ta’rÎfÜ’s_sÜlÛk (İlâhi Âleme dönüş bilgisi) nazÎf hasan dede

8/3/2019 TARFS_SLK (lhi leme Dn Bilgisi) NAZF HASAN DEDE

1/79

TARFSSLK(lhilemeDn Bilgisi)

NAZFHASANDEDE

Hazrlayan

hramczdeHac smailHakkALTUNTA


2/79

SBN:[email protected]://ismailhakkialtuntas.com

Dizgi :H.smailHakkAltuntaKapak :Bask Cilt :

stemeAdresi:

KTAPBASILMADI


3/79

eyh Nazf Hasan Efendi Kaddesellh

srrahulazzMoraYeniehrininOganlkasabasndandr.MuhaddisndenHacHalilEfendinin

oludur. Dedesi Mahmd Efendidir. 1208/179394 tarihinde dnyaya gelmitir. Hakkayry tarihi1277/1882olupkabriBahriyeMevlevhnesindedir.

lim, sir, nazf, gyet nzik bir ahsiyettir.Aynzamandamzikveedebiyatladailgilenmi

vebualanlardakendiniisbatetmi birMevlevlimidir. Mevlev tarikatnn riflerinden NazfHasanDedemskilmindeihtisassahibiolmann yannda neyzenliktede zamann stad olarak deerlendirilmitir. Altmbir yana kadarilim renmekle megul olmu, Tasavvufa g

nl veren mridininde ilme gerei gibi deervermesini istemi,mridinsadece btn terbiyealmasnnyeterliolmadn,zhir terbiyeyide almas gerektii zerinde ok durmutur.Ancakbu ekildehemzhirhemdebtn terbiye alnarak noksanlklarn tamamlanabilece


4/79

4 NazfHasanDedeinisavunmutur.Onagreengzelseyinsanlarn hibir ilmi ayrmadan kendilerine yaraya

cakhertrl eyirenmeleridir.NazfHasanDedefaydaszvemlayni ey

lerden uzak durulmas gerektiine ve uzak durulmadtakdirdebunlarninsanfesdagtreceine inanan, insann sadece szlerinde,sohbetlerindedeil,btnhalvehareketlerin

debufaydaszileribrakmasgerektiinisavunan bir teblici kabul etmitir. Ona gre hereyin lzmolduubirmahalvardr.Mridbana gelen kt eyleri izle edebilmek iin buhileli eyleriderenmeli,busyede ikilemdekisaadetinisalayabilmelidir.

Nazf Hasan Dede bir ey hakknda bilgiliolmann chil olmaktan ncelikli ve daha iyiolduunu zelikle vurgulayarak ilme bykdeer atfetmitir. Dil bilmenin dahi nemliolduunusavunmutur.

Anlattmz ekilde Nazf Hasan Dedenin

ierisinde eitli dn ve tasavvuf konular

anlatt, zamanndaki bir takm meselelere zm getirmesi amacyla ele ald TarfsSlk adl risalesinden gnmz insanlarnnfaydalanmas gerektiini dndk. TarfsSlkrislesitasavvufadairbirksmmeselelerizmesi ynnden nemli ve faydal bir eserdir.NazfHasanDedenintabiriyle:

EhliderdebudaholsunnazfenbireserHimmetipriletekmlolduTarfsSlk


5/79

TarfsSlk 5

Sleymniye Ktphanesinde yazma vematbubiroknshasbulunmaktadr.

Nazf Hasan Dede ve eser hakknda genibilgi iin 1 Fatih BLGNin hazrlam olduuteze mracaat edilebilir. Tezde, TarfsSlkrislesininOsmanlcadanlatinizesiveyorumlaryaplmtr. Biz ise tezde kullanlm metineolabildiincesadkkalarakgnmzTrkesiy

le tekrar hazrladk. Bir btn halinde olanrisaleyikendiierisindebalklaraltndablmlere ayrarak anlalma ynnden kolaylk olmasn dndk.Bazyerlerdekonusubirbirine mnasip olanlar birletirmenin gerekli olduundan takdim ve tehir, gerekli grlen

yerlerebaz

ilave

bilgiler

ekleyerek

zenginle

tirdik.

TevfikveinayetAllahTeldandr.

hramczde

H.smailHakk

ALTUNTA

Esenlerstanbul

2010

1SelukniversitesiSosyalBilimlerEnstitsTemelslm Bilimleri Anabilim Dal Tasavvuf Bilim DalNazf Hasan Dede ve TarfsSlk Adl Eseri217415YksekLisansTeziKonya2007


6/79


7/79

ERH BEYANI(ENENOKTA TAHTE'LBA)

MAMAL KERREMALLHVECHE

2MarifetbabnnilerisinihevesVebdesininremzidaimsanapes

Hz.Alikerremallhvechebuyurduki:

BilkitmsemavikitaplarnesrarKurnKerim'de toplanmtr, Kurn Kerim'in tmesrarFatiha'dadr,Fatiha'nn tmesrarBes

melededir, Besmelenin tm esrar 'B' harfindedir,B ' ' harfinin tm esrar da onunaltndakinoktadadr.

Dahasonra ylebuyurdu:'B 'harfininaltndaki nokta benim.

3

yani bu nokta im

2 (Niyazii Msri, H. 1184); Tercmei risaleinoktatlbeyan Atatrk Kitapl OE_Yz_000125 /04, stanbul3 ElKunduzi elHanefi'nin "Yenabi'l Mevedde",


8/79

8 NazfHasanDedeyoluilegetirmesindenmurad udurki;

Cmle eyann hakkati bir cevherden ol

mutur. O cevher benim demektir. KurnKerimyirmisekiz harfdir. Hepsininasl bir eliftir.Elifinaslnoktadr.Onoktabumahlkatyokiken var idi. imdi vcudun olmadan, kan vegznvecmleazanyokikenbirnoktaidin.Onoktamisaliolannoktazahirolmakistedi. eh

vet olup ana rahmine dt. Gelip zahir oldu.Boyunelifgibiuzad,elifoldun.Banonoktai

hakkatoldu.Vcudun'B 'oldu.Dierazalarbatanbaa bir harf oldu. imdi batan ayaaAllahTelkelmnasenaykolki,besmelenin

srr senin vcudunda oldu. Yani sen seni bilmek,sanayeterdemekolur.

Btneyannevveliinsandr.Vcuduharfmesabesindedir.Harflerinevveliiseeliftir.

Elifinevvelinoktadr.

OnoktaKurnKeriminbandakibesmelenin altnda bulunur. Hz. Ali kerremallhveche Onoktabenim der. Yani eyann aslbenim demek olur. Eer Seni dahi bildin ve

bilirsen,hakikattenagh4

olursun.

Kemaleddin elHalebi eafii'nin "edDarr'l Manzum"4 Agh: (Ageh) f. Haberdar. Uyank. Kalbi uyank.Malumatl.Basiretli.Vkf.Bilen.


9/79

TarfsSlk 9

Zt diye Hazreti Hakkn varlna derler.Yani vcuduna derler. Btn lem onun zatn

dan ibarettir. O zttan zuhra gelmi ve Onadnecektir.

5bunaiarettir.Yanicmle lem bendendir, yine bana dnecektir. Bugelmekliin gitmekliin itibar halka tefhim6

iindir. Yoksa kmil katnda varmak gelmekyoktur.

Nazm:

VarmakgelmekhiyoktureytaliphemanGeenniyettarkndanburemzevargrSeninvcudunusenbilmeVehiSenisanmaseninnesnenyoktur.

Nazm:

BusendebendiyenbilsendeilsinSenolsncandeilsintendeilsinSanabusenlikadnsentaktnCahmi7kendinzellikleyaktnGrenodurgrnencmleodurhemanbugziradeHakkayoldur.HazretiHakknseninsfatvardr

5 "BizAllah iiniz ve biz nihyet ona dneceiz,"Bakara,1566Anlatmak.Bildirmek.7 Cahm: iddetli ve kat kat birbiri zerine yananate. ukur yerde yanan ate. * Cehennem'in birtabakas.


10/79

10 NazfHasanDedeOsfatlarnulusuismialimdirBiridahikadirdirvahiddir vemriddir

VeSemidirbasirdirmtekemmildirsmiHvedir

Eer bu sfatlar sende olmasa meyyit (l)olursun.

Bu sfatlarla muttasf olduundan gah ol

dun. drak mertebesine yetiip phesizhakkatineyetiirsin.


11/79

TARFSSLK

Bbismillaholub ehriulmNoktasolehrinbbsselmOlduremzisrrAhmedleAlNkteisebil mesndenmerm

Sipsuminnetve krtemennBederghHdvendiTelZehkudretkibirdemKndmekledemdenlemikldhveydGelincesahnsahryvcdaBuyurdudemetalmiesmSaltbselmbhasrb addOlarhRasleherdemihd8

8Besmeleninbharfiilmin ehridir.Noktasselamvegiri kapsdr.BuremzAhmedveAlininsrrdr.BunkteFatihasuresindekigayedir.

Duamzminnetlevetemennive krleSahibimizAllahTelnnkapsndayzKudretiylebiranOldemesiyledemdenlemiaikrkldVarlkmeydannavcudnugetirincedemeisimleriretti


12/79

12 NazfHasanDedeFakrden baz mridler tasavvufla ilgili bir

risle taleb ettiklerinde her ne kadar tasavvufuntarifiterkidavavesrlargizlemekisede;

Ve saknbir sey isteyeni azarlama, FakatRabbinin nimetini anlat. 9 yeti kerimesi vefierfin10balangcndabulunan

Her kime bildii bir konuda soru sorulur

daodabunugizlerseAllahTelkyametgnonunaznaatetenbirgemvurur.11

hadsi erfi dnnce mridleri menedemeyipPrimizHazretiMevlnCelleddniRm kaddesellh srrahul azz Efendimizinrhniyetikudsiyelerindenyardmve izin iste

yerek i bu risleyi sunmak iin hazrladm.sminide TarifsSlk (Manevi YolculuunBilgisi)koydum.Mutlakvesonsuzfeyizvebolluk sahibi Allah Tel faydal olmasn ihsnbuyursun.

Amn.

SaltselmilesayszvenoksanszolarakRaslnrhuna heranhediyeederiz.9Duha,101110 KAADI, yaz, E'if bi Trifi Hukukil' Mustafaifai erif, (Tercmeedenler:Naim Erdoan HseyinS.Erdoan), stanbul,198011EbDavd, lim,3660


13/79

TarfsSlk 13

Allahtellemleriniinyaratt?

