soomaali - minneapolis public schools
TRANSCRIPT
Hagaha Waalidka Fasalka Koowaad
Fine Artshttp://finearts.mpls.k12.mn.us
Health and Physical Educationhttp://healthphyed.mpls.k12.mn.us
Information Technologyhttp://its.mpls.k12.mn.us
Literacyhttp://ela.mpls.k12.mn.us/elementary
Mathematicshttp://math.mpls.k12.mn.us
Multilingual Learnershttp://multilingual.mpls.k12.mn.us
Sciencehttp://science.mpls.k12.mn.us
Social Studieshttp://socialstudies.mpls.k12.mn.us
Talent Development and Advanced Learner Educationhttp://giftedandtalented.mpls.k12.mn.us
World Languageshttp://worldlanguages.mpls.k12.mn.us
Khabaar badan
PublishedbytheMPSOfficeofCommunicationsAugust2014|612.668.0230lwww.mpls.k12.mn.us
1
Dhisme Aqoon Asaas Adag Leh
La hadal Macalinka Cunugaaga/ Ilmahaaga
Hadafkawaxbarshoayaakuusiiyafursadfiicaninaadkalahadhashomacalimiintawaxbarashadacunugaaga/ilmahaagaiyosidiiaadgurigatageerouguasiinlahayd.Tacliintaheerkakusalaysanayaakuusiisafursadqaaliaheedugalahadashomacallimiintawaxacunuggaagalagubaraayodugsigaiyosidaadugucaawinikartowaxbarashadiisaguriga.
Hubi in aad waydiiso:
Hadfaka waxbarasho
• Maarkikaraatusaalekamidahmanhajtacliimeedkaheerfasalka?• Maarkikaraaqaybokamidahshaqadacunugaygaeehadfkan
eelaxiriitawaxbarashadiisa?• Waxqabadyoiyocasharocaynkeeyaayaalaisticmaalaadugsiga
dhexdiisa,siloogacaawiyocunugayguinuugaaroamabaro-dheereeyohadafkiisawaxbarasho?
• Maxaanuqabankaraagurigadhexdiisa,siaanugacaawiyocunugayga/ilmahaygasiugaadhoheerkafsalkiisa?
Horumarka Cunugaaga/ilmahayga• Maadoyinkeebuucunugayguugashaqaynayaaheerkafasalkiisa?• Dhinacyadeeayuuubaahaninuukusoodadaalo?• Cunugaygaakhriskiisumalasimanyahaytanfasalkiisa?
Majiraanbuugaagaadigulatalinaysoinuucunugayguakhriyo?• Cunugaygaaqoontiisaxisaabtumatahaytanfasalkiisa?
Sideayaantaasiugagacaawinikaraaguriga.• Maxayqiimayntukasheegtaycunugaygaardayahaan?
Siyaabaha aad uga taageeri karto waxbarashada• Kaarkawarbixintawaxbarshadakasokow,maxayyihiinsiyaabaha
kaleeeaanulasoconkarosidacunugayguyahay?• Haddiiaanucunugaygugaarsiinaynheerkafasalkiisa,maxaa
taageeroaheeuudugsiguiihelikaraa?• Haddiicunugayguaanuyahayheer-fasalkiisa,majiraan
tageerooyinuukahelikarodugisga?• Hadiiuucunugaygu/ilmahaygujoogoherkafaslakiisamaxaa
kaleeekordhinaqoneedahooukahelikaraadugisaga• Sideayaangurigadhexdiisaugucaawinikaraa,siaanukobciyo
waxbarashada?
MPSayaaxoogsaartasidiidugsiwalbaayugadhigilahayeendugsiheersareah.Waxaaansoolifaaqanaytusaalayaallaxidhiidhaxirfadaha/waxyaalahaaytahayinaygartaandhamaadkafasalwalba.Hadfkawaxbarshoeelahigsadayookusalaysanwaxlooyaqaanstandards-basedooahqaabardayadawaxloobarooowadnkaoodhanukasimanyahay,sidaxisabta,akhriska,imtaxaanqaadida,iyomadooyinkakalelahigsanyaa.Waxxaaysiyaanfahmokusalaysanasaasxirfadeediyoaqoneedooloogabaahnyahaydhamaanardaydaoodhamiinaydiyaarunoqadaanugudubkafasalkakalesiinawadaanhoromrkawaxbarsho.
Xidhiidhfiicanoodhexmaramaclinkaiyoardaygaiyoardaydadhexdoodawaxuutageraashucuurtabulshonimadaardyga.Koritaankuwaxauumuhiimuyahaywaxbarshoheerguulleh.WaadcaawinkartaaMarkaaydugsiyadulashaqeyaandugsiyada,bulshadunataageertowaxbarshadaardayduwaykuguulaysandoonaandugsiyadaiyomustqablka.
Lifaaqyada Waxtarka Leh
Hadiiaadmacluumaaddheeraadahaadubaahato,laxiriircunugaaga/Ilmahaagadugsigiisa,amawacWaaxdaWaxbarashadaiyoWaxbariddaDugsiyadaDadweynahaMiniyaabolislam.612.668.5300
LITE
RA
CY
MA
THEM
ATI
CS
SCIE
NC
ESO
CIA
L ST
UD
IES
• Inuuwaydiinkarokanjawaabikarosu’aalokujiraqoraalgaabanoomuhiimah
• InuuadeegsankarokalmadoiyosawiroisagookafaaloonayaJilaakujirasheeko
• Inuuhelikaroakhbaartaqoraabug• Inuuhelikaromuhimadamawduucsifaahfaahsana
ugasheekaynkaro• Inuukalagarnkaroinsheekotahaymidrunah
iyomidkhiyaaliah• Inuumawduucdoorankaroqeexikaranaxaqiiqa-
dakujortalanawadaagikaroardayadakale• Inuuqoraalsamaynkaroisagootalaabotalaabo
usoconaaya,sidauguhorayn,dabadeediyougudanbayntii
La akhri una akhri cunugaaga maalin walba• Kaqaadotaxanahabuugaagtaiyosheekooyinkadhawrka
luqadoodahMaktabaddaHennepinshabakadeedainternet-kawww.hclib.org
• Umuujihanakaagadaydaankalgacalkaagaakhriska• Kaqaadoiloqoyseedxaruntaboggashabakadda
www.eduplace.com/parents/resources/hac
Saadaali oo ballaari sheekooyinka• Dhegaystesaaxiibanoqomarkacunugaagukajilayoshee-
kooyinkabuugaagaamatelefishinka.Uqaadbuugaagkaladuwaneeislahalqoraasameeyey,sameennaisbarbardhig
• Udiyaarisheekooyinxilligahurdadacunugaagunahakudarosheekadaasiqayba
Inta badan wax qor (Write often)• Cunugaaguhakugucaawiyomarkaaadsamaynaysoliiska
adeeggacuntada• Qorliiska“waxyaabahaaadqabanayso”iyokaalandaraad
kuxusuusatolabada• Weydiixubnahaqoyskuinaywarqadusoodiraancunugaaga
islamarkaasnakudhiirigaliyaaninuudibugujawaabo• Soojarsawiraddawargaysyada,islamarkaasnacunugaagaha
raacsiiyosawirradaasiqoraa
Ardayga dhigata Fasalka 1-aad in dhamaadka sanad dugisyeedka uu awoodi karo in uu: Wax qabadyada aad guriga ku qaban karto:Xeeladahasoosocdaiyofikradahaayaadugusamaynkartaaguriga.
• Inuutirinkarogadaaliyohorobaisagoonadegsanayanwaxnatirinakaratirokastooladhahokabilowilaa120
• InuuIsbarbardhigikarosiiskuxigtailaatirda100• Inuugarankaroiskudardarkatirooyinkaill12• Inuukatirinkarotirooyina,shanshaniyotoban
toban,2,5,10• Inuukalasoocikaroqaababka,midabada,xajmiga,
iyocufka• Inuusamaynkaronaqshado,isagooadeegsanaaya
ashyaa(waxyaalo),iyosharciyo
Ka wada hadla lambarrada• Lacayaardheelolaadhuudaafargeeskaah,turubamakaarar• Kalahadalsiyaabahakaladuwaneelagusameeyolambarrada
(iskudaryokaladuwanoonoqonaya10)• Kudhiirrigalincunugaaga/cunugtaaduinuu/inaysharraxo/
sharraxdofekerkiisa/fekerkeeda• Weydiisu’aalolayliahsida,“Waxaanhaysannay8liimo.
