tài liệu hay - giải peptit 2016 - nguyễn công kiệt - bookgol.com.pdf

|Nguyễn Công Kiệt |Giải toán peptit 2016 1

Lời mở đầu…

Về phương pháp giải peptit: Các bạn cần nắm được các kĩ thuật giải peptit cơ sở

nhất (có thể google search vì trong phạm vi tài liệu này mình không thể trình bày hết được).

Hoặc sử dụng cuống sách dành riêng cho peptit mà anh cùng bạn Lê Hữu Nhật Trường mới

xuất bản. Nắm được tư tưởng các phương pháp qui về đipeptit, Đồng đẳng hóa, Trùng ngưng

hóa, Sử dụng gốc axyl, Công thức tổng quát…Các phương trình tổng quát thủy phân thành

peptit mạch ngắn, thủy phân trong môi trường axit, trong NaOH, phản ứng đốt cháy muối…

Nhuần nhuyễn (ở đây ý nói thực hành nhiều thành kĩ năng và hiểu tại sao lại có nó) công thức

kinh nghiệm. Biết sử dụng các chức năng của máy tính cầm tay như SOLVE và

TABLE…Tóm lại, theo ý kiến của mình thì tư duy mới là vấn đề quan trọng chứ không có

phương pháp, công thức nào là tối ưu cho tất cả mọi bài toán cả!

Về lời giải của các bài toán dưới đây: Một số do mình giải, một số khác là lời giải

mà mình có trao đổi với các bạn học sinh. Trong đó phải kể đến các em: Nguyễn Văn Phú

Quý, Đỗ Văn Khang, Ngô Thị Thùy Linh, Thiên Nhi Hải Giác tỉ tỉ, Lâm Mạnh Cường, Lê Hồ

Hương Giang…Cảm ơn các em rất nhiều! Cũng xin được gửi lời cảm ơn tới thầy Nguyễn

Hoàng Vũ (Vũ Nguyễn), thầy Hoàng Văn Chung ( trường THPT chuyên Bến Tre), thầy Lê

Khắc Thiên Long, thầy Tào Mạnh Đức (Nguyễn Văn Út)...Những người đã sáng tác và "chế

tác" và giải rất nhiều bài peptit hay cho học sinh và giáo viên cả nước. Đồng thời có ảnh

hưởng không nhỏ đến quá trình giải peptit của mình!

Cảm ơn các Ad của Bookgol trong đó phải kể đến bạn Đào Văn Yên, các em Phan Thanh

Tùng và Trần Hửu Nhật Trường, Võ Văn Thiện…Đã xây dựng và phát triển bookgol để mình

có cơ hội được post tài liệu này.

Cuối cùng: Những lời giải dưới đây chưa hẳn là tối ưu nhất, hay nhất. Vì vậy khi sử

dụng tài liệu này các bạn cố gắng tự giải bằng bất cứ phương pháp và cách làm nào mà mình

đang có và học được để rút ra kinh nghiệm của bản thân!

Một số kí hiệu qui ước trong file này:

n là số mắt xích, nếu là số mol của chât A thì An Số mắt xích là An

k là số liên kết π.

2-peptit, 3-peptit, 4-peptit.. đi-peptit, tri-peptit, tetra-peptit…

Đà Nẵng bụi…28/05/16

Nguyễn Công Kiệt


Phần 1: Một số câu peptit trong đề thi thử các trường năm 2016.

Câu 1: Thuỷ phân hoàn toàn 14,6 gam một đipeptit X có cấu tạo bởi -amino axit có 1 nhóm -NH2

và 1 nhóm- COOH bằng dung dịch NaOH thu sản phẩm trong đó có 11,1 gam một muối có chứa

20,72% Na về khối lượng. Công thức chất X là:

A. H2NCH(CH3)CONHCH(CH3)COOH.

B. H2NCH(C2H5)CONHCH2COOH hoặc H2NCH2CONHCH2(CH3)COOH.

C. H2NCH2CONHCH2COOH.

D. H2NCH(CH3)CONHCH2COOH hoặc H2NCH2CONHCH2(CH3)COOH.

(Trường THPT Quỳnh Lưu 1/ Nghệ An/ thi thử lần 1-2016)

Hướng dẫn

x 2x 2

muèi AlaNa peptit

peptit a.a cßn l¹i

Trong s¶n phÈm muèi sÏ cã d¹ng C H NO Na.

23 11,1M 111 (AlaNa) n 0,1 n

0,2072 111

M 14,6 / 0,1 146 M 146 89 18 75 (Ala)

X lµ GlyAla hoÆc AlaGly.

→Chọn đáp án D

Câu 2: Hỗn hợp X gồm các peptit mạch hở, đều được tạo thành từ các aminoaxit có dạng

H2NCaHbCOOH. Đun nóng 9,26 gam X với dung dịch KOH dư, thu được dung dịch chứa 16,38 gam

muối. Nếu đôt cháy hoàn toàn 9,26 gam X cần 8,4 lít O2 (đktc). Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy (CO2,

H2O, N2) vào dung dịch Ba(OH)2 dư, sau phản ứng thu được m gam kết tủa và khối lượng dung dịch

giảm 43,74 gam. Giá trị của m gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 70,0 B. 60,0 C. 65,0 D. 55,0


Hướng dẫn

Cách 1: Đề bài không cho các a.a no

2 2 2

2 2 2

CO H O N

2 2 2 2

CO CO H Odd

O

§Æt n : x mol; n : y; n : z mol;

X O CO H O N

BTKL : 9,26 0,375.32 44x 18y 28z (1)

m 197n 44n 18n 153x 18y = 43,74 (2)

BT.O: n (X) 2x y 0,75

Ph¶n øng ch¸y :

2 2

2 3

2 2 KOH

H O O O RNO K

CO BaCO

X KOH RNO K H O ;BT.N : n 2z;

BT.O: n n (X) n (KOH) n(O)

2x y 2z 0,75

BTKL:9,26 + 2z.56 = 16,38 + 18.(2x y 2z 0,75) (3)

Tõ (1) (2) (3) n x 0,32 m 63,04 gam

Ph¶n øng thñy ph©n :

Lập hệ 4 ẩn bấm máy vinacal là cách thực tế hơn.


Cách 2: Giả sứ a.a no(liều ăn nhiều) Giải cho khỏe:

2 2 2 2O CO N H O peptitn (®èt pep) 1,5.(n n ) 1,5(n n )

2

2

2

CO : x 44x 18y 28z 9,26 0,375.32

H O : y 197x (44x 18y) 43,74 x 0,32 m 63,04

1,5(x z) 0,375N : z

→Chọn đáp án C

Câu 3: X là một peptit có 16 mắt xích (được tạo từ các -amino axit no, hở, có 1 nhóm -

NH2 và 1 nhóm –COOH). Để đốt cháy m gam X cần dùng 45,696 lít O2. Nếu lấy m gam X

cho tác dụng với lượng vừa đủ dung dịch NaOH rồi cô cạn cẩn thận thì thu được hỗn hợp

chất rắn Y. Đốt cháy hoàn toàn Y trong bình chứa 12,5 mol không khí, toàn bộ khí sau phản

ứng cháy được ngưng tụ hơi nước thì còn lại 271,936 lít hỗn hợp khí Z. Biết các phản ứng

xẩy ra hoàn toàn, các khí đo ở đktc, trong không khí có 5

1 thể tích O2 còn lại là N2. Giá trị

gần nhất của m là?

A. 46 gam B. 41 gam C. 43 gam D. 38 gam


Hướng dẫn

2 2 2

2 3

2

2O CO N

2

2 2 kk

2 2(cña muèi)

Na CO 2 2(cña pep)

N

N :10 moln (cÇn ®èt ) = 2,04 = 1,5.(n n ) (1) 12,5 mol ;

O : 2,5

(N O ) (cßn) 10,46

12,14 mol Muèi sinh ra : 1,68 = CO N

BT.C:1,68 + n = CO N (2)

(1) vµ (2)

2 2

2 2 2 2

2 2 2 2

CO N pep

CO H O N pep H O

pep CO H O N O

0,32.2 n 1,68; n = 0,32 ; n 0,04

16

n n n n n 1,4

BTKL : m m m m m 42,8

Cách khác:

x 2x 2 2 3 2 2 2a(x 0,5) ax 0,5aa

2 2

2 2

C H NO Na 0,5Na CO (x 0,5)CO xH O 0,5N

CO ; N (®èt muèi ) 1,6812,14 mol Z gåm:

O (d);N (kk) :10,46

Sè mol oxi khi ®èt ch¸y muèi b»ng mol oxi khi ®èt ch¸y peptit.

a(x 0,5) 0,5a ax

2

gèc axylH O

1,68 ax 1,68;

a(1,5x 0,75) 2,04 a 0,64

0,64m 14.1,68 29.0,64 .18 42,8

16



Câu 4: Đun nóng 0,8 mol hỗn hợp A gồm đipeptit X, tripeptit Y và tetrapeptit z đều mạch hở

bằng lượng vừa đủ dung dịch NaOH, thu được dung dịch chứa 1,0 mol muối của Glyxin; 0,8

mol muối của alanin và 0,4 mol muối của valin. Mặc khác đốt cháy m gam A trong O2 vừa đủ

thu được hỗn hợp CO2, H2O và N2 trong đó tổng khối lượng của CO2 và H2O là 156,56 gam.

Khối lượng m là

A. 71,24 gam. B. 46,54 gam. C. 67,12 gam. D. 55,81 gam


Hướng dẫn

2 2 2 2

2 2 2 2

CO H O N peptit H O

CO H O CO H O

(1 0,8 0,4)n n n n (1.2 0,8.3 0,4.5) n 0,8

2

n 6,4; n = 6,1 m 391,4

156,56m (1.57 0,8.71 0,4.99 0,8.18) 67,12 gam.

391,4

ThÝ nghiÖm 1 :

ThÝ nghiÖm 2 :


Câu 5: Hỗn hợp X gồm tripeptit Y, tetrapeptit Z và peptapeptit T (đều mạch hở) chỉ được tạo

ra từ Gly, Ala và Val. Đốt cháy hoàn toàn m gam X, rồi cho toàn bộ sản phẩm cháy (chỉ gồm

CO2; H2O và N2) vào bình đựng 140 ml dung dịch Ba(OH)2 1M, sau khi các phản ứng xảy

ra hoàn toàn thấy có 840 ml (đktc) một khí duy nhất thoát ra và thu được dung dịch có khối

lượng tăng 11,865 gam so với khối lượng dung dịch Ba(OH)2 ban đầu. Giá trị của m gần với

giá trị nào nhất sau đây?

A. 7,25 B. 6,26 C. 8,25 D. 7,26

(Trường THPT chuyên Đại Học Vinh/ thi thử lần 1-2016)

Hướng dẫn

Cách 1: (Thầy Hoàng Văn Chung THPT chuyên Bến Tre)

n 2n 2 k k k 1C H N O

0,0375.2 0,0375.2.n.(62n 5k 18) (0,28 )197 11,865 0,0375.28

k k

67,7k 1,35n (k lµ sè m¾t xÝch)

19,425

0,0375.2 67,7k 1,35m (14. 29k 18)

k 19,425

V× 3 < k < 5 6,089864...< m < 6,260135.

Cách 2: (Lương Mạnh Cầm. Học sinh Chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm/Vĩnh Long)

o2

2

2 3 2Ba(OH)t 3

2 2O 0,14 mol3 2

2 2

C H NO 0,075 CO 0,15+aBaCO 0,13 - a

m CH a mol H O a + b + 0,1125Ba(HCO ) a + 0,01

H O b mol N 0,0375

44(a 0,15) 18(a b 0,1125) (0,13 a)197 11,865

259a 18b 28,85

V×

0,015 < b < 0,025 0,10965 < a < 0,11035 6,0801< m< 6,2699 B


Cách 3: (Nguyễn Công Kiệt)

2 2 2CO H O N peptit

2

2

peptit

0,075x y 0,0375 (n n n n )

nCO : x

44x 18y 197(0,28 x) 11,865H O : y

3 n 5 (n lµ sè m¾t xÝch)

0,075m m 12x 2y 30.0,075 16.

n

n 3 : x 0,2597;y 0,2472; m 6,2608

n 5 : x 0,2603;y 0,2

378; m 6,0892

6,0892 m 6,2608

Cách 4: Thầy Tào Mạnh Đức ( Quivề đi peptit)

2x 4x 2 3 2

2

2 2x 4x 2 3

H O2

C H N O N

CO

CO C H N O

m ( thªm)

n n 0,0375 mol

0,14 n 0,28

+ XÐt n 0,28 m 0,28(12 2) 0,0375.76 6,77 gam.

0,0375.2m < 6,77-(0,0375 )18 6,545 chØ cã B;

n

→Chọn đáp án B

Bình luận: Mặc dù những cách khác có ý tưởng rất hay tuy nhiên cách 4 vẫn là tối ưu nhất

trong bài toán này vì không sử dụng dữ kiện dung dịch tăng. Tất nhiên cách làm này chỉ áp

dụng được khi các đáp án nhiễu chưa tốt.

Câu 6: Hỗn hợp X gồm glyxin và tyrosin. Cho m gam X tác dụng hoàn toàn với dung dịch

NaOH dư, thu được dung dịch Y chứa (m + 8,8) gam muối. Mặt khác nếu cho m gam X tác

dụng hoàn toàn với dung dịch HCl, thu được dung dịch Z chứa (m + 10,95) gam muối. Giá trị

của m là

A. 33,1. B. 46,3. C. 28,4. D. 31,7.


Hướng dẫn

Bài này đánh đố quá vì tyrosin không có trong SGK cơ bản! Tất nhiên phải biết nó có cấu tạo

thế nào mới giải được: HO-C6H4-CH2-CH(NH2)-COOH ( C9H11NO3) Chất này có 2H linh

động nên phản ứng với NaOH theo tỉ lệ 2:1.

Gly : x x y 10,75 / 36,5 x 0,2

Tyr : y x 2y 8,8 / 22 y 0,1

m 0,2.75 0,1.181 33,1 gam.

→Chọn đáp án A


Câu 7: Hợp chất hữu cơ X chứa C, H, O, N. Đốt cháy hoàn toàn 0,01 mol X bằng lượng vừa

đủ 0,0875 mol O2. Sau phản ứng cháy, sục toàn bộ sản phẩm vào nước vôi trong dư. Sau

phản ứng hoàn toàn, thấy tách ra 7 gam kết tủa và khối lượng dung dịch thu được giảm 2,39

gam so với khối lượng nước vôi ban đầu, đồng thời có 0,336 lít khí thoát ra (đktc). Khi lấy

4,46 gam X tác dụng vừa đủ với 60 ml dung dịch NaOH 1M, sau khi các phản ứng xảy ra

hoàn toàn thu được dung dịch Y chứa m gam 3 chất tan gồm một muối của axit hữu cơ đơn

chức và hai muối của hai amino axit (đều chứa một nhóm -COOH và một nhóm -NH2, phân

tử khối hơn kém nhau 14 đvC). Giá trị của m là

A. 5,80 gam. B. 5,44 gam. C. 6,14 gam. D. 6,50 gam.


Hướng dẫn

+ Phản ứng cháy ( tìm công thức phân tử):

2 2

2

CO H O

H O

7 17 3 5

0,07n 0,07; C 7; ) 7

0,01

0,085.2 2.0,336 / 22,40,085 H 17; 3;

0,01 0,01

0,07.2 0,085 0,0875.2BT.O : O 5;

0,01

X : H N O

- 2,39 = ( 0,07.44 + 18.n

n N =

C (M = 223)

+ Phản thủy phân ( tìm công thức cấu tạo):

7 = m + n + (n+1) (m: số C của muối axit → m ≥1, n và n+1 là số C của muối A.a → n ≥2 )

*) Nếu m=1 thấy ngay n = 2,5 ( loại).

*) Nếu m = 2 → n = 2; Các a.a lần lượt có 2C và 3C.

*) Nếu m = 3 → n < 2 (loại)

Do chỉ có 2C và 3C nên các A.a đều phải no kết hợp giả thiết có 1 nhóm -NH2 và 1 nhóm -

COOH nên "coi như" các A.a là Gly và Ala.

Axit hữu cơ đơn chức có 2C nên bắt buộc nó cũng phải no: CH3COOH.

3X GlyNa AlaNa CH COONan 0,02; m m m m 5,8 gam.

→Chọn đáp án A.

Câu 8: Hỗn hợp A chứa 2 peptit X, Y (có số liên kết peptit hơn kém nhau 1 liên kết). Đốt

cháy hoàn toàn 10,74 gam A cần dùng 11,088 lít oxi (đktc), dẫn sản phẩm cháy qua bình

đựng nước vôi trong dư, khối lượng bình tăng 24,62 gam. Mặt khác, đun nóng 0,03 mol A

cần vùa đủ 70,0 ml NaOH 1,0 M thu được hỗn hợp Z chứa 3 muối của Gly, Ala, Val, trong

đó muối của Gly chiếm 38,14 % về khối lượng. Phần trăm (%) khối lượng muối của Val

trong Z gần nhất với

A. 20%. B. 25,3%. C. 24,3%. D. 31,4%.

(Trường THPT chuyên Quốc Học Huế/ thi thử lần 1-2016)

Hướng dẫn

x y 2 3§/chÐo

m n 3 4

0,07X : C H N O : 0,02n 2,23 (sè liªn kÕt)

0,03X : C H N O : 0,01

X, Y h¬n kÐm nhau 1 liªn kÕt

Ph¶n øng thñy ph©n :


N N

x y 2 3 22 2

2m n 3 4

BTKL :10,74 0,495.32 24,62 14.n n 0,14.

tØ lÖ P.2/P.1 = 0,14/0,07 = 2.

C H N O : 0,04 CO : a10,74 O : 0,495 24,62 N .

