85

BD TEMMUZ 2019

Denir ki: “Hiç kimse ama hiç kimse, onun (Thor’un) büyük

kahramanlıklarını aklında tutup ezbere söyleyecek kadar bilge değil-dir.”(İskandinav Mitolojisinden)

İskandinav mitolojisi, İskandi-nav insanlarının Hristiyanlık öncesi dinleri, inanışları ve efsaneleridir. “İskandinav tanrıları iki grupta

toplanır; Aesir ve Vanir tanrıları. Aesir’in en önemli tanrıları; Odin, Thor ve bazen de Tyr, Vanir’deki önemli tanrılar ise Njord, Frey ve Freya’dır.” Tanrıların bazıları şöyledir:

Odin: Aesir’in efendisi. Bilgelik ve savaş tanrısı. Eşi: frigg.

Thor: Gök gürültüsü ve savaş

İskandİnav Mİtolojİsİ

AnkaBerk Yüksel

86

BD TEMMUZ 2019

tanrısı. Eşi: Sif. Loki: Düzenbaz, yaramazlık,

sorun ve ateş tanrısı. Eşi: sigyn Frey: Erkeklik gücü tanrısı. Eşi:

gerd Tyr: Savaş ve savaşçı tanrısı. Heimdall: Asgard’ın koruyu-

cusu. Balder: Aydınlık, barış, yeniden

doğum ve adalet tanrısı. Eşi: nanna Vili: Üç yaratılış tanrısından

biri. Odin ve Ve’nin kardeşi. Ve: Üç yaratılış tanrısından biri.

Odin ve Vili’nin kardeşi. Hel: İskandinav mitolojisindeki

yeraltı diyarı Hel’in kraliçesi. “Odin, İskandinav Mitolojisinde

en büyük tanrıdır. Odin, alfadır (all father). Herkesin babası, Tanrıla-rın Tanrısıdır. Simgeleri mızrağı

Gungnir, yüzüğü Draupnir ve sekiz ayaklı atı Sleipnir’dir. Kendine eşlik eden iki kurt mevcuttur (Freki ve Geri).” Germen mitolojisinde bulunan Woden ve Wodanaz ile benzerlikler gösterir. Adı “tahrik”, “hiddet” ve “şiir” anlamına gelmektedir. Savaş ve bilgelik tanrısıdır. Ayrıca büyü, zafer ve av tanrısı olarak bili-nir. Thor’un babasıdır. Güneş ve Kelt haçı ile sembolize edilir.

Tanrıların babası; ışıldayan şehir Asgard’dan yeryüzü-nü ve cenneti yönetir; kutsal bilgelik çeşmesinden (Mimir) içebilmek için bir gözünü feda etmiştir; haberci-leri Valkyrie’ler ölü savaşçıların ruhlarını Valhalla’ya taşırlar. Odin, savaşta ölen savaşçıların geldikleri yer olan Valhalla’yı yönetir. Tahtın-dan dokuz diyarda olan tüm olayları gözler, yeryüzüne ve gökyüzüne hâkimdir. İngilizcedeki çarşamba günü “Wednesday”, Woden’s day (Odin’in günü) isminden gelir. Ku-zey mitolojisinin Zeus’u denilebile-cek tanrıdır.

Odin tüm öncü kahramanlar gibi sıradan insanların algılaya-

madığı görevler uğruna tek başına seyahat eder. Geçmişte olanları ve gelecekte olanları bildiği söylenir. Tüm insanların kaderi ona bağlıdır,

Gök gürültüsü ve Savaş tanrısı Thor, iki dev keçinin çektiği arabasında.

87

BD TEMMUZ 2019

yaşayan en bilge canlıdır.İskandinav Mitolojisi’nde

tüm tanrıların en kudretlisi, zaferin ve bilgeliğin tanrısı Odin’in en büyük oğlu şimşeğin tanrısı Thor’dur. “Thor (Donnar) İskandinav Mitolojisi’nde en güçlü tanrıdır. İki sihirli nesneye sahiptir. Bu nesnelerden biri Mjöllnir’dir. Mjöllnir, adının an-lamı "parçalayıcı" olan kocaman bir çekiçtir. Fırtınaları çekici ile kontrol eder, yağmurları onunla yağdırır. Çekici ile evlilikleri ve nesneleri de kutsayabilir. Onun güçlü olmasını sağlayan bir diğer sihirli nesne de altın bir kemerdir. Bu kemeri takar takmaz gücü katlanır. Thor’un iki tane de keçisi vardır. Bu keçilerin çektiği arabası yerde de gökte de gidebilir. Thor, Odin ve Frigga’nın oğludur. Odin’den sonra gelen en önemli tanrı olarak kabul edilir. “Altın saçlı tanrıça” Sif ile evlidir.”

İngilizcedeki Perşembe keli-mesinin kökeni, “Thor’un günü” anlamına gelen “Thor’s day”den gelmektedir. Thor’un simgesi şimşektir. O kutsal savaş tanrısıdır.

Hemen hemen bütün hikâyelerinde devlere karşı savaşır. Thor aynı zamanda “Atl” veya “Donar” olarak da bilinir. Şimşek tanrısının günü İngilizcede “Thursday”, Almanca da “Donnersdag”dır. Thor, iki keçi tarafından çekilen arabasıyla “Or-ta-Dünya”yı gezerdi.”

“Loki ise kötülük tanrısıdır. Diğer Aesir tanrılarına oyun oy-nayarak eğlenir. Kör tanrı Hodr’i kandırarak Odin’in oğlu Balder’in öldürülmesini sağlamıştır. Şekil değiştirme yeteneğine sahiptir. İskandinav tanrıları arasında en kur-naz, en düzenbaz, tanrı Loki’dir.” “Lokinin yaptığı en büyük kötülük,

İskandinav Mitolojisi'nde zaferin ve bilgeliğin tanrısı Odin.

İngilizcedeki Perşembe kelimesinin kökeni, “Thor’un günü” anlamına gelen “Thor’s day”den gelmektedir.

88

BD TEMMUZ 2019

Odin’in oğlu, çok sevilen genç “gün ışığı tanrısı” (akıl, sevgi ve bilginin tanrısı) Balder’in ölümüne neden olmasıdır. Annesi Frigg, tüm yaratıklardan ona zarar vermeme-leri için söz almış, ama ökseotunu gözden kaçırmıştır. Loki sonradan ökseotundan bir ok yapar ve bu Balder’in ölümüne neden olur. (Her türlü anlaşmazlıkta bütün tanrılar Balder’in adaletine güvendiklerin-den ona gelirlerdi.)”

Tolkien’in “Orta Dünya” (Midd-le Earth) adı, İskandinav mitoloji-sindeki dokuz dünyadan insanlara ait olan Midgard’dan esinlenilerek yaratılmıştır. “Odinizm kadim İskandinav panteonun yüce yıldırım tanrısı Thor tapıncını yerleştirmiştir. Odin gizemlerini yöneten on iki Drottar (Zodyak burçlarını simge-ler) Odin’in on iki kutsal söylene-mez ismini kişileştirmektedir. Onlar sanatların ve bilimlerin koruyucu-larıdır. Mitoloji bir gizem okulunun

hemen her zaman hem ritüeli hem de sembolizmidir. Balder İskandi-nav Hz. İsa sembolüdür. Odin’in sevgili oğludur. 12 tanrıdan sadece Loki onu sevmemiştir. O, Yehuda gibi kötülüğün kişileşmesidir.”

“Odin gizemleri, yerin altında mağara ve dehlizlerde bulunan ve gizemlerin dokuz âlemini temsilen sa-yısı dokuz olan odalarda irşat edilirdi. Kabul edilmek istenen inisiye adayına Balder’i ölümden diriltme görevi

verdirilirdi. Aday fark etmeden Balder rolünü oynardı. Sembolik yolculuklardan sonra Aesir yani bilgelik evini temsil eden bir odada neofit keskin kılıcın altında gizlilik ve saflık yemini ederdi. Niha-yet bilgeliğin kişiselleştirilmesi olan Odin gizemlerinin perdesini açmaya hak kazanırdı. Yeni doğan olarak selamlanır, ona ölümün kapılarından geçmeden öldüğü ve yeniden dirildiği anlatılırdı. Odin sembolik ismi ile büyüyen bilgelik ağacı sembolizması da görülmek-tedir.”

“Mitolojinin resim dilinde kadın, bilinebilenin bütününü temsil eder. Kahraman bilmeye gelen kişidir... Onu, olduğu gibi, gereksiz karmaşa ile değil de, gereksindi-ği nezaket ve güvenle görebilen kahraman, potansiyel olarak onun yarattığı dünyanın kralı, tanrısıdır."

Joseph Campbellberkyukselbd@gmail.com

Kaynakça:http://www.duman6.net/kuzey-mitolojisiTüm çağların gizli öğretileri, Manly P. Hallhttp://mitoloji.info/mitoloji-sozlugu/iskandinav-mito-lojisi.nedirhttp://tr.wikipedia.org/wiki/İskandinav_mitolojisi

Odin'in oğlu Balder’in ölümü