Midbaadqaadatay.Annamidbaanqaatay.Immisaayaasoohartay/haray?”
Bal fiiri naqshado isla markaasna kala sooc• Kalasoocootiriqadaadiicdaamasunuudda(santiyada)• Tooyadaukalasoocmidab,waxayqabtaanintayle’egyihiin
Garwaaqso shaxannada (qaababka) iyo cabbirkooda• Isticmaalalaabadacaadigaaheegurigasiaaducabbirto
intadhererkodule’egyahayamaintajooggooduyahay.Weydii,“Immisabirahaxaashiyahalaguqabtaayaafargeetoladhererah?”
• Cunugaagahaqiyaasointatallaaboayisujiraanmusqushaiyojikadu.Kaddibnacabbirmasaafadaadigooisticmaalaya
• raadka/tallaabooyinkailmaha.• Sheegshaxannada(qaababka)alaabtagurigasidasanduuqa• kabaha(leydigeesihiisubarbarroyihiin),daasadgallay,
kubaddakolaygaamagoobokubbadaysan(sphere)
• Inayadeegsankaraandhugnaatoodasiayusheegikaraanfarqigaudhaxeeyawaxnooliyowaxaannoolayan
• Inaylawadaagikaraankuwakalewaxyaalahaayayusoofiirsadeensharxikaraanafikirkoodaiyagooadeegsanayaaqoraalo,sawiro,amawadahadal
• Inayadeegsankaraanqalabsiayusooururiyaanakhbaardabadeetanaxaliyaandhibaatada
• Inayfasirikaraanwaxyaabokasamaysanwalxolagahelodhulkakalacadaynkaraankaladuwanaanshahadhagxaanta
• Indhoindheeqornameelahaderiskaagaeedhagaxyadalagaisticmaalo
• Bilaaboinaandhardhaarradaaruurisoadigooraadinayadhagaxyadaamadhardhaaryadagurigaagaagagaarkiisaahiyomeelahaaadbooqataan.Kalasooisbarbardhigna.
• Raadiyadhirkutaallameeldhir/xaabobadanbiyocusubnaleh• Raadiintashaygurigiinnataallaeekorontokushaqeeya
islamarkaasnalehkalabeddele(switch)
• Inuumuujinkarosiyaabokalagadisaninuuyahaybulshadiisamuwaadinfiican
• Sharxikarosidaloodoortomadaxwaynhamaraykanka• Sharxikarosababtadadkuuganacsadaan• Iskusoohabaynkarowaxyaalomuhiimahoodhacay
bilawagailaahadasidaaykusugantahaywaxaasi• Sooururinkaroakhbaarwaxyaabohoreudhacay
iyadoosu’aalolaadeegsanaayo
• Kalahadalcunugaagawaxaymacnaheeduyahayinaadkatirsantahayunatabarrucdokoox
• Cunugaagaweydiiinuukawaraystoqofweynsidiiahaacarruurnimadiisii
• Cunugaagaweydiiinuusameeyoliiskashayadaisaga/iyadurabo/rabtoiyokuwaisaga/iyaduubaahanyahay/tahay
Ardayda faslaka kowaad ah ayaa khibrad balaaran hela taasi oo taageerta isla maraakana hodan ka dhigta waxbarashada manhajiga ah iyo fahamkiisa.
