวฒนธรรมอาท ชมทวทศนทสวยงามของยอดดอยอนเปนตนกำาเนดของนำาปงและชมพระอาทตยขนและตกทสวยทสดแหงหนงและชมศนยวฒนธรรมชนเผาของคะฉน เลอกซอผลตภณฑหตถกรรมตางๆ เชน ผาทอยามกระเปาตกตาคตตอนบตทคนหนงสอดนสอเปนตนและทกปประมาณวนท 1-12 มกราคม จะมการจดประเพณกนขาวใหมของชนเผาลาห จะมการเตนจะคตามแบบประเพณดงเดม ชาวลาหจะแตงกายชดชนเผาเตมยศและผลดเปลยนกนเตนทงวนทงคนทงเดกผใหญหนมสาวเปนเวลา12วนและพธรำามะหนาวของเผาคะฉนจะจด1ครงในรอบ2ปและ4ปเปนการบชาเทพเจา และถวายพระพรแดพระมหากษตรย การรำามะหนาวเปนพธสำาคญทสดของชนเผาคะฉนในงานนทกคนจะแตงชดชนเผามาอยางสวยงาม

2 .

ROYAL AGRICULTURAL STATION ANGKHANG 03

ชมหอมญปนมะเขอเทศเชอรฟกทองญปนแตงกวาญปนบวยพลบพลมและชมแหลงทองเทยวทางธรรมชาตปาสนสองใบปาสนสามใบ และเปนแหลงตนนำาแมนำาปง นำาตกหวยจนทร เปนนำาตกขนาดเลกมชนนำาตกประมาณ5ชนนำาไหลตลอดปหางจากศนยฯ แกนอยประมาณ 4.5 กโลเมตรถำาลอด เปนถำาทมนำาไหลผานตลอดป มชองขนาดคนลอดผานได เหนอขนไปมถำาขนาดเลก อยดานใน และดานบนจะเปนชองๆ ทพอขนาดคนลอดเขาไปไดนอกจากนยงมแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม เชน ศลปวฒนธรรม ไทยใหญ มการแสดงรำาโตและรำาดาบซงหาดไดยาก อกทงยงม ความงดงามแบบฉบบคนไทยใหญอกดวยและชมภมปญญาทองถนงานหตถกรรมของแมบานชนเผาลาหการทอผาเยบปกจำาหนายผาทอถงยามมเซอชดประจำาเผาและเครองประดบ

ศนยพฒนาโครงการหลวงแกนอยตงอยทบานแกนอย หมท 2 ต.เมองนะ อ.เชยงดาว จ.เชยงใหม

ศนยพฒนาโครงการหลวงหมอกจามตงอยทบานหวยศาลา ต.ทาตอน อ.แมอาย จ.เชยงใหม

ศนยฯ หมอกจามมแหลงทองเทยวทน าสนใจมากมาย เชน แหลงทองเทยวเชงธรรมชาตนำาพรอนมะลกาหางจากศนยฯ หมอกจามไปทาง อ.แมจน จ.เชยงรายประมาณ 4 กโลเมตร เปนนำาพรอนธรรมชาตขนาดเลกบรรยากาศรมรน และลองเรอชมทศนยภาพและวถชวต สองฝงแมนำากก มชมรมเรอทาตอนใหบรการลองเรอจาก ทาตอนถงจ.เชยงราย

4 .

3 .


สวนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมกมหลายแหงไดแก

• วดใหมหมอกจามและพพธภณฑเจาครหมอไตยเปนสถาปตยกรรม แบบไทยใหญหลงคามสามชนลวดลายสวยงาม• วดทาตอนครอบคลมพนทภเขาหลายลกสงขนไปแบงเปนระดบ ชนได 9 ชน เปรยบเสมอนสวรรค หากใครสามารถขนไปได ครบทง9ขนเชอวาจะไดขนสวรรคและมบญมากบนยอดเขา ชนสดทายประดษฐานรปหลอเจาแมกวนอมพระนาคปรกและ หลวงพอขาวองคใหญ• วดพระธาตสบฝางเปนวดเกาแก มประวตความเปนมายาวนาน ตงอยบนเขาสงมองเหนทศนยภาพของสวนสมและทวเขาได อยางงดงาม• กจกรรมกลมหตถกรรมทอผาแมบานไทยใหญการทอผาลวดลาย ของไทยใหญและจำาหนายผลตภณฑจากผาทอเชนผาถงยาม ผาพนคอเปนตน• กจกรรมกลมหตถกรรมกระดาษสา การผลตกระดาษสา และ เลอกซอผลตภณฑจากกระดาษสาตงอยในบานใหมหมอกจาม หางจากศนยฯหมอกจามประมาณ3กโลเมตร• กจกรรมกลมประดษฐของชำารวยจากผาทอไทยใหญซงรบผาทอ มาจากกลมทอผานำามาประดษฐเปนตกตากรอบรปซองใสมอถอ กระเปาฯลฯและนำาออกจำาหนาย• กจกรรมการแปรรปอาหารจากหวบกแบบโบราณนกทองเทยว สามารถชมและซอบกสดและบกแปรรปไดทบานวงไผหางจาก ศนยฯหมอกจามประมาณ4กโลเมตร

นอกจากนศนยฯหมอกจามสงเสรมแกเกษตรกรพชผกทเกษตรกรปลก อาท มะเขอมวงกานดำา ฟกทองญปน แตงกวาญปนพชกลมสลด

หากมโอกาสเดนทางขนมาทองเทยวในเสนทางสายเหนอนกขอแนะนำาใหลองแวะชมศนยพฒนาโครงการหลวงตางๆทมธรรมชาตและผลผลตรวมถงวฒนธรรมชนเผาทแตกตางแตมความนาสนใจเพอใหการเดนทางของทานคมคาและมความหมาย


4 เทคนคการผลต

ไมดอกไมประดบ

สำาหรบเทคนคการผลตไมดอกไมประดบ4กจะอธบายถงการขยายพนธพชไมดอกไมประดบประเภทเฟรน(ferns),ไมนำา(waterplants),ไมประดบในอาคาร(houseplants),ไมพม(shrubs), ไมยนตน(trees)ดงน

ธนาวฒ ณะคำา

1.เฟรน(ferns)เชนเฟรนใบมะขาม,เฟรนบอสตนจะทำาการขยายพนธโดยวธแยกกอ(division)แลวนำาไปปลกในวสดเปลอกมะพราวสบสวนเฟรนประเภทกนกนาร(selaginella)จะทำาการขยายพนธโดยวธแยกกอ(division)และปกชำา(cutting) 2.ไมนำา(waterplants)เชนพทธรกษา(canna)จะทำาการขยายพนธโดยวธแยกกอ(division),ปลองดอย(horsetail)จะทำาการขยายพนธโดยวธแยกกอ(division)และการปกชำา(cutting) 3.ไมประดบในอาคาร(houseplants)เชนbegoniaชนดตางๆ,เศรษฐเรอนใน(spiderplant)จะทำาการขยายพนธโดยวธแยกกอ(division)และการปกชำา(cutting),มงกรคาบแกว(Christmascactus),เปเปอรโรเมย(paperomia)จะทำาการขยายพนธโดยวธการปกชำา(cutting),สบปะรดส(bromeliad)จะทำาการขยายพนธโดยวธการปกชำา (cutting),หนอขาง (offset), รองเทานาร (lady’sslipper)จะทำาการขยายพนธโดยวธเพาะเมลด(seeds),แยกกอ(division)และเพาะเลยงเนอเยอ(tissueculture) 4.ไมพม (shrubs) เชน คาเมลเลย (camellia) จะทำาการขยายพนธโดยวธเพาะเมลด (seeds), การปกชำา(cutting),การเปลยนยอด(grafting)และการตอนกง(air-layering),อะเซเลย(azalea)จะทำาการขยายพนธโดยวธการปกชำา(cutting),ตนแปลงลางขวด(bottlebrush)จะทำาการขยายพนธโดยวธการปกชำา(cutting)และการตอนกง(air-layering) 5.ไมยนตน(trees)เชนแมกโนเลย(magnolia)จะทำาการขยายพนธโดยวธเพาะเมลด(seeds),การปกชำา(cutting),การเปลยนยอด(grafting)และการตอนกง(air-layering),ซากระ(cherryblossom)จะทำาการขยายพนธโดยวธเพาะเมลด(seeds),การเปลยนยอด(grafting)และการตอนกง(air-layering)

สำาหรบวธการขยายพนธโดยวธการเปลยนยอด(grafting)มขนตอนดงน 1.เตรยมตนตอ(stock)และยอดพนธด(Scion)ใหมขนาดเหมอนกน 2.ตดตนตอ(stock)ใหมความสง15-20เซนตเมตร 3.ทำาการผากลางลำาตนของตนตอ(stock)ลกไมเกน1นวขนอยกบขนาดของตนตอ(stock)และยอดพนธด(Scion) 4.ทำาการเฉอนยอดพนธด(Scion)เปนรปปากฉลามทง2ดาน 5.ทำาการเสยบยอดพนธด(Scion)ลงบนตนตอ(stock)ใหดานใดดานหนงตดกน 6.ทำาการพนแผลดวยเทปใสสำาหรบการเปลยนยอดใหแนนทำาการคลอบดวยถงพลาสตกใสและกระดาษหนงสอพมพเพอควบคมความชนและความรอน

ว ช าการน า ร


สำาหรบวธการขยายพนธโดยวธการตอนกง(air-layering)มขนตอนดงน

1.เตรยมขยมะพราวโดยแชนำาทงไว2-3วนนำามาบรรจถงพลาสตกรอนแบบใส 2.เลอกกงของไมยนตนทจะทำาการตอนกงโดยขนาดเสนผานศนยกลางของกงไมควรเกน2เซนตเมตร 3.ทำาการควนกงความกวางประมาณ1นวโดยรอบทงดานบนและลาง 4.ทำาการแกะเปลอกหมออกแลวใชมดขดเนอเยอเจรญออกจนถงแกนเนอไม 5.ทาฮอรโมนเรงรากบรเวณรอยควนดานบน 6.ทำาการหมดวยขยมะพราวทเตรยมไวแลวรดดวยเชอกฟาง

การขยายพนธ

ไมดอกไมประดบประเภทเฟรน(ferns) 1.เฟรนใบมะขาม

เฟรนใบมะขามทแยกกอเสรจพรอมปลก

ทำาการแยกกอ

เฟรนใบมะขาม

ปลกโดยใชเปลอกมะพราวเปนวสดปลก

ดงนนเมอร ถงขนตอนการขยายพนธ พชโดย วธการตางๆแลวเรากสามารถทจะเพมจำานวนไมดอกไมประดบทเรามอย แลวใหมมากขนโดยทไมตองเสยเงนไปซอตนไมมาอกแลวยงมความสขกบการไดอยใกลชดกบสงทเราชอบดวย..มความสขจรงๆ...ขอบคณครบ

FE

RN

S


1.มงกรคาบแกว (Christmascactus)

การขยายพนธพช

ไมดอกไมประดบในอาคาร(houseplants)

1.1เฟรนประเภทกนกนาร(selaginella)

ตนเฟรนกนกนารทำาการแยกสวนของกานใบ

ทำาการปกสวนของกานใบลงในวสดปลกเกบไวในทรมทมความชน

1234

ตนมงกรคาบแกว (Christmas cactus)ตดสวนตนความยาว 2-3 ขอจมในฮอรโมนเรงรากปกชำาในวสดขเถาแกลบ

