T.C. MALİYE BAKANLIĞI’NA YAPILAN

ÜNİVERSİTE VE SAĞLIK BAKANLIĞI TEDAVİ KURUMLARI İLAÇ İHALELERİNİN

İŞLEYİŞİNDE YAŞANMAKTA OLAN TEMEL UYGULAMA SIKINTILARI

SUNUMU

KİTDER

NİSAN 2011 / ANKARA

Tespit Öneri

Mevzuat; ihale dokümanı satın alma bedelinin

rekabeti engelleyecek şekilde maliyetinin üzerinde satılmasını önlemek amaçlı

hükümler içerse de, doküman satın alma

bedellerinin yüksek olması rekabeti engellemektedir.(Ortalama 50 sayfalık bir

şartnamenin maliyeti 3 TL iken 2010 ort. Şartname

bedeli 80 TL’dir)

Kurumların ilaç ihalelerindeki şartname bedellerinin makul bir tutarda standart hale

getirilerek sabitlenmesi gerekmektedir.

2

Tespit Öneri

Şartnamelerde ihaleden kaynaklanacak alacakların

temlik edilemeyeceğine hükmeden ibarelere yer

verilmektedir. Ödemelerin geç yapılması nedeniyle finansman

açıklarının dış borçlanma ile karşılanması esnasında

alacakların finans kurumlarına ve / veya 3. şahıslara teminat

olarak temliki gerekebilmektedir.

İtiraz süreçleri de çoğu zaman çözüm getirmemekte ya da

uzun sürmektedir.

Şartnamelerde alacağın temlik edilebilmesinin şarta

bağlanmaması gerekmektedir.

3

Tespit Öneri

İhale dokümanlarında yer alan gecikme cezalarına ilişkin yüzde değerlerinin yüksek belirtilmesi

büyük bir sorun teşkil etmektedir. Ülkemizde tüketilen ilaçların

çoğunun ithal olması veya ithal girdiye bağlı olması, ilaçların piyasaya arzına ilişkin bir çok

konuyu dışa bağımlı kılmaktadır. Yüklenicilerin, tedarikçi firmalar

nezdinde hiçbir yaptırım ve müdahale olanağı da yoktur.

Gecikme cezası oranlarının Yüklenicileri mağdur etmeyecek

ancak caydırıcılık işlevini de yerine getirecek şekilde belirlenerek bir orana

sabitlenmesi ve bu cezanın sözleşme tutarı üzerinden değil sadece geç teslim edilen ürün tutarı üzerinden uygulanması

yönünde düzenleme yapılması gerekmektedir.

4

Tespit Öneri

Damga Vergisi kanunu çerçevesinde ihaleler sonucunda taraflar arasında imza edilecek

sözleşmeler, her bir nüshası %0,825 oranında Damga Vergisine tabidir. Ödeme sorumluluğu

yükleniciye, tahsil sorumluluğu ise kuruma aittir. Sözleşmenin her nüshası için ayrı vergi tahakkuk

ettiğinden nüshasının fazla olması; ihaleye katılım maliyetini ve dolayısıyla ihale fiyatlarını arttırmaktadır. Sözleşme evraklarının tek nüsha tanzim edilmesi, yüklenici tarafından istenmesi

durumunda çoğaltılması, sözleşmeyi yapan kurum tarafından “aslının aynıdır” vb gibi bir ifade yüklenicilerin ihtiyaç duyacağı sözleşme

nüshasını çözecektir. Ancak hal böyle iken kurumlardan muhtelif sebepler ile sözleşmenin

birden fazla nüsha tanzim edilmesi ve/veya sözleşmede bir nüsha yazmasına rağmen birden

fazla nüshada ıslak imza / kaşe istenmesi durumları ile karşılaşılmaktadır. Bu ise hem

kurumun hem yüklenicinin ilerleyen tarihlerde, yapılan incelemeler sonucunda vergi cezaları ile

karşılaşmasına neden olmakta ve ihale maliyetlerini arttırmaktadır.

Sözleşmelerin, kurumların ihale şartnamelerinde tek nüsha olarak tanzim edilerek imza edilmesinin

standart hale getirilmesi ve yükleniciler tarafından talep edilmesi halinde

çoğaltılarak sözleşmeyi yapan kurum tarafından “aslının aynıdır” vb gibi bir

ibare ile aslına uygun olduğunun belirtilmesi yönünde kurumların yönlendirilmesinin sağlanması

gerekmektedir. 

5

Tespit Öneri

İhalelerde bazı kurumların mevzuata rağmen “halen” götürü

bedel liste ihalesi yaptıkları görülmektedir. Bu tarz ihaleler,

alıma konu olan tüm kalemler için rekabeti tesis etmemektedir.

Götürü bedelli liste ihalelerinin engellenerek, mevzuata uygun

standart “birim fiyat teklif usulü” uygulanması gerekmektedir.

6

Tespit Öneri

İlaç yüklenicilerine olan borçların özellikle Üniv. Hastanelerinde 400 günü bulan

ödeme vadeleri şartnamelerde belirtilmektedir. Ödemeler ise faturaların

saymanlığa intikal tarihine bağlı olarak yapılmaktadır. Maliye Bakanlığı’ nın ilgili

mevzuatına göre ödemeye ilişkin evrakların fatura tarihinden itibaren 10 gün içerisinde

saymanlığa intikali istenilmiştir. Uygulamada kurumların bu hususlara

uymadıkları, faturaların ve/veya ödeme evraklarının kaybolduğu, izin/tayin vb

nedenlerle evrakların tekamül etmediği, gerçekleri yaşanmaktadır.

Sonuç olarak faturalar saymanlıklara 1-3 ay gibi sürelerde geçmekte, ödeme vadeleri 1

yılı aşmakta ve ödeme listeleri ilan edilmeyebilmektedir.

İlaç ödemelerine “öncelikli” statüsü kazandırılarak;

a. Ödemeye esas olacak belgelerinin 10 gün içerisinde saymanlığa intikalini,

b. Ödeme vadelerinin Sağlık Bakanlığı Kurumlarında olduğu gibi 90 gün içinde yapılmasının,

ve yapılan ödemelerin listelerinin sırasının asılmasının sağlanması gerekmektedir.

7

Tespit Öneri

İhale şartnamelerinde ödeme sürelerine uyulamaması halinde alacaklıların ihtar edemeyeceği, icra iflas kanunu uyarınca işlem yapamayacağı yönünde hükümler

konulmaktadır. Yargı kararlarının içinde, bu tip maddelerin

sözleşmenin bir tarafınca bu şartın konulmasının, “hakim durumun kötüye

kullanılması” olarak tespit edildiği kararlar mevcuttur. Ayrıca, Kamu İhale Mevzuatı

çerçevesinde yapılan itiraz işlemlerinde de KIK bu konuda bir karar üretmemektedir.

Ödeme sürelerine uyulmayan durumlarda alacaklıların ihtar edemeyeceği, icra iflas kanunu uyarınca işlem yapamayacağı yönündeki hükümlerin ihale

şartnamelerinden çıkartılması gerekmektedir.

8

Tespit ÖneriDoğrudan Temin usulü (22/D) ile yapılan

alımlarda Damga Vergisi tahakkuku sorun teşkil etmektedir. Maliye Bakanlığının bu konu ile ilgili yayınlamış olduğu tebliğ gereği, Karar - Damga Vergisinin tahakkuk edebilmesi için Kamu İhale Mevzuatında belirtilen şekil ve usul şartlarına

uygun bir Komisyon Kararının olması, Sözleşme Damga Vergisinin olabilmesi için ise taraflar

arasında bir sözleşmenin bulunması gerekmektedir. Taraflar arasında Doğrudan

Temine bağlı bir alımda sözleşme imzalanması bu alıma ilişkin ilanda sözleşme tasarısının da ilan edilmesini gerektirmektedir. Aynı hukuki sürece göre bir komisyon kararının olabilmesi içinde bu kararın oluşması için gerekli usul ve

şekil şartları çerçevesinde yetkili kişiler tarafından imza edilmiş kararın muhatabına tebliği gerekmektedir. Ancak kurumların bu

hukuki süreçleri dikkate almadan; bazen kurumlarının aleyhinde bazen de yüklenicilerin

aleyhine damga vergisi tahakkukları yaparak kesinti yaptıkları görülmektedir. Esasen bu işlemler yumağı 22/D alımının ruhuna da

aykırıdır.

Doğrudan Temin alımlarda yapılacak işlemlere ilişkin ilgili Damga Vergisi tebliği ve Kamu İhale Tebliğleri hükümleri ile

uyumlu ve her kurum tarafından standart şekilde uygulanacak bir

süreç belirlenerek bunun kurumlarca uygulanmasının sağlanması gerekmektedir.

9

Tespit Öneri

İhale adetleri kurumlarca belirlenmektedir. Kurumların yanlış ihale adeti belirlemeleri

sonucu % 20 azalışların yapılması sırasında başlangıçta ihalenin tamamına göre Damga Vergisi ve Karar Pulu yatırılmış olduğundan, azalış yapılması halinde bu vergiler kurumdan

geri alınamamaktadır.

% 20 azalışlarında mükerrer verginin geri alınmasının

sağlanması gerekmektedir.

10

Tespit Öneri

Her kurumun farklı ve çelişen maddeleri içeren şartnameleri

uygulamada rekabeti engellemektedir.

İhale şartnamelerinin ilgili resmi / özel kurumlar ile

Derneğimizin hukukçularından oluşan bir komisyonca “tek tip” hale getirilmesinin sağlanması

önemle gerekmektedir.

11

TENSİP VE ONAYLARINIZI        ARZ EDERİZ

SAYGILARIMIZLA