H O : bC H N O : 0,02

44a 18b 24,62 a 0

12a b 0,04.76 0,02.106 10,74

Ph¶n øng ch¸y :

,4

b 0,39

PhÇn tr¨m khèi lîng muèi trong 2 phÇn lµ nh nhau.

GlyNa : x BT.C : 2x 3y 5z 0,4 x 0,06

AlaNa : y BT.N : x y z 0,14 y 0,06

ValNa : z (97x) / (97x 111y 139z) 0,3814 z 0,02

139.0,02.100%%ValNa

0

18,22%,06.(97 111) 0,02.139


Bình luận: Bài này thực ra còn nhiều cách giải nữa ngắn gọn hơn thậm chí không cần dùng

đến dữ kiện mol O2 nhưng mà mình dùng cách này cho khai thác hết dữ kiện bài toán!

Câu 9: Đun nóng 0,14 mol hỗn hợp A gồm hai peptit X (CxHyOzN4) và Y (CnHmO7Nt) với dung

dịch NaOH vừa đủ chỉ thu được dung dịch chứa 0,28 mol muối của glyxin và 0,4 mol muối của

alanin. Mặt khác đốt cháy m gam A trong O2 vừa đủ thu được hỗn hợp CO2, H2O và N2, trong đó

tổng khối lượng của CO2 và nước là 63,312 gam. Giá trị m gần nhất là:

A. 32. B. 28. C. 34. D. 18.

(Trường THPT chuyên Quốc Học Huế/ thi thử lần 2-2016)

Hướng dẫn

2 2 2

2

2 2

CO H O N peptit2

2 CO C C

CO H O

n n n nCO : x y 0,34 0,14

H O : y n n (gly) n (Ala) x 2.0,28 3.0,4

x 1,76; y = 1,56 m 105,52

63,312 3 3k m .(0,28.57 0,4.71 0,14.18) 28,1

105,52 5 5

ThÝ nghiÖm 1 :

ThÝ nghiÖm 2 :

28 gam.


Câu 10: Hỗn hợp T gồm ba peptit mạch hở X, Y, Z có tỉ lệ mol tương ứng là 2 : 3 : 4. Thủy

phân hoàn toàn 35,97 gam T thu được hỗn hợp sản phẩm gồm 0,29 mol A và 0,18 mol B. Biết

tổng số liên kết peptit trong ba phân tử X, Y, Z bằng 16, A và B đều là amionaxit no, có 1

nhóm –NH2 và 1 nhóm –COOH trong phân tử. Nếu đốt cháy 4x mol X hoặc 3x mol Y đều

thu được số mol CO2 bằng nhau. Đót cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp T thu được N2, 0,74

mol CO2 và a mol H2O. Giá trị a gần nhất là:

A. 0,65 B. 0,67 C. 0,69 D. 0,72

(Trường THPT Nguyễn Huệ Hà Nội/ Thi thử lần 1/2016)


Hướng dẫn

2 3 4 2

H K

BiÖn luËn

47 20,180,290,01 0,46

K

K

Gép chuçi: 2X 3Y 4Z X Y Z 8H O

Ta cã tØ lÖ: A:B = 0,29:0,18 = 29:18 = 29k:18k k 1

k 1: K 46 H O 29A 18B (2)

BTKL cho (2) : m 0,29.A 0,18B 0,46.18

m 0,0

Hm

1.8.18 0,29.A 0,18B 0,38.18

35,97 0,29.A 0,18B 0,38.18 4281 29.A 18.B

4281 29 4281 Table Y = - X: start =75; step 14; end: A 75; B = 117

18 18 29

2 5 2 BT.C 22

5 11 2

C H NO : 0,29 CO :1,48O :1,8675

C H NO : 0,18 N : 0,47

BTKL : 35,97 1,8675.32 1,48.44 0,47.14 a '.18

0,74a ' 1,335 a a ' 0,6675

1,48


Bình luận: mol O2 khi đốt peptit tạo bởi a.a bằng mol O2 khi đốt a.a lợi dụng tính chất này

để bảo toàn khối lượng.

Tư duy theo kiểu liên hệ giữa mol CO2 và H2O

2 2 2 2

2

T X Y Z

2 CO H O N peptit H O

1,48 0,235 0,09

2 H O

n n n n 0,01(2 3 4) 0,09 mol

1,48 mol CO : n n n n n 1,335

0,74 mol CO : a n / 2 0,6675 mol

Tư duy theo kiểu qui về đipeptit

2 2

2 2

T X Y Z

T N

CO H O

T T

n n n n 0,01(2 3 4) 0,09 mol

n n (0,29 0,18) / 2 0,235 mol;Qui vÒ ®ipeptit:

n n 1,48

mol

0,74a 1,335 0,6675 mol

1,48

2 2 2

2

H O H O

H O

n - n (thªm) = n n (thªm) = 0,145

n (®èt T) = 1, 48 - 0,145 = 1, 335


Câu 11: X, Y, Z là ba peptit đều mạch hở và MX > MY > MZ. Đốt cháy 0,16 mol peptit X

hoặc 0,16 mol peptit Y cũng như 0,16 mol peptit Z đều thu được CO2 có số mol nhiều hơn

số mol của H2O là 0,16 mol. Nếu đun nóng 69,8 gam hỗn hợp E chứa X, Y và 0,16 mol Z (số

mol của X nhỏ hơn số mol của Y) với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được dung dịch chỉ chứa

2 muối của alanin và valin có tổng khối lượng 101,04 gam. Phần trăm khối lượng của X có

trong hỗn hợp E gần với giá trị nào nhất:

A. 12% B. 95% C. 54% D. 10%

(Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ/Hà Nội/ thi thử lần 2-2016)

Hướng dẫn

2 2CO H O pep

BTKL

4a 0,64

n n n X;Y;Z ®Òu lµ tetra-peptit.

X: a mol

69,8 NaOH 101,04 (a 0,16).18 a 0,06Y

Z:0,16

Ala : x 71x 99y 101,04 0,88.40 x 0,76

Val : y x y 0,88 y 0,12

→ Z không chứa Val ( Z là Ala4: 0,16 mol); còn lại Ala trong X; Y là 0,12 mol

Trong Y: Ala nhiều hơn Val → Y: Ala3Val

( nY > nX → nY > 0,06/2 =0,03 nên Y không thể là Ala4: 0,03 )

Trong X: Val nhiều hơn Ala. Nếu là Val3Ala: nX=nY→sai →X: Val4

Tìm được nX = 0,02 →% mX = 11,86%


Bình luận: Đoạn tìm mol các a.a có thể làm như sau?

Pep : x 18.x 71x 99y 69,8 x 0,22

Ala : y 40.4x 71x 99y 101,04 y 0,76

Val : z y z 4x z 0,12

Câu 12: Oligopeptit mạch hở X được tạo nên từ các anpha-amino axit đều có công thức dang

NH2CxHyCOOH. Đốt cháy hoàn toàn 0,05 mol X cần dùng vừa đủ 1,875 mol O2 chỉ thu

được N2, 1,5 mol CO2 và 1,3 mol H2O . mặt khác thủy phân hoàn toàn 0,025 mol X bằng

400ml dung dịch NaOH 1M và đun nóng thu được dung dịch Y . Cô cạn cẩn thận toàn bộ

dung dịch Y thu được m g chất rắn khan. Số liên kết peptit trong X và giá trị của m lần lượt

là:

A. 9 và 27,75g B.9 và 33,75g C.10 và 33,75g D.10 và 27,75g

(Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ/Hà Nội/ thi thử lần 3-2016)

Hướng dẫn

Đặt công thức của X: CxHyOzNz-1

BTNT.O: z = (1,5.2 + 1,3 – 1,875.2)/ 0,05= 11 → Có 11O, 10N, 9 liên kết→ Loại C, D.

Khi thủy phân, ta có: nH2O = nPeptit = 0,025 và nNaOH = 0,025(11-1) = 0,25

BTKL.mX = mC + mH + mO + mN = 0,75.12+0,65.2+ 0,025.11.16 + 0,025.10.14 = 18,2


→ BTKL: m rắn = mX + mNaOH – mH2O = 18,2+0,4.40 – 0,025.18 = 33,75 gam

→Chọn đáp án B.

Câu 13: X là đipeptit Val-Ala, Y là tripeptit Gly-Ala-Glu. Đun nóng m gam hỗn hợp X và Y

có tỉ lệ số mol X yn : n 3 : 2 với dung dịch KOH vừa đủ, sau khi phản ứng kết thúc thu được

dung dịch Z. Cô cạn dung dịch Z thu được 17,72 gam muối. Giá trị của m gần nhất với

A. 12,0 gam B. 11,1 gam. C. 11,6 gam. D. 11,8 gam

(Trường THPT chuyên Bến Tre/ thi thử lần 1-2016)

Hướng dẫn

2

BT.K

2

muèi

KOHAxyl

peptitH OAxyl

GK : 2x

AK : 5xA V : 3x molKOH :14x mol

VK : 3xG A Glu : 2x mol

GluK : 2x

m 57.2x 5x.71 99.3x 111.2x 14x.56 17,72 x 0,01

m 17,72 14x.56 7x.18 11,14


Bình luận:

(*) Axyl và 2 tính chất đặc biệt!!!

