III Forum Przemysłu Energetyki SłonecznejNiepołomice, 2010

Rynek kolektorów słonecznych w Polsce – podsumowanie 2009r.

Przygotowane przez:

Instytut Energetyki Odnawialnej (EC BREC IEO)

Biuro: ul. Mokotowska 4/6, 00-641 Warszawa

Strona web: www.ieo.pl

Adres e-mail: biuro@ieo.pl

© Copyright by

EC BREC Instytut Energetyki Odnawialnej Sp. z o.o.

Instytut Energetyki Odnawialnej prowa-

dzi od niemalże 10 lat, w sposób ciągły, badania rynku kolektorów słonecznych w Polsce. Oficjalne wyniki są prezentowa-

ne podczas organizowanego corocznie w maju Forum Przemysłu Energetyki Sło-

necznej. Zagregowane dla Polski dane, są publikowane w postaci syntetycznego raportu „Rynek energetyki słonecznej w Polsce” oraz nieodpłatnie przekazywane są do:

Głównego Urzędu Statystycznego (pu-• blikowane są corocznie jesienią w ra-

mach wydawnictwa „Odnawialne źró-

dła energii”);Komisji Europejskiej (publikowane na stro-• nie internetowej Dyrektoriatu ds. Energii

w ramach ciągłego projektu dot. moni-toringu rynku energetyki odnawialnej w

UE o akronimie EurObserv’ER) Międzynarodowej Agencji Energetycz-• nej IEA (publikowane w ramach publika-

cji „Energetyka słoneczna na świecie”).Europejskiego Stowarzyszenia Przemysłu • Energetyki Słonecznej ESTIF (publikowa-

ne w raporcie „Rynek energetyki sło-

necznej w Europie”)

Zbiorcze wyniki badań udostępniane są zainteresowanym przez stronę interneto-

wą, oraz przekazywane do centralnych organów władzy i administracji państwo-

wej w Polsce: Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Środowiska, Ministerstwa In-

frastruktury i Urzędu Regulacji Energetyki oraz kilkudziesięciu mediów w Polsce oraz takich czasopism i portali zagranicznych jak miesięcznik „Sun&Wind Energy”, czy specjalistyczny portal Global Solar Ther-mal Energy Council.

Badania ankietowe nastawione są na po-

prawę statystyki publicznej, której rutyno-

wym badaniom umyka energetyka sło-

neczna i nie znajduje odzwierciedlenia w oficjalnych danych przekazywanych do Eurostat. Badania prowadzone są wśród krajowych i zagranicznych producentów kolektorów słonecznych, sprzedających je (zazwyczaj w ramach kompletnych

systemów) na polskim rynku. Ankietowa-

ni producenci kolektorów słonecznych otrzymują informację zwrotną o ich in-

dywidualnym udziale w rynku i miejscu w rankingu sprzedaży, ale z założenia ra-

port nie podaje informacji o sprzedaży po-

szczególnych firm w danym roku. Anonimo-

wość udostępnianych danych pozwala uniknąć pokusy zawyżania sprzedaży, np. z przyczyn marketingowych. Jedyną formą indywidualnej promocji firm współ-pracujących – dostawców danych w wymaganym formacie, jest umieszczenie w raporcie ich logo.

Publikowanie jak najbardziej wiarygod-

nych danych zbiorczych ma duże zna-

czenie dla całego sektora energetyki słonecznej. Wyniki badań prowadzonych przez Instytut Energetyki Odnawianej były dotychczas brane pod uwagę przy pro-

ponowaniu systemów wsparcia dla kra-

jowej energetyki słonecznej np. w posta-

ci dotacji. W związku z wymogiem nowej dyrektywy UE o promocji stosowania od-

nawialnych źródeł energii dotyczących konieczności monitorowania rynku i efek-

towności systemów wsparcia energetyki słonecznej, tego typu dane będą bar-dzo potrzebne do m.in. oceny systemów wsparcia co najmniej do 2020 roku. Insty-

tut Energetyki Odnawialnej, podejmujący coroczny wysiłek zbierania i opracowania danych, pragnie niniejszym podziękować firmom dostarczającym je w postaci su-

rowej oraz za docenienie znaczenia i po-

trzeby istnienia niezależnej i znacznie peł-niejszej od oficjalnie dostępnej statystyki energetyki słonecznej. Dzięki publikowa-

niu danych, sektor termicznej energetyki słonecznej w Polsce, wraz ze swoim coraz bardziej znaczącym w skali kraju i UE po-

tencjałem przemysłowym i instalacyjnym, zaczyna być postrzegany przez centralne organy władzy i administracji państwowej jako poważna opcja technologiczna do wypełnienia przez Polskę zobowiązań na 2020 r. wynikających z nowej dyrektywy UE o promocji stosowania odnawialnych źródeł energii