Bu lemler ve btn mahlkat meydanakmadannceAllahTelmda12 idi.Hattabaz ashb Raslllah sallallh aleyhi veselleme;

Allah Tel mahlkt yaratmadan nce

neredeydi?

diye sorduklarndaMirtlVcd 13 isimli

12 Ashab kiramdan Ebu Rezin el UkaylradiyallhanhbirkeresindeRaslllahsallallh

aleyhiveselleme;Rabbimizmahlkatyaratmazdannceneredeidi? diye sorar. Raslllah sallallh aleyhi vesellemde;

Fevkinde ve tahtndahavaolmayanmadaididiyebuyurur. (Timizi, Tefsir sure 11. 1; bn.Mce.Mukaddime.13; bnHanbel.IV/11.12)13

MirtlVcd ve Mirktshd, mellifiAbdlahad Nri b. Mustafa Safyi esSivs elHalvet, Sleymaniye Ktphanesi H. Hsn Paa,Demirba no;001198,snflamano;2977.Bkz: YILMAZ Necdet; Abdlehad Nri Sivas VeMir't'lVcd Ve Mirkt'hd Adl Eseri[Kitap]. stanbul: Marmara niversitesi Sosyal


14/79

14 NazfHasanDedekitabnerhindeyeralm olduuzere;

Onegkyznstndenedealtndaolan

mdadr.hadsi erfiylecevbbuyurdular.

Bengizlibirhazineidim,bilinmekistedim.Bu sebeple bilinmek iinmahlkt yarattm.Onlaranimetleri sevdirdim.Bu vesileylebenibildiler.14hadsikudssiile

Bilimler Enstits Temel slam Bilimleri BlmTasavvufBilimDal,Y.LisansTezi,27129,1993.14Acln.2/132;AliyulKari.273:Manasdoruolsada hibir senedi olmayan bu szn hadis olmadaktr.Ancakszkonusurivayetleilgiliolarak eyhiEkber Muhyiddn bnulArab (560638/11651240)

Kefen sahh, fakat naklen sabit deildir dediinakledilir. Esasen bunun, hadis ilmi kriterlerineuygunolaraknaklensabitolmu birhadisolduunuiddiaedenbirmutasavvfdabilinmemektedir.zellikle bnl Arabnin yukardaki sznden sonra,konuedildiitasavvufliteratrndegenellikle sahiholupolmadsorgulanmakszn kutshadisolarak

deerlendirmeeilimibelirmi vebuzamanlagenelbir kabule dnmtr. smail Hakk Bursevinin(1137/1725) bu rivayet hakkndaki u deerlendirmesi, ayn zamanda genel olarak mutasavvflarnyaklamtarzlarndayanstmaktadr

Kefehlinegrebuhadissahihtir,isterse,hadishafzlarna (ezbercilerine)gre sahiholmasn...Zira

kefehliolanlar,bizzatRaslllah sallallhaleyhivesellemEfendimizdenalrsylerler.Hadisezbercileri isenakilyoluylarivayetederler.Ayrcabireyinbelli bir senedi olmaynca, sabit olmadn icpettirmez. udakatdir:Kefitibariylesahiholanbirey,nakil yoluylagelendendaha sahihtir.Zira kefhlindevehimvehaylolmaz.


15/79

TarfsSlk 15

Ben insanlarvecinleribana ibadetetsinler diye yarattm. 15 yeti kermesini (bni

Abbas radiyallh anh bana ibdet etsinlerdiye (liyabdn)yerine benibilip tanmalariin (liyarifn)yarattm eklinde tefsir buyrulduu zere zt ilh mdaki gizliliindekiperdeyi kaldrp bilinmeklii murt edincelemleriyaratt.

15Zriyat,56


16/79

Allahtelilknceneyiyaratt?

MecmaiHafdiTeftznkitabndayazlolan hadsi erifte Raslllah sallallh aleyhivesellembuyurduki;

Allah Telnn ilkolarak yaratt benimnurum,benimruhum,benimaklmdr.16

16Teftzan(791/1389)iseerhHadisErbaindebuunsurlardahadaoaltr:

AllahTelnnilkyaratt eyilimdirAllahTelnnilkyaratt eycevherdirAllahTelnnilkyaratt eyincidir

AllahTelnnilkyaratt eynrudurAllahTelnnilkyaratt eyruhumdurAllahTelnnilkyaratt eylevhdirAllahTelnnilkyaratt eyakldrAllahTelnn ilkyaratt eyar drAllahTelnnilkyaratt eymelekdirTeftzan(791/1389)yorumundabtnbunlarn

msemmalarnn, Hz. Muhammed sallallh aleyhiveselleminruhuolduunusyler. Hadistezelliklebuifadelerinkullanlmalarndakihikmetleride yleaklar:Hz.Muhammedsallallhaleyhivesellemv

cutsadefninincisiolduuiininci,nraniyetindendolaynr,aklnnokluundanvestnlnden


17/79

TarfsSlk 17

dolay

ak

l, ilerin tedbiri itibariyle kendisine uymada muvaffak olduu iin kalem, ilimlerevukufyetindendolay levh;melek sfatlarn galebesindendolaymelekdenmitir.(EKER,1998),s.135

Tasavvuftakiilkyaratl ile ilgilitartmalardadaenokkullanlanhadislerdenbirisiolanburiva

yet, ilk dnem tasavvuf klasiklerinde bulunmad

haldesondnemsuflerininenokkullandhadislerden birisidir. zellikle Muhyiddin ibnl Arabkaddesellh srrahulaziz (638/1240) n birokyerdekullanddeiikvaryantlarvardr,rnein;

AllahTelnn ilkyaratt ey,benimnurumdur.

AllahTelnn ilkyaratt ey,benim ruhumduryadaAllah Telnn ilk yaratt ey akldr bir

bka rivayette nefistir Onun btn bunlardankastettii ey Hakikat Muhammediyedir. Btnkinatn Onun hakikatinden geldiini ve ruhundanzuhur ettiini, Hakikat Muhammediyenin varlk

leminin balangc olduunu bu hadise dayandrr.Bir bka yerde yine ayn hadisi yorumlarken yleder:

Allahn ilk yaratt ey onun ruhu veya kalemdir. (Allah Telnn ilk yaratt ey kalemdir. (Ebu Davud. Snnet. 16: Tirmz. Kader. 17.1bnHanbel.V/317: TirmzUbdeb.Samit yoluyla

gelen rivaete HasenGarib derken (bkz. TirmzKader17)EbuHureyretarikiylegelenrivayettebtlve mnker olduu sylenir. Bkz.Suyti. LealilMasnua.130131;Acln,1/309)

Dierruhlaronunruhununczleridir.Onun iinRaslllah sallallh aleyhi ve sellem efendimizeEbulErvahderler.Buruhkllaklnsuretidirki


18/79

18 NazfHasanDedehadsi erifleri zere ilk nce saf ktan

Hakkat Muhammeddiyye zuhur eyledi.

mave safktasavvufliteratrndehiyaratlm olmayp o makamda hi bilgi olmayanhlolarakkabuledilir.

Nur ve RuhMuhammed ve akl kll vekalemi al sylediklerimizin hepsi bir eydir.Mnasebetleri itibriyle drt isimle tabr edil

mitir.SonraSenolmasaydnbukinatyaratmazdm

17 hadsi kudsiyyesinin tasdiki zere Nru

demihakikidir.Havvaisekllinefsinsuretidir.Vcutkllaklnsa taraf,imknisesoltarafdr.

Btnmevcudataklikllvenefsiklln izdivacndanmeydanagelmitir.Budurumagre insanolununebeveynidemiHakikiolanaklkllileHavvaihakikiolannefsiklldr.

Son dnemden bir bka sufi, yorumunda yinebuhadistekinr,ruh,kalemveaklkullanrvedrdnn de bir olduunu belirtir. Ayn ayn isimlendi

rilmelerinin hikmetini de yle aklar; Akl denmesininsebebi;her eyi,hibir eyeihtiyaduymadan bilmesidir. Nr denmesinin sebebi, btnnurlarnaslolmasndandr.Dierbiryorumdadabudrtunsuruzlatrlarakikiyeindirilir;

Kalem,aklcinsiden;nrdaruhcinsindenolarakkabul edilir.(EKER Necmeddin lk Dnem

SufilerindeHadisYorumu [Kitap]. Kayseri:Erciyesniversitesi Sosyal Bilimler Enstits 72650(DoktoraTezi),1998.s.134)17Hadiskitaplarndaaslbulunmayanbuvecizifadehadis tenkitilerince de red edilmitir. Aliyul Kri.Aclnve evkn,Saanninmevzudediininaklettikten sonramanasnnsahih olduunukabuleder


19/79

TarfsSlk 19

Muhammedsallallhaleyhivesellemin erefinebtnruhlaryaratlp

Ben sizin rabbiniz deil miyim? 18hitbnakarlk

Evet(kesinlikleylesin)19cevbverildi.

ler. Bkz.Aliyul Kri. 288; Acln, II/164: evkni.Fevaidul Mecmua, 326; Deyleminin bn. Abbastan; bn. Cevzinin Selmandan naklettikleririvayetlerinherikisidemevzukabuledilir.Suytide

mevzuolduunutasdiketmitir.Elbnideyukardakileri naklettikten sonra mevzu olduunu aklar.Btn bu deerlendirmeler iin Bkz. Saan. 52:AliyulKri.295.296;EIbni.SilsileniAhdisiDaire.1/28218Araf,17219Araf,172


20/79

nsanndnyayainii

Elestmenzilindenlemi ahdetegelinceyekadarinsanlemdengeti.OnlaralemiLht,lemiCeberrt,lemiMelekt tabrolunur. nsan bu lemleri geib demiyyeti(nsanl) buluncaya kadar madeniyyt ve

nebtt ve hayvniyyet gibi keyfiyetlereuradkdan sonra ana rahmine gelip oradaninsn unsurlar zuhur eyledi. lemi lhutdanlemi ehdete gelince bu tertip zerine venisbetleriyle younlap (nurn zelliklerinikaybedip) lemi ehdetde youn olan (drt

unsurtoprak,su,ate vehava)btnleti.20

Bu

20lem:Btncihan,kainat.Her ey.lemiAsgar:Enkklem. nsan.lemiBerzh:Kabirlemi.lemi Cebert: Azmet ve kudret lemi. Kudret

lemi.Lhutlemiilealttabulunanmelektlemiarasndakilem.lemiEkber:Enbyklem.Kint.lemiEmir:Ruhlarlemi,zamanlsbulunmayan, Allah (cc)n emriyle vastasz yaratlmannolduulem.lemiErvh:Ruhlarlemi.


21/79

TarfsSlk 21

lemleri geince o Elest hitbn ve omhedeyizyiettiginden

lmeden nce lnz. 21 srrna mahzarolarak;

Hikmetmminin yitikmaldr.Onunerede bulursa alr ve onu almaya en layk olanodur. 22 areti zere o lemleri ve omhedeyibulup

GnderenlegnderilenarasndabirvastaolmadhaldemahiyetiniyalnzcaAllahTe

lemiEsbb:Sebeblerlemi.Dnya.lemiFni:Geicilem.Dnya.

lemiGayb:Zhirenhissedilmeyen,ruhlar,meleklervecinleremahsuslem.lemiKevn:Varlklemi.Kint.lemiLht: lhlem.Rhnmnevlem.Yanikeyfiyeti,belirtisiolmayangzlerinidrakindengizliolanlemdemektir.lemi Mna: Ehline ak olan, mnen anlalan

lem.lemiMelekt:Meleklerlemi.lemiNst: nsanlarlemi.lemi ehdet:Dnya.21 Acln, II/ 2 Hadis no: 2669.; Ali el Kr, elEsrrul Merfa,s.348.nr.539.:Sfiyyeninszdr.Herikieserde bnHacereatfla:Sabitdeildir.