-Gly- phần còn lại của Gly khi loại 1 phân tử nước ví dụ -Gly-: 75 - 18 = 57

tương tự cho Ala và Val. Với Glu thì loại đi 2 phân tử nước: -Glu-: 147-18.2 = 111

Có hai cái quan trọng:

1) m peptit = m gốc axyl + m H2O (với nH2O bằng npeptit)

2) m muối = m gốc axyl + mNaOH

(**) Bài này tất nhiên có thể giải theo cách "bình thương" mà nhanh hơn. Cần chú ý trong

peptit có Glu, 2 nhóm -COOH. Mình dùng cách này cho các bạn làm quen với việc sử dụng

tính chất của gốc Axyl thôi.

Câu 14: E là hỗn hợp gồm 3 peptit X, Y, Z. Thủy phân hoàn toàn 18,6 gam E cần vừa đủ 225

ml dung dịch KOH 1M. Cô cạn cẩn thận dung dịch sau phản ứng thu được m gam hỗn hợp M

gồm 3 muối kali của Gly, Ala , Lys với số mol tương ứng là x, y, z. Nếu đốt cháy hoàn toàn

một lượng E thấy số mol CO2 và nước thu được là như nhau. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn

toàn hỗn hợp gồm a mol muối kali của Gly và b mol muối kali của Ala (a.y =b.x) được 99

gam CO2 và 49,5 gam nước. Phần trăm khối lượng muối của Gly trong M gần nhất với giá

trị nào sau đây

A. 19. B. 27 C. 26. D. 9

(Đề Diễn Châu 6 lần 2 năm 2016)

Hướng dẫn


2

*)

57 18t 18,6Gly : x x 0,0495

x y z 0,225Ala : y y 0,1485

2 3y 6 1,5 2,5y 6 tLy : z z 0,0269

a x 13x y 0H O : t t 0,0990

b y 3

*) Giai

LËp ®îc hÖ:

x+71y+128z

x z x z

thÝch cho ph¬ng tr×nh th

2 2

2 2

1,5a : CO 2a : H O 1,5a 2,5b 2,25

2,5b : CO 3b : H O 2a 3b 2,75

a x 1

b y 3

*)

0,0495.(57 56).100%%GlyK 19,02%

0,0495.57 0,1485.71 0,0269.128 0,225.56

ø (4).

§èt GlyK: a mol

§èt AlaK: b mol

TÝnh ®¸p sè:


Bình loạn:

(*) Lys có công thức phân tử C6H14N2O2

(**) Bài toán có sử dụng tính chất của gốc axyl (khi tác dụng với NaOH, KOH) như sau:

-Gly- phần còn lại của Gly khi loại 1 phân tử nước ví dụ -Gly-: 75 - 18 = 57

tương tự cho Ala và Val, Lys. Với Glu thì loại đi 2 phân tử nước: -Glu-: 147-18.2 = 111

Có hai cái quan trọng:

1) m peptit = m gốc axyl + m H2O (với nH2O bằng npeptit)

2) m muối = m gốc axyl + mNaOH

(***) y = 3x chắc giải hệ 3 ẩn được rồi, do mình dùng máy vinacal nên "làm biếng" giải như

vậy.

Câu 15: Hỗn hợp T gồm 3 peptit mạch hở Ala-Val-Ala-Val-Ala-Val-Val–Val (X); peptit (Y)

cấu tạo từ Alanin và Valin; peptit (Z) cấu tạo từ Glyxin và Alanin (trong Z số mắt xích của

Glyxin nhiều hơn số mắc xích của Alanin). Tổng số liên kết peptit trong X, Y, Z là 22 và tỉ lệ

số mol X:Y:Z=1:2:1. Đốt 21,56 gam hỗn hợp T cần 1,23 mol O2. Hấp thụ sản phẩm cháy vào

dung dịch chứa 1 mol KOH và 0,08 mol K2CO3 thu được dung dịch A chỉ chứa muối. Cho

dung dịch A tác dụng với dung dịch BaCl2 dư thu được 25,216 gam kết tủa. Phần trăm khối

lượng peptit (Z) trong hỗn hợp T là

A. 23,96% B. 21,26% C. 20,34% D. 22,14%

(Trường THPT chuyên Bến Tre/ thi thử lần 2-2016)

Hướng dẫn

+ Tìm mol CO2:

2 22 23 3

2

CO 2 3 COCO OH CO

CO

n n n n (K CO ) 0,128 1 n 0,08

n 0,952 mol

+ Tìm số chỉ peptit:


2 2 2 2

2

2 2 2

O CO N N

H O

CO H O N pep pep

3 5 8

m

n

n (®èt pep) 1,5.(n n ) n 0,132 mol

BTKL : n 0,852 mol

n n n n n 0,032;

A V : X : 0,008BT.N : 0,008.8 0,016.m 0,008.n 0,132.2 m 8

Y : 0,0168 m n 22 3 n 9

Z : 0,008

Tìm Z:

Y Y

Z Z

Z Y

TableY Z Y Z

x y

Z

3.8 C 5.8 24 C 40

2.9 C 3.9 18 C 27

BT.C : 0,25C 0,5C 0,25.(3.3 5.5) 0,952 / 0,032

2C C 85 (C ;C ) (33,19) (32,21) (31;23) (30,25)

x y

Z : G A x y 9 (x,y) (8,1) (6,3) (4,5) (2

2x 3y C

,7)

Loại ngay trường hợp (x,y) = (4,5) = (2,7) vì số mắt xích Gly lớn hơn Ala.

Xét: (x,y) = (8,1) ứng với CY = 32 số mắt xích của CY sẽ lẻ (loại).

Xét: (x, y) = (6,3) → %Z = (57.6+71.3+18).0,008/21,56 = 21,26%



Phần 2. Các câu peptit trong đề thi thử bookgol từ lần 1 đến 10 năm 2016.

Câu 16: Hỗn hợp A gồm Peptit X (1,4a mol) và peptit Y( a mol) (0,1<a<1); X, Y được tạo

nên từ các α-aminoaxit có trong chương trình hóa phổ thông ban cơ bản. Cho hỗn hợp A tác

dụng vừa đủ với 1,8 mol NaOH thu được hỗn hợp B gồm 3 muối trong đó không có muối của

Valin. Đốt cháy hoàn toàn B thì thu được 6,475 mol CO2 và 7,5625 mol H2O. Biết có một α-

aminoaxit chỉ chiếm một mắt xích trong X mà không có trong Y. Phần trăm về khối lượng

của Y trong hỗn hợp A gần nhất giá trị nào sau đây?

A.30% B. 40% C.50% D.60%

(Đề thi thử group “hóa học BookGol”/2016/lần 1)

Hướng dẫn

2 4 2 2 3 2 2

3 6 2 2 3 2 2

6 13 2 2 2 3 2 2

5 7 4 2 2 3 2 2

2 2

C H NO Na 0,5Na CO 1,5CO 2H O

C H NO Na 0,5Na CO 2,5CO 3H O

B cã thÓ C H N O Na 0,5Na CO 5,5CO 6,5H O

C H NO Na Na CO 1,5CO 3,5H O

(Can b»ng Na tríc sau ®ã CO ; H O)

Chän ra 3 chÊt tõ B

34

2

cã C 4. nh vËy cÇn thö tèi ®a 4 hÖ;

GlyNa : a mol BT.Na : a b 2c 1,8 a 0,55

LysNa : b mol 1,5a 5,5b 4c 6,475 b 0,9

GluNa : c mol 2a 6,5b 3,5c 7,5625 c 0,175

(chän hÖ nµy cho v× sè ®Ñp vµ tháa ®iÒu

kiÖn bµi to¸n)

→ a.a chỉ chiếm một mắt xích trong X mà không có trong Y là Glu;

x y

p q

1 3

1,4a 0,175 a 0,125

GluGly Lys : 0,175 BT.Gly : 0,175x 0,125p 0,55 (1)A

Gly Lys : 0,125 BT.Lys : 0,175y 0,125q 0,9 (2)

Dïng chøc n¨ng TABLE cho (1) x=1; p=3; Cho (2) y=3; q=3.

GluGly Lys : 0,175 (588)A

Gl

3 3

573.0,125.100%%Y 41,04%

y Lys : 0,125 (573) 573.0,125 588.0,175


Bình luận:

- Câu này lời giải còn quá "trâu bò" và mang tính chất "hên xui"! Mình để nguyên bản như

vậy vì đây là câu peptit lần đầu tiên mình "tập tành" giải ở BOOKGOL.

- Lời giải tối ưu của bài toán này các bạn có thể liên hệ bạn Bỉ Ngạn Băng Hoàng.


Câu 17: X là este của aminoaxit , Y và Z là hai peptit (MY < MZ) có số nguyên tử nitơ liên

tiếp nhau; X, Y, Z đều mạch hở. Đun nóng hết 56,73g hỗn hợp H gồm X, Y, Z trong dung

dịch NaOH (vừa đủ), thu được hỗn hợp muối N (chỉ chứa 3 muối natri của glyxin, alanin,

valin; biết số mol muối của alanin là 0,08 mol) và 14,72g ancol M. Dẫn hết M qua CuO đun

nóng, thì thu được 21,12g hỗn hợp hơi gồm anđehit, nước, ancol dư. Đốt cháy toàn bộ N cần

vừa đủ 1,7625 mol O2, thu được 36,57g Na2CO3. % khối lượng Z trong H có giá trị gần nhất

với

A. 8% B. 21% C. 9% D. 22%


Hướng dẫn

2

2 2 2

14,72 21,12

RCH OH

3

RCH OH CuO RCHO RCH OH(d) H O Cu

21,12 14,72 14,72n n[O] 0,4 R 31 5,8 (R H)

16 0,4

Ancol lµ CH OH : 0,46 mol

X¸c ®Þnh M :

M

2 2 3

GlyNa : x 5 2 7 2 11 2(2 )x 0,08(3 ) (5 )y 1,7625

AlaNa : 0,08 4 2 4 2 4 2

BT.Na : x 0,08 y 2.36,57 / 106ValNa : y

x 0,59; y = 0,02. Do n 0,46 mol nªn

este: NH CH COOCH : 0,46 mol

X¸c ®Þnh este

nx 2nx 2 n n n 1

5

6

5 a 3 a 2

15,79 (g) YZ (C H N O ):Gly:0,13; Ala: 0,08; Val: 0,02;

a(14nx 18 29n) 15,79A : 0,01a 0,04

BT.C : anx 0,6n 5,75 A : 0,03

BT.N : na 0,23

A (Gly Ala Val ) 0

T × m c«ng thøc peptit vµ kÕt luËn :

6 b 6 b

5 2 2

,01 0,01.a 0,03.b 0,13; a 3

A (Gly Ala ) 0,03 Table : a 1; b = 4

Z(A )(GlyAla Val ) 0,01 %Z=7,32%


Chú ý bẫy: Trong bài toán trên Z là A5 chứ không phải A6

Có thể tìm mol peptit bằng phương trình gốc axyl:

peptit peptit15,79 0,13.57 0,08.71 0,02.99 n .18 n 0,04 mol


Sau đó bảo toàn Nitơ ( hoặc Na) để tìm mắt xích trung bình.

Câu 18: X, Y, Z (MX < MY < MZ) là ba peptit mạch hở, được tạo từ các α-aminoaxit như

glyxin, alanin, valin, trong đó 3(MX + MZ) = 7MY. Hỗn hợp H chứa X, Y, Z với tỉ lệ mol

tương ứng là 6 : 2 : 1. Đốt cháy hết 56,56g H trong oxi vừa đủ, thu được2 2CO H On : n 48: 47 .

Mặt khác, đun nóng hoàn toàn 56,56g H trong 400ml dung dịch KOH 2M (vừa đủ), thu được

3 muối. Thủy phân hoàn toàn Y trong dung dịch NaOH, kết thúc phản ứng thu được m gam

muối. Loại peptit của Z và giá trị của m là:


A. Tetrapeptit -18,88gam B. Nonapeptit -11,32gam

C. Tetrapeptit - 22,24gam D. Nonapeptit- 17,28gam

( Lời giải và bình luận của NT Nhật Trường)

Hướng dẫn

Hướng 1: Đồng đẳng hóa

:cóta,8,0nn;CH

Gly:HĐĐ mol

KOHGly

2

04,0n

08,0n

24,0n

36,0n9

20k

32,0y56,56y14

k8,0.186,45mmà

6,17yk

4,38OH47CO48CH

OH.)ONHC(

Z

Y

X

molpeptit

H

yk

8,02,1

2

y6,1

2

O

y

2

k8,0

2k32

molmol

2

mol

mol

Gọi số mắt xích trong X, Y, Z lần lượt là: m, n, k (*)

t

)nm3(220k20kn2m60,80,04k0,08n0,24m

Với đipeptit

ttetrapeptiZ)9;2();8;4()t;k(8t2n m,

Với )2;3;2()k;n;m(9nm39t

)4;2;2()k;n;m(8nm38t

TH 1: X, Y, Z lần lượt là: Đipeptit, Đipeptit và Tetrapeptit và số gốc CH2 trong X,Z, Ylà: a,

b, c

Ta có: 210c98)ba(42)c14Gly(7)b14Gly()a14Gly(3 242

Với (**)24,22)CH6NaNOHC.2(08,0

88,18)CH3NaNOHC.2(08,0m6;3c

6c0

18)ba(0

gam2242

gam2242

Nhưng

!Với c=6: 6.08,0b04,0a24,032,0n2CH Loại !Các bạn chú ý !

Vậy đáp án chính xác của chúng ta là : A.Tetrapeptit - 18,88gam

TH 2: X, Y, Z lần lượt là: Đipeptit, Tripeptit, Đipeptit và số CH2 trong X,Y,Z là: a,b,c

Ta có: 666c98)ba(42)c14Gly(7)]b14Gly()a14Gly[(3 232

Không có bộ nghiệm thỏa mãn !


Vậy đáp án phù hợp nhất là: A

Hướng 2: Quy hỗn hợp về gốc aminoaxit và H2O

)2(

47

48

4,0yn8,0

n8,0

n

nOHCO

OH

NOHC

)1(56,566,37y18n2,11my:OH

)n(8,0:NOHCZ,Y,X

OH

CO

4,0yn8,0

2

n8,0

2

O

y

2

8,0

21n2n

gamHmol

2

KOHmol

21n2n

2

22

mol

mol

Từ (1) và (2)

36,0mol9

20k

44,0y4,2n

44,0

2

8,0

21n2n PeptitOH)1k(NOHkC:cóTa;44,0y

4,2n

molmol

04,0n

08,0n

24,0n

Z

Y

X

. Tương tự cách 1 , ta có :

TH 1: X, Y, Z lần lượt là: Đipeptit, Đipeptit và Tetrapeptit. Gọi số C trong X, Z, Y là a, b, c:

BTKL

gam2322010

gam232147

Z

Y

X

24,22)OHNaOH2ONHC.(08,0

88,18)OHNaOH2ONHC.(08,0m10;7c

98c98)ba(42)76c14(7)210b14a14(3

134b14M

76c14M

76a14M

Ta chú ý: c = 10 ; BT (Cacbon )ta có điều vô lý ! Vậy đáp án là A !

TH 2: X, Y, Z lần lượt là: Đipeptit, Tripeptit, Đipeptit. Gọi số C trong X, Z, Y là a, b, c:

Tương tự ta cũng không tìm được bộ nghiệm thỏa mãn.


Bình luận:

+ Thứ nhất: Ở (*) ,tại sao mình có thể biện luận “tự tin” đến như vậy với một phương trình

3 ẩn? Hẳn các bạn rất thắc mắc ? Nhưng ! Mọi chuyện đều có lý do của nó, vì số mắt xích

của các peptit trong đề bài thực ra nó có một “điểm yếu lớn” đó là đều NGUYÊN. Vì thế

trong quá trình biện luận ta dễ dàng suy luận chúng dễ dàng !

Để giúp tìm nhanh các nghiệm(nguyên) trong một Phương trình nhiều ẩn số (có điều kiện),

chúng ta có thể nhẩm bằng tay, hoặc cách “xịn” hơn là dùng TABLE (trên máy tính cầm

tay).

+ Thứ hai: Ở (**); tại sao mình lại “Bắt” được điều kiện của a, b và c ?

Nếu nhìn qua rất khó hiểu, nhưng nhìn kĩ sẽ biết đó là điều kiện chặt cho số CH2.

Vì trong số aminoaxit mắt xích thì Val có nhiều Cacbon nhất : Val = Gly + 3CH2

Nên : X là đipeptit thì số CH2 tối đa là 2*3 = 6 . Tương tự với Y và Z.

+ Thứ 3: còn có cách giải ngắn hơn nữa các bạn tự suy nghĩ

Vậy ! Với bài tập trên các bạn hãy nắm bắt các kĩ năng thiết yếu cần có để xử lý một dạng

bài Hay và Khó trong peptit nhé !


Câu 19: X, Y (MX < MY) là hai peptit, mạch hở được tạo bởi glyxin, alanin, valin; Z là một

este no, đa chức, mạch hở. Đun nóng hoàn toàn hỗn hợp H gồm X, Y, Z trong 1 lít dung dịch

NaOH 0,5M (vừa đủ), thu được 7,36g một ancol A và dung dịch B chứa 4 muối. Cô cạn dung

dịch B thu được 50,14g muối khan. Đốt cháy hết cũng lượng H trên cần vừa đủ 1,975 mol O2.