1

234

1 3

4

2

1 23 4


2.1สบปะรดส(bromeliad)ประเภทเลอย

ตนสบปะรดส (bromeliad)นำาวสดปลกเดมออกทำาการแยกตนพนธปลกในวสดเปลอกมะพราว

1234

ตนสบปะรดส (bromeliad) ประเภทเลอยตดสวนของกานตนทแตกออกมาใหมความยาว 5-10 เซนตเมตรปลกในวสดปลกเปลอกมะพราว

12

3

2.สบปะรดส(bromeliad)1

1

2 32

1

3 4

2


ตนพนธรองเทานาร (lady’s slipper)ทจะทำาการขยายพนธโดยวธแยกกอทำาการแยกตนพนธปลกในวสดตอสนผ

1

23

3.รองเทานาร(lady’sslipper)

4.ซคคเลนท(succulent)

12

3

11 2

3

1 2 3ตนพนธซคคเลนท (succulent) ทำาการแยกตนลก ปลกในวสดทโปรงและระบายนำาด

ตนพนธฟกเซย (fuchsia)ตดยอดใหมความยาว 10 เซนตเมตร ตดใบทงจำานวน 2 คใบจมในฮอรโมนเรงรากปกชำาในวสดขเถาแกลบการออกรากหลงจากปกชำา 1-2 เดอน

123

54

6

5.ฟกเซย(fuchsia)

1 4

3

2

5 6


การขยายพนธ

ไมดอกไมประดบประเภทเฟรน(ferns) 1.คาเมลเลย(camellia)1.1การขยายพนธคาเมลเลย(camellia)โดยวธการปกชำา(cutting)

1 2 3 4

ตนพนธคาเมลเลย (camellia)การปกชำาในวสดขเถาแกลบ การออกรากหลงจากปกชำา 4 เดอนการเกดรากคาเมลเลย (camellia) 0-4 เดอน

1234

99 10 10 10

เลอกกงพนธควนกงความกวางประมาณ 1 นวโดยรอบ

การแกะเปลอกหมออกแลวใชมดขดเนอเยอเจรญออกจนถงแกนเนอไม ปายดวยฮอรโมนเรงรากและหมดวยขยมะพราว

1234

โดยวธการตอนกง(air-layering)

วธการขยายพนธ

ตนตอ (stock) คาเมลเลย(camellia)ตดตนตอใหมความสง 15-20 เซนตเมตรการผากลางลำาตนของตนตอ (stock) ลกไมเกน 1 นวตดยอดพนธด (Scion) ความยาว 5-10 เซนตเมตรการเฉอนยอดพนธด (Scion) เปนรปปากฉลามทง 2 ดานการเสยบยอดพนธด (Scion) ลงบนตนตอ (stock)การพนแผลดวยเทปทสำาหรบการเปลยนยอด เทปพนแผลสำาหรบการเปลยนยอด คลอบดวยถงพลาสตกใสและกระดาษหนงสอพมพเพอควบคมความชนและความรอนการแตกยอดใหมของยอดพนธด (Scion) บนตนตอ (stock)

123

54

678910

1.2การขยายพนธคาเมลเลย(camellia)โดยวธการเปลยนยอด(grafting)

1

1 2

34

34

5

43

67

5

82



(ตอนท 4)กหลาบ

จ ร า ภ ร ณ ย ง อ ย ด

Rosesกหลาบเปนไมดอกทมความสวยงามเปนทชนชมของผคนโดยทวไปยากทจะหาดอกไมชนดอนมาเปรยบไดทงเรองความงามกลนหอมประทบใจและสสนทเดนสะดดตาจนไดรบฉายาวา“ราชนแหงดอกไม”กหลาบจงเปนดอกไมท นยมปลกกนอยางแพรหลายทงปลกแบบสวนและปลกประดบสถานทเราใชประโยชนจากดอกกหลาบไดมากกวาแคปลกเปนไมประดบแตทสำาคญกหลาบยงเปนสญลกษณแหงความรกทคนทงโลกรจกคนวยหนมสาวทมความรกกำาลงหอมหวานมกใชกหลาบเปนสอแทนคำาพดเพอจะบอกแทนความรก

กหลาบมใชจะบอกถงความรกไดเพยงอยางเดยวยงสอความหมายแทนคำาพดอนๆไดอกหลากหลายตามวาระและโอกาสกระแสความนยมกหลาบแพรหลายไปทวโลกผคนจงหนมาสนใจปลกกหลาบกนมากขนบางกประสบความสำาเรจบางกไมไดดงใจหวงการจะปลกตนไมสกตนใหงดงามนนเปนเรองทละเอยดออนกหลาบกเชนกนตองอาศยการเอาใจใสและการดแลทด ณ ปจจบนกหลาบยงเปนไมดอกเศรษฐกจสรางรายไดใหกบคนทงโลกยงเปนประเทศทมภมอากาศเหมาะสมอยางเชน อสราเอล เนเธอแลนด เคนยาฝรงเศส ซมบบเว แทนซาเนยเอกวาดอร สหรฐอเมรกา ประเทศเหลานปลกเปนไมสงออกทมสายพนธดๆ ทมการพฒนาปรบปรงสายพนธใหมๆ

ประโยชนจากดอกกหลาบ นำาหอมกลนกหลาบ คงไมมใครปฏเสธถงกลนหอมของกหลาบไดจงไดมการนำากหลาบมาสกดเปนนำาหอมใหกลนหอมทมเสนหนาหลงใหลพนธกหลาบทใชไดแกกหลาบพนธดามสก(Damask Rose : R. dama-scena)กหลาบอลบา(Rosa alba)ซงบานเรายงมปลกกหลาบสายพนธเหลานอยแตเปนกหลาบลกผสมของสายพนธดามสกเชนกหลาบมอญRosa damasscena ทเรารจกกนดกหลาบชนดนแรกเรมนำามาจากเมองมอญและเปนดอกไมทสมเดจพระนเรศวรมหาราชทรงโปรดพระองคทานไดนำากลบมาหลงจากเสรจสงครามทเมองมอญ“พระยาวนจวนนดร”ไดกลาวไวในหนงสอไมประดบของไทยกหลาบมอญเปนทรจกกนมานานและนยมปลกกนอยางแพรหลายมาจนถงยคทมการนำาเขากหลาบลกผสมจากยโรปกหลาบพนธนกไดเลอนหายไปบางแตยงคงมหลงเหลออยในหมนกอนรกษบางในปจจบนกลบมานยมกนอกครงเนองจากความงามของสดอกชมพแกมมวงออนมกลนหอมชนใจใหดอกดกในชวงฤดรอนถงแมจะเปนไมพมกงเลอยกยงเปนทนยมเราใชกลบกหลาบแตงหนาขนมประเภทตะโกหรอนำามาลอยนำาดมกใหกลนหอมชนใจ ประโยชนของกหลาบอกอยางหนงคอใชประดบตกแตงงานแตงงานเจาบาวเจาสาวนยมนำาดอกกหลาบมาประดบมากกวาดอกไมชนดอนๆเนองจากเปนตวแทนแหงภาษารกแลวยงมความหอมละมนอบอวนไปทงงานอกดวย เรยงรอย รอยมาลย กหลาบนอกจากปลกเปนไมประดบใหกลนหอมแลวยงมประโยชนอยางอนอกมากมายทเรานำามาใชในชวตประจำาวนเชนกหลาบนำามารอยมาลยรวมกบดอกไมชนดอนไวบชาพระและสำาหรบงานพธมงคลตางๆ ประวตและความเปนมาของกหลาบนนมเลาขานกนไปตางๆนานาเปนเรองธรรมดาเพราะกหลาบมอายยนนานยอมมเรองราวทเลากนมานานเชนกนแตใจความสำาคญนนอยทความเปนอมตะของกหลาบยากนกจะหาดอกไมชนดไหนเปรยบไดทำาใหหลายๆคนหนมาสนใจดอกไมสสวยมกลนหอมชนดนกนมากแนนอนคณกเปนอกคนทสนใจอยากจะปลกกหลาบไวเชยชมสกตนฉะนนลองมาทำาความรจกกหลาบอกนดใหความรสกทละเอยดออนอกสกหนอยแลวคณจะรกกหลาบมากขน

บรรณานกรมเศรษฐมนตรกาญจนกล.รอยพรรณพฤกษากหลาบราชนแหงดอกไม.กรงเทพฯ:เศรฐศลป2550112หนา.สมเพยรเกษมทรพย.(2532)เทคโนโลยการผลตและธรกจไมตดดอก.กรงเทพฯ.


จดมงหมายของการตดฉลากและแถบสแสดงระดบความเปนพษ ฉลากเปนสอสำาคญ ซงบรษทผผลตใชในการตดตอใหรายละเอยดตางๆ แกเกษตรกรผใชสารเคมปองกนกำาจดศตรพชและสตว หรอวตถอนตรายทางการเกษตร เพอจะไดทราบถงประโยชน วธใช และขอควรระวงตางๆสงผลใหมการใชวตถอนตรายทางการเกษตรอยางมประสทธภาพและปลอดภยจดมงหมายเพอเปนขอมลแกผใชและผเกยวของไดทราบวา

•ผลตภณฑนนมประโยชนในการใชอยางไร •ควรใชในอตราเทาใดและวธใดจงจะใหผลในการควบคมศตรพชและสตว •จะตองเกบรกษาผลตภณฑอยางไรจงจะมคณภาพ •จะมอนตรายตอผใชผเกยวของและสงแวดลอมอยางไร •ควรปองกนระมดระวงอนตรายขณะใชอยางไรบาง •เมอไดรบพษภยจากสารทใชจะตองปฏบตตวอยางไร

ขอมลบนฉลากวตถอนตรายทางการเกษตร

•ชอการคาของผลตภณฑ,ชอสามญ,ชอวทยาศาสตรของสารสำาคญ •อตราสวนผสมและลกษณะของผลตภณฑ(EC,WP,WSC,SP,G) •ประเภทการใช(กำาจดแมลง,โรค,วชพช) •ประโยชนวธใชวธเกบรกษาพรอมคำาเตอน •อาการเกดพษการแกพษเบองตนคำาแนะนำาใหไปพบแพทยพรอมฉลากและคำาแนะนำาสำาหรบแพทย(ถาม) •ชอผผลตและชอผจำาหนายสถานทตงทำาการโรงงาน •ขนาดบรรจ •เดอนปทผลตหรอวนหมดอายการใช(ถาม) •ทะเบยนวตถอนตรายเลขท •เครองหมายและขอความแสดงคำาเตอนใหระมดระวงอนตราย นอกเหนอจากฉลากแลวยงมแถบสกำาหนดระมดความเปนพษของวตถอนตรายทางการเกษตรตามความสามารถในการ กอใหเกดอนตรายตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณเรองฉลากและระดบ

งานวเคราะหสารตกคาง (ตอจากฉบบทแลว)

ฉลากและแถบสแสดงระดบความเปนพษของวตถอนตรายทางการเกษตร


Jaruwhan Rungkaew


ชน1เอหมายถงวตถอนตรายทางการเกษตรทมพษรายแรงมาก (แถบสแดง) ชน1บหมายถงวตถอนตรายทางการเกษตรทมพษรายแรง (แถบสแดง) ชน2หมายถงวตถอนตรายทางการเกษตรทมพษปานกลาง (แถบสเหลอง) ชน3หมายถงวตถอนตรายทางการเกษตรทมพษนอย(แถบสนำาเงน)ทงนเพอความสะดวกแกผใชและผทเกยวของจะไดทราบวาผลตภณฑทตนใชอยนนมอนตรายมากนอยเพยงใดควรระมดระวงในการปองกนอนตรายอยางไร

