1

TÜRK İNKILABITÜRK İNKILABI

Siyasi alandaki inkılaplarSiyasi alandaki inkılaplarHukuki alanda inkılaplarHukuki alanda inkılaplar

Eğitim ve Kültür alanında inkılaplarEğitim ve Kültür alanında inkılaplarToplumsal alandaki inkılaplarToplumsal alandaki inkılaplarEkonomik alandaki inkılaplarEkonomik alandaki inkılaplar

2

SİYASİ ALANDAKİ SİYASİ ALANDAKİ İNKILAPLARİNKILAPLAR

1-SALTANATIN KALDIRILMASI1-SALTANATIN KALDIRILMASI 20 Ocak 1921 de kabul edilen anayasanın 20 Ocak 1921 de kabul edilen anayasanın

1. maddesinde ‘Egemenlik kayıtsız şartsız 1. maddesinde ‘Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir’ deniliyordu.Bu madde hükmüne milletindir’ deniliyordu.Bu madde hükmüne göre egemenlik padişahtan alınıp göre egemenlik padişahtan alınıp doğrudan millete veriliyordu.Kurtuluş doğrudan millete veriliyordu.Kurtuluş savaşından sonra İtilaf devletleri Lozan’a savaşından sonra İtilaf devletleri Lozan’a T.BM.M ile Osmanlı devletini de çağırdılar.T.BM.M ile Osmanlı devletini de çağırdılar.

3

İtilaf devletleri bu durumla Lozan da İtilaf devletleri bu durumla Lozan da TBMM ile Osm. arasındaki görüş TBMM ile Osm. arasındaki görüş ayrılığından yararlanmak istiyordu. ayrılığından yararlanmak istiyordu.

TBMM’nin bu durumu önlemek için TBMM’nin bu durumu önlemek için 1Kasım 1922 de saltanatı kaldırdı.1Kasım 1922 de saltanatı kaldırdı.

Bu gelişmeler sonunda son Osmanlı Bu gelişmeler sonunda son Osmanlı padişahı Vahdettin sadece halifelik padişahı Vahdettin sadece halifelik yetkilerine sahip olarak kaldı.yetkilerine sahip olarak kaldı.

4

Halkın henüz büyük değişikliklere hazır Halkın henüz büyük değişikliklere hazır olmaması nedeniyle halifelik makamına olmaması nedeniyle halifelik makamına dokunulmamıştır.dokunulmamıştır.

Ancak Vahdettinin ülkeyi terk etmesi Ancak Vahdettinin ülkeyi terk etmesi üzerine onun yerine Abdülmecit Efendiyi üzerine onun yerine Abdülmecit Efendiyi halife seçti.halife seçti.

Abdülmecit Efendi Osm. tarihindeki son Abdülmecit Efendi Osm. tarihindeki son halifedir. halifedir.

5

CUMHURİYETİN İLANI 29 EKİM CUMHURİYETİN İLANI 29 EKİM 19231923Nedenleri:Nedenleri:• Milliği eğemenliğin gerçekleştirilmesinde Milliği eğemenliğin gerçekleştirilmesinde

en uygun rejim olması,en uygun rejim olması,• Devlet, meclis hükümeti sistemiyle Devlet, meclis hükümeti sistemiyle

yönetiliyordu bu sistemde hükümet yönetiliyordu bu sistemde hükümet kurmak çok zordu.kurmak çok zordu.

• Meclis hükümeti yerine kabine hükümeti Meclis hükümeti yerine kabine hükümeti sistemine geçilmesi gerekiyordu.sistemine geçilmesi gerekiyordu.

6

CUMHURİYETİN İLANININ SONUÇLARI CUMHURİYETİN İLANININ SONUÇLARI

• Saltanatın kaldırılmasıyla devlet Saltanatın kaldırılmasıyla devlet başkanlığı ve devetin rejimi sorunu başkanlığı ve devetin rejimi sorunu ortaya çıkmıştı. Bu sorunun çözümü ortaya çıkmıştı. Bu sorunun çözümü cumhuriyet rejimiyle mümkündü.cumhuriyet rejimiyle mümkündü.