Biết trong H có mN : mO = 119 :304 ; X,Y, Z có cùng số nguyên tử cacbon và X, Y có tổng

số mol là 0,1 mol. % khối lượng muối có phân tử khối nhỏ nhất trong B là

A. 46,43% B. 23,21% C. 39,85% D. 30,63%

( Đề thi thử cộng đồng hóa học Bookgol/ lần 4/2016)

Hướng dẫn

2

2

nx 2nx 2 n n n 1 H O

nx 2nx 2 2z 2z

O N

H NaOH muèi ancol H O H

2

2

C H N O : 0,1 mol n 0,1 molH :

C H O : b mol

0,1n bz 0,5 n 3,4

14.0,1n/ 16(0,1n 0,1 2 bz) 119 / 304 bz 0,16

n 0,76;n 0,34

BTKL : m m m m m m 39,3 gam

CO : x mol

H O :

2 2CO H O

BTKL : 39,3 1,975.32 44x 18y 0,34.14

y mol BT.O : 0,76 1,975.2 2x y

n 1,62; n 1,47

bz 0,161,62 1,47 0,1(0,5.3,4 1) (z 1).b b 0,08

z 2;este 2 ch

2 2

2 2

CO H O peptit

CO H O este

§èt peptit : n - n = (0, 5.n -1).n (n lµ sè m¾t xÝch)

§èt este no : n - n = (z -1).n ( z lµ sè liªn kÕt = sè nhãm chøc )

2R(OH)

min

X Y Z

max

øc

Ancol 2 chøc: M 7,36 / 0,08 92 R 58 (lo¹i)

Ancol ®¬n chøc; axit 2 chøc muèi cã M kh«ng thÓ lµ muèi cña axit.

1,62 nx = C = C = C = = 9.

0,1 0,08

sè chØ peptit lín nhÊt: n 9 / 2 4,5 C¸c pe

ptit cã m¾t xÝch 4

Kh«ng tån t¹i 2-peptit tháa

2

3

2 X3

3 Y

GNa

.2 + .5 G V (M=203) 3-peptit: 9=

.3 A ( M = 203)

4-peptit: 9 = .2 + .3 GGGA ( M = 260)

X : G V n 4 3,4 0,06T¹o 4 muèi (lo¹i A ) §êng chÐo:

Y: G A n 3,4 3 0,04

BT.G : n 0,04.3 0,06.2 0,24; %G

2 1

3

3 1

0,24.(75 22).100%Na 46,43%

50,14



Bình luận:

Đoạn biện luận có thể làm như sau:

*) 2 2CO COx Y Z

n nC C C khi z = 2 lµ sè C = 9.

0,160,1 b0,1

z

*) Với Hợp chất hữu cơ chứa C, H, O, N ( N không tạo chức muối amoni hoặc nitrat) với k là

số liên kết π.

x y z t

2x 2 y t y tC H O N : a mol; k x 1

2 2 2

ay at(k 1)a ax

2 2

2 2 2CO H O N(k -1)a = n - n + n

Biểu thức này giúp ta tìm ra số mol hỗn hợp từ đó tìm số mol của axit (ka chính bằng số mol

của NaOH, điều này chỉ đúng với axit no, vì k đều nằm ở nhóm COO).

Câu 20: Hỗn hợp R gồm 3 peptit mạch hở A,B, X ; đều được cấu tạo từ Glyxin, Alanin và

valin trong đó số mắt xích glyxin trong 3 peptit bằng nhau; tỉ lệ số mol A:B:X=1:1:2; tổng số

nguyên tử oxi trong 3 peptit là 24; tổng số nguyên tử C trong 3 peptit gấp 3,75 lần số nguyên

tử C trong X; số C trong B nhiều hơn A một nguyên tử. Đốt 28,405 gam hỗn hợp R cần

35,5992 lít O2 (đktc) thu được 1 lượng CO2gấp 2,5 lần lượng CO2thu được bằng cách rót từ

từ dung dịch hỗn hợp chứa 0,24mol Na2CO3và 0,56 mol NaHCO3vào dung dịch chứa

0,6422 mol HCl. Phần trăm khối lượng B trong hỗn hợp R là

A. 25,36% B. 27,16% C. 29,38% D. 30,08%

(Cộng đồng hóa học bookgol/ thi thử lần 5/ 2016)

Hướng dẫn

+ Tìm mol CO2

2

2

23 2 22

2a a a3

3 3 2 2b b

CO

b

HCl

CO

2H CO H O CO CO

HCO H HCO H O

(p /) : a mol§Æt :

(p /) : b mol

n 2a b 0,6422a 0,1482

n a b 0,494a 0,24b 0,3458

b 0,56

n (tao ra khi dot

CO

pepti

t) = 0,494.2,5=1,235


+ Tìm peptit:

2 2 2 2 2

2 2 2

O CO N N H O

pepCO H O N pep pep

A B XX

A B X

A B X A

A B X X

B A

n 1,5.(n n ) n 0,1755 BTKL : n 1,1115

n n n n n 0,052;O 7,75

O O O 24O 7;X lµ 6-peptit

0,25O 0,25O 0,5O 7,75

0,25C 0,25C 0,5C 23,75 C

C C C 3,75C

C C 1

B

X

Tablea b c

2 2 2

Table2 p q

27

C 28

C 20

2a 3b 5c 20Z : G A V 3a 2b 10 a 2

a b c 6

Z : G A V

B : G A V 2.2 3p 5q 28 p q 3 %B 29,38%


Câu 21: X là một este hai chức, phân tử chứa 6 liên kết π; Y, Z (MY < MZ) là hai peptit được

tạo bởi glyxin và alanin; X,Y, Z đều mạch hở. Đun nóng 49,4 g hỗn hợp H gồm X, Y, Z với

dung dịch NaOH (vừa đủ), cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được hỗn hợp muối khan T và

22,8 g hỗn hợp hơi Z chứa hai chất hữu cơ. Đốt cháy hoàn toàn T cần đúng 1,08 mol O2, thu

được 29,68 gam Na2CO3 và hiệu số mol giữa CO2 và H2O là 0,32 mol. Biết số mol X bằng 10

lần tổng số mol của Y và Z; Y và Z hơn kém nhau hai nguyên tử nitơ; Y và Z có số nguyên tử

cacbon bằng nhau. Tống số nguyên tử có trong X và Z là

A.108 B. 111 C. 93 D. 96

(Cộng đồng hóa học bookgol/ thi thử lần 6/ 2016)(Bài giải của Nguyễn Văn Phú Quý)

Hướng dẫn

+ Bài cho

T

2

0,56 mol 22,8 a mol

49,4 g

X :10a mol

H NaOH muèi 2 h÷u c¬ H OYa mol

Z

(1)

+ Đốt muối T (Tìm khối lượng của muối để bảo toàn khối lượng cho (1) và tìm a mol )

x 2x 22 2 3 2 2

0,56 10.2a2 1,08 0,28

O Na Na

2

2

T

C H NO Na : 0,56 10.2aT O Na CO CO H O N

R(COONa) :10a

BT.O : n (T) 2.n (T) 2.n 1,12 mol

CO : x x y 0,32 x 0,92

H O : y BT.O :1,12 1,08.2 0,28.3 2x y y 0,6

BTKL : m 29,68 + 0,9

2.44 + 0,6.18 +(0,56-10.2a).14 1,08.32


+ Tìm a:

SOLVETH 22,8 a 0,02 + 0,56.40 = m + 18a

+ Tìm C muối axit và công thức của X.

C muèi axitx 2x 2

muèi axit muèi axit2 2 x 3

muèi axit

BT.C : n 0,16.x 0,2.CC H NO Na : 0,16

T 1,2 0,16x 0,2.C C 4R(COONa) : 0,2

3,6 C 4,4

+ Tìm peptit:

Số mắt xích trung bình của Y và Z: 7 7 6YZ

9 9 7 2

Y Y GA : 0,010,16n 8;

Z Z G A :0,02

Cïng C

0,01

X x y 4

10 10 4

49,4 0,01.(501 559)M 194 X : C H O

0,2

12x y 64 194x 10

X : C H O2x 2 yy 106

2


Bình luận:

Còn chỗ cùng C thì vì sao Y là GA6 mà Z là GA7, giải thích luôn nhé:

C trong peptit và C trong muối là bảo toàn. Như vậy nếu tìm được số mol C trong muối; sẽ

tìm được số mol C trong peptit. Từ số mol C trong peptit chia tổng số mol của 2 peptit sẽ ra

số C của 2 peptit (Vì 2 peptit cùng số C).

C C pep X Y

SOLVEa 7 a 6

SOLVEb 9 b 7 2

0,4n n 1,2 0,2.4 0,4 20 C

0,02

A 2 (7 a).3 20 a 1 A

A 2b (9 b).3 20 b 7 A

a.a pep C = C

X G a X G

X G X G

Câu 22: X, Y (MX < MY) là hai peptit, mạch hở đều được tạo bởi glyxin, alanin và valin, Z

là một este đa chức, mạch hở, không no chứa một liên kết C=C. Đun nóng hoàn toàn 20,78

gam hỗn hợp E gồm X, Y, Z trong dung dịch NaOH (vừa đủ), thu được 1,36 gam hỗn hợp

ancol F. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 28,52 g muối khan T. Đốt cháy hoàn toàn

T thu được 13,25 g Na2CO3. Mặt khác, đốt cháy hết 20,78 g hỗn hợp E cần vừa đủ 1,14 mol

O2. Biết X, Y, Z có cùng số nguyên tử cacbon. Phần trăm về khối lượng của ancol có phân tử

khối lớn nhất trong F gần nhất với giá trị nào sau đây ?

A. 46%. B. 40%. C. 52%. D. 43%.



Hướng dẫn

2 3

2

2 2 2

NaOH Na CO

peptit H O

2 2 2 220,78 1,14 x y z

CO H O N E

COO C

E

n 2.n (T) 0,25 mol

20,78 0,25.40 1,36 28,52BTKL : n n 0,05 mol

18

E + O CO H O N

BTKL : 20,78 1,14.32 44 x 18y 28z (1)

+ n - n n (k 1).n

n n nTrong ®ã: k =

n

NaOH esten n

NaOH hh pepO NH C C

E E

NaOH hh pepE

E

O N pep O COO

n n nn

n n

n n nx y z ( 1)n 0,2

n

n (pep) n n 2z 0,05; n (este) 2.n 2(0,25 2z)

BT.O : (0,55 2z) 1,14.2 2x y (3)

x 0,9; y = 0,81, z = 0,11

+ Biện luận tìm công thức của peptit:

Số mắt xích trung bình N

pep

n4,4

nn = X Yn 4,4 n 4,4 vµ

X có thể đi, tri, tetra peptit; Y từ peptapeptit trở đi

+ Xét X:

.Các peptit đều chứa G, A, V nên "bét nhất" phải có tri-peptit ( vì đi-peptit không thể chứa 3

mắt xích G, A, V được).

.Do CX = CY nên X không thể là tri ( C tri X max = 10, C tri Y min = 14)

.Vậy X chỉ có thể là 4-peptit trong số 3 trong 4-peptit dưới đây:

GAVG (C = 12) , GAVA (C = 13) , GAVV (C = 15)

+ Xét Y:

. Nếu Y là peptapeptit: GAVGG (C =14); GAVGA (C=15); GAVGA (C=17)…

Thấy ngay Y chỉ có thể là penta-peptit và có công thức là GAVGA (C=15) và dĩ nhiên X

phải có công thức là GAVV (C = 15).

2CO NaOHE Z

Z

n n0,9 0,25 0,11.2n 0,06 n 0,06 0,05 0,01; 3

C 15 n 0,01

Z là este 3 chức →

ancol

3 7

1,36n 0,03 M A 32, B 46, C 58

0,03

58.0,01%C H OH .100% 42,65%

1,36


Bình luận:

Chỉ vì tìm công thức của ancol mà phải đi biện luận peptit như trên thì "trâu bò" quá, ta hãy

thử cách của Bỉ tỉ xem sao:

0,9

0,03(0,05 )

z

Sè C =

Với z là số nhóm chức của este, ( 0,03 là số mol NaOH phản ứng với

este hoàn toàn tính được nhé!). Dùng chức năng table chạy z = 3 được C = 15 nhận.


Câu 23: X, Y là hai este hai chức; Y chứa vòng benzen; X, Y đều được tạo bởi hai axit no

thuộc cùng dãy đồng đẳng liên tiếp, Z là một peptit được tạo bởi alanin và valin; X, Z mạch

hở. Đun nóng hết hỗn hợp H gồm X (9x mol), Y (3x mol), Z (x mol) bằng dung dịch NaOH

(vừa đủ), thu được dung dịch A và 32,4g chỉ một ancol T. Cô cạn dung dịch A được 137,24g

muối khan (các muối không chứa nhóm chức ancol và muối có phân tử khối lớn nhất chiếm

13,4655% về khối lượng). Đốt cháy hết lượng muối khan trên cần đúng 4,71 mol O2, thu

được 148,72g CO2 và 56,88g H2O. Trong H có N Om : m 7 : 64 . Hiệu khối lượng giữa X và

Z là

A. 34,76g B. 43,72g C. 44,84g D. 39,80g


( Lời giải của thầy Nguyễn Hoàng Vũ)

Hướng dẫn

Đặt 2 3 2

Na CO Nn a mol ; n b mol

Dựa vào ý bài toán ta đặt được CT của X, Y: 1 2

1 6 x x 2

X : R COOROCOR :9x mol

Y : R COOC H (R )OCOR :3x mol

Muối

1

2

6 x x 2 2 2 3 2 2 2

4,71 mol 3,38 mol 3,16 mol b mola mol3 6 2

5 10 2

137,24g

R COONa :12x mol

R COONa :12x mol

C H (R )(ONa) : 3x mol O Na CO CO H O N

C H NO Na2b mol

C H NO Na

Có hệ:

X

Y

Z

n 0,36 molBTKL :106a 28b 82,36 a 0,74 mol

BTNT O : 54x 4b 3a 0,5 b 0,14 mol n 0,12 mol

2b 14 7 x 0,04 mol n 0,04 mol

16 (49x 2b) 64

6 x x 2 6 x x 26 4 2C H (R )(ONa) C H (R )(ONa)m 18,48g M 154 C H (ONa)

137,24 18,48M 95,77

1,24

muoái coøn laïi

TH1 hai muối cacboxylic là HCOONa và CH3COONa

Có hệ: AlaNa ValNa AlaNa

AlaNa ValNa ValNa

n n 0,28 n 0,28

111 139 46,76 n 0,56

(loại)

TH2 hai muối cacboxylic là CH3COONa và C2H5COONa

Có hệ: AlaNa ValNa AlaNa

AlaNa ValNa ValNa

n n 0,28 n 0,2 mol

111 139 33,32 n 0,08 mol

Z0, 28

N 70,04

Z là (Ala)5(Val)2

ancol 4 8 232,4

M 90 C H (OH)0,36

CTPT của X là C9H16O4

X Zm m 44,84g



Câu 24: Thủy phân 101,03 gam hỗn hợp A gồm pentapeptit X và tripeptit Y thu được hỗn

hợp B gồm: x mol Gly-Ala-Val-Gly, y mol Val-Ala và z mol Gly. Hỗn hợp B phản ứng vừa

đủ với dung dịch NaOH sau phản ứng thu được 0,62 mol H2O. Phần trăm theo khối lượng

của Val-Ala trong B gần nhất là

A. 21,8%. B. 38,8%. C. 15,8%. D. 16,8%.


Hướng dẫn

Dễ thấy: X5 là GAVGG và Y3 là VAG ( G có thể "nằm" đầu hoặc cuối)

5

3

V A

(57.3 71 99 18)x (57 71 99 18) y 101,03X : x

x y zY : y

x y z 0,62

x 0,22; y 0,09; z 0,31

(99 71 18).0,09.100%% 15,88%

101,03 0,31.18

mol

mol


Câu 25: Cho hỗn hợp gồm Na, K, Ba, Na2O tác dụng hết H2O, sau phản ứng thu được 0,19

mol H2 và dung dịch X. Hỗn hợp H gồm hai peptit mạch hở, đươc tạo bởi alanin và glyxin là

Z: CxHyNzO8 và T: CnHmNtO5. Đốt cháy hết 31,33g hỗn hợp H cần đúng 1,245 mol O2, sau

phản ứng thu được tổng số mol H2O và N2 là 1,175 mol. Mặt khác, 31,33g H tác dụng vừa đủ

với dung dịch X. Tổng khối lượng của T và Na2O có giá trị là

A. 23,14 gam B. 20,22 gam C. 21,52 gam D.17,25 gam


(Lời giải của thầy Nguyễn Hoàng Vũ)

Hướng dẫn

Nhận xét: Z là heptapeptit; T là tetrapeptit. Trong hỗn hợp gồm Na, K, Ba, Na2O thì đặc

biệt Na2O lại có thêm oxi, mà đề bài lại hỏi khối lượng Na2O dùng phương pháp bảo toàn

nguyên tố oxi để tìm số mol Na2O. Trong phản ứng thủy phân peptit trong môi trường kiềm thì

tác nhân chính là ion OH , nghĩa là không quan trọng đến cation N OHn n .

n m t 5 2

2 2x y z 8 2

T : C H N O H OO :1,245 mol CO 1,175 mol

Z : C H N O N

Có hệ:

2 2 2 2

2 2 2

2 2 2 2

CO H O N CO

H O N H O

O CO N N

1,245

BTKL : 31,33 1, 245 32 44n 18n 28n n 1,08 mol

n n 1,175 n 0,925 mol

n 1,5 (n n ) n 0, 25 mol

2

NOHn 2n 0,5 mol ; 2 2

O H O peptit peptitn 1,5(n n ) n 0,095 mol

Có hệ: T Z T

T Z Z

n n 0,095 n 0,055 mol

4n 7n 0,5 n 0,04 mol

(I)

Lại có: Gly Ala Gly

Gly Ala Ala

BTNT C : 2n 3n 1,08 n 0,42 mol

n n 0,5 n 0,08 mol

(II)

Từ (I), (II) Z: 2 5(Ala) (Gly) ; T: 4(Gly)


2

2 2

H : 0,19 molNa,K,Ba, Na O H O

OH : 0,5 mol

2

2

H O

Na O

BTNT H : n 0,44 mol

BTNT O : n 0,06 mol

2

T Na Om m 0,055 246 0,06 62 17,25g



Phần 3. Các câu peptit trong đề thi khảo sát của BOOKGOL năm 2016.

Vì tính cho đến thời điểm hiện tại (07/06/16) BOOKGOL chỉ mới thi khảo sát 3 lần.

Câu 26: Hỗn hợp E chứa peptit X (CxHyO5N4) và chất hữu cơ Y (C8H16O4N2). Đun nóng

40,28 gam E cần dùng 500 ml dung dịch NaOH 1M, chưng cất dung dịch sau phản ứng thu

được x gam một ancol Z duy nhất và hỗn hợp chứa 2 muối của 2 α-aminoaxit; trong đó có a

gam muối A và b gam muối B (MA< MB). Dẫn toàn bộ x gam Z qua bình đựng Na dư, thấy

thoát ra 2,016 lít khí H2 (đktc); đồng thời khối lượng bình tăng 6,66 gam. Tỉ lệ a : b gần nhất

là.

A. 0,8 B. 0,6 C. 0,9 D. 0,7

( Đề thi thử cộng đồng hóa học Bookgol/ Đề KS lần 1/2016)

Hướng dẫn

Tìm T:

2

BTKLH T T

T 3 6 2

0,18 6,66 0,09.2 n 0,09 mol n M 38n

n 0,18 / n

(n lµ sè chøc -OH) n = 2 ; M = 76; C H (OH) : 0,09 mol

Tìm a.a

NaOH2 23 6 3 6 2

2 3 2

a b X

TableX

GNaG A

ANa

H NCH COO GlyNa : 0,09Y : C H C H (OH)

H N(CH )CH COO AlaNa : 0,09

0,5 0,09.2X cã d¹ng: G A : BT.Na:n 0,08;

4

40,28 0,09.204M 274 57a 71b 18 a b 2

0,08

ma 57 40 97n n = = =

b m 71 40 111

=0,873


Bình luận:

*) Khi biết được khối lượng mol của peptit thì M = aA + bB + cC …+18 ( Đã trình bày ở

phần gốc axyl) trong đó A; B; C là khối lượng mol các gốc Axyl; a; b; c là số gốc axyl tương

ứng cũng là số mắt xích tương ứng của A, B, C. Sau đó có thể nhẩm tìm nghiệm nguyên hoặc

dùng Table.

*) Khi biện luận ancol ta "chạy" n để tìm gốc khi tìm được R gốc ta xấp xỉ số C của gốc bằng

cách lấy R/14 ( không phải R/12). Ví dụ nếu lấy R/12 với trường hợp R=C6H12- thì số C=7

số H = 0 sẽ không đúng.


Câu 27: X, Y, Z là ba peptit đều mạch hở, có tổng số liên kết peptit là 8. Đốt cháy hoàn toàn

x mol X hoặc y mol Y cũng như z mol Z với lượng oxi dư, đều thu được 0,64 mol CO2. Đun

nóng 55,12 gam hỗn hợp E chứa X (x mol), Y (y mol) và Z (z mol) cần dùng dung dịch

NaOH, thu được dung dịch chứa hai muối của glyxin và alanin; trong đó khối lượng muối

của glyxin là 46,56 gam. Biết rằng y > z và 3x = 4(y + z). Phần trăm khối lượng của Z có

trong hỗn hợp E là.

A. 26,4% B. 32,3% C. 28,6% D. 30,19%

( Đề KSCL BookGol lần 1/2016)

Hướng dẫn

NaOH

E E

XYZ

BT.C : GlyNa : 0,48; AlaNa: 0,32; BT.Na: n 0,8 mol.

BTKL : 55,12 0,8.40 46,56 0,32.(89 22) 18.n n 0,28

M¾t xÝch trung b×nh: n 0,8 / 0,28 2,8 X lµ ®ipeptit.

3x 4(y z) x 0,16

x (y z) 0,28 (y z) 0,12

YZ 2y z

3

Y M¾t xÝch trung b×nh: n (0,8 0,16.2) / 0,12 4

Y

Z Z Y3

Z

6 c 6 c

2 4

Z Z Y2

Z

n 6 4 2 0,08 Y 2 3 n 8 3 n 6

n 4 3 1 0,04

Z Gly Ala : 0,04 mol BT.C: 0,04.[2c+3(6-c)] = 0,64 c = 2.

0,04.416Z : Gly Ala : 0,04 %Z .100% 30,19%

55,12

n 7 4 3 0,072 Y 2 2 n 8 3 n 7

n 4 2 2 0,048

Gi ¶ s

7 2ù Z lµ G CO (Z sinh ra) min =7.2.0,048=0,672 > 0,64 (lo¹i).

→Chọn đáp án D.

Câu 28: X, Y, Z là ba peptit mạch hở đều được cấu tạo từ glyxin và alanin. Đốt cháy hoàn

toàn x mol X hoặc y mol Y cũng như z mol Z đều thu được số mol CO2 nhiều hơn số mol của

H2O là 0,08 mol. Mặt khác, đun nóng 68,24 gam hỗn hợp E chứa X (x mol), Y (y mol) và Z

(z mol) với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được dung dịch có chứa 73,72 gam muối của

glyxin. Biết x > y > z, phần trăm khối lượng của Z có trong hỗn hợp E là

A. 21,92%. B. 18,58%. C. 25,26%. D. 22,74%.

(Đề thi KSCL Bookgol lần 2/2016)

Hướng dẫn

XYZ

YZ

NaOH : x 68,24 40x 73,72 (x 0,76).111 y.18 1,04

Pep : y 3.0,08 0,5x y (2) 0,28

1,04 0,08n 3,71 cã 3-peptit: = 0,16

0,28 (0,5.3 1)

1,04 0,16.3 0,08n 4,666 cã 4-peptit: = 0,08

0,28 0,16 (0,5.4 1)

cß

Z Zn : 0,04.n 0,08.4 0,16.3 1,04 n 6; Gly : 0,76; Ala : 0,28


a 3 aX

b 4 bX 2

c 6 c

Table

1 b 3

5 Z

X G A : 0,16 molC (0,76.2 0,28.3 0,08.4.2 0,04.6.2) / 0,16

Y G A : 0,08 molC 7,75 X ph¶i lµ G A

Z G A : 0,04 mol

Cßn 0,08b + 0,04c = 0,76 - 0,16.2 b 3;c 5

Z G A : 0,04 %m = 21,9

2%


Bình luận:

+ Việc thiết lập phương trình (2) và tìm peptit đã sử dụng công thức giải nhanh

2 2 2CO H O peptit N peptitn n (0,5.n 1)n n n .

+ Có thể thấy ngay: A

pep

n1

n mà các peptit đều chứa cả A và G nên các peptit phải

có 1A và bắt buộc Z phải là G5A.

Câu 29: X, Y (MX< MY) là hai peptit mạch hở và hơn kém nhau một liên kết peptit được tạo

bởi α-amino axit có 1 nhóm -NH2 và 1 nhóm -COOH ; Z là hợp chất hữu cơ mạch hở có

công thức C4H12O4N2. Đun nóng 37,86 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z cần dùng 440 ml dung

dịch NaOH 1,25M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được hỗn hợp rắn gồm 2 muối và hỗn

hợp gồm 2 khí đều có khả năng làm quì tím ẩm hóa xanh. Đốt cháy toàn bộ hỗn hợp muối

cần dùng 0,8625 mol O2, thu được Na2CO3; N2; CO2 và 11,7 gam nước. Phầntrăm khối

lượng của X có trong hỗn hợp Elà

A.19,0%. B.19,7%. C. 23,5%. D. 16,00%.

(Đề thi KSCL BookGol lần 3/2016)

Hướng dẫn

3 3 2 4 2 5 3 4

O Na 2

Z : CH NH OOC CH COONH hoÆc C H NH OOC COONH

n (muèi) 2.n ;BT.O t×m ®îc mol CO nh s¬ ®å díi.

x 2x 22 2 3 2 2 2

2 0,8625 0,275 0,675 0,65

XY pept pept

C H NO Na : aO Na CO CO H O N

NaOOC CH COONa : b

(0,675 0,275) 0,65b 0,15 BT.Na : a 0,25;

2

BT.C : 0,25x 0,15.3 0,275 0,675 x 2 (Gly);N : 0,25

BTKL m 15,06 57.0,25 18.n n 0,0

N5

pept

45

nm.xÝch trung b×nh: 5,55 X G 0,02 %X 16%

n

→Chọn đáp án D.


Để có thể hiểu thêm về các phương pháp giải và làm nhiều thêm bài tập về peptit các bạn

có thểm tham khảo thêm ở tài liệu này do mình và bạn Lê Hữu Nhật Trường đã soạn dành

riêng cho chuyên đề này.

http://khangvietbook.com.vn/phan-tich-huong-giai-toi-uu-chinh-phuc-bai-tap-hoa-hoc-

chuyen-de-peptit-p-18950.html

Viết xong: 10:06 PM 07/06/2016. Chúc các em có 1 mùa thi đạt kết quả cao!

tài liệu hay - giải peptit 2016 - nguyễn công kiệt - bookgol.com.pdf

Documents