แถบสแดง

แถบสแดง

แถบสเหลอง

แถบสนำาเงน

การอานฉลากภาชนะบรรจวตถอนตรายทางการเกษตร

ความเปนพษของวตถอนตรายและไดแบงระดบความเปนพษออกเปน4ชนโดยใชแถบสเปนสงกำาหนดดงน

การอานฉลากภาชนะบรรจวตถอนตรายทางการเกษตร เปนการแนะนำารายละเอยดบนฉลาก4สวนคอ • ขอมลและรายละเอยดของสาร ประกอบดวยความเขมขนของสารสตร ปรมาณบรรจทะเบยนวตถอนตรายชอสารเคมและสารออกฤทธ •ขอควรระมดระวงและคำาเตอนไดแกวธการเกบรกษาขอควรปฏบตระหวางผสมหรอฉดพน •ขอควรปฏบตหลงการใชสารวธทำาลายภาชนะบรรจอาการเกดพษการแกพษเบองตน •คำาแนะนำาในการใชไดแกอตราการใชวธการใชและขอควรระวงในการใช


เมอเปนผใชสารเคมหรอผทจางคนงานใหใชสารเคม 1.ตองใชสารเคมใหตรงกบชนดของโรคและแมลง 2.ใชในอตราทฉลากระบ 3.ใชสารจบใบชวยหากใบพชเปนมนหรอใบเปนขน 4.พนใหถกตองโดยพนในปรมาณทพอเหมาะพนใหทวทงใบและใตใบอปกรณสำาหรบผสมสารเคมพน 1.ภาชนะ(ถงผสมสทใชแลว)สำาหรบผสม 2.นำาสะอาดระดบทใชอาบได 3.ไมสำาหรบคนสาร 4.สารเคมทจะใช 5.สารจบใบ(อาจจำาเปนตองใชชนดทปรบคาพเอช)วธผสมสารเคม 1.ตรวจคาพเอชของนำากอน(นำาเปนดางหรอกรดเกนไป) 2.อานฉลากดอตรการใช 3.การใชสารเคมมากกวา1ชนดควรผสมทละชนด 4.คนสารใหละลายแลวเตมชนดท2 5.ใสสารจบใบสดทายถานำามคาพเอชในระดบเหมาะสมปองกนอนตราย 1.เกบสารเคมใหถกตอง 2.ใชสารเคมใหถกตองและใชเมอจำาเปน 3.กอนพนสารเคมตองทราบชนดปรมาณของสารนนและทราบชวงเวลาทตองหยดพนกอนเกบเกยว 4.เลอกใชสารทปลอดภยในชวงใกลเกบเกยวตรวจสอบถงพนสะพายบา/เครองพนระยะไกล 1.ไมรวพลงอดฉดดพนเปนฝอย 2.หวฉดเหมาะแกการใช 3.สายฉดทอสงตอไมรวการปองกนตนเองจากสารเคม 1.ควรสวมหนากากหรออยางนอยใชผาปดปากปดจมกไวเพอกนไมใหละอองสารเคมเขาไปทางจมกหรอเขาทางตา ทงขณะผสมสารและขณะพน 2.ควรสวมเสอแขนยาวและใสถงมอเพอกนการสมผสกบสารโดยตรง

ไมควรพนสารเคมขณะทมลม ไมควรพนสารเคมขณะฝนตก 1.สารเคมอาจปลวมาเขาตว 1.ฝนตกเลกนอยกไมควรพน 2.สารเคมปลวไปตกทอน 2.เมอฝนใกลตกไมควรพน

แถบสแสดงความเปนพษวตถอนตรายทางการเกษตร

สญลกษณแสดงวธปฏบตในการใชวตถอนตรายทางการเกษตร

พษรายแรงระวง

พษรายแรงมาก

ใหเกบมดชดพนมอเดก

สวมรองเทาปองกนเทา

สวมอปกรณปองกนจมกและปาก

พษรายแรง ระวง

พษรายแรงมาก

ใหชำาระลางหลงการใช

สวมถงมอปองกนการสมผสถกมอ

เปนอนตรายตอปลาและสตวนำาหามเททงในแหลงนำา

อนตราย

เปนอนตรายตอสตวเลยง สวมอปกรณปองกนตา

สวมชดปองกนวตถอนตรายตลอดตวผใชขณะฉด

และใช

สวมหนากากปองกนไอพษ สวมผาปองเปอนเพอปองกนอนตรายตอผใช

อางองจาก:http://www.pcd.go.th/info_serv/haz_chemicals_use.html#s1 (กรมควบคมมลพษกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม)


ไมควรพนสารเคม 1.บรเวณทตดกบทอยอาศย 2.บรเวณใกลคอกสตว 3.ขณะสบบหร 4.ขณะรบประทานอาหารหรอขบเคยวอาหาร 5.เมอมเดกหรอสตวเลยงอยในบรเวณการเพมประสทธภาพของสารเคม 1.ใชสารเพมประสทธภาพ 2.ใชสารปรบคาpHใหเปนกลาง 3.ใชรวมกบสารสกดสมนไพร 4.ใชรวมกบปโตรเลยมสเปรยออยลปองกนสารเคมเสอมประสทธภาพขณะเกบรกษา 1.สารเคมทเปนขวด/กลองบรรจถกเปดออกใชแลวหลงใชควรปดใหสนทถาเปนผงบรรจถงพลาสตกทอยในกลอง ควรรดปากถงใหแนนกอนนำาลงเกบในกลอง 2.ไมใชชอนทเปยกสำาหรบตกสารเคมชนดผง 3.ไมตงสารเคมตากแดด 4.ไมวางสารเคมชนดผงในทชนแฉะการเกบชวภณฑ 1.สารชวภณฑทกชนดเชนบทบเอสไตรโคเดอรมาควรเกบแยกตางหากไมปนกบสารเคม 2.ไมซอชวภณฑมาเกบไวหากตองการใชใหปรมาณวาจะใชเทาไรเมอใดแลวจงดำาเนนการซอ 3.หากใชชวภณฑไมหมดควรเกบใหอยในสภาพทดทสดและรบใชโดยเรว 4.ควรเกบชวภณฑในสภาพทเหมาะสมเพอการคงชวตของจลนทรยการเกบรกษาสารกำาจดศตรพชอยางถกตองสำาหรบเกษตรกร 1.จดทำาทเกบสารเคมโดยเฉพาะไมควรปะปนกบสงอน 2.หากไมมหองสำาหรบเกบควรทำาตทโปรงมกญแจลอค 3.วางตในทรมและมหลงคากนแดดและฝน 4.อยาซอสารเคมครงละมากๆมาเกบไวเพราะจะเสอมคณภาพ 5.ตควรมชนสำาหรบแยกหมวดหมของสารเคมการกำาจดสารเคมทผสมแลวใชไมหมด 1.พนไปทตนพชตนวชพชทอยบรเวณใกลเคยง 2.เทราดบรเวณโคนไมใหญทไมใชไมผลทปลก 3.ไมพนซำาลงบนพชทไดพนไปแลว 4.ไมเทลงในแหลงนำาการกำาจดสารเคมทเกาและคางอยในภาชนะบรรจ 1.รวบรวมไวในทเกบขยะพษแยกจากภาชนะบรรจสารเคมทหมดแลว 2.พนระยะ10ปชนดผงเทลงถงขยะโรยดวยปนขาวทบมดใหแนนชนดนำานำาลงผสมนำาใหเจอจางเทลงบรเวณ โคนไมใหญหรอเทลงบนกอหญาแฝก 3.นำาภาชนะทเปนแกวหรอพลาสตกลางนำา3ครงแลวนำาไปรวมกบภาชนะบรรจสารทหมดแลวเพอสงไปกำาจดตอไป

แลวพบกนอกครงฉบบหนา!

อางองจาก : คมอการใชสารกำาจดศรตรพชอยางมประสทธภาพและปลอดภย ศนยอารกขาพช มลนธโครงการหลวง(สงหาคม2553)


ในสถานเกษตรหลวงอางขาง

โครงการทดสอบ

นายปราโมท สขสถตย หวหนาโครงการนายขจร สรยะ ผรวมโครงการ

การสำารวจแจงนบไผบงใหญ

ไมไผเปนพชใบเลยงเดยวทมววฒนาการมาจากพชตระกลหญา ซงจดเปนหญาทมอายยนยาวทสด บางชนดมอายเปนรอยป อยางไรกตามไผยงคงมลกษณะทางชพลกษณ (การออกดอกและเมลด)ในรปแบบเดยวกบหญากลาวคอเมอ ออกดอกและผลตเมลดแลวตนแมกจะตายไปไมไผมถนกำาเนด และการกระจายพนธตามธรรมชาตอยางกวางขวางครอบคลม เกอบทกสวนของโลกทงในเขตหนาวเขตอบอนและเขตรอน มมากทสดในแถบรอนทางตอนใตและตะวนออกเฉยงใตของทวปเอเชยไมไผทวโลกทมลกษณะยนตน(woodybam-boo)มประมาณ77สกล1,030ชนด(DransfieldandWidjaja,1995)สวนทพบในประเทศไทยมประมาณ15สกล 82ชนดซงคาดวายงมอกหลายชนดทยงสำารวจไมพบหรอ ขาดแคลนผเช ยวชาญในการจำาแนกชนดพนธอปสรรคท สำาคญอกประการหนงในการจำาแนกพนธไมไผกคอการทไมไผ มอายขยในการออดดอกและผลตเมลดยาวนานไมไผตาง ชนดกนมอายขยในการออกดอกแตกตางกน บางชนดใชเวลานาน30-50ปในขณะทบางชนดใชเวลานานกวารอยป (สงครามและอนนต,2528)อายขยในการออกดอกทยาวนาน และไมสมำาเสมอเชนน เปนอปสรรคในการเกบและรวบรวมตวอยางทจำาเปนในการจำาแนกพนธอยางยง

ไมไผจดเปนพชอเนกประสงคมความสมพนธกบชวตและความเปนอยของคนไทยมาชานานคนไทยเรามการนำาไมไผมาใชประโยชนตงแตสมยบรรพบรษโดยนำาเอาทกสวนของไมไผมาใชในชวตประจำาวนเพอสนองความตองการขนพนฐานเชน มการนำาหนอไมมาปรงอาหารรบประทานนำาเสนใยทไดจากการตเยอไผมาทำาเครองนงหมลำาใชในการกอสรางทอยอาศยใชใบเหงาและหนอเปนยารกษาโรครวมไปถงการใชหนอและลำาเพอเปนวตถดบทสำาคญในอตสาหกรรมขนาดเลกถงใหญเชนอตสาหกรรมหนอไมกระปอง หนอไมแหง หนอไมดอง อตสาหกรรมกระดาษ โดยเฉพาะในปจจบน ผลตภณฑของใชและเฟอรนเจอรซงทำามาจากไมไผทสวยงามมราคาสงและเปนทตองการของตลาดมาก การกระจายพนธของไมไผในประเทศไทยสวนใหญตองการสภาพอากาศทมความชนและอบอนไมไผสามารถเจรญเตบโตไดดในดนเกอบทกชนดเปนพชโตเรวทสามารถปรบตวไดดตอสภาวะแวดลอมตางๆจงพบไดในทกภาคของประเทศไทยโดยเฉพาะอยางยงในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอการกระจายพนธตามธรรมชาตของไมไผชนดตางๆขนอยกบการปรบตวของไมไผชนดนนๆใหเขากบสภาพแวดลอมทขนอยทงนมนษยถอวาเปนปจจยหลกทมบทบาทตอการกระจายพนธของไมไผทงในการขยายพนธและแพรกระจายทอนพนธไปยงทตางๆ

ไ ผ บ ง ใ ห ญ

ชอพนเมอง ไผบงใหญ ไผบงคาย (เชยงราย)ชอวทยาศาสตร Dendrocalamus brandisii (Munro) Kurz



เปนไผประเภทเหงากอลกษณะโดยทวไปคลายไผตงมากเปนไผขนาดกลางถงขนาดใหญสง15-30เมตรลำาตรงอดกนเปนกอแนนปลายลำาโคงเสนผานศนยกลางลำา10-20ซม.ปลองยาว30-60ซม.เนอลำาหนา1-3ซม.ลำาออนปลองลางมขนสนำาตาลซดปกคลมหนาแนนปลองบนมขนสขาวถงสเทาปกคลมลำาแกสเขยวเขมหรอสเขยวอมเทาปลองดานลางมกมรากอากาศจำานวนมากออกตามขอแตกกงตำาหรอตงแตกลางลำาขนไปกงขนาดใหญสดอยตรงกลางกงทเหลอขนาดไลเลยกน ใบรปหอกแกมรปขอบขนานกวาง1.5-4.5ซม.ยาว10-30ซม.กาบหมลำาสนำาตาลหรอสนำาตาลอมสมจนถงสนำาตาลอมมวง มขนสนำาตาลสเทาจนถงสขาวและมนวลสขาวปกคลมหรอบางครงคอนขางเกลยงใบยอดกาบรปใบหอกแกมรปไขสมวงเขมถงสมวงอมแดงหรอสเขยวอมมวงกางออกถงพบลงขอบและดานในมขนยาวปกคลมลนกาบเปนแถบสง 1-3ซม. ขอบจกลกไมสมำาเสมอชอดอกยอยสมบรณ2-4ดอกเกสรเพศผ6อนกานเกสรเพศผแยกอสระยอดเกสรเพศเมย1อน

การกระจายพนธพบมากในปาธรรมชาตหรอตามหวไรปลายนาตามชนบทโดยธรรมชาตจะขนในปาดบแลงจนถงปาดบเขาหรอบรเวณปาทมความชนคอนขางสงทางภาคตะวนตกภาคเหนอและภาคอสาน

ประโยชนลำาใชในการกอสรางทำาเฟอรนเจอรเครองจกสานทำาบานและโรงเรอนทำาการเกษตรหนอกนไดรสชาตใกลเคยงกบไผตงแตมรสขมกวา

1.ความสำาคญและทมา

เมอป 2525 สถานเกษตรหลวงอางขางไดเรมดำาเนนการปลกและศกษาวจยไมโตเรวตางถนขน โดยไดรบการสนบสนนจากองคการทหารผานศกไตหวนมคณาจารยจากคณะวนศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรเปนผดำาเนนงานวจยจนไดชนดไมทสามารถเจรญเตบโตไดดมความเหมาะสมกบพนททงหมด5ชนดคอเมเปลหอม(Liquidambar formosana)กระถนดอย(Acacia confusa)จนทรทองเทศ(Fraxinus griffithii)การบร(Cinnamomum camphora)และเพาโลวเนย(Paulownia taiwaniana) ตอมาเมอป2529ไดเรมทดลองปลกไผทงไผตางถนชนดตางๆและไผไทยเพอนำาลำามาใชประโยชนทงการกอสรางทำาไมคำายนทำาโรงเรอนและการใชประโยชนอนๆอกมากมายปจจบนมการนำาไมไผมาใชประโยชนอยางผดวธและมากเกนไปเชนนำาลำาทยงออนมาใชประโยชน(ลำาอายไมถง3ป)และบางกอกตดฟนไปใชประโยชนมากจนเกนไปตวอยางทชดเจนคอไผบงใหญบรเวณแปลงหบผาขาว โครงการสำารวจนจะเปนฐานขอมลในการวางแผนการตดฟนไมไผบงใหญมาใชประโยชนอยางยงยนตอไปในอนาคต

2.วตถประสงคของโครงการวจย

1)เพอสำารวจปรมาณของไผบงใหญทมอยทงหมดภายในสถานฯอางขาง 2)เพอจำาแนกชนอายของลำาภายในกอทงหมดของไผบงใหญ

3.ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

นำาผลการสำารวจทไดมาใชในการวางแผนการใชประโยชนจากไผบงใหญอยางยงยน

4.ระเบยบวธวจย

1.ทำาการสำารวจไผบงใหญทกกอทมในแปลงปลกปาสาธตเพอตรวจนบจำานวนลำาทงหมด(ทำาหมายเลขกำากบทกกอ) 2.หมายลำาตามชนอายโดยใชแถคพนสแดง,เหลอง,นำาเงน,เขยวแทนลำาไผในป2553,2552,2551และ2550ลงไปตามลำาดบ(เปลยนเปนใชสนำามนทาบรเวณโคนของลำาแทนการตดแถค)

สรปและวจารณ

จากการสำารวจไผบงใหญในสถานเกษตรหลวงอางขางพบไผบงใหญทงหมด1,501กอโดยทำาการทาสนำามนสตางๆลงบนผวลำาไผในชนอายตางๆทำาใหสามารถมองเหนและสงเกตไดงายสำาหรบผทจะเขาไปตดฟนลำาไผมาใชประโยชนตอไปจากการสำารวจไดปรมาณลำาเฉลยจำานวน5.61ลำา/กอพบลำาอาย4ปขนไปมากทสดเฉลย3.46ลำา/กอลำาทพบนอยทสดคอลำาอาย3ปเฉลย0.66ลำา/กอ(แผนภม) ผลการสำารวจพบไผทสามารถตดมาใชประโยชนไดจำานวน196กอ(มลำาไผ10ลำา/กอขนไป)คดเปน13.05%ของจำานวนกอไผทงหมดปรมาณลำาทสามารถนำามาใชประโยชนไดในป 2554น จำานวน 1,850ลำา และในปตอๆ ไปตดไดประมาณ1,000ลำา/ปตามอตราความเพมพนรายปดงผลการสำารวจทผานมา


ผลการสำารวจทไดพบวามจำานวนลำาเฉลย/กอนอยมากในทกชนอายเปนผลมาจากการตดลำาไผมาใชประโยชนอยางผดวธและขาดความรในการดอายลำาไผกลาวคอมการตดลำาออนทยงไมเหมาะสำาหรบการนำามาใชประโยชนเพราะลำาออน(อายไมถง4ป)มปรมาณอาหารทมอดและแมลงชอบกนและยงไมแขงแรงเทาทควรทำาใหใชประโยชนไดในระยะสนไมเกน2ปกผพงตองตดไมใหมไปซอมแซมอกบางกอมการตดลำาออกมาใชประโยชนมากเกนไปคอตดจนเหลอเพยง1หรอ2ลำา/กอเทานนและตามธรรมชาตของไผลำาทอาย4ปขนไประบบรากและตาหนอจะผพงจนไมสามารถหาอาหารและนำาเองไดถาเราตดลำาออนออกมาใชจนหมดจะมผลทำาใหไผกอนนไมสามารถแตกหนอใหมไดอกตอไป

5.00

0.00

0.70 0.780.66

3.46

อาย 1 ป(แดง) อาย 2 ป

(เหลอง)อาย 3 ป(นำาเงน) อาย 4 ป ขนไป

(เขยว)

จำานวนลำา/กอ

อาย 1 ป (แดง)

อาย 2 ป (เหลอง)

อาย 3 ป (นำาเงน)

อาย 4 ป ขนไป (เขยว)

เอกสารอางองรงนภาพฒนวบรย,บญฤทธภรยากรและวลยพรสถตวบรณ.2544.ไมไผในประเทศไทย.สำานกวชาการปาไมกรมปาไมกรงเทพฯ.120น.สราวธสงขแกวและคณะ.ความหลากหลายของไผบนพนทสง,น.1-11.วารสารวนศาสตรปท26ฉบบพเศษ.2550สพลธนรกษ.2539.ไผเศรษฐกจ.กลมไมยนตนอตสาหกรรม,กองสงเสรมพชสวน,กรมสงเสรมการเกษตร.78น.

ภาคผนวก

การทาสหมายอายลำาและตดหมายเลขกอลำาไผบงใหญอายประมาณ 3 เดอน

ลำาไผบงใหญอาย 1 ป ลำาไผบงใหญอาย 2 ป

ลำาไผบงใหญอาย 3 ป ลำาไผบงใหญอาย 4 ปขนไป


ตนศรทองเปนพชพลงงานทดแทนชนดใหมทยงไมเปนทรจกมากนกทงๆทเปนพชพลงงานทมศกยภาพสงในการเปนวตถดบหลกในการผลตไบโอดเซล ตนศรทองมถนกำาเนดอยทหมบานรมแมนำาแยงซไปตลอดแนวจนถงครงของภาคใตของสาธารณรฐประชาชนจนในประเทศจนมชอเรยกตางๆกนไป เชนu-kau-shuหรอwu-yau-shoe จะพบมากในจงหวดAnhui,Henan,Hubei,Sechuan,Guizhou,GuanxiและZhehiangซงเปนพนท ลมแมนำาและมการนำามาผลตเปนนำามน

ลกษณะทางพฤษศาสตร ลกษณะของตนศรทองมความสงไดถง15เมตรเปลอกของลำาตนเปนสนำาตาลแดงมรอยแยกกวางและมสนแคบเปลอกของลำาตนมกจะลอกหลดออกมาเปนชนยาวลำาตนเปนไมเนอออนกงกานเรยวและเปนมนใบเปนแบบเรยงสลบ(alternate)และมการผลดใบ(deciduous)


ตนศรทองจำารส อนทร, จฑามณ แสงสวาง,

ดร.ณรงคชย พพฒนธนวงศ, รศ.ดร.คณพล จฑามณทปรกษา : ศ.ดร.วฒนา เสถยรสวสด

ตนศรทองมชอวทยาศาสตรคอ Sapium

serbiferum (L.) Roxb T.sebifera หรอ Triadica

ชอสามญคอ Chinese Tallow Tree อยในตระกล

Euphorbiceae นอกจากนยงมชอเรยกตางๆ ดงน

Popcorn Tree, Florida Tree, White Wax Berry

ใบมรปรางเปนสเหลยมขาวหลามตดจนถงรปไขกวาง3-8เซนตเมตรมผวใบเรยบโคนใบกวางและคอยๆเรยวไปสปลายใบหนาใบเปนสเขยวถงเขยวเขมสวนหลงใบจะมสซดกวาเสนใบเปนสเหลองและเหนชดเจนทงหนาใบและหลงใบกานใบยาว 2-5เซนตเมตรกานใบมตอมทมลกษณะปองอย2ตอมบนกานฝงหนาใบใตแผนใบ สวนทโคนของกานใบมใบเลยงทมลกษณะยนออกมายาวประมาณ3มลลเมตรจำานวน2ใบในฤดหนาวใบจะเปลยนเปนสเหลองสสมและสเลอดหม

ลกษณะดอก มการแบงออกไดเปน2ชนดแตเปนการแบงแบบชวคราว (temporally segregatedinflorescencetypes)ชนดท1เรยกวา“eagleclaw”ซงจะออกดอก2ครงครงแรกจะออกชอดอกทมแตดอกเพศผ(staminateracemes)หลงจากดอกชดแรกรวงหลนไปแลวดอกชดหลงกจะออกตามมามทงดอกเพศผและเพศเมยดอกของChineseTallowTreeจดเปนชนดmonoecious