Demektedir. Ancak mn itibariyle destekleyenmerf rivayet iin Hkim, V/ 3269. nr. 7938.: Sahih.;Tabern,Kebr,VIII/314,nr.8174.;Heysem,MecmeuzZevid, X/309,; Ahmed. b. Hanbel,isnaddaki shak. b. Nsihin Kezzab, haberin deMevzolduunusylemitir.22Tirmizi,lim,2903.


22/79

22 NazfHasanDedelnn bildii ekilde bizzat kendi nefsindenyinekendinegeldi.srlarnahlolarakyaknlk

kazanmaktr.AllahTelnnztilhiyyesininhullveit

tihatetmedentecellicihetiylezuhureylemesiyledenizdekizuhuredendalgalargibisayszveokdalgalargibidenizinaslvehakkatinedeiiklik getirmedii gibi esm ve sft tecellisi

ynylede madaki bulunduu hline bir deiiklikgetirmemitir. uaniindeyledir.

Onun zat her ey yok olacaktr.HkmOnundur.SizOnadndrleceksiniz. 23vetarifolunanlemleriveomhedeyibulemi ehdetde seyr ve mhede eden deme,

lemiNsut(nsanlarlemi)ismiverildi.

23Kasas,88.


23/79

nsan

Bu lemi ehdet lemi imkndr. Bulemde ne kadar irfn ve keml elde edilirse

hiretlemindeokadarderecevekazansahibiolacaktr.

yilikilemektendeolanlar(sbk),karlklarn almakta da nde olanlardr (sbk).teoyaklatrlanlardr.24yetikermesindeolanevvelki (sbk)bulemi ehdetdendeolanruhlarolupikinci(sbk) "hiretlemindedahindeolanlardr.Eernceki (sbk)ezeleverilir ise mutlak cebirden kurtulunmaz; sonraneraslnekitabnealma lzmgelirdi.nk ifi erifde;Dnyaahiretin tarlasdr 25hadsi erfiyle;

Bu dnyada kr olan kimse ahirette de

24Vaka,1011.25 Aliyu'l Kari. 199; Aclun. 1/490; Hkim.Mstedrek. IV/312: Zehebi "mnker" olduunuravilerindenAbdullahb.Cabbar'nma'rufolmadnsyler.Bkz.Saani.


24/79

24 NazfHasanDedekrdr;26yetikerimesibunudestekler.Gerekte dnya ilerinde cebirden kurtulmak g

ise de hiret iin cebr yoktur. Batn terbiyeetmek elbetde almak lazmdr. Hazreti PrEfendimiz

Nebiler dnya iinde cebrdirler, kfirlerdeahiretiinde.27

buyurduklarbunairettir.nk

Onlar ayakta iken, otururken ve yanlarzerindeikenAllahzikreder,yerdekivegklerin yaradln tefekkr ederler. 28 yeticellesiiaretizereRaslllahsallallhaleyhive sellem zikr ve tevecchle emrolunmutur.Hernekadar;

O'nu vg ile tesbih etmeyen hibir eyyoktur. Ne var ki siz, onlarn tesbihini anlamazsnz. 29yetikerimesininmanasnagrebtney lisnhl ilezikredeci isedeAllahTelHazretidemaleyhisselmyaratp,

(Allah)deme isimlerintamamnret

ti. 30 yetinden kan sonuca gre insanbilerekdenzikreder.ZrAllahTelinsan

Biz insan en gzel sekilde yarattk.31yetikermesive

AllahTel insankendi suretinde yarat

26 sra,72.27Mesnevi,c.I,b.63728li mran,19129 sra,44.30Bakara,3131Tin,4


25/79

TarfsSlk 25

mtr. 32

AllahTeldemikendi suretindeyarat

t.33

Allahdemi Rahmn sretinde yaratt.34hadsi erifleriyleve

nsanabilmediiniretti.35yeti ilestnlkverdii;

phesizdemolunu ereflikldk.36 ileimtiyzsahibiklmtr.

32

Buhr. stizan.1:Mslim.Birr.115.Cennet.28:bnHanbel.II/244 25133 Buhr.. stizan. 1: Mslim. Birr. 110. Cennet.28;.bn.Hanbel.II/244.251.315.323.434.463.51934 bnKuteybe,278.35Alak,536 sra,70


26/79

nsannilhilemedn zlemi

Zhirdeinsanlemiasgr(kklem)grnr isedehakkatde insanlemiekber(byk lem) olup dier lemler lemi asgrdr.nkmahlktikiksmdr.

Birimahlk liztihi(Kendizatylayaratlm)ikincisi mahlk ligayrihidir. (Bkasnamuhtaolarak yaratlm) Hatt insanln kemlinibulamayp cehletde kalanlar dahi mahlk ligayrihi nevinden kurtulamamtr. Mahlk liztihi ksmnda olan ancak keml mertebeyi

bulan insandr. nk btn insanlar bir seviyedeolmayp;

kiminitekinederecelerlestnkldk.37yetikermesive

Hibilenlerlebilmeyenlerbirolurmu?38yeti ile keml sahiplerinin Allah Tel katndakiyksekmazharve imtiyznadlaletedendemsrrvenceliinigsterir.

37Zuhruf,3238Zmer,9


27/79

TarfsSlk 27

demdengayekemlehlidir. nsanlardankeml ehli olmayanlar dahi znde bulunan

itiyakla yine dem kemli ve daha ncedebelirttiimiz vatan asliyyesini aramaktadr.Dikkat olunursa btn ruhlarn bir arad vardr.Meselabir eyemuhabbeteder,tezvakitteondan usanp dierine meyleder. Ondan dausanrbkasnameyleyler.Bubulduu eyde

lezzetvedoyum bulamamas

as

larad

n

bulamadndandr.nkruhlarnarzuveitiykvatanasliyedir.

Vatansevgisiimandandr.39

hadsi erifiyleHz.PrEfendimizin;

Aslndauzakdenkii,yinevuslatzamannarar.40

Buyurduklarndanmaksatbuvatanasldir.Bunagre mertebeleri tekmileden kiifakrtmbulur.

Fakr,benimvnkaynamdr41hadsierfinin manasn Fahri lem Raslllah

39Sehav,Makasd:s.183;Semhud, Gammaz:s.60;

bn'dDeyba\ Temyiz:s.77;Aliyy'1Kar, Kbra:s.189; Acln, Kef 1/413. Hadis hafzlarna grebununaslyoktur.40Mesnevi,c.1,b.441 bn. Hacer ve bn. Teymiyye batl ve mevzudurderken; Bkz. Acln. II / 87; Bu ifadelerden sahiholmadanlalmakladr.


28/79

28 NazfHasanDedesallallh aleyhi ve sellem Efendimizin zhirolmayp belki kalbinde msivdan hi bir ey

olmayarak ilh nrun istlsyla tamamen yokolmas demekdir. Hatt fakr tm gelmedikeFakirliktamamoluncaoAllahtandr,fakirlikdnya ve ahirette yz karaldr. 42 srlarhaberdarolunamaz.BumanaytekidiinFakr,azkalsnkfrolayazd.43 Hadsi sylenmi

42 [Fakrmertebesi tamam olan ancakAllahdr,gibi binlerce beyhude szlere gelelim. Yani Fakrtamam olunca Allah yz gsterir, onu bulur vegrrsn,szndekfryoksabusznmanasodeilse, seninle Hristiyan arasnda ne fark olabilir?Nihayet Hazreti s, Hallac Mansur'dan da

Bayezid'dende,tekilerdendedahaltifbirzatidi.u halde Hristiyan sAllahdr veyaAllahnoludur, dedii iin knamak neden? Hlbuki sende ayn eyi sylyorsun. u halde, Fakr tamamolunca Allah Tely bulursun, sznn manas,Herkiminnefsilrse, eytandalr;kthuylardan temizlenerek Allah Telya kavuur, s

zndeki mana gibidir. Ama bu kavuma h AllahTelnn zatna kavumak deil, belki onun yolunagirmektir.Kul,AllahTelnnkendisinekavumadn, ancak Allah yoluna girdiini anlar. Aksi haldeAllahTelyolundansapm olur.Sonraonunnefside dirilir, eytan da! Allah Tel yolunun nuru ileAllah Telnn zatnn ruhunu ayramayan, daima

karanlktadr ve krlemitir. (emsi TebrizMehmet Nuri GENOSMAN Maklt [Kitap]. stanbul:Ata,2007.(M.80),s.160)]43(EbuNuaymHilyede; bn.SikknMsannafnda.Beyhk uabulmanda: bn. Adiy el Kamil de.Hasan Basr den rivayet etmilerdir. Bazlar da.Senedinin zayf olduunu sylerler. rnein


29/79

TarfsSlk 29

tir.

Buhadsi erifrzamakmnbulamayanla

rn nedir benim ekdiim diyerek bir takmlayk olmayan benzeri kelmlardan Allah Telya snmak gerekir. Bunlar fark ve anlayancakdemkemlatbulanlaragerekir.

Bilmektirancakmaksatglende

demdirdem,dembilite44

Tabern Enesten zayf bir senetle rivayet etmitir.Bkz. Acln. II /108; bn el Cevz, ellellMtenhiyye (III), DarlKtbil lmiyye, Beyrut1403,c.II,s.805.44Glbahesindebulunmaktakigayebilmektir

demdirdem,demanlayta


30/79

lhilemedn iingereklirehber

lemi ehdette seyr ve mhede etmekbahsettiimiz eyleri bilmek ve tarif olunanlemleribilmekisteyenkimseiinhayattaolanmrid lzmdr. 45 nk balang hallerinde

neyin nasl olaca bilinmediinden veRaslllah sallallh aleyhi ve sellem veehlullahn rhaniyetinden ilim, irfan ve feyzalmakokzordur.nkrhaniyetveyoluokincedir. nsandnyayainerekkaybettiizellikleri tekrar kazanmas gerekmektedir. effaf

olmayan ve youn olan ince eyden feyz alamaz. Binenaleyh unsurlardaki incelik veefafalkkazanmakiin

AllahTelnnahlakylaahlaklannz.46

45

Dnyadan gm mridin talebeleri terakkiedemezdenilmitir.46(Hadisolmadaktr.Suyt,ElCmiusSagrBierhilAkidetitTahaviyye, s. 123) Hadis iin bkz.Muhittin Uysal, Tasavvuf Kltrnde Hadis,Bknz:,Konya2001,s.346.