Wprowadzenie

32

Informacje dotyczące metodyki badań

Badaniom ankietowym zostało objętych 45 firm (100% wszystkich zidentyfikowa-

nych) produkujących termiczne kolek-

tory słoneczne w Polsce lub zagranicą i sprzedających swoje wyroby w Polsce. Wymagany podstawowy zakres informa-

cji dotyczy sprzedaży kolektorów słonecz-

nych cieczowych płaskich i próżniowych, zainstalowanych w Polsce w poszcze-

gólnych województwach oraz ekspor-tu do poszczególnych krajów. Badania uwzględniają także weryfikację sprzedaży producentów (tzw. OEM) zaopatrujących w swoje wyroby firmy sprzedające je pod swoimi markami, w celu uniknięcia błędu tzw. „podwójnego liczenia”. Kompletnie wypełnione ankiety wpłynęły od 23 firm. Informacje uzyskane od pozostałych firm były niepełne (np. bez podziału na sprze-

daż w poszczególnych regionach) lub zo-

stały przekazane telefonicznie i dotyczyły najczęściej ogólnej informacji o sprzeda-

ży w 2009 roku. Spośród 40 liczących się firm, które odnotowały sprzedaż kolekto-

rów słonecznych w 2009 roku danych nie udostępniły tylko 4 firmy. Autorzy raportu dokonali ekstrapolacji ich danych o sprze-

daży za 2009 rok z ankiet, na 2008 rok, przyjmując że w ubiegłym roku osiągnęli średnie tempo wzrostu sprzedaży dla ca-

łego sektora. Może to być źródło błędu, np. niewielkiego zawyżenia ogólnego wy-

niku sprzedaży w Polsce. Dane o sprzeda-

ży z pozostałych, mniej liczących się dla ogólnego wyniku firm zostały wyszacowa-

nie na podstawie innych raportów i pro-

wadzonego od wielu lat w sposób celowy monitoringu mediów. Przy tych założe-

niach, najbardziej pewne i wiarygodne, pochodzące z oryginalnych ankiet dane o sprzedaży kolektorów słonecznych za 2009 rok, będące podstawą do ew. dal-szych analiz stanowią ok. 81,5% całości rynku termicznej energetyki słonecznej w Polsce. Logotypy firm współpracujących z Instytutem zostały wymienione na ostat-niej stronie 1.

Wyniki badań

W roku 2009 sprzedaż kolektorów słonecz-

nych w Polsce przekroczyła 144 tyś m², co stanowi wzrost sprzedaży kolektorów słonecznych w stosunku do poprzednie-

go (bardzo dobrego) roku o ponad 11%. Ogółem, na koniec 2009 roku powierzch-

nia zainstalowana wynosiła 510 tyś m2; dla porównania łączna powierzchnia zainsta-

lowana rok temu wyniosła 365 tyś m². Przedstawiony poniżej wykres (rys.1) ilustru-

je powierzchnię kolektorów słonecznych instalowanych w Polsce w latach 2000-2009 oraz wielkości skumulowane.

Poniżej, w tabeli 1 przedstawiono średnie tempo wzrostu sektora z ostatnich dzie-

więciu lat, liczone przyrostami wartości skumulowanej powierzchni kolektorów słonecznych. Porównując tempo wzrostu sektora ener-

getyki słonecznej termicznej – 39% w 2009 roku, z innymi sektorami można wniosko-

wać, że należało ono do jednych z naj-wyższych spośród wszystkich odnawial-nych źródeł energii. Pomimo ogólnego spowolnienia gospodarczego, dynamika wzrostu sektora energetyki słonecznej w Polsce jest porównywalna jedynie z tem-

pem wzrostu nowych technologii. Szcze-

gólnie to widać po ocenie związanego i referencyjnego sektora budownictwa, gdzie (pomimo napływu środków UE na inwestycje infrastrukturalne) w roku 2009, wzrost wartości dodanej w budownictwie przekroczył niewiele ponad 4%, ale był aż o ponad 7% niższy niż w roku poprzednim. Energetyka słoneczna odnotowała też sukces w kontekście tempa rozwoju naj-

bardziej związanego z nią sektora miesz-

kaniowego, w którym wg GUS w 2009 r. odnotowano regres, gdyż oddano do użytkowania 160 019 mieszkań, tj. o 3,1% mniej niż w 2008 r.

Jako jedyny sektor OZE, energetyka sło-

neczna skutecznie eksportuje swoje wy-

roby. Eksport polskich kolektorów słonecz-

nych stanowi 50% sprzedaży kolektorów w Polsce i wynosi od ponad kilku lat, średnio ok. 80 tyś m² – rys. 2. Odbiorcami polskich kolektorów są kraje: Niemcy, Hiszpania, Portugalia, Austria, Włochy, Wielka Bryta-

nia, Szwecja, Finlandia, Czechy a także Słowacja.

Energetyka słoneczna, udowadniając swój potencjał, stała się jednym z naj-ważniejszych i priorytetowych dla rządu sektorów zielonych technologii o zna-

czącym potencjale eksportowym. Służy

temu m.in. nowy program Ministerstwa

Środowiska „Akcelerator Zielonych Tech-

nologii”2, promujący eksport polskich technologii, produktów w zakresie ochro-

ny środowiska. Promocja technologii jest możliwa poprzez: prezentację technologii w katalogu najlepszych polskich techno-

logii i za pośrednictwem polskich placó-

wek zagranicznych. Firmy uczestniczące w programie będą mogły uzyskać wspar-cia w zakresie finansowania rozwoju firmy, zarządzania oraz w zakresie marketingu. Pierwszy konkurs został ogłoszony pod koniec 2009 roku. Wśród 29 wybranych i zakwalifikowanych w pierwszej edycji konkursu firm znalazło się pięć firm z sekto-

ra energetyki słonecznej cieplnej.

2 Więcej informacji www.greenevo.gov.pl

Tabela 1. Tempo wzrostu sektora energetyki słonecznej w poszczególnych latach

Źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej

43

70

126

168

236

366

510

42

68

130144

2130

99

7139

2629

28

0

100

200

300

400

500

600

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

m2 x

1000

skumulowana powierzchania instalacji słonecznych

coroczna sprzedaż instalacji słonecznych

Rys.1. Sprzedaż kolektorów w Polsce w latach 1995-2008

1 W związku z przygotowaniami do badań statystycznych nt. dynamiki zmian na rynku kolektorów słonecznych w 2010 r. autorzy proszą o kontakt (biuro@ieo.pl) przedstawicieli firm którzy nie brali udziału w badaniach sprzedaży kolektorów słonecznych w poprzednich latach

54

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20092001-

2009Energia

słoneczna

termiczna

43% 44% 61% 42% 28% 33% 41% 55% 39% 43 %

W dalszym ciągu kolektory słoneczne pła-

skie przeważają na polskim rynku. W ubie-

głym roku nastąpił niewielki spadek udziału sprzedaży kolektorów próżniowych na rzecz kolektorów płaskich. Powodem może być większy koszt zakupu instalacji słonecznej z kolektorami próżniowymi w porównaniu z instalacją zbudowaną z kolektorów pła-

skich, jak również spadające zaintereso-

wanie kolektorami próżniowymi produko-

wanymi w Chinach.

Na mapie (rys. 4) przedstawiono udział sprzedaży kolektorów słonecznych w po-

dziale na województwa. Największa licz-

ba kolektorów słonecznych instalowana była, podobnie jak w roku ubiegłym, w województwach śląskim, małopolskim

oraz podkarpackim. Dodatkowo na ma-

pie zaznaczono przy pomocy strzałek in-

formację o wzroście/spadku sprzedaży kolektorów w stosunku do roku 2008. W dziewięciu województwach zauważono wzrost sprzedaży, w czterech zanotowano spadek, w pozostałych trzech natomiast zaobserwowano sprzedaż na takim sa-

mym poziomie jak w roku 2008.

Na polskim rynku energetyki słonecznej działa 40 ważniejszych graczy: krajowych producentów kolektorów słonecznych oraz centralnych przedstawicielstw pro-

ducentów zagranicznych oferujących w Polsce urządzenia, lub nawet gotowe sys-temy produkowane w innych krajach.

4,65

23,00

6,87

34,72

21

4739,81

89,82

38

106

0

20

40

60

80

100

120

m2 x 1000

2005 2006 2007 2008 2009

Źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej

kolektory słoneczne

próżniowe

kolektory słoneczne płaskie

Rys.3 Sprzedaż kolektorów płaskich i próżniowych w latach 2005 -2009

Roczna sprzedaż kolektorów słonecznych

w m2

0 - 5000

5000 - 10000

10000 - 15000

15000 - 20000

Udział województwa w krajowym rynku kolektorów słonecznych

www.ieo.pl

10%

Wzrost/spadek sprzedaży w stosunku do roku ubiegłego

2.2%

7.0%

2.9%

2.5%

17.2%

2.4%

2.3%

11.6%

3.1%

6.6%

16.1%

8.4%

1.8%

4.3%

4.6%

7.1%

Rys.4 Sprzedaż kolektorów słonecznych w Polsce w 2008r. w podziale na województwa. Rys.4 Sprzedaż kolektorów słonecznych w Polsce w 2008r. w podziale na województwa.

2008 2009

-

10

20

30

40

50

60

70

80

90 m2 x1000

import

eksport

Rys.2 Eksportu i import kolektorów słonecznych w Polsce w ostatnich dwóch latach

76

Kolektory płaskie

Kolektory próżniowe

Zabrze (1xP)

W nawiasie przy nazwach miejscowości umieszczono informację o liczbie działających w niej producentów polskich (P) i zagranicznych (Z)

Włoszczowa (1xP)

www.ieo.pl

Gliwice (1xZ) Dąbrowa Górnicza (1xP)

Nowy Targ (1xP)

Łódź (1xP, 1xZ)

Bydgoszcz (1xZ)

Zamość (1xP)

Kobylanka (1xP)

Poznań (1xP)Tarnowo Podgórne (1xZ)

Śmigiel (1xP)

Biskupiec (1xP)

Kielce (1xZ)

Piekary Śl. (1xP)

Częstochowa (1xZ)

Chorzów (1xP)

Racibórz (2xP)

Poczesna (1xP)

Bestwinka (1xP)

Gdańsk (1xP)

Warszawa (5xZ)

Kraków (1xZ, 1xP)

Zakopane (1xZ)

Myślenice (1xZ)

Lipinki (1xP)

Łęczyca (1xP)

Wrocław (2xZ)

Dzierżoniów (1xZ)

Rys.5 Siedziby producentów krajowych oraz przedstawicieli firm zagranicznych

98

Zdecydowana większość producentów krajowych zlokalizowana jest w Polsce południowej, w szczególności w woje-

wództwie śląskim (ok. 25% wszystkich firm w Polsce). W pozostałych regionach prze-

ważają siedziby dystrybutorów i przedsta-

wicielstw firm zagranicznych – rys. 5.Pod względem finansowania inwestycji słonecznych rok 2009 był przejściowy, bo-

wiem w 2009 roku praktycznie zakończyła swoją działalność cześć z funduszy finan-

sujących zakup kolektorów słonecznych, a rynek jeszcze nie skorzystał z nowych instrumentów planowanych do wprowa-

dzenia w 2010 roku. W 2009 roku zosta-

ła uchwalona i z dniem 1 stycznia 2010r. weszła w życie nowa ustawa z dnia 20 li-stopada 2009 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych in-

nych ustaw3. Narodowy Fundusz Ochrony

Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wo-

jewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej stały się odpowied-

nio: państwową osobą prawną i samorzą-

dowymi osobami prawnymi w rozumieniu

ustawy o finansach publicznych. Poza tym zostały zlikwidowane powiatowe fundu-

sze ochrony środowiska i gospodarki wod-

nej oraz gminne fundusze ochrony śro-

dowiska i gospodarki wodnej. W związku

3 Dz. U. z dnia 18 grudnia 2009r., Nr 215, poz. 1664

4 Wsparcie na zakup instalacji słonecznych dla wła-

ścicieli domów jednorodzinnych. było możliwe w ramach tzw. Programu Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE). PONE realizowa-

