seminarski mrs11

8/6/2019 seminarski mrs11

1/17

Sadraj

Uvod........................................................................................................................................................ 1

1. Cilj primene Meunrodnih runovodstvenih stndrd, krtkistorijt i primenunojrunovodstvenoj prksi........................................................................................................................ 3

2. MEUNARODNI RAUNOVODSTVENI STANDARD 11- Ugovori o izgradnji...................... 6

2.1. Cilj, djelokrug MRS 11i definicije........................................................................................ 6

2.2. Objedinjavanjei segmentiranjeugovora o izgradnji ............................................................ 8

2.3. Prihodiugovora ...................................................................................................................... 92.4. Trokoviugovora .................................................................................................................... 9

2.5. Priznavanje prihodai rashodaugovora ............................................................................... 11

2.6. Priznavanje oekivanihgubitaka ......................................................................................... 12

2.7. Promjene procjena................................................................................................................ 13

2.8. Objavljivanje ........................................................................................................................ 13

Zakljuak............................................................................................................................................. 14

Literatura:............................................................................................................................................ 15


2/17

1

Uvod

Meunrodni runovodstveni stndrdi (u dljem tekstu MRS) predstvljjurunovodstvene stndrde uvedene d bi se postigl trnsprentnost i jednoobrznostfinnsijskih izvetj bilo kog ekonomskog subjekt bez obzir n deltnost kojom se bvi i

zemlju u kojoj posluje. MRS imju svrhu svestrnijeg, lkeg i boljeg rzumevnj finnsijskihizvetj uz osnovni cilj d obezbede podtke i informcije z uporedne nlize z nesmetnoposlovno komunicirnje zinteresovnih subjekt koje rezultir brem protoku robe i kpitl.MRS ustvri predstvljju, neku vrstu hrmonizcije rzliitih runovodstvenih regultiv kojese odnose n pripremu i prikzivnje finnsijskih izvetj koji slue ko osnov z donoenjeekonomskih odluk.

Stndrdi ko pojm su u primeni skoro u svim oblstim tehnike, tehnologije, prirodnimnukm i drugim oblstim. NJih propisuju ndleni struni drvni orgni. to se tie MRS onisu uglvnom u obliku normi ponnj i postupk u profesionlnom rdu runovo d binjihove informcije o poslovnju nekog ekonomskog subjekt bile kvlitetne z potencijlnezinteresovne korisnike tih informcij.

Runovodstveni stndrdi u sebi ukljuuju i norme profesionlne etikeRunovo.MRS u svom osnovnom znenju podrzumevju dogovoren prvil o pripremnju, priznvnju, odmervnju ili vrednovnju i prezentciji stvki runovodstvenihiskz ekonomskog subjekt. Osnovni elementi finnsijskih izvetj ekonomskih subjekt su:Bilns stnj, n krju poslovne godine, Bilns uspeh z poslovnu godinu n ijem se krjusstvlj bilns stnj, Gotovinski tok z isti period z koji se sstvlj Bilns uspeh i Promenen kpitlu.Pored ovog ekonomski subjekti sstvljju Aneks dodtni runovodstveni izvetjko i Izvetj o poslovnju.

Tkoe obelodnjuju primenjene runovodstvene politike u gore pomenutimfinnsijskim izvetjim. Osnovn svrh Bilns stnj je d obezbedi podtke o finnsijskoj poziciji ekonomskog subjekt, Bilns uspeh dje informcije o rentbilnosti ili zrivkoj

sposobnosti, informcije o promenm u finnsijskoj poziciji dje Bilns tokov gotovine.Delovi finnsijskih izvetj su u sutini meusobno isprepletni i odrvju rzliite spekteistih poslovnih trnskcij i dogj i svi zjedno mogu d prue dekvtnu informciju onekom ekonomskom subjektu.D bi pripremio Finnsijske izvetje runovo mor d izvri priznvnje odreenih ktegorij koje ine sstvni deo nekog finnsijskog izvetj, odnosnoekonomskih trnskcij ili dogj koji su grupisni prem svojim ekonomskimkrkteristikm.

Ako je u pitnju Bilns stnj jsno morju d se rzgrnie ktegorije koje predstvljjuimovinu Aktivu tog bilns (ko to su: novn sredstv, osnovn sredstv, potrivnj odkupc, ulozi i drugi plsmni kod drugih i sl.). Psivu ine: kpitl, rezerve, obveze premdobvljim, obveze prem kreditorim i sl. Gore pomenuti elementi Bilns stnj se direktnoodnose n odmervnje finnsijske pozicije ekonomskog subjekt.U Bilnsu uspeh rdi se oposebno rzvrstnim i iskznim prihodim i rshodim i oblicim rezultt po istim. N primer: poslovni prihodi, poslovni rshodi i rezultt dobitk ili gubitk iz poslovne ktivnosti, ztimfinnsijski prihodi i rshodi i rezultt finnsirnj i neposlovni i vnredni prihodi i rshodi injihov rezultt. Svi zjedno dju konni rezultt ekonomskog subjekt. 1U Izvetju o novnimtokovim tkoe se identifikuju posebni tokovi nplte priliv ili isplte odliv gotovine koji

1Klikovac, A., Utjecaj harmonizacije financijskog izvjetavanja u Europskoj Uniji na financijsko izvjetavanje u

Republici Hrvatskoj, Zagreb: Ekonomski fakultet, Sveuilita u Zagrebu, magistarski rad, 2006.,str 12


3/17

2

se odnose direktno n poslovne ktivnosti, ktivnosti finnsirnj i investicione ktivnostiekonomskog subjekt.Priznvnje element finnsijskih izvetj je proces unoenj u Bilnsstnj ili Bilns uspeh neke pozicije koj zdovoljv definiciju element i kriterijum zpriznvnje, to su:

y Verovtno d e se budue ekonomske koristi u vezi s tom pozicijom slivti ili odlivti

iz ekomomskog subjekty D bilnsn pozicij im nbvnu cenu ili vrednost koj se moe pouzdno izmeriti.

Verovtno nstnk buduih ekonomskih koristi se procenjuje n osnovu injenic koje surspoloive u trenutku pripremnj finnsijskih izvetj. N primer, kd je verovtno d e bitinpleno potrivnje koje pripd preduzeu, ond je, u nedosttku suprotnih dokz,oprvdno d se to potrivnje prizn ko deo imovine preduze.Meutim, z odreeni deopotrivnj postoji verovtno d on uopte nee biti nplen, p se tj deo, ij se vrednostutvruje procenom svih relevntnih okolnosti, priznje ko element rshod.

Vrednovnje ili odmervnje identifikovnih iznos imovine i obvez ko i prihod irshod rdi relnog prikzivnj u finnsijskim izvetjim je utvrivnje od strne runovoe

d li e nek pozicij biti ukljuen u Bilns uspeh ili prenet u nredni period odnosno unet uBilns stnj.Postoje etiri osnove z vrednovnje neke pozicije finnsijskih izvetj, to su:istorijski trok (nbvn vrednost), tekui trok (reprodukcion vrednost), mogu trinvrednost i sdnj vrednost.Njee se primenjuje ko osnovic istorijski trok kombinovn sostlim osnovicm z vrednovnje koji jedino u infltornim uslovim nije reln p se umestonjeg koristi metod reprodukcione vrednosti tzv. cen zmene.


4/17

3

1. Cilj primene Meunrodnih runovodstvenih stndrd, krtkistorijt i primenunoj runovodstvenoj prksi

C

ilj runovodstvenih stndrd je ostvren ko finnsijski izvetji dju istinitu i objektivnutzv. fer informciju o nekom ekonomskom subjektu. Primen runovodstvenih stndrdomoguv bolju, lku i pouzdniju informciju o finnsijskom poloju nekog ekonomskogsubjekt ko i prikz njegove zrivke sposobnosti, z t su zinteresovni potencijlnikorisnici finnsijskih informcij ko to su: kcionri, mendment, zposleni, investitori, bnkekreditori i drugi. Pre nego to se finnsijski izvetji obelodne iroj jvnosti oni podleupreispitivnju od strne nezvisnih ovlenih strunjk ko to su revizori. Njihovo miljenjen finnsijske izvetje runovoe nekog ekonomskog subjekt je merodvno u smislu tog d lisu ovi finnsijski izvetji istiniti i objektivni ili nisu.

Sutin je u tome d se dobije pouzdn potvrd o doslednoj primeni runovodstvenihstndrd u svim segmentim koji su obuhveni finnsijskim izvetjim. Finnsijski izvetjiprikzuju tkoe, koliko je rukovodstvo dobro uprvljlo resursim koje su mu kcionri poverilin uprvljnje. Finnsijski izvetji obuhvtju i opis primenjenih runovodstvenih politik kojetreb d su konzistentne d bi podci bili uporedivi. Z prvilnost i tnost prezentirnjfinnsijskih izvetj primrn odgovornost lei n rukovodstvu preduze. 2

Z finnsijsko izvetvnje postoji konceptulni okvir koji treb d prte runovodstvenistndrdi ko opte prihveni teorijski principi u oblsti runovodstv. Konceptulni okvir kojije runovodstven profesij rzvil u rzliitim zemljm polzi od tog d finnsijski izvetjitreb d budu korisni onim kojim su nmenjeni.Runovodstveno informisnje n bzi MRSdobij svoj potpuni uticj i znj otvrnjem privred u celom svetu i globlizcijom trit svihvrst. 3 Smim tim drvni monopol u ovoj oblsti gubi svoj znj, s njim i ncionlnistndrdi koje one propisuju z primenu n svojoj teritoriji, koji mogu d se rzlikuju od prihvenih meunrodnih runovodstvenih stndrd.Osnovni preduslov z to je meusobno poslovno informisnje ekonomskih subjekt irom svet bez obzir n drvno ureenje,rzvijenost privrede i slino.1973. godine 16 profesionlnih runovodstvenih socijcij jeosnovlo Komitet z meunrodne runovodstvene stndrde IASC (International AccountingStandards Commitee), s seditem u Londonu i to:

y Austrlij: The Institute ofChartered Accountants Australian Society of Accountantsy Knd The Canadian Institute ofChartered Accountantsy Frncusk Ordre des Experts Comptables et des Comptables Agreesy Nemk Institute der wirtschaftsprufer in Deutschland Wirtschaftspruferkammery Jpn

2Rui,T., Korporativno financijsko izvjeivanje Europske Unije od direktiva do uredbe, RRIF, (4). str. 51.-59.,

2003.,3http://sr.wikipedia.org


5/17

4

The Japanese Institute ofCertified Public Accountantsy Meksikoy Instituto Mexicano de Contadores Publicos, A.C.y Holndij Nederlands Institut van Register accountants

y Ujedinjeno Krljevstvo i Irsk The Institute ofChartered Accountants in England and Wales The Institute ofChartered Accountants of Scotland The Institute ofChartered Accountants in Ireland The Institute ofCost and Management Accountants The Chartered Institute of Public Finance and Accountancyy SAD American Institute ofCertified Public Accountants4