"FtuhatelUlmunungiriindeGazzali"Allah


31/79

TarfsSlk 31

Emrinikazanm birztamuhtatr.

htiyacn srrn bilmeyen baz insanlar Al

lahTelsenikimseyemuhtaetmesin diyebirbirlerine du ederler. Aslnda lemde ihtiyasz hibir ey olmaz. Efendi hizmetkra vehizmetkrefendiye,hastadoktora,doktorhastaya,mridmride,mridmridemuhtatr.Eermridolmasamridkimiirdedecektir.

Bu sebeple Allah Tel hikmetinden her eyibirbirinemuhtavebo bir eyyaratmamtr.yle ise;mrid yolcu olupmrid rehberdir.Rehbersiz yol bulunamaz ve niyet edilen hakikat ehrine ulalamaz. Mesel bir kii geceleyin bir ehre gitmek murat etse ve yollarda

y

rt

c

hayvanlarolsa

ve

yolu

bilmezse

elbette

iki eye muhta olur; biri fener, ikincisi reh

Tel'nn ahlak ile ahlaklann" vecizesini zikretmekteve yledemektedir:

"nsann mkemmellii ve mutluluu, Allah

Tel'nn sfatlarnkazanmaabasndanvekendisini Tanr'nn sfatlarnn gerek anlamyla sslemesindenibarettir"

Allah Tel'nn en gzel isimlerinin aklanmasna ve yorumlanmasna ayrd nl eseri "elMaksad elEsna fi erh Esmai Allahi Hsna"nnbirinci blmnn drdnc faslnn balnda

Gazzali,yineayngrtekrarlamaktadr:"KulunmkemmellikvemutluluuAllahTe

lnnahlakileahlaklanmaveO'nunsfatlarveisimlerinin manalaryla bezenmeden ibarettir"(Gazzali,ElMaksad,s.6,26)

(ARSLANAhmetII.Kur'anHaftasSempozyumu[Kitap]. Ankara:Fecr,24 ubat1996.,s.329)


32/79

32 NazfHasanDedeberdir.

Fener eriat,yoltarikat,rehbermrid, gi

deceiyer,ehrihakkattr.Eeryalnzfenerieline alsa gayesi olan yere gitmek mmknolmaz.Yadafenerialprehbersizgidecekolsa;Korkutucuvadilerdendelilsizgeilme!

buyurulduu zere yolda nefis ve eytan benzeri zararl hayvanlardan zarar grme korkusuvardr. Ya da rehberi olup feneri olmasa ncerehberi gremez ki arkasndan takip edebilsin.Yoksabirukuraderyineistediinevaramaz.Sonuta mrid erat fenerini eline alp ve

rehber olanmridin izinden kmayp onundelletiyle yollar selmetle geip ehrihakkate kavuur. Sabah olup gne douncada eritn btnnn ayn hakkat ve aynmafiret47olduunuanlar.

47 eriat, tarikat ve marifetin ayn eyler olduunuanlar.


33/79

LH LEME

DNTEK HALLER


34/79


35/79

Teslimiyyet

Nefsi slah iin mridi kmile muhta olduu gibi mride gerei gibi uymak veteslmiyet arttr. Kutbuddin Dmek RisleiMekkiyye nm kitabnda Raslllah sallallhaleyhivesellemEfendimizdenrivyetettiki;

Kavminin iindeki eyh, mmetinin iin

dekinebigibidir.48Bu hadsi erifi tefsren Hz. Pr Efendimiz

Mesnevi erflerinde;

(Peygamber, leri giden eyh, kavmininarasndanebiyebenzerdedi.)49

buyurduklaruymanngereiveteslmiyetinbeyndr. Hlbuki bir mridi kmil talebindeolankiiiin,itengelentambiristekvearzuyla olsada, i dnyas almam olduundansetii mridin kemlini fark edip ayrmayakudreti olmadndan, ulatrc kemali ylednmelidir.

Herkesin snak ve korunma makam olanRaslllah sallallh aleyhi ve selleme dayan

48 Hadis iin bkz. bn Hbban, c. II, s. 39; Mnv,a.g.e.,c.IV,s.185.49Mesnevi,c.3,b.1774


36/79

36 NazfHasanDedemak iinAman lafznnnMuhammed ismierfiilematematikseldeeriayndr,50iaretiy

le An zikri amndr Y Raslallah zereaman srrna sarlp vesvese ve dnceleriyok edip zahiri be duyu ve i dnyas ileHakkatMuhammediyyeye ynelip lisnensaltveselamverhaniyettenyardmilemegul olur. Uyank hlde grmek mmkn ola

mazsa, bu niyet sebebiyle rya lemindeRaslllahsallallhaleyhivesellemEfendimizgrnrbirmridiiareteder.

Beni ryasnda gren kesinliklebeni grmtr. nk eytan benim eklime giremez.51hadsi erfizereomridekalbba

lanmal

d

r.

Eer

bir

iaret

gremezse

sab

rla

eriatzeredevametmelidir.

Zerre mikdr akl olan ardan hisse kaparDevsrirbinbiriekdenhaledermacnyapar

beyti ger zhirde kaba bir mana gibi

grnrsede ders al

nmas

gereken bir kelmdr.Buradaardanmaksatmrid,binbiriekden murat bin bir esm vemacndan muratonunla hsl olacak kemlattr. Arlarn deti,beysiz bir kovanda toplanamaylardr. Arlarbeyleri hangi tarafa giderse peinden gider veonuterketmezler.Eerbeyleriolmasabaldahiyapmazlar. Bunun gibi mrid de hi bir vakitmridininpeindenayrlmamaldr.

50Ebceddeeri92dir.51 Hadis iin bkz. bn Ad elCrcn, elKmil fidDuaf(IVII),DarulFikr,Beyrut,1988,c.VII,s.221.


37/79

Tabiolmavegvenme

Mrid balanm olduu mridin rettiiekilde zikir ve tevecche devam eder. Eermridinin hakikatin, mhede eylemi vemanev haller meydana gelmise bu durumu

mridin kemline almet saymaldr. Eerkendimhedeedemezsedoruszlkimselerden be kadar mhede eylemilerdenduyarsa bunu mridinin kemline doruluuna dellet edeceinden kendinin mhedeedememesi yine kendi kusur ve noksanndan

kabuletmelidir.Bu ekilde phedenkurtulmuolur. nk mrid hangi tarikattan olursa olsundiertarikehillerinideBalangvesonuitibariylehepbirbilerekkendimridinecngnlden teslimiyetle tabi olup emir venehyine uymak gereklidir. Tarikatlerin sonu ve ba

langc hakknda Mirt Vcd

52

erhinde52 MirtlVcd ve Mirktshd, mellifiAbdlahad Nri b. Mustafa Safyi esSivs elHalvet, bulundugu yer; Sleymaniye KtphanesiH.HsnPasa,demirba no;001198,snflamano;2977.


38/79

38 NazfHasanDedeyazlanaklamayagre;

Ben ilmin ehriyim; Ali de onun kaps

dr.53

hadsi erifine gre hakikat ilmin kapsAliyyulMurtazkerremallhvecheEfendimizevarrveoradanHakktMuhammediyyeyealr. eyhe muhabbet, Hz. Ali kerremallhveche Efendimize muhabbet, Raslllah

sallallh aleyhi ve sellem Efendimize muhabbetgibidir.

Raslllah sallallh aleyhi ve sellem ylebuyurdu:

KimAliyi seversebeni sevmitir.Kimdebeni severse Allah sevmitir. Kim Aliye

buzederse bana buzetmi, kim de banabuzetmiseAllahTelyabuzetmitir.54

53 Hadis iin bkz. bn Hacer elAskaln, LisnlMzn(IVII),MessesetlAlem,Beyrut1986,c.II,s.122;HkiminMstedrekineBaknz:54Hadisiinbkz.HkimenNisbr,elMstedrekalasSahihayn,c.X,s.453


39/79

Nefisve eytannhilelerinibilmek

Birgn bir kiiyi eytngelipsabahnamaznakaldrm.Okimse

Senkimsindiyesormu.

eytanmdemi.Okimse

Acyib sen byle hayr ite bulunurmusun.Diyesorunca

Evet bulunurum fakat yine bana lanetederlerdiyerekszuzatm vegne doupnamazn vakti gemi. O kii ne namaz klabilmi neuykuuyuyabilmi. tebunungibiNefis

ve eytnhaksretindengelerek insan

yolundan alkorlar. nk dmzdaki lemde nevarsailemimizdedebirbenzerivardr.Yani,dmzda eytn iimizde nefis. Nefse galipolmak en byk cihattr. Raslllah sallallhaleyhivesellemEfendimizbirgazdandndklerinde Tarkt Muhammediyyede beyanolundgzere; Kkcihaddanbykcihadageliyoruz. 55 diye nefs ile mchedeyi iaret

55 Kk cihattanbyk cihada dnm bulunuyoruz szne karlk byk cihadn ne olduusorulunca; Dikkat edin o, nefis mcadelesidir


40/79

40 NazfHasanDedebuyurduklar rivayet edilir. Nefse galip oluphilesine aldanmamaldr. Bu nefsi alkla l

drmekdegildir.ZirDinderuhbanlkyoktur.Nefsinsanaitaat

ederseonunladostol.56hadsi eriflerivridolmutur. Nefs atna dizginleri takp istediiniiletmeyipvevermeyerek;

Eymutmainolmusnefis!Senrabbinden,

rabbin de senden raz olarak Ona dn.57yeti kermesi l zere nefsi mutmaine(tatmin olmu) oluncaya kadar sabretmek gereklidir. Nefsi emmre (her istediini yapan)mertebesinde her ne kadar ktlenmi ise demakm mutmainneye vardkda pek vlm

vemuteberkabuledilmitir. nsanreddedilmivemakbulolmasnasebepnefisdir.Bunedenleinsannefsisebebiylemeleklerdenfaziletlioldu.

AllahTelmelekleriyarattveonlaraakl, hayvanlar yaratt ve onlara ehveti, demolunuyaratt,onahemaklhemde ehveti

verdi.Kiminakl

ehvetinegalipgelirseomeleklerden daha stndr. Kimin de ehvetiaklnagalip gelirseohayvanlardandahaaadr.kelambunadelilgetirilebilir.

buyurdu.