ต น ศ ร ท อ ง

(ดอกแยกเพศอยในตนเดยวกน)และสามารถผสมเกสรโดยแมลงโดยเฉพาะอยางยงผง(honeybee)เปนแมลงทสำาคญในการผสมเกสรfruitingterminalbranchletประเภท“eagleclaw”นนดอกเพศผจะบานกอน

ผลและเมลดในดานการใหผลของตนศรทองประมาณ3-8ปในทเขตรอนและยงคงใหผลผลตไปจนถงอายประมาณ100ปผลของตนศรทองเปนtrilocularcapsuleยาวประมาณ1-2เซนตเมตรและกวาง2เซนตเมตรเปลอกของผลจะหลดออกอยางรวดเรวหลงจากผลเตบโตเตมทเมลดจะยาว7-8มลลเมตรจะโตขนตามขนาดของผลและซอนอยในเนอผลทมสขาวนวล(chalky-white)

ผลของตนศรทองผลหนงๆม3lobeมvalvedcapsules อย3อนยาวฝถงพนวและกวางประมาณพนวเมอแคปซลแกสจะเปลยนจากเขยวเปนสคลำาขนผนงของแคปซลจะคอยๆรวงลงเพอเปดใหเหนเมลดทมสขาวหมอยปกตเมลดจะอยบนตนนานหลายสปดาหผลเปนอาหารของนกชนดตางๆและสตวปกทเลยงในครวเรอนโดยผลจะสกประมาณเดอนกนยายนถงตลาคม

สถานเกษตรหลวงอางขางไดปลกเพอศกษาวจยซงอาจารยจากมหาวทยาลยเกษตรศาสตรอ.ปวณปณศรนำาเมลดพนธเขามาจากประเทศจนเมอปพ.ศ.2530

การใชประโยชนจากตนศรทอง เปนสารขนตนในการผลตไบโอดเซล ทมคณภาพดานนำามนสงตอหนวยพนทการปลกในพนท6.25ไรสามารถใหเมลดไดประมาณ12,500กโลกรมซงสกดเปนนำามนได5,500กโลกรมปรมาณนำามนทไดมากกวานำามนทสกดไดจากถวเหลองถง15เทาในสหรฐฯจงมการใชนำามนของตนศรทองในการผลตไบโอดเซลอยางกวางขวางนำามนจากเมลดประกอบไปดวยpalmiticfattyacidมากทสดคดเปน50%รองลงมาคอoleic,linoleicและlinolenicfattyacidเปนพชทมประโยชนทจะสกดไขออกมาทำาใชในอตสาหกรรมเทยนอตสาหกรรมสบนำามนของตนศรทองมหลายเชนcrustoilและkerneloilทไดมาจากเมลดนำาหวานในดอกของ ตนศรทอง เปนอาหารโปรดปรานของผงและมน(honeybees) แนวทางการพฒนาตนศรทอง จะใชเปนพชทางเลอกพลงงานทดแทนในอนาคต และขยายพนธเพอปลกเปน ปาชมชนและใชประโยชนตอไป



การเพาะเลยงเนอเยอสวนยอดของคาเมลเลยดวยอาหารสตรพนฐาน EffectofbasicmediaonvegetativetipstissuecultureofCamellia(Camellia japonica)จงธวช พนยะศร

การเพาะเลยงเนอเยอพช(ไพบลย,2524)คอการนำาเอาสวนหนงสวนใดของพชไมวาจะเปนอวยวะ(Organ)ของพชเนอเยอ(Tissue)เซลล(Cell)หรอเซลลทไมมผนงเซลลทเรยกวาโพรโตพลาสต(Protoplast)มาเลยงในอาหารสงเคราะห(Syntheticmedia)ซงประกอบดวยเกลอแรธาตนำาตาลวตามนและฮอรโมนพชในสภาพปลอดเชอ(Asepticcon-dition)จากเชอราและแบคทเรยและในสภาพควบคมอณหภมความชนและแสงสวาง สถานเกษตรหลวงอางขางไดทดลองปลกคาเมลเลย(Camellia japonica)เปนไมประดบในสวนโดยสวนใหญขยายพนธไดจากการปกชำากงหรอยอด ซงตนแมพนธทใชเปนตนตอนนสามารถตดชำาไดบางสวน ทำาใหไดตนออนในแตละชดมจำานวนไมมากและตนคาเมลเลยทไดจากการตดชำากงหรอยอดนนยงตองการเวลาในการเจรญเตบโตจนออกดอกคอนขางนาน ทงนขอมลงานทดลองดานการเพาะเลยงเนอเยอไมพมอยางเชนคาเมลเลยนนยงมนอยจงจดงานทดสอบนขนมาเพอเกบขอมล เบองตนและเพอสงเสรมงานจดสถานท

ผรบผดชอบโครงการ หวหนาโครงการ นายจงธวชพนยะศรนกวชาการ(ไมดอก)สถานเกษตรหลวงอางขาง โทร.087-5782220Emailaddress;[email protected] อาจารยทปรกษา ดร.จามจรโสตถกลหวหนาหองปฏบตการเพาะเลยงเนอเยอพช ภาควชาพชสวนมหาวทยาลยเชยงใหม โทร.089-7568512Emailaddress;[email protected]วตถประสงค เพอศกษาและประเมนความเปนไปไดทจะขยายพนธคาเมลเลยดวยวธการเพาะเลยงเนอเยอสวนยอดดวยอาหารสตรพนฐาน เปาหมาย สามารถผลตตนคาเมลเลยใหไดปรมาณและคณภาพตามทตองการจากการเพาะเลยงเนอเยอสวนยอดสถานทดำาเนนการและระยะเวลาดำาเนนงาน ดำาเนนการศกษาผลการขยายพนธคาเมลเลย(Camellia japonica)ดวยการเพาะเลยงเนอเยอสวนยอดโดยใชสถาน ททดลอง คอ ทหองปฏบตการเพาะเลยงเนอเยอพช อาคารเพาะเลยงเนอเยอ มหาวทยาลยเชยงใหม ระหวางเดอน ตลาคม2552-ตลาคม2553วสดอปกรณการทดลอง 1. ใชยอดออนเจรญ(Vegetativetips)ซงไดจากตนแมพนธคาเมลเลยอายประมาณ2ปโดยสงตนแมพนธใหกบ หองปฏบตการเพาะเลยงเนอเยอพชของมหาวทยาลยเชยงใหม 2. ใชวสดอปกรณมาตรฐานของหองปฏบตการเพาะเลยงเนอเยอ

หลกการและเหตผล คาเมลเลยชอภาษาองกฤษCamelliaชอวทยาศาสตรCamellia JaponicaL.เปนไมพมประดบอายหลายปลำาตนสง1-2เมตรไมผลดใบ เนอไมแขง อยในวงศเดยวกบตนชา (Camellia sinensis L.) คอTheaceaคาเมลเลยมถนกำาเนดแถบเอเชยใตและเอเชยตะวนออก ใบมลกษณะแขงมนวาว ขอบหยก ดอกมลกษณะเปนดอกเดยว ออกตามซอกใบขนาดเสนผานศนยกลาง1-12ซม.มกลบดอกบาง5-9กลบสวนของสมหลากหลายขนอยกบสายพนธคาเมลเลยบางสายพนธตดผลและเมลดได


วธการทดลอง 1. คดเลอกตนตอทสมบรณและมยอดออนยาวประมาณ3-6ซม. 2. ขนตอนการดำาเนนงานในสภาพปลอดเชอของหองปฏบตเพาะเลยงเนอเยอพชมขนตอนสำาคญดงน 2.1คดเลอกยอดออน(Vegetativetip)แลวตดใหยาวขนาด1-2ซม. 2.2ทำาความสะอาดชนสวนนนแลวฟอกสารละลายฆาเชอมาตรฐาน 2.3วางชนสวนทฟอกแลวในขวดแกวซงบรรจอาหารวนสตรพนฐาน1ชนตอ1ขวด 2.4จดวางขวดดงกลาวบนชนวางภายในหองปลอดเชอซงควบคมอณหภมความชนและแสงสวางการบนทกขอมล บนทกการเจรญและพฒนาของชนสวนยอดทเพาะเลยงในอาหารวนสตรพนฐานไดแกขนาดสการเกดแคลลสการงอก ของรากใบและตนออนโดยบนทกผลทกๆ2สปดาหการประเมนและสรปผลการทดสอบ ประเมนผลการเพาะเลยงเนอเยอจากยอดคาเมลเลย1ยอดดวยอาหารเพาะเลยงสตรพนฐานแหลงงบประมาณ ใชงบประมาณประจำาป2553ของงานไมดอกกลมงานวจยรหส6001-6002ผลการทดลอง

ตารางท 1แสดงจำานวนยอดทตดไดจากตนแมพนธเพอนำาไปเพาะเลยงเนอเยอ

ตารางท 2แสดงผลการพฒนาของชนสวนยอดคาเมลเลยชดท1หลงเพาะเลยงในหองปฏบตการ2สปดาห

ตารางท 3แสดงผลการพฒนาของชนสวนยอดคาเมลเลยชดท1หลงเพาะเลยงในหองปฏบตการ4สปดาห

รปท1แสดงตนแมพนธคาเมลเลยทมยอดออนพรอม

ลาดบ วนทสงตน จานวนตนแมพนธ จานวนยอดทตดได หมายเหต

ชดท 1 28 ต.ค. 52 2 กระถาง (12 นว) 10 สวนใหญยอดเกดตาดอก

ชดท 2 15 ม.ค. 53 2 กระถาง (12 นว) 8 สวนใหญยอดเกดตาดอก

ลาดบทของชนสวน

ขนาดของชนสวน (ซม.)

การพฒนาของชนสวน (เมอมองดวยตาเปลา)

สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเก ดใบ 1 1 เขยว - - - 2 0.9 เขยว - - - 3 0.85 เขยว - - - 4 1 เขยว - - - 5 1 เขยว - - - 6 1.1 เขยว - - - 7 1.2 เขยว - - - 8 1 เขยว - - - 9 0.85 เขยว - - -

10 0.9 เขยว - - -

ลาดบ วนทสงตน จานวนตนแมพนธ จานวนยอดทตดได หมายเหต

ชดท 1 28 ต.ค. 52 2 กระถาง (12 นว) 10 สวนใหญยอดเกดตาดอก

ชดท 2 15 ม.ค. 53 2 กระถาง (12 นว) 8 สวนใหญยอดเกดตาดอก




สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเก ดใบ 1 1 เขยว - - - 2 0.9 เขยว - - - 3 0.85 เขยว - - - 4 1 เขยว - - - 5 1 เขยว - - - 6 1.1 เขยว - - - 7 1.2 เขยว - - - 8 1 เขยว - - - 9 0.85 เขยว - - - 10 0.9 เขยว - - -




สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเกดใบ 1 1 เขยว - - - 2 0.9 เขยว - - - 3 0.85 เขยว - - - 4 1 เขยว - - - 5 1.5 นาตาล 2 กลม - - 6 1.1 เขยว - - - 7 1.2 เขยว - - - 8 1 เขยว - - - 9 0.85 เขยว - - - 10 0.9 เขยว - - -




สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเกดใบ 1 1 นาตาล - - - 2 0.9 นาตาล - - - 3 0.85 นาตาล - - - 4 1 นาตาล - - - 5 1.5 นาตาล 2 กลม - - 6 1.1 นาตาล - - - 7 1.2 นาตาลเหลอง - - - 8 1 นาตาล - - - 9 0.85 นาตาล - - - 10 0.9 นาตาล - - -


