the albanian may 2009

London May 2009nr.5/6 www.thealbanian.co.uk [email protected]

Tel: 02082169527

2 1 1 B o u n d a r y R o a d , P l a i s t o w

L o n d o nE 1 3 9 Q F

T : 0 2 0 8 47 2 1 1 1 0 F : 0 2 0 8 47 5 8 8 6 9 M : 0 7 9 51 3 5 0 0 5 0

1st Choice Accident ClaimsNëse keni patur ndonje aksident tre vitet e fundit

mos hezitoni te na kontaktoni ne çdo moment

Had an accident? Not your fault

www.1stchoiceclaims.com

[email protected]

OURServices

*Free Consultation*Loss Of Earnings

*Recovery & Storage*Cost Of Repairs*Policy Excess*Hire Charges

*Personal Injury*Legal Expenses

TH

E

Si po shkatërrohet familjashqiptare në Britaninë e Madhe

Asnjëra nga shoqatat shqiptare asqë e ka marrë ndonjëherëmundimin që t’u vijë në ndihmë

këtyre qytetarëve shqiptarë, duke ndihmuar kështu në zbutjen e këtijfenomeni. Përkundrazi ato vazhdojnë tëshikojnë mundësitë për organizimin endonjë koncerti me bileta të kripura, qëtë përfitojnë edhe më shumë... Realizimii misionit të tyre si shoqata të shqip-tarëve në Mbretërinë e Bashkuar, mundtë shikohet vetëm në aspektin monetar...

(vijon në faqe 9)

Pavarësia e Kosovësi ka demantuar

dyshuesitNga Muhamet Hamiti faqe 2

Komuniteti shqiptarindiferent ndaj“Strangers into

Citizens” faqe 5

Me 25 Qershor hapet njëri aks i Rrugës së Shqiptarëve faqe 8

NJË SHQIPTAR PAQERUAJTËS

PËRKRAH TRUPAVE

BRITANIKE faqe 13

GERTA HETA NË PRITJE TË"PRINCIT TË

KALTËR"Në Amerikë ndihe-sha peshk i vogël nënjë akuarium shumëtë madh... Faqe 36

Lufta e UÇK, dëshmi e identitetit shqiptar

Nga Ismail Kadare Faqe 24

Rezervo vendin tëndnë Albanian Yellow

Pages 2009 Tel: 02082169527

[email protected]

Visar Zhiti dhe fundi ivetmisë së Kadaresë

Nga Gëzim Alpion Faqe 24

2009's backpackingsecret is ...... Albania page 39

London May 2009 2

Drejtor: Petrit KuçaNaZv/Drejtor: BasHKim metalia

Kryeredaktor: muHameD Veliu

reDaKsiaakil Koci, Daut Dauti,

emanuel Bajra, majlind Goge, Naim Hasani, Ylli Përmeti, edvin lamçe,

elda memiaj, Brunilda sejati, Pranvera smith, Flori slatina,

Kastriot Dervishi, enkeleid omi,jeni myftari,

Naim trezhnjeva, anila Hoxha, shefit Domi,

ilir thaçi, Nikolin Nilaj, Web-design marko

www.thealbanian.co.uk [email protected]

Tel/fax:02082169527

Albaiancontacts 2009Albanian Yellow Pages in the UK

Rezervo vendin tënd [email protected]/fax:02082169527

Muhamet Hamiti, i Ngarkuar me Punë a.i. nëAmbasadën e Republikës së Kosovës ka botuar me 21 prill 2009 në gazetën "The FinancialTimes" një reagim ndaj një letreje të javës sëkaluar të një ish diplomati britanik me emrinJames Dancer (Xheimz Danser).

I nderuar, James Dancer (Letters, April 15) ka dalëkrejt gabim me parashikimet e errëta që ka bërë mëherët për 'gjakderdhje të mëtejshme' (30 mars 2007),për 'kthim në luftë' dhe për 'spastrim etnik të dhjetëra

mijëra serbëve' në Kosovë (12 shtator 2007). Kosova është bërë vend i pavarur -përmbushje e lirisë dhe e aspiratës sonë për shtetësi - por asgjë kësi soji nuk kandodhur.Tranzicioni i Kosovës në pavarësi ka qenë përgjithësisht pa telashe. Vendi ynëka bërë përparime të mëdha që nga shpallja e pavarësisë para 14 muajsh.Kushtetua e Republikës së Kosovës rrumbullakson shtetësinë tonë dhe shen-jtëron të drejta dhe privilegje të papara për minoritetet, sidomos për serbët.Pesëdhjetë e shtatë shtete e kanë njohur Kosovën deri tani (jo më pak se 22 nga26 vendet e Unionit Evropian, shumica e vendeve të NATO s, shtatë vendet eGrupit të Tetëshes, G8), dhe ky proces po rrjedh. Të shprsesosh se pavarësia eKosovës është e kthyeshme është veçse mendim dëshirues. 'Kosova po e kon-solidon vendin e vet si aktor sovran ndërkombëtar', ka thënë David Miliband,Sekretari i Jashtëm britanik gjatë komenteve që ka bërë ditën kur shënonimditëlindjen e parë të shtetit tonë. Pohimet e pabaza për Ushtrinë Çlirimtare tëKosovës nuk mund ta kthejnë Kosovën në drejtim, të çnjohjes, siç sugjeron nëmënyre absurde z. Dancer. Pavarësia e Kosovës u ka sjellë qetësi shpirtëroreshumicës së kosovarëve; ka sjellë stabilitet në Evropën juglindore, por edhe per-spektivë për integrime evropiane për të gjithë ne në rajon". James Dancer,Sekretar i Dytë në Ambasadën britanike në Beograd në vitet 2001 2003, ka bo-tuar javën e kaluar një letër në FT me titull "Pavarësia e Kosovës ende mund tëtërhiqet", një sugjerim absurd, ndërsa në vitin 2007 ka bërë parashikimeapokaliptike për rrezikun nga pavarësia e Kosovës, pjesë e propagandësogurzezë që kanë përdour Serbia dhe kundërshtarët e egër të pavarësisë nëvigjilie të shpalljes së pavarësisë së Kosovës.

Pavarësia e Kosovës i ka demantuar

dyshuesitNgA DAuT DAuTi

Nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara dita e 3majit është shpallur Dita Botërore e Lirisë së Shtypit për tëngritur vetëdijen dhe rëndësinë e lirisë së shtypit dhe për t’ua ku-jtuar qeverive detyrën që kanë në drejtim të respektimit të tëdrejtës së shprehjes së lirë që është e garantuar me nenin 19 tëDeklaratës së Përgjithshme të të Drejtave të Njeriut.

Gjatë vitit të kaluar janë vrarë 60 gazetarë dhe punëtor të me-dies. Këto vdekje tragjike, së bashku me 900 sulme tjera kundërpunëtorëve të medies, 29 kidnapimeve të gazetarëve dhe mbyll-jen e 2000 organizatave mediale, konsiderohet me të drejtë se edëmtojnë aftësinë njerëzore për të kuptuar botën.

Duke e komentuar rastin e Ditës Botërore të Lirisë së Shtypit,sekretari i punëve të jashtme në qeverinë e Britanisë së Madhe,z. David Miliband, ka thënë:

“Liria e medies për të raportuar dhe analizuar atë që ndodhë nëbotë, është e rëndësisë fundamentale dhe shërben për t’i mbajturpërgjegjëse qeveritë. Ne të gjithë duhet t’i shpeshtojmë orvatjetpër të siguruar se këto vlera janë duke u mbrojtur në kohën kurkërcënimet dhe rreziku për gazetarët është në një nivel të lartëdhe i cili duhet të bëhet i papranueshëm”.

Më tutje, David Miliband, shprehu qëndrimin e përsëritur të Bri-tanisë së Madhe për të promovuar dhe mbrojtur të drejtat e gaze-tarëve që këta të bëjnë punën e tyre pa pasur frikë nga represaliet.Sekretari i jashtëm britanik, poashtu bëri me dije se shteti bri-tanik vazhdon me këmbëngulje që të respektoj Rezolutën 1730të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, e cila obligonqë gazetarët e luftës, profesionistët e medies dhe personeli tjetërtë mbrohen dhe të trajtohen si civilë, mu ashtu siç parashihet nëKonventat e Gjenevës.

DITA BoTËRoRE E LIRISË SË SHTYPIT

Nga 1 maji deri më 30 tetor të këtij viti aplikohet regjimii lehtësuar i kalimit kufitar ndërmjet Republikës së

Kosovës dhe Republikës së Shqipërisë.Gjatë kësaj periudhe qytetarët e Republikës së

Kosovës do të mund të kalojnë kufirin me Republikën eShqipërisë pa pasaporta dhe vetëm me letërnjoftim

valid, thuhet në një njoftim të Ministrisë së Punëve tëBrendshme të Republikës së Kosovës.

Ky vendim është marrë në bashkëpunim me Ministrinëe Punëve të Brendshme të Republikës së Shqipërisë.

London May 2009 3

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI?Nëse Po, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën në Mbretërinë e Bashkuar, si

dhe të provoni që aftësitë në të folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme.

Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen

angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams

soutHall65a

south road southalluB1 1sq

tel02088677430

£180 përfshire koston e

testit

BirmiNGHam409a

Warwick road

BirminghamB11 2ls

tel01217080679


testit

carDiF1-st Floor

16 West Bootstreet cardif

cF10 5ePtel

02920492939£220

përfshire koston e

testit

FiNsBurYParK

london Northacedemy

andover commu-nity centre

andover estate london N7

7rYtel

0207 2721130£180 përfshire koston e testit

leicester

1-st FloorKocha House

leicester le1 2PD

tel01162511687


testit

mitcHam5 upper

Green Westsurrey

mitchamcr4 3aa

tel02086406661


testit

sHeFFielD569 carwood

roadsheffields4 7sa

tel01142442488


testit

Ju lutem mos harroni të sillni me vete pasaportën dhe një provë adresë për regjistrim

Per me sHume iNFormacioN ju lutem KoNtaKtoNi Ne qeNDrëN PërKatëseWWW.Westa.co.uK [email protected]

London May 2009 4

NgA MATT CARRoll*

Pyet ndonjerin dhe kerko te tejape listen e destinacioneve"parajse" dhe Shqiperia eshte

padyshim nje nga vendet qe do teshfaqet. Por ndersa bej gati bagazhet dhe veshshapkat e plazhit per te shkuar ne njevend turistik me det, shkronja "P" eparajses eshte vetem nje nga menyratper te pershkuar ate qe po shoh. Duke levizur pa ndonje qellim, ngulsyte ne te majte dhe ne te djathte per tepare nje tjeter qenie njerezore, por egjitha ajo qe mund te shoh eshte rera ebardhe qe perhapet gjithandej deri ne3 milje perreth.

Malet ngrihen prapaplazheve, duke u bashkuar per te rriturkeshtu privatesine time. Nese kjo nukju duket shume utopike, une kam edhebarin privat te plazhit, ku Bledi qe qen-dron gjithmone aty po me ben nje mo-jito, qe kushton rreth 3 paund (afro 500leke sh.i perkth.) nje gote. Ne Shqiperi ky cmim duket shume.Ndersa nuk eshte cudi qe eshte rriturnumri i atyre qe me canta shpine vijneper ketu.

Sipas nje specialisti per ud-hetimet e studenteve (STA Travel), kanje rritje te madhe te kerkesave per ud-hetime ne Shqiperi, vend i cili dikurkonsiderohej si nje nga me te varfrit neEvrope. "Kemi vene re nje rritje masive tepushuesve, te cilet duan te provojneShqiperine", - thote specialisti i STA-se, Ian Suein. Kur shkova me cante shpine ne fillimte viteve '90, destinacioni ishte Tai-landa, me reren e saj dhe me baret mecmime te lira. Por per te shkuar atjeduhet te fluturosh per 15 ore ne klasinekonomik, duke mos llogaritur cmimine larte.

Ndersa udhetimi im nePlazhin e Drimadhes me kushtoi vetemtre deri ne kater ore udhetim me avion.Padyshim, qe une kalova edhe disa orete tjera me autobus, i cili ecte ne njerruge malore ne jug te Tiranes, krye-qytetit te vendit. Por edhe gjate ud-hetimit pata mundesi te eksplorojavende te tjera bregdetare. Riviera shqiptare shtrihet afersisht ne300 milje nga Vlora deri ne Butrint,duke formuar keshtu nje nga zonat efundit te parrahura shume te Evropes.Pothuajse ne cdo cep ka nga nje hape-sire te zbrazet me rere e cila eshte kri-juar ne nje menyre te tille per t'ishpetuar evazionit te turisteve. Duke u nisur nga Tirane per nebregdet, ne nje nga vendet e para qendalova ishte Orikumi, vend i lashte kyne te cilin ka pasur nje qyteterim edhene vitet 600 para Krishtit. Ne cdo vendtjeter, nje vend si ky duhet te kishtebileta shume te shtrenjta hyrje dhebluza te stampuara me simbolet eqytetit per shitje.

Gjithsesi ketu une mund teendem dhe te futem mes kujtimeve, teeci neper rruge ne te cilat ka shenja tePerandorise se vjeter Romake. Ketu undjeva si Indiana Xhouns, duke u ver-titur ne nje qytet te humbur. Ndonesenje pjese e madhe e Orikumit eshtedjegur, amfiteatri dhe disa monumentete tjera jane ende te paprekura.

Qe nga ketu, udhetimi imvazhdoi ne Malin e Cikes, ku era epishave dhe era e ngrohte e tokes,hynin ne autobus permes dritareve tehapura, duke e shtuar deshiren time perte gjetur nje plazh te ngrohte sa me sh-pejte te ishte e mundur. Dhe nuk prita

shume gjate Pasi kaluam neper Llogora, ne njenivel 1,100 metra mbi nivelin e detit,rruga filloi te zbriste poshte per ngabregu dhe une pata nje paraqitje te sh-pejte te nje udhetari me cante shpineqe ekzaltohet. E gjithe rruga drejt Riv-ieres kufizohej nga plazhe me rere tebardhe.

E vetmja simptome e "qyte-terimit" njerezor ishin bunkeret qeshfaqeshin cdo 100 metra, te lena ketonga diktatori paranojak, Enver Hoxha,i cili vdiq ne vitin 1985.

Teksa arritem bregun, ne ukthyem ne nje rruge te vogel e cila nacoi ne Plazhin e Palases, duke uperkundur nga rruga e cila mund teshkaterronte nje makine me qera mesa-tare. Nuk mund te ankohesha perdhembet e mije qe perplaseshin menjeri-tjetrin. Mungesa e asfaltit eshtearsye kryesore qe ne kete vend ende

s'ka turizem masiv. Ky eshte cmimi per te pasur

nje gji qe mund ta quash te tendin. Evetmja zhurme ketu eshte ajo e gurale-ceve te cilet jane buze detit. Ne vitin 48 perpara Krishtit, Jul Cezarizbarkoi ketu nga Roma, per te shkuarne betejen e tij me Pompein ne Greqineveriore. Mendoj se ky vend nuk kandryshuar shume nga ajo kohe. Ne tegjitha plazhet qe une shkova, askushnuk mund te ndaloj ty per te ngritur njetende per te kaluar pak net ketu.Nese ti e ben kete, ke rrezikun se do tehumbesh Bledin i cili te ben Mojitot.Drimadha eshte plazhi tjeter, ku tindjen edhe tingujt e muzikes se Cafedel Mar. Eduardi eshte nje artist shqiptare qe kaardhur ketu per inspirim. "me pelqenvendi ketu" me thote ai mua, teksa nepresim qe Bledi te na sjelli Mojiton etrete. "Ti duhet te vish heret ne meng-

jes ketu, kur lind djelli. Do ta marrimendjen".Nuk ishte vetem bari i plazhit qe merisolli kujtimet kur me cante shpineisha ne Tajlan. Edhe akomodimi ishte injejte. Mbrapa plazhit ishin ndertuardhoma prej druri, me nje aneks dhe menje vend per dush. Por ato ishin ko-mode, vecanrisht kur e kaloje pjesenme te madhe te kohes duke marr rrezene plazh.

Nese ti deshiron te gjesh pakqyteterim (antik apo modern), ti do tagjesh ne Sarande, vetem pak ore larg.Kur dielli perendon, ti mund teshohesh dritat e Korfuzit duke vezul-luar permes ujit. Pas disa ditesh ika nga Drimadha, u ulaper te pire nje kapucino, teksapeshkataret me barkat e tyre sillninpeshkun e fresket ne breg. Mund tekaloja shume dite aty, por kjo ishte njepauze drejt rruges time per ne Butrint.

Perzierja ne kete vend e arkitekturavete Greqise, Romes dhe Venedikut mekujtuan te gjitha perberjet e nje ishullite vogel. I vendosur gjysme ore largSarandes, teksa ecje buze nje lagune temrekullueshme, ka qene nje port pershume vite dhe tani eshte nje vend i ru-ajtur nga UNESCO.

Rruga me coi ne shtepite an-tike Romake dhe kristiane, teksa pasheedhe keshtjellat e mrekullueshmevenedikase. Ne shekullin e 15-te, kymund te ishte nje vend i rendesishemper vizitoret, tani eshte nje vend imrekullueshem per te pare pulebardhatteksa prekin ujin blu. Por Shqiperia nuk ka vetem plazhegermadha dhe rudimentare. Teksa pokthehesha drejt Tiranes, i kalova netete fundit ne hotelin e bukur Rapo ne njefshat te Himares. Ky ishte shikimi i pare ne lidhje me teardhmen potenciale te Shqiperise. Atygjeta nje sherbim te mire, krevateplazhi prej druri dhe sherbim pishine.Por ndonese ishte shume bukur, unenuk rezistova te zbrisja poshte te gjejandonje plazh tjeter te braktisur. In-vestitoret mund t'ia dalin t'i ndertojneketo plazhe, por tani per tani udhetaretme canta shpine i kane ato per veten etyre.

"The guardian"

Shqiperia, sekreti i udhetareveme canta shpine per 2009-en

Duke u nisur nga Tirane per ne bregdet, ne nje nga vendet e para qendalova ishte Orikumi, vend i lashte ky ne te cilin ka pasur nje

qyteterim edhe ne vitet 600 para Krishtit. Ne cdo vend tjeter, njevend si ky duhet te kishte bileta shume te shtrenjta hyrje dhe bluza

te stampuara me simbolet e qytetit per shitje.

London apriL 2009 5

Nga Bashkim Metalia

Shthurja e breznive dhe katakl-izmi i vlerave njerëzore po(ç)orientojnë një erë të re zhvil-

limi.Konceptet, idetë dhe planimetriae shoqërisë njerëzore , është në një mo-ment jo vetëm delikat , që e shpjegonvet realiteti , por dhe një sfidë qëeksperimenton në radhë të parë elitën emendimit Avant Gard që po e skalit metë madhe dështimin , pastaj rolin e ash-tuquajtur modern të kujdesit prindëror.Legjislacioni që rekrutohet , amendo-het ( përmirësohet ) dhe zbatohet jovetëm që nuk justifikon realitetin ,përkundrazi po e josh si për ironi, kri-jimin e një shtrese shoqërore që ko-mandohet nga shfrenimi .

Faktet i lexojmë kudo, nërrugë , nëpër transporte publike, klasadhe për të ardhur deri dhe në familje.Sjellja shoqërore si ndikim (dis)inte-grues po jep një panorame të asaj çkapo punohet dhe investohet më sëshumti kohët e sotme....Familja , shoqëria dhe instancatpërkatëse që duhen te merren me këtosjellje shoqërore fatkeqësisht ose tre-gojnë kujdes te mangët, ose ose e kanëlenë fare në mëshirë të fatit.Aq me tepër kur bëhet fjale më brezine ri qe rritet dhe shkollohet në emi-gracion.

Kjo shtresë e “privilegjuar”nga butësia e ligjit ka bërë që tëpërvetësohet një model i pavarur i të tësjellurit duke sjellë degradimin epërvetësimit edukativ normal.Bile në Britani është krijuar dhe shpre-hja se “gjoja prindërit janë të kufizuarme ligj në të drejtat mbi fëmijët e tyre...” dhe ky kufizim lidhet gjithmonëme kontrollin që duhet të ketë prindi .Ndaj shfajësimi që bëhet ,jo vetëm që

është i pabazë por njëkohësisht për-doret një maskë për shmangie tëpërgjegjësisë saqë nganjëherë duketsikur fëmija është materialisht, pronëligjërisht e shtetit...

Ndonëse është një problemshoqërorë sa serioz dhe kompleks, ko-muniteteve të huaja që tashmë janë tëinstaluar brenda atij britanik , u shto-het barra e përgjegjësisë ndaj fëmijëvetë tyre.Duke filluar që nga edukata e sjelljes,ajo arsimore dhe kultivimi itrashëgimisë kulturore nga vendet qëvijnë , vlen të përmendet mësimi igjuhës amtare si element bazë psiko-sociologjik apo dhe angazhimi dhepërkujdesja në mënyrë të veçantë eatyre fëmijëve qofshin ata jetimë ,dhetë tjerë të birësuar apo dhe nën kujde-sie sociale .Roli, që luajnë këta “kujdestarë” ështëvendimtarë; nuk thjesht një konstatimi im...

Kur flitet për një fëmijë menjë prapavijë tjetër nga ai që kanëbashkëmoshatarët e tij në shkollë,duhet që të kihet një kujdes akoma mëi madh.Më konkretisht nëse analizojmë fëmi-jët shqiptarë në Britani që kanë ardhur,të shoqëruar ose jo, fare të rinj, apo dhe

që kanë lindur këtu dhe shohim pro-gresin që kanë arritur, vlen të ndalemidhe të sistemojmë ambicien socialedhe kombëtare . Për fatin e mirë në as-pektin social nuk ka ndonjë shqetësimapo shembull negativ , që të jetë njëburim debatesh. Kjo sa i përket imënyrës së sjelljes.Por nëse e trajtojmë në aspektin eduka-tiv dhe veçanërisht në formimin dhe tënxënit, të brezit të ri me bazën etrashëgimisë kulturore shqiptare...kjojo vetëm lë për të dëshiruar por ështënjë shqetësim që pa e ekzagjeruar ; qëky brez po asimilohet totalisht.Në një takim letrarë të zhvilluar me au-tore shqiptarë në Britani para pak ko-hësh ku kishte të pranishëm dhe të rinj, dhe si për ironi u kërkua që të recito-hen (lexohen) disa nga këto krijimenga këto të rinj .

Por ishte e pamundur sepseshqipja ishte jo vetëm e palexueshme ,e panjohur për ta , por që me keqardhjee konstatoj as që u kishte shkuar ndër-mend që të mësonin as edhe një fjalënga fjalori i shqipes.Gjuha shqipe për ta ishte jashtë për-dorimi në familje,në shoqëri....dhenëpër “shkollat” shqiptare.(Pse?)Kurajo që gjendet për të anashkaluar ,abuzuar në mënyrë të drejtpërdrejt me

fëmijën , e ka zanafillën pikë së paritek ajo që quhet shpëlarje e trurit(brainëashed) , pastaj dhe kjo neglizhence eka burimin edhe tek mungesa e njëformimi dhe sensibilizimi intelektual .Kjo fillon nga familja,shoqatat që janëtë themeluara për këtë qellim ,për-faqësitë diplomatike shqiptare, që nukzbatojnë me përpikëri kushtetutën eshteteve përkatës për bashkatdhetarët,shtetasit e tyre) dhe nga ai rrjet in-telektual që të mund të japin një shtysëmbi këtë çështje.

Nëse i qëmtojmë këto kate-gori do të konkludojmë se së pari duhettë jenë të ndërgjegjshëm para këtijfakti- thënë ndryshe, falë përkushtimitqë tregojnë.Familja më saktë prindërit janëpërgjegjësit kryesor për këtë boshllëkqë po i krijojnë trashëguesve të tyre tëdrejtpërdrejtë.Nga arsye nga më të ndryshme dukefilluar që me mungesën e formimit, di-vorcet, dhe aspekte të ndryshme so-ciale ka bërë që fëmijët të jenë më tëdëmtuarit.

Duhet të përmendet se nëshkollat e angleze këta fëmijë jo vetëmjanë të rregullt por në shumë rasteshkëlqejnë.Ndërsa shoqatat shqiptare dhe shifrat

që na japin me mburrje se gjoja porritet numri i fëmijëve dita – ditësthjesht po krijojnë një nebulozë propa-gandistike për të justifikuar qëllimin qëi kanë vënë vetës – Zot na ruaj se nuke kanë qëllim parësorë fëmijën shqiptarë!

Më keq akoma është se edhekëta fëmijë që marrin mësim suple-mentar në gjuhën dhe kulturën shqipenuk u shihet asnjë progresevident.(Pse?)Duhet shtuar fakti se ndihemi mjaftkomod sepse kemi fatin e madh qekemi përkrahjen e shtetit britanik përmësimi suplementare të gjuhës amtareetj. Asnjëherë nuk kanë marrë njëpërgjegjësi dhe nuk kanë dhënë njërendiment pozitiv –bile as negativ ,tëcertifikuar në këto “shkolla”. Pa folur për programet didaktike dhe etë nxënit si metode pedagogjike.Nëse shihet trajtesa si tendencioze le tëpyeten vet fëmijët , prindërit e tyre.Sepse nëse doni akoma (për Belulin),kjo do jetë në trajtesat e ardhshmesepse për fatin e keq , kemi sa të donimaterial për të mbushur faqet egazetës; falë “punës” së intelektualëve

Për sa i përket përfaqësive diplomatikeme keqardhje por duhet ta konstatoj sejanë jo vetëm indiferente ndaj këtijshqetësimi (thjesht, përkrahin, por sesi....?) por nëse u kërkon të paktën njëopinion , irritimi u shkon aq lart sa dhetë akuzojnë se po tejkalojmë caqet eprofesionit! Mund te mos jenë aktorëtë drejtpërdrejt, por faktor mund tëjenë, këtë nuk e luan as topi.Sepse asnjëra nga këto kategori nuk poe mendon qartë se kjo e ardhme, e këtijbrezi që po rritet në Britani, nuk po ushihet shumë qartë.Sepse kemi një të nesërme pa një tëardhme......Kësaj radhe faji nuk është jetim!

E NESËRMJA ....PA TË ARDHME!

Nga Muhamed VeliuTrafalgar Square

Me mijëra emigrantë, mes tyreedhe një grup i vogël shqip-tarësh, kanë manifestuar në

sheshin Trafalgar të Londrës, dukekërkuar legalizimin e të gjithë atyrepersonave që jetojnë ilegalisht në Bri-taninë e Madhe.Manifestimi u organizua nga organiata“Nga të panjohur në qytetarë” rreth tëcilës janë mbledhur shumë shoqataemigratës prej nacionaliteteve tëndryshme.