1975. godine Komitet izdje Predgovor Soptenjim Meunrodnih Runovodstvenihstndrd. Od td do dns ov soptenj stlno trpe izmene i usvrvnj. Tokom period

Komitet z Meunrodne runovodstvene stndrde je pristupio Meunrodnoj federcijirunovo (The International Federation of Accountants - IFAC), koj je osnovn 1977. godineko nezvisn i smostln orgnizcij. Komitet z meunrodne runovodstvene stndrdeim konsulttivne grupe koje ine ugledne meunrodne profesionlne i poslovne institucije. Svioni nstoje d doe do mksimlnog usglvnj ncionlnih runovodstvenih stndrd smeunrodnim runovodstvenim stndrdim, u dljoj budunosti verovtno e doi ngloblnom plnu i do primene ovko ujednenih stndrd ko vid normtivnog regulisnjrunovodstv s ciljem unpreenj i lkeg pristup runovodstvenim informcijm koje bibile rzumljive, pouzdne, istinite i objektivne z sve zinteresovne korisnike tih informcij.Dns Asocijcij nosi nziv Odbor z meunrodne runovodstvene stndrde koji broji 156lnic, meu njim je i n zemlj od 1997. godine. Od 1981. godine poinje snn proces

izgrdnje profesionlne regultive kd se donosi i Kodeks profesionlne etike runovo.Izmenm i dopunm 1993. godine, Kodeks profesionlne etike je usglen s IFAC-ovimkodeksom. Istovremeno je otpoeo rd n ustnovljvnju runovodstvenih i finnsijskih nel,usvojenih i proglenih 1989. godine, potom se pristupilo i izrdi jugoslovenskihrunovodstvenih stndrd. NJihovo donoenje, usvjnje i proglvnje je zvreno 1991/92.godine, kd su i objvljeni, 1993. godine donet je jugoslovenski runovodstveni stndrd 31 Strun osposobljenost z smostlno voenje runovodstv (u srdnji s ACCA Association of Chartered Certified Accountants, dns vode meunrodno prizntprofesionln orgnizcij). Jugoslovenski runovodstveni stndrdi ukupno 33 su uglvnombili uskleni s MRS, li su imli i jugoslovenske specifinosti. Znjne rzlike su postojle uodnosu n MRS odnose se n tretmn korekcij z efekte hiperinflcije i vnrednih pozicij,

ko i druge mnje znjne rzlike, posebno u vezi s obrunom mortizcije osnovnihsredstv i nemterijlnih ulgnj. Svez runovo i revizor Srbije, ko profesionlnorgnizcij je nstojo d se oblst runovodstv profesionlizuje i zkonski regulie po uzorun rzvijene zemlje svet to u krjnjem doprinosi d finnsijski izvetji dobiju novi kvlitet i

4 Projekat makroekonomske reforme i reforme centralne banke,UPOREDNI PREGLED MSFI/MRS IRAUNOVODSTVENE REGULATIVE U SRBIJI,Beograd 2003 god,str.4


6/17

5

trnsprentnost tj. postnu rzumljivi z irok krug korisnik tih informcij. Izvren je prevodpostojeih MRS. U cilju edukcije runovo i cele te struke orgnizovni su brojni seminri,simpozijumi, svetovnj i sl. Svezn skuptin je usvojil Zkon o reviziji i runovodstvu nsednici Ve grn 26. decembr 2002. godine i n sednici Ve republik 17. decembr 2002.godine. Ovim zkonom ureuju se uslovi i nin voenj poslovnih knjig, sstvljnje,

prezentcij, dostvljnje i obelodnjivnje finnsijskih izvetj, ko i uslovi i nin vrenjrevizije finnsijskih izvetj. Odredbe ovog zkon odnose se n preduze, zdruge, bnke idruge finnsijske orgnizcije, orgnizcije z osigurnje, berze i berznske posrednike i drugprvn lic, ztim fizik lic koj smostlno obvljju privrednu deltnost rdi sticnj dobitk preduzetnici koji utvruju dobit u skldu s zkonom kojim se utvruje porez n prihod odsmostlne deltnosti, osim preduzetnik koji porez plju u pulnom iznosu. Odredbe ovogzkon odnose se i n preduze i druge oblike orgnozovnj koje je prvno lice osnovlo uinostrnstvu, ko propisim drve u kojoj su osnovni nije utvren obvez voenj poslovnihknjig, sstvljnj i revizije finnsijskih izvetj. Odredbe ovog zkon ne odnose se nbudete i korisnike budetskih sredstv osim ko posebnim propisim nije drugije odreeno.Prvn lic i preduzetnici duni su d voenje poslovnih knjig, sstvljnje, prezentciju,dostvljnje i obelodnjivnje finnsijskih izvetj vre u skldu s zkonom, profesionlnom iinternom regultivom. Pod zkonskom regultivom podrzumevju se ovj zkon i podzkonski propisi koji se odnose n izvrvnje ovog zkon. Pod profesionlnom regultivom podrzumevju se Kodeks etike z profesionlne runovoe, Meunrodni runovodstvenistndrdi (MRS), Meunrodni stndrdi revizije (MSR), ncionlni stndrdi koji ureujeuslove z osposobljvnje runovo i revizor i sticnje strunih zvnj, ncionlni stndrd zrunovodstveni softver i drugi ncionlni stndrdi doneseni u skldu s soptenjimutorittivnih tel Meunrodne federcije runovo (IFAC). Pod internom regultivompodrzumevju se interni opti kti koji sdre posebn nel, uputstv i smernice z voenjeposlovnih knjig, sstvljnje, prezentciju, usvjnje, dostvljnje i obelodnjivnje finnsijskihizvetj, koje donosi prvno lice i preduzetnik, u skldu s zkonskom i profesionlnomregultivom. ln 19 ovog zkon predvi d su prvn lic i preduzetnici duni d voenje poslovnih knjig, sstvljnje i prezentciju finnsijskih izvetj vre u skldu srunovodstvenim nelim definisnim u okviru MRS. Z priznvnje, procenjivnje i prezentciju pozicij finnsijskih izvetj primenjuju se MRS. Prevod, objvljivnje iusklivnje MRS i MSR u skldu s preporukm Meunrodne federcije runovo (IFAC),Odbor z Meunrodne runovodstvene stndrde (IASB) i Komitet z meunrodnu prksurevizije (IAPC), vre prvn lic koj od odgovrjueg orgn Meunrodne federcijerunovo (IFAC) dobiju prvo z prevod i objvljivnje. Prevodi tekstov MRS su ozvnieniod strne Ministr finnsij i ekonomije 30. decembr 2003. godine.

Spisk meunrodnih runovodstvenih stndrd

y MRS 1 - Prikzivnje finnsijskih izvetjy MRS 2 - Zlihey MRS 7 - Izvetj o tokovim gotoviney MRS 8 - Neto dobitk ili gubitk period, fundmentlne greke i promene

runovodstvenih politiky MRS 11 - Ugovor o izgrdnjiy MRS 12 - Porezi iz dobitky MRS 14 - Izvetvnje po segmentim


7/17

6

y MRS 16 - Nekretnine, postrojenj i opremy MRS 17 - Lizingy MRS 18 - Prihodiy MRS 19 - Nknde zposlenimy MRS 20 - Runovodstveno obuhvtnje drvnih dodeljivnj i obelodnjivnje drvne

pomoiy MRS 21 - Uinci promen kursev rzmene strnih vluty MRS 22 - Poslovne kombincijey MRS 23 - Trokovi pozjmljivnjy MRS 24 - Obelodnjivnje odnos s poveznim licimy MRS 26 - Runovodstveno obuhvtnje i izvetvnje o plnovim korienj penzijy MRS 27 - Konsolidovni finnsijski izvetji i runovodstveno obuhvtnje ulgnj u

zvisn preduzey MRS 28 - Runovodstveno obuhvtnje ulgnj u pridruen preduzey MRS 29 - Finnsijsko izvetvnje u hiperinfltornim privredmy MRS 30 - Obelodnjivnje u finnsijskim izvetjim bnk i slinih finnsijskih

institucijy MRS 31 - Finnsijsko izvetvnje o interesim u zjednikim poduhvtimy MRS 32 - Finnsijski instrumenti obelodnjivnj i prikzivnjey MRS 33 - Zrde po kcijiy MRS 34 - Periodino finnsijsko izvetvnjey MRS 35 - Poslovnj koj prestjuy MRS 36 - Obezvreenje sredstvy MRS 37 - Rezervisnj, potencijlne obveze i potencijln sredstvy MRS 38 - Nemterijln ulgnjy MRS 39 - Finnsijski instrumenti: Priznvnje i merenje

y MRS 40 - Investicion nekretniny MRS 41 - Poljoprivred5

2. MEUNARODNI RAUNOVODSTVENI STANDARD 12- Porezi na dobitak

2.1.Cilj, djelokrug MRS 12i definicije

. :

() () () ;

() .

5MRS-evi (NN, br. 65/96., 105/97, 39/97. i 3/99.) i MSFI, (NN, br. 140/2005.);


8/17

7

. , , () ,

( ) . . , , . , . , , .

.

, . , , , .

( 20 ) . ,

.

:

.

( ) () , , ().

( ) .

() ( ) .

.

:


9/17

8

() ;() ; () .

. :

() () ;

() ( ) .

.

( ) ( ) ( ).

2.2.Objedinjavanjei segmentiranjeugovora o izgradnji

Zahtjevi iz ovoga Standarda uobiajeno se primjenjuju posebno na svaki pojedini ugovor oizgradnji. Meutim, u odreenim okolnostima bit e neophodno primijeniti ovaj Standard nakomponente pojedinanog ugovora koje se mogu posebno identifikovati ili zajedno na grupu

ugovora kako bi se na pravi nain mogla prikazati sutina nekog ugovora ili grupe ugovora.Kad se ugovor odnosi na vie imovine, izgradnja svake pojedine imovine treba se smatrati kaozaseban ugovor o izgradnji kad:

y su za svaku imovinu podnesene odvojene ponude,y je svaka imovina predmet posebnog pregovaranja i kad su izvoa radova i naruitelj u

mogunosti prihvatiti ili odbiti dio ugovora koji se odnosi na pojedinu imovinu, iy jests mogue odrediti trokove i prihode svake pojedinane imovine.

Grupu ugovora, bez obzira da li se radi o jednom ili vie naruioca, treba smatrati kao jedanugovor o izgradnji ako:

y jegrupa ugovora sklopljena u jednom paketu,y su ugovori meusobno tako usko povezani da su zapravo dio jednog projekta s optomom

profitnom marom, iy se ugovori izvravaju istovremeno ili u kontinuiranom slijedu.

Ugovorom moe biti predviena izgradnja dodatne imovine po elji naruioca ili ugovor moe biti dopunjen tako da ukljuuje izgradnju dodatne imovine. Izgradnja dodatne imovine treba sesmatrati kao poseban ugovor o izgradnji kada:y se dodatna imovine po obliku, tehnologiji ili funkciji znaajno razlikuje od imovine, odnosno

skupine imovine iz originalnog ugovora, iliy je cijena izgradnje imovine dogovorena bez obzira na cijenu originalnog ugovora.