ne jest w ponad 20 gminach Śląska i Małopolski. Inwestycja (np. zakup i montaż instalacji słonecznej) finansowana była w formie dotacji wypłacanej inwestorowi przez Urząd Gminy. Środki na realizację zadania pozyskiwał Urząd Gminy w posta-

ci pożyczki udzielonej przez WFOŚiGW. Po okresie 5 lat od za-

kończenia realizacji zadania WFOŚiGW mógł umorzyć do 50% kwotę udzielonej pożyczki.

z tym, środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych powiatowych i gminnych funduszy stały się odpowiednio dochodami budżetów powiatów i budże-

tów gmin oraz podlegają przekazaniu na rachunki odpowiednio budżetów powia-

tów i budżetów gmin. Tak więc w efekcie zmiany ustawy nie ma już możliwości otrzy-

mania dotacji na zakup instalacji słonecz-

nych z powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska, jak również poprzez realizowane w niektórych powiatach i gminach Programy Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE)4. Swoją działalność zakoń-

czyła też fundacja Ekofundusz, która w 2008r. przeprowadziła ostatni nabór wnio-

sków. W tabeli 2 przedstawiono, na czym polegać będą zmiany w systemie wspar-cia dotacjami w 2010 roku, w stosunku do 2009 roku.

Rok 2010, a zwłaszcza jego II połowa, za-

powiada się interesująco dla branży kolek-

torów słonecznych. Uruchomiony zostanie nowy program NFOŚiGW, w ramach któ-

rego udzielane będą dotacje na zakup i montaż kolektorów słonecznych (w for-mie dopłat na dokonywanie częściowych - w wysokości do 45% - spłat kapitału kredy-

tów bankowych). Program przeznaczony będzie dla beneficjentów indywidualnych i wspólnot mieszkaniowych. Realizowany będzie we współpracy z bankami. Wyso-

kość kredytu z dotacją będzie wynosić do 100% kosztów kwalifikowanych przedsię-

wzięcia z zastrzeżeniem, że jednostkowy koszt kwalifikowany nie może przekroczyć 2500 zł/m².

Do 2010r. Od 2010r.

Program Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE)Program dotacji do zakupu i montażu instalacji

słonecznych udzielany z NFOŚiGWDotacje z powiatowych i gminnych funduszy

ochrony środowiskaRegionalne Programy Operacyjne

Ekofundusz

Tabela 2. Nowe i ustępujące programy wsparcia dla inwestycji słonecznych

Program Operacyjny Działanie

Daty kolejnych lub pierwszego

naboru w ramach działania (stan

na marzec 2010)Woj. Dolnośląskie 5.1.Odnawialne źródła energii maj 2011

Woj. Kujawsko-Pomorskie2.4 Infrastruktura energetyczna przyjazna

środowisku01-15.06.2010r.; lipiec 2010

Woj. LubelskieDziałanie 6.2 Energia przyjazna

środowisku-

Woj. Lubuskie

Działanie 3.2 Poprawa jakości powietrza

efektywności energetycznej i wykorzysta-

nie odnawialnych źródeł energii

-

Woj. Łódzkie II.9 Odnawialne źródła energii 24.05.2010 - 25.06.2010

Woj. Małopolskie7.2 Poprawa jakości powietrza i

zwiększenie wykorzystania OZE 29.04.2010 r.- 31.05.2010 r.

Woj. Mazowieckie 4.3. Ochrona powietrza, energetyka maj 2010 – czerwiec 2010

Woj. OpolskieDziałanie 4.3 Ochrona powietrza,

odnawialne źródła energii

Zgodnie z harmonogramem nie

przewiduje się kolejnych naborów w

działaniu 4.3

Woj. PodkarpackieDziałanie 2.2: Infrastruktura energetyc-

zna

Nie planuje się kolejnego naboru

wniosków. Jedyny zaplanowany

nabór wniosków został przeprow-

adzony: 31 grudnia 2009r. – 5 lutego

2010r.