สรปและวจารณผลการทดลอง

ชดตนแมพนธท 1(28ต.ค.52)ชนสวนยอดคาเมลเลยทเพาะเลยงเนอเยอดวยอาหารวนสตรพนฐานหลงจากเพาะเลยงทระยะ2,4และ6สปดาหพบวามขนาดไมเปลยนแปลงมการเกดแคลลสเพยงเลกนอยไมงอกรากจงไมมใบและลำาตนทงนสของชนสวนทงหมดเปลยนจากสเขยวเปนสนำาตาลตงแตชวงหลงสปดาหท2และบางชนเปนสนำาตาลปนเหลองในสปดาหท6แตมชนสวนลำาดบท5(ตารางท3และ4)มการเกดแคลลสทำาใหมขนาดชนสวนใหญขนจาก1ซม.เปน1.5ซม.และยงคงมสเขยวหลงจากเพาะเลยงสปดาหท2ถงสปดาหท6จงเปลยนเปนสนำาตาล ชดตนแมพนธท 2(15ม.ค.53)ชนสวนยอดคาเมลเลยทเพาะเลยงเนอเยอดวยอาหารวนสตรพนฐานหลงจากเพาะเลยงทระยะ2,4และ6สปดาหพบวามขนาดไมเปลยนแปลงมการเกดแคลลสเพยงเลกนอยไมงอกรากจงไมมใบและลำาตนทงนสของชนสวนทงหมดเปลยนจากสเขยวเปนสนำาตาลตงแตชวงหลงสปดาหท2และบางชนเปนสนำาตาลปนเหลองในสปดาหท6แตมชนสวนลำาดบท8(ตารางท6และ7)มการเกดแคลลสทำาใหมขนาดชนสวนใหญขนจาก0.75ซม.เปน1ซม.และยงคงมสเขยวหลงจากเพาะเลยงสปดาหท2ถงสปดาหท6จงเปลยนเปนสนำาตาล ดงนนแสดงวา การเพาะเลยงเนอเยอสวนยอดคาเมลเลยดวยอาหารสตรพนฐาน*ไมสามารถชกนำาใหชนสวนเกดแคลลสจงทำาใหไมเกดรากใบและลำาตนทระยะ2,4และ6สปดาห ในสภาพหองปลอดเชอและควบคมอณหภมแสงและความชน ดร.จามจรโสตถกลจงเสนอแนะวาควรเปลยนสตรอาหารเพาะเลยงและจดงานทดลองใหม

ขอจำากดในงานทดลอง

• เนองดวยงานทดลองนเปนโครงการทดสอบเบองตน ทางฝายหองปฏบตการเพาะเลยงเนอเยอไมสามารถเปดเผยสตรอาหารพนฐานการเพาะเลยงเนอเยอพชในการทดลองนได •ตนคาเมลเลยทใชทดลองนสวนใหญมยอดออนเจรญ(Vegetativetips)นอยเพราะเปนชวงทตนกำาลงสรางตาดอก

หมายเหต สตรอาหารเลยงเนอเยอพชMS(MurashigeandShoong,1962)

ตารางท 4แสดงผลการพฒนาของชนสวนยอดออนคาเมลเลยชดท1หลงเพาะเลยงในหองปฏบตการสปดาหท6







สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเกดใบ 1 1 เขยว - - - 2 0.9 เขยว - - - 3 0.85 เขยว - - - 4 1 เขยว - - - 5 1.5 นาตาล 2 กลม - - 6 1.1 เขยว - - - 7 1.2 เขยว - - - 8 1 เขยว - - - 9 0.85 เขยว - - - 10 0.9 เขยว - - -




สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเกดใบ 1 1 นาตาล - - - 2 0.9 นาตาล - - - 3 0.85 นาตาล - - - 4 1 นาตาล - - - 5 1.5 นาตาล 2 กลม - - 6 1.1 นาตาล - - - 7 1.2 นาตาลเหลอง - - - 8 1 นาตาล - - - 9 0.85 นาตาล - - - 10 0.9 นาตาล - - -




สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเกดใบ 1 1 เขยว - - - 2 0.9 เขยว - - - 3 1 เขยว - - - 4 1 เขยว - - - 5 0.9 เขยว - - - 6 1.1 เขยว - - - 7 1 เขยว - - - 8 0.75 เขยว - - -




สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเกดใบ 1 1 นาตาล - - - 2 0.9 นาตาล - - - 3 1 นาตาล - - - 4 1 นาตาล - - - 5 0.9 นาตาล - - - 6 1.1 นาตาล - - - 7 1 นาตาล - - - 8 1 เขยว 1 กลม - -




สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเกดใบ 1 1 เขยว - - - 2 0.9 เขยว - - - 3 1 เขยว - - - 4 1 เขยว - - - 5 0.9 เขยว - - - 6 1.1 เขยว - - - 7 1 เขยว - - - 8 0.75 เขยว - - -




สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเกดใบ 1 1 นาตาล - - - 2 0.9 นาตาล - - - 3 1 นาตาล - - - 4 1 นาตาล - - - 5 0.9 นาตาล - - - 6 1.1 นาตาล - - - 7 1 นาตาล - - - 8 1 เขยว 1 กลม - -




สของชนสวน การเกดแคลลส การงอกราก การเกดใบ 1 1 นาตาล - - - 2 0.9 นาตาล - - - 3 1 นาตาล - - - 4 1 นาตาลเหลอง - - - 5 0.9 นาตาล - - - 6 1.1 นาตาล - - - 7 1 นาตาล - - - 8 1 นาตาล 1 กลม - -



ความสำาคญและทมา

เดมพนทสงบนดอยอางขางชวงประมาณป 2510-2521 มการปลกกาแฟทหมบานขอบดง โดยชาวตางประเทศ (มชชนนาร) เขามาในหมบาน นำาตนกลากาแฟมาปลก มการเจรญเตบโตไดดมผลผลต แตการจดการเรองการสกากและสกะลายงไมแนนอนตอมากลมเลกไปและเรองตลาดไมชดเจน สวนพนทในสถานเกษตรหลวงอางขางในชวงฤดฝนปลกกาแฟการเจรญเตบโตดจนตนอาย3-5ปจะรอดตายหากปลกในชวงปลายฤดฝนหรอฤดหนาว(แลง)กาแฟจะไมสามารถเจรญเตบโตไดเนองจากฤดหนาว(แลง)ของสถานฯอางขาง อากาศจะหนาวเยนจนอณหภมตดลบและขาดนำากาแฟจงไมสามารถทนตอสภาพอากาศและจะแหงตาย

เปาหมายของการทำาการวจย

-เพอหาแนวทางและคดเลอกสายพนธทตานทานโรคราสนม -คดเลอกสายพนธกาแฟทเจรญเตบโตและใหผลผลตดบนพนทสง

ลกษณะของงานวจย งานวจยและประยกต

คณะผวจย

หวหนาโครงการ นายวรกจำาปา ผรวมงานวจย นายชยวฒนชมปนเจาหนาทกาแฟสวนกลางมลนธโครงการหลวงเชยงใหม นายธรศกดวรรณวจตรสถาบนวจยและพฒนาพนทสง(องคการมหาชน) ดร.สทธเดชรอยกรองสถาบนวจยและพฒนาพนทสง(องคการมหาชน)

ทปรกษา ศ.ดร.พงษศกดองกสทธอธการบดมหาวทยาลยเชยงใหม ผ.อ.สมชายเขยวแดงผอำานวยการสถานเกษตรหลวงอางขาง

วตถประสงคของโครงการวจย

-เพอคดเลอกสายพนธทตานทานโรคราสนม -เพอคดสายพนธใหผลผลตสงเจรญเตบโตไดดบนพนทสง(สถานเกษตรหลวงอางขาง)

งานทดสอบ

สายพนธกาแฟอาราบกาบนพนทสง

วรกจำาปา(สถาน เกษตรหลวงอางขาง)


ระเบยบวธวจย (การเกบขอมลและบนทกขอมล) สายพนธกาแฟททำาการปลกทดสอบม6สายพนธ 1.พนธP-86จำานวน100ตนพนท100ตรว. 2.พนธP-88จำานวน100ตนพนท100ตรว. 3.พนธP-90จำานวน100ตนพนท100ตรว. 4.พนธLC-1662จำานวน100ตนพนท100ตรว. 5.พนธเชยงใหม80จำานวน100ตนพนท100ตรว. 6.พนธNO.5-3-1143-528/46MLจำานวน100ตน พนท100ตรว.การเกบขอมล -เชคการเจรญเตบโต15วน/ครงหรอ2ครง/เดอน -เชคความสง -เชคความกวางทรงพม -เชคความยาวทรงพม -เชคความยาวของใบท3จากยอดใบ -เชคความกวางท3จากยอดใบ -เชคจำานวนกง/ตน -เชคโรคและแมลงทเจอผงการทดลองและเกบขอมล ในแตละสายพนธจะม 100ตน สมปกStagและตด ปาย10ตนแตละสายพนธ

ประโยชนทจะไดรบ -ไดสายพนธกาแฟทตานทานโรคราสนม -ไดสายพนธกาแฟทเจรญเตบโตไดดและทนตอสภาพภม อากาศของพนทดอยอางขางระยะเวลาททำาการวจย ตลาคม2553-2555สถานททำาการวจย พนทแปลงวนเกษตรกวลมสถานเกษตรหลวงอางขางกำาหนดทรพยากรทใช -ตนกลากาแฟ6สายพนธๆละ100ตน -ปยเคมสตร15-15-15จำานวน5กระสอบ สตร46-0-0จำานวน5กระสอบ สตร13-13-21จำานวน5กระสอบ -สารเคมยากนราฆาแมลง -เทปวดไมบรรทด -กระดาษสมดปากกาดนสอบนทกขอมล -ถงนำาบรรจขนาด2000ลตร2ถง -สายยางรดนำาขนาด6หนยาว100เมตร2มวนผลการวจยทผานมา ตนทปลกบางพนธเชนพนธNO.5-3-1143-528/46ML การเจรญเตบโตไมดและตายมการปลกซอมบอยจงไดเลอนการจดขอมลจากเดมมาเปนเดอนกนยายน2553


รายการอรอยรอยราน รายการอรอยรอยรานซงออกอากาศทางโทรทศนกองทพบกชอง5ทกวนจนทรเวลา15.30น.เดนทางเขามาถายทำารายการโดยนำาเสนอเรองการทองเทยวของสถานฯอางขางโดยมนายธวชวชรศรอามรรองหวหนาสถานฯอางขางรวมใหขอมลสถานในชวงสมภาษณดวย

ชอง3ถายทำาละคร ในระหวางวนท8-9ธนวาคม2554บรษทโนพรอมแบรมผผลตละครโทรทศนไดเดนทางมาถายทำาละครเรอง ธรณนนใครครอง ณ สถานเกษตรหลวงอางขาง ในแปลง สตรอเบอรและแปลงลาเวนเดอรโดยมดารานำาแสดงณเดชคกมยะและญาญาอรสญาและละครจะออกอากาศในเดอนเมษายนป2555น

สาธารณสขจ.ชยนาท คณะสาธารณสขจ.ชยนาทจำานวน185คนเขาเยยมชมงานและแปลงเกษตรของสถานเกษตรหลวงอางขางในวนท16ธนวาคม2554

อบรมจรยธรรมดานการบรการ ในวนท18ตลาคม2554สถานเกษตรหลวงอางขางไดจดการอบรมเรอง“การสรางความพงพอใจในงานบรการบนพนฐานจรยธรรมธรกจ”ใหแกกลมผประกอบธรกจบรการเชนเจาของรานอาหารทพกรานขายของทระลกในพนทสถานฯอางขางรวมถงพนกงานดานการบรการของสถานฯจำานวน47คนเพอพฒนาประสทธภาพดานการใหบรการแกลกคาบนพนฐานคณธรรมจรยธรรมทดโดยมอาจารยดานการทองเทยวจากมหาวทยาลยแมฟาหลวงจ.เชยงรายมาเปนวทยากรใหความร