• Not : Meclis hükümeti sisteminde Not : Meclis hükümeti sisteminde hükümet, meclisin içinden seçiliyordu . hükümet, meclisin içinden seçiliyordu . Bundan dolayı bakan seçiminde ve Bundan dolayı bakan seçiminde ve atamasında büyük güçlükler atamasında büyük güçlükler çekiliyordu.Kabine sisteminde ise en çok çekiliyordu.Kabine sisteminde ise en çok oyu alan parti hükümeti kuruyordu.Bu oyu alan parti hükümeti kuruyordu.Bu şekilde hük.kur.daha kolay oluyordu. şekilde hük.kur.daha kolay oluyordu.

7

Cumhuriyetin ilanının sonuçlarıCumhuriyetin ilanının sonuçları

Yönetim biçimi belirlenmiştir.Yönetim biçimi belirlenmiştir.

Cumhurbaşkanlığı görevi ortaya çıkmıştır.Cumhurbaşkanlığı görevi ortaya çıkmıştır.

İlk cumhurbaşkanı Atatürk ,ilk başbakan İsmet İlk cumhurbaşkanı Atatürk ,ilk başbakan İsmet İNÖNÜ.İNÖNÜ.

Meçlis hükümeti yerine kabine sistemine geçilmiştir.Meçlis hükümeti yerine kabine sistemine geçilmiştir.

Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir ilkesi Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir ilkesi uygulanmıştır.uygulanmıştır.

8

Örnek soru:Örnek soru:Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin yapısının ruhu Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin yapısının ruhu

kayıtsız koşulsuz ulusal egemenliktir.kayıtsız koşulsuz ulusal egemenliktir.Atatürk bu düşüncesiyle aşağıdakiler arasında Atatürk bu düşüncesiyle aşağıdakiler arasında

hangisi arasında bir ilişki kurulabilir?hangisi arasında bir ilişki kurulabilir?

A)Yasama ,yürütme,yargı organlarının ayrılmasıA)Yasama ,yürütme,yargı organlarının ayrılmasıB)Milletvekili seçiminin beş yılda bir yapılmasıB)Milletvekili seçiminin beş yılda bir yapılmasıC)Devletin ekonomide belirleyici rol oynamasıC)Devletin ekonomide belirleyici rol oynamasıD)Milletvekillerinin halk tarafından seçilmesi D)Milletvekillerinin halk tarafından seçilmesi

9

HALİFELİĞİN KALDIRILMASI(3 MART 1924)HALİFELİĞİN KALDIRILMASI(3 MART 1924)

Hz Peygabberimizin vefatından sonra devletin Hz Peygabberimizin vefatından sonra devletin başına geçen kimselere halife denilmiştir.başına geçen kimselere halife denilmiştir.

İlk dört halife seçimle gelmiştir(Cumhuriyet dönemi)İlk dört halife seçimle gelmiştir(Cumhuriyet dönemi) Emeviler döneminde saltanata dönüşmüştür.Emeviler döneminde saltanata dönüşmüştür. Abbasiler döneminde Endülüs Emevileri ve şii Abbasiler döneminde Endülüs Emevileri ve şii

Fatimilerde halifeliklerini ilan edince aynı dönemde Fatimilerde halifeliklerini ilan edince aynı dönemde üç halife görülmüştür.üç halife görülmüştür.

Yavuz’un Mısır seferinden sonra halifelik Yavuz’un Mısır seferinden sonra halifelik Osmanlıya geçmiştirOsmanlıya geçmiştir

Osmanlılar halifelik makamının getirdiği sorumluluk Osmanlılar halifelik makamının getirdiği sorumluluk duygusuyla bütün islam dün. Koruyu. olmuşlardır. duygusuyla bütün islam dün. Koruyu. olmuşlardır.

10

HALİFELİĞİN KALDIRILMASIHALİFELİĞİN KALDIRILMASI

Hatırlatma: Almanya 1. Dünya savaşında Osmanlı Hatırlatma: Almanya 1. Dünya savaşında Osmanlı devletinin halifelik yetkilerini kullanarak ingiliz devletinin halifelik yetkilerini kullanarak ingiliz sömürgelerinde isyan çıkartmayı hedeflemiş ve sömürgelerinde isyan çıkartmayı hedeflemiş ve bundan dolayı Osmanlı dev. Kendi yanında bundan dolayı Osmanlı dev. Kendi yanında savaşa girmesini istemiştir.savaşa girmesini istemiştir.