Që prej dy vitesh kjo organi-zatë që ka mbështetjen e kishës an-glikane dhe me shumë se 100deputetëve britanikë, po ushtron pre-sion ndaj qeverisë së kryeministritGordon Braun, për një amisti e cila dotë përfshi ata emigrant që nuk kanëbërë krime. Aktualisht në Britaninë eMadhe jetojnë 750 mijë emigrantë tëpalegalizuar, për të cilët qeveria bri-tanike është shprehur se nuk ka në planshpalljen e një amistie, sic ka ndodhurnë Spanjë, Itali apo vende të tjera eu-ropiane.

“Është me rëndësi qënë manifestim morën pjesëedhe përfaqësues të komu-

nitetit shqiptarë në të cilin, janëme mijëra persona të palegal-izuar të cilët jetojnë dita ditës

mes ankthit dhe frikës sëdëbimin”

ka thënë për “The Albanian” AlbanBytyci cordinator i organizatës ““Nga

të panjohur në qytetarë”.Që prej gjashtë muajsh Al-

bani është munduar me mundësitëmaksimale për sensibilizimin e komu-nitetit shqiptarë për tu bërë pjesë e këtijmanifestimi, në të cilin të dëgjohejedhe zëri i tyre.Sipas tij shumë persona kishin konfir-muar ardhjen përfshi premtimin e disa

drejtuesve të shoqatave të cilit ishin sh-prehur se në shesh do të sillnin nga tre-qindë antatrë të shoqatave që atadrejtojnë. Premtimi i tyre është kthyernë një farsë të vërtetë.Tek Albani, tashmë një aktivist i njo-hur në Londër, vërehej zgënjimi, kurnë shesh do të mbidheshin jo mëshumë së tridhjetë shqiptarë shumica e

të cilëve nga Shpresa Program.Në fakt pritej një numër shumëi madhë shqiptarësh. Si edhe nëraste të tjera indiferenca e ko-munitetit shqiptarë ishte mëse elexushme.Nëse do të ngrijekokën brënda sheshit Trafalgar,atje do të shikoje flamuj të na-cionaliteteve nga më të ndrysh-met, por jo një të vetëmshqiptarë.E vetmja shenjë shqiptare nëshesh ishte një shall membishkrimin “Albania” që evalëvitnin disa vajza shqiptat tëardhura nga Jugu i Londrës.Lulieta Nuzi drejtuese e “Sh-presa Program” u shpreh sepjesmarrjen në këtë manifestim,e shikon si të rëndësishëm, pasishumë antarë të organizatës që

ajo drejton jetojnë në kushte tëvështira, duke u keqtrajtuar nga punëd-hënësit pasi nuk kanë leje qëndrimi tërregullta.E nëse me mijëra shqiptarë të palegal-izuar në Londër kanë preferuar të shi-jojnë ditën e pushimit duke mos qenëpjesë e aktivitetit, një grup prej dhjetëshqiptarëts kishin ardhur nga qyteza

Redding. “Jemi këtu për të kërkuar le-galizimin e atyre dhjetja shqiptarëve tëcilët në Redding janë të palegalizuar”thotë një grua, e cila mban në dorë njëfëmijë duke na prezantruar me njëshqiptare e cila së basshku me famil-jen ka dhjetë vjet pa dokumenta.Sipas saj Home Office nuk i jeppërgjigje aplikimeve për azil porpërgjigja që marrin është “çështja juajështë nën konsideratë”. Një zëdhënësee ministrisë së brendëshmë britanike ushpreh se “Politikat tona ndaj emi-grantëve illegal janë tëpandryshushme. Të gjithë ata që janëillegal duhet të kthehen në vëndin eorigjinës, për mos tu rreshtuar në fil-lim të radhës për tu punësuar dhemarrë ndihma sociale” . (Foto shqiptaret ne proteste dheAlban Bytyqi gjate fjales se tij)

Komuniteti shqiptar indiferentndaj “Strangers into Citizens”

London May 2009 6

NgA ElDA MEMiA

gripi i derrave dheshqetësimet që po

sjell në botë

Në muajin e fundit është parënjë fenomen tepër shqetësuesqë origjinën nga Meksika. Një

virus influence apo gripi që më parëështë gjetur vetëm tek derrat ka filluartë infektojë me qindra qenie humanenga të cilët sipas rezultateve të deri-tanishme kanë humbur jetën rreth 160prej tyre vetëm në Meksikë. Ka pasurdhe një rast vdekjeje në USA, ku njëdjalë i moshës 18 muajsh ka vdekurnga ky virus në shtetin e Teksasit.Njoftohet se vetëm në Meksikë kanërezultuar me mijëra të infektuar shumëprej të cilëve keqësohen përditë. ShtetiMeksikan është në një gjendje shokudhe janë mbyllur pothuajse fare kufi-jtë dhe komunikimet fizike me pjesëntjetër të botës. Edhe në shtete të tjerë si Amerika apoKanadaja si dhe në Britani së fundmi,janë gjetur persona të infektuar nga kyvirus. Këta persona sipas kërkimeve tëbëra kanë qenë si vizitorë në Meksikëapo kanë pasur kontakt me persona qëkanë vizituar Meksikën këto kohët efundit. Në rastet e njoftuara, personatjanë këshilluar të mos lëvizin ngashtëpitë e tyre derisa të vizitohen ngamjekët dhe të shihet se në çfarë fazeështë përhapur virusi. Me sa duket kurështë në fazat fillestare ky virus mundtë luftohet me një ilaç të njohur kundragripit të quajtur " Tamiflu". Këtu në Britani ka pasur rreth 5 rastetë infektuarish të konfirmuar ( derisa "The Albanian" ka shkuar për shtyp) simbajtës të këtij virusi. Të parët kanëqenë një çift nga Skocia të sapokthyernga muaji i mjaltit në parajsën natyraleMeksikane, të kthyer tashmë në një llojferri të cilit i frikësohet e gjithë botapër momentin si epiqendra e këtijvirusi të tmerrshëm.Megjithatë nuk ka shenja keqësimi nërastet e të sëmurëve në MB fatmirë-sisht dhe as raste fatale. Sidoqoftëmjaft persona kanë filluar të ecinveshur me maska mbrojtëse dhe nëaeroporte ka një gjendje alerti sidomoskundrejt fluturimeve që vinë nga kon-tinenti amerikan dhe Meksika nëveçanti. Para disa ditësh u anuluanedhe disa udhëtime të planifikuara ngaaeroporti i Gatwick për në Akapulkodhe qytete të tjera Meksikane. Shërbimi shëndetësor nacional ka fil-luar të përgatitet për një keqësim tëmundshëm të gjendjes dhe ka filluarfurnizimin me "Tamiflu" për të luftuar

këtë virus.Nuk rekomandohet fluturimi në konti-nentin e Amerikës veriore dhe në Mek-sikë përveç rasteve të domosdoshme.

STRANGERSINTO CITIZENS

Projekti më i fundit i disa shoqatavedhe individëve për pajisjen me doku-

menta të mijëra personave që jetojnënë MB ilegalisht është edhe në qendërtë vëmendjes me komunitetin shqiptarkëtu në Britani. Alban Bytyci drejtuesi shoqatës " Mjaft" për Britaninë ështëedhe një nga pjesëmarrësit dhe organi-zatorët e një mitingu madhështor që dotë organizohet ditën e 4 majit nëLondër. Shumë njerëz mendohet se dotë marrin pjesë për të protestuar dhe fa-vorizuar shqyrtimin e çështjeve të sa esa personave, mjaft prej tyre shqiptarë,të cilët në pamundësi të pajisjes medokumentacionin e duhur dhe të

drejtën e marrjes së shtetësisë britanikeapo së paku pajisjen me një leje qën-drimi të përkohshme këtu, janë të de-tyruar të jetojnë dhe punojnë në kushtejo të favorshme.

"Mendoj se secili nga nenjeh dikë që jeton në këto kushte"mëthotë Albani. Zëri i këtyre njerëzveduhet dëgjuar dhe ju duhet dhënëndihma e duhur në fakt për të përmirë-suar jetën e tyre.Shumë individë si dhe shoqata e kanëmbështetur këtë çështje dhe i kërkojnëqeverisë britanike të japë një amnesti,

sigurisht të bazuar në jetesën dhe kor-rektesën ligjore të këtyre personave nëqëndrimin e tyre ne MB. Shpresojmë që lexuesit tanë të marrinpjesë në këtë miting madhështor nëqendër të Londrës në datën 4 maj për tëbërë të mundur që me pjesëmarrjen etyre të ndryshojnë sadopak situatëndhe të tërheqin vëmendjen e qeverisëbritanike për të bërë dicka për këtanjerëz të cilët kanë nevojë për ndihmëntonë.

Jeta e një shqiptari në Britanidhe ngjarje të tjera

që na rrethojnë...



London May 2009 7

a class motors

Na kontaktoniagim Halili

tel;02084530008mob;07932024665

[email protected]

34c Park royal roadPark royal

london, NW107lNju mirëPresim

mos harroni! Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta“the albanian” përfitoni; *10% ZBritje

me eksperiencë 11vjeçare në angliBëjmë servisimin, riparimin e të gjitha llojeve dhe modeleve të automjeteve si sherbime tjera -skanimin e problemeveelekronike si dhe rregullimin e tyre,-Goma-regjistrimin e gomave-saldime,-modifikime,-e shumë shërbime tjera

Bejmë GjitHasHtueDHe KoNtrolliN

teKNiK (mot)Garazhi ynë është

i liçensuar për lëshimin eçertifikatës së emotisë

AUTo LARJE PRoFESIoNALE SEKIRAQA

-Bejmë larjeN e automjeteVe -larje DHe tHarjeN e seNDileVe

-Bejmë PolisH te maKiNaVe Ne meNYrë ProFesioNale

-larje te motoriteDHe sHumë sHërBime tjera.Nese ju BeNi mot teK Ne Ne

ju oFrojm larjeN FalasteK Ne GjeNi eDHe GaZeteN Falas

“tHe alBaNiaN”

Na KoNtaKtoNi mus sekiraqa

tel:07946863310

ju mirpresim34c Park royal road

Park royallondon, NW107lN

ju mirëPresim

Ndërsa Bashkimi Evropianështë i prekur nga krizaekonomike, argumentet

kushtetuese dhe shqetësimet rreth mar-rëdhënieve me Rusinë, do të ishte elehtë për udhëheqësit e tij që të dilninnga oferta formale e anëtarësimitnë BE për Shqipërinë e vogël. Ethjeshtë, por gabim. Zgjerimi në lindjei BE-së është ndër sukseset e saj më tëmëdha; ajo duhet të përqafojë shtetet ebrishta të Ballkanit Perëndimor, përf-shirë edhe Shqipërinë.

Lëvizja e Tiranës vjen vetëmpak ditë pasi shtetet e BE-së pranuannjë aplikim të hyrjes nga Mali i Zifqinj. Shqipëria mund të duhet të presëdisa muaj për viston, ndërsa Brukselime mjaft të drejtë do të dëshirojë që tëshohë si do të shkojnë zgjedhjet parla-mentare në qershor, nëse do të bëhennë përputhje me standardet e BE-së.Por veç incidenteve të dy vendet duhettë fillojnë shpejt biznesin e vështirë tënegociatave shumë-vjeçare të anë-tarësimit.

E gjithë kjo është emirëpritur: Brukseli duhet të vazhdojëlëvizjen e zgjerimit në një kohë kurpërballet me pengesa serioze. Turqiadhe Kroacia, të dy vendet tani nëbisedimet e anëtarësimit, janë ndeshurme vështirësi. Për Turqinë, ka njëmungesë themelore të vullnetit politiknë BE që ka pasuar me heqjen eiluzioneve në Ankara.

Për Kroacinë, problemikryesor është një mosmarrëveshje evogël për kufirin me Slloveninë, mbitë cilin Lubjana po bllokon përparimine Zagrebit. Të katër territoret e mbe-

tura të Ballkanit Perëndimor: Serbia,Bosnja, Kosova dhe Maqedonia, tëgjitha përballen me sfida para se të fil-lojnë bisedimet e anëtarësimit. Serbiaduhet të kapë Ratko Mlladiç, gjeneraliserbo-boshnjak i kërkuar për gjenocidgjatë luftës; Bosnja duhet të tregojë

mirëkuptim më të madh ndërmjetbashkësive të ndara etnike; Maqedoniaduhet të zgjidhë kontestin e emrit meGreqinë, dhe Kosova duhet të fitojë mëshumë njohje të pavarësisë së saj.

Të gjithë aspiruesit për anë-tarë, jo më pak Shqipëria, duhet të

bëjnë më shumë për të luftuar krimindhe korrupsionin. Nuk do të jetë elehtë, por do të ishte edhe më shumë evështirë pa perspektivën e anëtarësimitnë BE.

Ndërkohë, BE-ja duhet të“sistemojë shtëpinë e saj”. Traktati i

Lisbonës duhet të fitojë miratimnë përsëritjen e referendumit ir-landez këtë vit. Përndryshe, nukdo të ketë hapësirë ligjore përanëtarësime të reja, me përjashtimtë Kroacisë. BE-ja gjithashtuduhet të gjenerojë më shumëmbështetje publike për zgjerimine Ballkanit.

Ai duhet të paraqitet si njëpërmbledhje modeste e zgjerimittë 2004-‘07, pasi sjell brendashtete tashmë të rrethuara ngaanëtarët e BE-së. Është sipërmar-rje e vështirë në një krizeekonomike.

Por kjo nuk duhet të jetë epamundur. Ballkani Perëndimorka që prej luftërave jugosllave qëqëndron kryesisht në përgjegjës-inë e BE-së. Përgatitja për pran-imin e rajonit është e vetmjamënyrë racionale e saj për të për-funduar punën mbi sigurimin epaqes dhe prosperitet në këtërajon.

• Financial Times

(foto:Kryeministri Berisha i dorëzonKM çek Topolanek kërkesën eShqipërisë për aplikimin si vendkandidat për në BE )

Mirë se vjen Shqipëri!

London May 2009 8

Nga Saimir Kola

Shqiptarëve u kanë mbetur edhepak ditë për të ndezuar autmjetete tyre dhe të bëjnë udhëtimin e

parë në autostradën më të madhe dhemë të rëndësishme në në ballkan, atëDurrës-Kukës. Inxhinierët e firmës qëështë duke ndërtuar këtë rrugë janë sh-prehur se në datën 25 qershor një seg-ment me dy kalime në këtë autostradëdo të jetë gati për të gjithë shqiptarëtnë të dya anët e kufirit. “Një fakt ështëi vërtetë me të cilin nuk duhet të abu-zojë askush. Kjo është një rrugë eveçantë, është më e madhja që ne kemindërtuar në europë. Probleme ka pasurplot dhe sigurisht që do të ketë deri nëpërfundmin e saj, e kam fjalën përprobleme që kanë të bëjme më ter-renin. Ne jemi duke punuar ritëm tëlartë dhe tashmë ndodhemi në pikun epunimeve. Brenda 55 ditëve ju do tëkeni mundësi të kaloni me automjetettuaja në këtë që sot ju ngjan si rrugë.Synimi ynë është që gjithçka të jetë ecilësisë më të lartë. Për të arritur këtëqëllim kemi përdorur fjalën e fundit tëshkencës. Synimi ynë ka qenë që nëkëtë rrugë të mos kemi “dëshmorëpune”. Për fat të mirë në këtë drejtimkemi qenë të suksesshëm, nuk kemipasur asnjë të lënduar” u shpreh dje in-xhinieri i Bechtel-Enka.

Që po ndërtohet një rrugëgjigande kjo kuptohet që në Patok(Laç) ku edhe është duke u ndërtuarmbikalimi i parë. Dhe që prej atyegjithkund shikon vetëm makineri qëjanë duke i dhënë lustrën, pra që janëduke shtruar asfaltin. Një premtim imbajtur. Një ëndërr e realizuar. Mijërabanorë të punësuar dhe një e ardhme esigurtë dhe shumë më e mirë për tëgjithë zonat ku kalon kjo rrugë. PorDurrës-Kukës është e rëndësishmeedhe për faktin sa do të lidhë shqiptarëte dy anëve të kufirit, më shpejt dhe mësigurtë.

Për këtë rrugë deri më sotkanë folur shumë njerëz. Ka folurkryeministri, minitrat e kabinetit të tij.Kanë folur edhe ndërkombëtarët. Poredhe pse negativisht, për rrugën kafolur edhe opozita, madje pjesa më ecivilizuar e saj, ajo që investimit nuk eshikon politikisht, por si diçka qëndikon në zhvillimin e vendit, kashkuar deri atje ku nuk ka më punëtorëdhe është takuar me ta dhe banorët ezonave ku kalon rruga. Ndërsa pjesatjetër, e kësaj opozite ajo që mendonngushtë, që mendon si këtu e 19 vieteme radhë, pra vetëm për xhepat e de-putetëve dhe ish drejtorëve të saj, eshikon akoma me cmirë, e cilësonvjedhje, dhe pikërishtpër këtë nuk deldot nga guacka e saj ogurzezë dhe tëshkojë e të shohe se çfarë investimi pobëhet. Thjeshtë bën deklarata nga seliae saj. E pas gjithë këtyre njërëzve. Kurnuk mbeti i madh e i vogël pa folur përkëtë rrugë, më në fund atje shkuanedhe ata, kompetentët, inxhinierët e sëshkuarës, dhe ata të së ardhmes. Dybreza, studentë dhe pedagogë të inx-hinierisë dje ishhin deri në kalimash.Por cila ishte fjala e tyre, komenti dhevërëjtjes që ata patën pasi i shkuankësaj rrugë deri në fund. Folën vetëmpak fjalë.

”Nuk kemi çfarë të themi.Është vepra më e madhe dhe më epërkryer që kemi vizituar deri më tani.Kjo do u shërbejë gjithë shqiptarëve.Është pak të thuash një investim. Ne eshikojmë si profesionistë, jo si poli-tikanë. Dhe si profesionistë po mbesimme gojë hapur’’-u shprehen ata.

Situata aktualeKur kane ngelur me pak se dy muajnga inaugurimi i rruges Durres-Kukes,projekti gjigand ka marre formen e njesuperstrade. Kompania Bechtel-Enkapo punon ne te gjithe gjatesine e rrugesprej 61 kilomatrash, me rritme te shpe-jta ne menyre qe bashkimi natyral ikombit shqiptar te ndodhi sa me shpejt.Duke udhetuar per te vizituar rrugenme madhore te shqiptareve, kuptohetrendesia e saj, ku te duhet te kalosh mi-jera kthesa, te cilat te ngjane me njerruge qe nuk do te mbaroje kurre. Drej-torja e Marredhenieve me Publikun nekompani, Ela Ruci, duke njohur viz-itoret e shumte theksoi se, Kompaniaper te lehtesuar rrugen dhe per teeliminuar teresisht kthesat e rrezik-shme ka shtuar dy ura me gjatesi te

ndryshme. Jane gjithsej 29 ura gjiganteqe po ndertohen nga kompania,nderkohe qe 23 ura jane te perfunduaratashme. Urat e perfunduara perdorennga kompania per te lehtesuar trafikun,i cili me rrenimin e rruges se vjeter kasjelle nje stres te madh per shoferet, tecilet mezi presin qershorin per te shi-juar nje nga rruget me te mira ne Bal-lkan. Inxhinieret e kompanise theksuanse dhe 6 urat e tjera kane perfunduar ne80% te punimeve.

Me tej, inxhinieret sqaruanse tek 6 urat e paperfundura kane per-funduar bazamentet dhe kembet, tecilat jane pjesa qe te han me shumekohe pune gjate punimit te nje ure. Nedhjetor ka perfunduar ura me e larte esegmentit Rreshen Kalimesh. Inx-hinieret e firmes Bektel-Enka, pohuanse ka perfunduar germimet ne 96% terruges, pa perfishire tunelin. Inx-hinieret gjeolog qe ndjekin punimetthane se, tunelin ne tubin verior ka dhe323 metra per t'u germuar, kurse tuneline tubin jugor ka dhe 560 metra per t'u

germuar. Duke i kerkuar qe ta thjesh-tojne shifrat ne perqindje per te kup-tuar se ne y'faze jane punimet,inxhinieret thane se deri ne keto mo-mente eshte hapur 93% e tunelit. Atapohuan, se nuk ka date ekzakte, portuneli pritet te hapet ne muajin Maj dhenje muaj me pas, ai te jete funksionalper te gjithe shqiptaret qe duan te per-shkojne kete rruge. Aktualisht per fir-men Bektel-Enka, vetem ne ketesegment po punojne 3200 punetore,prej te cileve 2/3 jane punetoreShqiptare. Sipas drejtores se Marred-henieve me Publikun, Ruci, per te ar-ritur kete progres ne punime janeperdorur 1200 makineri te tipeve tendryshme. Duke dhene detaje nga pro-jekti, inxhinieret e firmes pohuan se dote ndertohet 12 mbikalime dhe

nenkalime, perkatesisht, 3 mbikalimenga te cilat dy ne Nderfushaz dhe njene Rreps. Rruga parashikon dhe 9nenkalime qe i bie nga 1 per C;;do fsa-hat, Nderfushaz, Mashterkore, Zajc,Zall Xhuxhe, Sang, Thirme, dheKoish.

Asfaltimi,1 km rrugë në ditë

Ne nje vit te realizohen 29 ura qe kapinnje gjatesi prej 14 km, qe per nje vit tebehen 2 tunele me nga 5.5 kilomentrasecili eshte me te vetete nje puneshume e devotshme. Furkan SelçukAbbaz, qe eshte teknik i pergjithshemi shpimit ne tunel, tha gjate ecjes perne brendesi te tunelit se ky projekteshte me madhori ne Ballkan. Aipohoi, se kjo pune, veshtire se ndodhene Perendim me kete rendiment. Sipastij, tuneli do te ece me shpejt sa yeshteparashikuar, sepse ne fundin e tunelitka me pak toke argjilore per te shpuar.Kur toka eshte e forte dhe c;;pimi meeksploziv behet me i lehte dhe me nje

sasi me te madhe. Tani eshte tunelishume i forte dhe punimet per te mundte mbarojne me shpejt, kurse me pare,toka ka qene e bute dhe kishim frikene ndonje shembje. Duhet kohe qe tebesh dhe fortifikimet. Tuneli ne njemal me permasa te tilla qe eshte ky,thote inxhinjeri turk eshte e veshtire teshpohet dhe te jete i sigurte. Tuneli kadhe nje rruge ne mes qe lidh te dytunelet. Eshte projektuar qe te kete njekorsi emergjence dhe nje zjarrfikese.Tuneli eshte pjesa me e bukur e kesajrruge, e cila duhet thene qe ka permasate medha.

Ixhinieri turk pohoi se,tuneli e ka te keqen deri ne hapje, seasfaltimi eshte nje proces qe nuk zgjatshume. Nje inxhinier amerikan neaksin portal veri or nga tuneli ne

Fushe-Dukagjin na sqaron se, asfaltimii tanishem eshte vetem testimi i pro-duktit. Shtresa e asfaltit eshte e trashe15 cm dhe pas saj jane edhe dy te tjera.Deri te kjo faze, kompania ka punuarme shume kujdes me shtresat para-prake te zhavorrit deri te stabilizanti,nje shtrese qe siguron perfundimishtnivelin e rruges. Ne pajisjet e medha,te cilat i permendem me siper, perfshi-hen edhe dy nyje asfalti (nje ne Klosdhe nje ne Kalimash), te cilat bejne temundur avancimin me asfalt 1 kilome-ter rruge ne dite.

Projekti më madhor shqiptar

Autostrada Durres-Kukes duket seshume shpejt do te shkurtoje distancatmes shteteve dhe popujve te Ballkanit,ne radhe te pare te shqiptareve. Ajo qevetem para dy vitesh dukej krejt eveshtire per t'u imagjinuar dhe qe gjategjithe kesaj kohe u shoqerua me debatete forta, lidhur me fondet, keto dite kaprovuar testin e pare te asfaltit.

"Bechetel-Enka", kompaniaamerikano-turke, e cila nderton pjesenme te veshtire te autostrades ngaRresheni ne Kalimash, prej 60 km,keto dite, pas perfundimit te pjeses der-muese te krejt trasese, ka nisur ne Kali-mash edhe testin e asfaltit, perkatesishtne segmentin Tunel (portali verior) -Fushe Dukagjin, me gjatesi 9.1 km.Per kompanine e njohur BEJV, poredhe shqiptaret, kjo perben nje ngjarjete rendesishme ne kuader te ketij pro-jekti madhor. Autostrada ere, projektime i madh i infrastruktures rrugore nehistorine e Shqiperise-SegmentiRreshen-Kalimash eshte pjese inte-grale e korridorit Durres-Morine,ndersa tuneii bi-tub (nje tunel per c;:dodrejtim kalimi) prej afro 6 km, eshtenje veper e vertete arti. Ketuparashikohet te germohen mbi 1 mil-ion meter kub material shkembor. Nerealizimin e ketij Projekti, Bechtel &Enka, puneson nje personel prej rreth3200 vetesh, ku perfshihet njeperqindje e rendesishme e punonjesveShqiptare. Duket se ne veren e 2009-es, qindra mije pushuesit nga Kosovado ta kene shume me te lehte per teardhur ne plazhet e Durresit. Edhe nx-itimi i tyre per te ndertuar ne rrugen ere objekte sherbimi apo magazinagrumbullimi produktesh bujqesore dheindustriale eshte i kuptueshem. Fluksii madh i turisteve ne kohen e veres, pordhe zgjerimi i tregtise me Kosoven,fale marreveshjes se Tregtise se Lire, eben mjaft atraktiv kete segment te rirrugor.

Studentë, pedagogë dhe ish-studentë të Inxhinierisë së ndërtimit,vizitorët e radhës në projektin gji-gand/Megjithese nje vizite e shkurter,ne nje dite pranvere nuk mjafton per tepershkruar krejtesisht se cfare pondodh ne korridorin rrugor verior, mete veshtirin qe eshte ndertuar ndonje-here ne Shqiperi, pamja qe te shfaqetsapo hyn ne luginen e Fanit, eshte kre-jtesisht e vec;:ante. Mbas fashitjes temjegulles se dendur te mengjesit, neluginen e Fanit te shfaqet lumi me tenjejtin emer, qe c;:uditerisht ishte ikalter. I kalter ndonese ne mes te tij,manovratoret e vinc;:ave dhe punetorete firmes Bechtel-Enka po vendosninplatformat gjigande te urave lidhese terruges Rreps- Thirre dhe ne te dy anete tij, me makinerite e fuqishmefadroma dhe kamione, te ardhura krye-sisht me kilometrazh zero, levizninshkembinjte dhe dherat e kuq poshtekodrave, per te hapur autostraden e re,qe se bashku me Tunelin 6 km deri neKalimash, perbejne segmentin me teveshtire te autostrades Durres-Morine.

Mbi 1500 banorë të rinj në Reps

Projekti madhor i qeverise shqiptare,qe lidh Shqiperine me Kosoven sic enjohin te gjithe, ka bere te marrin jeteshume fshatra qe rruga i pershkon.Fshatra qe dikur para fillimit te kesajrruge ishin pa perspektive, pa vitalitet,tashme kane marre nje gjalleri. Dukepare qe vetem ne fshatin Fan teMirdites jane hapur 9 rruge te reja teshtruara me zhavorr, tregon zhvillimin

Me 25 Qershor hapet njëriaks i Rrugës së Shqiptarëve

London May 2009 9

The Albanian

Në mbretërinë e Bashkuar pohumbet dalëngadalë një prejvlerave më të mrekullueshme

shqiptare, familja.Ky konstatim mund të vërehet nga tëgjithë, që nga ata që e ndjejnë në kur-rizin e tyre pasojat e këtij shkatërrimi,nga fëmijët të cilët po rriten pa prindërdhe deri tek ata që mendojnë se kjo“është bota moderne” apo “nuk kaasgjë të keqe në këtë mes” apo çdosegment i shoqërisë shqiptare nëishullin britanik.

Nuk është hera e parë qëjemi përpjekur për të sensibilizuarshqiptarët e këtushëm, por shikojmë seky problem po bëhet si një virus që nukdi të ndalet, madje po infektonpamëshirshëm shoqërinë shqiptare. Por duket se shkak themelor për këtëfenomen mbeten lojërat e fatit. Është një numër i konsiderueshëmqytetarësh shqiptarë, dhe sidomosprindër të cilët të prirur drejt pasurimittë shpejtë, janë kthyer në viktimamadje kanë shkatërruar edhe familjet etyre.

Tashmë ata cilësohen pafrikë si të sëmurë dhe që nuk mund takufizojnë veten për t’u ndarë nga lo-jërat e fatit. “Është vërtet e turpshme, thotë për“The Albanian” një pronar restoranti,që në fund ta javës këna njerëz marrinparatë e rrogës dhe i lënë për pak min-uta, e pastaj vijnë dhe kërkojnë shër-bim falas, (të ushqehen) me premtiminse do t’i paguajnë javës së ardhshme. Ndërkohë pjesa tjetër që nuk janë tëpunësuar, marrin paratë e familjes(ndihmave) që jep shteti për të luajtur. “U detyrova të ndahem pasi durova timshoq për dy vjet me radhë” thotë Sh-presa një qytetare e cila kujton kohët ebukura kur ish-bashkëshorti, nuk ishtepërshirë në bixhoz.

“Kemi qenë një familje epërkryer,-thotë ajo. Nuk mund ta besojse si përfundoi kështu. Unë jam përp-jekur për dy vite me radhë... por nukmund të duroja më kur ai priste nëradhë për të marrë paratë e bukës sëfëmijëve për të luajtur”...Kjo sëmundje është aq e thellë saqëshqiptarët kur duan të kërkojnë njënjeri që nuk e hap telefonin e kërkojnë“tek vendi” pasi aty duhet te jetë.

Presupozohet se numri ishqiptarëve që luajnë është vërtet imadh sa në zona të ndryshme të Lon-drës, ku shqiptarët janë të përqendruarmë së shumti, është e pamundur që tëgjesh një vend ku nuk ka shqiptarë që

po luan. Është për t’u theksuar se për ata që lu-ajnë, pra që janë shndërruar në viktimatë bixhozit ekzistojnë ndihmëkëshillimore etj nga shteti britanik, por

thuasje askush nuk “pranon” që tëmarrë ndihmë. Përsa i përket shoqatave shqiptare, asqë bëhet fjalë që ofrojnë një shërbim tëtillë. Asnjëra nga shoqatat shqiptare as

që e ka marrë ndonjëherë mundimin qët’u vijë në ndihmë këtyre qytetarëveshqiptarë, duke ndihmuar kështu nëzbutjen e këtij fenomeni.Përkundrazi ato vazhdojnë të shikojnë

mundësitë për orga-nizimin e ndonjëkoncerti me bileta tëkripura, që të përfito-jnë edhe më shumë...Realizimi i misionittë tyre si shoqata tëshqiptarëve nëMbretërinë eBashkuar, mund tëshikohet vetëm në as-pektin monetar...

vijon nënumrin eardhshëm

SToP

"Burrat në kazino e kafe/ lozin kuvendojnë pika që s’u bie/ se ndimat e fëmijëve harxhojnë"

Nëemër

tëjetës

SI Po SHKATËRRoHET FAMILJA SHQIPTARE NËBRITANINË E MADHE ?

Përsa i përket shoqatave shqiptare, as që bëhet fjalë që ofrojnë një shërbim të tillë. Asnjëra nga shoqatat shqiptare

as që e ka marrë ndonjëherë mundimin që t’u vijë nëndihmë këtyre qytetarëve shqiptarë, duke ndihmuar kështu

në zbutjen e këtij fenomeni. Përkundrazi ato vazhdojnë të shikojnë mundësitë për organizimin e ndonjë koncertime bileta të kripura, që të përfitojnë edhe më shumë...

Realizimi i misionit të tyre si shoqata të shqiptarëve në Mbretërinë e Bashkuar, mund të shikohet vetëm në

aspektin monetar...

e kesaj zone. Mikpritja qe eshte dhe njenga traditat me te bukura te vendit toneka funksionuar puthuaj ne menyre per-fekte ku vetem ne fshatin Fan, ku kanengritur rezidencat e tyre rreth 1500punetore nga i gj ithe vendi, por dhenga Turqia, dhe SHBA. Rezidencat dykate i kane dhene gjalleri dhe hijeshizones. Venia e nje gjeneratori te madhne mungese te dritave ka bere qe dhebanoret e zones te furnizohen me dritasa per nje televizor dhe nje dritedhome. Duke pare qe zona po zhvillo-het jane marre masa nga banoret, qetokat e tyre te mos lihen te papunuarapo t'i shfrytezojne per qel1ime fitimi.Ne fshatin Fan dhe Klos, tashme janevetem 45 fami1je qe marrin ndihmeekonomike. Kurse para fillimit terruges merrnin 500 familje ndihmenekonomike. Banoret thone se, epoka neketo fshatra nuk ndahet, para lindjes se

Krishtit dhe pas lindjes se tij. Ne ketozona ndahet, para rruges, gjate nder-timit te rruges, dhe perfundimit terruges. Para 5 viteve dhe tani, te kaloshne kete rruge eshte nje stres i madh.Kjo sidomos kur vijne 100 kthesarresht.

Keto kthesa jane si kthesavdekjeje, kur «do pasagjer mendon seshyqyr shpetova dhe kesaj here. Nukmund te shkoje njeri ne Kosove pa ezene autobuzi, pasi kthesat jane me tevertete te frikshme dhe stresante.Humnerat qe i bejne shoqeri «dokthese i shtojne makthin «do shoferidhe pasagjeri. Kthesat e shumta si dhegjatesia ka bere qe turizmi malar qeeshte teper i favorshem per kete relievte mos zhvillohet. Sipas drejtuesve tefirmes amerikane, kthesat e vdekjesnuk do t'i kemi me per nje periudhe 1vjecare. Me pas, rruga drejt popujve

vellezer do te jete e drejte dhe e shpe-jte.

lehtësitë e qarkullimit

Shpejtesia e qarkullimit te mjeteve nekete aks, do te jete 100 km/ore. Netunel dhe ne disa pjese te ketij seg-menti rruga do te jete me 4 korsi,ndersa ne pjeset e tjera me dy korsi.Nderkohe ne shpatet e kodrave do tekete rruge te tjera lidhese qe lidhinfshatrat. Sipas projektit, seksioni pareeshte Rreshen-Reps, 19.5 km, seksionii dyte Reps-Thirre 26.5 km, seksioni itrete Thirre-Kolsh, 14.85 km dhe tuneliafro 6 km. Drat qe do te ndertohen nekete segment te veshtire malor, do tejene 35. Rruga Rreshen-Kalimash,60.85 km, eshte pjese e autostradesprej 170 km, per te permiresuar lidhjen

me Kosoven. Kjo do te rezultoje ne njerruge me te shkurter midis Portit teAdriatikut ne Durres, prane Tiranes,dhe Morines ne kufi me Kosoven. Kyprojekt, i cili lidh Shqiperine meKosoven, Maqedonine, Serbine Jugoredhe rrjetin Trans-Europian te rrugeve,do te permiresoje situaten ekonomikete zonave nga kalon, do te stimulojeturizmin, ndertimin dhe sherbimet, sidhe do te permiresoje pozicioninkonkurrues te Portit te Durresit.

Detaje të tjeraKanë mbetur edhe 175m nga

bashkimi i urave.Janë gjithsej 29 ura, ndër-

tuar nga trarëtë gjatë të be-tonuar me gjatësi 38m seciliura më e gjatë 360m, më e

shkurtra 40m.

ura më e lartë është 80m,ndërsa më e ulëta 12m

Kanë përfunduar 23 ura.Ka 1 muaj që filluar asfal-

timi.Nga një impiant per çdo sek-sion, 12 ekipe që punojnë për

asfaltimin.1200 makineri kryesore.

Çdo gjë punohet në vend.Janë mbi 3800 punonjës,

pjesa më e madhe banorë tëzonës.

Brenda 55 ditëve, njëri aksdo hapet për kalimin e

automjeteve.Në hapësirat e tuneleve, po

ecet 3.5-7 metra në ditë.

Skip hireAll sizesSame day servicesService delivery guarantiedGrab hireAll areasSame day servicesBest prices is givenMaterials supply, Crushed Concrete, Topsoil, Type one, Sharp sand, Ballast, Shingle, Supplied, at great prices

Mobil: 079 6636 9988

Zbukurojeni makinen tuajNe mund t’ua mundesojme

qe te vendosni logon e kompanise suaj

ne makinen tuaj, si dhe cdo llojsherbimi tjeter

Studio per te gjitha gezimet, tanime sherbimin me te ri. Per te gjitheata qe marrin sherbimet tona nga

gazeta “The Albanian” ne japim njeurim me foto ne numrin e

ardhshem te gazetes.

DASMAFEJESAKoNCERTEDITELINDJEAKTIVITETEVIDEoKLIPEMAKINA ME QERA ETJ

KoNTAKToNIVELLEZERIT oMI TEL:07538792157

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj;karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së

shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj. Adresa 1: E.U. FURNITURE LTD.

Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Adresa 2: Unit 2 Inwood business Park Whiton Road Hanslow Tw3 2EB

Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651E-Mail: [email protected]

www.eufurniture.co.uk Transporti falas kudo që të jeni në Londër

London May 2009 12

NgA EDEN BABANi

Nermin Kumanovën, vajzën eimët me fytyrë paksa fëmi-jërore, por të hedhur dhe mjaft

të zhdërvjelltë, e kam njohur shtatë osetetë vjet përpara, në Namyr, në dasmëne djalit të mikut tim Ramiz Beqa, emi-grant i viteve ’50 me prejardhje ngaLuma. Për Nerminin, e cila asokohepunonte në Qendrën e Ndihmës So-ciale të Molenbeekut, njëra nga komu-nat më të mëdha të Brukselit, patadëgjuar të flitej qoftë prej emigrantëvetë rinj që kishin lënë Kosovën e kred-hur në flakët e luftës, qoftë prej atyreqë vinin ngaShqipëria anga troje tëtjera etnikeshqiptare dhek ë r k o n i nmbështetjene shtetit belg.Të gjithë flis-nin medashamirësipër vajzënme prejard-hje shqiptarenga Ku-manova eMaqedonisë.Gojëmbël, epërkushtuardhe këmbën-gulëse derinë admirim,Nermini nukua kurseu as-njëherë ndih-m ë nnevojtarëve.

Më vonë,pata rastin tëtakohem mëshpesh e tëmiqësohemme të, falëveprimtarivetë ndryshmep ë r k u j t i -moresh apoveprimtarivekulturore tëorganizuaranga mërgatajonë.E angazhuar më përpara në jetënshoqërore, ndërkaq ajo kishte hedhurhapa të besueshëm në zhvillimet poli-tike të Mbretërisë së Belgjikës. Pasikonkurroi e njëzetedyta në listë për zg-jedhjet vendore të vitit 2000 në qytetine Namyrit, kryeqendër e Valonisë, par-tia ECOLO e kandidoi të nëntën nëlistën e saj për në Senat, në vitin 2003,dhe të katërtën për në Parlamentin eEvropës, në vitin 2004.

Prej vitit 2006 është e zgjed-hur në Këshillin Komunal të Namyrit(kryeqendra e Valonisë). Ështëgjithashtu përgjegjëse e Projekteve nëMisionin Rajonal në Namyr.Siç shihet, Nermini i ngjiti me shpe-jtësi shkallët në listat e kandidimit.Dhe nuk kishte sesi të ndodhtendryshe, kur programi i saj elektoralkishte brendi të theksuar sociale.

***Nermin Kumanova u lind në Namyr,më 27 shtator 1980 (ditë e KomunitetitFrancez të Belgjikës!). Prindërit e saju vendosën në Belgjikë qysh në fundtë viteve ’60, pasi kishin emigruarparaprakisht në Turqi, si rrjedhojë e

politikës jugosllave të pastrimit etniktë trojeve shqiptare. Vajzë e vetme mesdy vëllezërish (njëri më i parë dhe tjetripas saj), Nermini u rrit me kujdesin eveçantë të prindërve, të cilët, falëdashurisë për punën, shënuan arritje tëlavdërueshme ekonomike.

Studimet e larta i kreu në In-stitutin Cardijn të Louvain-la-Neuve,ku u laureua me titullin “Graduat eNdihmës sociale”. Më pas, fitoi li-cencën e Shkencave të Punës, po nëLouven-la-Neuve, dhe punoi në CPAS(Qendra e Ndihmës Sociale) e ko-munës së Molenbeekut, në Bruksel.

Përveç veprimtarive mekarakter humanitar si Mjedise të Ha-pura (A.M.O. 1997 dhe 2000), QendraEdukative dhe e Formimit Alternativ(1997), Shtëpia e Kulturës në Namyr(Seksioni i të Rinjve, 1998), Nerminika edhe një përvojë të lavdërueshmesociale dhe sindikaliste. Në këtëkuadër, ajo ka marrë pjesë në kurseformimi disa mujore dhe në konfer-enca e veprimtari të tjera sindikalisteqë nga Belgjika, në Marok në Turqi eKanada (Québec).

***Për zgjedhjet evropiane të vitit 2004,siç e thashë edhe më sipër, Nerminikonkurroi e katërta në listën ECOLO,me pikësynime për të hedhur ura lid-hjeje: a) mes gjeneratave të ndryshme;b) mes të lindurve në Belgjikë dheatyre të lindur jashtë Belgjike; c) mesnjerëzve me besime fetare e bindje tëndryshme; ç) mes nxënësve, studen-tëve dhe të rinjve punëtorë; d) mes gru-peve të ndryshme sociale dhe e) meskomunës dhe Evropës.

“Niveli evropian, shprehejasokohe Kumanova, është tepër irëndësishëm, sepse ka një ndikim tëdrejtpërdrejtë mbi politikat kombëtare.Kështu që ekologjia politike është pro-jekti për të cilin Evropa ka nevojë tësigurojë një maksimum të mirëqenieskolektive”.Në këtë kontekst, ajo zhvilloi njëfushatë elektorale të frytshme nëndihmë të partisë që përfaqësoi,ndonëse nuk arriti të zgjidhej, përshkak të renditjes.

Fushatën e atëhershme, Ner-

mini e përqendroi kryesisht: a) për njëEvropë sociale e solidare; b) për njëEvropë qytetare e transparente; c) kun-dra racizmit, ksenofobisë dhe përjash-timit, për barazi të të drejtave e dialogmes kulturave dhe për një Evropëmikpritëse; ç) për një Evropë politikenë favor të rinisë dhe të organizataverinore; etj.

***Ndonëse ka lindur në Belgjikë, Ner-mini nuk e ka mohuar asnjëherëpërkatësinë e saj shqiptare, jo vetëm nëpraktikën gjuhësore apo në atë të tra-ditave, por edhe në këndvështrimin esaj ndaj çështjes shqiptare, çka fund-shekulli i kaluar dhe fillimi i shekullitqë po përjetojmë e vuri në dukje dhe endërkombëtarizoi më shumë se kurrëndonjëherë. Ja përse Nerminin e gjenkudo mes bashkatdhetarëve: në përv-jetorë historikë apo në veprimtari kul-turore; në protesta për mbrojtjen eçështjes kosovare apo në ndihmë tëbashkatdhetarëve për integrimin e tyrenë jetën perëndimore; në tubimendërkulturore mes komuniteteve tëndryshme që jetojnë në Belgjikë; nëdasma e gëzime; në zi e në të pame.

Në një intervistë dhënë gazetaritMehmet Koksal, ajo pohon: “Sa itakon vendlindjes, jam nga Namyri. Sai takon emrit tim të familjes, që bart njëtingëllim të huaj, jam me prejardhjeshqiptare nga Maqedonia.”

Megjithatë, Nermini e njehshumë pak vendlindjen e të parëve tësaj. Aq më pak, Shqipërinë e Kosovën.Është kjo arsyeja që ajo, në fillim tëmajit, do të ndërmarrë një udhëtim njo-hjeje, le ta quaj, në Shqipëri, nëKosovë dhe në Maqedoni (Ku-manovë). Me atë rast, ajo dëshiron tënjihet jo vetëm me viset tona, por edheme zhvillimet politike e kulturore.

Do të ishte në interes tëdyanshëm, të sajin dhe të institucion-eve shtetërore, partiake, sociale apokulturore të trevave shqiptare, që për-faqësues të tyre të krijonin mundësinëe takimeve me këtë vajzë simpatike qëpo synon majat e politikës, Parla-mentin Evropian.

Le të shpresojmë!

Një shtetase belge me prejardhje shqiptare synonmajat e politikës evropiane

London May 2009 13

NgA BASHKiM METAliA

Pas Gentian Markut dhe ErvinDervishit te cilët u rekrutuandhe shërbyen në ushtrinë

amerikane , fatkeqësisht te vrarë neluftën botërore kundër terrorizmit nëIrak, një tjetër shqiptar i është bashkuartrupave paqeruajtëse tashmë atyre Bri-tanike.

Marinsat shqiptarë ishinpjesë përbërëse e mese 230 mijë tru-pave amerikane të dislokuar ne mi-sione të ndryshme jashtë SHBA-sëDuhet theksuar se lufta, është një aktdhe vendim ekstrem që ka pasoja tëpaimagjinueshme. Padrejtësitë ,dashje pa dashje e imponojnë njëndërhyrje te tillë.

Të drejtat njerëzore, ajo ejetës dhe pronës private , si një ngaçështjet më elementare , kane qene dhedo mbeten sfidat me te mëdha në rua-jtjen e paqes dhe stabilitetit.Si teorikisht dhe praktikisht, botaështë mbizotëruar nga protagonizmi iluftës dhe paqes.Fatkeqësisht Lufta ka qene aktive dhembizotërues edhe sot kur flasim!

* * *

Një ëndërr dhe një premtim që i kishtebere vetes... e bërë realitet.Në saj të kësaj dëshire ai ka marre njëdrejtim sa njerëzor aq dhe të vështirë.Ai është 25 vjeçari shqiptar EdmondAliaj. Ai ka marrë një vendim që shumë kujtdo t’i duket sa e pamundur aq dhe evërtete. Rekrutimi i Edmond Aliajt meforcat Britanike erdhi si rezultat i asajdëshire të re.

Shumë shqiptarë, të de-tyruar nga trazirat dhe konflikti me ifundit ballkanik , lufta e Kosovës , udetyruan të emigrojnë , duke lënevendin e tyre nën gjuhën e flakëve dhekuisjeve të pafajshme njerëzore.Bashkudhëtar i këtij eksodi ishte edhei riu Edmondi, së bashku me mijëra tëtjerë bashkëmoshatarë dhe më tëmoshuar.Fati deshi që Britania e Madhe të jetë

streha e shumë e shumë shqiptarëve!Vendi ku ua krijoj kushtet optimale tëgjithëve , fale demokracisë dhe lirisësi shprehje e e qartë e së drejtës.Që në fillim të ardhjes së tij, Edmondie kishte “ruajtur “ të fshehtë ëndrrën etij .

Dhe një ditë të mirë ai e shehveten si pjesëtar i forcave të armato-sura Britanike duke kaluar te gjithatestet fizike dhe teorike.Për “The Albanian”ai u shpreh se tëqenit pjesëtar i një formacioni më tërëndësishëm dhe të madh ushtarak , mëjep jo vetëm nder por ndihem krenarnë të njëjtën kohë falë kontributit qëmund të jap.

Pa hyrë në hollësira të mëte-jshme , paqeruajtësi shqiptar , sëbashku me kontingjentin me të cilëtstërvitet , pritet që të kryej misionin eparë , në një nga zonat më të nxehta tëglobit, Afganistan.

Entuziazmi i Mondit (kështue thërrasin e gjithë shoqëria,familja e

tij) është një tregues i asaj çka edhevete ai e tregon- “sa do te doja që tëpaktën të isha pjesëtarë i forcavepaqeruajtëse edhe ne Kosovë ,atëherë kur shqiptarëve të Kosovësu ishte vënë mbi kokë makineria çn-jerëzore Serbe”Ishte një çast emocionant kur vetMondi e përmend se të qenit pjesëpërbërëse e kontingjentit paqeruajtëstë Britanisë së Madhe e thotë se“Kosovës ia kam borxh rininë time”ndaj dhe vendosa këtë borxh të mun-dem t’ia shpërblej ; tanimë dikutjetër ku duhet ndërhyrja jonë sipaqeruajtës, pse jo edhe në Kosovënëse e kërkon nevoja.

Ai nuk lë pa përmendur edhedisiplinën e jashtëzakonshme të for-cave të armatosura Britanike , cka iavlen të përmendet dhe shkalla evështirësive në për të cilën ka kaluarMondi.

Ai shton se-“ të jesh njëpjesëtar i forcave Britanike është një

nder dhe privilegj , aty shihet , disi-plina, rregulli, arti luftarak, njerëzil-lëku, dhe karakteri i fortë i një ushtriemoderne

Kjo thotë Mondi - e lartësonakoma më shumë ndjenjën e krenarisësime si shqiptar dhe e një qytetari bri-tanik përkrah të gjitha atyre që japin

kontributin njerëzor në ruajtjen epaqes dhe stabilitetit në botë”

Dita- ditës Mondi pritet që të disloko-het në një nga këto zona të nxehta ndajne si redaksi dhe në emër të gjithëshqiptarëve në Britani i urojmë fat dhejetë të gjatë!

NJË SHQIPTAR PAQERUAJTËS PËRKRAH TRUPAVE BRITANIKE

“Kosovës iakam borxhrininë time



Edmond Aliaj , një ëndërr dhe një premtim që i kishte bere vetes... e bërë realitet.

London May 2009 14

Per te gjitha ceshtjet e emigracionit

1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dheprinderit 2- aplikime per Visa martesore dhe Visa per te fejuarit e per-sonave me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo meshtetesi Britanike. 3- leje qendrimi apo hyrje si partner i pamartuar i personaveme shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. lejeqendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experi-ence pune apo si migrant me Kualifikim te larte etj. 4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femi-jeve. 5- Nse jeni refuzuar nga Home office si familje per tu perf-shire ne amnesti per arsye te ndryshme. 6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente tetrafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompen-sim. 7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per atapersona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhurate vogla.

Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST Tel: 02082310440 e-mail [email protected]

JR JoNES SoLICIToRSAvokati Naim Hasani

ne sherbim te komunitetit shqiptar ne Angli

Ne mund t’ju ndihmojme

Dërgoni lule në të gjithë botën. mundësia më fantastike për tëkujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë

a ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurëntuaj në tiranë apo gjetiu?

teleFoNo: 07788406825

MCLEE SoLICIToRS02075693085

Per çdoproblem

emigracioni qemund te keni MC Lee&Co

Solicitorseshte zgjidhja

me e mire.Bashkime familjareAplikime per ViSA tete gjitha kategoriveJemi te specializuarper ata qe kane vitene uk, por akomanuk kane perfituarlejen e qendrimit. Na kontaktoni:

London May 2009 15

NgA EDViN lAMCEKoRÇË

[email protected]

Konsullata greke në Korçë shkelnë mënyrë flagrante konventatdhe marrëveshjet ndërkom-

bëtare për “të drejtën për pajisjen mevizë shengen”. Kjo konsullatë stafi isaj , nuk plotëson kushtet minimale përtë operuar dhe për të ofruar shërbimepër qytetarët.

ATJE Ku MBARoNDiNJiTETi

NJERËzoR….

Nëse ke në plan të vizitosh Greqinëdhe ndonjë shtet tjetër në shengen, dheje nga Juglindja, në Korçë prej viteshtashmë ka një konsullatë greke e cilaka për detyrë që të pranojë kërkesa përpaisje me vizë për çdo qytetar shqiptar.Kjo konsullatë nuk mund të jetë kurrs-esi një organ apo përfaqësi e huaj e njështeti te BE-se, siç është Greqia. Nemënyrë arbitrare dhe kundra cdo ligjidhe rregulli kjo konsullatë është kthyertashme në një “makth” për çdo shqip-tar që kërkon të pajiset me një vize tur-istike “shengen”.

Një grumbull njerëzish rreth150 vetë pret çdo ditë para konsullatës.Shumë prej tyre kanë ardhur që ditën edjeshme dhe “gdhihen” aty për të qenetë parët në radhë. I biem telefonit tëkonsullatës në numrin +355 822 52888 dhe mundohemi të lemë një takimose të marrim një informacion përmënyrën se si aplikohet për një vizë.Zonjusha shqiptare e ngre telefonindhe bën prezantimin ne greqisht, pastajkur e kupton qe ti je shqiptar, ta kthennë shqip, dhe pa e zgjatur thotë: “nësedo vize , zër radhën, para derës, nëorën 8 të mëngjesit hapet…”. Nga tonii zërit kupton se është një person i patrajnuar dhe tërësisht pa kulturë. Bëjmë siç thotë punonjësja dhe në orën7 .30, paraqitemi para konsullatës, njëndërtese tre- katesh, pas KishësOrtodokse, 50m larg qendrës së qytetit.

Ora shkon 8 dhe sa vjen dhe shtohetnumri i njerzve , pleq, mosha te rejadhe punëtorë që presin për vizapune. Disa kanë ardhur që dje nëdarke vonë për të qene te parët. Disatë tjerë jetojnë me ketë pune pasishesin vendin e radhës…

Asnjë punonjës nuk beheti gjallë… Rreth, orës 08.40, vjen njëpunonjës grek, i kollarisur që dikushtha se qe vetë konsulli, duke folur nëgreqisht i kërkonte turmës të hapej.Konsullata nga jashtë ka vetëmstemën e Qeverise Greke dhe njeflamur, por nuk ka as recepsion, asdhome pritjeje, as citofon, e as njël-loj tjetër informacioni. Edhe formu-larët blihen tek shitësit ambulante,ndërsa s’behet fjale që format e ap-likimit për vize të jepen në recep-sion, pasi aty s’ka recepsion apoinformacion. Aty fillon e kupton qëti mund të rrish kot, dhe kjo mënyree marrjes së vizës është jo-funk-sionale

Ne pritëm rreth tre ore nëradhe dhe bashke me ne asnjë in-teresuar për vize turistike nuk arrititë futej apo të linte një takim përvize “në person”, ashtu siç na u thanë telefon. Vetëm tre aplikantë tëcilët u lidhen me sekseret në syrintonë, arritën të lënë një takim për njëditë tjetër….

50 EuRo, PËR FuTJENNE AMBiENTET EKoNSullATËS…

Në fakt sa shkon dhe bëhesh pjesë e

radhës e kupton shume mirë që diçkanuk shkon. Sekserë që të afrohen dhepa pasur fare frikë të thonë : “E ke kotka shume radhë, me jep “një pezjecke”Euro dhe të fus unë”. Kur dëgjova këtofjalë u shokova vërtet, ditë më parë njëmikja ime më kish thënë se e ëmakishte paguar një sekser vetëm ta fustenë konsullatë, viza nuk ju dha, dhe

kështu humbi dhe tarifën e vizës….dhe50 eurot…Një grua e moshuar na thotë që ka që

në datën 8 prill që vjen çdo mëngjes,rri tre ore në radhe dhe nuk arrin tefutet pasi janë sekserët ata që kanëbllokuar gjithçka. Sekserët korruptojnëstafin dhe ata vështirësojnë futjen“enkas” për çdo aplikant. Aplikantëtduke tentuar më shume se njëherë de-tyrohen dhe paguajnë 50 eurot, për tufutur

KoNSullATA NuKoFRoN SHËRBiM DHEËSHTË TËRËSiSHT Jo

FuNKSioNAlE….

Në fakt çdo ambasadë apo konsullatë,duhet të të disa shërbime minimale,për të mundësuar një operim sa mënormal. Konsullata në Korçë nuk karecepsion apo informacion, qytetarëtpresin para një dere që nuk është astransparente dhe që rri gjithë kohën embyllur, nuk ka as citofon, dhe njerëzitnë shi e në diell, apo në të ftohtin edimrit, a në verë duhet të rrinë jashtëduke pritur. Me anë të telefonit ti nukle dot takim, po ashtu nuk ka as ap-likim në internet. Nuk behet fjalë qëkjo konsullatë të ketë ambiente pritjejetë brendshme. Nëse një plaku, apozonje do ti nevojitet të përdorë tualetin,duhet të lere dikë në radhë e ashtu tëmos e humbi, dhe të shkojë në ndonjëbar aty afër për të kryer nevojat per-

sonale….

QyTETARËT EJugliNDJES QË

S’DiNË Ku TA MARRiNNJË VizE gREKE,

SHENgEN…

Me plot gojë mund të themi, se e gjithëkjo histori tregon se qytetarët ejuglindjes e kanë vërtet problem pas-jen me vize greke shengen. Një mal medokumenta që bëhen kot, dhevështirësia për t’u futur në konsullatë.Me plot goje mund të themi se nëkohën që po shkruhet ky artikull nukka një shërbim transparent vizash ngaana e kësaj konsullate. Nuk ka tëdrejta, nuk ka informacion, apo aksesme internet. Shërbimi duhet kon-sideruar jo i qënë, dhe i munguar. Rastii gruas që ka që në datë 8 Prill që vjendhe zë radhe para konsullatës, po s’bëndot gjë është shkelje e rëndë që ky au-toritet i bën të drejtave të çdo shtetasipër t’u pajisur me vizë.Është e qartë tashmë që shërbimi dhestafi i kësaj konsullate janë tërësisht tëkorruptuar dhe mbajnë peng procesine pajisjes me vizë. Vizat turistike nukmerren në baze të rregullave të caktu-ara, apo lehtësimit “gjoja” për marrjene vizave shengen që na është sterthënëdy vitet e fundit. Për sa kohë që njënumër i madh sekserësh operojnë dhejanë çdo ditë para konsullatës, procesii pajisjes me vizë në mënyrë kate-gorike është i korruptuar dhe janëshkelur të gjitha rregullat e mundshmeqë institucioni ka.

Makthi i vizaveSi trajtohen qytetarët shqiptarë

ne Konsullatën Greke në Korçë?

London apriL 2009 16

NgA KiM MEHMETi

Flitet se së shpejti, në qendër tëShkupit, do vendoset një shta-tore e Aleksandërit të Madh, e

lartë 30 metra. Thuhet se për këtë mon-ument ekziston një plan i fshehtëqeveritar dhe se shtatorja e heroit antik,të hipur mbi kalë, është në përfundim esipër. Sipas disa burimeve jozyrtare,kjo përmendore do jetë më e lartë se tëgjitha godinat përreth dhe më mad-hështore se të gjitha të ngjashmet nëBallkan.

Me çka më në fund do dësh-mohet se sa më i vogël është populli,aq më të larta i ka përmendoret evetëgënjimit. Pesha dhe lartësia e kësajpërmendoreje i ka shtyrë sizmologët tëmerren me analiza se a do mundet atëta bartë toka jostabël e qendrës sëShkupit. Por, ata mbase më kot bren-gosen dhe harrojnë se kjo Maqedoni kabartë mbi shpinë aq budallallëqe tërënda politike, sa do durojë edhepeshën e ëndrrës gënjeshtare të disaelitave të këtushme të etnitetit maqe-donas se janë nipërit e Aleksandërit tëMadh.

Zërat për përmendoren eardhshme të kryetrimit legjendar antik,duhen shikuar në tërësinë e verbërisëpolitike që ka kapluar Maqedoninë eviteve të fundit. Verbëri, e cila dalën-gadalë përhapet mes të rinjve maqe-donas dhe ata i bënë të besojnë sepopullit i tyre ka rrënjë aq të thella, saedhe imagjinata e atyre që mbollënkëtë farë të populizmit primitiv. Andajedhe askush nuk e ka të qartë se ngadoli përnjëherë e gjithë kjo e kaluar ebegatë e këtij populli dhe kush e kishtefshehur atë deri më tani. Apo si do iadalin historianët e “rikomponuar” tësotëm të pastrojnë historinë e deritan-ishme për vetveten, e cila thotë semaqedonasit e sotëm janë fara e mb-jellë nga sllavët e jugut të ardhur nëkëto troje në shekullin e gjashtë.

Në të vërtetë, sa herë që vjennë pushtet VMRO-DPMNE, fillonedhe lëvrimi i Maqedonisë. Por jo përta bërë gati për mbjelljen e specave dhedomateve, por për të zhvarrosur nganënshtresat e saj sa më shumë eshtradhe shtatore të lashta, që do dëshmo-jnë prejardhjen antike të atyre që sot equajnë veten maqedonas. Me çka,Maqedonia gjithnjë e më shumëshndërrohet në një gropë, nga e cilanxirren dëshmi për të kaluarën e maqe-donasve dhe ku kalbet e sotmja e këtijshteti.

Pra, Maqedonia bëhet njëgropë e thellë, nga e cila Pasko Kuz-mani (drejtori i Drejtorisë për Mbrojt-jen e Trashëgimisë Kulturore) nxjerrartefakte, nga të cilat do të mund tëkompletohet maketi i së ardhmes sëMaqedonisë, e që do i ngjante njëskeleti të mbetur pa muskuj.

Maqedonia e sotme eVMRO-DPMNE, ka ndryshuar emrate shumë objekteve publike, rrugëvedhe vendbanimeve të këtij shteti. Ngaardhja në pushtet e kësaj partie, Maqe-donia korr suksese vetëm në kor-rigjimin e adresarit që përcaktonrelievin e saj hapësinor, si dhe në kor-rigjimin e kalendarit nga e kaluara eatyre që e quajnë veten maqedonas.Shkurt, Maqedonia e Gruevskit kapërqendruar shikimin e saj ngalashtësia, me çka gjithë popujt që jeto-jnë në këtë shtet i ka bërë peng të iro-nisë së fatit të bashkëqytetarëve të tyretë etnitetit maqedonas, të cilët, me vitejetonin si fëmijë të birësuar në famil-

jen e Jugosllavisë së dikurshme tëTitos, e që tani nguten t’i gjejnë e t’injohin prindërit e tyre të natyrshëm.Andaj edhe kanë ngulur shikimin kahhendeqet, ku arkeologët gërryejnë nën-tokën, me shpresë se do dëshmojnë sejanë pjellë e çasteve, kur, të lodhur ngabetejat e përgjakura, ushtarët e Alek-sandërit të Madh kanë pasur kohë tëzbrazin epshet burrërore.

Maqedonia e sotme bëhetgjithnjë e më e pasur me shtatore tëlarta antike, ngaqë politikanët shqip-tarë nuk i thonë kryeministrit Gruevskise lartësia e përmendoreve që ai ngre,

është proporcionale me shkurtpamës-inë e tij politike. Pra, nuk u tregojnëpatriotëve të vonuar të VMRO-DPMNE se gërmimet e tokës për tënxjerrë prej saj dëshmi për të përcak-tuar gjyshërit, kanë marr fund që nëshekullin e 19.

Se Gruevski është një poli-tikan i vonuar që vepron sipas “turbo-folkut” politik serb tanimë të harxhuarnga Millosheviçi, e dëshmoi edhekëmbëngulja e tij që Gjeorgji Ivanovitë zgjidhet me çdo kusht president iMaqedonisë. Qëllim që e arriti mendihmën e aktivistëve të BDI, të cilët,

në ditën e zgjedhjeve, dy orë para se tëmbylleshin vendvotimet, i angazhuantë gjithë taksi vozitësit që të bartninvotues sa të përmbushej censusi inevojshëm prej 40 për qind votuesish.

Me çka dhanë kontribut tëpamohueshëm për realizimin e kon-ceptit të Gruevskit për një shtet, njëpopull, një parti, një histori dhe njëpus, në të cilin mbytja do jetë multiet-nike. Kuptohet, kësaj mbytjeje nuk dot’i shpëtojë as presidenti i tanishëm imaqedonasve dhe i kryesuesve të BDI,Gjeorgji Ivanovi, për të cilin thuhet seështë një ndër ideologët më të flaktë të

teorisë se maqedona-sit janë pasardhës tëAleksandërit tëMadh.

D h ethonë se këtë teori,Ivanovi e ka mbrojturduke pohuar se emri iPakistanit paska rrën-jët që nga kohët eAleksandërit tëMadh, i cili i befasuarnga sulmi i papritur iarmikut, i paskazgjuar ushtarët e vetduke i thirrur nëgjuhë të pastër maqe-donase: “paki-stani”(paki-çohu).

P amarrë parasysh seç’mendon Ivanovipër lashtësinë egjuhëve dhe popujve,mbetet e vërteta seGruevski u shkonderi në fund prem-timeve të veta. Aipremtoi dhe e zhven-dosi shtëpinë e shenj-tores shqiptare NënëTereza, vetëm që mbithemelet e saj tëndërtojë një kishëortodokse që dombetet shenjë ekohës së sundimit tëtij.

A ipremtoi dhe ështëduke i mbushursheshet e Shkupit meskulptura nga më tëndryshmet. Kështuqë shqiptarëve tëMaqedonisë u mbetettë shpresojnë seGruevskit nuk do t’ikujtohet të ndërtojëndonjë kishë edhe teparkingu përballëpërmendores sëSkënderbeut nëShkup.

Edhe atë jo vetëmqë të mos shëmtojëpërmendoren ekryetrimit tonë leg-jendar, por që të mose zërë vendin ku domund shqiptarët t’ungritin përmendore

politikanëve të sotëm të tyre, të cilëvenuk u kujtohet të mbështesin teorinë eGjergji Ivanovit dhe t’i thonë se sipaslogjikës së tij, edhe emri i Kurdistanitështë ndërthurje trifjalëshe që dëshmonlashtësinë e gjuhës maqedonase.

Me çka do e thelloningropën në të cilën ndodhet Maqedonia,nga e cila nuk mund të dalin as shqip-tarët, sepse në vend të shkallëve, edhepolitikanëve shqiptarë, Gruevski u kadhënë lopata që të gërryejnë sa mëthellë në puset e lashtësisë.(foto: Permendorja e Skenderbeut

Lartësia e përmendorevedhe shkurtpamësia politike


RRËFEHET PRESiDENTiKoSoVAR: RAPoRTETME KRyEMiNiSTRiN

THAÇi, ViziTA ETADiÇiT, lDK,

KuSHTETuTA DHE Si Po QEVERiSET VENDi SoT

Emri Fatmir Sejdiu është ndoshtanyja e çfarëdo analize që duhett‘i bëhet transformimit të skenës

politike kosovare, pas vdekjes sëIbrahim Rugovës. Është politikani i cilika udhëhequr pa animozitetet e zakon-shme Ekipin e Unitetit në bisedimetpër statusin, që përfunduan me shpall-jen e njëanshme të pavarësisë. Ështëdrejtuesi i LDK-së që afroi këtë partime rivalin e saj të së kaluarës, duke eshndërruar në një partner të sotëm tëKryeministrit Hashim Thaçi.

Është udhëheqësi i partisëdikur më të madhe, e cila vazhdon tërrënohet, dhe kohën e fundit mbetetsubjekt i gjahut nga partneri i fundit iIbrahim Rugovës, AAK e RamushHaradinajt. Pranon se ekziston e drejtae mendimit ndryshe dhe parapëlqen tëheshtë. Kjo është e vërtetë. Ashtu siçështë e vërtetë edhe një tjetër gjë: nuki merr mediat në telefon. Ndoshta, kyështë parim i tij. Ndoshta, injorimin emediave e ka trashëguar nga IbrahimRugova. Ato mund ta kritikojnë sa tëduan. Opozita, po ashtu. Por, FatmirSejdiu nuk mërzitet. Ai jeton i lumturnë të vërtetat e tij. Për aq sa do të jetëkomod.Java e kaluar është përshkuar menjë debat të nxehtë rreth vizitës sëPresidentit të Serbisë, Boris Tadiç,në vendin tonë. A keni qenë ju në

Kosovë gjatë këtyre ditëve zotiPresident?

Po, kam qenë gjithë kohën prezent nëKosovë.

Nuk reaguat me asnjë deklaratë përkëtë vizitë...

Jo. Kanë qenë informacione që i janëdrejtuar qeverisë së Kosovës, përmesEULEX- it ose zyrës së ICO-së. Natyr-isht, kam qenë i informuar për këtozhvillime. Dhe, në bashkëpunim meKryeministrin, është marrë vendim.Është vendim i qeverisë, të cilin unë ekam mbështetur. Po ashtu, kishte njëkomunikim aktiv edhe membështetësit e Kosovës.

Kemi konsideruar se në njëmoment të tillë ka qenë një provokim.Jemi të bindur se të gjitha lëvizjet qëka bërë Tadiç, edhe të tjerë zyrtarë tëSerbisë, karshi Kosovës, në këtë tip tëecejakeve të tyre, janë një nxitje qël-limore për të krijuar situata të tension-eve të caktuara.

Por, kemi menduar, në tënjëjtën kohë, se kur jepet leja finalenga qeveria e Kosovës, është një leje enjë organi të një shteti sovran. Ai kaardhur në rrugën si ka ardhur, me he-likopter, ka zbritur në Deçan, dhefatkeqësisht ka lëshuar një pjesë tëdeklaratës, për të bindur edhe një herë,edhe bashkësinë ndërkombëtare, senuk është besnik i deklarimeve të tyre.

Por, pse zgjodhët të jeni i heshtur?

Po të kishte ndonjë kërkesë ndaj meje,do të deklarohesha.

A duhet që gjithmonë gazetarët t‘jupyesin, që ju të bëni një deklaratë?

Ky ka qenë qëndrim i qeverisë. Unë ekam mbështetur.

Kishte presion nga Brukseli dheuashingtoni që ta lejonit PresidentinTadiç të hynte në Kosovë?

Presion nuk ishte. Ka qenë, më tepër,një këshillë. Ka qenë një kërkesë që tëmundësohet, të mos lihet një shkas ikeqpërdorimeve të momenteve qëishin të rëndësishme për Kosovën.Paralelisht dorëzoheshin deklaratat eekipeve në GJND. Serbia, realisht, kadashur të krijojë incidente në këtë sit-uatë. Me qëndrimin që ka marrë qeve-ria e Kosovës, që të jepet leja për vizitënë pelegrinazh, ashtu siç ishtedeklaruar, ishte vendim i drejtë.

A duhet ta shkelim Kushtetutën, nëmënyrë që të mos krijojmë incidenteme palën serbe?

Nuk është shkelje e Kushtetutës,megjithatë. Kosova është një vend nëtë cilin do të ketë lëvizje të lirë të qyte-tarëve, edhe të qytetarëve të huaj.Natyrisht, i takon Kosovës të japëvërejte për këtë sjellje. Dhe, sigurisht,herën tjetër, nuk them se cili momentdo të jetë dhe kur do të ndodhë, sepseata s‘do të pranojnë më kërkesa të tilla,ky është një argument plus për të thënëse nuk është mbajtur zotimi i asaj që kaqenë motivi themelor i ardhjes së njëPresidenti të një vendi tjetër nëKosovë.Që do të thotë se...?

Që do të thotë se njerëzit mund tëlëvizin. Që do të thotë se edhe Presi-denti i Kosovës dhe Kryeministri iKosovës mund të shkojnë në vende tëtjera, në trajtesën më të mirë. Por, nëkëtë rast është dhënë një leje për tëcilën mendoj se ka arsyen e vet.

Tadiç u lejua të hyjë në Kosovë, paspresioneve. A do të lodheni ju liderëtkosovarë duke thënë gjithmonë"Po"...?

Liderët dhe institucionet e Kosovës dotë kenë gjithmonë ndjenjën epërgjegjësisë. Do të kenë ndjenjën ebashkëpunimit të gjithmonshëm meshtetet që kanë mbështetur dhembështesin ecjen e Kosovës edhe nëprocese të tjera. Kosova nuk do tëdëshirojë asnjëherë që të vihet në njërrafsh të përjashtimit të komunikimitme miqtë e saj. Në këtë kuadër, një sit-uatë e tillë, që unë them sërish se ishtenjë tip provokimi, është kapërcyer menjë qasje të arsyeshme.

Momenti kur jeni zgjedhur Presi-dent i Kosovës ishte tejet interesant.Si u bë që ju u propozuat për ta ud-hëhequr vendin? Kush, në fakt, dhaemrin tuaj për President?

Ishte një situatë e rënduar për

Kosovën, me humbjen e PresidentitRugova. Në atë situatë, as që kishavizione për një "vetë-kandidim", sikurmund të kenë pasur individë të caktuar- që është krejt normale. Por, di seështë biseduar, pas njoftimeve që kammarrë edhe në LDK, ku zoti EqremKryeziu ishte një nga udhëheqësit eLDK-së, si nënkryetar i parë. Natyr-isht, kam pasur edhe komunikime tëtjera, të cilat, në njëfarë mënyre, kanëhulumtuar qëndrimin tim për të marrënjë pozicion kaq të rëndësishëm. Njëqasje e tillë, deri në momentin epropozimit, ishte një kombinimbashkëpunues i pozitës dhe opozitës.Respektoj këtë qasje, duke pasurparasysh se kjo ka ndikuar nëmbështetje të përgjithshme.

Them se asokohe asnjëherës‘kam dhënë sinjale me karakterfushate, s‘kam dhënë sinjale që do tënxisnin lëvizje të caktuara. Mirëpo,ishte tepër e nevojshme për Kosovën,në atë moment, që të konsolidoheshimshpejt, sepse ishte një situatë meurgjenca të veçanta. Humbja e Presi-dentit Rugova ishte një goditje përqytetarët dhe institucionet. Dhe, para-lelisht, kishim detyra shumë të rëndë-sishme dhe me prioritet, që ishteprocesi i negociatave për statusin eKosovës.Rruga juaj deri këtu, prej se jenibërë President i Kosovës, mund tëshihet nga dy kënde. Arritët tapërmbyllni statusin dhe ta shpallnipavarësinë e Kosovës. Mirëpo, nëanën tjetër, partia juaj, gjatë gjithëkësaj kohe, ka shkuar në përplasjetë vazhdueshme dhe nuk ka qenëkompakte sikurse partitë e tjera. Përfaktin që ju udhëhiqni shtetin dhejeni të zënë me obligime të tjera,lDK-ja ka mbetur pas dore. Pajto-heni?

Është një periudhë që ka arsyet e veta.Ka ndodhur një proces që nuk ka ar-syetuar numrin që kishte më parë, nëzgjedhjet e mëhershme, me prezencëne re në Parlament. Janë të natyrshmeinteresat dhe ambiciet, por edhe qasjete tjera që mund të kenë njerëzit.Fundja, secili mund të zgjedhë rrugëne vet, pa imponim të caktuar. Nga kjoperiudhë dhe tani unë kam pasur përobligim, në radhë të parë për vetentime, që të kem kujdes të veçantë tëmosinterferencës në zhvillimet që kanëtë bëjnë me inkompatibilitetin,veçanërisht në periudhën kur Kushte-tuta e Kosovës ka hyrë në fuqi.

Pavarësisht këtyre nuancaveqë ishin prezente, e mbase mund tëjenë ende pjesë e përpjekjeve të reg-jenerimit, forcimit, konsolidimit,ndoshta edhe mund të ketë ambicie tëtë tjerëve që të shohin pozicion tjetërtë këtij subjekti politik, LDK-ja do tëgjejë fuqinë dhe energjinë e vet për tëdhënë një dëshmi plus për vlerat që kasi subjekt politik. Pa e mohuar as-njëherë, nga roli që unë kam, vlerën esecilit subjekt politik në Kosovë. Nëse

ka një vlerë të veçantë të asaj ecjeje tëgjatë, tash po bëhen gati 20 vjet, ështëvlera e tolerancës, e respektit për indi-vidin, vlera e bashkëpunimit në pro-cese të mëdha. Kjo, si frymë, duhet tëkultivohet edhe më tej. Secila partipolitike, edhe LDK, edhe PDK, edheAAK, edhe secila parti tjetër, do të bëjëpërpjekjet më të mëdha të mundshmepër të siguruar numër më të madh tëpërfaqësuesve të tyre në institucionet eshtetit. Por, po ashtu, është në dorën eqytetarëve që të jenë vrojtues të thellëtë të gjitha zhvillimeve, të vlerave përsecilin, dhe të japin verdiktin e tyre nëproceset zgjedhore.

z. President, ju jeni i bindur që nukpo e shkelni Kushtetutën e Kosovës,duke qenë njëkohësisht edhe kryetari lDK-së, apo kështu duhet tëdeklaroheni?Kushtetuta e Kosovës është shumë eqartë...

Po, është shumë e qartë. Thotë sePresidenti nuk mund t‘i ushtrojë dyposte...Nuk mund t‘i ushtrojë dhe nuk ushtro-hen. Nuk thotë që s‘mund të ketë nënominacion edhe një post tjetër. Pran-daj, nëse Kushtetuta është e tillë, unëdo të jem i përgjegjshëm ta respektojkëtë dispozitë kushtetuese. Sigurisht qëLDK do të ketë procese zgjedhore.Është në dorën e saj, të anëtarësisë sësaj, që t‘ia japë besimin kujtdo, në pro-cese normale. Ajo që është në dispoz-itën kushtetuese, është shumë e qartë.Koment tjetër nuk mund të ketë.

Do të kishit deklaruar kështu edhe sijurist?

Gjithmonë. E them edhe si jurist.Ushtrim i detyrës tjetër, do të thotëqasje aktive, me obligim të caktuar.

Si ju duket që po qeveriset vendi?

Nuk gjej asnjë vend në botë që kapushuar me kërkesën për më shumëdemokraci. Nuk gjej asnjë vend nëbotë që i ka vënë pikë kërkesës për tëkërkuar qasje më të mirë në qeverisje.Nuk gjej asnjë vend në botë që ka ar-ritur të bëjë një kënaqje totale të prit-jeve të qytetarëve. Prandaj, gjithmonëkëto janë si pjesë të temave bosht, qënxisin kërkesën për më shumë.Kosova, natyrisht, dallon nga vendet edemokracisë së avancuar, sepse jemi tëpërballur me vështirësi të shumta, jovetëm si pasojë e luftës, por edhe situ-atave tepër shtrënguese. Nuk është ar-ritur të gjendet optimalja ende, për tëpasur ekipet që do të mbajnë boshtinthemelor profesional në ndërtimin emekanizmave shtetërore.

Në përgjithësi, është njëfunksionim solid. Sigurisht ka hapësirëtë bëhet punë më tepër. Fundja, kemipërballjet e çdoditshme me qytetarët.Dhe, secili subjekt politik, pavarësishtpozitën a opozitën, do ta ketë të

vështirë që të gjitha t‘i përmbushë,sepse kemi një fakt të përballjes ditore,të asaj që mund të jetë pjesë e nevojëssë vazhdueshme të qytetarëve, dhe tëasaj që është pamundësi. Ta zëmë,kemi një përballje të drejtpërdrejtë mepolitikën fiskale të brendshme, qëduhet të jetë në përputhje të plotë që kaFMN. Qeveria e Kosovës nuk mund tëlëvizë jashtë këtyre kornizave, nëpërmbushjen e atyre kërkesave qëmund t‘i gjejmë edhe në greva. Çështjetjetër është realizimi i projekteve. Dota dëshiroja që secila pozitë ta sigurojënë mandatin e vet përmbushjen epremtimeve. Nuk mendoj se mund tëarrihet qëllimi i plotë, por do të jetëpjesë e vazhdimësisë së proceseve.

Ç‘raporte keni me KryeministrinThaçi?

Korrekte. Janë raporte tëbashkëpunimit. Takohemi rregullisht.Çdo të hënë të rregullt, kur jemi në Pr-ishtinë, takohemi. Dhe, shpesh edheme Kryetarin e Parlamentit.

A është ky partneritet mes jush përnjë mandat?

Është partneritet për përgjegjësitë qëkemi.Partitë opozitare kanë filluar ta shohinme frikë koalicionin aktual, sepsemendojnë që dy partitë më të mëdhamund të kenë monopol në KQZ, nëvendet kryesore prej të cilave varetedhe organizimi i zgjedhjeve...

Nuk di cilat mund të jenëvrojtimet për partitë. Unë flas në rolinqë kam, në bashkëpunimet që kam meKryeministrin, me Kryeparlamentarin,me partitë politike, pavarësisht semund të ketë qasje dhe deklarime tëformave të ndryshme të njerëzve. Ajoqë unë e përcjell, që është borxhi mi in-stitucional e njerëzor, është që të bëjmëanalizat, të bëjmë shqyrtimin e pikavetë rëndësishme, jo vetëm të momentu-mit, por edhe të ngjarjeve që kemi paravetes. Natyrisht, është edhe borxh iqeverisë të rishikojë atë që ka arritur,në kuadër të realizimit të projektit tësaj. Dhe, e them gjithmonë, ështëborxh i opozitës që të gjuajë në njollate zeza, nëse ajo mund t‘i cilësojë egjejë, të thërrasë interpelancë, sepseështë luftë politike, është krejt nor-male. Por, paralelisht, është borxh ipozitës të shikojë vetveten.

Kur do ta caktoni datën e mbajtjessë zgjedhjeve lokale?

Unë do të bëj konsultat, në bazë tëKushtetutës, shumë shpejt. Mendoj senë momentet e para të fillimit të majitdo t‘i thërras në konsultë të gjitha par-titë politike. Do ta shoh metodologjinë.Besoj do t‘i thërras edhe në konsultaveçmas, edhe të gjitha së bashku. (Marre me shkurtime nga Expres)

Sejdiu, nyja e post-Rugovës në Kosovë

London May 2009 18

Nga ARDiAN MuHAJ

Shqiptarët për traditë janë shumëatdhedashës, mirëpo ngaqë tra-dita vazhdimisht ua lë vendin

prirjeve të reja, duhet ta kundrojmëshqiptarin (vetveten) edhe nën dritën ekahjeve të tashme e jo vetëm nën qir-iun e kahjeve të së kaluarës. Tradi-cionalisht, mësimit të gjuhës shqipedhe ruajtjes së saj i është dhënëpothuajse tërësisht një ngarkesë emo-cionale e madhe, por pa një arsye tështjelluar thellë dhe pa mbështetjen erëndësisë së mirëfilltë materiale, tëprekshme që mbart çdo gjuhë nëpërgjithësi dhe natyrisht në këtë rastedhe “gjuha jonë sa e mirë”.

Identiteti gjuhësor është i lidhur me atëkombëtar. Nga ana e vet, ky i funditështë i lidhur jo vetëm me gjuhën, poredhe me territorin, dhe me ekonominë.Pra, siç dihet, përkufizimi i kombit epërfshin edhe përbashkësinëekonomike, përveç asaj gjuhësore, ter-ritoriale dhe të prejardhjes.

Për t’i rënë pak më shkurt, gjuha jonë“sa e mirë”, është njëkohësisht edhe“sa e vlerë”. Patetizmi dhe irracional-izmi komunist e ka dëmtuar pa dyshimlidhjen e ngushtë që do të ishte dashurtë ekzistonte mes shqipfolësit dheshqipes së folur. Përmasat e qasjes sëtillë, kryekëput ideologjike, janë për-shkallëzuar e thelluar më tej, në vitet etranzicionit.

Ideja që ekziston akoma, madje qëmbizotëron në rradaket tona edhe tashdy dekada mbas komunizmit, është segjuha shqipe, ruajtja dhe mësimi i saj,janë çështje me të cilat duhet të merretshteti. Kjo pikëpamje nuk ka pasurkurrfarë tranzicioni, madje edhe pse kazënë rrënjë nga konceptimi tejet pater-nalist i shtetit në komunizëm, duket segjatë këtyre dy dekadave ka bërë jovetëm trungun, por edhe degët e frutate hidhura. Këto fruta të hidhura të ke-qperceptimit të rolit të gjuhës amtarenë shoqëri besoj se nuk ka shqiptar qënë mos i pastë shijuar, të mos i ketëparë apo dëgjuar. Vështirë të gjeshshqiptar që të mos ketë të njohur, qof-shin komshinj, farefis apo shokë e miq,që kanë fëmijë, që edhe pse të lindurnga prindër shqiptarë, nuk flasingjuhën shqipe, për faktin e thjeshtë senuk e dinë, ngaqë prindërit nuk uakanë mësuar.

Pasojat sociale të një gremine të tillëmes prindërve shqipfolës dhe fëmijëvejoshqipfolës në mesin e emigrantëvetanë do të duhej ta shtjellonin special-istët e fushës, mbasi ka lëndë të parësociologjike mjaft të bollshme.Prindërit, në shumë raste përmes këtijhendeku që e kanë ndërtuar vetë mefëmijët e tyre, herët ose vonë do të shi-jojnë frytin e hidhur të përçarjes sëfamiljes për shkak të akulturimit tënatyrshëm e të shpejtë të fëmijëve dhepamundësisë së tyre për t’u akulturuarnë mesin e shoqërive pritëse.

Një nga rastet më domethënëse për tëilustruar qëndrimin e emigrantëve tanëndaj gjuhës shqipe është Londra. Nëautobusët karakteristikë dykatësh, nëtrena apo qendra tregtare, vështirë tëmos shohësh familje shqiptare, kuprindërit mes vete flasin shqip, fëmijëtmes vete flasin anglisht dhe pavarë-sisht se si u drejtohen prindërit, nëshqip apo në anglisht, fëmijët upërgjigjen vetëm në anglisht. Kjo, kur

Londra përbën një nga qytetet më koz-mopolite në botë, me mbi 30 për qindtë popullsisë të lindur jashtë Anglisëdhe mbi 50 për qind të saj me prejard-hje joangleze, ku nuk ekziston diskri-minimi etnik ndaj shqiptarëve, ta zëmë

në krahasim me Greqinë dhe ku tëgjitha etnitë e tjera (zyrtarisht mbi300), sidomos turqit, latino-amerikanëte grekët e ruajnë me shumë xhelozigjuhën e tyre. Në fakt, spunton për këtëshkrim e mora nga fushata e reklamës

së Western Union-it që ka disa ditë i kambushur tabelat e reklamave në rrugëte Londrës me postera të shkruar nëgjuhën shqipe dhe për të cilët besoj seshumica dërrmuese e fëmijëve shqip-tarë nuk i kuptojnë ose i kuptojnë po

aq sa ç’i kuptojnë edhe fëmijët ngaBangladeshi.

Pengesa gjuhësore mes prindërve dhefëmijëve si rregull shkon duke u bërëgjithnjë e më e madhe sa më shumërritet fëmija, mbasi duke u rritur shkonduke e zgjeruar gjithnjë e më shumëkapacitetin dhe bagazhin gjuhësor nëgjuhën e re, ndërkohë që aftësia eprindërve për të përvetësuar gjuhën ere me ritmin e fëmijëve të tyre shkonpërkundrazi duke u zvogëluar mekalimin e viteve.

Veç problemeve sociale që sjellshkëputja e fëmijëve nga tradita eprindërve dhe si pasojë edhe ngatrashëgimia e tyre kulturore, morale esociale, barriera gjuhësore herët osevonë do të pasqyrohet edhe nëshkëputjen e këtyre fëmijëve të emi-grantëve nga trashëgimia e tyreekonomike apo më ngushtë pasurore.

Secili prind që e ka lënë Shqipërinë përarsye emigracioni e ka pasur njëfarëpasurie, të vogël apo të madhe qoftë.Ka raste të shumta emigrantësh qëkanë lënë vilat dy apo trekatëshe, përtë banuar me qera nëpër metropolet ebotës. Apo të tjerë që kanë lënë medhjetëra dynymë tokë për të jetuar nëvende ku nuk zotërojnë tjetër përveçkrahëve. Natyrisht, nuk po e gjykojmëzgjedhjen e tyre, mbasi në të shumtëne rasteve kjo nuk ka qenë zgjedhje, porimponim nga kushtet e vetë jetës, pormënyra se si e kanë konceptuartrashëgiminë e tyre pasurore emi-grantët tanë, mendoj se nuk ka qenëdritëgjatë për të mos thënë që ka qenëshpesh dritëshkurtër.

Të zotërosh një shtëpi dy apotrekatëshe, një apartament dy plus njëapo gjysmë hektari tokë, në një vendqë ndodhet në zemër të Evropës, buzëdy deteve të mrekullueshme, nëkryqëzim të rrugëve ndërkombëtare,me klimë aq të zilepsur mesdhetare, qëështë anëtar i NATO-s dhe kandidatpotencial për të qenë shpejt pjesë ehapësirës më të madhe të begatisë dhepaqes që ka njohur historia, BE-së, dotë thotë në rastin më të keq të zotëroshmbi njëqind mijë euro pasuri tëpatundshme.

Rritja gjithnjë e më shumë e interesittë agjencive imobiliare evropiane ndajmundësive që ofron Shqipëria dhe ngaana tjetër shkëputja gjithnjë e në rritjee emigrantëve tanë dhe fëmijëve të tyrenga perspektiva ekonomike e venditamë përbën një paradoks të hidhur. Kamë se një vit që revista “The Times” nënjë reportazh, duke krahasuar rastin eShqipërisë me atë të Bullgarisë, po-honte se bumi i tregut imobiliarndërkombëtar në Shqipëri i ka të gjithakushtet që të fillojë dhe ashtu sikursenë Bullgari, asgjë nuk mungon mëtepër sesa ndryshimi i perceptimit tëShqipërisë nga një vend me problemenë një vend me mundësi.

Për këto arsye emigrantët tanë duhet tëbëjnë gjithçka kanë mundësi që t’uamësojnë gjuhën shqipe fëmijëve tëtyre, jo thjesht për shkak se shqiptarëtdhe Shqipëria janë një popull dhe vendme trashëgimi të madhe historike ekulturore, por para së gjithash, sepseShqipëria është një vend me ardhmëripa dyshim të madhe e të ndritur. Let’ua mësojmë shqipen fëmijëve, jothjesht për nder të gjyshërve, por parasë gjithash për hir të nipave.

Sa euro vlen gjuha shqipe?

Një nga rastet më domethënëse për të ilustruar qëndrimin e emigrantëve tanëndaj gjuhës shqipe është londra. Në autobusët karakteristikë dykatësh, në

trena apo qendra tregtare, vështirë të mos shohësh familje shqiptare, kuprindërit mes vete flasin shqip, fëmijët mes vete flasin anglisht dhe

pavarësisht se si u drejtohen prindërit, në shqip apo në anglisht, fëmijët u përgjigjen vetëm në anglisht. Kjo, kur londra përbën një nga qytetet më

kozmopolite në botë, me mbi 30 për qind të popullsisë të lindur jashtë anglisë dhe mbi 50 për qind të saj me prejardhje joangleze, ku nuk ekzistondiskriminimi etnik ndaj shqiptarëve, ta zëmë në krahasim me Greqinë dhe kutë gjitha etnitë e tjera (zyrtarisht mbi 300), sidomos turqit, latino-amerikanët e

grekët e ruajnë me shumë xhelozi gjuhën e tyre. Në fakt, spunton për këtëshkrim e mora nga fushata e reklamës së Western union-it që ka disa ditë i ka

mbushur tabelat e reklamave në rrugët e londrës me postera të shkruar nëgjuhën shqipe dhe për të cilët besoj se shumica dërrmuese e fëmijëve

shqiptarë nuk i kuptojnë ose i kuptojnë po aq sa ç’i kuptojnë edhe fëmijët nga Bangladeshi.

London May 2009 19

NgA HySEN iBRAHiMi

Është e arsyeshme dhe tejetthemelore që të ket pasur, dheqë duhet të ket kërkesa përmes

një faktori demokratik arsimor, dhe mepërkrahjen e gjithë faktorit politik të tëdy shteteve shqiptare të Kosovës dheShqipërisë, e që do të bënte të vlerë-sohet me tendenca arsimore për dijedhe kulturë, për themelimin e Univer-sitetit Publik në gjuhën amtare shqipepër komunat Medvegjë, Bujanoc dhePreshevë, për të dëshmuar se fjalaështë për arsimimin superior kolektivtë të tri komunave në fjalë, me një stadtë zhvillimit dhe përparimit.

Që të shihet modaliteti ipasqyrimit për të ndikuar në këtë drej-tim në kohën aktuale, mund të na shër-bej themelimi i Universitetit të serbëvetë Kosovës në pjesën veriore tëKosovër për komunat Albanik, Zveçanetj, që askush nuk e ka kundërshtuardhe penguar.

Kjo kërkesë themelore përthemelimin e Universitetit Publik nëkomunat shqiptare, do të ishte ekuiva-lente me realitetin konkret të kohës.Përderisa ipet një e drejtë për mi-noritetin serb në Kosovë, kurse ndalo-het për minoritetin shqiptar, kjo biendeshë dhe aspak reale duke u elimin-uar ekzistenca e faktorit shqiptar dhe edrejta e tij për arsimim superior. Kjobarrë mbi supe i bie së pari shtetit tëRepublikës së Kosovës dhe Shqipërisë,pastaj të gjithë faktorëve relevant qëkanë ndikim në këtë drejtim, e po ashtuedhe Universitetit të Prishtinës dheTiranës, për të sinjalizuar se janë tëgatshëm që të ofrojnë kuadro për këtëUniversitet Publik në çdo kohë.

Duke krijuar hapësirën menjë shtrirje gjithëkombëtare shqiptare,do të krijohet një realitet i arsyeshëm,për të ndjekur të gjitha procedurat qëkishin me arsytue bindshëm kërkesat earsimit të lartë për shqiptarët në këtokomuna, i cili do të dominonte në in-stitucionet e shteteve shqiptare. Kurflasim për proceduar të tilla,konkretisht për ndikimin tek faktorëtme ndikim, duhet të kemi parasyshedhe inisiatorin se sa ndikues kishteme qenë, i cilit nivel dhe çfar kuadripërfaqson, me qëllimin e përkrahjes.Kjo kërkesë si rrugë demokratike,duhet të dërgohet organeve të qeverisësë Serbisë, për t’a sinjalizuar se ështëkoha e themelimit të Universitetit Pub-lik Shqiptar. Këtë ata duhen ta kenëparasysh, sepse pretendojnë në shumëkërkesa në BE, tani sidomos për lebi-ralizimin e vizave dhe marrëveshjen.

Duke i qëndruar besnikkësaj kërkese, (që deri dje ka qenë tabutemë, apo tabu kërkesë), të jetës arsi-more për dije më të lartë shoqërore dhekombëtare, veçanërisht duke u bal-lafaquar për çdo ditë me kërkesa përthemelimin e Universitetit Publik, dotë arrihet mjaft bindshëm në një kohërelativisht të shkurtër aspirata e popul-lit shqiptar në fushën e arsimit të lartënë tri komunat, Medvegjë, Bujanocdhe Preshevë. Mbase për disa kjokërkesë dhe e drejtë e patjertër-sueshme, disi mund të duket si e fto-

htë, por kjo është e fuqishme për ngadashuria që zgjon për t’u arsimuar nëradhë të parë, dhe pastaj që përkon merealitetin dhe plotësimin e standardeveqë janë kushtë për integrimin evendeve të rajonit, në BE dhe NATO,sidomos kushti më i veçant përplotësimin dhe respektimin e të drej-tave minoritare.

Kjo kërkesë duhet përkrahursi një vijë e modernizuar në fushën earsimit, si një e drejtë që e gëzojnë mi-noritetet e shteteve të rajonit dhe botëssë qytetëruar, dhe as që ishte dashtë tëbëhet pengesë në këtë drejtim. Po qe sevije në shprehje baza buxhetore dhekuadri arsimor, këtu duhet patjetër tëpërgjigjen du qeveritë, së pari e shtetittë Republikës së Kosovës dhe pastajajo e Shqipërisë, që të mos mbetetarsye e shtetit të serbis në mungesë tëpërkufizuar të buxhetit që të pengojëthmelimine Universitetit PublikShqiptar.

Dua që t’i bëjë me dije insti-tucionet e Republikës së Kosovës dhepersonalitete me ndikim në Kosovë,për ndihmën që na dhanë pjesa Lindoree Kosovës, pikërisht të këtyre tri ko-munave Medvegjë, Bujanoc dhe Pre-shevë gjatë organizimeve në mërgatëdhe Kosovë para lufte, gjatë lufte dhepas lufte për përkrahjen e aformimit tështetit më të ri të Republikës sëKosovës. Në mërgatë vëllezërit tanë tëkëtyre komunave ishin në ballë të pro-ceseve në mërgim. Ne që jemi nëmërgim dhe që punuam bashkë mekëta vëllezër, për Pavarësinë e Repub-likës së Kosovës, due ta dinë se do t’akanë përkrahjen tonë institucionale tëQeverisë së Kosovës dhe do t’angrisim zërin për çdo të drejtë të tyre.

Këtu duhet krijuar njëshkallë e lartë bashkëpunimi me për-parësi për të drejtatë e shqiptarëve të

Kosovës Lindore, dhe mund të themise është një kërkesë legjitime dhe mjafte drejtë e cila dëshmon para Bashkë-sisë Ndërkombëtare se kush ështështeti serb dhe me çfar qeverije kanë tëbëjnë, kishte me qenë një korruptimpër qeverine ”demokratike” të ash-tuquajtur të serbisë, kurse në të njejtenkohë duhet të hapet një horizont i dijeskulturo-shqiptare me dëshirën për t’uarsimuar duke themeluar këtë Univer-sitet Publik Shqiptar për komunat nëfjalë.

Problemin të cilin cituam, nabën me dije ne dhe të gjithë të tjerët,për një gjendje zbrazëtije apo për njëboshlluk të madh në mungesë të Uni-versitetit Publik për këto komuna, e ̈ qekrijon një situatë të tillë e cila shkak-ton paknaqësi tek popullata e kësajane. Këtë zbrazëtirë është duke e pen-guar faktori politik serb, duke nxjerrkryet për të penguar për këtë problem,që ka shpërla mimorjen e vendos-

mërisë shqiptare.

Si do qoftë, kërkesa që delnga gjiu i popullit, është e gjykuar që tëtriumfojë, të cilat e shoqërojnë edheshumë dukuri të tjera përcjellësepërveç arsimit. Pikërisht edhe kjokërkesë që do të ketë një shtrirje shumëtë gjërë, i jep vlera të dëshirës për dijedhe shkencë, kësaj radhe që janë arsi-more dhe që duhen artikuluar nëmënyrë profesionale.

Ky horizont i hapur, pretrreshtimin e atyreve që duhet rreshtuardhe duhet ndihmuar vëllezërit tanë, qënuk kursyen asgjë për Pavarësinë e Re-publikes së Kosovës, as mundin asgjakun.

ZOTI I BEKOFT TË GJITHË ATA QËNDIHOJNË PËR THEMELIMIN EUNIVERISTETIT PUBLIK SHQIP-TAR NË KOSOVËN LINDORE.

UNIVERSITETI PUBLIK NË GJUHËN SHQIPE, E DREJTË THEMELoRE PËR TRI KoMUNAT,

MEDVEGJË, BUJANoC DHE PRESHEVËKy horizont i hapur, pret rreshtimin e atyreve që

duhet rreshtuar dhe duhet ndihmuar vëllezërit tanë, qënuk kursyen asgjë për Pavarësinë e Republikes së

Kosovës, as mundin as gjakun.

Apel për të ndihmuar themelimin e Universitetit Publik Shqiptar nëtri komunat: Medvegjë, Bujanoc dhe Preshevë, si nevojë imediate.

P B S Plumbing & Building

Services ltd136 Falkland Road

london N8 0NPTel: 02088092092

& 02083476451

MoB: 07833991824 &

07949596854E-mail: [email protected]

All plumbing and central heating All domestic gas workAll kind of servicing on gas plumbing All gas and plumbing appliances

installationsBathroom installation and fitting

Tilinglandlord safety check and certificates from £75,00And interior work

PAINT AND LADDERS* Builder / decorator* Plasterer* Patios* tiling* Bathrooms* Driveways* extensions* roofing* loft conversions

Call G.Marko 02088841712

0793255405407932554054

No joB too BiGor small

We caN Fix itWe caN Fix it

certifikatë gazi certifikatë elektriku

Nic eNGDesign & planning

London May 2009 22

Nga Kastriot DERViSHi

Demonstrata e 14 janarit 1990 nëShkodër në raportet zyrtare

Njëra nga dy demonstratat e “hesh-tura” të janarit 1990

Në janarin e vitit 1990 organet ePunëve të Brendshme Shkodër vëreninse “elementi armik” i nxitur nga ngjar-jet antikomuniste në Europën lindoredhe “nga propaganda e shfrenuar e sh-pifëse e reaksionit të jashtëm” kishterritur veprimtarinë kundër regjimit ko-munist. Në këtë mënyrë shpjegohetedhe rritja e veprimtarisë antikomu-niste në vend duke e lidhur pikësëparime ngjarjet që zhvillohet jashtëShqipërisë. Jo më kot regjimi ezhvishte veten nga çdo llojpërgjegjësie dhe e quante këtë gjëvetëm të kryer nga “faktori i jashtëm”në bashkëpunim me “armikun eklasës”. Por ja që shenjat e para jepenedhe në Shqipëri kur kemi dy demon-strime antikomuniste. Më 14 janar1990 në Shkodër tek vendi ku ishtesimboli i komunizmit gjakatar Stalinidhe në Tiranë kur më 28 janar 1990 uzhvilluar “demonstrata e heshtur” ekryeqytetit e cila u ndoq nga Sigurimisi problemi i centralizuar “Pseudo-demokratët”. Të dy këtë ngjarje janë nëfakt ngjarjet e para të nisjes së çarjeskomuniste. Të dyja ngjarjet janëshoqëruara me arrestime të shumta dheme procese ndaj pjesëmarrësve oseatyre që cilësoheshin si organizatorë tëkëtyre lëvizjeve.

Kanë organizime të për-bashkëta elementin se janë kuptuar ngaSigurimi i Shtetit, një ose më shumëditë përpara. Por si janë zhvilluara këtongjarje në raportet e kohës dhe si ështëpërcjellë kjo në dokumentacionin zyr-tar të Ministrisë së Punëve të Brend-shme?

RAPoRTi MBi NgJARJET

Një raport i përmbledhur i 2 marsit1990 për sekretarin e parë të KQ tëPPSH-së Ramiz Alia, bën fjalë mbi ng-jarjen e ndodhur në Shkodër atë mesjanari të 1990-s. Sikurse flitet kjo ng-jarje ishte zbuluar një ditë më parënëpërmjet informatorëve. Më 13 janar 1990 Sigurimi merr këtëinformacion në mënyrë agjenturialenga rrjeti sekret:

“Nesër do të bëhet demon-stratë, do të dalin 200 – 300 vetë nëpjacë para bustit të Stalinit e do ta rrë-zojnë me litar, ganxha, shishe benzinee lëndë eksplozive. Njerëzit që do tëmarrin pjesë në këtë demonstratë do tënisen në tre drejtime, lagja “Serreq”,“Skënderbeg” dhe “Rus”. Organiza-torë të kësaj veprimtarie janë Ded Kas-neci dhe Flamur Elbasani. Aty do tëflasë edhe një prift”.Pas marrjes së kësaj të dhëne ishin ar-restuar Dedë Kasneci, Flamur Elbasanidhe Gjergj Livadhi.

Në datën 14 janar 1990 nësheshin para ku ishte busti i Stalinit,pati një grumbullim njerëzisht të paza-kontë, të cilët lëviznin “në grupe tëvogla e të nervozuar”, ndërsa “kishtetë tjerë që shëtisnin natyrshëm” dhe“nga ata që qëndronin ulur nëpër tro-tuare”.Sigurimi i Shkodrës për të dhënë njëefekt qetësues tek eprorët e tyre në

Tiranë nuk ka përtuar të shtojë se nëkëtë demonstratë ishin “personavagabondë, ish të dënuar, rrugaçë, pr-ishës të rendit e të qetësisë, pijanecë etë sëmurë psikikë”. Kjo sigurisht ishtenjë praktikë normale në atë kohë dhesi një dritare ku mund të përjashto-heshin disa përgjegjësi të punës sëdobët të këtyre organeve.Në fakt lëvizjet kishin më të shumta nëorën 10.00 – 12.00 dhe nga ora 15.00 –17.00, por nuk kishte pasur asnjë llojincidenti.

NDJEKJA NË RRugË oPERATiVE

Në raport në lidhje me ngjarjen thuhej:“Nga ndjekja e problemit në rrugë op-erative, nga pohimet e të arrestuarvedhe të ndaluarve, vërtetohet plotësishtse më datën 14 janar 1990, disa ele-mentë armiq qysh më parë, kishin bise-duar dhe ishin organizuar tëgrumbulloheshin para bustit të Stalinitdhe që këtej të shkonin tek sekretari iparë i Komitetit të Partisë e të kërkoninmë shumë liri për shtypin e fjalën,ndërsa grupi jashtë të vepronte vetë,duke ngritur dorën me dy gishtatregues. Të frymëzuar edhe nga propaganda ejashtme, këta elementë armiq kanëbiseduar vesh më vesh me njëri tjetrin,duke marrë përsipër që të punojnë edheme persona të tjerë të dënuar evagabondë, që t’i bindnin për të dalënë qendër të qytetit.

Në datën 11 janar 1990 kanëshkuar persona të veçantë të tre lagje

të qytetit, për të lajmëruar e prirë nëqendër sa më shumë njerëz, qoftë edhepër loto – sport. Këto ditë, meqenësenuk janë grumbulluar shumë persona,janë shpërndarë duke caktuar datën 14janar 1990 për t’u mbledhur përsëri.Në këtë periudhë, nga data 11 – 14janar, është intensifikuar veprimtariaarmiqësore e fshehtë, duke hedhur fle-tushka e parulla armiqësore në qytet enë fshat, duke hedhur e grisur veprat eshokut Enver Hoxha, si dhe hodhën di-namit para Komitetit të Partisë, i cilinuk shpërtheu pasi u kap në momentine plasjes nga polici i shërbimit.Grupe të veçanta kanë shkuar nërestorante, kanë pirë dhe kanë kënduarkëngën “O moj Shqipëri, e mjeraShqipëri, mjaft në robëri”, këngë tëcilën do ta këndonin në datën 14 janar1990.Për vetë situatën e krijuar dhe për tasqaruar më tej atë, më datë 15 janar1990 u ndaluar edhe disa persona tëtjerë, të cilët u sollën në Tiranë. Me tau punua me kujdes e urtësi dhe disaprej tyre pranuan veprimtarinëkonkrete armiqësore. Personat që uliruan u pajisën me teknikë operativedhe u dëgjuan bisedat me lidhjet e tyre,ku u mor informacion me vlerë dheshërbyen për të thelluar më tej prob-lemin”.Nga përgjimet ishte arritur të ushtrohejnjë tjetër presion mbi të arrestuarit,sidomos mbi ata që nuk kishin pranuare nuk kishin treguar gjë. Nëpër birucaregjimi kishte çuar njerëzit e tij për tëmësuar më shumë. Disa kishin sukses,disa ishin thyer, disa ishin dërguar spi-

taleve psikiatrikë.

TË BuRgoSuRiT

Në përfundim, është arritur të dënohetnjë grup personash në lidhje me këtëdemonstratë. Listomi i tyre ishte si mëposhtë:

1-Dedë Kasneci, 46 vjeç i papunë.Thuhej se kishte qenë person kryesordhe ai që do u printe demonstruesveduke rrëzuar vetë bustin e Stalinit.

2-Kolec Hublina, 34 vjeç, punëtor nëQendrën e Rritjes së Peshkut në Ndër-marrjen e Peshkimit dhe kryetar iBashkimeve Profesionale të asaj ndër-marrje. Koteci vlerësohej si intelektualdhe si njeri që zhvillonte agjitacion tëashpër në popull kundër regjimit ko-munist.

3-Rin Monajka, 27 vjeç, punëtor nëQendrën e Rritjes së Peshkut në Ndër-marrjen e Peshkimit, me arsim tëmesëm, shok shumë i ngushtë i KolecHublinës. Gjyshi i tij ishte austriakdhen kishte vdekur më 1918-n. Dajal-larët e tij Ludovik, e Kin Shestanikishin ngelur në Itali që prej vitit 1943,ndërsa kishin vdekur më 1989. Me taRini kishte mbajtur lidhje. Në hetuesirini shprehej se këtij ngjarje kishinfrymëzimin nga ngjarjet në lindjen ko-muniste si në Poloni, Hungari, RDGj, esidomos në Rumani.

4-Nikolin Thana, 27 vjeç, me arsim tëlartë, mësues i edukimit fizik në shkol-

lën 8-vjeçare “Jordan Misja”, futbollisti ekipit “Vllaznia. Cilësohej si njëriprej personave që kishin kënduar nëklub këngën “O moj shqipëri, e mjeraShqipëri”, këngë e cila ishte kënduaredhe në demonstratë.

5-Tonin Dema, 35 vjeç, me arsim tëmesëm, trajner i mundjes së të rinjvetë “Vllaznisë”, mjeshtër sporti. Akuzo-hej si nxitës i nipit të tij (Klaudio Daka,i arrestuar edhe ky) dhe një shoku tëkëtij të fundit. Thuhej se ia kishtemarrë përsipër dinamitin për hedhjennë erë të bustit të Stalinit.

6-Gjergj Livadhi, 38 vjeç, punëtor nëkomunale. Thuhej se kishte kënduarkëngë për demonstratën dhe së bashkume Toninin kishin dashur të siguronineksplozivin kundër bustit të Stalinit.

7-Flamur Elbasani, 36 vjeç, shofer meorigjinë nga Fushë-Bulqiza ePeshkopisë, do ishte ndër rrezuesit ebustit.

8-Nikolin Përgjini, 30 vjeç, punëtor nëUzinën e Telave, cilësohej si një nganjerëzit që do gjenin personin që dofliste në demonstratë. Kishte kënduaredhe këngë.

9-Klaudio Daka, 22 vjeç, kishteshkruar e shpërndarë “parulla armiqë-sore”.

VENDiMi NR. i 30 PRilliT 1990,DËNoHESHiN 10 VETË

Sinjali i parë i qëndresësantikomuniste në Shqipëri

London May 2009 23

Në fillim të proceseve demokratike,gazeta “Rilindja Demokratike” nënumrat e parë të saj, në shkurt, botontenjë shkrim të Preç Zogajt ku kujtontese pavarësisht se monumentet e Stal-init ishin hequr, në burg mbaheshinakoma ato që kishin qenë për heqjen etij. Këtë ai e ilustron me faktin sepjesëmarrësit e demonstratës për rrëz-imin e bustit të Stalinit, ishinndëshkuar nëpërmjet një procesigjyqësor dhe vazhdonin të vuanindënimet me burg. Dhe jo pa qëllimishin dënuar 10 vetë me akuzën se dorrëzonin bustin e diktatorit sovjetik nënjë kohë që nga të gjitha qytetet e fsha-trat e Shqipërisë, ishin larguar shenjate tij, buste, momente, emërtesa, etj.Pavarësisht nga kjo, Ramiz Alia në atëkohë nuk pranoi lirimin e tyre, porpëlqeu të mos bënte lirime të posaçme.

Por çfarë ishte procesi

kundër personave që do rrëzoninbustin e Stalinit në Shkodër dhe si udënuan atë. Të gjithë ata janë dënuarme vendimin nr.2 të, datë 30 prill 1990të Gjykatës së Lartë, pavarësisht seRamiz Alia kishte dhënë shenjat e“ndryshimit” demokratizues të jetës sëvendit. Ja dënimet e tyre:

1-Aldo Perrizi, i vitlindjes 1962, aku-zohej për agjitacion e propagandë sipasnenit 55/1 të Kodit Penal duke edënuar me 4 vjet burg.

2-Dedë Kasenci, i vitlindjes 1943, aku-zohej për agjitacion e propagandë dhediversion sipas nenit 55/1, 55/-11/1, 35të Kodit Penal duke e dënuar me 12vjet burg.

3-Flamur Begu, i vitlindjes 1953, aku-zohej për agjitacion e propagandë sipasnenit 55/1 të Kodit Penal duke e

dënuar me 3 vjet burg.

4-Gjergj Livadhi, i vitlindjes 1952,akuzohej për agjitacion e propagandëdhe diversion sipas nenit 55/1, 55/-11/1, 35 të Kodit Penal duke e dënuarme 8 vjet burg.

5-Klaudio Daka, i vitlindjes 1968, aku-zohej për agjitacion e propagandë sipasnenit 55/1 të Kodit Penal duke edënuar me 4 vjet burg.

6-Kolec Hublina, i vitlindjes 1953,akuzohej për agjitacion e propagandësipas nenit 55/1 të Kodit Penal duke edënuar me 5 vjet burg.

7-Nikolin Margjini, i vitlindjes 1956,akuzohej për agjitacion e propagandëdhe moskallëzim “krimi” sipas nenit55/1 dhe 112/2 të Kodit Penal duke edënuar me 3.5 vjet burg.

8-Nikolin Thana, ivitlindjes 1961,akuzohej përm o s k a l l ë z i m“krimi” sipas nenit112/1 të KoditPenal duke e dënuarme 5 muaj burg.

9-Rin Monajka, ivitlindjes 1953,akuzohej për agjita-cion e propagandëdhe moskallëzim“krimi” sipas nenit35, 55/1 dhe 112/2të Kodit Penal dukee dënuar me 7 vjetburg.

10-Tonin Dema, ivitlindjes 1955,akuzohej përm o s k a l l ë z i m

“krimi” sipas nenit 112/1 të KoditPenal duke e dënuar me 8 muaj burg.

RAPoRTi MBi NgJARJET

Një raport i Hetuesisë së Përgjithshmepër ministrin e Punëve të Brendshme,Simon Stefani, mban datën 29 janar1990. Sipas këtij raporti “tepër sekret”duket që ngjarja e 14 janarit 1990,duket se nuk ka qenë e vetmja nëShkodër. Më parë ka pasur një parala-jmërim. Më 11 janar 1990 në përvje-torin e shpalljes së republikëskomuniste, kishte pasur prirje organiz-imi nga shumë persona me synim rrëz-imin e bustit të Stalinit. Këtë datë nukkishte pasur arrestime.Mbi bazë të kallëzimeve të ardhur ngaDega e Punëve të Brendshme Shkodër,një ditë para organizimit të demon-stratës, kishte pasur disa arrestime nënakuzën e agjitacionit e propagandës. Sipasojë ishin marrë të pandehur DedKasneci, Flamur Begu, Rudolf Mar-tini, Viktor Martini dhe Gjergj Livadhi.Më 14 janar 1990, njerëzit kishin qën-druar në heshtje kur kishte ardhur mak-ina e policisë. Demonstrata kishtembarur në orën 12.00.

Të çudit fakti se me këtëçështje nuk ishte marrë Hetuesia eShkodrës, pro ajo e përgjithshme.Pikërisht më 16 janar 1990, bëhet edhearrestimet e tjera dhe nën akuzën eagjitacionit e propagandës u arrestuane dërguan në Tiranë Zef Hardhia,Simon Jubani, Zef Kasneci (së bashkume djemtë e tij Anton, Viktor, Franko),Lec Pjetri, Rin Monajka, Kol Margjini,Paulin Palushi, Rifat Nikaj, PjetërDedaj, Zef Koçeku, Ded Mirashi,Hysni Zeka, Dush Margjeka, Muhar-rem Hoxha, Fadil Popoviç, MatidhPrenushi, Leonard Kalaj dhe KastriotHaxhi. Sipas këtij raporti thuhej se ngahetimi asnjëri prej tyre nuk ishte “in-spirues i demonstratës”. Dy ditë më

vonë ishte bërë lirimi i tyre dhedërgimi drejt Shkodrës me automjetetë Hetuesisë. Duke bërë kategorizimine parë, dilte se 8 prej të ndaluarvekishin dijeni për ngjarjen. Dy priftërin-jtë e arrestuar kishin deklaruar haptaziedhe në proces se ishin kundërshtarë tëkomunizmit e prej tyre mos prisnin gjëtjetër.

Megjithëse i liruan, më 24janar 1990 u arrestua në Shkodër RinMonajka si “një prej organizatorëve tëngjarjes”. Ishin kryer edhe arrestimetqë i kemi bërë të njohura.

DiNAMiKA E NgJARJES

Duke vazhduar dinamikën e hetimit tëkësaj ngjarje. Në raport tjetër i 31 ja-narit i anës së Sigurimit të Degës sëPunëve të Brendshme Shkodër, dilte semë 13 janar 1990, Gjergj Livadhi eNikolin Thana, kanë shkuar tek NadirIsufi në lagjen “Xhabiaj” duke ipropozuar mbledhjen e rinisë së kësajlagjeje.

Po atë ditë, Dedë Kasneci,Rin Manajka dhe Nikolin Margjini ikishin propozuar Kolec Hublinës që si“përfaqësues i punëtorëve” t’u printedemonstruesve.Në bashkëpunim me të sipërmit,Nikolin Margjinin me punë në Uzinëne Telave, është aktivizuar për organiz-imin demonstratës.

Më 13 janar Rin Monajka kashkuar tek Bebi Dingë me punë në Uz-inën “Drini” duke i kërkuar të takohetme ndonjë prift me qëllim që ky tëprinte demonstratën që do bëhej. Ky kashkuar dhe i ka gjetur një person meemrin Ndrek i cili do bisedonte mepriftin me emrin Simon. Me këtë ishtebiseduar, por ky kishte thënë: “Me fe nuk lejohet për t’i pritë popul-lit në të tilla”....

London May 2009 24

NgA iSMAil KADARE

Mund të thuhet pa asnjë drojese ky libër i Uk Lushit përbatalionin “Atlantik”, është

një ndër më të veçantit në historinë eshkrimit e të botimit shqiptar. Është itillë, sepse e veçantë dhe e pakraha-sueshme me asnjë tjetër është saga ekëtij batalioni në krejt historinëshqiptare. Në një vështrim të parë kyvlerësim mund të duket i tepruar. His-toria e botës është e mbushur plot meemra njësish ushtarake, të famshme etë pafamshme, ngadhënjyese e tëmundura. Regjimente, brigada, di-vizione, legjione, armata, trupa sulmi,regjimente të blinduar, brigada inter-nacionale, tabore të vdekjes e kështume radhë.

E po aq i mbushur me toështë gadishulli ynë ballkanik, e jo mëpak se gadishulli, hapësira shqiptare nëBallkan. Ndër gjithë këto njësi, meemra zakonisht tingëllues e krenarë,batalioni ...(pavarësisht se fjala ngjantepër e përdorur dhe e rëndomtë) për-bën një farë thelbi, siç e tregon vetërrënja e emërtimit të tij nga latinishtjae vonshme. Për të respektuar atë thelb,në shqip batalionin mund ta quanim“luftues” ngaqë ndjesia e parë që rreza-ton fjala, është pikërisht fjala “luftë”.Në morinë e pafundme të ndeshjeveushtarake, sado të shumta të kenë qenëato, historia e batalionit “Atlantiku” dotë jetë përherë e dallueshme.

Do të jetë përherë kështu,sepse ky batalion u krijua, pra lindi dhenjëmendësoi arsyen e të qenit të tij,luftën për çlirimin e Kosovës më 1999,për t’u shpërndarë pastaj menjëherëkur misioni “u kry”.Batalioni u tret, njerëzit u shpërndanë,shkuan andej nga ku kishin ardhur,drejt shtëpisë, familjes, lumturisë osevetmisë së tyre, në të katër anët e glo-bit, kryesisht në SHBA. Por historia ebatalionit “Atlantiku”, ajo e madhja, edyta, ajo që s’njeh shpërndarje dhetretje, historia shpirtërore e tij, ka nisurpikërisht pas misionit të kryer të tij.Ajo bën pjesë tashmë në mozaikunemblematik të kombit shqiptar.Ndjenja e solidaritetit njerëzor është enjohur në botë. Ajo e përgjigjes kurtjetri të thërret ngaqë ndodhet nërrezik, gjithashtu. E aq më tepër kurndihmën ta kërkon kombi yt, të cilit poi merret fryma.

Rendja drejt atdheut qëkërkon ndihmë ka qenë një ëndërrim ivjetër shqiptar. Ky ëndërrim bën pjesënë bazat e kulturës dhe moralitetit eu-ropian e botëror.Shumica e njerëzve janë të pajisur mekëtë ndjesi të fisme, por shansi për tapërjetuar në mënyrë të rrokshme atë,qëllon tepër rrallë. Ndër këngët e kri-juara gjatë kohës së Rilindjesshqiptare, në prag të shkëputjes ngaperandoria osmane, refreni i njërëskëngë, “Eja, mblidhuni këtu, këtu!” kaqenë, ndoshta, më tronditësi. Shumëherë shqiptarët kanë dashur të mblid-hen, të rendin atje ku duhet rendur, përmotive të mëdha, e jo veç për shkaqevetjake, por, siç u tha mê lart, dëshiraka mbetur dëshirë.

Në fillim të shekullit tëshkuar, kur Shqipëria shpalli pavarës-inë, rrethanat, e kryesisht fillimet eluftës botërore, nuk e bënë të mund-shme rendjen për të penguar copëtimine vendit. Më 1939, në prag të pushtimititalian, ishin rrethana të ngjashme. Më1944, kushtet ishin krejtësisht më të

ndërlikuara, e po ashtu më pas, gjatëkohës së dy diktaturave komuniste, nëShqipëri e në Kosovë. Fati e kishte ru-ajtur provën e ëndërruar për vitin efundit të shekullit XX.

Historia e mbledhjes sëshqiptarëve të Amerikës, në pranverëtë vitit 1999, në batalionin “At-lantiku”, për t’i ardhur në ndihmëKosovës, përbën lëndën mallëngjyesetë këtij libri. Uk Lushi ka dhënëtablonë e plotë të ngjarjes: trazimin eshqiptarëve për atë çka ndodhte“atje”, në Kosovën e largët, që s’ishteaspak e largët, padurimin për t’umbledhur, shqetësimin e natyrshëm të

familjeve dhe të dashurve, vështirësitëe organizimit, të gjetjes së avionëvepër t’u nisur, mbërritjen në aeroportine Tiranës, ku një pjesë s’kishin qenëkurrë, stërvitja ushtarake në breg tëAdriatikut, pastaj në zonat malore,kryer prej oficerëve shqiptarë, holan-dezë, gjermanë, izraelitë, francezë enorvegjezë, së fundi, nisja në luftë.Ishte më shumë se prekëse të përfyty-roje këta djem e vajza të reja, që brak-tisën jetën paqësore, që lininmetropolet amerikane, për të luftuar

për idenë më fisnike të njerëzimit, atëtë lirisë.

Ishte tronditëse hyrja e tyrenë Kosovë, ndeshjet e para me ushtrinëserbe, vështirësitë, plagosjet e para,gjer te vrasja barbare prej serbëve e trevëllezërve Ylli, Agron, dhe MehmetBytyçi, që përshkruhet hollësisht nëpjesën e shtatë të librit.

Gjithçka në këtë libër ështëpërshkruar prej autorit pjesëmarrës nëluftë, me realizëm e jo me ngjyrë rozë.Nuk mungojnë ngjyrat e mërzisë kurpunët shkonin jo siç ishin parashikuar.

Me vërtetësi janë dhënë çastet evështira, sidomos pamjet dëshpëruesetë Kosovës së martirizuar prej serbëve,si hakmarrje për bombardimin eNATO-s, së fundi, trishtimi i çmobi-lizimit dhe i kthimit në atdheunamerikan, kthim jo fort i lehtë për disa.Por po aq realist është dhënë motivi imadh i idealit, kurajon që iu jepteqielli, një zonë armiqësore zakonishtnë një luftë, por që, në rastin e Kosovësishte e afërt për shqiptarët, ngaqë në tësundonin avionët e NATO-s.

Tingëllojnë më shumë se

prekëse fjalët e kryekomandantit tëNATO-s, gjeneralit Clark, thënë autorittë librit, se në zonat ku luftonte batal-ioni “Atlantik” dërgonte gjithmonë pi-lotët më të mirë, ngaqë atyshqiptaro-amerikanët luftonin bashkër-isht.

Sot pas gati dhjetë vitesh pasçlirimit të Kosovës, libri për batalionin“Atlantiku” është po aq i nevojshëm, endoshta më tepër, se në kohën kur ushkrua. Ai iu bën sfidë gjithfarë teoriverimohuese, që rreken t’i shpallin si tëtejkaluara idetë e mëdha të lirisë, të tëdrejtave njerëzore, të solidaritetit e tëluajalitetit natyror të njeriut ndaj kom-bit e atdheut të vet.

Ky libër ku përshkruhet se sikurajo shqiptare, europiane eamerikane funksionojnë natyrshëm nënjë aksion të përbashkët, është një ngadëshmitë e identitetit shqiptar. Kyidentitet nuk është gjysmak, siç këm-bëngulin disa, pra pjellë e një sundimitë gjatë, me fjalë të tjera, identitet irobërisë. Asnjë popull që e do lirinënuk mund të lejojë gjymtimin e iden-titetit të vet si pasojë e një sundimi.Tharmi i lirisë është një thelb ipandryshueshëm për të gjithë popujt.Tretja, asgjësimi i këtij tharmi parala-jmëron rënien e kombit.

Libri për batalionin“Atlantiku”Shkrimi i shkrimtarit IsmailKadare është marrë ngaparathënia e librit “Shqiptaro-Amerikanët e UÇK-së (kronikëe batalionit ”Atlantiku”) meautor Uk Lushin. Libri ështëbotuar nga shtëpia botuese“ORA”, me rastin e dhjetëvje-torit të çlirimit të Kosovës dheështë promovuar dje në prani tëautorit dhe të shumë protago-nistëve të kësaj historie mad-hështore shqiptaro-amerikane.Libri është i shoqëruar meparathënie nga shkrimtari Is-mail Kadare dhe ambasadoriamerikan William Walker.

Lufta e UÇK, dëshmi e identitetit shqiptar

Ky libër ku përshkruhet se si kurajo shqiptare, europiane e amerikane funksionojnë natyrshëm

në një aksion të përbashkët, është një nga dëshmitë e identitetit shqiptar.

Ky identitet nuk është gjysmak, siç këmbëngulindisa, pra pjellë e një sundimi të gjatë, me fjalë të

tjera, identitet i robërisë. asnjë popull që e do lirinë nuk mund të lejojë gjymtimin e identitetit të

vet si pasojë e një sundimi. tharmi i lirisë është një thelb i pandryshueshëm

për të gjithë popujt. tretja, asgjësimi i këtij tharmiparalajmëron rënien e kombit.

London May 2009 25

Pas lajmërimit dhe publikimit të disazbulimeve-surpriza, në librin origjinaltë Marin Barletit, “Historia de Vita etGestis Scanderbegi Epirotarum Prin-cipis”, botim i Romës, fillim i shekXVI, në gazetën “Shqip”, 13 prill 2009(bot. disi i krasitur. Sa çudi Shqip-i dheTop-Channel...?!) dhe botimit të plotënë gazetën “Sot”, 19-20 prill,bashkëautorët Agron Luka dhe AmirBallaj, janë në procesin e studimit, kra-hasimit etj, pa e shkëputur këtë studimedhe nga kërkimet në serialet e tjera tëbotimeve që rrokin këtë temë historike. Po e ripërsërisim, për të eleminuar tëgjitha keqkuptimet, në lidhje me shen-jat e ujit dhe të filigranit që i përmbankarta/letra e shtypshkronjës mesjetare,ne jemi në proces studimi dhe kemisiguruar edhe katalogë të botuar përkrahasimet e nevojshme. Magister Bal-laj, ka në përpunim një studim tëveçantë, mbasi ky është edhe spe-cialiteti i tij. Na rezulton se një pjesë emirë e shenjave janë të standardeve tënjohura mesjetare, si p.sh spiranca,heraldika me kurorë etj, por me saduket ka edhe një pjesë të panjohur,ose ndoshta edhe një pjesë që mund tëkonsiderohet edhe si një porosi extra ejashtë serisë.

Një vend e trajtim më vetedo të zërë publikimi i këtyre shenjavetë fshehura, të cilat garantonin auten-ticitetin e monopolin e shtëpisëbotuese, por që sipas ndonjë literatureqëllonte që përdoreshin në ndonjë rastedhe për mesazhe të fshehta.Bashkëautorët janë duke realizuar njëbotim pjesë-pjesë të disa studimeve tëreja, duke bashkëlidhur edhe disastudime e diskutime të publikuara mëpërpara nga studiuesi A. Luka. Kështudo të arrihet gradualisht deri në kom-pletimin e një libri të sintetizuar.

Bashkautorët, janë të hapurdhe mirëpresin diskutime, kritika ekontribute nga autorë të ndryshëm.

NË gJuRMËT E RiBoTiMEVE BARlETiANE ...

Siç dihet, pas botimit të Romës (“His-toria de Vita et Gestis ScanderbegiEpirotarum Peincipis), të fillimit tëshek XVI, botim të cilit nuk i njihetmirë jehona dhe përhapja në Itali (?!),kjo vepër e Barletit njohu një ek-splozion dhe një bum ribotimesh nëGjermaninë e Reformacionit. Përk-thyesi dhe komentatori i parë, S. Prifti,në HS, bot. shqip 1964 e 1967, f 12, kadhënë vitet e botimeve gjermane,bazuar te bibliografitë bazë të Petroviçdhe Pall, por ndërkaq nuk kishte dhënëasnjë lloj informacioni për njohjen dhepërdorimin e këtij edicioni të botimittë Frankfurtit të vitit 1578. Një kalimsipërfaqësor i ka bërë edhe prof. Dh. S.Shuteriqi. Në këtë artikull-relacion,studiuesi Agron Luka ka vendosur tëpublikojë një pjesë të re të zbulimevetë tija. Bëhet fjalë për botimin, sipaskopertinës origjinale: LONICERVUS,“CHRONICORVM TURCICORVM”,FRANCOFORTI, 1578, Vol. I-II dheM. BARLETIUS, “CHRONICORVMTURCICORVM” – SCANDERBEGI,FRANCOFORTI, III. (fig 5.) Në re-alitet ky botim përfshin dy autorë tëndryshëm, në një vepër të titulluar“CHRONICORVM TURCICORVM”.Pra, dy veprat e njohura të M. Barletit,“Historia de Vita et Gestis ScanderbegiEpirotarum Principis” dhe “De Obsid-ione Scodrensi”, u përfshinë në këtëbotim.

Në këtë ribotim të vitit 1578,

në Frankfurt mbi Majn,rezulton edhe titulli “ DESCODRENSI OBSID-IONE, ET EXPVGNA-TIONE”. Formati i letrësështë 22x34 cm. Për mo-mentin ne nuk dimë nësemundet të jetë përfshirëedhe diçka nga një vepërtjetër që i atribuohetpjesërisht Barletit.(“Compendium vitarumsummorum pontificum...et imperatorumque Ro-manorum”, Roma,1555).

Një nga ar-syet, që këto dy autorë tëndryshëm ishinbashkëngjitur, sipasmendimit të shprehurherët nga Agron Luka,ndoshta lidhej me faktinse M. Barleti qysh në veprën e parë“Rrethimi i Shkodrës” e më pas edhetë “Historia e Skënderbeut”, ishtemarrë me çështje të turkologjisë, pre-jardhjes, me përshkrimin e fesë islame,“sektit turk”, dallimit të teukrëve tro-janë të lashtë, nga turqit selxhukë mon-goloidë mesjetarë etj.

Po kështu e kishte shprehurmendimin se, M. Barleti duket se kaqenë marrë edhe me diplomaci e meshërbime sekrete për llogari të Repub-likës së Venedikut. Biblioteka e Shtetit,M. Barleti në Shkodër ka një ekzem-plar origjinal të lidhur të dy volumevetë botimit të 1578, të Frakfurtit mbiMajn. Ky libër është i dëmtuar në ka-pakët e kopertinës dhe në mjaft fletë.Siç shihet nga shënimet e ndryshme,ky libër, qysh nga fund shek XIX-fil-lim shek XX, ka kaluar së paku nëpërkatër duar të ndryshme pronarësh, lex-uesish edhe studiuesish, ku ndër ta,sipas një letre të shkruar me bojë kafe,figuron se ka qenë edhe i famshmi AtShtjefën Gjeçovi.

Me mirësinë dhe gatish-mërinë e drejtorit të bibliotekës Gjo-valin Çuni, ne u njohëm vetëmpjesërisht me këtë botim, mbasi qël-limi kryesor i hulumtimit tonë shken-cor nuk ishin shtegtimet e kësaj kopjetë librit, dorë më dorë, e as shënimet epronësisë etj. Qëllimi kryesor ikërkimit të kësaj kopje, kishte lidhjeme një verifikim, mbasi studiuesi A.Luka ka pasur një porosi trashëgim nga

babai i tij, se një kopje e tillë nga bo-timi gjerman në Frankfurt 1578, qëgjendej në Shkodër, ka qenë gjetur ngaprof. Injac Zamputi.

Ai e kishte konsultuar edheme prof. Dh. S. Shuteriqin dhe të dy iakishin dorëzuar për t’a konsultuarregjisorit sovjetik të filmit Skënderbeu,S. Jutkjeviç. Ky regjisor, pretendontese te një grafikë, kishte gjetur një fla-mur me një shqiponjë të zezëdykrenare, të cilën e kishte ngjyrosurme laps të kuq. Jutkjeviç, kishteparaqitur aso kohe edhe një llojhipoteze, mbi prejardhjen ePërkrenares nga Turqia (?) dhe prandajia vendosi në kokë Skënderbeut, qyshnga kronologjia e vitit 1444,megjithëse prof. A. Buda dhe Gj. Lukae kishin kundërshtuar ... A. Luka, iatregoi drejtorit Çuni, paradhënie këtëpunën e grafikës së flamurit të ngjyro-sur me laps të kuq, me shqiponjëndykrenore, të Kastriotëve. Ishte me tëvërtetë një surprizë e jashtëzakonshme,kur ky fakt u konstatua realisht dhe qëtregonte edhe se botimi ishte kthyerkorrektësi, nga prof. Zamputi, atje kuishte marrë.

Për të gjitha referimet dhetrajtimet tona të tjera, ne do të për-dorim dy librat origjinalë dhe nëgjendje mjaft të mirë, në kapakët dhenë letrën e origjinalit, që gjenden nëBibliotekën e Universitetit Luigj Gu-rakuqi në Shkodër. Këto janëtrashëguar nga fondi i Bibliotekës sëInstitutit të Lartë Pedagogjik.

Cilat janë surprizat e zbu-limet e reja që rezultojnë nëkëtë botim të Frankfurtit?

Për të qenë relativë, duke pasurparasysh edhe metodën e brendshmekonspirative të studimit dhe pub-likimit, nga ish autoritetet dhe institu-cionet e shkencës së kohës sësocializmit enverist si, “ruajtje e presëdhe e zonës së gjahut”, konsumiminme “përtypje e ripërtypje”, ruajtjen dhedepozitimin me kronologji retrospek-tive në arkiva etj, etj, ne të dybashkëautorët e këtij shkrimi, nënvizo-jmë: 1. Botim i Frankfurtit, i vitit 1578,ka një sasi shumë të madhe pikturashgrafike dhe minigrafikësh, nga të cilatna rezulton se, vetëm një pjesë e vogëljanë përdorur në botimin e vitit 1537dhe diçka fare minimale edhe në bo-timin e Romës. Nuk ka dyshim se kjolëndë është njohur nga disa studiuesdhe elementë të veçantë, por fakti ështëse për publikun e gjerë shqiptar, shkol-lat tona etj, ka pasur fare pak publikim,fare pak analiza dhe me sa duket njëpjesë e mirë ndoshta janë të panjohuraedhe sot.

Ekziston edhe ndonjëmundësi që ndonjë ose disa grafika tëspikatura, të jenë të hallakatura nëpërmorinë e pa fund të shtypit shqiptar tëshek XX. (?!). Duhet të tërheqim vë-mendjen, se, këto tablo grafikë, janë nënjë numër të konsiderueshëm dhe janëjashtëzakonisht interesante, si nga na

artistike ashtu edhe në zbërthimet mul-tidispilinore, që përfshijnë historinë,mitotologjinë, heraldikat, studimet ar-mëve të zjarrit etj. Ne do paraqesim nëkëtë publikim vetëm një minimum tëpërzgjedhur të grafikëve të mëdha.Kemi mendimin se, gjithsesi, sjellimdisa zbulime e trajtime për herë të parë.Në një prezantim televiziv, do tëparaqesim një sasi më të madhe,shoqëruar edhe me nga një komentimtë shpejtë.

Një publikim e komentimmë i gjerë do bëhet në librin që ne be-sojmë se do t’a publikojmë pak mëvonë. Duhet sqaruar më në fund, kjoçështje kaq madhore: kush ishteburimi kryesor i këtyre grafikeve?!Këto grafika kaq madhështore, ishinideuar, ishin pikturuar në vendin tonë,nga mjeshtër vendas e të huaj, ishin fi-nancuar nga vetë oborri e kancelaria eGj. Kastriotit? Kishin punuar aty edhegrafistë të specializuar të shërbimitushtarak të Gj. K. Skënderbeut? Njëpjesë, tjetër ishte financuar e stimuluarnga pasardhësit Kastriotë edashamirësit albanë-shqiptar?

Logjika detyrimisht të çonpër të ngritur këto çështje-pyetje mekëto përparësi. 2-Për sa i përket tëquajturave si “shenja të ujit dhe të fil-igranit”, në letrën/kartën e shtyp-shkrimit, përfshirë edhe analizimin ekrahasimin e pjesës së literaturës bar-letiane e skënderbegiane që ne për-dorim, magister Ballaj, do paraqesë njëstudim të detajuar, ku do të raportohetedhe një inventarizim i plotë dhe përformat e ndryshme të përdorura. Këtune sjellim vetëm një mini prezantimfotografik dixhital, për të shuarkureshtjen e lexuesve. Një fotografimsa më perfekt kërkon një teknikë më tësofistikuar, për të cilën ndoshta do tëkemi një ndihmesë nga specialistë ngaAustria.

Megjithëse kemi konstatuarndryshime teksti në krahasim mebotim-përkthimet barletiane të më-parshme, hë për hë, ne nuk do tëngutemi për ndonjë publikim dhe kra-hasim, mbasi kjo çështje duhet zgjid-hur në bashkërendim me ekspertëpërkthyes të latinishtes. Mbetemi meshpresë se media e shkruar dhe tele-vizioni shqiptar do t’i bëjë jehonën eduhur, çështjeve që kemi ngritur dhekontributit të ri që sjellim, në një emi-sion të posaçëm.

GG JJ EE RR GG JJ KK AA SS TT RR II oo TT SS KK ËË NN DD EE RR BB EE UU

"Zbulime të reja për heroin kombëtar "

Botimi gjerman “Chronicorvm Turcicorvm”, Francoforti 1578 nxjerr në dritë fakte të panjohuramë parë. Zbulohet, në një grafikë, flamuri i kuq me shqiponjën dy krenare që u ngrit në nëntor

1443 në Krujë nga Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Kjo pamje e mrekullueshme nuk ka figuruar nëtë gjitha paraqitjet e teksteve të “Historia e Shqipërisë”! Gjithashtu edhe në disa grafika të tjerana del shqiponja e zezë dykrenore dhe shumë surpriza të tjera befasuese... Vetëm në pjesën, që i

përket Barletit rezultojnë rreth 140 grafika të përmasave të mëdha, pa folur për minigrafikat.

London May 2009 26

NgA AlBiN KuRTi

Ashtu sikurse që PCN-së dheEULEX-it i nevojitet Qeveriae Kosovës për ta maskuar

gjithëfuqinë e tyre, edhe Qeverisë sëKosovës i nevojitet PCN-ja dheEULEX-i për ta maskuar pafuqinë esaj. Ato janë nevojë e madhe e njëra-tjetrës.

Fuqitë ekzekutive të Për-faqësuesit Civil Ndërkombëtar, PieterFeith, dhe të EULEX-it, me në kryeYves de Kermabonin, janë qeverisjeme Qeverinë. Pushteti suprem i PieterFeithit konsiston në masat korrigjuesetë cilat, sipas nenit 2.1.c. të kapitullitIX të Planit të Ahtisaarit, “... përfshi-jnë, por nuk kufizohen vetëm në an-ulimin e ligjeve apo të vendimeve qëmiratohen nga autoritetet e Kosovës”.Një paragraf më poshtë thuhet edhe qëPCN-ja, sipas nevojës, do ta ketë au-torizimin ta sanksionojë apo largojënga detyra çdo zyrtar publik apo tëndërmarrë masa të tjera.

As në anën tjetër nuk ështëndryshe. Neni 3.b) i Veprimit të Për-bashkët të Këshillit të BE-së, thotë qëpër mbajtjen dhe promovimin esundimit të ligjit, rendit publik dhe sig-urisë, EULEX-i do të mundet edhe “...t’i kthejë mbrapsht ose anulojëvendimet operacionale të marrura ngaautoritetet kompetente të Kosovës”.Ndërkaq, në pikën (h) të të njëjtit nenthuhet që EULEX-i, për po atë qëllim,ka të drejtë të marrë mbi vetepërgjegjësi të tjera, pavarësisht apo nëpërkrahje të autoriteteve kompetente tëKosovës.

Pra, nuk bëhet fjalë vetëm qëPCN-ja dhe EULEX-i janë qeveri mbiqeverinë, se janë instanca mbiqever-itare në Kosovë. Ato jo vetëm që kanëfuqi ekzekutive mbi institucionet eKosovës dhe jo vetëm që nuk ka insti-tucion të Kosovës të cilat ato i japinllogari. Fundja, edhe qeveria mbi qev-erinë është sërish qeveri. Mirëpo, joedhe në këtë rastin tonë. Sepse,megjithatë, secila qeveri në botë i kakompetencat e kufizuara.

Dokumentet në të cilat bazo-hen PCN-ja dhe EULEX-i u japinatyre fuqi të pakufizuara ekzekutive.Shprehjet: “sipas nevojës”, “përfshijnëpor nuk kufizohen në”, “përgjegjësi tëtjera” apo “masa të tjera” (që nukspecifikohen), dëshmojnë se fuqitëekzekutive ndërkombëtare në Kosovë ikufizon vetëm imagjinata e vetë PieterFeithit dhe ajo e Yves de Kermabonit.Kësisoj, ata më shumë i përngjajnëmbretërve të shekullit para atij që elamë pas.

Kur kësaj i shtohet fakti qëkëto fuqi ekzekutive janë të paku-fishme edhe në kohë përveçse në hap-sirën e veprimit brenda Kosovës,atëherë bëhet e qartë se si jetërat tonadhe e ardhmja jonë me ligj (po pra –me ligj) është në duart e këtyre dynjerëzve – plotësisht në mëshirën etyre, plotësisht e varur nga arbitraritetii tyre. Sigurisht që ka edhe faktorë të

tjerë formalë e joformalë që ndikojnënë jetën tonë. Të jashtëm e të brend-shëm. Mirëpo, këta të dy, janë brendadhe mbi institucionet e Republikës qëtrumbetohet se shënojnë një epokë tëre të vendit tonë.

Përderisa Kosova do të ketëqeverisje (të huaj) mbi Qeverinë (ven-dore), nuk do të kemi qeveritarë të lartëtë cilët nuk do të jenë të dëgjueshëm eservilë. Ata e dinë që, më parë se ngavotat e qytetarëve të Kosovës, varennga goditjet e fuqisë ekzekutive të kë-tyre krerëve ndërkombëtarë nëKosovë. Prandaj flasin dhe sillen urtë ebutë që të mos i zemërojnë padronët etyre. Imagjinatën e Pieter Feithit dheYves de Kermabonit nuk e dinë aspolitikanët kosovarë. Dhe, ata nisin tëimagjinojnë negativisht: çfarë duhet

bërë e si duhet vepruar që të mosrrezikohen pavarësisht imagjinatës sëkëtyre dy shefave?

Rezultati dihet: qëndrimefort të qullta, gjithsesi shumë përfundipragut reagues të Feithit dhe Ker-mabonit. Servilizmi i politikanëvekryesorë natyrisht se nuk është vetëmndaj këtyre dyve, por këta dy (e sido-mos Pieter Feithi) janë nyje nominaletë rrjetit që kërkon subordinim. Njëfilan ambasadori që do t’ishte i pakë-naqur me Hashim Thaçin, pakënaqës-inë e tij do t’ia përcillte, përveç shtetittë tij, patjetër edhe Pieter Feithit.Askush më mirë se Hashim Thaçi nuke di këtë gjë. Madje, as vetë Pieter Fei-thi.

Nuk është e rastësishme qëEULEX-i ka uzurpuar pikërisht kon-

trollin në sferën e sundimit të ligjit.Policia dhe prokuroria në Kosovën epasluftës nuk kanë qenë të lidhura aqme gjyqësinë por me politikën. Gjatëkësaj dekade, regjimi ndërkombëtarkrijoi dosje të cilat, më parë se sa përt’u ngritur aktakuzat, u përdoren përt’u shantazhuar politikanët.

Në këtë mënyrë, ata fituanpolitikanë shumë të dëgjueshëm dhe imaskuan në masë të madhe fuqitë etyre ekzekutive duke mos pasur nevojët’i përdorin. I udhëhequr nga para-digma e stabilitetit afatshkurtër, asEULEX-i nuk po vepron ndryshe prejUNMIK-ut. I ka marrur mijëra dosjepor s’i prek dot zyrtarët e strukturaveparalele të Serbisë, as të dyshuarit përvrasjet, dhunimet e deportimet e kry-era nga forcat e Serbisë.

Ndërkaq, sa i përket korrup-sionit, një zyrtar i BE-së, mbasepër shkak se ishte neveritur medeklaratat dyfytyrëshe të Ker-mabonit për mediat në Beograddhe Prishtinë, më tregoi qëEULEX-i qenka duke e shikuarmundësinë që ta arrestojë një zyr-tar të rangut të mesëm të institu-cioneve të Kosovës.

E qartë: peshqit e mëdhenjnuk i cenojnë sepse u duhen përstabilitet kurse nëse e arrestojnëndonjë peshk krejtësisht të vogëlatëherë s’do të dukej para pub-likut se kanë bërë ndonjë gjë.Prandaj: peshk i mesëm! E, përatë se si peshqit e mëdhenj s’ça-jnë kokën për ata të mesëm, s’be-soj të ketë kush nevojë të bindet –Kosova do të mbetet stabile, gjith-sesi.

PCN-ja dhe EULEX-i e rua-jnë stabilitetin e Kosovës pikër-isht nëpërmjet peshqve tëmëdhenj që janë shumë të korrup-tuar por edhe shumë tëdëgjueshëm për shkak të dosjevetë trasha që i kanë për ta. Edhevetë PCN-ja dhe EULEX-i nukduan t’i humbin këta njerëz. Dos-jet për ta janë aty për të mos uhapur. Peshqit e mëdhenj, duke imbajtur të disiplinuar partitë dhemediat e tyre, u ndihmojnë PCN-së dhe EULEX-it që ta mbajnë nëKosovë ‘një ambient të qetë dhetë sigurt’, që të dërgojnë raportepozitive në Bruksel për Kosovënnë të cilën ‘shumë është bërë poredhe shumë ka mbetur për t’ubërë’. Arrestimi i peshqve të mëd-henj do të bënte që PCN-ja dheEULEX-i jo vetëm t’i humbin caadutë të rëndësishëm në ‘menax-himin e krizës’ dhe ruajtjen e sta-bilitetit, por kjo edhe do tëshkaktonte demaskimin e PieterFeithit dhe Yv de Kermabonit sifytyra të autokracisë që janë, meç’rast fuqitë e tyre ekzekutive dot’i ekspozoheshin publikut. Pran-daj edhe s’e bëjnë këtë dhe as që ekanë ndërmend ta bëjnë.

Në anën tjetër, edhe Qev-erisë së Kosovës dhe peshqve tëtjerë të mëdhenj që mund të ndod-hen jashtë saj, iu nevojiten PCN-

ja dhe EULEX-i. Ata e duan sundiminndërkombëtar dhe i përulen atij sepsepërndryshe s’do të mund t’ia dilnin nëkrye me pakënaqësitë sociale,ekonomike dhe politike të qytetarëve.Pa PCN-në dhe EULEX-in, Qeveria eKosovës dhe njerëzit e tjerë të fortë nëpolitikë, do të zhvisheshin në pafuqinëe tyre para syve të popullit, i cili përpasojë s’do t’i duronte më. Sundimindërkombëtar në Kosovë, realisht, inevojitet Qeverisë e jo popullit.

Ashtu sikurse që PCN-sëdhe EULEX-it i nevojitet Qeveria eKosovës për ta maskuar gjithëfuqinë etyre, edhe Qeverisë së Kosovës i nevo-jitet PCN-ja dhe EULEX-i për tamaskuar pafuqinë e saj. Ato janënevojë e madhe e njëra-tjetrës.

Maskimi i ndërsjelltë

Fuqitë ekzekutive të Përfaqësuesit Civil Ndërkombëtar, PieterFeith, dhe të EULEX-it, me në krye Yves de Kermabonin, janë

qeverisje me Qeverinë. Pushteti suprem i Pieter Feithit konsistonnë masat korrigjuese të cilat, sipas nenit 2.1.c. të kapitullit IX tëPlanit të Ahtisaarit, “... përfshijnë, por nuk kufizohen vetëm në

anulimin e ligjeve apo të vendimeve që miratohen nga autoritetete Kosovës”. Një paragraf më poshtë thuhet edhe që PCN-ja, sipas

nevojës, do ta ketë autorizimin ta sanksionojë apo largojë nga detyra çdo zyrtar publik apo të ndërmarrë masa të tjera.

London May 2009 27

NgA QEMAl SAKAJEVA

Po të shtrydhësh retorikën e Ser-bisë kundër pavarësisë sëKosovës, ajo që mbetet është

fjala “Kurrë!”. Po të shqyrtosh mjetet epërdorura prej saj, ato janë vjetërsiranxjerrë nga rrënimi: politikë dhe diplo-maci megallomane allajugosllave. Ajovijon të shpërfaqet kryengjeshur nëlojën hutuese botërore, në qendër së tëcilës është një popull i vogël. E paraerdhi lufta - Serbia humbi. I dyti pasoipengimi i pavarësisë - Serbia prapëhumbi. I treti do të jetë gjyqi - Serbiado të humbë përsëri dhe patjetër.Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisënuk mund t’i kundërvihet luftës sëdrejtë të një populli për të mbijetuar, etë mbështesë kërkesën më të paturp-shme dhe më cinike, të paraqitur ngapolitika e terrorizmit shtetëror serb.Ndërsa është njoftuar që, deri më 17korrik, vende të ndryshme kanë kohëne mjaftueshmë për deklarimet e tyre nëHagë, lista emrore e shteteve vijonkundërthënëse, shumica pro Kosovës,pakica pro Serbisë. Por, 1000 faqe fjalëtë Beogradit drejtuar Gjykatës nuk vle-jnë sa ky fakt: Krimineli akuzon pseviktima mbijetoi dhe u bë zot i shtëpisësë vet!

Kjo politikë e dendësuar,nga më absurdet për nga përmasa dhepozicionimet, përkoi edhe me pashkëte përvitshme. Por, Presidenti BorisTadiç, nuk zbriti për fe në Manastirin eDeçanit, të Kosovës, më 17 prill 2009.Ai shkoi atje të dëgjonte edhe Haga.Porosia e tij për paqe nuk mund tëmbërrinte te shqiptarët (ata u neveritënprej atyre fjalëve), sepse e thëna eTadiç nga manastiri - Kosova ështëpjesë e Serbisë - ishte edhe për Hagën.Kaq të ndërkryer janë në këtë sipër-marrje, sa duket sikur ende nuk u dihetqëllimi i njëmendtë: T’u thonë serbëvepas humbjes së tretë - gjithçka bëmë,kaq mundëm? Ende, besojnë në mar-rëzinë e sundimit mbi shqiptarët? Ose,ndarjen? Apo, më në fund, edhe Serbiat’u bashkohet njohësve të pavarësisë?

Sidoqoftë, nuk kishte udhë-tim më padinjitoz, si ky që bëri Presi-dentit Tadiç. Dhe, kjo sakrificë,natyrisht, u krye për t’i shërbyer edheakuzës në Hagë, sepse, përndryshe, aikishte plot manastire në Beograd anëpër Serbi.

Ai nuk shkoi në territorin e një vendinë luftë, por në Kosovën e pavarur epaqësore, njohur botërisht. Tadiç ud-hëtoi i blinduar për shkak të qëllimit,për t’i thënë edhe Hagës, ja si shkohetnë Kosovën serbe, pas shkeljes të lig-jeve ndërkombëtare.

Ai kërkoi të zbriste nëKosovë për fe, por dredhoi e bëri poli-tikë duke drejtuar porosinë më të shpi-fur - paqë ndaj shqiptarëve, ndërsaHagës - Kosova është pjesë e Serbisë.

Ai foli nga Manastiri i Deçanit, pornuk u tha serbëve të bashkëpunojnë ebashkëjetojnë në Kosovën e pavarur.Si hyri, si udhëtoi, kush e priti, dita qëzgjodhi dhe çfarë foli, e tëra ishte për-cjellje e thirrjes për qëndresë serbe nëKosovë.Ai, duke puthur qiririn para ndezjes,nuk prajti si lutës, por derdhi tharmpolitik si në Beograd, edhe për të bërëdiversion publik, mes popullit tëKosovës dhe zyrtarëve të saj, të cilët,me ndërhyrjen e EULEX, e lejuanTadiç, “nisur nga fakti se ushtrimi i

lirive fetare është garantuar me tëgjitha konventat ndërkombëtare”. Po,por Tadiç i keqërdori të gjitha, nëmënyrën më të shëmtuar e të pale-jueshme: Lirinë fetare për politikë.Vizitën private për politikë. Pelegri-nazhin për politikë. Pashkët përpolitkë. Kjo, për shqiptarët, ka qenëkrejtësisht e pritshme, siç besohet qëPrishtina u pajtua vetëm për t’u për-puthur me ndërkombëtarët, sepse ata edinin mirë që, Tadiç do të fliste ngakisha dhe, politikën më armiqësorekundër Kosovës, kisha serbe e ud-

hëheq. Shqiptarët e vuajnë këtë edhesot e kësaj dite, përsëritjen më të fun-dit e kreu Tadiç, që nga brenda mana-stirit.

Presidenti Boris Tadiç nukzbriti drejtpërdrejtë në Kosovë. Ajoishte një ardhje e tërthortë - stafetë, epranuar nga halli: kërkesë zyrtare drej-tuar përfaqësuesit të BE në Beograd;ky e përcolli të Piter Feith; ky te qeve-ria e Kosovës. As Prishtinës nuk ipëlqen përgjigja e tërthortë - stafetë:Qeveria te Piter Feith; ky te përfaqë-suesi i BE në Beograd; ai te presidentii Serbisë. Mirëpo, lejimi dhe pranimikësisoj ndodh nga praktikimi i poli-tikës së kompensimit nga ndërkombë-tarët: Kosova duroi luftën, Serbia morigoditjen. Kosovës pavarësinë, Serbisëlëshimet. Por, Serbia sillet po aty: më1999 u përpoq ta mposhte Kosovën meluftë, pas dhjetë vitesh përpiqet tanëpërkëmbë me gjyq dhe nëpër mana-stire.

Serbia dhe Kosova, për-fundimisht, nuk mund t’i ikin njëra -tjetrës për nga fati historik: ato mbetendy vend dhe dy popuj fqinj. Serbinëdhe Kosovën, historia i vendosi për-para të vetmes mundësi: Kosova tëmjaftohej me pavarësinë e vonuar, Ser-bia të njohë pavarësinë me vonesë. Paspelegrinazhit aspak fetar - veç politik,të presidentit Tadiç, një shkelje esovranitetit të Republikës së Kosovësme keqpërdorimin e lejes fetare për tëbërë politikë pushtuese agresive, zyr-tarëve serbë u duhet vënë kufiri tethana, siç thuhet në shqip, ose me poli-tikë të ndërsjellë, siç cilësohet ndërm-jet shtetesh: Njih pavarësinë, shko nëManastir! Ose: Nuk kalohet në Mer-dare për thirrje “Kosova është Serbi!”.Sepse ata bërtasin, ponjëlloj, si nëBeograd dhe në Mitrovicë, si në Hagëdhe në Deçan. Manastiri i Deçanit nukështë në Hënën e askujt, por nëKosovën e pavarur.

Manastiri i Deçanit nukështë në Hënën e askujt



NgA AKil KoCi

Jam i pasionuar në sentencat emendjeve të ndritura,nga se atovetë vetiu bëhen edhe

metafora,ose si është quajtur nga Aris-toteli “mbretëreshë e tropeve” dhe potë i referohemi përmbajtjes së saj ajombartë shumë kuptime,sepse si thotëHeinrich Heine, (1797-1856),poet dheeseist gjerman “Disa citate të thukëta estolisin njeriun me dituri”,pra ajonjëjtëson,kërkon,ndërton, por edhenënkupton krahasimet që janë nëshumë raste të pa zëvendësueshme dhetë pa imagjinueshme në estetikën mod-erne.

Pra,thënia e historianit greknga Athina sikurse se nuk ka të bëjë metë vërtetën,sepse, për t u pozicionuarmë qartë në këto konstatime pa tjetërduhet të përcaktojmë një qëndrim tonintë argumentuara në shumë sferaracionale dhe emocionale si teza,an-titeza dhe sinteza si shtysa kryesore përkëtë çështje si integrim i përgjithshëmi këtyre subjekteve,prandaj Prizrenasitnë kujtimet e tyre nuk ua përshtatinvuajtjeve që pësojnë, por një gëzimimarramendës, sepse në kohën më tëvështirë u formua Sh.K.A “Agimit”,në nëntor të viti 1944,në Prizrenin ebukur dhe legjendar me Akropolin evet Kalanë e lashtë ,por me një shoqëriqë u bë emblemë e saj dhe Prizrenin ebëri edhe më të njohur edhe ashtu tënjohur në mbar Kosovën,ish Ju-gosllavinë edhe Evropën dhe në për-masa më të gjëra,falë ndërkomunikimit artistik, muzikor, teatror,pikturë, letërsi etj.,sepse me këto artesikur u zbuluan nivelet e shumta qëkishim me thënë me gjuhën poetikesinteze estetike që për atë kohë ishinfare të pa njohura për atë rreth, ku fil-lon një jetë e re për popullin tonë në as-pektin e artit dhe kulturës dhe jo vetëmaq,nga se qyteti i Prizrenit që në atëkohë ishte edhe kryeqendra e Kosovë eMetohisë si u quante atë herë në ish Ju-gosllavinë u bë Panteon dhe Akropolilegjendar i kulturës dhe artit,u bë am-fiteatër që janë shfaqë shumë kon-certe, drama,mbrëmje letrare,ekspozita më të bukura ,por jo ato tëlashtësisë greke të krijuesve të shquaraSofokliut, Homerit, Diogjenit,Sokratit, Aristofanit dhe shumë tëtjerëve, por të autorëve tanë.

Nëse ndjekim këtë anologjido të shohim se sipas një statistike qëekziston kjo shoqëri për herë të parëparaqitet me programin e saj të kom-binuar me 29 nëntor 1944 ku morënpjesë kori me dirigjentin Lorenc An-tonin, dhe seksionet e tjera,si janëorkestrina popullore me udhëheqësinAnton Lumezit, orkestra kamertale,orkestra e mandolinatës me udhëhe-qësin Gani Luboteni,ansamblin e val-leve popullore,seksionin e dramës meveprën skenike në dhjetor 1944 medramën katër aktëshe, “Besa partizane“ nga Anton Çeta,seksioni letrar,sek-sioni i pikturës me Matej Rodiqin ,ZefBibën dhe të tjerë .

Këto ishin pjesët e para pahy në detale që paraqitninp ë r k i m e , m u z i k o r e , p o e t i k e , t ëdramës,këngës dhe të tjera me të cilatfilloi një etapë e re jo vetëm në përbër-jen e qenësisë së artit, por edhe atë na-cional dhe kombëtar. Prandaj duke i ureferuar kësaj strukture artistike këtijndër komunikimi dhe interferencaveartistike vijmë deri në ditët e sotme ku

me plotë gojë mund të themi seKosova e në veçanti Prizreni kremto-jnë sivjet dy jubile të rëndësishëm përkulturën tonë muzikore dhe jo vetëm

atë, por edhe kulturën nëpërgjithësi,100 vjetorin e lindjes sëkompozitorit Lorenc Antoni formuesittë shkollës së parë muzikore, dirigjen-tit të parë të kësaj shoqërie dhe 65 vje-torin e formimit të Shoqërisë Kulturoartistike "Agimi".

Deri sa për kompozitorinLorenc Antoni kemi shkruar gjerë-sisht,tani do të flasim për këtë shoqëriqë aktivitetin saj sot e 65 vite asnjëherënuk e ndërpret edhe gjatë eksodit tëkrye kasapit serb Millosheviq.Mirëpo, kjo shoqëri prapë vazhdon ak-tivitet të dendur pavarësisht që askushnuk interesohet sa duhet Komuna e asMinistria e Kulturës së Kosovës .

Ndoshta e tërë kjo mund tëmos na duket tepër vanitoze nkë qoftëse bazohemi në thënien e filozofit tëshquar Rëne Dekart i cili pos tjerashthotë ne po i shtonim se pushtetarët ko-munal dhe ata të Kosovës "nukdëshirojnë të kenë mend më tepër seç' kanë", pra, nuk dëshirojnë që këtody evenimente të jenë pjesë e obliguare kremtimeve jo vetëm të Prizrenit, poredhe të Kosovës,sepse diversiteti ose

ta themi shkurt shqip ndryshueshmëriae substancës së mikro dhe makrokoz-mosit të pushtetarëve tanë qëndron mbinjë koncept, jo si model përsosmërie,

por si imitim dhe epigon i shumë man-ifestimeve që po bëhen kohëve të fun-dit në Kosovë dhe me thënë të drejtënnebuloze jo si manifestime kualitative,por me përmbajtjet e tyre të dobëta, pakrip dhe pa qellim të caktuar argëtuesdhe edukues, por vetëm të mbahen sapër të thënë se “e bëmë edhe ne njëmanifestim” .

Kur është fjala,pra sipaskodit të metaforave është vështirë tëzbulosh sintagmën për këtë çështje eaq më tepër për informimet se a popërgatitet Prizreni,Kosova. apo s pakukomisionet pranë enteve kulturore esidomos komisioneve të shumta qëekzistojnë pran Kuvendit komunal dheati Krahinor,që këto dy këto evini-mente të kremtohen ashtu si duhet dhesi u ka hije.

Dikur, manifestime jo tëkësaj rëndësie por më minore i ështëdhënë kujdes më i madh mu kur ështëfjala për këtë Shoqëri kulturo artistike“Agimi”,edhe pse jo me dëshirë tëpushtetarëve të atëhershme,sepse“Agimi” është konsideruar si thoshin“çerdhe e nacionalizmit shqiptarë”,por

sot kur kemi shtetin tonë Kosovënedhe pse të mbi kçyrur ,por ama quhetshtet, këtij manifestimit dhe shumëçështjeve të kulturës duhet dhënë

rëndësi më të madhe,kurse konkretishtpër këto dy ngjarje me rëndësi për pop-ullin dhe kulturën tonë as që janë plan-ifikuar që të kremtohen s paku s kemiinformata dhe s kemi lexuar deri taniasgjë që është një non sens kulturor.Paleokritiket,ose analistë e shumtë qëkemi në gazeta dhe radio e televizioneku sipas një analize Kosova në kra-hasim me popullsinë që ka, ka prod-huar këto dhjetë vitet e fundit më tepërse sa na duhen,në vend që të ngrehinzërin në emër të kësaj gjendjeje ata nëkëto shkrimet e mija menjëherë do tëi shohim dhe do të i lidhin me çfarëdokritike përball pushtetarëve si të paqëlluar dhe menjëherë e vlerësojnë sikritikë e hipotezave të pa kursyer në"argumente",pra ky univers i"mendimit kritik" vështirë mund të pa-jtohet me realitetin tonë të gjithë përf-shirës.E kuptoj se kritika e vërtetë duhet tëpretendojë të flas jo vetëm për re-alitetin, por edhe për objektivitetin,edhe pse e vërteta është largsaj,sepse,kur është në pyetje shkenca,kultura , arti dhe magjia e saj që krijon

një univers të tërë veprash kapitale nenuk dimë ose nuk dom të i vlerësonimkëto të arritura sa do modeste që mundtë jenë sipas tyre,por për shtetin tonë

janë vepra madhore.Për këtë problem

kaq,sepse si thotë HerbertSpenseri filozofi i njohuranglez nga njerëzit më tëshquar të botës intelek-tuale viktoriane nëstudimin e tij "Njeriukundër shtetit "duke lënëmënjanë periudhën eluftës,”secili është i lirë tëbëjë atë që dëshiron,porpa shkelur lirinë ebarabartë të tjetrit (Socialstatics),dhe prandaj lidhjae tyre në shoqëri ështëkontraktuale”.Filozofia etij politike e Spenser-itmbështetët në dy shtyllanë etikën e tij egoiste dhenë kuptimin organicist tëshoqërisë si ribarbarizëm. Me gjithë atë pavarësishtse si do të përfundoninkëto ngjarje kulturoreme rëndësi ne të i kthe-hemi këtyre dy evini-menteve.

Deri sa për LorencAntonin kemi shkruarpara një kohe gjënë egjatë për rolin krijues dhe

reformues si dhe veprimtarinë e tij, përdiskursin tingëllor dhe kërkimet em-pirike si procedim-përcaktim i sëbukurës në disa nga veprat korale tëkëtij autori, kurse tani në këtë shkrimdo të përqendrohemi në formimin dheaktivitetin e të vetmes shoqëri kulturoartistike në Kosovë me dimensione tëpa para.

Do të fillojë prej historikut tëshkurtër të kësaj shoqërie, sepse i kamtë gjitha li brat që i ka botuar kjoshoqëri me rastin e përvjetorëve të sajatë deri tanishme dhe kam materiale tëbollshme duke i u falënderuar kryetarittë dikurshëm dhe “shpirtit” dheideatorit të tanishëm të kësaj shoqërieKadri Skejes , po ashtu edhe kryetarittë dikurshëm shokut tim të klasës nëgjimnazin e Prizrenit Subhi Pasulit.

Të flasësh për aktivitetin ekësaj shoqërie si dhe për aktivitetin esaj të dendur tash e 65 vite nuk ështëvetëm kënaqësi por dhe nderë eveçantë,sidomos për mua që kam qenëanëtarë i saj viteve të 52 të shekullit tëkaluar si anëtarë i orkestrës së Man-dolinatës me profesor Gani

“Sh.K.A “Agimi”,personifikimdhe kultivues i kulturës sëartit kombëtar dhe universalNjerëzit,zakonisht,kujtimet e tyre ua përshtatin vuajtjeve qëpësojnë”,mTukididi , (455-396 para Krishtit), historian greknga Athina,dëshmitar dhe përshkrues i luftës së Peloponezit.


London May 2009 29

Lubotenit,kam shkruar dhe bërë emi-sione në Radio dhe televizionin e Pr-ishtinës si dhe mu kanë ekzekutuar cakëngë korale nga kori i kësajshoqërie,prandaj unë do të i qasem nganjë aspekt tjetër për aktivitetin e kësajshoqërie si kuptim dhe si përpjekje jokronologjike të saj por do të vejëtheksin në ruajtjen e identitetit kombë-tar në rrafshet më të përgjithshëm kul-turore dhe artistike si sublim thellësishtsoditës për çastin sa ka pasur kjoshoqëri ndikim në kulturën e gjithm-barshme shqiptare në ngritjen e vetëdi-jes te populli i ynë e sidomos përndikimet e saja në popullatën e gjerëqë me të vërtetë e bënë krenar jo vetëmkëtë shoqëri, por edhe Kosovën e nëveçanti Prizrenin.

Në kulturën shqiptare pakjanë shoqëri të tilla e cila e ka kultivuarme të gjitha ato seksione artin dhe ak-tivitetin shoqëror aq shumë dhe medinjitet si kjo shoqëri në Kosovë dhemu në kësi raste,përvjetorësh duhet tëpërmendën aktivistët,intelektualët pro-fesionistë që dhanë kontributin e tyretë madh më marrë vajtjen që saktësonkontekstin intelektual pa nga ngarkesaemocionesh të qarta si formë e postu-lateve që nuk vihen në diskutim,por,nëse e marrim si tezë se niveli i zhvil-limi të një populli në të shumtën erasteve matet me tri elemente atëekonomik, kulturor dhe shkencor,atëherë me të drejtë mund të konsta-tojmë, se tërë ajo plotëri angazhimeshzënë vendin e rëndësishëm jetën tonëkulturore pse jo edhe në kodin e es-tetikës, sepse ajo paraqet një pikëreferimi në këtë kohë të artë për pop-ullin tonë, atëherë s ka se si mos të itheksojmë këta faktorë të rëndësishëm.Po fillojmë pra me personalitete që ikanë kushtuar me aktivitetin e tyre tëmadh mjaft nga jeta e tyre popullittonë-kombit,shtimit të vlerave të tijashpirtërore dhe artistike,që nga e djesh-mja dhe deri te e sotmja. Duhet për-mendur me pietet njërin ndër të paktësi iniciatorin e parë për formimi e kësajshoqërie profesorin dhe intelektualine shquar e kryetar nderi Zekirja Rex-hën,si shkruhet në shtypin e kohës“ishte njeri me autoritet dhe ndikim tëmadh ....dhe emri i tij lidhet me fil-limin e punës së kësaj Shoqërie,dhethuhet se pikërisht ai, për herë të parëe quajti Agimi ”, kryetarin e parë Pro-fesor Anton Çetën, sekretarin KolëB.Shirokën. Nuk do të flasim për gjur-mët e jetës kulturore të shqiptarëvegjatë shekujve edhe pse ajo paraqetpjesën integrale të saj,as për sundimete bizantit,atë të Nemanjiqëve, kon-tributin e kishës dhe priftërinjve shqip-tarë në jetën kulturo-arsimore gjatëpushtimit turk,zhvillimin e jetës kul-turore-arsimore në Prizren gjatëshekullit XIX deri në fillim të shekul-lit XX, gjendjen e jetës kulturore eshqiptarëve prej vitit 1912 deri nëmbarim të luftës së dytë botore,sepsedashtë e pa dashtë duhet të revokojmënga optika e një shikimi tëpërgjithshëm ato probleme që naparaqiten si imazhe të një kohe tëkaluar për të ndriçuar aspektin e tyredhe për të shpjeguar edhe problemet eveçanta e për këtë na duhet një studimi thellë që unë nuk mund ta bëjë.

Mirëpo,fal angazhimit tëmadh të cilët autorët e monografiveEngjell Berisha dhe Kolë B.Shirokame mjaft elokuencë na kanë prezantuartërë atë punë dhe aktivitet me rastin epërvjetorëve të para kurse me rastin egjashtëdhjetë vjetorit të themelit tëkësaj shoqërie u botua një libër me tit-ull “Gjysëm shekulli jete dhe veprim-

tarie të SH.K.A “Agimi”1944=2004 tëcilin e fitova si dhuratë nga kryetariasaj kohe Kadri Skeja me dt. 17.082005 në të cilën shkruan Z. Akil Kocinë shenjë respekti, pra na përkujtonme sukses një pjesë të historisë së këtijqyteti dhe si pjesë e saj integrale fletedhe në mënyrë shumë studioze përhistorikun e kësaj shoqërie. Ngashikimi dhe leximi i im me shumë ku-jdes na bie në sy shumë aspekte siformë e ligjërimit, por në të vërejmëtri elemente parësore,domethënia,natyra dhe struktura nëkëtë tekst voluminoz,ku shihetangazhimi i tyre i madh shkruar me njëgjuhë të rrjedhshme dhe të qartë, edhepse aty këtu hasim në një gjuhë meplotë zbërthime sintaksore,por,kishimme thënë me një shprehjeje pa fjalëformime aktuale dhe moderne bazuarnë leksikun gjuhësor.

Por nëse ne flasim për gra-matikën në qartësimin e brendisë sëkëtij teksti të mrekullueshëm dhe plotëme vlera njohëse që inkuadrohenbukur në argumentet e paraqitura përvlerat kontekstuale si një pasuri lek-sikore i ligjërimit narrativ. ( Tefë, tëlutëm si gjuhëtar qartësoje këtë tekstparaprakë )

Duke shfletuar këtë mono-grafi vërejmë se na paraqet një realitetjo imagjinar, por hasim në vrojtime re-fleksive që ravijëzohet me një sensë ar-gumentet e paraqitura si vlera të pakontestuar duke përcaktuar kontributine çdo anëtari veç e veç, pa retiçenca siheshtje kuptimplote, por si sinteza dheanaliza të detajuara dhe në përfundim endjejmë të nevojshme të ritheksojmëse kemi para vetit një libër sa të do-bishëm aq me vlerë,sa të bukur aq edhetë rëndësishëm si fryt i vrojtime të sin-qerta dhe të sakta si pasqyre e një rruge

të gjatë të aktiviteti të kësaj shoqërie simision i artit në jetën shoqërore dhenkulturore që merr përmasa të gjëra tëprezantuara me shije të rafinuar siprirje e përgjithshme e kësaj shoqërienë sferën e kulturës dhe artit kombëtar.Seksionet e shumta që kanë qenë mjaftaktive jo vetëm me masivitetin e tyrepor edhe me punën e madhe kualita-tive kanë kontribuar që aspiratat e tyrembarëkombëtare për kulturë në atëperiudhë të zymtë që kjo shoqëri të haprrugë të reja si ndihmesë për fillimet eartit profesionist, kështu në fushën emuzikës kemi formacionin e korit i cilinë fillim këndonte këngë në një zë nëndrejtimin e Anton Lumezit dhe të NuriSherifit, por kur dirigjent u bë LorencAntoni krijoi bërthamën e një kori qëmë vonë kori suksese në skenën kom-bëtare dhe ndërkombëtare dukeekzekutuar veprat e autorëve të njohurshqiptarë dhe kompozitorëve të njohurbotëror ,Lasso ,Mokranjac, Beethoven,Smetana dhe kompozitorët shqiptar sijanë Lorenc Antoni, Konstantin Trako,Rexho Mulliqi, Fahri Beqiri, Akil Koci,Mark Kaçinari,Simon Gjoni, ÇeskZadeja , Rahmi Ymeri dhe tëtjerët dhetë gjitha këto janë përgatitur nga dirig-jentet Lorend Antoni, VeraMjeda,Rexho Mulliqi, Engjell Berisha,Mark Kaçinari, Xheladin Kastrati,Dashnor Xërxa, Fikrim Emra, BesimBerisha.

Ky kor që bërthama e saj eparë ka qenë e përbërë prej korit tëKatedralës së kishës katolike “Zojësndihmëtare” të Perizrenit,ishte seksionii parë i kësaj shoqërie dhe muar pjesëme koncertet e saja anë mbanë venditdhe në shtete e jashtme janë manifes-time të shumta që ajo mori pjesë dukefituar edhe shpërblime të rëndësishmedhe nëse shpalosim shtypin e kohës do

të vërejmë se gazetarët dhe kritikëflasin për vlerat të pa kontestueshme tëkëtij kori kështu bie fjala gazetari iRilindjës të datës 18.09.1955 thotëR.Kabashi “....Festivali krahinor afir-moi shumë mirë kompozimet e origji-nale ose kompozimet me tema tëmuzikës popullore të autorëve tëKrahinës sonë/ Kështu për shembull,kompozimi koral i Lorenc Antonit“Çarapët e burrit” në interpretim tëkëtij Kori të Shoqërisë Kulturale –Artistike “Agimi” jo vetëm që entuzi-azmoi dëgjuesit dhe u prit meduartrokitje frenetike,por paraqet edhenjë të arritur me shumë rëndësi në pa-surimin e literaturës muzikore,e ngaekspertët e muzikës që marrën pjesë nëfestivalin e çmua si një nga interpre-timet më të bukura...”

Lista e shkrimeve dhe e kri-tikëve kishte me qenë e gjatë përpërqasjet estetike në ekzekutimin eveprave të tjera korale që i takojnë dhejanë pjesë përbërëse e qenësisë së artitinterpretativ koral. Lorenc Antoni dhedirigjentet tjerë kanë arritur maksimu-min e një interpretimi korrekt tëmuzikës korale. Pos këtij kori i ciliedhe tani ekziston si i vetmi kor ama-tor kultivon me profesionalizëm këtëgjini të artit.

Dhe me të drejtë autorët ekëtij libri Engjëll Berisha dhe KolëB.Shiroka,sidomos i pari në artikullinbotuar në Koha ditore të datës 18 dhje-tor 2004 thekson “Që nga viti1947,rregullisht merrte pjesë në festi-vale dhe garat me karakter federativ.Ai,përveç këndimit koral a cappella,këndoi edhe me përcjellje të orkestrëssimfonike të RTP-së. Kori si dheSHKA “Agimi” ka marrë shumë lav-data dhe mirënjohje. Me këtë ansam-bël muzika e kultivuar doli nga

anonimiteti dhe ai e afirmoi muzikënshqiptare t Kosovës si në rrafshin in-terpretues ashtu edhe në rrafshin kri-jues të muzikës artistike”.

Mu për këtë arsye dhe atoshumë të tjera kanë vlerën historike.Edhe seksionet tjera kanë arritur suk-sese të mëdha ai orkestrës populloreme solistë e njohur,ansambli i folk-lorit,i dramës i pikturës i letërsisë qëpunojnë në kuadrin e kësaj shoqërie.Duhet theksuar se edhe orkestrakamertale si bërthamë e orkestrës sëqytetit me të cilën edhe fillon historia einterpretimit të veprave të muzikësklasike që nga viti 1950 ku në përbër-jen e saj u përfshinë jo vetëm profe-sionistet,por edhe amatorët dukeinterpretuar pos të tjerëve edhe veprate klasikëve botëror si janë Shubert,Rosini, Belini, Verdi, Çajkovski si dheveprat e autorëve shqiptar.

Duhet të themi se ShoqëriaKulturo Artistike “Agimi”,si piemont ikulturës tonë shqiptare në Kosovë dhemë gjerë ka luajtur dhe luan një rol tëmadh edhe tani në popullarizimin, kul-tivimin dhe afirmimin e krijimtarisë sëtë gjitha gjinive artistike. Me të drejtëmund të themi se vlerat e shumta tëkësaj shoqërie dhe në vigjiljen e 65vjetorit të ekzistimit të saj që shpreso-jmë se manifestimi final do të bahet nënëntor kur edhe u formuar ,kurse do tëkemi para saj një morriaktivitetesh,sepse kjo shoqëri din dhevepron jo vetëm për ruajturimazhin,identitetin,por dhe duke nasjell me programet e tyre vlerat tradi-cionale kombëtare por edhe ato uni-versale për të na zbuluar hapësira tëreja të universit të gjithmbarshëm artis-tik.

(foto SH.K.A. ,,AgiMi,, - Prizren

London March 2009 32

NgA gËziM AlPioN

Universiteti i Birminghamit, Angli

Po qe se akoma nuk e keni lexuarromanin e Visar Zhitit Funerali iPafundmë, nxitoni të gjeni nje

kopje. Po qe se libri nuk ështe më nëqarkullim, i shkruani botuesit men-jëherë që të botojë kopje të tjera,mundësisht sa më shumë. Po qe se ri-botimi do të marr kohë, më shkruani qët’iu dërgoj kopjen time.

Sa më herët që ta lexoni këtëvepër, aq më shumë do të përfitoni. Sapër sqarim – ky roman nuk ështëargëtues. Megjithatë, pavarësisht ngakjo, ose më saktë, pikërisht për këtëgjë, ju duhet ta lexoni këtë libër, dhe samë parë. Po qe se nuk e ndiqnikëshillën time, ka të ngjarë që pa di-jeninë tuaj, ju do të vazhdoni të jenipjesëtarë sonambulistë i një funerali tëcilit ju ngjitet ndoshta që kur lindët.Ndosha ju keni lindur në këtë funeral.Ndoshta ky është funerali juaj.Ndoshta ju jeni kufoma që të tjerët për-cjellin në varr. Ndoshta ju jeni kufomadhe një nga pjesëtarët e korteut në tënjëjtën kohë.

Në këtë roman Zhitit narrëfen ne shqiptarëve gjëra që tradi-cionalisht nuk na pëlqejnë ti dëgjojmë,shikojmë dhe pranojmë, veçanërishtkur bëhet fjalë për mëkate të për-bashkëta.

Si çdo vepër me vlerë, kyroman ju ofron lexuesve nje trajtim ter-apik që do t’i ndihmojë ata ta njohinvetveten ndoshta më tepër se nga çdolibër tjetër që kanë lexuar deri tani. Sinje Froid letrar, Zhiti e drejton lexuesinme mjeshtëri, simpati por disa herëedhe me insistim në turneun e vështirënëpër labirinthet e errëta të koshiencësdhe subkoshiencës. Me Zhitin, letërsiashqiptare ka gjetur nje stil te ri rrëfimiqë u përsos nga James Joyce dhe Vir-ginia Woolf.

Shkrimtarë si Visar Zhitijanë shumë të talentuar për tu liruarnga burgu. Edhe kur artistë të tillë ekryejnë dënimin e ‘merituar’ për ‘kom-plotet’ që thurrin duke ‘manipuluar’fjalën, armën më të rrezikshme qëdisponojmë ne njerëzorët, ata duhenflijuar me ngujim të përhershëm nëkullën e harresës. Për këtë të fundit nekemi merita, veçanërisht kritika letrareshqiptare.

Po qe se prisni që të infor-moheni nga kritika letrare shqiptarepër një libër të jashtëzakonshëm si ky,ka të ngjarë që të mbeteni të patrazuar

në padijen tuaj edhe për shumëkohë. Kritika letrare shqiptare, qëtani për tani është në një gjendjevegjetative, ka ende shume për tëbërë për tu afirmuar si një art imirëfilltë dhe shkencë në vete.

Kritika shqiptare do ta ngrinte nëqiell këtë roman po qe se do tëkishte tërhequr vëmendjen e kri-tikëve në perëndim. Tani për tanikjo nuk ka të ngjarë sepse Zhitinuk është i interesuar të trajtojëtema folklorike dhe ekzotike qëperëndimorët e interesuar përShqipërinë dhe hapësiratshqiptare, si gjithmonë, vazhdo-jnë ti kenë aq shumë për zemër.Zhiti është shkrimtar shumë se-rioz që të shkruaj vetëm me qël-lim që të tërheq vëmendjen dhesiguroj aprovimin e kritikës sëhuaj. Disa shkrimtarë shqiptar,me eksperiencë apo edhe pinjollëtë rinj, që me sa duket e masinsuksesin kryesisht me kutin evlerësimeve të befta që vijnë ngapërtej Adriatikut, duhet të mëso-jnë nga dinjiteti dhe integritetiprofesional i Zhitit.

Po qe se mendoni se një vepër etillë duhet te ishte propaganduarnga qeveria shqiptare, në kohëntonë kjo nuk është më e mundur.Shkrimtarët dhe artistët shqiptarëtrajtohen nga establishmenti poli-tik si fëmijë ilegjitim te braktisur.Koha kur shteti shqiptar ta kup-tojë sa e rëndësishme është të in-vestojë për tu krijuar artistëve siZhiti kushte dinjitozë për të vazh-duar krijimtarinë, fatkeqësishtduket se është akoma e largët.

Megjithëse në kushtejo normale, Zhiti vazhdon tëshkruaj vepra të cilat janë pasurikombëtare. Ky është ndoshta ro-mani me original i botuar nëgjuhën shqipe në dy dekadat efundit. Qoftë edhe vetëm me këtëvepër, Zhiti radhitet ndër klasikëte letërsisë bashkëkohoreshqiptare. E megjithatë kjo vepërpothuajse nuk është vënë re.Edhe ato pak komente që janëbërë për të theksojnë se ky ështënje roman kundër diktaturës ko-muniste.

Deri diku, kjo vepër eZhitit vërtet është nje roman anti-diktature. Diktatura që Zhiti de-maskon pamëshirshëmmegjithatë nuk është thjesht ajokomuniste. Si çdo shkrimtar,Zhiti pasqyron në veprat e tijeksperiencën personale. Si çdoshkrimtar i madh, ai nuk është rob i saj,por e përdor atë si platformë për të tra-jtuar çështje të rëndësishme që kanë të

bëjnë me kombin shqiptar. Dhe jovetëm me të.

Romani i Zhitit përqëndro-

het, ndër të tjera, në çështjen thelbë-sore të mardhënieve të njeriut meshtetin si një instrument force, indok-trinimi dhe totalitarizmi. Këto tipare

janë karakteristika të shtetit ne çdosistem shoqëror, përfshirë shtetetdemokratike.

Zhiti ka shkruar një vepër origjinalesa moderniste po aq edhe postmod-erniste për nga konceptimi dheekzekutimi artistik si dhe mesazhifilozofik. Ky roman mund të kraha-sohet denjësisht me disa nga vepratmë të mira të autorëve si Kafka, Or-well, Salinger, Heller dhe Solzhenitsi.Duke pasur parasysh historinë e ro-manit shqiptar, Funerali i Pafundmëështë një arritje jo e vogël përletërsinë dhe kulturën shqiptare.

Që ky roman ka për autor një poet tëtalentuar si Zhiti e bën këtë vepëredhe më të veçantë. Ky është romanii parë i suksesshëm në shqip i kom-pozuar në vargje të lira që për ngamesazhi, pasuria e gjuhës dhe thel-lësia e mendimit mund të barazohetme kryeveprën Toka e Djerrë të T. S.Eliot.

E veçanta e këtij romani-poemë ështëse edhe pse simbolizon jetën si njëkorte kotësie (ndoshta Korteu i Kotë-sisë do të ishte një titull mëdomethënës për këtë vepër), Zhiti nuke humb besimin te njerëzimi, tek vi-taliteti ynë si qënie njerëzore për tëngadhnjyer në situata kur arsyjaduket se ka vdekur. Zhiti gjen kuptimdhe kthen në art anët më të errëta tërealitetit njerëzor. Si çdo kryevepërqë përqëndrohet në temën e pes-imizmit, atë e përshkon një damar el-egant optimizmi.

Romani i Zhitit shënon një arritje tëre në letërsinë shqiptare, për të cilënduhet të gëzohemi të gjithë, veçanër-isht Kadareja. Për më shumë se katërdekada, Kadareja duhet të jetë mërz-itur në vetminë e tij. Nuk them seZhiti është një Kadare i dytë. Kjo dotë ishte një pasaktësi e madhe dhenënvleftësim i pafalshëm si përKadarenë ashtu edhe për Zhitin. Nukduhet që ta masim vlerën dhe origji-nalitetin e shkrimtarëve tanë memetrin e suksesit të Kadaresë.Kadareja është një fenomen unik nëletrat shqiptare. Kur të vlerësojmëshkrimtarë të talentuar si Zhiti, nukduhet të nisemi nga premisa që të gje-jmë në veprat e tyre një Kadare tëdytë. Ne nuk na duhet një Kadare idytë. