spis treŚci - netprace.pl licencjacka... · web viewspis treŚci. wstęp. i. charakterystyka firmy...

SPIS TREŚCI

Wstęp

I. Charakterystyka firmy „ Marad”

1. Podstawy prawne działalności

2. Opis działalności firmy

II. Formy rozliczeń z budżetem z tytułu dochodów

1. Karta podatkowa

2. Ryczałt ewidencjonowany

3. Podatkowa księga przychodów i rozchodów

III. Podatkowa księga przychodów i rozchodów w firmie „Marad”

1. Ewidencjonowanie przychodów

2. Ewidencjonowanie kosztów

3. Pozostałe koszty związane z działalnością firmy „ Marad”

4. Obliczanie dochodu z działalności gospodarczej w firmie „Marad”

VI. Ewidencje dodatkowe

1. Ewidencja sprzedaży

2. Ewidencja wyposażenia

3. Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

4. Ewidencja przebiegu pojazdu

Zakończenie

Zbiór przepisów

Bibliografia

Spis zamieszczonych tablic, schematów oraz wykresów

Aneks

Wstęp

Właściciel małego przedsiębiorstwa przed rozpoczęciem działalności

zobowiązany jest do wybory formy opodatkowania.

Problematyka wyboru jednej z form opodatkowania opiera się na oszczędności

podatkowej oraz uciążliwości prowadzenia ewidencji. Przy wyborze sposobu

opodatkowania w przypadku firm działających na niewielką skalę należy

uwzględnić rodzaj oraz formę organizacyjna prawną prowadzonej działalności

gospodarczej. Aby podatnik mógł dokonać efektywnego wyboru właściwej

2

formy opodatkowania konieczna jest znajomość zasad, a także wad i zalet,

każdej z form w celu dokonania wyboru najbardziej korzystnej dla niego.

Przed dokonaniem wyboru formy opodatkowania przedsiębiorca musi wziąć

pod uwagę fakt, że każda forma wymaga spełnienia określonych wymogów

przewidzianych w aktach prawnych, warunków umożliwiających jej stosowanie,

a co za tym idzie każda nakłada na podatnika określony sposób dokumentacji i

ewidencji zaszłości podatkowych. Ponadto każda niesie za sobą różne kwoty

obciążeń podatkiem dochodowym.

W pracy przedstawiono poszczególne formy opodatkowania stosowane przez

firmy o niewielkich rozmiarach. Zakres pracy obejmuje podatkową księgę

przychodów i rozchodów, ryczałt ewidencjonowany oraz kartę podatkową.

Praca ta ma na celu przybliżyć istniejące możliwości wyboru formy

opodatkowania.

Najwięcej miejsca poświęcono w niej zasadom ogólnym, czyli podatkowej

księdze przychodów i rozchodów. Aby przybliżyć obraz jej stosowania oparto

się na przykładzie Biura Rachunkowego „ Marad”.

W pierwszym rozdziale pracy przedstawiono ogólną charakterystykę firmy.

Tematem drugiego rozdziału jest omówienie stosowanych form rozliczeń z

budżetem z tytułu dochodów. Dział ten jest jednocześnie wprowadzeniem do

kolejnego działu, gdzie została omówiona podatkowa księga przychodów i

rozchodów na przykładzie firmy „Marad”. Następny dział zawiera omówienie

ewidencji dodatkowych. W ostatnim dziale omówiono podatek od towarów i

usług.

Autor pracy, mając na uwadze prawo do ochrony danych osobowych swoich

klientów zastosował zmianę nazw poszczególnych firm. Także wszelkiego

rodzaju dane liczbowe dotyczące współpracy z tymi klientami zostały

3

zmienione, ale w proporcjach umożliwiających skonfrontowanie ich z

ustawowymi wytycznymi.

Wielu podatnikom obowiązujące przepisy podatkowe sprawiają wiele trudności,

dlatego zamiarem pracy jest wyjaśnienie jak największej liczby wątpliwości do

tyczących stosowanych form rozliczeń.

I. Charakterystyka firmy „Marad”

1. Podstawy prawne działalności

Biuro Rachunkowe „Marad” jest spółką cywilną prowadzącą działalność

gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej,

dokonanego w dniu 1 lipca 1998 roku w Urzędzie Gminy w Ostrówku.

4

Zapisu ewidencji gospodarczej dokonano pod numerem 484.

Siedziba firmy oraz miejsce wykonywania działalności znajduje się w Ostrówku

pod numerem 171.

Numer identyfikacyjny REGON nadany przez Urząd Statystyczny w Sieradzu

przedstawia się następująco : 730916168

Numer Identyfikacji Podatkowej nadany przez Urząd Skarbowy w Wieluniu :

832-17-80-320

Zgodnie z zapisem w ewidencji działalności gospodarczej przedmiotem

działalności firmy jest usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.

Podstawą prawną działalności firmy jest ustawa o prowadzeniu działalności

gospodarczej z dnia 23 grudnia 1988 roku.

2. Opis działalności firmy

Ze względu na profil działalności firmy, jakim jest usługowe prowadzenie ksiąg

rachunkowych i podatkowych, należy ona do grupy małych i średnich

przedsiębiorstw. Tego rodzaju działalność w sferze usług może być

najskuteczniej prowadzona w postaci małej jednostki. W obszarze swojego

działania nie posiada ona dużej konkurencji, gdyż jest przedstawicielem

specyficznej branży usługowej, wymagającej dużej wiedzy i doświadczenia.

Firma nie zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę. Wszelkie

czynności związane z działalnością firmy wykonywane są przez wspólników.

Zatrudnia natomiast pracownika okresowo w ramach umowy zlecenia. Ma to

najczęściej miejsce w okresach wymagających wykonania dodatkowych prac.

Firmę „Marad” cechuje elastyczność działania oraz efektywność

gospodarowania materiałami.

5

Usługi swoje firma oferuje na rynku lokalnym, obejmującym tereny podległe

urzędom skarbowym w : Wieluniu, Sieradzu, Wieruszowie oraz Pajęcznie.

Obsługa szerszych rynków jest bardzo utrudniona ze względu na rodzaj

prowadzonej działalności gospodarczej.

Biuro Rachunkowe „Marad” jest cenione przez swoich klientów ze względu na

wysoką jakość oferowanych usług, sumienność oraz dbałość o interesy klienta.

Zakres oferowanych usług jest szeroki, co umożliwia dokonywanie rozliczeń

podatkowych prawie wszystkich osób prowadzących działalność gospodarczą.

Firma dąży do jak najpełniejszego zaspokojenia potrzeb swoich klientów.

Biuro współpracuje ze swoimi klientami na podstawie zawartych umów,

określających zarówno obowiązki zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy.

Zleceniobiorca, czyli firma „Marad” zobowiązuje się do :

- prowadzenie ewidencji podatkowych zleceniodawcy, obliczania należnych

zaliczek na podatki zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie

oraz do składania deklaracji ZUS.

- przechowywania dowodów stanowiących podstawę księgowania

otrzymanych od zleceniodawcy, przez okres roku obrachunkowego

Zleceniodawca ma obowiązek :

- przekazywania wszystkich dokumentów dotyczących prawidłowego

ustalania zobowiązania podatkowego, w czasie umożliwiającym terminowe

rozliczenie z urzędem skarbowym.

Za czynności wykonywane przez zleceniobiorcę, zleceniodawca zobowiązuje

się zapłacić wynagrodzenie określone w umowie.

6

W terminie siedmiu dni od zawarcia umowy składane jest do właściwego urzędu

skarbowego zawiadomienie o zawarciu umowy pomiędzy Biurem

Rachunkowym, a określoną w umowie jednostką prowadzącą działalność

gospodarczą.

Również w terminie siedmiu dni od dnia zawarcia umowy składane jest

pełnomocnictwo do reprezentowania podatnika przed urzędem skarbowym.

Zakres prowadzonej działalności omawianej firmy obejmuje prowadzenie :

- ksiąg rachunkowych

- podatkowej księgi przychodów i rozchodów

- ryczałty ewidencjonowanego

- ewidencji podatku od towarów i usług

- spraw pracowniczych

Oprócz ewidencji podatkowych firma świadczy także usługi dotyczące

prowadzenia list pacjentów oraz sporządzania sprawozdań w samodzielnych

zakładach podstawowej opieki zdrowotnej.

Klienci Biura Rachunkowego „Marad” to w głównej mierze jednostki

prowadzące drobną działalność usługową lub handlową. Wiele z nich jest

firmami podmiotowo zwolnionymi z podatku od towarów i usług.

Zakres działalności gospodarczej prowadzonej przez klientów biura obejmuje w

większości handel artykułami spożywczo-przemysłowymi oraz odzieżą i

obuwiem. Pozostałymi klientami są jednostki świadczące usługi motoryzacyjne,

stolarskie, hydrauliczne.

W działalności firmy bardzo ważną rzeczą są kontakty handlowe z dostawcami

materiałów oraz programów komputerowych niezbędnych do wykonywania

działalności. Dostarczane materiały powinny charakteryzować się wysoką

jakością, terminowością dostaw oraz dokładnością realizowanych zamówień.

7

W zakresie oprogramowania komputerowego służącego do prowadzenia

ewidencji podatkowych, biuro współpracuje od początku prowadzenia

działalności z firmą GRAF SOFT s.c. z Warszawy.

Fachowe czasopisma nabywane są w wydawnictwach WIEDZA I PRAKTYKA

oraz INFOR.

Zakupy artykułów biurowych oraz druków i ewidencji podatkowych

dokonywane są w następujących firmach :

- PHUP „ KLM” w Wieluniu

- PPHU „ PAPES ” w Wieluniu

- „ PAPIER SERWIS ” w Wieluniu

- FHU „ABC” w Sieradzu

- „ MAKRO CASCH & CARRY” w Łodzi

- PH Jan Zdybel w Wieluniu

Okresowe przeglądy kserokopiarek dokonywane są w PUH „ Kopis” s.c. w

Sieradzu.

Istnieją pewne zagrożenia wynikające z faktu współpracy tylko z jednym

dostawcą podatkowego oprogramowania komputerowego. Największym

zagrożeniem jest to, iż wszystkie zmiany w przepisach prawnych ukazujące się

w ciągu roku są aktualizowane przez firmę GRAF-SOFT i przesyłane na

dyskietkach. Wiąże się to w niektórych przypadkach z długim okresem

oczekiwania odbiorcy na te zmiany, co spowodować może opóźnienia w

prowadzeniu bieżących ewidencji.

Wszystkie czynności mające na celu ustalenie zobowiązań podatkowych

wykonywane są przy użyciu zestawu komputerowego. W tym celu używany jest

licencjonowany program komputerowy BUHALTER II. Ponadto korzysta się

także z MICROSOFT WORD oraz MICROSOFT EXCEL.

8

Usługi świadczone przez Biuro Rachunkowe „ Marad” odznaczają się niskimi

nakładami bieżących kosztów, co w efekcie daje wspólnikom większe zyski z

prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak na początku prowadzenia

działalności wspólnicy musieli ponieść koszty związane z zakupem

kosztownych urządzeń komputerowych, kserokopiujących oraz wyposażenia

biura tj. meble, biurka, szafki itp.

Czynności wykonywane przez omawiane biuro realizowane są przez

wspólników :

- Majda Mieczysława – 20% udziałów w spółce

Majda Marcin – 80% udziałów w spółce

Wspólnicy uczestniczą w podziale zysków i pokrywaniu strat w proporcjach

omówionych wyżej, na podstawie umowy spółki zawartej w dniu 01.07.1998

roku. W ramach tejże umowy wspólnicy wnieśli do spółki wkłady w kwocie:

- Majda Mieczysława – 20,00 PLN

- Majda Marcin – 80,00 PLN

Spółka została zawarta na czas nieokreślony.

Poniższy wykres przedstawia procentowy udział wspólników w spółce :

Wykres nr 1

9

Żródło : Opracowanie własne

Współwłaściciele małej firmy powinni odznaczać się takimi cechami i

predyspozycjami, które składałyby się na ich nieprzeciętną osobowość,

pozwalającą zarządzać skuteczniej niż najlepsze systemy zarządzania. W małej

firmie muszą oni spełniać rolę błyskotliwych negocjatorów, jak i ruchliwych

handlowców oraz faktycznego łącznika między pracownikami a służbami i

wreszcie rozważnego rozdzielcy posiadanych zasobów i czynników

produkcji. (1)

Bardzo ważną rzeczą jest także aby właściciel czy współwłaściciel firmy

posiadał intuicję, umożliwiającą mu podejmowanie trafnych decyzji.

Podsumowując przedstawione powyżej fakty widzimy, że właściciel musi

aktywnie uczestniczyć we wszystkich sferach działalności firmy.

(1) S. Skowroński „ Mały biznes czyli przedsiębiorczość na własną rękę „ Wyd. INFOR , Warszawa 1998r. str 26

Specyfika prowadzonej działalności wymaga odpowiednich rozwiązań

organizacyjnych.

10

Struktura pracy musi być na tyle elastyczna, aby można było dostosować ją

niestabilnego rynku, a równocześnie posiadać cechy struktur adaptacyjnych, co

jest nieodzowne przy realizacji indywidualnych potrzeb klientów.

Biuro Rachunkowe „Marad” jako mała firma posiada strukturę organizacyjną

mało rozbudowaną i funkcjonalną. Ma to bezpośredni wpływ na szybkość

przebiegu informacji, bliższe kontakty z otoczeniem, co pozwala na

przyśpieszenie procesów decyzyjnych. Funkcje planowania, koordynowania

oraz kontroli spełniane są w węższym zakresie zarówno pod względem

rzeczowym jak i czasowym.

W małej firmie bardzo ważny jest właściwy dobór pracowników, nie tylko pod

względem posiadanych kwalifikacji, ale także odznaczających się szczególnymi

predyspozycjami ze względu na odmienność pracy w małej firmie, wynikającej

z :

- pracochłonnego typu działalności, wykonywania często równolegle wielu

różnych zadań

- połączenia ze sobą zadań wykonawczych, nadzorczych oraz wymagających

ponoszenia ryzyka firmy

- mało sformalizowanego podziału pracy

- równoczesnego wykonywania czynności zleconych bezpośrednio z zewnątrz

rynku klienta jak i pośrednio przez przełożonego

- mało sformalizowanego podziału pracy

- silnego zorientowania działalności na rynek i klienta

Do innych specyficznych cech pracy w małej firmie zalicza się :

- nierównomierne obciążenie w czasie i na różnych stanowiskach

- luźna struktura władzy oraz niesformalizowane procedury

- zmienność czynności

- bardzo różne metody pracy, produkcji, zarządzania

11

W wyniku tych uwarunkowań występuje zapotrzebowanie na pracowników

dobrze zawodowo przygotowanych, o których wymaga się takich kwalifikacji

jak:

- talent do improwizacji, elastyczność działania

- samodzielność i inwencja

- myślenie i działanie zmierzające do zaspokojenia potrzeb klienta (1)

Firma powinna położyć nacisk na samokształcenie pracowników. Ma to na celu

wyczulenie pracownika na potrzeby firmy.

W dotychczasowej działalności omawianej firmy zatrudniani byli pracownicy na

podstawie umowy zlecenia. Firma nie zatrudniała nigdy pracowników na

podstawie umowy o pracę. Najczęściej zatrudnianymi pracownikami byli

studenci wydziałów ekonomicznych. Umowy obejmowały okres nie

przekraczający 14 dni.

Staranny dobór pracowników znacznie ogranicza ich rotację .

Firma „Marad” przymierza się do zatrudnienia pracownika na umowę o pracę w

wymiarze czasu pracy ½ etatu. Ma to związek z rozwojem firmy, który

powoduje wzrost zlecanych czynności.

Schemat działania firmy „Marad” jest mało skomplikowany. Odznacza się

podziałem wykonywanych zadań pomiędzy wspólników oraz przekazanie

drobnych czynności pracownikowi.

Poniższy schemat przedstawia zakres czynności oraz ich podział pomiędzy

osoby realizujące go.

(1) S. Skowroński „ Mały biznes czyli przedsiębiorczość na własną rękę „ Wyd. INFOR , Warszawa 1998r. str 32-33

12

Schemat nr 1

MARAD SC

MARCIN MAJDA MIECZYSŁAWA MAJDA

PODATKOWA KSIĘGA ROZLICZENIA Z ZUS PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW

EWIDENCJE VAT KSIĘGI RACHUNKOWE

DEKLARACJE VAT 7 DEKLARACJE PIT4 , PIT 5

ROZLICZENIA ROCZNE

Źródło : Opracowanie własne.

13

W okresie działalności firmy obserwowany jest wzrost wartości sprzedaży,

związany z zwiększającą się liczbą zlecanych firmie prac. Potwierdza to

przedstawiona poniżej tabela sprzedaży na przestrzeni 1999 roku oraz wykres

ukazujący ta wartość.

Tablica nr 1

1999r. Miesięczny przychódStyczeń 2563,00

Luty 2642,00Marzec 2648,00

Kwiecień 2651,00Maj 3121,00

Czerwiec 3192,00Lipiec 3340,00

Sierpień 3512,00Wrzesień 3684,00

Październik 3852,00Listopad 3964,00Grudzień 4128,00Razem 39297,00

Źrodło : Opracowanie własne

Wykres nr 2

14


Wraz z rozwojem firmy zaistniała konieczność realizowania inwestycji

rozwojowych oraz modernizacyjnych. Wykaz inwestycji dokonanych od

rozpoczęcia działalności do końca roku 1999, przedstawiony został w poniższej

tabeli.

Tablica nr 2

Rok dokonania inwestycji

Inwestycja Wartość netto inwestycji w PLN

1998r Kserokopiarka 1299,00Telefaks 1180,00Kserokopiarka 2299,00Zestaw komputerowy 1800,00

1999r Zestaw komputerowy 4150,00Kserokopiarka 1499,00


15

Źródła finansowania tych inwestycji opierały się na wypracowanych w trakcie

działalności firmy środkach finansowych oraz funduszy własnych wspólników.

Procentowe przedstawienie środków finansowych poniesionych za dokonane

inwestycje przedstawia poniższy wykres.

Wykres nr 3


Przy finansowaniu inwestycji firma „Marad” nie zaciągała żadnych kredytów

bankowych. Było to możliwe ze względu na rodzaj i wielkość świadczonych

usług.

Wpływ inwestycji jest bardzo znaczący na wartość majątku firmy.

Podwyższają one wartość księgową firmy oraz powodują konieczność ich

modernizowania i przeprowadzania usprawnień organizacyjnych.

Realizowanie inwestycji ma wpływ na rozwój i istnienie firmy na rozwijającym

się i konkurencyjnym rynku. Można wiec zaliczyć je do jednych z

najważniejszych warunków koniecznych do egzystencji firmy.

16

II. Formy rozliczeń z budżetem z tytułu dochodów.

W opinii wielu najważniejszą decyzją dla przedsiębiorcy małego biznesu jest

wybór formy opodatkowania. Nad tym zagadnieniem trzeba się bardzo

poważnie zastanowić. Należy przede wszystkim dobrze zapoznać się z

istniejącym systemem podatkowym, z którym łączą się ściśle sposoby

prowadzenia ewidencji finansowo-księgowej oraz rozliczeń z urzędem

skarbowym. Sam system obejmuje ogół procedur i reguł odnoszących się do

realizacji świadczeń podatkowych, czyli koniecznego oddawania części

zarobionych pieniędzy Skarbowi Państwa, zawartych w stosowanych przepisach

prawa. (1)

Adekwatnie do rozmiarów prowadzonej działalności przepisy różnicują

obowiązki ewidencyjne małych firm, zwalniając najmniejsze z nich z

prowadzenia ksiąg handlowych. Przepisy dopuszczają także możliwość

stosowania uproszczeń ewidencyjnych i sprawozdawczych. Występuje ścisły

związek obowiązków ewidencyjnych z przepisami podatkowymi.

W Polsce system podatkowy jest bardzo rozbudowany. Jego treść i zakres ulega

częstym zmianom wraz z coraz to nowymi nowelizacjami przepisów.

S.Skowroński „ Mały biznes czyli przedsiębiorczość na własną rękę „ Wyd. INFOR Warszawa 1998r. str. 111

17

Schemat przedstawiający formy rozliczeń w firmie :

Schemat nr 2

FIRMA

PROWADZĄCA KSIĘGI ZWOLNIONA Z RACHUNKOWE PROWADZENIA KSIĄG RACHUNKOWYCH

OBOWIĄZKOWO DOBROWOLNIE

OPODATKOWANIE OPODATKOWANIE NA ZRYCZAŁTOWANE NA ZASADACH OGÓLNYCH

KARTA RYCZAŁT PODATKOWA KSIĘGAPODATKOWA EWIDENCJONOWANY PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW

BRAK OBOWIĄZKÓW EWIDENCJA EWIDENCYJNYCH PRZYCHODÓW

Źródło: na podstawie T.Kiziukiewicz K.Sawicki „ Rachunkowość małych

firm”, Wyd. PWE, Warszawa 1998r. , str.83

18

W polskim systemie podatkowym wyróżnić można, biorąc za kryterium rodzaj

prowadzonej dokumentacji podatkowej, dwie zasadnicze grupy podatników:

- prowadzących pełną rachunkowość

- prowadzących rachunkowość uproszczoną

Cechą wspólną pełnej rachunkowości oraz rachunkowości uproszczonej jest to,

iż w przypadku zobowiązań podatkowych, służą one do ustalenia podstaw

opodatkowania podatkiem dochodowym. Ewidencje te nie służą natomiast

(przynajmniej w sposób bezpośredni), ustaleniu podstaw opodatkowania

podatkiem od towarów i usług. Podkreślić jednakże należy, że ewidencje te, i ta

w zakresie podatku dochodowego, i ta w zakresie podatku od towarów i usług,

zawierają szereg wspólnych elementów, a ta ostatnia, w przypadku

rachunkowości uproszczonej może być wykorzystana, przy spełnianiu

określonych wymagań, jako dowód dla celów podatku dochodowego.

Do pierwszej grupy zalicza się :

- spółki prawa handlowego

- spółki cywilne, w których współwłaścicielami są, obok osób fizycznych,

również inne jednostki organizacyjne lub tylko te jednostki ( np. osoby

prawne). Spółki te obowiązane są prowadzić księgi rachunkowe bez względu

na wysokość uzyskiwanych obrotów

- osoby fizyczne, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i

operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej

równowartość w walucie polskiej 800.000 ECU

- spółki cywilne osób fizycznych, których przychody netto ze sprzedaży

towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy

wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800.000 ECU

- jednostki organizacyjne działające na podstawie ustaw:

1. Prawo bankowe

2. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszami

powierniczymi

19

3. Prawo o działalności ubezpieczeniowej

- państwowe i gminne jednostki budżetowe i ich gospodarstwa pomocnicze,

zakłady budżetowe, państwowe i gminne fundusze celowe, oraz gminy i ich

związki

- pozostałe jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej z

wyjątkiem spółek nie mających osobowości prawnej

- zagraniczne osoby prawne, zagraniczne jednostki nie posiadające

osobowości prawnej oraz zagraniczne osoby fizyczne prowadzące na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność osobiście, przez osobę

upoważnioną lub przy pomocy pracowników

- jednostki organizacyjne otrzymujące na realizację zadań zleconych dotacje

lub subwencje z budżetu państwa, budżetów gmin lub funduszów

celowych (2)

Do form opodatkowania w ramach rachunkowości uproszczonej zaliczamy:

- kartę podatkową

- ryczałt ewidencjonowany

- podatkową księgę przychodów i rozchodów

Ze względu na to, że moja praca opierać się będzie na firmie „Marad”, która

dokonuje rozliczeń z tytułu dochodów na zasadach ogólnych, zajmę się szerzej

rachunkowością uproszczoną.

(2)J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 7-9

20

1. Karta podatkowa

Karta podatkowa jest jedną z podstawowych form opodatkowania ryczałtowego.

Szczególne zasady i warunki płacenia zryczałtowanego podatku dochodowego

w formie karty podatkowej są określone w ustawie z dnia 20 listopada 1998r.

(Dz.U. Nr 144/98, poz. 930- rozdział 3.), natomiast stawki aktualne w 2000r.- w

Obw. Min. Fin. Z 29 listopada 1999r. (M.P. Nr 37/99 , poz. 567). (1)

Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić

podatnicy prowadzący działalność: (2)

- usługową lub wytwórczo – usługową (3)

- usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami

tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości powyżej

1,5% alkoholu (4)

- usługową w zakresie obnośnego lub obwoźnego handlu detalicznego

artykułami nieżywnościowymi - w warunkach określonych w części III

tabeli, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu

samochodowego, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem

handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem

- gastronomiczną – jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości

powyżej 1,5% alkoholu – w warunkach określonych w części IV tabeli

- w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego

pojazdu – w warunkach określonych w części V tabeli

- w zakresie usług rozrywkowych – w warunkach określonych w części VI

tabeli

(1) K.Haski „Podatek dochodowy od osób fizycznych ” Wyd. Sigma , Skierniewice 2000r. str. 146-147(2) Na podstawie art. 23 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów

osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998r. Nr 144, poz. 930 )(3) Określoną w części I tabeli stanowiącej załącznik nr 3 do ustawy, zwanej dalej tabelą, w zakresie wymienionym w załączniku nr 4 do

ustawy – przy zatrudnieniu nie przekraczającym stanu określonego w tabeli(4) W warunkach określonych w części III tabeli

21

- w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest

prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu – w

warunkach określonych w części VII tabeli

- w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony

zdrowia ludzkiego – w warunkach określonych w części VIII tabeli

- w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług weterynaryjnych, w

tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych, w związku ze

świadczonymi usługami – w warunkach określonych w części IX tabeli

- w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi – w warunkach

określonych w części X tabeli

- w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny –

w warunkach określonych w części IX tabeli

Podstawą stosowania karty podatkowej jest pozytywna decyzja urzędu

skarbowego na formularzu PIT-17 o ustaleniu wysokości stawki podatkowej.

Podatnik zamierzający skorzystać z karty podatkowej, zobowiązany jest złożyć

wniosek urzędowi skarbowemu na formularzu deklaracji PIT-16 w terminie do

31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy lub przed rozpoczęciem

działalności, jeżeli rozpoczyna działalność w trakcie roku podatkowego.(5)

Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są

zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych,

deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek

dochodowy. Są jednak oni zobowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i

faktury, o których mowa w odrębnych przepisach, stwierdzające sprzedaż

wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności

numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych,

licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę. (6)

(5) Tu wpisz przypisy dla 5 i 6 K.Haski „Podatek dochodowy od osób fizycznych ” Wyd. Sigma , Skierniewice 2000r. str. 147(6) Na podstawie art. 24 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów

osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998r. Nr 144, poz. 930)

22

W przypadku zatrudnienia pracowników istnieje obowiązek prowadzenia ksiąg

ewidencji zatrudnienia, nie dotyczy to jednak podatników prowadzących

parkingi. Ponadto obowiązani są prowadzić indywidualne karty przychodów

pracowników, w których rejestrują narastająco ich dochody oraz dokonują

naliczenia podatku dochodowego i przekazują zaliczki tego podatku do urzędu

skarbowego. Jest to bardzo ważne, ponieważ ma to bezpośredni wpływ na

wysokość stawki podatku.

Podatek dochodowy ustalany jest w wielkości ryczałtowej kwotowo w

zależności od :

- miejscowości, w której jest prowadzona działalność, a właściwie liczby

mieszkańców tej miejscowości

- liczby zatrudnionych pracowników

- rodzaju wykonywanej działalności

Podatnicy płacą podatek dochodowy w formie karty podatkowej bez wezwania

w terminie do dnia 7 każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień do 28

grudnia.

Kwotę podatku pomniejsza się o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie

zdrowotne, jednak składka ta nie może przekroczyć 7,5% podstawy wymiaru tej

składki.

Podatnicy prowadzący działalność w formie karty podatkowej zwolnieni są

bezwarunkowo z opłacania podatku od towarów i usług, ale nie są zwolnieni z

obowiązku uiszczania tego podatku pobieranego na granicy oraz podatku

akcyzowego i podatku importowego od towarów sprowadzanych z zagranicy.

Stawki karty podatkowej mogą być podwyższane i obniżane. Istnieje także

możliwość częściowego zwolnienia od podatku.

Decyzję ustalającą wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej

wydaje urząd skarbowy odrębnie na każdy rok podatkowy. Jeżeli stwierdzi on

brak warunków do zastosowania opodatkowania w formie karty podatkowej,

wydaje decyzję odmowną. W tym przypadku podatnik jest obowiązany płacić

23

ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub podatek dochodowy na

zasadach ogólnych.

2. Ryczałt ewidencjonowany

Zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych

objęte są przychody z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej z wyjątkiem

wykonywania wolego zawodu) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez

osoby fizyczne, pod warunkiem spełnienia warunków uprawniających do

skorzystania z tej formy opodatkowania.

Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych

podobnie jak inne ryczałtowe formy opodatkowania, jest uproszczoną formą

poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, z tytułu prowadzenia

działalności gospodarczej. Dochodów, od których opłacono podatek w formie

ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, nie łączy się z innymi źródłami

przychodów, opodatkowanych na ogólnych zasadach, określonych w ustawie o

podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych

opodatkowane są przychody uzyskane przez osoby fizyczne z tytułu

prowadzenia działalności gospodarczej samodzielnie lub w formie spółki

cywilnej osób fizycznych.

Opodatkowanie przychodu a nie dochodu powoduje, że dla ustalenia

zobowiązania podatkowego w sprawie podatku dochodowego od osób

fizycznych w tej formie, nie jest istotne czy podatnik poniósł, i w jakiej

wysokości, koszty uzyskania przychodu. Istotna jest jedynie wysokość

24

osiągniętego w roku podatkowym przychodu z działalności gospodarczej. (1)

Ryczałtowiec musi prowadzić ewidencję przychodów według określonego

wzoru. Ponadto jest zobowiązany do prowadzenia :

- wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

- kart przychodów pracowników

- ewidencji VAT (2)

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają

również przychody: (3)

1. Rolników prowadzących gospodarstwo rolne

- ze sprzedaży piasku, żwiru, kamieni, gliny, torfu i innych materiałów

wydobywanych z gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego

- z usług świadczonych osobiście lub z udziałem członków rodziny

pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym w zakresie przewozu

mleka do punktów skupu, zrywki i wywozu drewna z lasu do punktów

przeładunkowych oraz przewozu uczniów do szkół

- z usług o charakterze agrotechnicznym i przewozowym, świadczonym na

rzecz kół łowieckich

2. osób fizycznych z tytułu świadczenia usług hotelarskich, polegających na

wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych, w tym również takich

usług połączonych z wydawaniem posiłków, jeżeli łączna liczba pokoi, w

tym także w domkach turystycznych, nie przekracza 12

3. osób fizycznych z działalności gospodarczej w zakresie wytwórczości

ludowej i artystycznej, wykonywanej osobiście lub z udziałem członków

rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli :

(1) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. , Łódź 1998r.(2) K. Haski „ podatek dochodowy od osób fizycznych „ Wyd. Sigma, Skierniewice 2000r., str 143-144(3) Na podstawie art. 6 pkt. 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów

osiąganych przez osoby fizyczne ( Dz.U.z 1998r. Nr 144, poz. 930)

25

- sprzedają wytwarzane przez siebie wyroby i świadczą usługi w zakresie

wytwórczości ludowej lub artystycznej wyłącznie na rzecz osób prawnych i

innych jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej oraz

osób fizycznych będących przedsiębiorcami; na równi z usługami traktuje się

wywarzanie wyrobów o charakterze ludowym i artystycznym z materiałów

powierzonych oraz naprawę tych wyrobów

- ze sprzedaży wyrobów lub świadczenia usług osiągają przychody w kwocie

nie przekraczającej 40.000 PLN rocznie

- założą książkę zamówień

Jeżeli podatnik w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadził działalność

samodzielnie, a także w formie spółki, opłaca w roku podatkowym ryczałt od

przychodów ewidencjonowanych:

- odrębnie z działalności wykonywanej samodzielnie i odrębnie z działalności

wykonywanej w formie spółki, gdy przychody z tej działalności lub suma

przychodów wspólników, nie przekroczyły kwoty 400 000 PLN

- a działalności wykonywanej samodzielnie, gdy uzyskali przychody nie

przekraczające kwoty 400 000 PLN, a z działalności wykonywanej w formie

spółki, gdy suma przychodów wspólników nie przekroczyła kwoty 400 000

PLN.

Podatnicy opłacają w roku podatkowym ryczałt od przychodów

ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli:

1. w roku poprzedzającym rok podatkowy:

- uzyskali przychody z tej działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie,

w wysokości nie przekraczającej 400 000 PLN

- uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a

suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła

kwoty 400 000 PLN

26

2. rozpoczynają wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają

z opodatkowania w formie karty podatkowej – bez względu na wysokość

przychodów

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych opłacają również podatnicy, którzy

w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadzili działalność samodzielnie lub

w formie spółki, z której przychody były opodatkowane wyłącznie w formie

karty podatkowej, lub za część roku na ogólnych zasadach, a łączne przychody

w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 400 000 PLN.

W tych przypadkach przychody opodatkowane w formie karty podatkowej

oblicza się wyłącznie na podstawie wystawionych faktur lub rachunków. (4)

(4) Na podstawie art. 6 pkt. 5 i 6 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ( Dz.U.z 1998r. Nr 144, poz. 930)

27

Wyłączenie z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie dotyczy

podatników, którzy rozpoczęli działalność samodzielnie lub w formie spółki, w

przypadku gdy podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników, przed

rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok

podatkowy, wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku

pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki. (1)

Możliwość skorzystania z tej formy opodatkowania nie dotyczy podatników,

którzy prowadzą następujące działalności gospodarcze : (2)

1. osiągających w całości lub części przychody z tytułu :

- prowadzenia aptek

- prowadzenia lombardów

- wykonywania wolnych zawodów

- kupna i sprzedaży wartości dewizowych

2. świadczenia usług :

- pośrednictwa w sprzedaży pojazdów mechanicznych, części i akcesoriów do

pojazdów mechanicznych, motocykli oraz części i akcesoriów do nich

- reprodukcji komputerowych nośników informacji

- pośrednictwa w handlu hurtowym

- hoteli, obiekty noclegowe turystyczne oraz inne miejsca krótkotrwałego

zakwaterowania

- magazynowania i przechowywania cieczy i gazów, towarów w strefach

wolnocłowych

- parkingowych

(1) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r., str. 15

(2) Na podstawie art. 8 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ( Dz. U. Z 1998r. Nr 144, poz. 930 )

28

- pilotowania

- pośrednictwa finansowego

- w zakresie edukacji, ochrony zdrowia ludzkiego

- obsługi centrali wzywania radio-taxi

- organizowania i pośrednictwa turystycznego

- opieki społecznej świadczone przez instytucje o charakterze doraźnym oraz

związane z przystosowaniem zawodowym

- związane z rekreacją, kulturą i sportem

- pozostałe, gdzie indziej nie sklasyfikowane – dotyczy to wyłącznie biur

matrymonialnych, opieki doraźnej, robienia zakupów, działalności

wróżbitów, astrologów, działalności w zakresie usług towarzyskich

Opodatkowanie to nie ma zastosowania do podatników, którzy : (3)

- opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej

- wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym

- korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego, na podstawie

odrębnych przepisów

Z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie

wyłącza się przychodów osiąganych z najmu, podnajmu, dzierżawy,

poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze.

(3) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r., str. 14

29

Stawki ryczałtu

Stawki procentowe zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów

ewidencjonowanych, są zróżnicowane i zależą od rodzaju prowadzonej

działalności gospodarczej.

W przypadku kiedy podatnik prowadzi działalność gospodarczą , w której

przychody opodatkowane są różnymi stawkami, ustala on podatek dochodowy

według stawki właściwej dla poszczególnego rodzaju działalności. Konieczne

jest w takim przypadku prowadzenie ewidencji przychodów w sposób

umożliwiający jednoznaczne określenie przychodów z każdego rodzaju

działalności. W przeciwnym przypadku podatek dochodowy liczony jest w

wysokości 8,5% sumy przychodów ze wszystkich rodzajów działalności.

W przypadku spółki cywilnej osób fizycznych przychody ustala się osobno dla

każdego ze wspólników, w stosunku do udziałów wspólników w dochodach

spółki. (1)

Opodatkowanie stawką 8,5%

Ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w wysokości 8,5%

opodatkowane są przychody z tytułu :

- przychodów z działalności usługowej, w tym działalności gastronomicznej w

zakresie przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5%

alkoholu. Wyłącza się budownictwo i przewozy ładunków taborem o

ładowności powyżej 2t)

- przychodów z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów z

materiału powierzonego przez zamawiającego

(1) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r. , str. 23-24

30

- prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy

komisu

- prowizji uzyskanej przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż

prasy

- przychodów określonych w art.6 ust. 2 pkt. 1 lit. b) i c)

- przychody ze świadczenia usług, określonych w art. 6 ust.2 pkt. 3


Opodatkowane są przychody z tytułu :

- działalności wytwórczej

- robut budowlanych

- przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton

- uzyskanej prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży: znaczków

pocztowych, znaczków opłaty skarbowej, żetonów i kart magnetycznych do

automatów, znaczków do biletów miesięcznych oraz jednorazowych biletów

komunikacji miejskiej

- przychody rolników prowadzących gospodarstwo rolne ze sprzedaży piasku,

żwiru, kamieni, gliny, glinki, torfu i innych minerałów wydobywanych z

gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.

Do działalności wytwórczej zalicza się również sprzedaż wyrobów własnej

produkcji, prowadzoną przez podatnika. (2)


Stawka ryczałtu ewidencjonowanego wynosi 3,0% przychodów: (3)

- z działalności usługowej w zakresie handlu

(2) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r. , str. 28-29(3) Biuletyn informacyjny dla służb ekonomiczno-finansowych , Nr 28 (315), Gorzów Wlkp, 1999r., str. 9

31

- z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży

napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu

- ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą, zaliczonych

zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług do klasy 01.42- usługi

związane z chowem i hodowlą zwierząt (z wyjątkiem usług

weterynaryjnych) i do klasy 85.20- usługi weterynaryjne

- z działalności rybaków morskich i zlewowych w zakresie sprzedaży ryb i

innych surowców z połowów

- o których mowa w art. 14 ust.2 pkt. 1,2 i 5-9 ustawy o podatku dochodowym

- osób fizycznych z tytułu świadczenia usług hotelarskich, o których mowa w

art.6 ust.2 pkt.2

Podatek zryczałtowany pobiera się bez pomniejszenia przychodu o koszty

uzyskania.

Założenie ewidencji przychodów

Płatnicy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, obowiązani są do

prowadzenia ewidencji przychodów wg ustalonego wzoru. Obowiązek

prowadzenia ewidencji powstaje od dnia, od którego ma zastosowanie

opodatkowanie w formie ryczałtu przychodów ewidencjonowanych.

Obowiązek ten nie dotyczy podatników uzyskujących przychody wyłącznie od

osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych nie mających osobowości

prawnej oraz osób fizycznych będących przedsiębiorcami.

O założeniu ewidencji przychodów, podatnicy są zobowiązani zawiadomić

właściwy urząd skarbowy do dnia 20 stycznia roku podatkowego, w którym

będą opłacali ryczałt. W przypadku podatników rozpoczynających działalność

32

gospodarczą w ciągu roku podatkowego, obowiązek ten nakłada na nich

konieczność powiadomienia w ciągu siedmiu dni od dnia rozpoczęcia

działalności, a zapisów w ewidencji dokonują od dnia uzyskania pierwszego

przychodu. (1)

Zawiadomienie takie składa się w następującej formie :

Marcin Majda Ostrówek, dnia 05.01.1999r.Ostrówek 17198-311 OstrówekNIP 832-178-32-62

Urząd Skarbowy ul. Krakowskie Przedmieście 32 98-300 Wieluń

Informuję, że na rok podatkowy 1999 zaprowadziłem księgę ryczałtu i

płacić będę podatek dochodowy w formie ryczałtowej.

Marcin Majda

W przypadku spółki cywilnej, zawiadomienie składa jeden ze wspólników. W

przypadku gdy jeden ze wspólników ma miejsce zamieszkania na terenie

objętym właściwością miejscową urzędu skarbowego, na który również znajduje

się siedziba spółki, obowiązek złożenia ciąży na tym wspólniku.

(1) B.Michalczyk „Ryczat od przychodów ewidencjonowanych” Wyd.Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 32-33

33

Ewidencję przychodów oraz dowody, na podstawie których dokonywane są

zapisy, należy przechowywać w miejscu wykonywania działalności lub w

miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, albo w biurze

rachunkowym, któremu zostało powierzone prowadzenie ewidencji. Ewidencję

wraz z dowodami należy przechowywać przez okres pięciu lat, licząc od końca

roku podatkowego, którego dotyczą.

Nie prowadzenie ewidencji lub prowadzenie w sposób nierzetelny, może

spowodować ustalenie przez urząd skarbowy niezaewidencjonowanego

przychodu i należnego podatku w drodze oszacowania, a także sankcje karne

skarbowe.(1)

Ewidencja przychodów

Zasady dotyczące prowadzenia ewidencji przychodów, wykazy środków

trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, książki zamówień, kart

przychodów u podatników opłacających ryczałt od przychodów

ewidencjonowanych, reguluje Rozporządzenie Ministra Finansów z 18 grudnia

1998 roku, które weszło w życie od 1 stycznia 1999 roku.

Ewidencja przychodów powinna zawierać następujące kolumny : (1)

Kolumna 1- przeznaczona jest do wpisywania kolejnych numerów wpisów do

ewidencji. Tym samym numerem należy oznaczyć dowód stanowiący podstawę

zapisu do ewidencji.

Kolumna 2- przeznaczona jest do wpisywania daty (dnia i miesiąca) dokonania

wpisu do ewidencji danej pozycji zapisu.

(1) B.Michalczyk „Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych” Wyd.Michalczyk i Prokop s.c., Łódź 2000r. str. 36

34

Kolumna 3- służy do zapisu daty osiągnięcia przychodu z działalności

gospodarczej.

Kolumna 4- przeznaczona jest do zapisu numeru dowodu, na podstawie którego

dokonano wpisu.

W kolumnach od 5 do 7 wpisuje się kwoty przychodu opodatkowania według

stawki ryczałtu ewidencjonowanego.

Kolumna 8- przeznaczona jest do ewidencjonowania łącznej kwoty przychodu,

niezależnie od tego jaką stawką ryczałtu ewidencjonowanego dany przychód

jest opodatkowany.

W kolumnie 9 wpisuje się ewentualne uwagi dotyczące zapisów dokonanych w

kolumnach od 1 do 8.

Ewidencja przychodów nie podlega oparafowaniu, natomiast powinna być

zbroszurowana, a jej karty kolejno ponumerowane.

Zapisy w ewidencji dokonywane są na podstawie:

- faktur, rachunków- jeżeli sprzedaż jest udokumentowana takimi dowodami

- dowodu wewnętrznego- jeżeli sprzedaż jest dokonywana bez wystawiania

faktur, rachunków; taki dowód sporządza podatnik na koniec dnia i wykazuje

w nim wartość uzyskanych w tym dniu przychodów nieudokumentowanych

fakturami czy też rachunkami, z podziałem na przychody objęte

poszczególnymi stawkami ryczałtu.

- dowodów potwierdzających faktyczne uzyskanie przychodów, w przypadku

przychodów o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób

fizycznych (2); dotyczy to przychodów ze sprzedaży składników majątku

związanego z wykonywaną działalnością, dotacje, subwencje, różnice

kursowe, kary umowne, odsetki od środków na rachunkach bankowych

(1) Art. 14 ust.2 ustawy z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Z 1993r. poz. 416 ze zmianami

35

otrzymywanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, wartość

umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, wartość zwróconych

wierzytelności, otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych

świadczeń, a także od 01.01.1999 roku – wynagrodzenie za obsługę

pracowniczego programu emerytalnego uczestnika.

- dziennego zestawienia faktur, rachunków- w sytuacji, gdy podatnik wystawia

w ciągu dnia dużą ilość dowodów dokumentujących dokonaną sprzedaż,

może sporządzić dzienne zestawienie wszystkich dokumentów, stanowiące

podstawę dokonania zapisu w ewidencji przychodów.

Podatnicy opłacający na podstawie odrębnych przepisów podatek VAT, mogą w

ciągu roku podatkowego ewidencjonować przychody w dacie wystawienia

faktury. W ostatnim dniu roku, istnieje obowiązek wpisania do ewidencji

przychodów kwoty przychodów – według poszczególnych stawek ryczałtu

ewidencjonowanego, odnoszących się do wydanych towarów lub wykonanych

usług do dnia 31 grudnia danego roku, na które zostaną wystawione faktury w

roku następnym, a po ich wystawieniu należy odnotować w ewidencji

przychodów za rok podatkowy w kolumnie uwagi, numery i daty faktur

ewentualnie rachunków. Ewidencjonując przychody w roku następnym

podatnicy nie wykazują wartości przychodów wynikających z faktur,

rachunków odnoszących się do przychodów z roku poprzedniego. Zasadę tę,

stosuje się odpowiednio, w razie likwidacji działalności, zmiany umowy spółki

lub zmiany wspólnika w ciągu roku podatkowego, jeżeli podatnik

ewidencjonował przychody w dacie wystawienia faktury. (3)

Zapisy w ewidencji przychodów muszą być dokonywane w porządku

(3) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych „ Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 40

36

chronologicznym, na podstawie wymienionych wcześniej dowodów, w czasie

zapewniającym prawidłowe i terminowe rozliczenie należnego ryczałtu od

przychodów ewidencjonowanych, ale nie później niż do 20 dnia każdego

miesiąca za miesiąc poprzedni.

Inne metody prowadzenia ewidencji przychodów

Istnieje możliwość prowadzenia ewidencji przychodów przy użyciu komputera.

W tym przypadku należy sporządzić na koniec miesiąca wydruk zapisów

dokonanych za dany miesiąc. Powinien być on zgodny z wzorem ewidencji

określonym w załączniku do rozporządzenia. Jeżeli stosowany program

komputerowy nie zapewnia wydruku ewidencji według tego wzoru, podatnik

jest zobowiązany do zaprowadzenia zbroszurowanej ewidencji przychodów, w

której po zakończeniu miesiąca wpisuje w odpowiednich kolumnach, sumy

przychodów uzyskanych w danym miesiącu, według poszczególnych stawek

ryczałtu.

W przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody opodatkowane różnymi

stawkami i dokonuje odliczeń od przychodu, dokonuje tego w każdym

przychodzie w takim stosunku, w jakim w roku podatkowym przedstawiają się

poszczególne przychody opodatkowane różnymi stawkami, w ogólnej kwocie

przychodów.

W przypadku, gdy podatnik korzysta z odliczeń, to dokonywane odliczenia

należy wykazać w odrębnych pozycjach ewidencji i zmniejszyć o nie kwotę

przychodu stanowiącego podstawę opodatkowania.

(1) Na podstawie ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Z 1998r. nr 144, poz. 930 )

37

Wzór ewidencji przychodów

Ewidencję przychodów należy prowadzić według następującego wzoru :

Listopad 1999r.

Lp

Data wpisu

Data uzysk. przych.

Nr dow.

Kw. prz.op.wg stawki Ogółem przych.

Uwagi 8,5% 5,5% 3,0% zł gr zł gr zł gr zł Gr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2.11.99 2.11.99 RU

24/9923 00 0 00 43 00 66 00

2

7.11.99 7.11.99 RU 25/99

71 00 0 00 12 00 83 00

Podsumowanie strony 94 00 0 00 55 00 149 00Przeniesienie z pop .str. 0 00 0 00 0 00 0 00Suma przychodów 94 00 0 00 55 00 149 00

Źródło : na podstawie wzoru z 35 str. B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów

ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej” Wyd.

Miczalczyk i Prokop s.c., Łódź 2000 r.

38

Prawidłowe prowadzenie ewidencji przychodów

Ewidencja powinna być prowadzona w sposób rzetelny i niewadliwie.

Ewidencję uznaje się za niewadliwą, wówczas gdy jest prowadzona zgodnie z

przepisami rozporządzenia, natomiast rzetelnie – jeżeli jest prowadzona zgodnie

ze stanem rzeczywistym.

Uznaję się również za prawidłową, gdy :

- nie wpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodów łącznie nie przekraczają

0,5% przychodu wykazanego w ewidencji za dany rok podatkowy

- nie wpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodów łącznie nie przekraczają

0,5% przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym urząd

skarbowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy

- brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub

zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie

ewidencji przychodów

- błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania

- podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w

ewidencji przed rozpoczęciem kontroli przez urząd skarbowy lub organ

kontroli skarbowej

- błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada dowody

księgowe na podstawie, których dokonano zapisów w ewidencji dotyczących

przychodów. (1)

W przypadku nieprowadzenia lub prowadzenia ewidencji bez zachowania

warunków do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, organ

podatkowy określi wartość niezaewidencjonowanego przychodu, w tym również

w drodze oszacowania i ustali od tej kwoty ryczałt od przychodów

ewidencjonowanych w wysokości 20%.

(1) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 38-39

39

Karty przychodów

Podatnicy dokonujący pracownikom wypłat należności ze stosunku pracy,

obowiązani są prowadzić imienne karty przychodów pracowników, które

powinny zawierać co najmniej następujące dane : (1)

- imię i nazwisko pracownika

- kwotę wypłaconych w danym miesiącu przychodów brutto w gotówce oraz

w naturze

- koszty uzyskania przychodu

- potrącone przez płatnika w danym miesiącu kwoty składek na ubezpieczenie

emerytalne, rentowe oraz chorobowe

- dochód za miesiąc

- razem dochód narastająco od początku roku

- kwotę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych

- kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne

- kwotę należnej zaliczki na podatek dochodowy i datę jej przekazania

Karty wynagrodzeń pracowników należy wypełniać za każdy miesiąc, nie

później niż do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Mogą być one

prowadzone przy użyciu komputera, przy zachowaniu warunków określonych

dla komputerowego prowadzenia ewidencji przychodów.

(1) B. Michalczyk „Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 57

40

Wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

Podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mają

obowiązek prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości

niematerialnych i prawnych.

Środkami trwałymi oraz wartościami niematerialnymi i prawnymi są składniki

majątkowe, o których mowa w przepisach w sprawie amortyzacji środków

trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. (1)

Wykaz ten powinien zawierać co najmniej następujące dane :

- liczbę porządkową

- datę nabycia

- datę przyjęcia do używania

- określenie dokumentu stwierdzającego nabycie

- określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej

- symbol klasyfikacji rodzajowej środków trwałych

- wartość początkową stawkę amortyzacyjną

- zaktualizowaną wartość początkową

- datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia

Zapisów dotyczących środków trwałych oraz wartości niematerialnych i

prawnych należy dokonać w wykazie najpóźniej w miesiącu przyjęcia do

używania tych składników majątku.

(1) Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 stycznia 1997 roku w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ( Dz. U. Nr 6, poz. 35 ze zmianami)

41

Książka zamówień

Obowiązek prowadzenia książki zamówień dotyczy osób fizycznych

wykonujących osobiście albo z udziałem członków rodziny pozostających we

wspólnym gospodarstwie domowym, działalność gospodarczą w zakresie

wytwórczości ludowej i artystycznej.

Zapisów dokonuje się każdorazowo przy złożeniu przez podatnika faktury lub

rachunku oraz przy każdej wpłacie należności.

Książka zamówień powinna zawierać co najmniej następujące dane :

- numer kolejny wpisu

- nazwę i adres płatnika

- datę wystawienia faktury lub rachunku

- kwotę należną za wykonanie świadczenia

- rodzaj świadczenia

- stawkę i kwotę ryczałtu

- kwotę pobranej przez płatnika składki na powszechne ubezpieczenie

zdrowotne

- kwotę należnego ryczałtu po odliczeniu składki na powszechne

ubezpieczenie zdrowotne

- kwotę wypłaty netto

- rodzaj, numer i datę dowodu wpłaty

- podpis osoby upoważnionej przez płatnika

Istnieje obowiązek zbroszurowania oraz ponumerowania kolejnych stron książki

zamówień.

42

Spis z natury

Podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,

obowiązani są sporządzić spis z natury towarów handlowych, materiałów

podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i

odpadków na dzień zaprowadzenia ewidencji przychodów oraz na koniec

każdego roku podatkowego i wpisać go do ewidencji przychodów.

Remanent sporządza się również w przypadku zmiany wspólnika i likwidacji

działalności.

Spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane :

- imię i nazwisko właściciela zakładu lub nazwę firmy

- datę sporządzenia spisu

- numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury

- szczegółowe określenie towaru

- jednostkę miary, ilość stwierdzoną w czasie spisu

- cenę w złotych i groszach za jednostkę miary

- wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę

jednostkową

- łączną wartość spisu z natury

- klauzulę „ Spis zakończono na pozycji....’’

- podpisy osób sporządzających spis

- podpis właściciela zakładu lub wspólników

Spis z natury należy nanieść do ewidencji w dniu sporządzenia według

poszczególnych rodzajów jego składników. Wpisu można dokonać jedną

pozycją, jeżeli na podstawie spisu sporządzono odrębne, szczegółowe

zestawienie poszczególnych jego składników i dołączono je do jego ewidencji.

Spis powinien być wyceniony w ciągu 14 dni od dnia sporządzenia.

(1) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 51-53

43

Zasady poboru podatku

Podatnik obowiązany jest za każdy miesiąc obliczać zryczałtowany podatek

dochodowy i wpłacać go w terminie do dnia 20 następującego miesiąca na

rachunek właściwego urzędu skarbowego, a za miesiąc grudzień do 31 stycznia

po upływie roku podatkowego.

Ponadto należy składać :

- informacje o wysokości uzyskanego przychodu i wysokości dokonanych

odliczeń za pierwsze półrocze roku podatkowego – w terminie do dnia 31

lipca każdego roku

- zeznania o wysokości uzyskanego przychodu, wysokość dokonanych

odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – w

terminie do dnia 31 stycznia następnego roku

W razie nie złożenia zeznania o wysokości osiągniętego przychodu,

dokonywanych odliczeniach i kwocie należnego ryczałtu od przychodów

ewidencjonowanych, urząd skarbowy wyda decyzję określającą wysokość

zobowiązania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą

korzystać z częściowego zwolnienia od tego podatku z tytułu szkolenia uczniów

lub z tytułu zatrudniania pracowników w celu nauki zawodu, na zasadach i

trybie określonych w odrębnych przepisach, z tym że kwotę ulgi odlicza się od

zryczałtowanego podatku dochodowego.

Kwota podatku przekazywanego do urzędu skarbowego pomniejszana jest o

kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.

(1) B. Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000 r. str. 68

44

Utrata prawa do opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego

W przypadku kiedy podatnik utraci prawo do opodatkowania ryczałtem od

przychodów ewidencjonowanych, jest obowiązany zaprowadzić właściwe

księgi, chyba, że jest zwolniony z tego obowiązku- i opłacać podatek na

ogólnych zasadach. Obowiązek ten powinien nastąpić w dniu, w którym

nastąpiła utrata tego prawa.

Utrata prawa do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów

ewidencjonowanych i przejście na opodatkowanie na zasady ogólne następuje w

dniu uzyskania pierwszego przychodu z tytułów określonych w ustawie o

zryczałtowanym podatku dochodowym.

O fakcie zmiany rodzaju opodatkowania należy powiadomić urząd skarbowy w

terminach określonych przepisami.

(1) B.Michalczyk „ Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ” Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 18-20

45

Podsumowując omówione sposoby rozliczeń z skarbem państwa z tytułu

dochodów jednostek prowadzących działalność gospodarczą należy dodać, iż w

przypadku niedotrzymania warunków określonych przepisami podatkowymi, a

omówionymi wyżej, jednostki tracą prawo do ich stosowania. Mają wtedy

prawo do wyboru innej formy opodatkowania. W przypadku zrzeczenia się

dotychczasowej formy opodatkowania, jednostki kontynuujące działalność

powinny złożyć stosowne oświadczenie w urzędzie skarbowym . Zrzeczenie

może nastąpić na początku roku obrotowego.

3. Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Podatkowa księga przychodów i rozchodów stanowi dowód tego co zostało w

niej stwierdzone. Przesłanką przyznania księdze szczególnej mocy dowodowej

jest prowadzenie jej w sposób rzetelny i zgodnie z wymogami ustalonymi w

rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 1995r.(4) w sprawie

prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów ciąży

na : (1)

- osobach fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą

- spółkach cywilnych osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność

gospodarczą

- osobach fizycznych prowadzących działalność w zakresie wolnych zawodów

- spółkach cywilnych osób fizycznych prowadzących działalność w zakresie

wolnych zawodów

(1) B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd. Michalczyk iProkop , Łódź 2000r. str. 7

46

- osobach wykonujących działalność na podstawie umów agencyjnych i umów

na warunkach zlecenia , zawartych na podstawie odrębnych przepisów

- osobach prowadzących działy specjalne produkcji rolnej , jeżeli zgłosiły

zamiar prowadzenia tych ksiąg

Obowiązek prowadzenia ksiąg przychodów i rozchodów ograniczony został od

1 stycznia 1998r. do osób fizycznych i spółek cywilnych prowadzących

działalność gospodarczą, o ile z ubiegłoroczny obrót (bez ewentualnego VAT-u)

wyniósł ponad 400.000 ECU. Granica ta została zwiększona od 1 stycznia 1999r

do 800.000 ECU.

Z obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów

wyłączone są osoby , które : (2)

- prowadzą księgi rachunkowe (handlowe)

- opłacają podatek w formach zryczałtowanych

- wykonują przewóz osób i towarów taborem konnym

- wykonują wolny zawód adwokata wyłącznie w zespole adwokackim

- po likwidacji działalności dokonują sprzedaży środków trwałych

Podatnicy opodatkowani w formie księgi przychodów i rozchodów ,

rozpoczynający działalność w ciągu roku , muszą złożyć we właściwym

urzędzie skarbowym zawiadomienie o jej prowadzeniu w terminie siedmiu dni

od dnia założenia księgi.

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w roku ubiegłym mają

obowiązek powiadomić urząd skarbowy o prowadzeniu podatkowej księgi

przychodów i rozchodów najpóźniej do dnia 20 stycznia roku podatkowego, w

którym będą opłacać podatek dochodowy na zasadach ogólnych.

Wzór zawiadomienia w sprawie założenia podatkowej księgi przychodów i

rozchodów : (3)

(2) B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r. str. 11(3) B.Michalczyk „ podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd. Michalczyk i Prokop, Łódź 1998r. str. 14

47

Marcin Majda Ostrówek, dnia 02.01.1999r.Ostrówek 171 98-311 Ostrówek832-173-54-62

Urząd Skarbowy 98-300 Wieluń ul. Krakowskie Przedmieście 32

Zawiadomienie o prowadzeniu

Podatkowej księgi przychodów i rozchodów

Zawiadamiam , że z dniem 01.01.1999 r. została zaprowadzona podatkowa

księga przychodów i rozchodów. Podatkowa księga przychodów wraz z

towarzyszącą jej dokumentacją będzie przechowywana w Biurze Rachunkowym

„Marad” S.C. 98-311 Ostrówek 171 .

Ostrówek 01.01.1999r. Marcin Majda

48

Wymogi dotyczące prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów .

Podatnik jest zobowiązany prowadzić księgę prawidłowo, zarówno pod

względem formalnym (niewadliwie), jak i materialnym (rzetelnym).Księga jest

prawidłowa pod względem formalnym, jeżeli jest prowadzona zgodnie z

przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z 14 grudnia 1995r. Księga jest

prawidłowa pod względem materialnym jeżeli jest prowadzona zgodnie ze

stanem rzeczywistym .

Księgę uznaje się za rzetelną również gdy:

- nie wpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodów nie przekraczają łącznie

0,5% przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia , w którym urząd

skarbowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy

- brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub

zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie księgi

- błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania , z

wyjątkiem błędów polegających na wykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu

materiałów podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny

- podatnik uzupełnił zapis lub dokonał korekty błędnych zapisów w księdze

przed rozpoczęciem kontroli przez urząd skarbowy , bądź organ kontroli

skarbowej

- błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki , a podatnik posiada dowody

księgowe odpowiadające warunkom , o którym mowa w parag. 11 ust.3

rozporządzenia Ministra Finansów z 14 grudnia 1995r.

Zapisy w księdze muszą być dokonywane w języku polskim i polskiej walucie

w sposób staranny, czytelny i trwały , na podstawie prawidłowych , rzetelnych

dowodów.

Stwierdzone błędy należ w zapisach poprawić poprzez:

49

- skreślenie dotychczasowej treści i wpisaniu nowej z zachowaniem

czytelności błędnego zapisu , oraz podpisania poprawki i umieszczenia daty

poprawki

- wprowadzenia do księgi nie wpisanych dowodów lub dowodów nie

zawierających kwoty błędnych zapisów. Zapisy zmniejszające przychody lub

koszty mogą być dokonywane ze znakiem minus (-) lub kolorem

czerwonym (1)

Zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży wyrobów , towarów

handlowych i usług są dokonywane :

- w przypadku sprzedaży udokumentowanej : na podstawie wystawionych

faktur, rachunków oraz faktur, rachunków i not korygujących

- w przypadku sprzedaży nie udokumentowanej rachunkami : na podstawie

wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej

kwocie wykazana jest wartość tych przychodów za dany dzień, o ile nie jest

prowadzona ewidencja sprzedaży (2)

Podatnik jest osobiście odpowiedzialny za prowadzenie podatkowej księgi

przychodów i rozchodów , może ją prowadzić sam lub zlecić ją :

- osobie współpracującej

- pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy zlecenia

- biuru rachunkowemu

(1) biuletyn informacyjny dla służb ekonomiczno – finansowych nr 3 (326) Gorzów Wlkp, 2000r. str. 7(2) B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd.Michalczyk i Prokop , Łódź 2000r str. 32-33

50

Zlecenie prowadzenia księgi biuru rachunkowemu

Zlecenie podatkowej księgi nie zwalnia podatnika od odpowiedzialności

przewidziana w przepisach podatkowych.

Podatnik , który zlecił biuru rachunkowemu prowadzenie podatkowej księgi

przychodów jest obowiązany: (3)

- w terminie siedmiu dni od dnia zawarcia umowy z biurem zawiadomić o tym

urząd skarbowy, wskazując dokładny adres, nazwę biura, miejsce (adres)

przechowywania księgi i dokumentów związanych z jej prowadzeniem

- prowadzić w miejscu wykonywania działalności ewidencję sprzedaży oraz

inne rodzaje ewidencji przewidzianych w przepisach

Komputerowe prowadzenie księgi

Przepisy regulujące opodatkowanie na zasadach ogólnych dopuszczają

możliwość prowadzenia księgi przy użyciu komputera. Należy w tym wypadku

posiadać instrukcję obsługi programu komputerowego wykorzystywanego do jej

prowadzenia. Stosowany program komputerowy powinien gwarantować

możliwość bezzwłocznego wglądu w treść dokonywanych zapisów oraz

wydruku wszystkich danych. Chodzi o możliwość szybkiego dostępu do

informacji zarówno w formie wyświetlania danych na monitorze, jak i ich

wydruku. Dane te muszą być ujęte w porządku chronologicznym, zaś obraz ich

zapisu powinien być zgodny z wzorem podatkowej księgi przychodów i

rozchodów.

(3) Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 1995r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 148, poz. 720)

51

Zaleca się aby wydruk książki był bezwzględnie czytelny . Do czasu wydruku,

ich zapisy na magnetycznych nośnikach informacji powinny być

przechowywane w sposób zapewniający ich ochronę przed zatarciem lub

zniekształceniem. Sposób przechowywania danych musi chronić je przed

naruszeniem ustalonych zasad ich przetwarzania.

Spełnienie omówionych warunków nakłada na firmę obowiązek tworzenia kopii

archiwalnych, umożliwiających odczyt danych w przypadku awarii pamięci

komputera.

Obowiązkiem podatnika prowadzącego księgę przy użyciu komputera jest

złożenia zbroszurowanej księgi przychodów i rozchodów, do której po

zakończeniu miesiąca podatnik powinien załączyć sporządzony wydruk

komputerowy zawierający ponumerowane zapisy dowodów księgowych za dany

miesiąc . Do odpowiednich kolumn zbroszurowanej księgi należy wpisać sumy

miesięczne wynikające z tego wydruku.(4)

(4) „Opodatkowania firm 98”: wyd. cyt. Str. 28

52

Prowadzenie księgi w sposób chronologiczny

Wpisów do podatkowej księgi przychodów i rozchodów dokonuje się w

porządku chronologicznym na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów

księgowych oraz sum miesięcznych wynikających z prowadzonych ewidencji, a

w szczególności z ewidencji sprzedaży, w czasie zapewniającym prawidłowe i

terminowe rozliczenia z budżetem , lecz nie później niż do dnia dwudziestego

każdego miesiąca za miesiąc poprzedni.

W tym samym czasie dowody księgowe i dane wynikające z miesięcznego

podsumowania prowadzonych ewidencji, oraz wszelkie informacje mające

wpływ na ustalenie dochodu , powinny być przekazane do miejsca prowadzenia

podatkowej księgi przychodów i rozchodów.(1)

(1) B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd.Michalczyk i Prokop Łódź 2000r. str. 44-45

53

Budowa podatkowej księgi przychodów i rozchodów

Podatkowa księga przychodów i rozchodów jest formą materialną ewidencji

rachunkowej zaprowadzonej do celów podatkowych. Wzór księgi jest ściśle

ustalony rozporządzeniem, zawiera stronę tytułową oraz wzór tabelaryczny kart

ewidencyjnych księgi.

Objaśnienia do poszczególnych rubryk księgi przychodów i rozchodów: (1)

Kolumna 1 jest przeznaczona do wpisania kolejnego numeru zapisów do

księgi. Tym samym numerem należy oznaczyć dowód stanowiący podstawę

dokonania zapisu.

W kolumnie 2 należy wpisywać dzień miesiąca wynikający z dokumentu

stanowiącego podstawę dokonywania wpisu (datę poniesienia wydatku,

otrzymania towaru lub uzyskania przychodu albo datę zestawienia sprzedaży)

W kolumnie 3 należy wpisywać numer faktury lub innego dowodu. Jeżeli

zapisów dokonuje się na podstawie dziennego zestawienia sprzedaży, należy

wpisywać numer zestawienia faktur.

Kolumny 4 i 5 są przeznaczone do wpisywania imion i nazwisk (nazw firm)

oraz adresów kontrahentów (dostawców lub odbiorców), z którymi zawarte

zostały transakcje dotyczące zakupu surowców, materiałów, towarów itp. lub

sprzedaży wyrobów gotowych (towarów), gdy transakcje te udokumentowane

są fakturami i paragonami. Kolumn tych nie wypełnia się w wypadku zapisów

dotyczących przychodu ze sprzedaży na podstawie dziennych zestawień

sprzedaży oraz dowodów wewnętrznych.

W kolumnie 6 należy wpisać rodzaje przychodów lub wydatków. Określenie to

powinno zwięźle oddawać istotę dokonywanego zdarzenia gospodarczego, np.

(1) Biuletyn informacyjny dla służb ekonomiczno-finansowych 20.01.2000r. Nr 3 (326) „Podatkowa księga przychodów i rozchodów”str. 14-15

54

zakup blachy, zapłata za poniklowanie obręczy, wypłata wynagrodzeń za okres

itp.

Kolumna 7 jest przeznaczona do wpisywania przychodów ze sprzedaży

wyrobów (towarów handlowych) i ze sprzedaży usług. Podatnicy prowadzący

działalność kantorową w kolumnie tej wpisują miesięczną kwotę przychodu

(sprzedaży wartości dewizowych) wynikającą z ewidencji kupna i sprzedaży

wartości dewizowych. W przypadku prowadzenia działalności polegającej na

udzielaniu pożyczek pod zastaw (w lombardach) do kolumny 7 wpisuje się na

koniec miesiąca kwotę prowizji stanowiącą wartość spłaconych w danym

miesiącu odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży

zastawionych rzeczy a kwotą udzielonych pożyczek.

Kolumna 8 przeznaczona jest do wpisywania pozostałych przychodów.

Kolumna 9 jest przeznaczona do wpisywania łącznej kwoty przychodów

zaewidencjonowanych w kolumnie 7 i 8.

W kolumnie 10 należy wpisywać zakup materiałów oraz towarów handlowych

według cen zakupu. Podatnicy prowadzący działalność kantorową w kolumnie

tej wpisują miesięczną kwotę zakupionych wartości dewizowych, wynikającą z

ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych.

Kolumna 11 jest przeznaczona do wpisywania kosztów ubocznych związanych

z zakupem. ( np. kosztów dotyczących transportu)

W kolumnie 12 należy wpisywać koszty reprezentacji i reklamy prowadzonej

w inny sposób niż w środkach masowego przekazu lub prowadzonej publicznie

w inny sposób. Wykazuje się tu tylko koszty reprezentacji i reklamy, które

określone zostały do wysokości 0,25% przychodu.

Kolumna 13 jest przeznaczona do wpisywania wynagrodzeń brutto

wypłacanych pracownikom. Wpisów dokonuje się na podstawie list płac lub

innych dowodów. Ewidencjonuje się tu również wynagrodzenia wypłacane

osobom z tytułu umów zlecenia i umów o dzieło.

55

Kolumna 14 jest przeznaczona do wpisywania pozostałych kosztów 9 oprócz

wymienionych w kolumnach 10-13), z wyjątkiem kosztów, których zgodnie z

art. 23 ustawy o podatku dochodowym nie uznaje się za koszty uzyskania

przychodów. Wpisuje się tu w szczególności takie wydatki jak opłatę za energię

elektryczną, gaz, wodę, czynsz za lokal itp.

Kolumna 15 jest przeznaczona do wpisywania łącznej kwoty wydatków

wykazanych w kolumnach 12-14.

Kolumna 16 jest wolna. Można w niej wpisywać inne zaszłości gospodarcze

poza wymienionymi w kolumnach 1-14. Można tu również wpisywać wydatki

odnoszące się do przychodów miesiąca lub roku następnego (lat następnych).

Kolumna 17 przeznaczona jest do wpisywania uwag co do treści zapisów w

kolumnach 2-16. Może być również wykorzystywana, np. do wpisywania

pobranych zaliczek, obrotu opakowaniami zwrotnymi.

Po zakończeniu miesiąca należy podkreślić dokonane zapisy, a dane z kolumn

7-15 zsumować. Podsumowania kwot należy także podkreślić. Można także

pod podsumowaniem danego miesiąca wpisać w poszczególnych kolumnach

sumy od początku roku do miesiąca poprzedzającego dany miesiąc i w kolejnej

pozycji wpisać w poszczególnych kolumnach sumę od początku roku.

Jeżeli nie dokonuje się podsumowania zapisów kolejnych miesięcy narastająco

od początku roku, to po zakończeniu roku podatkowego należy na oddzielnej

stronie w księdze sporządzić zestawienie roczne, poprzez wpisanie do

właściwych kolumn sumy z poszczególnych miesięcy i dodać je.

56

Dodatkowe informacje dotyczące prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Dokumenty stanowiące podstawę zapisów w księdze muszą znajdować się stale

w miejscu prowadzenia działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika

jako jego siedziba. Czasowo mogą być przechowywane w biurze rachunkowym,

któremu podatnik zlecił prowadzenie księgi i powiadomił o tym w odpowiednim

czasie właściwy urząd skarbowy.

Okres przechowywania dokumentów wynosi 5 lat. Okres ten ustala się licząc od

końca roku podatkowego, którego dotyczą. Ta sama zasada obowiązuje w

odniesieniu do dokumentów wystawionych w ramach systemu kontroli

działającego w danej jednostce. Sposób przechowywania dokumentów powinien

gwarantować ich nienaruszalność i łatwość odszukania w razie potrzeby.

W przypadku kiedy jednostka prowadzi podatkową księgę przychodów i

rozchodów i jest jednocześnie płatnikiem VAT, dokonującym odrębnych

zapisów w ewidencji przewidzianej przepisami ustawy o podatku od towarów i

usług oraz o podatku akcyzowym, to może ona na koniec miesiąca wpisać w

księdze podatkowej łączną kwotę przychodów. Ustala się ją na podstawie

miesięcznego zestawienia sporządzonego na podstawie zapisów dokonywanych

w ewidencji prowadzonej na potrzeby VAT. Miesięczne zestawienie powinno

być opatrzone datą i kolejnym numerem oraz zawierać kwotę przychodów

pomniejszoną o należny podatek VAT, a także o wartość towarów i usług nie

stanowiącą przychodów według ustawy o podatku dochodowym od osób

fizycznych. Kwota przychodów może być powiększona o przychody nie

podlegające ewidencji na potrzeby VAT.

Podatnicy świadczący usługi w zakresie handlu oraz dokonujący zarówno

sprzedaży opodatkowanej, jak i zwolnionej od podatku VAT bądź

opodatkowanej różnymi stawkami mogą ujmować w księdze podatkowej oraz

57

ewidencji sprzedaży przychody łącznie z podatkiem VAT. Jednak w takim

wypadku na koniec okresu muszą dokonać korekty o należny podatek VAT.

Jeżeli podatnik prowadzi karty wynagrodzeń, to muszą one być wypełnione w

terminie nie przekraczającym przekazanie zaliczki podatku dochodowego od

osób fizycznych do urzędu skarbowego.

W podatkowej księdze przychodów i rozchodów należy także wpisywać

dowody pominięte oraz dowody zawierające korekty błędnych zapisów (noty

księgowe). Ma to na celu wyeliminowanie rozbieżności między danymi ujętymi

w księdze a stanem faktycznym wynikającym z dowodów. Dokonując zapisu

korygującego, należy powołać się na odnośny zapis pierwotny, poprzez podanie

jego pozycji lub symbolu. Przy zapisie pierwotnym zamieszcza się natomiast

pozycję nowego zapisu.

Dokumenty uznawane za dowody księgowe.

Tablica nr 4

Dokumentowana operacja

Nazwa dowodów Uwagi

1 2 3Sprzedaż towarów, wyrobów i usług

Rachunki ( faktury VAT , rachunki )

Sprzedaż dokumentowana przez podatników VAT wymaga dowodów spełniających wymagania zawarte w przepisach dotyczących VAT

Dzienne zestawienie rachunków (zestawienie sprzedaży), które powinno zawierać : datę i numer zestawienia, numery rachunków ujętych w zestawieniu, zbiorczą kwotę rachunków, podpis

Stosuje się, gdy w ciągu dnia jest wystawiane wiele rachunków

58

sporządzającego zestawienieFaktury korygujące, rachunki korygujące, noty księgowe

Są podstawą korekty zapisów dokonanych na podstawie błędnych dowodów przekazanych kontrahentom

Dowody wewnętrzne, wystawiane na koniec dnia, w których podaje się w łącznej kwocie wartość przychodów nie udokumentowanych w danym dniu

Sprzedaż nie udokumentowana rachunkami (sprzedaż za gotówkę)

Pozostałe dowody Rachunki, dowody bankowe (wyciągi)

Zakupy materiałów i towarów handlowych

Rachunki dostawców (faktury VAT, rachunki )

Zakupy udokumentowane rachunkami

Opis otrzymanego materiału (towaru) powinien zawierać: imię i nazwisko lub firmę i adres dostawcy, ilość, rodzaj, cenę jednostkową, wartość materiału lub towaru, datę przyjęcia i podpis osoby przyjmującej

Podstawa przyjęcia materiałów lub zakupionych towarów przed nadejściem rachunku

Specyfikacja dostawcy Podstawa przyjęcia zakupionych materiałów lub towarów, która może zastąpić opis otrzymanego materiału (towaru)

Paragony, które muszą zawierać: datę i pieczątkę wystawcy paragonu, ilość, cenę jednostkową, wartość zakupu, a na odwrocie: nazwisko podatnika lub nazwę jego zakładu, adres, rodzaj (nazwę) zakupionego towaru

Zakupy w jednostkach handlu detalicznego materiałów, środków czystości i bhp, materiałów biurowych, wyposażenia

Paragony, dowody kasowe zawierające elementy

Zakup paliwa i olejów za granicą

59

podane wyżejPrzesunięcia (przerzuty) towarów handlowych i materiałów podstawowych między zakładami należącymi do podatnika

Dowody przesunięć (dowody wewnętrzne) zawierające: liczbę porządkową wpisu, datę przesunięcia, nazwę towarów lub materiałów, ich ilość, cenę zakupu, wartość

Źródło: T.Kiziukiewicz, K.Sawicki „Rachunkowość małych firm”, Wyd.PWE Warszawa 1998r., str. 66-68

Miesięczne zamknięcie księgi

Po zakończeniu miesiąca wpisy dokonane w danym miesiącu należy podkreślić,

a danie z kolumn 7-15 zsumować. Wynikłe z podsumowania kwoty należy

podkreślić.

Podatnik, w zależności od swojej decyzji może pod podsumowaniem danego

miesiąca wpisać w poszczególnych kolumnach sumy od początku roku do

miesiąca poprzedzającego dany miesiąc i w kolejnej pozycji wpisać w

poszczególnych kolumnach sumę od początku roku.

W przypadku prowadzenia księgi za pomocą komputera po zakończeniu

miesiąca należy sporządzić wydruk komputerowy zawierający podsumowanie

zapisów za dany miesiąc i wpisać do odpowiednich kolumn księgi sumy

miesięczne wynikające z tego wydruku.

(1) J.Kulicki „ Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str.119

60

Roczne zamknięcie księgi.

Elementy składające się na roczne zamknięcie księgi: (1)

- inwentaryzacja, czyli spis z natury towarów

- roczne podsumowanie kolumn księgi

- ustalenie dochodu z prowadzonej działalności

Inwentaryzacja, czyli spis poszczególnych składników majątku, jest jedną z

form kontroli wewnętrznej przedsiębiorstwa mającą na celu sprawdzenie i

skorygowanie ewidencyjnych stanów środków gospodarczych. Jej rola jest taka

sama zarówno w przedsiębiorstwach państwowych, jak i w prywatnych,

spółkach i firmach jednoosobowych.

Obowiązek jej przeprowadzenia ciąży na wszystkich podmiotach prowadzących

bądź to podatkową księgę przychodów i rozchodów, bądź to księgi rachunkowe.

Obowiązek ten nie powinien być traktowany jako zło konieczne.

Inwentaryzacja stanowi bowiem, pod warunkiem przeprowadzenia jej w sposób

rzetelny i kompetentny, doskonałe źródło informacji dla kierownictwa zakładu

(właściciela firmy). Pozwala zarówno ustalić faktyczny stan majątku

przedsiębiorstwa, jak i jego przydatność. Jej wyniki mogą zostać wykorzystane

do usprawnienia w przyszłości gospodarowania majątkiem zakładu,

skuteczniejszego planowania terminów zakupów materiałów (towarów), czy

realnej oceny poniesionych strat lub uzyskanych korzyści.

(1) J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 120

61

Przeprowadzona inwentaryzacja pozwala na ustalenie faktycznego wyniku

finansowego, a co za tym idzie dokonanie prawidłowych rozliczeń z urzędem

skarbowym.(2)

Zgodnie z przepisami w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i

rozchodów spis z natury powinien być przeprowadzony:

- przed zaprowadzeniem podatkowej księgi przychodów i rozchodów

- na koniec każdego roku podatkowego

- w razie zmiany, przystąpienia i ustąpienia wspólnika spółki cywilnej osób

fizycznych

- w razie zmiany proporcji udziałów wspólników spółki cywilnej

- w razie likwidacji działalności gospodarczej

- gdy jego przeprowadzenie zarządził urząd skarbowy

Spisem należy objąć towary, którymi w rozumieniu przepisów o podatkowej

księdze przychodów i rozchodów są towary handlowe, materiały podstawowe i

pomocnicze, półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe, braki i odpadki oraz

materiały przyjęte od zamawiających do przerobu lub obróbki.

Spis z natury towarów powinien obejmować również:

- towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia

spisu poza zakładem podatnika

- towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika ( nie podlegają one

wycenia – wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z

podaniem, czyją stanowią własność)

- wyposażenie- w razie likwidacji działalności

- nie sprzedane wartości dewizowe w przypadku działalności w zakresie kupna

i sprzedaży wartości dewizowych

(2) J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 126

62

- rzeczy zastawione pod udzielone pożyczki- w przypadku działalności

polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw

- nie zużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według

gatunków z podziałem na grupy- w przypadku prowadzenia działów

specjalnych produkcji rolnej

Sporządzony spis powinien być wpisany do księgi podatkowej. Podlega

wpisaniu również gdy osoby prowadzące działalność gospodarczą sporządzają

go za okresy miesięczne. Powinien być wpisany według poszczególnych

rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie

spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych

jego składników. Zestawienie to powinno być przechowywane łącznie z księgą.

(3)

Spis z natury powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz

zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie.

Powinien zawierać co najmniej następujące dane:

- imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy)

- datę sporządzenia spisu

- numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury

- szczegółowe określenie towaru

- jednostkę miary

- ilość stwierdzoną w czasie spisu

- cenę w złotych i groszach za jednostkę miary

- łączną wartość spisu z natury

- klauzulę „Spis zakończono na pozycji...”

- podpisy osób sporządzających spis

- podpis właściciela zakładu (wspólników)

O zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na dzień 1-go

(3) B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów „ Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000r. str. 73-75

63

stycznia, 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej

podatnicy są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej właściwy urząd

skarbowy w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego

spisu.(4)

Spis z natury podlega wycenie, która musi być dokonana najpóźniej w terminie

14 dni od daty sporządzenia spisu.

Materiały i towary handlowe objęte spisem wycenia się według cen zakupu lub

nabycia. Półwyroby, półfabrykaty, wyroby gotowe i braki własnej produkcji

wycenia się według kosztów wytworzenia, o odpadki użytkowe, które w toku

działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według

wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do

dalszego użytkowania.

Produkcja nie zakończona w działalności usługowej i budowlano-montażowej

jest wyceniana na poziomie kosztów wytworzenia, przy czym nie może to być

kwota niższa od wartości materiałów bezpośrednich zużytych do tej produkcji.

Produkcja zwierzęca jest wyceniana według cen rynkowych z dnia spisu

zgodnie z gatunkiem, grupą i wagą zwierząt.

Spis z natury sporządzony na dzień likwidacji działalności podlega wycenie

według cen zakupu.(5)

Spis z natury przeprowadzony na koniec roku podatkowego jest jednocześnie

spisem na początek przyszłego roku podatkowego.

(4) Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 1999r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów ( Dz.U.z 1999r. Nr 105 , poz. 1199 par. 28)

(5) Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 1999r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów ( Dz.U.z 1999r. Nr 105 , poz. 1199 par. 29)

64

Roczne podsumowanie kolumn księgi

Roczne podsumowanie kolumn księgi należy sporządzić w sytuacji, gdy nie

dokonuje się podsumowania kolejnych miesięcy narastająco od początku roku.

W takim przypadku należy sporządzić na oddzielnej karcie w księdze

zestawienie roczne zapisów miesięcznych z poszczególnych kolumn księgi. (1)

Ustalenie dochodu z prowadzonej działalności.

Jednostki prowadzące podatkową księgę przychodów i rozchodów zobowiązane

są do ustalenia po zakończeniu roku osiągniętego dochodu lub poniesionej

straty.

W celu ustalenia dochodu (straty) należy na oddzielnej karcie księgi:

- ustalić wartość osiągniętego w roku podatkowym przychodu

- ustalić wartość poniesionych w roku podatkowym kosztów uzyskania.

Koszty te ustala się w następujący sposób:

1.od wartości spisu z natury na początek roku podatkowego lub na dzień

rozpoczęcia działalności gospodarczej, jeżeli działalność rozpoczęta została

w trakcie roku podatkowego, należy doliczyć wartość zakupu towarów

handlowych (materiałów) z kolumn 10 i 11, a następnie pomniejszyć o

wartość spisu z natury sporządzonego na koniec roku podatkowego (kwota

rozliczenia remanentowego)

2.kwotę wynikającą z rozliczenia remanentowego należy powiększyć o

(1) J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 120

65

kwotę z kolumny 15 (pozostałe wydatki) oraz pomniejszyć o wartość

wynagrodzeń w naturze w tej części, w której wydatki (koszty) związane z

wynagrodzeniami w naturze zostały zaksięgowane w innych kolumnach

księgi

- wartość osiągniętego przychodu pomniejszyć o koszty jego uzyskania (1)

Różnica miedzy przychodem a kosztami jego uzyskania wyraża dochód z

działalności gospodarczej, który jest podstawą opodatkowania. W ciągu roku

dochód jest podstawą ustalania miesięcznych zaliczek podatku dochodowego,

przy czym przy miesięcznym ustalaniu dochodu nie muszą występować stany

wynikające ze spisu z natury. Nie ma bowiem obowiązku jego comiesięcznego

przeprowadzania.

Miesięczne zaliczki podatku za okres od stycznia do listopada muszą zostać

wpłacone do 20 dnia następnego miesiąca. Zaliczkę za grudzień wpłaca się w

wysokości zaliczki za listopad w terminie do 20 grudnia. Jednocześnie w

omówionych terminach w urzędzie skarbowym muszą być złożone deklaracje o

wysokości dochodu osiągniętego od początku roku.

Po zakończeniu roku podatnicy muszą dostarczyć urzędom skarbowym zeznania

o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej straty w roku podatkowym.

Zeznania powinny być przedłożone do 30 kwietnia następnego roku. Na ich

podstawie należy ustalić, czy występuje różnica między podatkiem należnym za

dany rok a sumą przekazanych zaliczek. Jeżeli należny podatek za rok jest

większy, należy wpłacić brakującą kwotę. (2)

(1) J.Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 120 i 125(2) T. Kiziukiewicz K.Sawicki „ Rachunkowość małych firm”, Wyd. PWE, Warszawa 1998r. str. 78-83

66

III. Podatkowa księga przychodów i rozchodów w firmie „ Marad ”.

Biuro Rachunkowe „ Marad” dokonuje rozliczeń z budżetem państwa z tytułu

przychodów na zasadach ogólnych. Ta forma opodatkowania pozwala firmie na

największą minimalizację opłacanego podatku dochodowego. Decydując się na

tą formę rozliczania, wspólnicy mieli na uwadze fakt, że pozwoli to na

skorzystanie z większości ulg podatkowych oraz możliwe będzie odliczanie

poniesionych kosztów z tytułu uzyskania przychodów. Możliwość odliczania

kosztów jest bardzo ważna dla firmy „Marad ”, ponieważ w swojej działalności

wykorzystuje kosztowny sprzęt, materiały oraz pomoce dydaktyczne.

Uwzględnienie tych kosztów przy obliczaniu dochodu jest więc bardzo

korzystne dla firmy. Prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów

daje więc firmie „Marad” możliwość sprawniejszego funkcjonowania i

szybszego rozwoju, w porównaniu do innych form opodatkowania.

W celu określenia czy firma funkcjonuje prawidłowo, należy określić czy

przynosi ona dochód, zysk. W tym celu należy porównać przychody i koszty.

Przychody są to wpływy z tytułu sprzedaży wyrobów bądź towarów lub usług

wyrażone w jednostkach pieniężnych. Koszty są to wydatki ponoszone w celu

uzyskania tego przychodu np. wykonania usługi, czy też wytworzenia wyrobu.

Różnica między przychodami a kosztami daje wynik finansowy, zaś

dokonywane zestawienia i obliczenia nazywane są przeprowadzaniem rachunku

nakładów i wyników firmy. (1)

Z uwagi na to, iż firma „Marad” prowadzi podatkową księgę przychodów, ciąży

na niej obowiązek ewidencjonowania przychodów, jak i kosztów. Ich struktura

uzależniona jest od rodzaju i specyfiki prowadzonej działalności. Ustawa ściśle

(1) S. Skowroński „ Mały biznes czyli przedsiębiorczość na własną rękę ” Wyd. INFOR, Warszawa 1998r. str. 60

67

określa zasady zaliczania poszczególnych wpływów i wydatków do przychodów

i kosztów oraz sposób ich ewidencjonowania. Zasady ewidencjonowania

uzależnione są od tego, czy podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i

usług. Biuro Rachunkowe „Marad” jest zwolnione podmiotowo z podatku VAT.

1. Ewidencjonowanie przychodów

Do przychodów osiąganych z działalności gospodarczej nie zaliczmy : (1)

- pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i

usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a

także otrzymanych pożyczek i kredytów oraz zwróconych pożyczek, z

wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek

- kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym

również od udzielanych pożyczek, a także kwot należnych, lecz nie

otrzymanych, z tytułu wykonywania wolnego zawodu

- zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących

dochody budżetu państwa albo budżetu gmin, nie zaliczonych do kosztów

uzyskania przychodów

- zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania

przychodów

- odsetek otrzymanych z związku ze zwrotem nadpłaconych zobowiązań

podatkowych i innych należności budżetowych, a także oprocentowania

zwrotu różnicy podatku VAT

- przychodów zwiększających zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

- umorzonych zobowiązań, w tym także umorzonych pożyczek, związanych z

postępowaniem układowym(1) na podstawie art. 14 ust. 3 i4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku ( Dz.U. Nr 90, poz. 416 ze

zmianami )

68

- otrzymanych zwrotów podatku VAT oraz różnicy podatku VAT

- części przychodów stanowiących spłatę wartości przedmiotu najmu,

dzierżawy lub leasingu

Biuro Rachunkowe „Marad” prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług

podatkowych. Zakres świadczonych usług obejmuje prowadzenie podatkowej

księgi przychodów i rozchodów, ryczałtu ewidencjonowanego, ewidencji VAT-

owskich, pełnej rachunkowości oraz „spraw pracowniczych”.

Firma jest podmiotowo zwolniona z podatku od towarów i usług. Pani

Mieczysława Majda- jeden ze wspólników, posiada świadectwo kwalifikacyjne

Ministerstwa Finansów uprawniające do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Przychodem w firmie „Marad”, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym

od osób fizycznych, będzie pełna kwota należności za świadczoną usługę.

Natomiast dla podatników podatku od towarów i usług przychodem będzie

kwota należna za sprzedany towar lub rzeczowy składnik majątku trwałego, czy

też za wykonaną usługę, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług.

(2)

Kwota uzyskanego przychodu podlega wpisaniu do odpowiednich rubryk księgi

podatkowej. Wpisów dokonuje się do kolumny nr 7 lub 8, w zależności od

rodzaju przychodu. Natomiast w kolumnie nr 9 wpisuje się łączną sumę

przychodu wynikającą z tych kolumn.

W firmie „Marad” zapisów dokonuje się na podstawie wystawianych

rachunków oraz prowadzonej ewidencji sprzedaży bezrachunkowej.

Przykład zapisu przychodu w księdze rachunkowej na podstawie wystawionego

rachunku :(2) na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku

( Dz.U. Nr 90, poz. 416 ze zmianami )

69

Biuro Rachunkowe „ Marad ” w dniu 07.01.1999 roku wykonała usługę na rzecz

firmy H & P Consulting. Został wystawiony rachunek na sumę 450,00

PLN. Jest to kwota należna firmie „Marad” za wykonanie usługi.

Zapisu wyżej wymienionej sumy należy dokonać w kolumnie nr 7 oraz

powtórzyć w kolumnie nr 9.

Do przychodów z działalności gospodarczej, oprócz przychodów ze sprzedaży

towarów i usług, zalicza się również : (3)

- otrzymane odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach

bankowych otrzymywanych w związku z prowadzoną działalnością

gospodarczą. Firma "„Marad" nie posiada rachunku bankowego.

- otrzymywane dotacje przedmiotowe, którymi są dopłaty Skarbu Państwa do

określonych cen wyrobów i usług. W przypadku osiągnięcia takiego

przychodu, należy dokonać zapisu w kolumnach 8 i 9. Firma „Marad” nie

otrzymuje takich dotacji.

- otrzymane kary umowne- należy je księgować w kolumnach 8 i 9. W

omawianej firmie nie uzyskano dotychczas przychodu z tytułu kar

umownych.

- różnice kursowe- księgowane w przypadku różnicy powstałej w skutek

zmiany kursu walut. Przychodem jest różnica dotycząca sprzedaży towaru

lub wyrobu, natomiast kosztem różnica dotycząca wydatków na zakup

materiałów, towarów lub usług. Jeżeli różnica jest ujemna księguje się ją na

czerwono. W firmie „Marad” przypadki różnic dotychczas nie wystąpiły.

- przychody ze sprzedaży całości lub części składników majątku ( środków

trwałych, wyposażenia). Wpisów dokonuje się na podstawie wystawionego

rachunku lub faktury, czy też umowy kupna- sprzedaży dotyczącej sprzedaży

składników majątku, natomiast w pozostałych wypadkach- na podstawie not

(3) J.Kulicki „ Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodow” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1999r. str. 177-185

70

lub innych właściwych dowodów księgowych. Firma „Marad” osiągnęła

w dniu 19.05.1999r. przychód ze sprzedaży składnika majątku firmy, jakim

był używany telefon komórkowy.

Księgowanie przychodów ukazane jest w aneksie na str. 107

2. Ewidencjonowanie kosztów

W działalności gospodarczej dąży się do maksymalnego ograniczenia

ponoszonych kosztów, ponieważ pomniejszają one dochód uzyskiwany z

działalności. Ważne jest, które z ponoszonych wydatków stanowią koszt

uzyskania przychodu. Każdy rodzaj działalności wiąże się z ponoszeniem

kosztów.

Kosztem uzyskania przychodu nie są : (1)

- wydatki na nabycie gruntu i prawa wieczystego użytkowania gruntu, z

wyjątkiem rocznych opłat za jego użytkowanie oraz wydatki na nabycie lub

wytworzenie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli

podlegają one odpisom amortyzacyjnym. Wydatki te są po zaktualizowaniu i

pomniejszeniu o również zaktualizowane odpisy amortyzacyjne, kosztami

uzyskania przychodu w przypadku ich dalszej odsprzedaży, bez względu na

czas ich poniesienia oraz gdy sprzedaż nieruchomości praw jest przedmiotem

działalności gospodarczej.

- opłaty dodatkowe za nie zagospodarowanie dzierżawionych gruntów w

terminie ustawowym

(1) na podstawie przepisów zawartych w art. 23 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku ( Dz.U. z 1993r. Nr 90 , poz. 416 ze zmianami )

71

- raty i inne opłaty leasingowe w części zawierającej w sobie wartość

przedmiotu leasingu, jeżeli zalicza się go do składników majątku trwałego

leasigobiorcy już w trakcie trwania umowy. W przypadku gdy umowa tego

nie określa, tę część raty ustala się proporcjonalnie do okresów trwania

umowy. Dotyczy to leasingu kapitałowego, gdy jest się leasigobiorcą.

Oznacza to, że kosztem jest tylko część raty leasingowej zawierająca opłaty

manipulacyjne, zysk leasingodawcy i odsetki. Pozostałą część odlicza się w

postaci odpisów amortyzacyjnych. Do innych opłat leasingowych zaliczamy

między innymi opłaty dzierżawne, najmu, użyczenia.

- straty w środkach trwałych i obrotowych w części pokrytej amortyzacją i

odszkodowaniem, powstałych np. w wyniku kradzieży, czy też pożaru.

- wydatki na remont, modernizację lub przebudowę środka trwałego, które

pozwalają na przeszacowanie jego wartości i tym samym zwiększenie kwot

odpisów amortyzacyjnych. Wydatki te są kosztem uzyskania przychodu,

kiedy nie powodują wzrostu wartości początkowej.

- straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków

trwałych, jeśli likwiduje się je jako nieprzydatne, ze względu na zmianę

rodzaju działalności lub zmianę technologii ( gdy są nadal sprawne )

- wydatki ponoszone przez leasingodawcę na nabycie lub wytworzenie praw

majątkowych lub przedmiotów leasingu, ale tylko wtedy, gdy zgodnie z

umową będzie to środek trwały leasingobiorcy. W przeciwnym wypadku

wydatki te są kosztami leasingodawcy- w leasingu operacyjnym,

odliczanymi w postaci odpisów amortyzacyjnych

- odpisy amortyzacyjne od tej części wartości środka trwałego, która została

już odliczona od podstawy opodatkowania. Może to wystąpić w przypadku,

kiedy dokonano wpisu do kosztów uzyskania przychodu w ramach umowy

leasingowej lub odliczona w ramach ulg inwestycyjnych

72

- odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia będącego środkiem trwałym

samochodu osobowego lub innego samochodu o ładowności do 500 kg, od

części jego wartości przekraczającej równowartość 10 000 ECU. Wartość

jest to koszt nabycia lub wytworzenia ; ustala się ją w dniu odprawy celnej,

kupna w kraju lub przekazania do użytku pojazdu wytworzonego we własnej

firmie, według kursu sprzedaży walut NBP.

- wydatki poniesione na zakup wyposażenia, o ile zostanie stwierdzone, że

służą one nie firmie, a celom osobistym właściciela, pracowników lub innych

osób, lub bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą firmy

- wydatki z tytułu używania dla potrzeb firmy nie wprowadzonego do

ewidencji środków trwałych samochodu osobowego lub innego samochodu o

ładowności do 500 kg, w części przekraczającej kwotę wynikającą z

przemnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu przez

aktualną stawkę za jeden km, pomniejszoną o wysokość odpisów z tytułu

zużycia oraz o koszty utrzymania i eksploatacji samochodu zaliczone już do

kosztów uzyskania przychodu, w przypadku kiedy koszty te bez uzasadnienia

zostały wpisane do księgi

- składki na ubezpieczenie wcześniej omówionych samochodów w części

odpowiadającej ich wartości powyżej 10 000 ECU w proporcji do wartości

samochodu przyjętej w ubezpieczeniu. Wyliczenia dokonuje się w

następujący sposób : składka ubezpieczeniowa x 10 000 ECU : wartość

ubezpieczeniowa = koszt ubezpieczenia pojazdu

- straty powstałe w wyniku utraty lub likwidacji samochodu oraz koszty

remontów powypadkowych, jeśli nie zostały one objęte ubezpieczeniem

dobrowolnym

- koszt jazd lokalnych samochodem własnym pracownika, w części

przekraczającej przyznany ryczałt lub w wysokości przekraczającej stawkę

za jeden kilometr przebiegu, gdzie pracownik jest zobowiązany do

prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, comiesięcznie poświadczanej

73

przez pracodawcę. W przypadku braku takiej ewidencji wydatki te nie są

uznawane za koszt uzyskania przychodu.

- koszt podróży służbowej pracownika :

a) jazdy własnym samochodem, w części przekraczającej kwotę obliczoną dla

faktycznie przejechanej liczby kilometrów

b) całej podróży, gdy brak jest udokumentowania delegacją służbową

- odsetki za zwłokę za nieterminowe wpłaty podatków, opłat skarbowych,

obowiązujących składek

- darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju, jednak te do wysokości 10% i 15%

nie są zaliczane do kosztów, ale zalicza się je do grupy odliczeń od dochodu

- składki na rzecz organizacji, do których właściciel lub firma nie muszą

obligatoryjnie należeć, z wyłączeniem organizacji pracodawców, do

wysokości określonej przez Radę Ministrów

- odpisy i wpłaty na tworzone przez firmę fundusze, chyba że obowiązek lub

możliwość ich tworzenia i finansowania określą odrębne ustawy. Dotyczy to

kwot odpisów podstawowych.

- podatek dochodowy, od spadków i darowizn, a także akcyzowy od

nadmiernych i zawinionych ubytków produktów

- koszty egzekucyjne, grzywny, kary, opłaty i odsetki od nich, wynikłe z

postępowania karnego, karno-skarbowego, administracyjnego, a także opłaty

sankcyjne, które zgodnie z odrębnymi przepisami podlegają wpłacie do

budżetu państwa lub gminy

- wydatki poniesione na spłatę pożyczek, kredytów- w tym wypadku w koszty

ujmuje się skapitalizowane, tylko faktycznie zapłacone odsetki- nawet karne;

spłatę innych zobowiązań np. udzielonych poręczeń ; umorzenie kapitałów

pozostających w związku z utworzeniem, powiększeniem lub ulepszeniem

źródła przychodów

- odsetki, prowizje i różnice kursowe od kredytów, zwiększające koszt

inwestycji w okresie jej realizacji

74

- odsetki od własnego kapitału zainwestowanego w firmę

- naliczone, lecz nie zapłacone lub umorzone odsetki od zobowiązań,

kredytów

- wierzytelności umorzone, z wyłączeniem tych, które uprzednio zostały

zaksięgowane jako przychody należne

- wierzytelności odpisane jako przedawnione, to znaczy takie, przy których

zaniedbano wykorzystania wszelkich dostępnych środków prawnych dla ich

ściągnięcia

- wierzytelności odpisane jako nieściągalne, z wyjątkiem tych, które uprzednio

zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została

uprawdopodobniona

- kary umowne, które zostały zapłacone z tytułu VAT wyrobów firmy,

wykonanych robót i usług oraz kary za zwłokę w dostarczaniu towarów

wolnych od VAT albo za zwłokę w usunięciu VAT towarów i usług

- straty z tytułu sprzedaży wierzytelności np. sprzedaż długu, o ile zostały

poprzednio zarachowane jako przychód należny

- udzielone przez firmę pożyczki, w tym również te stracone

- poniesione koszty zaniechanych inwestycji

- umorzone pożyczki udzielone przez firmę, jeżeli nie jest to związane z

postępowaniem ugodowym lub układowym

- rezerwy tworzone na pokrycie wierzytelności, których nieściągalność została

uprawdopodobniona, z wyjątkiem tych które uprzednio zostały zarachowane

jako przychody należne

- inne rezerwy niż wymienione wcześniej, jeżeli obowiązek ich tworzenia nie

wynika z odrębnych ustaw

- jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadków przy pracy lub chorób

zawodowych pracowników firmy i dodatkowa składka ubezpieczeniowa za

stwierdzone pogorszenie warunków pracy

75

- koszty utrzymania zakładowych obiektów socjalnych, w części pokrytej ze

środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

- koszty uzyskania od przychodów ze źródeł krajowych i zagranicznych, z

których dochody nie podlegają opodatkowaniu lub są zwolnione z podatków

- wydatki ze środków zakładowego funduszu socjalnego oraz odpisy i wpłaty

na ten fundusz, chyba że obowiązek taki wynika z odrębnych przepisów

- wydatki na nabycie wkładów, udziałów w spółdzielniach i spółkach, akcji i

innych papierów wartościowych albo jednostek uczestnictwa w funduszu

powierniczym, świadectw udziałowych narodowych funduszy

inwestycyjnych oraz dopłat wnoszonych do spółek prawa handlowego.

Wydatki te staną się kosztami uzyskania przychodu w chwili ich dalszej

odsprzedaży.

- składki na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy i inne fundusze celowe

utworzone na podstawie odrębnych ustaw, od nagród i premii, które zostały

wypłacone załodze gotówką lub w papierach wartościowych z dochodu

firmy, już po opodatkowaniu

- podatek VAT : wyjątkowo zalicza się do kosztów podatek naliczony :

a) jeżeli podatnik jest zwolniony z VAT

b) jeżeli nabyto towary i usługi do wytworzenia lub odsprzedaży towarów lub

świadczenia usług zwolnionych od VAT

c) od zakupów towarów i usług, w części związanej ze sprzedażą zwolnioną,

chyba, że jest to środek trwały i niedoliczona część VAT-u podwyższa

wartość środka trwałego

Natomiast podatek należny VAT :

a) w przypadku importu usług, z wyłączeniem usług transportowych

b) w przypadku przekazania przez firmę towarów i świadczenia usług na

potrzeby reprezentacji i reklamy

- wpłaty, o których mowa w art. 4 ust. 1 i art. 6 ust. 2 ustawy z 9 maja 1991

roku o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (2)

76

(2) Dz.U. nR 46, Nr 80 i Nr 110 1991r., Nr 21 z 1992r. oraz Nr 28 z 1993r.

- kwoty dodatkowe, które zgodnie z przepisami o cenach podlegają wpłaceniu

do budżetu państwa

- kwoty podwyższające podstawową opłatę eksploatacyjną za wydobycie

kopalin

- strat powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat, zaliczkę w związku

z niewykonaniem umowy

- wartość akcji lub udziałów w spółce albo wkładów w spółdzielni, objętych

lub nabytych w zamian za wkład niepieniężny. W razie ich zbycia, kosztem

ich nabycia ustalonym na dzień objęcia lub nabycia, są zaktualizowane

wydatki na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie składników majątku

stanowiących wkład niepieniężny pomniejszone o odpisy amortyzacyjne

dokonane przed wniesieniem wkładu i zaliczone do kosztów uzyskania

przychodów

- wydatków związanych z przychodami zwolnionymi od podatku

dochodowego

- koszty reprezentacji i reklamy objęte limitem w części przekraczającej 0,25%

przychodu. Reklama emitowana przez środki masowego przekazu i

publicznie nie podlega temu limitowi.

- Składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych

umów ubezpieczeniowych na jego pracowników, jeżeli uprawnionym do

otrzymania świadczenia nie jest pracodawca, a umowa przez pięć następnych

lat wyklucza:

a) wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie

b) wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy

c) możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy

d) wartość pracy własnej- w przypadku spółki istnieje możliwość podpisania

umowy o pracę między spółką a jej współwłaścicielem- można wtedy

77

wynagrodzenia zaliczać do kosztów firmy; wartości pracy małżonka i

małoletnich dzieci (3)

W pozarolniczej działalności gospodarczej, w prowadzeniu działów specjalnych

produkcji rolnej, w działalności agencyjnej oraz w zakresie wykonywania

wolnego zawodu kosztami uzyskania przychodów są przede wszystkim :

1. Koszty zużytych w trakcie działalności gospodarczej surowców, materiałów,

półwyrobów i wyrobów gotowych obcej produkcji, natomiast w przypadku

handlu zalicza się jeszcze koszty zakupu towarów przeznaczonych do

sprzedaży.

Koszty poniesione w walutach obcych liczone są według średniego kursu NBP

w dniu ich poniesienia.

Po przeprowadzeniu spisu z natury oblicza się je następująco :

Remanent początkowy + koszty zawarte w kolumnie numer 10 + koszty

uboczne – remanent końcowy

Biuro Rachunkowe „Marad” w kolumnie nr 10 przeznaczonej do wpisywania

zakupów towarów handlowych i materiałów według cen zakupu nie księguje ani

wartości zakupionych materiałów, surowców oraz wyrobów obcej produkcji ,

ponieważ przy świadczonych usługach nie dokonuje ich zakupu.

2. Koszty uboczne zakupu zapisuje się w podatkowej księdze przychodów i

rozchodów w kolumnie nr 11. W firmie „Marad” księguje się tu koszty

związane z usługami firmy przewozowej Servisco, dostarczającej niekiedy

zamawiane materiały dydaktyczne, czy też urządzenia elektroniczne.

(3) W.J. Markowski „ ABC small business”u ”, Wyd. Markus s.c. ,Łódź 1998 r., str. 80-85

78

3. Do kolumny nr 12, przeznaczonej na księgowanie wydatków poniesionych

na koszty reprezentacji i reklamy wpisuje się wartości ponoszone na reklamę

i reprezentację firmy. Koszty te objęte są limitem 0,25% rocznego

przychodu. Nie wszystkie wydatki ponoszone na reklamę i reprezentację są

kosztami uzyskania przychodu. Nie są nimi koszty reprezentacji i reklamy w

części przekraczającej omówiony wyżej limit, chyba że reklama

przekazywana jest przez środki masowego przekazu lub publicznie w inny

sposób.

Generalną zasadą jest fakt, że charakter wydatków ponoszonych na reklamę i

reprezentację powinien być związany z prowadzoną działalnością, a wydatki

na to poniesione powinny wpływać na osiągnięcie lub zwiększenie

przychodu podatnika. Zasada ta dotyczy zarówno wydatków ponoszonych na

reklamę publiczną jak i niepubliczną.

Za reklamę uważa się „ rozpowszechnianie informacji o danym towarze w

celu zwrócenia na niego uwagi i zachęcenia do zakupu” (4)

Do wydatków objętych limitem 0,25% rocznego przychodu zaliczamy :

- koszty usług gastronomicznych dla klientów firmy, uczestników konferencji,

przyjęć i posiedzeń

- przyjmowanie i utrzymywanie delegacji kontrahentów krajowych i

zagranicznych oraz koszty organizacji przyjęć i imprez organizowanych na

rzecz delegacji, w tym koszt hotelu, przejazdów itp.

- koszt ulotek reklamowych, katalogów

- upominki i nagrody wręczane w ramach reprezentacji firmy oraz degustacja

produktów

- organizowanie imprez artystycznych z okazji uroczystości, zakup kwiatów

do dekoracji pomieszczeń lub wręczania ich określonym osobom

(4) Biuletyn Informacyjny dla służb ekonomiczno – finansowych Nr 1 z 1 stycznia 1999 roku, Wyd. Zakład Doradztwa i Organizacji, Gorzów Wlkp. 1999r. str. 45

79

- koszty udziału w imprezach targowych, reklamowych, giełdach, imprezach

sportowych, w tym również obsługa, przewóz i ubezpieczenie eksponatów,

likwidacja stanowisk. Dotyczy to np. imprez, na które przyjeżdżają

specjaliści zajmujący się daną dziedziną, do których wysyłane są imienne

zaproszenia na daną imprezę.

- zakupy zastawy stołowej, artykułów dekoracyjnych, kawy, herbaty, napoi

itp. – przeznaczonych na cele reprezentacyjne

W przypadku przekroczenia omówionego wcześniej limitu, nadwyżka nad nim

nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.

Zapisów dokonuje się na podstawie faktur oraz rachunków.

W przypadku gdy firma przeznacza pewną ilość zakupionych towarów

handlowych na upominki i nagrody , należy to odnotować w księdze poprzez

dokonanie w kolumnie nr 10 ujemnego zapisu wartości przeznaczonych rzeczy

według ich cen zakupu oraz zaksięgowanie ze znakiem plus tej wartości do

kolumny nr 12. Jeżeli są to wyroby firmy, to należy wyksięgować wartość

zużytych do ich wyprodukowania materiałów z kolumny nr 10, a zaksięgować tą

wartość w kolumnę nr 12.

Podatnicy podatku od towarów i usług odliczają figurujący w fakturach VAT

podatek naliczony w całości, niezależnie od tego, czy wydatek mieści się w

omówionym limicie, czy też pokrywany jest z zysku. Prawo odliczenia podatku

nie przysługuje od niektórych kosztów poniesionych na reprezentację i reklamę,

a określonych w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999

roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów

i usług oraz podatku akcyzowym ( Dz. U. Nr 109, poz. 1245).

Firma „Marad” ponosi następujące koszty reprezentacji i reklamy :

- wydatki ponoszone na podjęcie klientów, kontrahentów np. zakup kawy,

herbaty itp.

- koszty upominków służących reprezentacji np. kalendarzyki, wizytówki itp.

80

- koszty związane z wytworzeniem i wysyłką reklamy skierowanej do

potencjalnego klienta np. listy ofertowe

4.W kolumnie nr 13 księguje się koszty związane z wypłacanymi

wynagrodzeniami zatrudnianych pracowników. Omawiana firma nie zatrudnia

pracowników na umowę o pracę. Zatrudniani są okresowo pracownicy na

podstawie umowy zlecenia. W kolumnie tej należy także zaksięgować

ewentualne koszty rzeczowych świadczeń okolicznościowych, takich jak paczki,

bony towarowe. Księguje się również ewentualne wynagrodzenie w naturze,

którym może być wykonanie rocznego rozliczenia pracownika.

5.Pozostałe koszty wpisywane są do kolumny nr 14 księgi przychodów i

rozchodów. Dotyczy to kosztów poniesionych w celu uzyskania przychodu w

danym roku podatkowym, nawet tych które w sposób pośredni związane są z

uzyskaniem tego przychodu. Szczegółowe omówienie kosztów wpisywanych do

tej kolumny jest mocno utrudnione ze względu na ich dużą ilość oraz ciągłe

zmiany i nowości.

Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu

osiągnięcia przychodów z wyłączeniem kosztów wymienionych w art. 23 ust. 1

ustawy. (5)

(5) na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku ( Dz.U. z 1993r. )

81

3. Pozostałe koszty związane z działalnością firmy „Marad”

1. Amortyzacja środków trwałych jest jednym z podstawowych kosztów

kwalifikowanych do kolumny nr 14. Następujące składniki majątku trwałego

firmy są środkami trwałymi :

- nieruchomości, do których zalicza się grunty, budowle i budynki, w tym

także lokale będące odrębną własnością

- maszyny, urządzenia i środki transportu

- pozostałe przedmioty

o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż jeden rok, które są

wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez

niego działalnością gospodarczą lub oddane do używania na podstawie umowy

najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze.

Ponadto do środków trwałych zalicza się :

- budynki i budowle wybudowane na gruncie nie będącym własnością

podatnika

- przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych

- środki trwałe nie stanowiące własności lub współwłasności podatnika,

wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzącą

działalnością gospodarczą na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej

umowy o podobnym charakterze, zawartej z właścicielem lub

współwłaścicielem tych środków

Za środki trwałe uznaje się wymienione wyżej przedmioty, które stanowią

własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym

zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania.

Przedmioty będące środkami trwałymi wpisuje się do ewidencji środków

trwałych, w której znajdują się :

- wartości niematerialne i prawne

82

- składniki majątkowe o wartości powyżej 2500 PLN i okresie użytkowania

powyżej jednego roku. Amortyzuje się je wpisując w koszty kwoty odpisów

amortyzacyjnych

- składniki majątkowe o wartości powyżej 2500 PLN i początkowo

przewidywanym okresie użytkowania do jednego roku, zaliczone wcześniej

do wyposażenia, których zakup został już zaewidencjonowany w koszty, a

które nadal będą użytkowane. Po upływie jednego roku wykreśla je się z

ewidencji wyposażenia oraz dokonuje korekty kosztów, poprzez

pomniejszenie ich o cenę nabycia lub koszt wytworzenia i powiększając o

równowartość odpisów amortyzacyjnych za okres dotychczasowego

użytkowania. Następnie wpisuje się je do ewidencji środków trwałych.

Amortyzację prowadzi się według zasad ogólnych.

W przypadku kiedy podatnik zadecyduje przed upływem jednego roku o

przesunięciu przedmiotu z ewidencji wyposażenia do ewidencji środków

trwałych, tok postępowania przedstawia się jak wyżej.

W odniesieniu do składników majątku o wartości poniżej 2500 PLN i okresie

użytkowania powyżej jednego roku, należy pamiętać, iż podatnik sam

decyduje czy wprowadzi je do ewidencji środków trwałych, czy też nie.

Przedmioty te , wpisane do ewidencji amortyzuje się jednorazowo, wpisując

w koszty pełną kwotę nabycia, w miesiącu przekazania ich do użytkowania,

albo w miesiącu następnym.

Odpisów amortyzacyjnych nie dokonuje się między innymi od :

- dzieł sztuki i eksponatów muzealnych, ponieważ ich cena rośnie

- budynków mieszkalnych, chyba, że podatnik zadecyduje inaczej

- gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntów

- środków trwałych i wartości niematerialnych nabytych nieodpłatnie, o ile

dochód ten zwolniony był od podatku dochodowego lub nabycie nie stanowi

przychodu w naturze

83

- składników majątkowych, z wyłączeniem nieruchomości, oddanych przez

podatnika do nieodpłatnego używania, za miesiące od tego dnia

- składników majątkowych, nabytych przed 1 stycznia 1995 roku, ale

zaliczonych do środków trwałych dopiero od tego dnia

- know – how wniesionego do spółki jako wkład niepieniężny

Do wartości niematerialnych i prawnych podlegających odpisom

amortyzacyjnym zaliczmy między innymi :

- koszty prac rozwojowych, pozytywnie zakończonych, wdrożonych do

produkcji, potwierdzonych dokumentami, że spodziewany zysk będzie od

nich wyższy

- programy komputerowe o przewidywanym okresie używania dłuższym niż

rok, wykorzystywane w firmie lub oddane na podstawie umowy dzierżawnej

- wartość firmy

- koszty organizacji i zgromadzenia kapitału zakładowego i spółki akcyjnej

- składniki majątkowe, prawa majątkowe i programy przejęte w leasing, jeżeli

zgodnie z odrębnymi przepisami, są środkiem trwałym firmy

- prawa majątkowe, do których zalicza się prawo wieczystego użytkowania

gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, autorskie prawa

majątkowe, licencje, prawa do projektów, wynalazków, patentów, znaków

towarowych oraz wzorów zdobniczych

Do wartości nowo nabytych środków trwałych dolicza się poniesione koszty

uboczne zakupu, cło, akcyzę, transport oraz instalację przedmiotu.

Okres amortyzacji firma ustala sama, jednak nie może być krótszy niż okresy

określone w ustawie w stosunku do poszczególnych środków trwałych.

(1) B. Michalczyk „ Podatkowa księga przychodów i rozchodów ” Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 2000 r., str 83-103

84

Ustalenie wartości początkowej

Za wartość początkową środka trwałego oraz wartości niematerialnych i

prawnych uznaję się :

- w razie odpłatnego nabycia – cenę ich nabycia

- w razie wytworzenia we własnym zakresie – koszt wytworzenia

- w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób-

wartość rynkową, chyba, że umowa określa wartość w niższej wysokości.

- w razie nabycia w formie wkładu niepieniężnego wniesionego przez

wspólnika – ustaloną przez podatnika na dzień wniesienia wkładu wartość

poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej (1)

Cena nabycia jest to cena z rachunku lub umowy kupna-sprzedaży powiększona

o koszty uboczne, do których zaliczamy cło, koszt montażu, transport,

ubezpieczenie w drodze.

Na koszt wytworzenia składają się ceny zużytego materiału, wynagrodzenia

pracowników, składki ZUS pracowników, wartość usług obcych oraz innych

poniesionych kosztów. Ponadto zalicza się koszty ogólne firmy, naliczane w

sposób procentowy. Nie zalicza się kosztów ogólnych zarządu i kosztów

sprzedaży.

W przypadku ulepszenia środków trwałych wartość początkową powiększa się o

sumę wydatków poniesionych na ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie

części składowych lub preferencyjnych, których jednostkowa cena nabycia

przekracza 1000 PLN. Środki trwałe uważa się za ulepszone jeżeli wydatki

poniesione na to powodują wzrost ich wartości użytkowej, w stosunku do ich

wartości przed ulepszeniem.

(1) B. Michalczyk „ Podatkowa księga przychodów i rozchodów” Wyd. Michalczyk i Prokop, Łódź 2000 r. str. 87-88

85

Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać miesięcznie, kwartalnie lub raz

na koniec roku.

Odpisy miesięczne dokonywane są od pierwszego dnia miesiąca następującego

po miesiącu, w którym rozpoczęto użytkowanie środka trwałego. Zakończenie

amortyzacji ma miejsce w ostatnim dniu miesiąca, w którym przedmiot został

sprzedany lub zlikwidowany albo w którym wartość dokonanych odpisów

zrównała się z jego wartością początkową.

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w wartości brutto. Przez wartość brutto

rozumie się, w tym przypadku wartość początkową, okresowo aktualizowaną,

ale bez podatku od towarów i usług, w przypadku płatników tego podatku.

Stawki amortyzacyjne dla poszczególnych środków trwałych ogłaszane są w

Wykazie Rocznych Stawek Amortyzacyjnych.

Istnieją dwie metody amortyzacji środków trwałych :

- liniowa

- degresywna

Amortyzacja liniowa polega na tym umownym przyjęciu, iż środki trwałe

zużywają się jednakowo w każdej jednostce czasu, bez względu na to, czy i w

jakim stopniu są one wykorzystywane w procesie produkcji lub wymiany, czy

też są nieczynne. Jest to tzw. Metoda amortyzacji równomiernej.

Metoda degresywna jest metodą amortyzacji nierównomiernej, w której zakłada

się, że zużycie środka trwałego kształtuje się różnie w poszczególnych okresach

ich użytkowania. Stosuje się ją zazwyczaj przy amortyzacji maszyn lub

urządzeń mających charakter produkcyjny.

W pierwszym roku używania środka trwałego amortyzacja obliczana jest od

jego wartości brutto według stawki podwyższonej współczynnikiem do 2,0 lub

w przypadku gmin zagrożonych bezrobociem strukturalnym do 3,0. W

następnych latach odpisy ustala się od wartości netto na początek roku. (2)

(2) T. Kiziukiewicz, K. Sawicki „ Rachunkowość małych firm „ Wyd. PWE, Warszawa 1998 r. str. 135-137

86

Biuro Rachunkowe „Marad” stosuje metodę liniową przy amortyzacji zestawu

komputerowego zakupionego w dniu 16.08.1998 roku.

Przykład :

Założenia :

- wartość początkowa środka trwałego wynosi 4 156 PLN , na dzień

16.12.1998 rok

- roczna stawka amortyzacyjna przy metodzie liniowej – 30%

Odpisy amortyzacyjne w poszczególnych latach kształtować się będą :

- w 1999 roku – 4 156 x 30% = 1246,80 PLN

- w 2000 roku - 4 156 x 30% = 1246,80 PLN

- w 2001 roku – 4 156 x 30% = 1246,80 PLN

- w 2002 roku - 4 156 x 30% : 12 m-cy x 4 m-ce = 415,60 PLN

Miesięczna rata amortyzacji wynosi 103,90 PLN.

Jej wartość wpisuje się do księgi przychodów i rozchodów na podstawie

dowodu księgowego sporządzonego w oparciu o prowadzoną ewidencję

środków trwałych.

2. Kosztem zaliczanym do pozostałych wydatków w firmie „Marad” jest także

zakup wyposażenia, jakim jest kserokopiarka. Wartość brutto jej nabycia

została wpisana jednorazowo do księgi przychodów i rozchodów w dniu

nabycia.

3. Rzeczowe składniki majątku nabywane w celu prowadzenia działalności o

wartości nie przekraczającej 1 000 PLN i dowolnym okresie użytkowania,

nie wymagają dodatkowego ewidencjonowania. Dokonuje się zapisu pełnej

wartości ich nabycia lub wytworzenia w księdze podatkowej w kolumnie 14.

Do składników tych zaliczamy sprzęt biurowy, aparaturę itp.

87

4. Opłaty za energię elektryczną oraz zakup węgla w proporcji wynikającej z

użytkowanego lokalu

5. Opłaty za telefon na podstawie bilingu

6. Wydatki związane z naprawą i konserwacją urządzeń

7. Koszty ubezpieczeń OC i NW oraz wydatki na zakup paliw, olei, części, w

związku z używaniem w działalności samochodu osobowego

8. Kwoty podatku od nieruchomości dotyczącego pomieszczeń

wykorzystywanych do celów prowadzenia działalności

9. Koszty związane z realizacją płatności, czyli koszty przekazów pocztowych

oraz prowizje od dokonywanych wpłat bankowych

10.Koszty prenumeraty fachowych czasopism

11.Zakup artykułów biurowych, opłaty skarbowe od zawieranych umów kupna-

sprzedaży oraz zakup znaczków pocztowych

12.Składki ZUS wspólników

13.Koszty reklamy i reprezentacji prowadzonej w sposób publiczny, czyli

skierowanej do ogóły potencjalnych klientów. Chodzi tu przede wszystkim o

reklamę radiową oraz prasową, a także o wszelkiego rodzaju działania

mające na celu umożliwienie ogółowi potencjalnych nabywców usług

zapoznanie się z zaletami przedmiotu reklamy. Zalicza się tu także wydatki

związane z rozlepianiem plakatów na tablicach reklamowych.

14.Wydatki na kawę, herbatę dla wspólników oraz środki ochrony

indywidualnej i środki czystości

Omówione powyżej koszty ewidencjonowane są w podatkowej księdze

przychodów i rozchodów w kolumnie nr 14, jako „Pozostałe wydatki” oraz w

kolumnie nr 15 , jako „ Razem wydatki”.

Przykłady tych księgowań przedstawiono w aneksie na stronach 107-108

88

4. Ustalenie dochodu z działalności gospodarczej w firmie

„Marad”

U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i

prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest

różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania

- powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i

początkowego towarów handlowych, materiałów podstawowych i

pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków –

jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu

początkowego, lub

- pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i

końcowego – jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa

Dochodem lub stratą ze sprzedaży składników majątku trwałego związanego z

prowadzoną działalnością jest różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze

sprzedaży a ich wartością wykazaną w ewidencji środków trwałych

prowadzonej do celów stosowania odpisów amortyzacyjnych, powiększona o

wartość dokonanych odpisów amortyzacyjnych. (1)

W firmie „Marad” sporządza się zawsze na koniec roku podatkowego

inwentaryzację, w celu ustalenia dochodu z działalności gospodarczej.

Spis z natury sporządzony w omawianej firmie na dzień 31 grudnia 1999 roku

nie zawiera żadnych pozycji, ponieważ w dniu jego sporządzenia firma nie

posiadała materiałów podlegających inwentaryzacji.

Poszczególne składniki inwentaryzacji wycenia się według cen nabycia lub

kosztów wytworzenia. Po przeprowadzonej wycenie składników ujmuje się ich

(1) B. Michalczewski „Podatkowa księga przychodów i rozchodów „ Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. Łódź 2000 r. str. 137

89

wartość w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, poprzez wpisanie

sumy wartości wszystkich składników objętych spisem w jednej pozycji.

W celu ustalenia tej sumy sporządza się odrębny, szczegółowy wykaz

inwentaryzowanych składników, który należy przechowywać wraz z podatkową

księgą przychodów i rozchodów.

Na podstawie ogólnych sum rocznych na oddzielnej karcie podatkowej ustala

się dochód osiągnięty w danym roku podatkowym. W tym celu wielkość

przychodu osiągniętego w roku podatkowym, który ukazuje kolumna nr 9

pomniejsza się o koszty uzyskania tego przychodu.

Biuro Rachunkowe „Marad” wysokość kosztów uzyskania przychodu oblicza w

następujący sposób :

Wartość spisu z natury na początek roku podatkowego + wydatki poniesione na

zakup materiałów + wydatki z tytułu kosztów ubocznych zakupu – wartość

spisu z natury na koniec roku podatkowego + pozostałe wydatki = koszty

uzyskania przychodu

Różnica między przychodem a kosztami jego uzyskania wyraża dochód z

działalności gospodarczej, który jest podstawą opodatkowania.

Należny podatek dochodowy firma „Marad” oblicza według tabeli

przedstawiającej skalę podatkową w 1999 roku :

Tablica nr 5

Podstawa obliczenia podatku w PLN

Podatek wynosi

Ponad Do 29 624 19% podstawy obliczenia minus kwota 394,80

29 624 59 248 5 233,76+30% nadwyżki ponad 29 624 59 472 14 120,96+40% nadwyżki ponad 59 248

90

Według ustawy w roku 1999 zwolnione od podatku dochodowego rocznego są

uzyskane dochody do kwoty 2077,88 PLN. Podatek dochodowy od takiej kwoty

wyniósłby 394,80 PLN. O tą kwotę pomniejsza się podatek dochodowy od

dochodu mieszczącego się w pierwszym przedziale skali podatkowej.

Zestawienie przychodów i rozchodów firmy „Marad” za rok 1999 przedstawia

się następująco :

1. Suma przychodów .................................................................. 39 297,00

2. Koszty uzyskania przychodów :

a) wartość spisu z natury na dzień 31.12.1998 roku ................... 173,28

b) wydatki na zakup materiałów ................................................ 2 126,43

c) koszty uboczne zakupu ........................................................... 256,34

d) minus wartość spisu z natury na dzień 31.12.1999 roku ........ 242,28

e) kwota pozostałych wydatków ................................................. 10 018,99

Razem koszty ............................................................................... 12 332,76

3. Dochód za 1999 rok ................................................................. 26 964,24

Na osobach prowadzących działalność gospodarczą ciąży obowiązek

dostarczenia do właściwego urzędu skarbowego zeznania o wysokości

osiągniętego dochodu lub poniesionej stracie w danym roku podatkowym.

Zeznanie to składa się w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po

roku, którego dotyczy. Na podstawie tego zeznania ustala się różnicę pomiędzy

podatkiem należnym za dany rok a sumą przekazanych zaliczek. Jeżeli należny

podatek jest większy, podatnik zobowiązany jest do wpłacenia brakującej

kwoty.

91

W ciągu roku podatkowego podatnik obowiązany jest do wpłacania

miesięcznych zaliczek podatku dochodowego. W tym przypadku przy ustalaniu

dochodu nie muszą występować stany wynikające ze spisu z natury, ponieważ

nie ma obowiązku jego comiesięcznego przeprowadzania.

W okresie od stycznia do listopada zaliczki wpłacane są do dnia 20 miesiąca

następującego po miesiącu, którego dotyczą. Natomiast za miesiąc grudzień

wpłaca się do wysokości zaliczki za listopad w terminie do 20 grudnia. W tych

samych terminach składa się także deklarację PIT-5.

Przykład deklaracji PIT-5 przedstawiony jest w aneksie na stronach 111-115

Przykład obliczania podatku w firmie „Marad” :

Sierpień 1999 rok.

Osiągnięty dochód ............................................................................ 3512,00

Majda Marcin : 80% dochodu firmy, czyli....................................... 2809,60

minus składka na ubezpieczenie zdrowotne ........... 71,93

kwota podatku należnego ........................................ 461,89

Majda Mieczysława : 20% dochodu firmy, czyli .............................. 702,40

minus składka na ubezpieczenie zdrowotne............ 71,93

kwota podatku należnego ........................................ 61,52

Z powyższych obliczeń wynika, że Marcin Majda zobowiązany jest wpłacić

miesięczną zaliczkę oraz złożyć PIT-5 w terminie do 20 września 1999 roku.

92

IV. EWIDENCJE DODATKOWE

Podatkowa księga przychodów i rozchodów służy ewidencjonowaniu operacji

gospodarczych ( przychód i rozchód ) dokonywanych przez podatników

wykonujących różne rodzaje działalności , jednak ustawodawca nałożył na

określone grupy podatników obowiązek prowadzenia ewidencji dodatkowych ,

którymi są :

- ewidencja sprzedaży

- ewidencja wyposażenia

- ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

- ewidencja przebiegu pojazdu

- imienne karty przychodów ( wynagrodzeń ) pracowników

- rejestr opłaty skarbowej

- ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy

- rejestr kupna i sprzedaży wartości dewizowych

1.Ewidencja sprzedaży

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie prowadzenia

podatkowej księgi przychodów i rozchodów , obowiązek prowadzenia

ewidencji sprzedaży ciąży na podatnikach , którzy:

- zlecają prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów biuru

rachunkowemu

- chcą być zwolnieni z obowiązku codziennego dokonywania wpisów do

podatkowej księgi przychodów i rozchodów

93

- prowadzą jedną wspólną księgę przychodów i rozchodów dla

przedsiębiorstwa wielozakładowego

- nie przechowują podatkowej księgi w miejscu wykonywania działalności

gospodarczej ( przypadek ten ma szczególne zastosowanie dla działalności

gospodarczej w zakresie handlu obwoźnego i obnośnego )

Ewidencja sprzedaży , powinna być zbroszurowana , a jej karty kolejno

ponumerowane. Obowiązek ten ciąży na podatniku.

Powinna zawierać następujące dane :

- liczbę porządkową wpisu

- datę uzyskania przychodu

- kwotę przychodu ze sprzedaży wyrobów (towarów i usług) nie

udokumentowanego fakturami , rachunkami .

Ewidencja ta nie musi być poświadczona przez urząd skarbowy.

Wpisów dotyczących przychodów ze sprzedaży towarów i usług

należy dokonywać po zakończeniu każdego dnia, nie później jednak niż przed

rozpoczęciem działalności w dniu następnym.

Po zakończeniu miesiąca należy podsumować w ewidencji sprzedaży kolumnę

dotyczącą sprzedaży(wyrobów i usług) nie udokumentowanej fakturami ,

rachunkami oraz sporządzić dowód wewnętrzny, określający kwotę miesięcznej

sprzedaży, stanowiący podstawę dokonania wpisu do podatkowej księgi

przychodów i rozchodów.(1)

Ewidencja sprzedaży może być prowadzona według następującego wzoru:

(1) B.Michalczyk „Podatkowa księga przychodów i rozchodów.” Wyd.Michalczyk i Prokop s.c., Łódź 1998r. s. (77-80)

94

Tablica nr 3

L.p. Data uzyskania przychodu

Kwota przychodu

Uwagi

1 2 3 4 1 05.04.1999r. 23,00 Rozl . roczne 2 07.04.1999r. 156,00 Usł. rach. 3 08.04.1999r. 37,00 Rozl. Roczne 4 09.04.1999r. 237,12 Usł. Rach.

Razem 453,12

Źródło : J. Kulicki „Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i

rozchodów” Wyd. SeZaM s.c. Warszawa 1995r. str. 72

2.Ewidencja wyposażenia

Pod pojęciem wyposażenia , rozumie się rzeczowe składniki majątku ,

związanego z wykonywaną działalnością gospodarczą , nie zaliczone zgodnie z

odrębnymi przepisami do środków trwałych. (1)

Podatnicy, prowadzący podatkową księgę przychodów, obowiązani są także

prowadzić ewidencję wyposażenia , która powinna zawierać co najmniej

następujące dane:

- datę nabycia

- numer rachunku

- nazwę wyposażenia

- cenę zakupu wyposażenia lub koszt wytworzenia

(1) par. 3 ust.2 rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów

95

- numer pozycji , pod którą wpisano w księdze koszt związany z nabyciem

wyposażenia

- datę likwidacji ( w tym również datę sprzedaży lub darowizny ) oraz

przyczynę likwidacji wyposażenia.

Objęte ewidencją mogą być składniki , które spełniają następujące

warunki : (2)

- faktyczny okres użytkowania nie może być dłuższy niż 1 rok ( w tym

przypadku nie ma znaczenia ich wartość początkowa )

- wartość początkowa nie może przekraczać 2.500 zł ( w tym przypadku nie

ma znaczenia okres użytkowania )

Ewidencją wyposażenia obejmuje się wyposażenie , którego wartość

początkowa w roku 1999 , w rozumieniu odrębnych przepisów o amortyzacji

środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych , przekracza 1000

zł, natomiast w 2000 roku – 1500 PLN.

Przy zakładaniu ewidencji po raz pierwszy lub na skutek przejścia z

opodatkowania zryczałtowanego , podatnicy dokonują wyceny wyposażenia

według cen zakupu lub według wartości rynkowej z dnia założenia ewidencji.

(3)

Zapisy w ewidencji wyposażenia muszą być dokonane w dniu przekazania

wyposażenia do użytkowania .

(2) par. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 stycznia 1997 roku w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz.U. Nr 6 , poz. 35 ze zmianami )

(3) B.Michalczyk „ Podatkowa księga przychodów i rozchodów” , Wyd. Michalczyk i Prokop s.c. , Łódź 1998r s. ( 80-81)

96

Wyposażenie należące do firmy „Marad” przedstawia tablica nr 6

L.p.

Data nabycia

Numer rachunku

Określenie wyposażenia

Cena nabycia

Nr pozycji księgowej

Data likwidacji

Przyczyna likwidacji

1 2 3 4 5 6 7 8 1 11.11.98 16/2/98 Kserokopiarka 1299,00 126 23.06.99 zniszczenie 2 23.11.98 124/98 Telefaks 1180,00 131 3 16.12.98 1113/98 Kserokopiarka 2299,00 167 4 20.12.98 Um. K-S Zestaw komp. 1800,00 172

Źródło : opracowanie własne na podstawie prowadzonej ewidencji , zgodnej z wymogami wynikającymi z przepisu par. 3 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów

3.Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

Ewidencję środków trwałych obowiązani są prowadzić wszyscy podatnicy

wykorzystujący do prowadzenia działalności środki trwałe .

Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych pozwala

ustalić ich stan , stopień zużycia oraz wielkość odpisu amortyzacyjnego (1)

Ewidencja ta powinna zawierać :

- liczbę porządkową

- datę nabycia

- datę przyjęcia środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do

użytkowania

- określenie dokumentu stwierdzającego nabycie

- określenie środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej

- symbol klasyfikacji rodzajowej środków trwałych

(1) T.Kiziukiewicz K.Sawicki : „Rachunkowość małych firm „ , Wyd.PWE , Warszawa 1998r. s.75

97

- wartość początkową środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej

- zaktualizowaną wartość początkową

- stawkę amortyzacyjną

- kwotę odpisu amortyzacyjnego za dany rok

- kwotę odpisów amortyzacyjnych narastająco za okres ich dokonywania , w

tym także , gdy składnik majątku był kiedykolwiek wprowadzony do

ewidencji , a następnie z niej wykreślony i znowu wprowadzony

- datę likwidacji środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej oraz jej

przyczynę

Ewidencje środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

mogą być prowadzone zarówno odrębnie , jak i łącznie . (2)

Zapisy w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

muszą być dokonane najpóźniej w dniu przekazania składnika do używania .

Jest to istotne , ponieważ od następnego miesiąca po oddaniu do używania

rozpoczyna się amortyzowanie. Prawidłowe ujęcie w ewidencji jest warunkiem

uznania odpisów amortyzacyjnych za koszty uzyskania przychodów i wpisania

ich do podatkowej księgi przychodów i rozchodów .

W ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie

wykazuje się wydzierżawianych , wynajmowanych lub używanych przez

właściciela do prowadzenia działalności : budynków mieszkalnych , lokali

mieszkalnych i własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego . Ich wartość

ustala się corocznie , mnożąc powierzchnię użytkową przez kwotę obowiązującą

w danym roku .(3)

Firma „ Marad” posiada środki trwałe niezbędne do prowadzenia działalności ,

więc jest zobligowana do prowadzenia ewidencji środków trwałych. Ewidencja

ta spełnia ustawowe wymogi formalne ,

(2) T J.Kulicki , „ Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Przepisy, przykłady,komentarz.”, Wyd. SeZaM s.c. , Warszawa 1999r. s.59

(3) T.Kiziukiewicz K.Sawicki , „ Rachunkowość małych firm „ , Wyd. PWE , Warszawa 1998r s. 75-78

98

ukazuje wartość środków trwałych firmy oraz ich stan. Środki trwałe

należące do firmy zostały nabyte w drodze kupna.

Sposób ewidencji środków trwałych firmy „Marad” ukazuje podany na str. 116

aneksu wykaz.

4. Ewidencja przebiegu pojazdu

Ewidencja przebiegu pojazdu dotyczy samochodów osobowych oraz innych

samochodów o dopuszczalnej ładowności nie przekraczającej

500 kg. , nie wprowadzonych do ewidencji środków trwałych , będących

własnością pracowników lub osób prowadzących działalność gospodarczą dla

potrzeb działalności gospodarczej podatnika , który jest niezbędny do ustalenia

kosztów uzyskania przychodów. Obejmuje ich przebieg w kilometrach.

Ewidencja ta , w odniesieniu do poszczególnych miesięcy , powinna zawierać

następujące dane : (1)

- nazwisko i imię pracownika oraz adres zamieszkania pracownika

(właściciela) lub nazwę podmiotu gospodarczego (pieczątkę)

- numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika

- numer kolejny wpisu

- datę wyjazdu

- opis trasy wyjazdu (skąd-dokąd)

- liczbę faktycznie przejechanych kilometrów

- stawkę za jeden kilometr przebiegu pojazdu

(1) B. Michalczyk „ Podatkowa księga przychodów i rozchodów „ Wyd. Michalczyk i Prokop , Łódź 1998r. str.104

99

- koszt przejazdu wynikający z iloczynu stawki za jeden kilometr przebiegu

pojazdu i liczby faktycznie przejechanych kilometrów

- w przypadku prowadzenia ewidencji przez pracownika – podpis pracodawcy

- uwagi

Należy prowadzić jednocześnie zestawienie miesięcznych wydatków

eksploatacji samochodu . Na podstawie otrzymywanych rachunków i faktur , na

których musi być uwidoczniony numer rejestracyjny pojazdu , dokonuje się

wpisów do zestawienia wydatków związanych z eksploatacją samochodu. Do

wydatków tych zalicza się : paliwo , oleje , filtry , części zamienne , naprawy ,

opłaty parkingowe , czynsz dzierżawny w leasingu operacyjnym oraz koszty

ubezpieczenia . (2)

Podatnicy podmiotowo zwolnieni z podatku VAT wpisują wartość brutto z

otrzymywanych rachunków lub faktur . Natomiast płatnicy VAT wpisują

wartości netto z wyłączeniem faktur dotyczących zakupu benzynowych paliw

silnikowych ( nie dotyczy to zakupu oleju napędowego oraz gazu propan-butan).

Wartość wydatków porównuje się z przebiegiem pojazdu podatnika .

Jeżeli koszty są równe lub wyższe od wartości wynikającej z przebiegu, to do

kosztów uzyskania przychodów przyjmuje się kwotę wartości przebiegu . Jeżeli

wartość przebiegu jest kwotowo wyższa od kosztów , przyjmuje się wtedy

kwotę udokumentowanych kosztów .

Ewidencję przebiegu pojazdu prowadzi się również dla samochodów

używanych do działalności gospodarczej na podstawie umów użyczenia ,

najmu , dzierżawy , leasingu operacyjnego ( nie wprowadzonych do ewidencji

środków trwałych ).

W firmie „ Marad „ prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdu , której

przedmiotem jest samochód osobowy o pojemności silnika powyżej 900 ccm .

Używany jest on na potrzeby firmy na podstawie umowy użyczenia.

(2) Por. K.Haski „ Jak prowadzić poprawnie podatkową księgę przychodów i rozchodów „ , Wyd. SIGMA Skierniewice 1998r. str.68

100

Przykład prowadzenia omawianej ewidencji przedstawiony jest w aneksie na

str. 118-119

Omówione rodzaje ewidencji dodatkowych ukazują , jak rozbudowaną formą

ewidencji jest podatkowa księga przychodów i rozchodów. Praca moja ma na

celu przybliżenie głównych zasad i najczęściej występujących zdarzeń

gospodarczych mających w niej swoje odzwierciedlenie.

101

Zakończenie

Aktualnie obowiązujące w Polsce przepisy podatkowe dopuszczają

fakultatywność opcji opodatkowania dla osób fizycznych i spółek cywilnych

osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na niewielką skalę.

Stwarza to możliwość świadomego, racjonalnego wybory przez przedsiębiorców

jak najkorzystniejszej formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób

fizycznych. Możliwość wyboru posiadają zarówno przedsiębiorcy

rozpoczynający działalność, jak i ją kontynuujący.

Za najbardziej efektywny należy uznać wybór takiej opcji, która zapewni

podatnikom przy danym przychodzie ze sprzedaży, określonej dochodowości i

przewidywanych ulgach największy zysk netto, czyli najniższą kwotę

obciążenia podatkiem dochodowym.

Podsumowując przedstawione i omówione w niniejszej pracy formy

opodatkowania stwierdzić można, że podatek dochodowy na zasadach ogólnych

może być wybrany przez każdego, kto prowadzi działalność gospodarczą w

niewielkim rozmiarze. Ta forma opodatkowania uwzględnia koszty uzyskania

przychodu oraz stwarza możliwość odliczania należnych ulg wymienionych w

Rozporządzeniu Ministra Finansów. Jest ona szczególnie korzystna, gdy

dochodowość jest niska albo gdy wartość odliczeń jest znana.

Z kolei podatek na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego, a dokładniej mówiąc

kwota podatku zryczałtowanego zależy od przychodu. W tym przypadku

podatnik ma prawo do odliczeń od przychodu przed opodatkowaniem, a także

do ulg inwestycyjnych. Ponadto podatnikowi przysługują odliczenia od podatku

wynikające z ustawy o podatku dochodowym. Zatem w przypadku wyboru

ryczałtu odliczenia mogą być czynnikiem decydującym o zmniejszeniu podatku.

Jeżeli chodzi o kartę podatkową, to kwota podatku jest stała dla danego typu

działalności, przy danej liczbie zatrudnienia i liczbie mieszkańców

102

miejscowości, w której prowadzona jest działalność. W tym przypadku nie

przysługują odliczenia budowlane, remontowe, na dokształcanie itp.

Przedstawiona w pracy próba analiz obowiązujących form opodatkowania

skłania mnie do przyjęcia poglądu, że zdecydowanie najniższym stopniem

uciążliwości charakteryzuje się karta podatkowa, nieco wyższym ryczałt

ewidencjonowany, a najwyższym księga podatkowa. Jeszcze raz zaznaczam, że

podatnik musi sam dokonać wyboru jednej z omawianych form opodatkowania,

co ma tę zaletę, że właśnie nikt inny, jak tylko on powinien ocenić, czy jest to

forma właściwa dla prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Wiedza zdobyta przez autora pracy w trakcie jej pisania wzbogaciła jego wiedzę

z zakresu rozliczeń podatkowych z tytułu dochodów. Wiedza ta okaże się

zapewne bardzo przydatna w jego pracy zawodowej.

103

spis treŚci - netprace.pl licencjacka... · web viewspis treŚci. wstęp. i. charakterystyka firmy...

Documents