10/17

9

2.3.Prihodiugovora

Prihodi ugovora trebaju obuhvatiti:y poetni iznos prihoda dogovorenih ugovorom, iy

izmjene u ugovorenim radovima, potraivanjima i stimulativnim plaanjima:y u mjeri u kojoj je vjerojatno da e oni rezultirati prihodom, iy kad ih je mogue pouzdano izmjeriti.

Prihodi ugovora se mjere po fer vrijednosti primljene naknade ili potraivanja za naknadu. Namjerenje prihoda ugovora utie mnotvo neizvjesnih faktora koji zavise od ishoda buduih dogaaja. Njihove procjene esto je potrebno izmijeniti po nastanku dogaaja i razrjeenjem neizvjesnosti.Stoga se iznos prihoda ugovora moe poveavati ili smanjivati od perioda do perioda. Na primjer:y izvoa radova i naruitelj mogu ugovoriti odstupanje ili prava, kojima se prihodi ugovora

poveavaju ili smanjuju u razdoblju koje slijedi onome u kojem je ugovor bio poetno zakljuen;y iznos prihoda ugovoren u ugovoru s fiksnom cijenom moe se poveati kao posljedica klauzule o

poveanju trokova;

y iznos prihoda ugovora moe se smanjiti kao posljedica kazni zbog kanjenja izvoaa u izvrenjuugovora; iliy kad ugovor s fiksnom cijenom sadri fiksnu cijenu po jedinici proizvoda, prihodi ugovora

poveavaju se kako se poveava broj jedinica.Izmjena je upustvo kojom naruioc mijenja obim radova koje treba izvesti prema ugovoru. Izmjenommoe doi do poveanja ili smanjenja prihoda ugovora. Primjeri izmjena su promjene uspecifikacijama ili nacrtu sredstva ili promjena u trajanju ugovora o izgradnji. Izmjena se ukljuuje uprihode ugovora kada:y je vjerojatno da e naruitelj odobriti izmjenu i iznos prihoda koji proizlazi iz nje; iy je iznos prihoda mogue pouzdano izmjeriti.

Potraivanje je iznos koji izvoa nastoji naplatiti od naruioca ili druge strane kao naknadu za

trokove koji nisu ukljueni u ugovorenu cijenu. Potraivanje moe nastati, na primjer, kanjenjemkoje je prouzroio naruioc, grekama u specifikacijama ili nacrtu ili zbog spornih izmjena uugovorenim radovima. Na mjerenje iznosa prihoda koji proizlaze iz potraivanja utie velikaneizvjesnost i esto ovisi o ishodu pregovora. Stoga se potraivanja ukljuuju u prihode ugovora samoonda kada:y su pregovori napredovali do razine da je vjerojatno da e naruitelj prihvatiti potraivanje;y je iznos koji e naruitelj vjerojatno prihvatiti mogue pouzdano izmjeriti.

Stimulativna plaanja su dodatni iznosi koje naruitelj isplauje izvoau ako su postignuti ilipremaeni specificirani standardi izvrenja. Primjerice, ugovorom moe biti predvieno stimulativnoplaanje izvritelju za prijevremeno izvrenje ugovora. Stimulativna plaanja ukljuuju se u prihodeugovora kada:y je ugovor napredovao do razine kad je vjerojatno da e specificirani standardi izvrenja biti

postignuti ili premaeni; iy je iznos stimulativnog plaanja mogue pouzdano izmjeriti.

2.4.Trokoviugovora

Trokovi ugovora trebaju obuhvatiti:y trokove koji su direktno povezani s odreenim ugovorom,


11/17

10

y trokove koji se mogu uopteno pripisati aktivnosti iz ugovora i rasporediti na pojediniugovor, i

y sve druge trokove kojima se prema uslovima ugovora izriito moe teretiti naruioc.

Trokovi koji su izravno povezani s odreenim ugovorom ukljuuju:

y trokove rada i nadzora na gradilitu,y trokove materijala koritenog u izgradnji,y amortizaciju postrojenja i opreme koja se koristi u izvrenju ugovora,y trokove prijevoza postrojenja, opreme i materijala na gradilite, odnosno s gradilita,y trokove najma postrojenja i opreme,y procijenjene trokove otklanjanja nedostataka u garantnom roku, ukljuivi oekivane

ostale trokove garancije, iy potraivanja treih strana.

Navedeni trokovi mogu se umanjiti za sve sporedne prihode koji nisu ukljueni u ugovoreneprihode, primjerice, prihode od prodaje vika materijala i raspolaganja postrojenjima i opremomnakon izvrenja ugovora. Trokovi koji se mogu uopteno pripisati aktivnosti iz ugovora irasporediti na pojedine ugovore ukljuuju:

y osiguranje,y trokove projektiovanja i tehnike pomoi koji nisu neposredno povezani s odreenim

ugovorom, iy opte trokove izgradnje

Navedeni trokovi rasporeuju se koristei metode koje su sistemske i racionalne te ih jemogue primjenjivati dosljedno na sve trokove sa slinim karakteristikama. Rasporeivanje se

zasniva na normalnom nivou aktivnosti izgradnje. Opti trokovi izgradnje ukljuuju trokovekao to su trokovi pripremanja i izrade platnih lista za graevinsko osoblje. Trokovi koji semogu uopteno pripisati ugovornoj aktivnosti i rasporediti na odreene ugovore takoe ukljuujutrokove posudbe kada izvoa radova primjenjuje alternativni postupak iz MRS-a 23 Trokovi posudbe. Trokovi koji sukladno uslovima ugovora irektno terete naruitelja mogu ukljuitineke ope administrativne trokove i trokove razvoja ije naknaivanje je specificirano uuslovima ugovora.Trokovi koji se ne mogu pripisati ugovornoj aktivnosti ili koji se ne mogurasporediti na ugovor iskljuuju se iz trokova ugovora o izgradnji. Takvi trokovi obuhvataju:

y opte administrativne trokove ije naknaivanje nije specificirano u ugovoru,y trokovi prodaje,

y trokovi istraivanja i razvoja ije naknaivanje nije odreeno ugovorom, iy amortizaciju postrojenja i opreme koja nije u funkciji i koja nije koritena za izvrenje

odreenog ugovora.