Woj. Podlaskie

Działanie 5.1 Rozwój regionalnej infras-

truktury ochrony środowiska- odnawialne

źródła energii

marzec- kwiecień 2010 r.

Woj. Pomorskie5.4. Rozwój energetyki opartej na

źródłach odnawialnych

29.03.2010 r. (Nie planuje się

przeprowadzenia kolejnego

naboru ze względu na wyczerpanie

alokacji.)

Woj. ŚląskieDziałanie 5.3. Czyste powietrze i

odnawialne źródła energii

5 marca - 5 maja 2010, kolejne: 6

kwietnia - 6 czerwca 2011

Woj. ŚwiętokrzyskieDz. 4.1. Rozwój regionalnej infrastruktury

ochrony środowiska i energetycznej15.02.2010 - 29.03.2010

Woj. Warmińsko-Mazurskie

Działanie 6.2 Ochrona środowiska

przed zanieczyszczeniami i zniszczeni-

ami Poddziałanie 6.2.1 Wykorzystanie

odnawialnych źródeł energii

12.03.2010 r. - 16.04.2010 r.

Woj. Wielkopolskie3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawial-

nych zasobów energii-

Woj. Zachodniopomorskie4.1 Energia odnawialna i zarządzanie

energią

Konkurs został ogłoszony 21 marca

2010 r. Termin składania wniosków

trwał będzie od 15.04.2010 r. do

31.05.2010 r.

Tabela 3. Działania dot. energetyki słonecznej cieplnej w poszczególnych Regionalnych Programach Operacyjnych

1110

Ponadto, w tym roku można się spodzie-

wać pierwszych naborów wniosków do 16 Regionalnych Programów Operacyj-nych (RPO) na działania związane z OZE, w tym dotyczące montażu słonecznych systemów grzewczych. RPO nie są ze sobą zintegrowane i w zasadzie wsparcie dla energetyki słonecznej w każdym woje-

wództwie należy rozpatrywać indywidual-nie – tab. 3. W związku z otwieraniem pierwszych kon-

kursów na wnioski z zakresu energetyki, ochrony środowiska i OZE o budżetach pojedynczych projektów do 20 mln zł dużą popularnością cieszą się projekty polegające na tzw. „pakietowaniu” wielu małych inwestycji w kolektory słoneczne w jeden duży projekt. Ponieważ osoby fi-

zyczne nie mogą ubiegać się o dofinanso-

wanie z tych funduszy oraz ponieważ ska-

la inwestycji byłaby wówczas zbyt mała lub nie uzasadniała ponoszenia wysokich kosztów transakcyjnych na przygotowa-

nie dokumentacji i wniosku, z reguły za-

kładane są lokalne stowarzyszenia skupia-

jące 400-700 indywidualnych inwestorów (zazwyczaj właścicieli domów jednoro-

dzinnych). Zgłaszają się oni z akcesem do wniosku zbiorowego, wypełniając ankietę i kierując się zazwyczaj własną oceną, czy ich dom spełnia warunki wystarczającego nasłonecznienia do instalowania kolekto-

rów słonecznych oraz w pewnym zakresie starając się wyszacować wysokość kosz-

tów zaopatrzenia w ciepłą wodę i możli-we korzyści. Na rysunku 6 przedstawiono strukturę zu-

życia energii w gospodarstwach domo-

wych włączonych do jednego z grupo-

wych wniosków, polegających na zakupie

i montażu kolektorów słonecznych prze-

znaczonych do wspomagania przygoto-

wania ciepłej wody użytkowej (c.w.u.).

W tym przypadku, najczęściej stosowa-

nym (przez zainteresowanych instalacją kolektorów słonecznych) paliwem do przygotowania c.w.u. był gaz ziemny, energia elektryczna lub (w dalszym ciągu) węgiel. Dwie pierwsze technologie szcze-

gólnie dobrze dają się zintegrować z insta-

lacją kolektorów słonecznych w ramach wspólnej automatyki. Węgiel, natomiast jest najbardziej uciążliwy dla najbliższego otoczenia z uwagi na „niską” lokalną emi-sję zanieczyszczeń atmosferycznych typu SO2, NO2 oraz pył. Na rysunku 7 podano jak grupowy program budowy ok. 400 sys-