Not:Abdülmecit Efendi Osmanlılarda patişah Not:Abdülmecit Efendi Osmanlılarda patişah olmadığı halde halife olan tek kişidir. olmadığı halde halife olan tek kişidir.

11

HALİFELİĞİN KALDIRILMA NEDENLERİHALİFELİĞİN KALDIRILMA NEDENLERİ

*Milliği egemenlik ilkesiyle kurulan yeni *Milliği egemenlik ilkesiyle kurulan yeni Türk devletiyle halifeliğin bağdaşmaması.Türk devletiyle halifeliğin bağdaşmaması.

*TBMM tarafından atanan halifenin devlet *TBMM tarafından atanan halifenin devlet başkanı gibi hareket etmesibaşkanı gibi hareket etmesi

*Yapılacak inkılapların önünde bir engel *Yapılacak inkılapların önünde bir engel teşkil etmesi gibi nedenlerle halifelik teşkil etmesi gibi nedenlerle halifelik

3 Mart 1924 te kaldırılmıştır.3 Mart 1924 te kaldırılmıştır.

12

HALİFELİĞİN KALDIRILMASININ SONUÇLARIHALİFELİĞİN KALDIRILMASININ SONUÇLARI

Laik devlet yapısının oluşmasında önemli bir Laik devlet yapısının oluşmasında önemli bir adım oluşmuş olduadım oluşmuş oldu

İleride yapılacak inkılaplara uygun bir ortam İleride yapılacak inkılaplara uygun bir ortam hazırlanmış olduhazırlanmış oldu

Milliği egemenlik dahada güçlendiMilliği egemenlik dahada güçlendi

13

Türkiye’nin Yeniden İdari TeşkilatlandırılmasıTürkiye’nin Yeniden İdari Teşkilatlandırılması

1921-1924 Anayasaları ile yeni Türk 1921-1924 Anayasaları ile yeni Türk Devletinin siyasi yapısı oluşturulduDevletinin siyasi yapısı oluşturuldu

Ülke illere ,ilçelere ,bucaklara ve köylere Ülke illere ,ilçelere ,bucaklara ve köylere ayrıldı.Bu birimlere vali,kaymakam ve bucak ayrıldı.Bu birimlere vali,kaymakam ve bucak müdürü atandı.müdürü atandı.

Not:Günümüzde bucak tipi yerleşmeler çok Not:Günümüzde bucak tipi yerleşmeler çok az miktarda kalmıştır.Köyler veya mahalle az miktarda kalmıştır.Köyler veya mahalle yöneticileri olan muhtarlar ise atama ile değil yöneticileri olan muhtarlar ise atama ile değil seçimle gelmektedir.seçimle gelmektedir.

14

ANKARA’NIN BAŞKENT OLMASIANKARA’NIN BAŞKENT OLMASI

Temsil heyeti 27 Aralık 1919 da Ankara’ya Temsil heyeti 27 Aralık 1919 da Ankara’ya gelmiştigelmişti

Mebusan Meclisinim dağılması üzerine Mebusan Meclisinim dağılması üzerine Ankara’da TBMM açıldı.Ankara’da TBMM açıldı.

İstanbul’un düşman işgalinden kurtulması İstanbul’un düşman işgalinden kurtulması sonrasında yeni devletin başkenti neresi sonrasında yeni devletin başkenti neresi olacağı tartışması gündeme geldiolacağı tartışması gündeme geldi

Nihayetinde 13 Ekim 1923’te kabul edilen bir Nihayetinde 13 Ekim 1923’te kabul edilen bir kanunla Ankara başkent olarak kabul edildi. kanunla Ankara başkent olarak kabul edildi.

15

Ankara’nın Merkez Olarak Seçilme Ankara’nın Merkez Olarak Seçilme NedenleriNedenleri

Kurtuluş savaşının cerayan ettiği batı Kurtuluş savaşının cerayan ettiği batı cephesine yakın olmasıcephesine yakın olması

Anadolunun merkezinde yer almasıAnadolunun merkezinde yer alması Düşman işgalinden uzak olmasıDüşman işgalinden uzak olması Haberleşme açısından uygun bir konumda Haberleşme açısından uygun bir konumda

bulunmasıbulunması Not:Yeni Türk devleti Osmanlıdan ayrı bir Not:Yeni Türk devleti Osmanlıdan ayrı bir

devlet olduğunu göstermek için İstanbul’u devlet olduğunu göstermek için İstanbul’u başkent olarak seçmedi.başkent olarak seçmedi.

