YOĞUN BAKIM HASTALARININ AİLELERİNDEYORGUNLUK, ANKSİYETE VE UYKUSUZLUK

SORUNLARI

Doç.Dr. Sevim ÇELİK*Hemş.Gizem GENÇ*

Hemş. Yasemin KİNETLİ*Hemş.Meral AŞILIOĞLI*

Hemş.Merve SARI*Yrd. Doç.Dr. Meral MADENOĞLU KIVANÇ**

*Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak Sağlık Yüksekokulu** İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi

AMAÇ

Yoğun bakım ünitelerinde yatan hastaların aile

üyelerinde anksiyete, yorgunluk ve uykusuzluk

düzeylerini ve bu parametrelerin birbirleri ile

ilişkisini belirlemektir.

Bu kesitsel tipte tanımlayıcı çalışma bir üniversite ve bir devlet hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde yatan hastaların 350 sayıdaki birinci derecedeki aile üyesi ile gerçekleştirilmiştir.

Örneklem seçiminde evreni bilinen örnekleme yöntemi kullanılmıştır.Örneklem sayısını belirlemek üzere, hastane kayıtlarından üniversite ve devlet hastanelerinin yoğun bakım ünitesinden taburcu edilen hasta sayısı belirlenmiştir.

Üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinden 2446, devlet hastanesinden 1234 sayıda hasta taburcu edildiği saptanmıştır. Örneklem hacmi 348 olarak bulunmuştur.

Örneklem hacmine ulaşmak için hastanelerin yoğun bakım ünitelerindeki yatak sayılarına göre tabakalandırma uygulanmıştır.

GEREÇ VE YÖNTEM

araştırmaya katılmayı isteyen,18 yaşından büyük, yoğun bakım ünitesinde yatan hastasının birinci dereceden yakını olan, hastası için en az 1 gün hastanede bulunan, iletişim problemi olmayan, Türkçe konuşup anlayan, görme ve yazma engeli olmayan

üniversite hastanesinden toplam 209,devlet hastanesinden 141 üzere

toplam 350 hasta yakını örneklem kapsamına alınmıştır.

ÖRNEKLEM

VERİ TOPLAMA

Veriler Ocak-Mayıs 2014 tarihleri arasında, sosyo-demografik özellikler formu, Yorgunluk İçin Görsel Benzerlik Skalası, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HAD) ,Uyku Sorunlarını Değerlendirme Formu kullanılarak toplanmıştır.

Veriler, aile üyeleri ile hastane ortamında yüz yüze ve ortalama 20 dakika görüşülerek toplanmıştır.

Devlet hastanesinde aile üyelerine hastane içerisindeki aktivasyon odalarında, üniversite hastanesinde ise aile üyelerine koridorlardaki sandalyelerde oturur şekilde sessiz bir ortam seçilerek, diğer insanlardan uzak tutulmaya çalışılarak, bir kısmı aile üyelerine soru cevap bir kısmı da aile üyelerinin kendilerinin doldurmasıyla tamamlanmıştır.

VERİ ANALİZİ

Verilerin değerlendirilmesinde Tanımlayıcı istatistikler Sayı,Yüzde,Aritmetik ortalamaStandart Sapma

Bağımsız değişkenlerde t testiTek yönlü ANOVA

Kruskal Wallis TestiPearson Korelasyon Analizi

kullanıldı.

Tablo 1. Hasta Yakınlarının Tanıtıcı Özellikleri Hasta yakınlarının; Yaş ortalaması 38 (18-70 yaş

aralığında) %51,4’ü erkek %65,7’si evli, % 34’ü çalışmıyor %45,7’sinin geliri

giderine eşit %40,9’unun

çalışma şartları orta düzey

%51,7’si sigara içiyor,

%57,1’inde hipertansiyon var,

%66,1’i sürekli ilaç kullanmıyordu.

Tablo 2. Hasta Yakınlarının Hastane Sürecine İlişkin Özellikleri

Tablo 3. USDF, HAD ve HAD Alt ölçekleri ile YİGS ve Alt ölçekleri Puan Ortalamaları

Hasta yakınlarının anksiyete (12,41±3.88) ve depresyon (12,47±4.19) deneyimledikleri, orta düzeyde uyku sorunları (6,78±3.50) ve yorgunluk (100,76±21,43) deneyimledikleri saptanmıştır.

Tablo 4. Yorgunluk ile Anksiyete, Depresyon ve Uyku Sorunları Arasındaki İlişki

Hasta yakınlarının anksiyete, depresyon, uyku sorunları, yorgunluk durumları arasında orta düzeyde pozitif yönde istatistiksel anlamlı ilişki saptanmış (p<0,05), bu değişkenlerin birbirlerini artış yönünde etkilediği bulunmuştur.

Tablo 5. Tanıtıcı Özellikler ile Yorgunluk, Anksiyete, Depresyon ve Uyku Sorunları Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması (n=350)

Yaş ile enerji düzeyi arasında negatif , anksiyete, depresyon ve HAD toplam puan ortalamaları ve USDF puan ortalamaları arasında pozitif yönde istatistiksel anlamlı ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0,05).

Evli ve kadın hasta yakınlarının bekarlardan enerji düzeylerinin daha düşük, anksiyete ve depresyon düzeyinin daha yüksek (p<0,05),

Geliri az olanların anksiyete ve HAD puanlarının yüksek, enerji düzeyi düşük (p<0,05),

Çalışma şartları zor olanların yorgunluk ve HAD düzeyleri yüksek (p<0,05),

Sürekli ilaç kullananların yorgunluk ve HAD düzeyleri yüksek (p<0,05) bulundu.

Tablo 5

Tablo 6. Hastane Sürecine İlişkin Özellikler ile Yorgunluk, Anksiyete, Depresyon Uyku Sorunları Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması (n=350)

Hastaneye ulaşmakta zorluk yaşayan, kendisi dışında hastanede hastasına bakan yakını olmayan,hastanede öz bakım aktivitelerini yerine getiremeyen hasta yakınlarının da

anksiyete, depresyon ve HAD toplam puan ortalamalarının, USDF ve YİGS puan ortalamalarının da anlamlı şekilde daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05).

Hasta yakınlarının hastanede bulunduğu gün sayısı ile anksiyete, depresyon ve HAD toplam puan ortalamaları ve USDF puan ortalamaları arasında pozitif yönde istatistiksel anlamlı ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0,05).

Tablo 6

SONUÇ

Çalışma,

yoğun bakım hastalarının aile üyelerinin anksiyete, depresyon, uyku sorunu ve yorgunluk deneyimlediklerini,

bu sorunlar arasında anlamlı ilişki olduğunu

göstermiştir.