(Suyt. CmiusSagr. II/253: bn. Hacer.bn. Aliyenin sz olarak rivayet ederken. Irk veBeyhakzayfbirsenedleCabirdenrivayetetmilerdir.;bkz.Aclun.I/424.425)56Munv,Abdurraf,(v.1031/1621)FeyzlKadr,IVI,Beyrut,trs.,c.III,s.175.57Fecr,2728


41/79

Hangiuslegreyetitiinibilmek

Her tarikatbirusl ile sulk (dnsalamak iin yetitirme teknii) gsterir. Bazsetvrseba58, bazs letifihamse59zerine

58 Etvar seb'a: Arapa, yedi tavr demektir. Yeditavr unlardr: Tab', nefs, kalb, ruh, sr, hafi, ahf.Nefsin yedi derecesine gre deien hallere de,EtvarSeb'adenilmitir.

smail Hakk Bursev, KitabunNetice adl eserinde kalbin kazand ehemmiyetli mevkyi belirt

mek ve onun bir takm mhim hususiyetlerindenbahsetmekgayesiyle unlarsylemitir:nsannyzRahmannaynasdr. Ayn iseAl

lah Telnn esrarndandr. nk ayn, lemiemirden, vcud lemi halktandr. Fakat birbirineok kuvvetlebaldrlar. nsann ikigz, Hudannnurundanayvegne gibidir. Birilemizat, biri

lemi sfata remzdir. Cesedin maverasnda ruh,ruhun tesinde ayn, aynin tesinde sr vardr kibtn mertebeleri bu ihata edici sr gizler. Srvliddir. Srrn tenezzl rh, ruhun tenezzlceseddidr.Cesedinbatnlemihalk, ruhunbtnise lemi ervahtr. Ruh zev, cesed zevce gibidir.kisinin izdivacndan kalp ve dier kuvvetler do


42/79

42 NazfHasanDede

mutur. nsan

n kalbi, ruhi kuvvetlerdendir. Kalpismi azamn tahtgh, vsi Allah Telnncilveghdr. Vcud lkesinde hilfet kalbindir. Ondan ulu nesne yoktur. Kalbin ruha yaknl vardr.Bu yaknlk yznden ondan nur alr ve heykeleverir. Kalbin asl melekttan, cesed ise lemimilktendir.

Semavat yedi tabakad

r. Herbirinde bka biremrirahmanvesrrsubhanvardr. SftSeba;hayat, ilim, basar,semi, iradet, kudret, kelmdr.Nzul itibariyle yedisi feleklkamerdir, mazharkelmdr.

Kalbin mertebesi de yedidir. Buna etvr sebaderler. Yedincisisadrdrkifelekikamermertebe

sidir, mahalli hitaptr, akrab menzildir. Sadr,kalbinzahiridir, vehmvehayalleykldr.Rahmet,feyzi hss ilhdir. Onun nzul yok, kalptenzuhuru vardr, fakat d sebepler yznden inzaldenir. Fetih de kalbin kapsnn fethidir, gaybmkapsnnfethidir. Kalbinbatnruhtur, gaybizafdir. Ruhunbatnsrdr, gaybmutlaktr. Kalbin

zahiri sadrdr, ehadetizfiyyedir. Sadrn zahiride ceseddir, ehadeti mutlakadr. Kalp iki tarafarasndaarafgibidir. Zahirinrgibizulmni, batnisecennetgibinrnidir.Bundanmminincenneteduhlnn batn ile kfirin cehenneme giriininzahiri ileolduuanlalr. Zirasonundabnzahir,zahir de btn olur. (ELK Yusuf smail Hakk

Bursevi'de Basiret anlay [Kitap]. stanbul:Marmara niversitesi Sosyal Bilimler EnstitsTemel slm Bilimleri Blm TefsirAnabilmDal Y.Lisans, 36931, 1994., s.31; A...F., ED 1975/2ErdoanFuat,KitabunNeticeve nsan,s.216217.59Be Latife: 1)Kalb,2)Sr,3)Hafi,4)Ahf,5)NefsiNatka


43/79

TarfsSlk 43

ve bazlarda fen yolundan giderler. Buradakifenmahvmnasnadr.

Nitekim Fen fieyh, Fen filpr, Fenfirrasl, Fen fillah, hep mahv demekdir.Sonradabekbillahavslolunur.


44/79

Bilgisahibiolmak

Allah Tel insan btn yaratklar arasndan seip her eyi renmeye kbiliyetli ya

ratm

t

r. Onun iin zhiren ve bt

nen al

arakher eyirenipbilmesi,hatt insannbtn hile ve aldatmay dahi bilmesi gereklidir.BeyzvHiyesi eyhzde isimli kitapta HazretiAlikerremallhuvechehEfendimizin;

erri er ilemek iindeilondan korunmakiinrendim.Ktltanmayanonuniine der. buyurduklar zere hile kt bireydir diyerek neme lzm demeyip kendinikorumak iin onu dahi renmelidir. Zr hereyin bir lzm olduu yer vardr. Mesela kibirkadarfenbirseyyokiken;

Kibirliyekarkibirliolmaksadakadr60

60 Kibirliye kar kibirlenmek sadakadr. (ettekebburualelmutekebbirisadakatun)sz,halkarasndamehurolmu szlerdenbiriolmaklaberaberhadisdeildir.

BuszKibirlenenkiiyekarkibirlenmek iba


45/79

TarfsSlk 45

sylenmitir.

Bir adamn hasmna nasl hareketde bulu

nursa o trl davranmak gerekir. Bu nedenleher eyinbilgisizliindenbilgisievldr.61Onuniin mmkn mertebe yabanc dil62 renmekoknemlidir.

Kim bir kavmin dilini bilirse onlarn errindeneminolur.

Mehur sz 63 ve Hazretii Pr EfendimizinMesnevi erflerinde anlatt hikye bunugzelaklar.

dettir, Kibirlenen kiiye kar kibirlenmek

hasenedir,gzelbirdavrantr. eklindedemehurdur.(Bkz: Molla AliyylKr,elEsrrulMerfafilEhdsilMevda (elMevdtulKbr),Thk:Muhammedb.LtfiesSabb,2.Bs.,Beyrut,1986,s: 175; hadis no: 142; smail b. Muhammed elAcln,KefulHaf,3.bs.,Beyrut,1988,c.1s.313,hadis no: 1011) (Mnv, Feyz'lKadr, IV, s.

366/5299)Mmin bir insan kimseye kar kibirlenmez. Fakat oinananlara kar saygl, kfirlere kar badik olur. Allah yolunda cihad eder ve knayannknamasndandakorkmaz.(Mide,5/54)61Bir eyibilmek,bilmemektenstndr.62 Yabanc dilden murad bu risalede almamtr.

Bunun tasavvufta Mantkut Tayr (Ku Dili) olduunu biliniz. Ehli tasavvuf rumuzlu kelam ok kullandklarndanszlerininnemanayageldiinibilmekiinnbilgi ve sezgiye ihtiya vardr. Sezgi her nekadar Allah Tel vergisi ise de bu dilin eitiminiancakmriddenrenileceiniunutmamalyz.63Hadisdiyenlervardr,fakataslyoktur.


46/79

46 NazfHasanDedeAdamn biri, drt kiiye bir miktar para

verdive

''Bu para ile neye ihtiyacnz varsa aln,paylan'' dedi. Paray alan adamlardan biriranlidi.

''Bu parayla engr alalm'' dedi. DieriArap't.

''Hayr,buparaylainebalacaz''dedi.Trk

olanncadam,mdahaleetti.

''Onu bunu bilmem, parayla zmalacaz''dedi.DrdncadambirRum'du.

''Brakn bu laflar. Bu para ile istafilalalm''dedi.Derken,drtkiibirbiriyleekiipdvmeyebaladlar.Kyasyavuruuyorlard.Hlbukihepsideayn eyi istiyordu.Bilgisizliklerinden birbirlerini dvyorlard. Orada dilbilenakllbirinsanolsayd,onlara ylederdi:

''Bupara ilehepinizin istediinialrm.Paranzla drdnz de muradnza erersiniz.Sizin szleriniz ayrlk ve sava sebebi olur.Benimszmisesiziuzlatrrbirletirir.''

Bu sebeple her eyi renip bildikde veadletdenayrlmaypmahallinegrekullanmaldr.


47/79

Sevgisahibiolmak

Manevi seyrin hepsinde k arttr. Btnlemive insanlkullanan,hamallkettirenvecemlecemallikettiren,ifiyeiftsrdrenveherhususudndrenkdr.

HallkcihnlemekldkdatecelliHer ahsbirerhalleklmmtesell64

kda da makbl olan ilh kdr. Bu me

yanda yetimek iin mridine hi bir yndenitirz etmekte ciz deildir. nk keml ehliparlakaynagibidir.Karsnanetrlrenkgelirise o renkte grnr. Mridler kendi ztndabirrenklekaytldeildir.Onlardagrnenrenkkarsndakirenginaksidir.Onuniinmriddegrd noksanlk kendi noksanl olduunudnmelidir.

Budurumarnekverecekolursakbirmri

64AllahTelkinatatecellikldkaHer eyibirzevkletesellikld.


48/79

48 NazfHasanDededin ne kadar kefi ve mhedesi almsa dahayvn sfatlardan tamamiyle kurtulamadn

dan tevecchnde dim karsnda bir eekzuhur edermi. Durumu mridine aklaynca,mridi:

Birdahagrdndeomerkebinkulaklarn tut ve y eyh diye gzlerini a diyetembih etmi. O dervi de eyhinin tarifini ya

pp gzlerini atnda bakm ki tuttuu kendikulaklarym.

Mridinmridaynasndagrdgbahsedilen gibi kendi aksidir. Fakat tabi olan mridhayvn sfatta kalmaz. Sabrla alrsa kurtulupdemiyeti(insanln)bulur.

Baz mridler ok kuvvetli ve tarikat kurucusu prine tam bir yaknl olursamridlerindenhayvnsft ilknazarda (anda)kaldrarak mhedesinde demiyetdendnbalatr.


49/79

Vatannvemilletinisevmek

DevletinhizmetindebulunankiilerhakkndaRavzi bniKsmdayazlm olan;

SultanyeryzndeAllahnglgesidir.B

tnmazlumveacizleronas

n

r.

65

hadisineistinaden onlar hakknda hsn zan sahibi olmakgerekir.

Byksrratammazharolanadaletlidevletadamna iyilikve rz ileemirlerineuymakdinvedevlet ilerinimilletehizmetetmekenfaziletliibdetdir.Zratalarmz

Bir saat adalet yetmi senelik ibadettenhayrldr66 demilerdir. Hayatmz boyuncabyklerin kkler zerine merhamet etmesivekklerinbykleretazmeylemesilzmdr. Raslllah sallallh aleyhi ve sellem buyurduki;

Kklerimize merhamet etmeyen, b

65Taberani,Elbn;elAhdsezZafa,1/687;2/6970;4/159162;Bkr,21822066Hadisolduusylenmektedir.


50/79

50 NazfHasanDedeyklerimizin hakkn bilmeyen bizden deildir.

Byklerimizesayggstermeyen,kkleremerhametetmeyenbizdendeildir.67

(Byklerherkonudasaygnlolankiidir.Bunun madd ve mnevi yn dnlmez.Madd alandaki byklerine saygsz olanlar,manev boyuttaki kiilerede saygsz olacak

demektir. Maneviyatta sayg ve sevgisi olmayan kiilere itibar edilmez. Vatan sevgisiimandandr. Kelamnn iaret ettii manadabudur. ran asll nl filozof bn elMukaffaylediyor:

Bilgininhibirharfivehibiradyokturki

rivayet edilmemi, renilmemi, gemitekibir ncnn sz veya yazsndan alnmamolsun. Bu da unu gsterir: nsanlar bilginintemelleriniortayakoymamlar,gelecekbilgisionlaraancak(ilhkaynaauzanan)bilgivehikmet sahibinden gelmitir. 68 lah leme

dn iin nce oray

sevmek ve byneitaat etmek gerekir. Devlete isyan edenlere(Bay)lere verilen cezalarn ar olmas konununehemmiyetinidegstermektedir.)