อบรมการใชสารเคม งานอารกขาพช มลนธโครงการหลวงรวมกบงานสงเสรมสตรอเบอร สถานเกษตรหลวงอางขางไดจดอบรมการใชสารเคมเกษตรในระบบการเพาะปลกทดในการผลตไมผล ใหแกเกษตรผผลตสตรอเบอรบานขอบดงจำานวน70คนในวนท16ธนวาคม2554

ขาวสารกจกรรม

AVRDCนำาผเขาอบรมดงานทอางขาง ในวนท26ตลาคม2554ศนยวจยและพฒนาพชผกแหงเอเชยสวนภมภาคประจำาประเทศไทยAVRDC-ESEAไดนำาผเขาฝกอบรมจากประเทศในแถบภมภาคเอเชยอาทเชนบงคลาเทศอนเดยมาเลเซยอนโดนเซยและเวเนซเอลาจำานวน11คนและไดเขาศกษาดงานการผลตผกอนทรยและงานอารกขาพชณสถานเกษตรหลวงอางขาง


หลงจากการเรมทำางานสงเสรมของศนยพฒนาโครงการหลวงอางขางในปพ.ศ.2512เปนตนมาโดยทสถานฯอางขางดำาเนนการวจยพชเขตหนาวตางๆ แลวสงตอใหศนยอางขาง นำาผลการทดลองวจยทไดไปสงเสรมใหชาวบานเพอพฒนาคณภาพชวตของชาวบานทเปนชาวเขาเผาตางๆ โดยรอบสถานเกษตรหลวงอางขางรวมทงดำาเนนการอนรกษดน นำาและปาไมควบคไปดวยมาถงปจจบนนอกจากการสงเสรมการประกอบอาชพดานการเกษตรแลวยงพฒนาศกยภาพดานตางๆของชาวบานดวยเชนงานหตถกรรมงานสงเสรมการทองเทยวเพอการพฒนาอยางยงยนตามขอมลพนฐานซงเปนตนทนทางธรรมชาตตามพนทดำาเนนงานในแตละพนทสงเสรมตางๆทประกอบดวยหมบานสงเสรมหลกและหมบานขยายการสงเสรม ขอมลพนฐานหมบานสงเสรมระดบความสงเฉลย1,410เมตร อณหภมเฉลยฤดรอน18.5ำCอณหภมเฉลยฤดฝน20.5ำCอณหภมเฉลยฤดหนาว14.0 ำCปรมาณนำาฝนรวมตลอดทงป 2,302.10 มม. ประกอบดวย บานนอแล 209 ครอบครว188หลงคาเรอนประชากรจำานวน1,281คนบานขอบดง91ครอบครว 46หลงคาเรอนประชากรจำานวน 378คนบานคม85ครอบครว78หลงคาเรอนประชากรจำานวน411คนบานหลวง320ครอบครว320หลงคาเรอนประชากรจำานวน1,140คนบานปางมา75ครอบครว75หลงคาเรอนประชากรจำานวน350คน

ขอมลพนฐานหมบานขยายการสงเสรมระดบความสงเฉลยประมาณ1,100เมตรอณหภมเฉลยฤดรอน27.5ำCอณหภมเฉลยฤดฝน28.4ำCอณหภมเฉลยฤดหนาว23.3ำCปรมาณนำาฝนรวมตลอดทงป1,508.40มม.ประกอบดวยบานผาแดง64ครอบครว64หลงคาเรอนประชากรจำานวน416คนบานสนชย 145 ครอบครว 145 หลงคาเรอน ประชากรจำานวน 409 คน บานถำางอบ 96 ครอบครว 96 หลงคาเรอน ประชากรจำานวน546คนบานปาเกยะ23ครอบครว23หลงคาเรอนประชากรจำานวน103คน(ขอมลณวนท31ต.ค.2554) การสงเสรมไดทำาการสงเสรมการปลกพชชนดตางๆตามศกยภาพของพนทและมผลการดำาเนนงานในปทผานมาดงน การพฒนาและถายทอดเทคโนโลยจะแบงออกเปน2ภาคสวนคอ ในภาคการเกษตรและนอกภาคการเกษตร ในภาคการเกษตรนน ในกจกรรมหลกจะเปนการสงเสรมการปลกพชและเลยงสตวในการดำาเนนการในแตละกลมนนประกอบดวย ผกอนทรย ผลการดำาเนนงานในปทผานมานน สงเรมการปลกผกอนทรยจำานวน27ชนดเกษตรกร115ราย/ครอบครวพนทเพาะปลก115ไรปรมาณผลผลตทงหมด292,845.40กก. เปนเงนมลคา6,921,817.75บาท ผกในระบบG.A.P.ผลการดำาเนนงานในปทผานมาสงเสรม การปลกผกในระบบมาตรฐานG.A.P.จำานวน5ชนดเกษตรกร 43 ราย/ครอบครวพนทเพาะปลก 57 ไร ปรมาณผลผลตทงหมด30,066.30กก.เปนเงนมลคา655,862.15บาท ไมผลเขตหนาวผลการดำาเนนงานในปทผานมาสงเสรมการปลกไมผลเขตหนาวจำานวน5ชนดไดแกบวย,พช,พลบ,กวฟรทและพลมเกษตรกร40ราย/ครอบครวพนทเพาะปลก 325.5ไรจำานวน18,072ตนปรมาณผลผลตทงหมด19,197.20กก. เปนเงนมลคา1,106,031.50บาท ไมผลเขตรอนผลการดำาเนนงานในปทผานมาสงเสรมการปลกไมผลเขตรอนจำานวน1ชนดไดแกอโวคาโด เกษตรกร10ราย/ครอบครวพนทเพาะปลก34ไรจำานวน2,380ตนปรมาณผลผลตทงหมด1,169กก.เปนเงนมลคา54,415.00บาท

งานสงเสรมและพฒนาอาชพ

เหลยวหลง แลหนาง า น ส ง เ ส ร ม

นวฒนขนโท

(ตอนท 1)


ไมผลขนาดเลกผลการดำาเนนงานในปทผานมาสงเสรมการปลกไมผลขนาดเลกจำานวน 1 ชนด ไดแก สตรอเบอรเกษตรกร75ราย/ครอบครวพนทเพาะปลก60ไรปรมาณผลผลตทงหมด 69,203.04 กก. รวมถงสตรอเบอรกระถางเพอใชในการจดนทรรศการตางๆ ของมลนธโครงการหลวงจำานวน785กระถาง/14,564ตนรวมเปนเงนทงหมดมลคา8,047,923.50บาท ไมดอกไมประดบผลการดำาเนนงานในปทผานมาสงเสรม การปลกไมตดดอกจำานวน1ชนดไดแกกหลาบและไมกระถาง21ชนดเกษตรกร13ราย/ครอบครวพนทเพาะปลก 50โรงเรอนปรมาณผลผลตกหลาบตดดอกจำานวน181,702ดอกปรมาณไมกระถางจำานวน51,511กระถาง/ถงรวมเปนเงนทงหมดมลคา1,733,808.00บาท ชาอนทรย ผลการดำาเนนงานในปทผานมา สงเสรมการปลกชาอนทรยจำานวน3สายพนธไดแกพนธกานออนพนธกานออนเบอร12และพนธลกผสมเกษตรกร50ราย/ครอบครวพนทเพาะปลก50ไรปรมาณผลผลตทงหมด28,033กก.เปนเงนมลคา1,554,683.00บาท กาแฟผลการดำาเนนงานในปทผานมาสงเสรมการปลกกาแฟจำานวน1สายพนธไดแกพนธอาราบกาเกษตรกร67ราย/ครอบครวพนทเพาะปลก190ไรจำานวน76,000ตนปรมาณผลผลตทงหมด 7,972.40 กก. เปนเงนมลคา94,743.80บาท พชสมนไพรผลการดำาเนนงานในปทผานมาสงเสรมการปลกพชสมนไพรจำานวน3ชนดไดแกเจยวกหลานปเฒทงไมเทาและกอเกษตรกร77ราย/ครอบครวพนทเพราะปลก 69 ไร ปรมาณผลผลตทงหมด 60,030 กก. เปนเงนมลคา1,665,590.00บาท พชไร ผลการดำาเนนงานในปทผานมา สงเสรมการปลกพชไรจำานวน2ชนดไดแกขาวสาลและขาวโอตเกษตรกร28 ราย/ครอบครวพนทเพาะปลก 28 ไร ปรมาณผลผลตทงหมด1,821กก.เปนเงนมลคา40,404.00บาท สงเสรมการเลยงสตวผลการดำาเนนงานในปทผานมาสงเสรมการเลยงสตว จำานวน 3ชนด ไดแก หมเหมยซาน3ตวไกเบรส250ตวไกกระดกดำา200ตวรบซอไกเบรส119กก.รวมเปนเงนทงหมดมลคา11,900.00บาท สรปรวมการสงเสรมทงหมดในปทผานมาประกอบดวยผกอนทรยผกในระบบG.A.P.ไมผลเขตหนาวไมผลเขตรอน

ไมผลขนาดเลกไมดอกไมประดบชาอนทรยกาแฟพชสมนไพร พชไร และการเลยงสตว ผลการดำาเนนงานในปทผานมาเกษตรกร494รายพนท943.5ไรและโรงเรอน50โรงเรอนรวมเปนเงนทงหมดมลคา21,887,178.70บาท การพฒนาและการถายทอดเทคโนโลย(นอกภาคการเกษตร) ประกอบดวยงานหตถกรรม2หมบานคอบานขอบดงและนอแลจำานวน53รายมลคา210,000.00บาทงานทองเทยว4หมบานคอบานคมบานปางมาบานขอบดงบานนอแลมลคา37,000,000.00บาทงานแปรรปผลผลตในทองถน1หมบานคอบานหลวงมลคา760,000.00บาท งานเสรมสรางความเขมแขงของชมชนประกอบดวยกลม แมบานหตถกรรม53รายกลมเยาวชน68รายกลมสหกรณการเกษตรฯ338รายกลมผผลตพชอนทรย242ราย งานฟนฟและอนรกษทรพยากรธรรมชาตประกอบดวย งานปลกและขยายพนธหญาแฝกจำานวน700,000ตนงานฟนฟความอดมสมบรณของดน ปยหมกจำานวน 1,280 ตนปยนำาชวภาพจำานวน 210,000 ลตร ปยพชสดจำานวน 390กก.งานปลกปา(ปาชาวบาน)ปลกปาเพมพนท18ไรจำานวน6,550ตนรวมถงการนำาผลผลตจากปาชาวบานมาใชประโยชนคอนำาไมมาทำาคางสำาหรบปลกพชสมนไพรทงหมดจำานวน20ลบ.ม. นำาไมมาเพาะเหดหอมจำานวน 10ลบ.ม. ใชไมสรางและปรบปรงโรงเรอนงานสงเสรมผกอนทรยจำานวน20ลบ.ม.และใชเปนฟนหงตมในครวเรอนจำานวน13.5ลบ.ม. การพฒนาระบบการบรหารจดการประกอบดวยงานพฒนา และบำารงรกษาปจจยพนฐานและงานอำานวยการและงานพฒนาบคลากร งานพฒนาและบำารงรกษาปจจยพนฐาน ผลการดำาเนนงาน กอสรางโรงเกบพสดงานสงเสรมชาอนทรยจำานวน 1 หลง และสรางโรงเรอนพลาสตกงานสงเสรมผกอนทรย จำานวน 5 โรงเรอน งานอำานวยการและงานพฒนาบคลากร ผลการดำาเนนงาน ไดสงเจาหนาทและเกษตรกรเขาฝกอบรมในหลกสตรตางๆทเกยวของกบงานของตวเองรวมทงศกษาดงานนอกสถานททงหมดจำานวน23ครง งานการเรยนร เพอการพฒนาพนทส งอย างย งยน ประกอบดวยศนยการเรยนรศนยฯอางขางมคณะและหนวยงาน ตางๆรวมทงสอมวลชนและนกศกษาฝกงานเขาเรยนรงาน ของศนยอางขางจำานวน323หนวยงานรวมจำานวน15,764คนผเขาเยยมชมสถานฯทงหมดจำานวน1,866,910คน


อากาศหนาวเยนชวงนสำาหรบหลายๆคนโรคเรมมาถามหาไมวาจะเปนโรคความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคหลอดเลอดในสมองและโรคในระบบทางเดนโลหตชอบกำาเรบดนก กลางวนรอน กลางคนกลบหนาวจด อณหภมตางกนมาก มผลทำาใหเสนเลอดหวใจ และสมองทออนแอจากเสนเลอดแขงอยแลว ปรบตวไมทน และยงพอโดนอากาศหนาวเยนจดเสนเลอดจะหดตวเลกลงเลอดจะไหลเวยนตดขดไปเลยงสมองหรอหวใจไมพอโรคหลอดเลอดหวใจและสมองจงมกกำาเรบมากในชวงน การดแลรางกายในชวงนคงหนไมพนการดแลรางกายใหอบอน ไมดมกนของเยนจด การออกกำาลงกายควรออกแตพอเหมาะ สวนอาหารการกนทสามารถเพมความอบอนแกรางกายใหลองชงชารอนๆ ทชวยสรางความอบอนแกรางกายดม และเมนทแนะนำาในชวงนจะเปนไขตมใบชา ขนตอนการทำาไขตมใบชานนขนตอนแรกใหเลอกไขไกสดและมคณภาพดลางไขใหสะอาดแลวใสหมอตมโดยเปดไฟปานกลางตมตามปกตจนสกซงจะใชเวลาประมาณ10นาท เมอสกใหตกไขตมขนมาแลวใชชอนเคาะเปลอกไขใหแตกประมาณ 3-4 จด รอบๆฟองไขโดยไมตองแกะเปลอกไขออกเพอใหนำาจากใบชาซมเขาไปตามรอยแตกของไข ขนตอนตอมาใหนำาใบชาเขยวประมาณ 10กรม/ไข 10ฟองวางรองพนหมอตมพรอมนำาไขทตมและเคาะเปลอกใหแตกแลว วางเรยงบนใบชาเตมเกลอเลกนอย ใสนำาจนทวมไขนำาตงไฟออน ตมตอไปอกประมาณ2-3ชวโมงบางคนถาจะตมนานกวานกไดแตเปลอกไขจะรอนหลดจากเนอไข ทำาใหไมนารบประทานหลงจากดบไฟแลวทงไขตมใบชาแชในหมอตนขามคนโดยปดฝาไวจนกวาจะรบประทาน ถาจะรบประทานทนทเมอตมเสรจกได เพยงแตรสชาตอาจจะไมกลมกลอมเทาทควรสำาหรบสตรคนไทยอาจจะมนำาจมเพมเตมกไดโดยใชซอสถวเหลองและพรกไทยปนผสมกนกเปนอนใชไดครบ

ไขตมใบชาอางขางผ ล ต ภ ณ ฑ

สดทายนอาหารการกนทกๆชนดลวนแตมคณประโยชนทงสนหากเรารจกรบประทานในสดสวนทเหมาะสมไขตมใบชากนแลวมประโยชนตามทมการโฆษณาหรอไมนนขนอยกบดลยพนจของผบรโภคแตละทานผบรโภคทกคนไมวาจะเปนคนชาตใดเผาใดกยอมมอสระในการเลอกบรโภคในสงทตนตองการอาหารการกนจงเปนสวนหนงในการแลกเปลยนวฒนธรรมอกดานหนง

ดลยพนจอยราวงศ


ป ก ณ ก ะ

จดดอกไมสไตลอางขาง

โดยบปผาตอหยกและนตยาสรยะภาพ:Armณฝาง

เปดคอลมนใหมตอนรบการเปลยนรปแบบวารสาร อางขางประจำาปกษนดวยสสนสดใสของการจดดอกไมสไตลอางขางนะครบผมจงขอเรมดวยการจดดอกแบบงายๆดวยชอ“บเกต”(FlowerBouquet)การจดชอแบบนมมานานตงแตศตวรรษท18ใชในงานมงคลสมรสของฝรงโดยเจาสาวจะเปนผถอชอบเกตในระหวางกอนทำาพธสมรสหลงจากนนกจะโยนชอดงกลาวขามหลงใหกบแขกผมา รวมงานทยงโสดเปนการเสยงทายงานมงคลสมรสครงตอไป

ลกษณะสำาคญของชอดอกบเกต คอ ใชดอกไมรวมหลายชนด มดไวเปนทรงกลมแลวหอดวยกระดาษหรอผา นยมใชดอกไมทไมเหยวงายเพราะบเกตเปนชอทไมใชนำาหรอฟลอราเซลล (Flora cell) และหลงจากทใชงานไปภายในหนงวนกสามารถแกะผาทหอชอออกแลวนำาไปแชนำาตอในแจกนไดอกฉบบนมบเกต2แบบใหดคอแบบกานสนและกานยาวครบ


บเกตแบบสนShortBouquet ดอกไมทใช มดงน 1.หงอนไกCelosia argentea2.เจอบราGerbera jamesonii3.กหลาบสแดงและชมพRosaRoyalBaccara,Eliza4.เบญจมาศชอสชมพDendranthemaReaganDark5.จบโซฟลลาGypsophila6.ใบวาสนาDraceana7.ใบยโอนมสEuonymus8.วสดอปกรณอนไดแกกระดาษหอของขวญสขาวหนงยางมดกรรไกรตดกง กรรไกรตดกระดาษผากนเปอนถงมอ

1

3

5

2

4

7 86

1.ตองเตรยมตวผจดกอนโดยสวมผากนเปอนใสถงมอและเตรยมของ ใหงายตอการหยบจบใชงาน2.ตดแตงดอกไมและใบแตละชนดใหสวยงามยงขนดวยการตดหนาม กหลาบออกเดดกลบดอกทเสยหรอเปนโรคทงเดดใบเหลองและเปน โรคออกใบวาสนาและยโอนมสควรเชดเอาฝนทเกาะออกใหสะอาด3.เตรยมมดหนงยางตอเปนเสนเดยวประมาณ8-10เสนเพอใชมดชอดอก

ข นตอน เตร ยมก อนจ ด

ข น ต อ น ก า ร จ ด

1.ใชหงอนไกสแดงเปนแกนหลกแลววางกหลาบชมพ กบสแดงแทรกขดกงเปนสามเหลยมจากนนมดเกาะกงหงอน ไกมดดวยหนงยางรดพอแนน จากนนเตมดอกเบญจมาศ ชมพพรอมรดหนงยางหมนเปนทรงกลม

2.เตมใบยโอนมสแทรกโดยรอบตามดวยเบญจมาศชมพอกครง แลวเตมหงอนไกแดงกบเจอบรา

3.เทคนคสำาคญของบเกต กคอ จะแทรกกงดอกไมขดกบกงขาง ในหมนรอบเปนวงกลมไปเรอยๆ สำาหรบขอนเราจะเตมกหลาบแดง และเจอบราโดยรอบ

4.เตรยมใบวาสนาโดยมวนจากยอดใบไปหากานแลวเยบ ดวยลวด จากนนหอชอบเกตปดกานดอกทงหมดมด ใหแนนแลวเตมชอดวยจบโซฟลลาใหทวแลวตดกาน ดอกไมใหยาวประมาณชวงหนงกำามอ

5.ชอทตดกานแลวสามารถตงโตะวางไดดงภาพจากนนตดกระดาษหอ ขนาด30x60ซม.จำานวน3แผนวางซอนดงภาพแลวหอรวบชอ ขนมามดใหแนนดวยรบบนสสดใสเปนอนเสรจ

ข น ต อ น ก า ร จ ด

ข นตอน เตร ยมก อนจ ด


บเกตแบบยาวLong/WildBouquetชอแบบนมลกษณะทรงสงและดอกไมสามารถตดมาจากสวนหรอแปลงดอกไมทใชมดงน

1.กหลาบสขาวRosaAvalanche2.เบญจมาศชอสเขยวDendranthemaFeelingGreen3.กลวยแมลงปอArachnis hybrids4.จบโซฟลลาGypsophila5.เบญจมาศชอสขาวDendranthemaAlts6.เดลฟเนยมDelphinium elatum 7.ใบแฟลกซPhormium tenex8.เฟนบอสตนNephrolepis Boston9.รดบเกยRudbeckia purpurea 10.วสดอปกรณอนไดแกตาขายหอของขวญสสมหนงยางมด กรรไกรตดกงกรรไกรตดกระดาษผากนเปอนถงมอ

1

4 5

8

6

9

7

10 10

2 3

1.เชนเดยวกนทตองเตรยมตวผจดกอนโดยสวมผากนเปอนใสถงมอและ เตรยมของใหงายตอการหยบจบใชงาน2.ตดแตงดอกไมและใบแตละชนดใหสวยงามยงขนดวยการเดดกลบดอก รดบเกยออกเพราะจะใชเฉพาะหวดอกสวนกหลาบจะเดดกลบทเสยหรอ เปนโรคทงเดดใบเหลองและเปนโรคของเบญจมาศออกใบแฟลกซและ เฟนบอสตนควรเชดเอาฝนทเกาะออกใหสะอาด3.เตรยมมดหนงยางตอเปนเสนเดยวประมาณ8-10เสนเพอใชมดชอดอก

1.เทคนคคลายๆกนกบชอบเกตสนคอวางชอหลกใหกานขดกน สามกานใหแตละดอกอยในตำาแหนงสงกลางและตำาดงภาพ แลวยดดวยหนงยางตรงกลางสำาหรบชอนใชดอกเดลฟเนยมท ยาวทสดตามมาดวยกหลาบขาวเบญจมาศชอขาวเฟนบอสตน วางดานหลงกลวยไมและเบญจมาศเขยวมดพอแนน

2.แทรกกานดอกรดบเกยไลระดบความสงลงมาจากนนเตม เบญจมาศขาวและเขยวพอแนนสดทายแทรกดวยจบโซฟลลา กอนทจะรวบกานดอกมดใหแนนรอบสดทายดวยหนงยาง

3.เตรยมพบตาขายหอชอโดยตดยาวประมาณ2เมตรแลวจบ มมกลบไปดานหลงจากนนจบจบขอบตาขายพบเขาหากนเปน วงกลมดงภาพ

4.นำาตาขายทพบมาหอชอดงภาพ แลวตดเทปกาวจากนนใชใบ แฟลกซมาพนรอบกานชอเพอ ปดลายการมดหนงยาง

เสรจแลวกจะไดชอบเกตแบบยาวสวยงามดงภาพ

พบกนฉบบหนากบการจดดอกไมงายๆ ในอาคารบานเรอนครบ

royal สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง agricultural ·...

Documents