temów słonecznego ogrzewania ciepłej wody w jednej gminie wpłynie na efek-

ty redukcji emisji CO2, z uwzględnieniem struktury dotychczasowego zużycia paliw i energii oraz po dokonaniu optymalizacji doboru kolektorów słonecznych dla każ-

dego z gospodarstw domowych.W 2010 roku można spodziewać się reali-zacji podobnych projektów, które jeszcze w 2009 roku uzyskały dofinansowanie z innych funduszy takich jak „fundusz Nor-weski”, Szwajcarsko-Polski Program Współ-pracy oraz pilotażowy projekt NFOŚiGW dla Szczawnicy.

Rozwój projektów grupowych i ich realiza-

cja w latach 2010/2011 może znacząco wpłynąć na wzrost sprzedaży kolektorów słonecznych i przynieść pokaźne redukcje emisji zanieczyszczeń do atmosfery z pro-

cesów spalania paliw.

Perspektywy rozwoju energetyki słonecznej

Energetyka słoneczna termiczna nie wy-

maga tak dużego i kosztownego systemu wsparcia jak inne technologie OZE, ale w perspektywie do 2020 roku niezwykle ważny jest stabilny system wsparcie i jego przewidywalność na kilka lat do przodu oraz organiczny, tak jak dotychczas, roz-

wój rynku wg jasnej wizji (mapy drogowej). Spełnienie takich warunków pozwoli na systematyczne inwestycje w rozwój sekto-

ra w Polsce, osiągnięcie jego pełnej kon-

kurencyjności oraz pełne wykorzystanie potencjału sektora.We wrześniu 2009r. powstał raport opra-

cowany przez Instytut Energetyki Odna-

wialnej we współpracy z przedstawicie-

lami krajowego przemysłu energetyki słonecznej zgrupowanego w „Panelu Sło-

necznym 20 x 2020”, którego celem było przedstawienie potencjału gospodarcze-

go i kierunku rozwoju energetyki słonecz-

nej cieplnej, gwarantującego wdroże-

nie przez Polskę dyrektywy UE o promocji stosowania odnawialnych źródeł energii (OZE). W szczególności raport, potwierdza-

jący duże możliwości wykorzystania zielo-

nego ciepła, w tym energetyki słonecznej w efektywnej realizacji celów wynikają-

cych z ww. dyrektywy, powinien być wy-

korzystany w krajowym „Planie działań na rzecz rozwoju odnawialnych źródeł energii do 2020 roku” („Plan działań”). Propono-

wane instrumenty wsparcia sektora zosta-

ły przedstawione w tabeli 4.

Autorzy propozycji sądzą, że instrumenty te i działania odpowiadają specyfice praw-

no-gospodarczej Polski, są wzajemnie uzu-

pełniającymi się, spójnymi, dostosowany-

mi do aktualnego etapu rozwoju sektora

energetyki słonecznej, optymalizującymi koszty bieżące i w średnim okresie oraz dającymi efekt synergii. W szczególności wsparcie publiczne (instrumenty nr 1-3) do inwestycji powinno być udzielane od 2013 r. tylko w przypadkach gdy systemy sło-

neczne instalowane będą przez instalato-

rów przeszkolonych w ramach systemów certyfikacji i kwalifikacji wymaganych dy-

rektywą 2009/28/WE (art. 14 ust 3.) przy jed-

noczesnej kampanii informacyjnej (instru-

ment nr 5) i zapewnieniu dofinansowania do podnoszenia jakości i innowacyjności stosowanych technologii (instrument 6). Wg wykonanych w niniejszym raporcie analiz realny wkład energetyki słonecz-

nej cieplnej w pokrycie potrzeb w zakresie zaopatrzenia w ciepło i chłód wynosi pra-

wie 28 000 TJ na 2020 r., co odpowiada blisko 20 mln m2 powierzchni kolektorów

1312

Struktura zużycia energii

33,58%

33,09%

30,41%

2,19%

0,49%

0,24%

gaz ziemny

energia elektryczna

węgiel

olej opałowy

gaz płynny-propan

drewno

Rys.6 Struktura zużycia energii wśród mieszkańców na terenie jednej z gmin Woj. Mazowieckiego

-

50

100

150

200

250

300

Mg/rok

gaz ziemny energia

elektryczna

węgiel olej opałowy drewno

Emisja CO2

Rys.7 Roczna redukcja emisji CO z przykładowego grupowego (gminnego) programu Rys.7 Roczna redukcja emisji CO2 z przykładowego grupowego (gminnego) programu instalowania kolektorów słonecznych do przygotowania c.w.u. na Mazowszu. Źródło: obliczenia programem kolektorek.pl

słonecznych zainstalowanych w poniższej wskazanych sektorach wg następujących udziałów:

c.w.u w mieszkalnictwie – 53%• c.o w mieszkalnictwie – 17%• c.w.u w usługach i sektorze publicznym • – 9%ciepło uzyskiwane w systemach ogrze-• wania sieciowego – 8%c.o w usługach i sektorze publicznym • – 5 %ciepło technologiczne w przemyśle i rol-• nictwie – 5%słoneczne chłodzenie w sektorze usług • – 2%słoneczne chłodzenie w mieszkalnictwie • – 1%

W najbliższych 2-3 latach rozwijać się będzie dalej intensywnie rynek najbardziej spraw-

dzonych aplikacji termicznej energetyki słonecznej w postaci przygotowania c.w.u. w domach mieszkalnych, ale coraz częściej także w sektorze publicznym i w usługach oraz jako wspomaganie systemów ciepłow-

niczych (scentralizowanych). W następnej kolejności na rynku krajowym zaczną się pojawiać słoneczne systemy ogrzewania, a potem także chłodzenia, poszerzając możliwości krajowego przemysłu energe-

tyki słonecznej i instalatorów. Przewiduje się także dalszy wzrost ekspor-tu urządzeń energetyki słonecznej, przede wszystkim do krajów UE, w tym coraz bar-dziej także do nowych krajów członkow-

skich z Europy Środkowej, ale także do kra-

jów azjatyckich i USA.

Instrument wsparcia Oczekiwany wynik Docelowa grupa

Data

ozpoczęcia

i zakończenia

1. Dotacje, 30% nakładów in-

westycyjnych

5 mln m2 zainstalowanej

powierzchni kolektorów

słonecznych

Właściciele bu-

dynków jedno-

rodzinnych

2011-2013

2. Dotacje, 50% nakładów in-

westycyjnych

1,2 mln m2 zainstalowanej

powierzchni kolektorów

słonecznych

Sektor publiczny,

przemysł i roln-

ictwo

2011-2013

3. Ulgi w podatku dochodowym

PIT, do wysokości 10 tys. zł.

13,7 mln m2 zainstalow-

anej powierzchni kole-

ktorów słonecznych

Właściciele bu-

dynków jedno-

rodzinnych

2012-2017

4. Szkolenia instalatorów i ich

certyfikacja w ramach 50% dofi-

nansowania udzielanego przez

fundusze ekologiczne

30 tys. przeszkolonych

instalatorów

Instalatorzy

systemów

słonecznych,

producenci i

dystrybutorzy

kolektorów

słonecznych

2013-2020

5. Ogólnokrajowa kampania

edukacyjno-informacyjna,

sfinansowana przez fundusze

ekologiczne, 10 mln zł

Zmiana zachowań

społecznych potencjal-

nych użytkowników insta-

lacji słonecznych

właściciele i

administratorzy

domów miesz-

kalnych, obiektów

turystycznych,

szkoły i inne

ośrodki eduka-

cyjne

2010-2020

6. Wspieranie prac badawczych

dot. energetyki słonecznej, 100

mln zł, budżet na naukę

Redukcja kosztów insta-

lacji słonecznych i szersze

zastosowanie w budown-

ictwie

Uczelnie (politech-

niki),2010-2020

Tabela 4. Proponowane nowe instrumenty wsparcia sektora energetyki słonecznej lub propozycje zwiększenia efektywności dotychczas stosowanych instrumentów wspar-cia. Źródło: Wizja rozwoju energetyki słonecznej termicznej w Polsce wraz z planem działań do 2020r.

1514

Autorzy raportu pragną podziękować ww. przedsiębiorstwom sektora energetyki słonecznej za udostępnienie danych dotyczących sprzedaży kolektorów słonecznych w 2009 roku.