67

Sehav,Makasd:s.183;Semhud, Gammaz:s.60;bn'dDeyba\ Temyiz: s.77; Aliyy'lKar, Kbra:s.189; Acln, Kef, 1/413.Hadis hafzlarna grebununaslyoktur.Mefhumudorudur.68 bnulMukaffa,elEdebsSar, slmSiyasetUslubu inde,eviren:VecdiAkyz,DerghYaynlar, stanbul2004,s.1718.


51/79

Raslllahsallallhaleyhivesellemiveehli

beytinisevmek

Mrid Raslllah sallallh aleyhi vesellemeveehlibeytemuhabbetianbeanOnauymadakihaliartrmakhakknda

Deki:Allah seviyorsanzbana tabiolun

kiAllahdasizisevsin.69yetikerimesigelmitir. Hatt VeyselKarn radiyallh anhRaslllah sallallh aleyhi ve selleme kemlmanadamuhabbetveuyduundan,UhudHarbinde dii krldn duyunca hangisi olduunubilemediindenotuz ikidiinibirdenskpbir

iplie dizip Efendimize gnderdiler. Raslllahsallallhaleyhivesellembuyksekhalkarsnda kendi diinide ilave ederek 70 ashbkirmaradiyallhanhmegsterdiklerindebirksmhayretmakamndakalaraksbhnallhbir ksm krde elhamdlillh ve bir

ksmdasevincininokluuvehayretindenAllahu Ekber dediler. Her tesbihinotuz ol

69li mran,3170Topkapsarayndadiinayrbir ekildemuhafazaedildiiniunutmayalm.


52/79

52 NazfHasanDedemasbunairetolduurivayetedilir.

lk dnemlerde Veysiyye tarikatna biri

intisb edecek olsa nce dilerini sktrrd.Raslllahsallallhaleyhivesellemisevmeyeengzelrneklerdenbiridir.

Ehlibeytisevmekhakknda;

De ki: "Ben sizden buna kar yaknlarasevgiden baska bir cret istemem." 71 yeti

kerimesi nzil olmuken Raslllah sallallhaleyhi ve sellemi sevindirmek iki cihan saadetiiken ehli beyti sevmeyi rafizilikle 72 sulamakvemntecifakirdir73diyerekseveninsanlarzhirfakirliklerkterekazlardankanszbilmezlikden ve Raslllah sallallh aleyhi ve

sellemin efatinden mahrmiyeti istemekdenbaka bir ey deildir. Bu muhabbetin farz olduuna mam fi rahmetllahi aleyh buyurmuturki;

Eer Hz. Raslllah sallallh aleyhi vesellemin ehlini sevmemden dolay Rafiz ol

musam insanlar ve cinler ahitolsun kibenbirRafizyim.

"Eyehlibeytirasllah! Allah'nKurnKerimde indirdii ile size sevgi farzdr, Busizin yce faziletiniz iin yeterlidir, Size salt

71

r,2372Rafizilik:. iann kollarndan bir dini mezhebdir.Lgatte;terkeden,ayrlan,brakankimsemanalarna gelen Rafizi veya rafzilik, birinci halifeHz.Ebubekirve ikinci halifeHz. mer radiyallhanhmaysevmeyenleredenir.73Sonlarfakirdir,sonusuzdur.


53/79

TarfsSlk 53

etmeyeninnamazyoktur"74

Sevdiginiz eylerden infak etmediiniz

mddete iyilieulaamazsnz.75 yeti kerimesininmanaszerebuyoldamal yledursunonlariincandahivermelidir

HakyolundakimverirbinbvebincnBirpulaakpzarndabylearrdellallar

74

Suyti, Celalddin Abdurrahman b. Ebibekir,hy'lMeyyit f Fedili li'lBeyt, Thk: MustafaAbdulkadirAt,Beyrut,1987,s.10.

Bahuddn elmil kaddesellh srrahulazzdebukonuda yledemitir.Ben kendimin gnahkr olduumu bilsem de,YarnAllahTelnnbeniaffedeceindeneminim.

nk ben Nebi sallallh aleyhi ve sellemin veailesini gerekten sevdim. Har gnnde benimkurtulmam iin ihlsm yeter. (MuhammedAltunc,Bahuddnelmil Edben iren Alimen,Dmek.,s.81)75li mran,92


54/79

Zahirvebatnedebinedikkatetmek

Mridelzmolandilvegnlnhibir eyebalamayp yalnz mridinin emrettii her neiseondanbiradmdarhareketetmemelidir.

Zahirolangizliningstergesidir.Dsturuna gre mrid mridinden batnterbiye grebilecei gibi zhiren de terbiyegrmelidir.Yalnzbatnenterbiyeolup,zahirenterbiyeolunmazsabubirnevinoksanlktr.Heriki taraf beraber terbiye etmek gzeldir.RaslllahsallallhaleyhivesellemEfendimizin;

Benirabbimterbiyeetti.Terbiyemidegzelyapt.76buyurduklarhadszhirvebtnkapsamaktadr.Her eyibunagrekysetmelidir.

HazretiPrEfendimiz;Kelmndanolurbelliolurkiininkendidu

rumu

76Serrac,elLuma,31,134.Hadisiinbkz.Acln, c.I,s.70


55/79

TarfsSlk 55

Yetimbabaslendeil, ilimveedeptenmahrum olandr. Gzellik ssl elbiseler giy

mekledeil,ilimveedeplegzellemektir.buyurduklarbumanyartrr.

Sohbetdolaysylaolsunfiilvehareketcihetiyle olsun kii syledii sze dahi dikkat edipokvebo szsylemektenkanmaldr.

HazretiPrEfendimiz fukarvebendegn

nazahiriedebideemirbuyururlard.


56/79

Hikmetsahibiolmak

Hernekadarher insannaklvefikrincebirzannvebiranlayvarolduu iinAllahTel

buyurduki;Ben kulun beni dnd gibiyim.Dilediigibidnsn77

Buhadsikudsyegrebtnanlaylaranlay olsadaanlaytananlayafarkvardr.

AllahTel iki insanabirtecelli ile ikidefa

tecellietmez.Yine bir insana dahi bir tecelli ile iki defa

tecellieylemez.

lh tecelli Oher gn yenibir itedir. 78yetinde beyan edildii zere Allah Tel heran ve zaman her eyi yenilemekte olup her

eye ve zamanda ayr ayr tecelli etmektedir.Buhusus uradanbilinir.Gerek insanvegerekcanl olan ve olmayan btn mahlktda kal

77Buhari,Tevhid,15;Mslim,DuaveZikir,21.78Rahman,29


57/79

TarfsSlk 57

ben ve eklen yekdierine farksz benzerliiolmaz. Muhakkak bir fark olacaktr. Ancak

bazlarnnaralarndafarkolduuanlalmasdaokzordur.

Meselbazkularbirbirinebenzergrnr.Yadaaacnyapraklarhepbirsanlrsadabircihetleyekdierindenfarkvardr.Onuniinhibir eyyokturkifarkolmadanbirbirinebenze

sin.


58/79

Dncelerikontroletmek

nsanlarn Hz. Hallac Mansr u EnelHakk (Ben Hakkm) dedigi iin ehid ettikleri

mehurdur. Hlbuki her veli onun kavutuuhaliomenzildebulur.Sonraykselip;

Senisanalaykvechiylebilemedik.

Demesi gerekirdi. Ancak ehlullhn EnelHakkdemesi FiravununSizinenyce rabbiniz benim 79 demesi gibi deildir. nk

ehlullhvucdumutlak(AllahTel)damahvolup oradan syler. Firavun ise kendine vcudvererek rabl nefsine mahsus klp benlik davasnadmt.

Hakikatte Hz. Mansrun ehdetine EnelHakk demesi sebep deildir. Kavutuu ma

kamda kendine verilen kuvvete bak

nca btnkfirleri imana getirmeninmmkn olduunumhedeetmesiyle:

Ben Raslllah sallallh aleyhi ve

79Naziat,24


59/79

TarfsSlk 59

sellemin mmeti ve bir zerresiyim bende bukuvvet oluyorda, niin Cenab Fahri lem

Efendimizbtnlemi imanagetirmedi diyeiine bu dnce geldiinde Raslllahsallallhaleyhivesellemzuhuredip:

EyMansrsen ilhhikmetemikaryorsun? diye uyarnca, o zaman cann feda etmeyibedelseti.

HazretiMansrunvefatlarndanbirzamansonra Hazreti Muhyiddn Arbi kaddesellhsrrahul azz, bir gn tevecchleri (ilhi lemeynelileri) nde hususi bir makamda birokevliya ruhniyyetlerinin toplanm olduklarngrd. lerindenbirine:

Bu cemiyet nedir? diye sordu. O kiicevbnda

Mansrun ruhu kendisinden zuhur edenhata sebebiyle zamanmza kadar rhniyetiMuhammediyyeye yaknlk kuramad. AslndaHz. Mansr bir k zttr. Btn enbiyann,

velilerinruhlarrhniyetiMuhammediyedenafvnniyzageldilerdiyeaklad.

Bu rnekten hareketle mrid henz seyr slk (mnev ykseli) iindeyken kendi anlaynagrebir itirzhtradecekolsaykseliine nasl perde olacan tahmin etmek

mmkn deildir. Bu nedenle kendi anlaynterk etmelidir.Bunungibibakabiryerden defeyzvehimmettebeklememelidir.Herhlindeynelecei merkez, kabul ettii mridini bilmelidir. Zr dn iin gerekli ilh feyz birdalgal bir deniz gibidir. Mridler adrvanna


60/79

60 NazfHasanDededklen feyzi susam gibi olan mridininharretine gre oradan nasibi kadar vermede

mahirdirler. Bu mridin mride keml mertebedeuymayabiriretsaylmaktadr.


61/79

Gnlnbalarnkesmek

rifnn, dnydaki tc drt terkdenolur:dnyy terketmek,ahireti terketmek,varl terk etmek, terkin kendisini terk etmektirdenilmitir.

Dnyaahiretehli iinharamdr,ahiretde

dnya ehli iin haramdr. Hem dnya hemahiretehlllahaharamdr.80

hadsi erifindeki dstur ile mridin gnlterk halinde olmaldr. Dnyay, ahireti vevarl terk ettikden sonra, son terk olanBenehliterkimdemeyideiindenterketmelidir.

Terki terk etmekten gaye Hi meguliyetiolmasn demek deildir. Yani kalben mitederektalebdeolmamasdr.

HazretiDavdaleyhisselmaverilenvirdde;

AllahTelnnhitb

Var olan benim, beni istersen bulursun.Bakasnistersenbenibulamazsn81

80Acln,KeflHafI,1314;Deylem,elMsnedl Firdevs,c.II,s.230.81MecmatlAhzabdabuduamevcuttur.