Trokovi ugovora ukljuuju trokove koji se pripisuju nekom ugovoru u periodu od datumanabave ugovora do njegovog konanog izvrenja. Meutim, trokovi koji se direktno odnosena neki ugovor i koji su nastali pri nabavi ugovora ukljuuju se u trokove ugovora ako ih jemogue posebno identifikovati i pouzdano izmjeriti i ako je vjerojatno da e ugovor biti


12/17

11

zakljuen. Kad se trokovi nastali osiguranjem ugovora priznaju kao rashod u period u kom sunastali, ne ukljuuju se u trokove ugovora ako je ugovor zakljuen u nekom kasnijem periodu.

2.5.Priznavanje prihodai rashodaugovora

Kada je ishod ugovora o izgradnji mogue pouzdano procijeniti, prihodi i trokovi povezani sugovorom o izgradnji trebaju se priznati kao prihod, odnosno rashod prema stepenu dovrenostiugovornih aktivnosti na datum izvjetaja o finansijskom poloaju. Oekivani gubitak po ugovoruo izgradnji treba se odmah priznati kao rashod . Kod ugovora s fiksnom cijenom, ishod ugovora oizgradnji moe se pouzdano procijeniti kad su ispunjeni svi sljedei uvjeti:

y ukupan prihod ugovora mogue je pouzdano mjeritiy vjerojatno je da e ekonomske koristi povezane s ugovorom priticati u subjekt,y na datum izvjetaja o finansijskom poloaju mogue je pouzdano mjeriti i trokove

ugovora za njegovo dovrenje i stupanj dovrenosti ugovora iy mogue je jasno identifikovati i pouzdano mjeriti trokove koji se pripisuju ugovoru tako

da se stvarno nastali trokovi mogu usporediti s ranijim procjenama.

U sluaju ugovora tipa trokovi plus, ishod ugovora o izgradnji mogue je pouzdano procijenitikad su ispunjeni svi sljedei uslovi:y vjerojatno je da e ekonomske koristi povezane s ugovorom priticati u subjekt, iy mogue je jasno identifikovati i pouzdano izmjeriti trokove koji se pripisuju ugovoru,

bez obzira jesu li ili nisu posebno nadoknadivi.Priznavanje prihoda i rashoda prema stepenu dovrenosti ugovora esto se naziva metodom

postotka dovrenosti. Prema toj metodi, prihodi ugovora suoavaju se s trokovima ugovora kojisu nastali u postizanju stepena dovrenosti, rezultat ega je izvjetavanje prihoda, rashoda idobiti koji se mogu pripisati dijelu izvrenih radova.

Ova metoda prua korisne informacije o opsegu ugovorenih aktivnosti i izvrenju tokomrazdoblja. Prema metodi postotka dovrenosti prihodi ugovora priznaju se kao prihodi u dobit ili

gubitak u obraunskim periodima u kojima su radovi izvreni. Trokovi ugovora uobiajeno sepriznaju kao rashod u izvjetaju o dobiti u obraunskom periodu u kom su obavljeni radovi nakoje se trokovi odnose. Meutim, svaki oekivani viak ukupnih trokova ugovora iznadukupnih prihoda odreenog ugovora priznaje se odmah kao rashod . Kod izvoaa radova mogunastati trokovi koji su povezani s buduom aktivnosti iz ugovora. Takvi trokovi ugovora priznaju se kao imovina pod uslovom da je vjerojatno da e biti nadoknaeni . Ti trokovi predstavljaju iznos potraivanja od naruitelja i esto se svrstavaju kao radovi u tijeku. Ishodugovora o izgradnji mogue je pouzdano procijeniti samo ako je vjerojatan priliv ekonomskihkoristi povezanih s ugovorom u subjekt. Meutim, kada naplata iznosa postane nesigurna, koji jeve ukljuen u prihode ugovora i koji je ve priznat u dobit ili gubitak, nenaplativi iznos ili iznosija naplata vie nije vjerojatna priznaje se kao rashod, a ne kao usklaenje iznosa prihoda

ugovora. Subjekt uopteno moe izvesti pouzdane procjene nakon to je prihvatio ugovor ukojem je utvreno sljedee:y provedivo pravo svake strane vezano uz imovina koje e se izgraditi,y naknade koje e biti razmijenjene, iy nain i rokovi plaanja.

Takoer, uobiajeno je i nuno da subjekt ima uinkovit sustav internog financijskog planiranja i sustav izvjeivanja. Subjekt preispituje i po potrebi mijenja procjene prihoda i


13/17

12

trokova ugovora tijekom izvrenja ugovora. Potreba za preispitivanjem ne ukazuje neophodnona to da ishod ugovora nije mogue pouzdano procijeniti.Stupanj dovrenosti ugovora moe se utvrditi na razne naine. Subjekt koristi onu metodu kojome pouzdano izmjeriti izvrene radove. Ovisno o vrsti ugovora, metode mogu ukljuiti:

y udio trokova ugovora nastalih do odreenog datuma u procijenjenim ukupnim

trokovima ugovora,y pregled izvrenih radova, iliy fiziku proporciju dovrenog u ugovorenom poslu.