16

ÇOK PARTİLİ REJİM DENEMELERİÇOK PARTİLİ REJİM DENEMELERİ

Siyasi partiler demokrasinin vazgeçilmez Siyasi partiler demokrasinin vazgeçilmez unsurlarıdır.unsurlarıdır.

M.Kemal ulusun tam anlamıyla çağdaş bir M.Kemal ulusun tam anlamıyla çağdaş bir görünüme kavuşmasını istiyordu.Amacı görünüme kavuşmasını istiyordu.Amacı cumhuriyet rejimini demokrasiyle cumhuriyet rejimini demokrasiyle tamamlamaktı.tamamlamaktı.

Ülkede tam anlamıyla demokrasinin Ülkede tam anlamıyla demokrasinin uygulanması için siyasi partilerin kurulması uygulanması için siyasi partilerin kurulması gerekliydi.Bunun için önce kendisi siyasi bir gerekliydi.Bunun için önce kendisi siyasi bir parti kurdu ve çok partili hayata geçilmesi parti kurdu ve çok partili hayata geçilmesi için ortam hazırlamıştır.için ortam hazırlamıştır.

17

CUMHURİYET HALK FIRKASICUMHURİYET HALK FIRKASI

TBMM’de önce siyasi pğarti yoktu.Ülkenin TBMM’de önce siyasi pğarti yoktu.Ülkenin kurtarılması ön planda olduğu için fikir kurtarılması ön planda olduğu için fikir çatışmaları olmuyordu.çatışmaları olmuyordu.

Ancak zamanla mecliste guruplasşmalar Ancak zamanla mecliste guruplasşmalar oldu.oldu.

Bunun üzerine M.Kemal paşa kendi Bunun üzerine M.Kemal paşa kendi görüşüne yakın arkadaşlarıyla Halk fırkasını görüşüne yakın arkadaşlarıyla Halk fırkasını kurdu.9 Eylül 1923 kurdu.9 Eylül 1923

Cumhuriyetin ilanından sonra Cumhuriyet Cumhuriyetin ilanından sonra Cumhuriyet Halk Fırkası oldu. Halk Fırkası oldu.

18

* * Mustafa Kemal paşa yapmak istediği yenilikleri Mustafa Kemal paşa yapmak istediği yenilikleri Cumhuriyet Halka Fırkasının proğramına koyduCumhuriyet Halka Fırkasının proğramına koydu

*Bundan sonra bütün yenilikler bu parti tarafından *Bundan sonra bütün yenilikler bu parti tarafından duyuruldu ve benimsetildi.duyuruldu ve benimsetildi.

* Cumhuriyet Halk Fırkası yeni Türk Devletinin ilk * Cumhuriyet Halk Fırkası yeni Türk Devletinin ilk siyasi partisidir.siyasi partisidir.

19

TERAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASITERAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASI

Cumhuriyet fırkasına karşı kurulan ilk Cumhuriyet fırkasına karşı kurulan ilk muhalefet partisidir.muhalefet partisidir.

Ordunun siyasettten ayrılmasıyla eski Ordunun siyasettten ayrılmasıyla eski komutanlar farklı bir siyasi oluşum içine komutanlar farklı bir siyasi oluşum içine girdiler.girdiler.

17 Kasım 1924 tarihinde Terakkiperver 17 Kasım 1924 tarihinde Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu.Cumhuriyet Fırkası kuruldu.

Parti hükümetin yaptıklarını eleştirirken bir Parti hükümetin yaptıklarını eleştirirken bir yandan da eski rejim yanlıları partiye yandan da eski rejim yanlıları partiye toplanmaya başladı.toplanmaya başladı.

20

•Bu çalışmalardan hal olumsuz etkilendi.Sonuçta Bu çalışmalardan hal olumsuz etkilendi.Sonuçta çoğu doğu illeri olmak üzere Şeyh Sait ayaklanması çoğu doğu illeri olmak üzere Şeyh Sait ayaklanması

patlak verdi.patlak verdi.

Bazı partililerin devlet yapısına zarar vermesi Bazı partililerin devlet yapısına zarar vermesi gerekcesiyle parti kapatıldı.gerekcesiyle parti kapatıldı.

Cumhuriyet tarihinde ilk kapatılan partidir.3 Mart Cumhuriyet tarihinde ilk kapatılan partidir.3 Mart 19251925

21

Örnek SoruÖrnek SoruTBMM’de kurulan ilk muhalefet partisi TBMM’de kurulan ilk muhalefet partisi

aşağıdakilerden hangisidiraşağıdakilerden hangisidir? ?

A)Cumhuriyet Halk PartisiA)Cumhuriyet Halk Partisi

B)Terakkiperver Cumhuriyet FırkasıB)Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

C)Serbest Cumhuriyet FırkasıC)Serbest Cumhuriyet Fırkası

D)Selamet_i Osmaniye FırkasıD)Selamet_i Osmaniye Fırkası

22

ŞEYH SAİT AYAKLANMASIŞEYH SAİT AYAKLANMASI

İngilizlerle Musul sorunu görüşüldüğü İngilizlerle Musul sorunu görüşüldüğü sırada Şeyh Sait isyanı çıktı.sırada Şeyh Sait isyanı çıktı.

İsyan Ergani’nin Piran kasabasında İsyan Ergani’nin Piran kasabasında başiladı.başiladı.

Doğu illerinde yayıldı.Doğu illerinde yayıldı. Hükümet isyanı bastırmak için istiklal Hükümet isyanı bastırmak için istiklal

mahkemelerini tekrar kurdu.Takrir_i Sükun mahkemelerini tekrar kurdu.Takrir_i Sükun kanunu çıkardı.kanunu çıkardı.

23

Takrir_i sükün Kanunu asayişin sağlanması Takrir_i sükün Kanunu asayişin sağlanması ve rejimin kökleşmesi için gereken tedbirleri ve rejimin kökleşmesi için gereken tedbirleri alma konusunda hükümete yetki verilmesi alma konusunda hükümete yetki verilmesi kanunudur.kanunudur.

1925 ile 1929 yılları arasında yürürlülükte 1925 ile 1929 yılları arasında yürürlülükte kalmıştır.kalmıştır.

Ordunun müdahalesi ile Şeyh sait isyanı Ordunun müdahalesi ile Şeyh sait isyanı kısa sürede bastırdı.kısa sürede bastırdı.

24

Şeyh Sait isyanıŞeyh Sait isyanı : :

Cumhuriyet rejimine karşı yapılan ilk Cumhuriyet rejimine karşı yapılan ilk isyandır.isyandır.

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası isyanda Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası isyanda rolü olduğu gerekçesiyle kapatılmıştır.rolü olduğu gerekçesiyle kapatılmıştır.

İlk çok partili hayata geçiş denemesi İlk çok partili hayata geçiş denemesi başarısızlıkla sonuçlanmıştır.başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

İngiltere Türk hükümetinin isyandan dolayı İngiltere Türk hükümetinin isyandan dolayı yıpranmasını fırsat bilerek Musul sorununda yıpranmasını fırsat bilerek Musul sorununda avantaj sağlamıştır. avantaj sağlamıştır.

25

ÖRNEK SORUÖRNEK SORU Türkiye ile İngiltere arasında Musul sorunuyla ilgili Türkiye ile İngiltere arasında Musul sorunuyla ilgili

görüşmeler 1924 yılında başladı.Karşılıklı görüşmelerden görüşmeler 1924 yılında başladı.Karşılıklı görüşmelerden bir sonuç alınamayıca konu İngilizler tarafından Milletler bir sonuç alınamayıca konu İngilizler tarafından Milletler Cemiyeti’ne götürüldü.Bu arada İngilizler Türkiye _Irak Cemiyeti’ne götürüldü.Bu arada İngilizler Türkiye _Irak sınırında bazı karıoşıklar çıkartarak Şeyh Sait isyanının sınırında bazı karıoşıklar çıkartarak Şeyh Sait isyanının çıkmasında etkili oldular. çıkmasında etkili oldular.

Bu bilgilere göre Şeyh Sait isyanı İngiltere’nin Bu bilgilere göre Şeyh Sait isyanı İngiltere’nin desteklenmesinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir.desteklenmesinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir.

A)Türkiye’de yeniliklerin yapılmasını engellemekA)Türkiye’de yeniliklerin yapılmasını engellemekB)Müslüman ülkelerle Türkiye’nin arasında gerginlik çıkartmakB)Müslüman ülkelerle Türkiye’nin arasında gerginlik çıkartmakC)Musul sorununu kendi çıkarları doğrultusunda çözümlemekC)Musul sorununu kendi çıkarları doğrultusunda çözümlemekD)Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne üyeliğini engellemek D)Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne üyeliğini engellemek

26

Mustafa Kemal’e SuikastMustafa Kemal’e Suikast

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılmasından sonrada Mustafa Kemal’e kapatılmasından sonrada Mustafa Kemal’e karşı olanlar tekrar harekete geçtiler.karşı olanlar tekrar harekete geçtiler.

Cumhuriyetin sona ereceğini saltanatın Cumhuriyetin sona ereceğini saltanatın kurulacağını düşünenler vardı.kurulacağını düşünenler vardı.

Bu amaçlarını Mustafa Kemal’in İzmir gezisi Bu amaçlarını Mustafa Kemal’in İzmir gezisi sırasında suikast yaparak sırasında suikast yaparak gerçekleştireceklerdi . gerçekleştireceklerdi .

27

•Mustafa Kemal’in İzmir’e bir gün geç Mustafa Kemal’in İzmir’e bir gün geç gelmesi nedeniyle suikast girişimi gelmesi nedeniyle suikast girişimi

sonuçsuz kaldı.sonuçsuz kaldı.*İzmir suikastı’na karışanlar şuçlu *İzmir suikastı’na karışanlar şuçlu

bulunanlar İstiklal Mahkemelerinde bulunanlar İstiklal Mahkemelerinde cezalandırıldılar. cezalandırıldılar.

*Mustafa Kemal olaya tepkisini ‘Benim *Mustafa Kemal olaya tepkisini ‘Benim vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. vücudum bir gün elbet toprak olacaktır.

Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet paidar kalacaktır.’ diyerek göstermiştirpaidar kalacaktır.’ diyerek göstermiştir

28

SERBEST CUMHURİYET FIRKASISERBEST CUMHURİYET FIRKASI Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının

kapatılmasıyla ilk çok partili hayata geçiş kapatılmasıyla ilk çok partili hayata geçiş denemesi başarısızlıkla sonuçlanmıştı.denemesi başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

Ancak Mustafa Kemal Paşa mecliste başka Ancak Mustafa Kemal Paşa mecliste başka partilerinde olmasdını istiyordu.partilerinde olmasdını istiyordu.

Bunun nedenleri:Bunun nedenleri: Yeni görüş ve düşüncelerin ortaya Yeni görüş ve düşüncelerin ortaya

çıkmasına imkan vermek.çıkmasına imkan vermek. Cumhuriyet Halk Fırkasının çalışmalarını Cumhuriyet Halk Fırkasının çalışmalarını

denetlemek.denetlemek. Çok partili hayata geçerek demokrasiyi Çok partili hayata geçerek demokrasiyi

gerçekleştirmek.gerçekleştirmek.

29

Mustafa Kemal bu düşüncesini Fethi Mustafa Kemal bu düşüncesini Fethi Okyar’a bildirdi.Okyar’a bildirdi.

Bazı millet vekillerinide bu partiye Bazı millet vekillerinide bu partiye katılmaları için teşvik etti.katılmaları için teşvik etti.

Partinin kurucularından cumhuriyete ve Partinin kurucularından cumhuriyete ve laiklik düşüncesine bağlı kalmalarını laiklik düşüncesine bağlı kalmalarını

istedi.istedi.Bu gelişmeler sonrasında 12 Ağustos Bu gelişmeler sonrasında 12 Ağustos

1930’da Fethi beyin başkanlığında 1930’da Fethi beyin başkanlığında

Serbest Cumhuriyet Fırkası kurulduSerbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu

30

Ülkede demokrasinin gelişmesi için kurulan Ülkede demokrasinin gelişmesi için kurulan parti kısa sürede amacından uzaklaştı.parti kısa sürede amacından uzaklaştı.