62/79

62 NazfHasanDedevridolduundaSendenbakagyemyok

tur. srrn talm etmektir. Allah Teldan

baka eyleremuhabbet gnlde yeretmediizaman zenginlik ve dnya saltanat manevykselieengeldeildir.

Dny ve hiret ehlullha haramdrbuyurulmassulkehliningayesininancakAllahTelolduuiindir.Mriddebu ekildeolmu

veolmambirbilipilhderdindenbakasnagnlndeyerbrakmamaldr.

Hikye

Hrunu Reidin krk cariyesi var imi. Birgn her biri trl kumalarla dolu krk bohahazrlatm.Criyeleriarp:

Herbirinizhangibohay istersenizelinizizerinekoyunobohaonunolsundediindeherbiribirbohannzerineelinikoymu. lerinden birisi bohalara hi iltifat etmeyip eliniHrunReidindizinekoymu.

Niinbyleyaptndiyesorunca

Ben sizi isterim baka dileim yokturdemi.

Hrun Red criyenin irfnn beenmi vekendisine yakn olanlardan klarak pek okihsnlar etmitir. Criye hem padiah haremihem de o bohalar gibi nice bohalara mlik

olmu.Mriddahidnyaveukbyterkle;

Sendenbakagyemyoktur.diyerekalrsa o makma vsl olduunda btn yksekmakamlarakavuacaaikrdr.


63/79

DNMAKAMLARI


64/79


65/79

Tecellilerincemi

Mrid alp gayret ettike kemli eldeeder, tecelliler zuhur eder. if erfde82bahsedilen

AllahTeln

nahlak

ylaahlaklan

n

z.veAllah Telnn sfatlaryla sfatlann. 83hadsi erifinmanasnamazharolur.

Sonra ilh isimlerinbirerbirertecellileri ilecamiulesm (btn isimleri toplayan)makmna varr. Binbir esmnn srr ikrolur.

Bazlar; Allah Telnn ahlakylaahlaklannz. hadsi erfini yalnz hilm ve

82 inde zayf ve kimilerinin de iddia ettigi gibi uydurmaolanhadislermevcuttur.Zehebeserhakkn

da bir hayli eletiride bulunmustur. (Kettn, Muhammed b. Cafer (v. 1345), Hadis Literatr, (trc.Yusufzbek), stanbul,1994,s.218.83(Hadisolmadaktr.Suyt,ElCmiusSagrBierhilAkidetitTahaviyye, s. 123) Hadis iin bkz.Muhittin Uysal, Tasavvuf Kltrnde Hadis,Bknz:,Konya2001,s.346.


66/79

66 NazfHasanDedeefkatolarakyorumlasadabundananlalmaldr ki, ilh isimlerdenher ismin bir hkm ve

zelliivardr.Rahm,Zintikm,CemlzlCell gibi. Her insan bir isme kavuupereflenmitir.(Bazkimselerbirokisme)

Allaha giden yollar, insanlarn nefeslerisaysncadr. Fakat hak olan yol tektir. 84hadsi erifindekimanaise

Esmdan isimlerin verildii msemmya85gidilir.demekdir.

Burada dikkat edilmesi gereken bir hususvardr. Dnyda benazzim, ben kermimdiyenlere;

Allh da kendileriyle alay eder ve onlar

brakr;taknlariindebocalaypdururlar.86

yeticellesizerekymetgnnde istihza(alay) ederek:

Tad. phesizsenokycevekerimsin.87

buyuracaktr. Onun iin ilh sftn her biri

tuzakt

r.(Anlayanlardahisonraanlamad

klar

n

itirafederler.)

Onlar tuzak kuruyorlar. Allah da onlarntuzaklarnboakaryor.Allahtuzaklarboakaranlarnenhayrlsdr.88buyurulmutur.

84

Bkz. Necmeddin Kbra, Usulu Aere (TasavvufiHayat),(Haz:MustafaKara), st.1980,33.85Msemma: simlendirilen, ad verilmi olan, birismiolan.*Muayyenzaman.Belirlivakit.86Bakara,1587Duhan,4988li mran,54


67/79

TarfsSlk 67

Bunedenlekmilinsanlarcmiicemesmvesfat89olmaklayalnzbirsfatdakalmazher

sfatveismitoplaycdr.Eerkiztbiraradabulunmazherbirinin

hkmmevcdolduuhaldekategorilerinbireydecemimmknmdr?denilirise:

Evet,kudskuvvetsahiplerinegremmkndr. Onun iin Hakkat Muhammediyye

berzhkbr(enbykberzah90)olupdnyave ahireti toplaycdr, denilmitir.Yani Grnenlegizliarasndavebenzetmeilemnezzehklma(tebihvetenzih)arasndadr.

Aklayacak olursak, Hz. s aleyhisselmntavr srf tebihde ve Hz. Ms aleyhisselmn

ki ise srf tenzhdedir. Raslllah sallallhaleyhi ve sellem Efendimiz mazhar tm 91olduundanztlartoplamtr.Bunundeliliise

Allah,gklerinveyerinnurudur.92yetikermesinde;

Nedouyavenebatyamensubolmayan

mbrek bir zeytin agac(nn ya)ndan yaklr. 93 buyurulan zeytin aacn dan gaye,HakkatMuhammediyyeoluptebihvetenziholmayandemektir.

89AllahTelnnbtnsfatveisimlerinitoplamak

la90 Berzah: ki lemin aras. Kabir. Dnya ile hiretaras. * Perde. * Skntl yer. * ki yer arasndakigeit.*Mani'a,engel,(Bak:Sratkprs).91Tamzuhuratyeri,ztlarnzahirolduu92Nur,3593Nur,35


68/79

68 NazfHasanDedeCemsiz fark irktir.Cemsiz fark zndklk

tr.Cemlebirliktefarkisetevhiddir.diyesy

lenildii zere fark ve cemin beraberlii farksndekararlamtr.94Mridinmakmcemeulamas ve slkte gerekli eyleri geerekOndanbakavarlkyoktur.(Lmevcude llhu)mertebesinevardndaomenzildehibireyiayramazolur. Mrid oradaokdurmayp

mridinin nazar

ve tevecchiyle fark

sn

94 Cem'u Fark: Arapa. Toplanma ve ayrlma.Kueyr'den bu iki terimin ksa aklamasnn uekilde olduunu reniyoruz: Fark, sana nisbetolunan ve cem', senden alnandr. Yani, kulluun

yerinegetirilmesinevekulunhallerinelaykveyaaitolan ilerden,kulunkazand eyler,farkvemanalarbediolarak,ortayakarmaveyaAllahkatndanolanlar, cem'dir. Ancak cem' ve farktaki bu mana,uhdief'ldenolmasbakmndan,vuslataerenlerin hallerinin en aa derecesidir. Her kime, Allahyapt tat ve isyann mahede ettirirse o tefri

kadadr.Allah'nkendi fiillerindenverdii ilerigsterdiikimse,cem'makamndadr.Birbidiincem've tefrika arttr. Tefrikas olmayann kulluu vecem'iolmayannma'rifetimuteberdeildir.Cem'u'lCem':Arapa. Toplanmann toplanmas

gibi yaklak bir mana ile Trkelendirilebilir. Cem'densonra,dahastnvedahatamamolansonuncu

makam. Cem', eyay Allah ile mahede etmek,Allah'n g ve kudretinden baka her trl g vekuvvetten ber olmak. Bu makam, Baka Billh olancem'makamndansonragelir.Bununzerindemakamyoktur.Bumakama,mevcudattaAllah'grmemakamdenildiigibi, utabirlerdekullanlr:"Farkba'de'lcem'","farksn","sahvba'de'lcem".


69/79

TarfsSlk 69

(kincifark)bulunca;

Btnnoksanlklardanmnezzeholaney

maruf(bilinenAllahTelm)senigereigibianlayamadk, btn noksanlklardan mnezzeh olan eymabud sana geregi gibi ibdetedemedik. diyerek, kendisinin kul olduunufarkederekibdetilemegulolmasgerektiinianlar. (Buray geemeyip kalanlarda sapmalar

okgrlmektedir.)


70/79

Srekli stifarmakamnaermek

Slikbirmenzilevardnda

yiinsanlarniyilikleriAllahTelyayaknolanlarn ktlklerimesbesindedir. mehur sz zere getii menzilde olan hallerinikusurluvegnhgrr.Mesela;

Raslllah sallallhaleyhive sellem EfendimizHazretlerine;

Biz sana apakbir fetih verdik.KiAllh,senin gemi ve gelecek gnhn balasn(btn tasalarn gidersin) ve sana olanni'metini tamamlasn ve seni doru bir yolailetsin. 95 buyurulduunu zhiren nceki mmetivesonragelecekmmetiiletefsrvetevlederlersedekfhitb (Senzamiri)Raslllahsallallh aleyhi ve sellemi iaret ettiindenOnun nbvvetten nce ve sonraki yksekderecelerini an be an artmakta olduu iin

birinci makmdan ikinci makma teriflerindencekimakam ikincimakmanisbetle ncekinden daha gnahkr. ve nc makmakavutuklarnda ikinci makm birinci makama

95Fetih,12


71/79

TarfsSlk 71

nisbetle Sonrakinden daha gnahkr diyerekbatnynden tevilvetefsirolunur.Yoksa

Raslllah sallallh aleyhi ve sellemde gnahdeil,zelle96bilezuhuretmemitir.BuderecelerdemakamMuhammedheranykselmekte iken evinde Dnlenin stndeibdetlemesgulolduklarndan;

T,H.BizbuKur'n'sanaglkekesin

diyeindirmedik.AncakAllah'tankorkankimseiin bir t olarak (indirdik.) 97 sresi nziloldu. Bazlar ise;Yakn 98 sanagelinceyekadar rabbine ibadet et. 99 yeti kermesinineticekabulederekibdetikaldrmannyolunu

96

Zelle(t):Srme,srpkayma.*Yanlma.Yanl.Ufaksu.97Th,1398MellifburadaYaknmanasnlmyerinekelimemanas ve istilah manas zerinde dnenlerikasdetmektedir.Yakn: Arapa kesin, ak bilgiyi ifade eden bir

kelime. Kueyr trl yaknden bahseder: 1.lme'l Ykin:Bir eyhakkndahaberedayananbilgi.2. Ayne'lYakin: Bir ey hakknda, grmek sure

tiyleeldeedilenbilgi,3.Hakka'lYkin:Bir eyibizzatyaamaksuretiy

leeldeedilenbilgi.Yakn'de pheyeyeryoktur,kalpbir eyinhaki

kati konusunda, tatmin durumundadr. Yine yakin,delil iledeil inankuvveti ileapakgrmeyi ifadeeder.Tehnevkiininyakn ile,suveate zerindeyryebileceini, onlar katnda belann nimete,nimetin de belaya dnebileceini, ilmin, sufiyikullanrken,yakninonutadnkaydeder.99Hicr,99


72/79

72 NazfHasanDedebulmaa alrlar. (Bu hatalarn en by vezndklktr.)

Farz edelim ki bize yakn gelmekle ibdet sonbulsa Raslllah sallallh aleyhi ve sellem vebtn ehlllh izm ibdet etmezlerdi.Hakkayryeceizamanhastalndanayldkavesonnefesindebile:

"Aman!Aman!Ellerinizdekiklelerinize iyi

davrannz!Onlarnsrtlarnaelbisegiydiriniz!Karnlarn doyurunuz! Onlara yumuak szsyleyiniz!100

Namaza, namaza devam ediniz! Ellerinizdeki kleleriniz hakknda daAllah'tan korkunuz!"buyurmutur.101:

Hatt Raslllah sallallh aleyhi ve sellemahiret lemine terf buyurucaklar andambrek azlarn hareket ettirince Hz. Alikerremallh veche Efendimiz yaknlaarakdikkatledinlemilerki

NamazNamaz(kln)buyurmaktadr.