Uplate po fazama i predujmovi primljeni od naruioc esto ne odraavaju izvrene radove.Kada se stupanj dovrenosti utvruje na temelju trokova ugovora nastalih do odreenog

datuma, u te trokove ukljuuju se samo oni trokovi ugovora koji se odnose na izvrene radovedo toga datuma. Primjeri trokova ugovora koji se iskljuuju jesu:

y trokovi ugovora koji se odnose na buduu aktivnost po ugovoru, kao to je troakmaterijala koji je isporuen na gradilite ili izdvojen za potrebe ugovora, ali jo nijeugraen, koriten niti primijenjen u izvrenju ugovora, osim ako materijal nije izraeniskljuivo za potrebe ugovora, i

y predujmovi podizvoaima za radove izvrene prema podugovoru.Kada ishod ugovora o izgradnji nije mogue pouzdano procijeniti:y prihode treba priznati samo do iznosa nastalih trokova ugovora za koje je vjerojatno da

e biti nadoknaeni, iy trokovi ugovora priznaju se kao rashod razdoblja u kojem su nastali.Oekivani gubici po ugovoru o izgradnji priznaju se odmah kao rashod . U ranijim fazama

izvrenja ugovora esto nije mogue ishod ugovora pouzdano procijeniti. Uprkos tome, moe bitivjerovatno da e subjekt nadoknaditi nastale trokove ugovora. Zato se prihodi ugovora priznajusamo do iznosa nastalih trokova za koje se oekuje da e biti nadoknaeni. Budui da ishodugovora nije mogue pouzdano procijeniti, ne priznaje se nikakva dobit. Meutim, ak i akoishod ugovora nije mogue pouzdano procijeniti, mogue je da ukupni trokovi ugovora premae

ukupne prihode ugovora.U takvim sluajevima se svaki oekivani ukupni iznos trokova ugovora iznad ukupnihprihoda temeljem istog ugovora odmah priznaje kao rashod . Trokovi ugovora koji vjerojatnonee biti nadoknaeni priznaju se odmah kao rashod. Primjeri okolnosti u kojima nastaletrokove najvjerojatnije nee biti mogue nadoknaditi i u kojima trokove ugovora treba priznatiodmah kao rashod obuhvataju ugovore:

y koji nisu u potpunosti provedivi, odnosno ija valjanost je ozbiljno dovedena u pitanje,y ije dovrenje zavisi o ishodu nerijeenog sudskog spora ili zakonskih ogranienja,y koji se odnose na imovinu koja e vjerojatno biti zaplijenjena ili oduzeta,y gdje naruioc radova ne moe podmiriti svoje obveze, iliy gdje izvoa radova ne moe izvriti ugovor ili na neki drugi nain podmiriti svoje

obveze iz ugovora.Kada neizvjesnosti koje su onemoguavale pouzdanu procjenu ishoda ugovora prestanu,

prihode i rashode povezane s ugovorom o izgradnji treba priznati .

2.6.Priznavanje oekivanihgubitaka

Kada je vjerojatno da e ukupni trokovi ugovora biti vei od ukupnih prihoda ugovora,oekivani gubitak treba priznati odmah kao rashod. Iznos takvog gubitka utvruje se bez obzira:


14/17

13

y jesu li ili nisu zapoeli radovi po ugovoru;y na stupanj dovrenosti ugovorenih poslova iliy na iznos dobiti koja se oekuje od drugih ugovora koji se ne smatraju kao jedan ugovor o

izgradnji2.7.Promjene procjena

Metoda stupnja dovrenosti primjenjuje se na kumulativnoj osnovi u svakom obraunskom period na tekue procjene prihoda i trokova ugovora. Stoga se uinak promjene u procjeniprihoda ili trokova ugovora, ili uinak promjene u procjeni ishoda nekog ugovora obraunavakao promjena raunovodstvene procjene .Promijenjene procjene koriste se pri utvrivanju iznosaprihoda i rashoda koji se priznaju u dobit ili gubitak razdoblja u kojem je dolo do promjene i uiduim razdobljima.

2.8.Objavljivanje

Subjekt treba objaviti:y iznos prihoda ugovora koji su priznati kao prihod u periodu,

y metode koritene za utvrivanje prihoda iz ugovora koji su priznati u periodu, iy metode koritene za utvrivanje stepena dovrenosti ugovora koji su u toku.Subjekt za ugovore koji su u toku na datum izvjetaja o finansijskom poloaju treba objaviti

svaki sljedei podatak:y ukupan iznos nastalih trokova i priznate dobiti (umanjen za priznate gubitke) do tog

datuma,y iznos primljenih predujmova, iy iznos zadranih isplata.

Zadrane isplate su iznosi temeljem postupnog zaraunavanja koji se ne isplauju sve dok nisuispunjeni uslovi za njihovo plaanje utvreni ugovorom ili dok neispravnosti nisu otklonjene.Postupno zaraunati iznosi su iznosi zaraunati za poslove izvrene temeljem ugovora bez obzira

na to da li ih je naruioc platio ili ne. Predujmovi su iznosi koje je izvoa radova primio prijenego to su poslovi na koje se iznosi odnose dovreni.

Subjekt treba prezentovati:y bruto iznos potraivanja od naruioca za ugovorene radove kao imovinu, iy bruto iznos obveza prema naruioca za ugovorene radove kao obvezu.

Bruto iznos potraivanja od naruitelja za ugovorene radove je neto iznos:y nastalih trokova uveanih za priznatu dobit i umanjen zay zbir priznatih gubitaka i postupno zaraunatih iznosa,y za sve ugovore u toku kod kojih nastali trokovi zajedno s priznatim dobicima (umanjeni

za priznate gubitke) premauju postupno zaraunate iznose.Bruto iznos obaveza prema naruiocima za ugovorene radove je neto iznos:y nastalih trokova uveanih za priznatu dobit, umanjeny za zbroj priznatih gubitaka i postupno zaraunatih iznosa,y za sve ugovore u toku kod kojih postupno zaraunati iznosi premauju nastale trokove

uveane za priznate dobitke (umanjene za priznate gubitke).y Subjekt objavljuje sve nepredviene obveze i svu nepredvienu imovinu u skladu sa

MRS-u 37 Rezervisanja, nepredviene obaveze i nepredviena imovina. Nepredviene


15/17

14

obaveze i nepredviena imovina mogu nastati iz stavki kao to su trokovi garancija,reklamacije, kazne ili drugi mogui gubici.

Datum primjene ovog Meunarodnog raunovodstvenog standarda odnosi se na finansijskeizvetaje,koji obuhvataju periode sa poetkom na dan 1. januar 1995. godine ili nakon tog datuma.

Zakljuak

Meunarodni raunovodstveni standardi podrazumijevaju dogovorena pravila o pripremanju,priznavanju ili vrednovanju i prezentaciji raunovodstvenih stavki poslovnog subjekta. Izraeno je 32 Meunarodna raunovodstvena standarda s tim da su pojedini raunovodstveni standardi

zamijenjeni sa Meunarodnim standardima financijskog izvjetavavanja. Na primjer,Meunarodni standard financijskog izvjetavavanja 3 u potpunosti zamjenjuje MRS 22 Poslovna spajanja, a Meunarodni standard financijskog izvjetavavanja 5 zamjenjuje MRS 35-Prestanak poslovanja.6

6Ramljak,B., Potrebe financijskog izvjetavanja za mala i srednja poduzea u Hrvatskoj, XLI. Simpozij Financijsko

restrukturiranje profitnog i neprofitnog sektora u Hrvatskoj, HZRFD, Pula, str.117.-122., 2006.,


16/17

15

MSFI/MRS se zasnivaju na principu jasnosti i principu odraza ekonomske stvarnosti principi usmereni na potrebe investitora koji im omoguuju donoenje odluka uz smanjenirizik.

Regulatorni okvir MSFI/MRS sastoji se od:y Okvir za pripremu i prikazivanje finansijskih izvetaja;y Meunarodni standardi finansijskog izvetavanja (MSFI) /(Meunarodniraunovodstveni

standardi (MRS));y Tumaenja Meunarodnih standarda finansijskog izvetavanja /(Tumaenja);

U optem sluaju, sadraj MSFI/MRS obuhvata sledee aspekte svakog pitanja koje obrauje:y Ciljy Obuhvatnosty Definicijey Priznavanje (i prestanak priznavanja)y Merenje (poetno i naknadno)y Obelodanjivanje

Na kraju 2002. godine u primeni je bilo 34 MRS i 31 SKT Tumaenja. U junu 2003.

godineOdbor za Meunarodne raunovodstvene standarde (OMRS) izdao je prvi MSFI, MSFI1Prihvatanje Meunarodnih standarda finansijskog izvetavanja po prvi put. Ovaj Standardutvruje postupke koje entitet mora dosledno primenjuje, kada prihvati da po prvi putpripremifinansijske izvtaje opte namene u skladu sa IFRS/MRS.

Tekui projekti OMRS obuhvataju, izmeu ostalog, Unapreenje postojeihmeunarodnihstandarda finansijskog izvtavanja, Dopune MRS 32 Finansijski instrumenti:Obelodanjivanje i prikazivanje i MRS 39 Finansijski instrumenti: Priznavanje i merenje iUgovore o osiguranju.

OMRS je takoe zapoeo aktivno da istrauje nove oblasti, kao to je pitanje primenemeunarodnih raunovodstvenih standarda od strane malih i srednjih preduzea i uprivredama urazvoju.

Literatura:

y Klikovac, A., Utjecaj harmonizacije financijskog izvjetavanja u Europskoj Uniji nafinancijsko izvjetavanje u Republici Hrvatskoj, Zagreb: Ekonomski fakultet, Sveuilitau Zagrebu, magistarski rad, 2006.,str 12

y Rui,T., Korporativno financijsko izvjeivanje Europske Unije od direktiva douredbe, RRIF, (4). str. 51.-59., 2003.,y http://sr.wikipedia.orgy Projekat makroekonomske reforme i reforme centralne banke,UPOREDNI PREGLED

MSFI/MRS I RAUNOVODSTVENE REGULATIVE U SRBIJI,Beograd 2003 god,str.4

y MRS-evi (NN, br. 65/96., 105/97, 39/97. i 3/99.) i MSFI, (NN, br. 140/2005.);


17/17

16

y Grupa autora, Vodi za prvu primjenu MSFI-a i revidiranih MRS-eva, TEB-poslovnosavjetovanje d.o.o., Zagreb, 2006.,str 6.

y Ramljak,B., Potrebe financijskog izvjetavanja za mala i srednja poduzea u Hrvatskoj,XLI. Simpozij Financijsko restrukturiranje profitnog i neprofitnog sektora u Hrvatskoj,HZRFD, Pula, str.117.-122., 2006.,

seminarski mrs11

Documents