Cumhuriyet ve laiklik aleyhtarları partide Cumhuriyet ve laiklik aleyhtarları partide toplandı.toplandı.

Beklenmedik gelişmeler üzerine Fethi Okyar Beklenmedik gelişmeler üzerine Fethi Okyar 17 Kasım 1930’da partiyi kapattı.17 Kasım 1930’da partiyi kapattı.

Partinin kapatılmasından kısa bir süre sonra Partinin kapatılmasından kısa bir süre sonra menemen olayı ortaya çıktı .Bu olay Fethi menemen olayı ortaya çıktı .Bu olay Fethi beyin isabetli bir karar verdiğinin beyin isabetli bir karar verdiğinin göstergesidirgöstergesidir

31

MENEMEN OLAYIMENEMEN OLAYI

Cumhuriyet yönetimine karşı olanlar Serbest Cumhuriyet yönetimine karşı olanlar Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılmasından Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılmasından sonra menemen de olay çıkarttılar.sonra menemen de olay çıkarttılar.

Derviş Mehmet adındaki bir kişi etrafına Derviş Mehmet adındaki bir kişi etrafına topladığı kişilerle İzmir’in menemen topladığı kişilerle İzmir’in menemen kasabasında ayaklanma kasabasında ayaklanma çıkarttılar.Öğretmen asteğmen Kubilay çıkarttılar.Öğretmen asteğmen Kubilay isyanı bastırmak için olay yerine gitti.Kubilay isyanı bastırmak için olay yerine gitti.Kubilay olay yerinde şehit edildi.Daha sonra isyan olay yerinde şehit edildi.Daha sonra isyan bastırıldı.İsyancılar cezalandırıldı.bastırıldı.İsyancılar cezalandırıldı.

32

Not:Bu iki olay (menemen olayı ve Şeyh Sait Not:Bu iki olay (menemen olayı ve Şeyh Sait isyanı henüz daha çok partili hayata geçmek isyanı henüz daha çok partili hayata geçmek için şartların olgunlaşmadığının için şartların olgunlaşmadığının göstergesidir.göstergesidir.

Ülkemizde çok partili hayata 1946 da Ülkemizde çok partili hayata 1946 da demokrat partinin seçimlere katılmasıyla demokrat partinin seçimlere katılmasıyla gerçekleşmiştir.gerçekleşmiştir.

33

ÖRNEK SORUÖRNEK SORUCumhuriyetin ilk yıllarında Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet Halk Fırkasından Cumhuriyetin ilk yıllarında Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet Halk Fırkasından

başka TBMM’de farklı görüşleri yansıtabilmek amacıyla Terakkiperver başka TBMM’de farklı görüşleri yansıtabilmek amacıyla Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ,Serbest Cumhuriyet Fırkası gibi partiler kurularak çok Cumhuriyet Fırkası ,Serbest Cumhuriyet Fırkası gibi partiler kurularak çok

partili yaşama geçme girişimleri olmuştur.partili yaşama geçme girişimleri olmuştur.

Buna göre bu girişimlerle ulaşılması Buna göre bu girişimlerle ulaşılması düşünülen temel amaç aşağıdakilerden düşünülen temel amaç aşağıdakilerden hangisidir?hangisidir?

A)Kadınlara siyasi haklar vermekA)Kadınlara siyasi haklar vermek B)Dünya barışına katkıda bulunmakB)Dünya barışına katkıda bulunmak C)Demokratik yönetimi gerçekleştirmekC)Demokratik yönetimi gerçekleştirmek D)Siyasi bağımsızlığı tamamlamakD)Siyasi bağımsızlığı tamamlamak

34

BU SLAYT TOYGARLI İLKÖĞRETİM BU SLAYT TOYGARLI İLKÖĞRETİM OKULU OKULU

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENİ

SEYFULLAH AVCI LTARAFINDAN SEYFULLAH AVCI LTARAFINDAN

HAZIRLANMIŞTIRHAZIRLANMIŞTIR