Bu durum kulluun ve namazn ehemmiyetinigstermektedir.Raslllahsallallhaleyhivesellemdeolmayanbirhalibakalariinsyleyemeyiz. Onun iin ibdet hibir vakitde insanlariinnihyetbulmasyoktur.

100 bnSa'd,c.2,s.254.101Ahmed.c.1,s.78. bnSa'd,c.2,s.253,fihmed,c.3,s.117,c.6,s.290, bnMce,c.2,s.900901.M. Asm Kksal, slam Tarihi, Kksal Yaynclk:8/273.


73/79

Tecellilerinfarkedilmesi

Dn tecellilerini akl mela102 bilmekmmkn olmaypaklmed ile bilinecek hususlardr.

Akl

med;Ak

lhaklabat

laras

n

ay

rankalpteki bir nurdur. ve yeti kermede olanyakn ise lm demekdir. lm iki trldr.Mevtiihtiyrvemevtizdrrdr.103

102Sufiler,ileriyi,ahiretidnenakla"aklme'ad"

sadecednyaydnenaklada"aklmaa"adnvermilerdir. Daha dorusu, akla, bu iki yneliiasndan,buikiadverilmitir.103steyerekvemecburilm.mamKnlm;nefsinarzusununsklpatlmasdr, gidermektir, diye tarif eder. nk nefsinhayat, hev (arzu) iledir. Bu heva ile nefis alak,

tabi, isteklere, ehvetlere ve lezzetlere meyleder.Bu durumda nefsi natkay kendine celbeder. Buhalde kalp, ilm hayat hakikatndan mahrum kalr,bununsebebinefsincahilliidir. mamCaferiSadkaleyhisselm "Tevbe ediniz, nefsinizi ldrnz"(Bakara/54) yetini esas alp, tevbeyi lm olarakkabuleder.lmneitli ekillerivardr.Bunlarda


74/79

74 NazfHasanDedeHz. saleyhisselmbuyurdularki;

Kularndoduu gibi ikidefadomayan

melekute karamaz (giremez) yani bir defayumurtann domas ve bir defa da yumurtadan kuun domas mevti ihtiyriye iretdir.104Onuniinlmgelmedenyaknhslolmaz,

aa

dakimaddedea

klanm

t

r.104ERTISAAT(KIYAMETALMETLER)RSALESEyilhisrratalipolan!Bilvehaberdarolkilemifakta(dtakilem)

hernevariseelbettelemienfste(ilemimizde)devardr.nk insanbyknshaolduundan ikiyn de iine alr. Bu sebepten iki lemin sultan

Raslllah sallallh aleyhi ve sellem Hazretlerininiaret ve beyn buyurduu ert saat (Kyametalmetleri) de i lemde mevcut olmak lazmdr.mmetin ariflerine ise vcutta olan bilmek lzmdr.Yoksadtakyametolacanbeklemektenbirey hsl olmaz. Her nebi mmetini deccal ilekorkutmuturmealindekihadsi erifde iinenfsi

olacaniaretetmitir.ZiraenbiyaHazretlerideccalnkendizamanlarndakmayacanbilirlerdi.EvvelBenAsfarkmas, insandahayvanisfat

larnmeydanakmasndanibarettir.nkinsandaenevvelyaratlm olanbusfatt.

kinci olarak Ye'cc Me'cc kmas, insandayerilmi sfatlarn,bozukfikirlerinbtnylemeydana

kmasndanibarettir.nc olarak Deccal kmas, insanda akl

maan (Dnya iinigrenakl)Tanrlk ve ycelikisteiilemeydanakmasdr.

DrdncolarakHz. s'nninmesi,aklmedn(Ahret iinigrenakl)kat' inannuru ilemeydanakmasdr. Ve Deccl ldrmesi onun hkmn


75/79

TarfsSlk 75

ibtl etmekten ibarettir. Nitekim eyh Sadrettin

Konev Hazretleri buyurmutur: Deccal dnyannhakikatininmazhardr.Onuniinsa gzkrdr.Yani Hakk grmez. Hz. s ise ahiret hakikatininmazhardr. Onun ortaya k, Hakkn douuzamandr.Ziraherne zamankiaklmed zuhurederelbetteaklmaamahvolur.

Beinci olarak Mehd aleyhisselmn k, akl

kll (ilhi akl) ve ruh zamn ortaya kndanibarettir.OruhmmetinhaslarnaRahmannnefhas(frmesi) ileolur.Herkeseolmaz.VeKur'an'da

onudzenlediim insan ekline koyduum ve ona

ruhumdan flediim zaman, siz hemen onun iinsecdeye kapann (Hicr, 29) buyurduu bu ruhaiarettir. Bu cihetle mridlerinsdk taliplere fledikleriMuhammedimayaruhuiteburuhtur.

Altnc olarak Dabbetlarz'n kmas. nefsilevvme zuhurundan ibarettir. Bir elinde Msaaleyhisselmn asas, dierinde Sleyman

aleyhisselmn mhr olduu. As ile mminlerinyznsvaypehlicennetolduuvemhrkfiryzne vurmakla kfir ve cehennemlik olduubelliklmakiindir.Demeknefsilevvmenin(ktlktensonra ie huzursuzluk, rahatszlk veren nefis) biryznefsimlhimeye(ilhamedennefis)dieryznefsi emmreye (insanktle srkleyennefis)

dnkolduunuiaretettirmekiindir.Ynisadveak olmaya istidad ve imkn vardr. Tab olursasid,solursa akolduuyzdenzahirolur.

Yedincisi gnein batdan domas, ruhun bedendenayrlmasndanibarettir.Veondankinayedir.Ziranezamankiruhcismetaalluk (ilgibalant)ettiozamandodudemektir.Veayrlnda isebatdan


76/79

76 NazfHasanDededenilmitir.

dodudemekolur.Ey tlibi irfan Muhammedi olan klar! Bu

szlerianlayabilmeleri iintabiatesfelndenmelekt semlarna vlc (Girme) etmeleri yani iki keredomalar ile mmkn olur. Birisi anadan dierikendindendomasdr.NitekimHz. saleyhisselmMen lem yled merreteyni len yelice

melektissemvtivelarz.Yanikikeredomadan eyann cevherini anlayamaz. buyurmutur.Ayn zamanda nefsin hakkn tanyamaz. mdi buartlarnhakikatinianlamakehlislkolmaamuh

tatr. Zira avam bu inceliklerden habersizdir,

Andolsunki,cehennemiindebirokcinve insanyarattk;onlarnkalblerivardrama anlamazlar, gzleri vardr ama grmezler,kulaklarvardramaiitmezler,itebunlarhayvanlargibihattadahadasapktrlar.(A'rf,179)bunlarn anndadr.

Elhasl enbiy ve evliyann rumuzunu anlamakinsnkmilemlkiolmaklahslolur.Bakatrl

olmaz.Vesselam.(NiyaziiMsri,Risaleieratsaat[Kitap]. AtatrkKitapl, stanbul:[s.n.]. Cilt297.453NYBEL_Yz_K.000502/02; 2977MC_Yz_K.000339/06.

Niyzi Msr Sadeletiren: Erdem MEMOLU,Rislei Ert Saat [Kitap Blm]// Ehlibeyt AkveNiyziMsr. Ankara: maj,2003,s.7174)


77/79

TarfsSlk 77

Ancak;

Allahbilenin lisn susar,Allahbilenin

diliuzar.

Mehur kelm cem makamna gredir.Fark sniye (mevcudatta Allah Tel'y grmeye)nisbetolunmaz.

SONU

Ebedilemekavumak

AllahTeldostlarnn

Ey gvenilir insanlar!ldrn beni ldrnkibenimlmmhayat iindehayattr.buyurmalardimhayttalepetmeleridir.Busebeple yakn gelince vcdmahvolmu (isteklertkenmi)olacaktr.Yine;

Varlngnahtr.Bugnahabakagnahkyasbileedilmez.denilmitir.

Varlyoketmekle ilhlemednsalamakebedhaytbulmakiinancakbahsettiimizbusulkterbiyesineticesindeolur.

HerkimAllah'ave raslnehicretetmekmaksadyla evinden kar da sonra kendisine

lmyetiirse,kukusuzonunmkfat

Allah'a der.Allah ok balaycdr, okmerhametedicidir.105

(Allah Teldan bu yola kanlara yardm

105Nisa,100


78/79

78 NazfHasanDedeetmesini, zayi olanlara acyp ehitlik makamvermesini,dnsalayanlaradakatkatm

kfatvermesinidiliyoruz.min)

EhliderdebudaholsnNazfenbireserHimmetipriletekmloldTarifsSlkTarihmddetinceNazfiehlidillerde

Kalsncihndabueseriiknemiz.1061275(1858)

106Risalebubeyitlebitmektedir.


79/79

TarfsSlk 79

indekilerERH BEYANI(ENENOKTA TAHTE'LBA)

MAMAL KERREMALLHVECHE.................7TARFSSLK............................................11Allahtellemleriniinyaratt?...................13Allahtelilknceneyiyaratt?.....................16nsanndnyayainii......................................20nsan...............................................................23

nsannilhilemedn zlemi...................26lhilemedn iingereklirehber.............30LH LEMEDNTEK HALLER.................33Teslimiyyet......................................................35Tabiolmavegvenme...................................37Nefisve eytannhilelerinibilmek..................39

Hangiuslegreyetitiinibilmek.................41Bilgisahibiolmak............................................44Sevgisahibiolmak..........................................47Vatannvemilletinisevmek...........................49Raslllahsallallhaleyhivesellemiveehlibeytinisevmek................................................51Zahirvebatnedebinedikkatetmek..............54

Hikmetsahibiolmak.......................................56Dncelerikontroletmek.............................58Gnlnbalarnkesmek................................61Hikye.............................................................62DNMAKAMLARI.....................................63Tecellilerincemi.............................................65

ta’rÎfÜ’s_sÜlÛk (İlâhi Âleme dönüş bilgisi) nazÎf hasan dede

Documents