Waxbarashada farshaxanka ayaa ah abuurid, soo bandhigida, ku falcelinta adoo adeegsanaaya Farshaxanka Muuqda aradayda fasalka kowaad yaa barta:
• Inaydarsaanqeexinakaraandiilintaamajiitinta,qaabkashay,midabka,kanagartaansidaayugaduwanyihiinshaylataabankaro
• Isticmaalaancalaamadoiyoqormooyinsiayucabiraandhawaaqmuusigaiyodurbaanka
• Sameeyaandhaqdhaqaaqyosahlanooiskueeg
Caafimaadku waxa uu hore u mariyaa xirfada aqoonta iyo kalsoonida si loo sameeyo doorosho fiican oo caafimaadka qofka ah, ardayda faslaka kowaad a waxa ay baran donaan:
• Inaycabirikaraandareenkoodaiyoshucuurtoodalanaqabsankaraan
• Kahortagafaafidajeermiska• Kadoorshadacuntonafaqolehsaxankooda(noocyada
lookalaqaybiyocuntadanafqoahaan)“MyPlate”• Kadigtonaankaraandaawooyinkawaxyeeladalehama
walxahadaroogadaahiyosidaloogajawaabceliyomarkalagusiiyo
Waxbarashada jir dhisku, (ciyaaruha) waxa ay hore u marisaa xirfada, aqoonta iyo kalsoonida si loo sameeyo doorosho fiican oo jir caafimaad qaba ah ardayda fasalka kowaad waxa ay bartaan:
• Inaysameyaanwaxyaalofarxadiyomaadlehoociyaaroah• Inaysamaynkaraandooroshociyareedsikorlooguqaado
caafimaadkajidhakaiyotamaaweeladaba• Kaqaybqaadashadajimicsigajirdhiskataasiookordisaheerka
jirdhisahaneed• Wadajirahaanuwadashaqaynayaan
*Luqadaha adduunku waxa loo bartaa si la iskula xiriiro luqad kale isla markaasna loo tixgaliyo/fahmo dhaqamada kale, Iyadoo la isticmaalyo luqada la beegsady ardayda fasalka kowaad waxa ay bartaan:
• Adeegsadaansiyaabahalaisuslaamo• Kaqaybqaataanwaxqabaddhaqmeedda’doodakumunaasib• (sidaheesaha,sheekooyin)• Garnkaraankunadayankaraanerayadaaygaranayaan• Weydiinkaraankanajawaabaansu’aalofududooahmawduucyoaygaranayaan
Waxbarshada Warbaahinta iyo Tiknoolajiyda waxa ay ardayda ka caawiyaan inay bartaan:
• Doortaanbuugaagmunaasibah,qaataan,islamarkaasnadaryelaanbuugaagtaasi
• Eegaansidaysawirrada,jaantuskaiyogaraafyaduucaawiyaanmarkalagasheekaynaayosheekoamawaxxaqiiqaahoolaxiriirasheekada
• Fahmikaraansidalooraadiyomaclumaadugnawadahadlikaraansiyaabokaladuwan
• Adeegsankaraankombuyuutaradaborogaraamadakujirasikuhaboonwaxaykashaqaynayaan
*Dugsiyda oo dhami ma dhigaan afafka kale ee loo yaqaan world language immersion
• Inaydibuqorikaaransheekosiwaadaxayugadhigikaraandadkaakhrisanaya
• Inuukaqaybgalikaroururyariyomidwayanbasisheekowadaagloolayeeshoardayadakaleiyodadwaawaynba
• Inuugarankaroakhriynakarokalmadahadhawaaqadheerleh
• InuuqorikaromagacyadasisaxahkunabilaabikaroXarfwayn
• Inuuqorikarowaxyaalhaasaasgaahiyojumladodhamaystiran
• Inaygarankaraanfikradoodaaanykutaageerikaraantafaasiilwaxaysooakhariyeen
• Saacadainuushegikaromarkaaybuuxadoiyomarkaaysaacadbuuxadaamasaacadnusdhiman
• Inuumagaacbikarroamagarankarosanti,10santi,iyo5santihelinakaroqiimahasarifilaaiyo1dollar
• Inuusamaynkarogaraafyoiyoqaabkawaxlootiriyoeelooyaqaan(tally)
• Inuusamaynkarosharaxaadakhbaartagraafkaiyoshaxda
• Kalasoocikaraanxoolhaiyodhirta,kooxkooxiyadooufiirsashoiyosidaaykalayihiindabcigoodulagukalasoocayo
• Sharixikarosidaneefxooliahuubaahidiisauuugahelodegaankiisa
• Sharixikaroisbadelkakudhacadhirtaintageedkunoolyahay
• Sidainiintu(iniintadhirtalagabeero)isubadbadashomarkaaybaxayso
• Inuuiskurakibikarowaxyaaboisagooadeegsanayasawirhageah.
• Isbarbardhigikarokaladuwanaanshahanoloshaqoyska,dhismayaashagaadiidkaqaabkiiloowadhadlijiraywaayihiihoreiyomaanta
• Sawrikaraanturjumikaraanakhariirdameelolayaqaan• Fasirikaraanhalkawaxyaaboyalaaniyadoolaadeegsanaayoweedhahahelsita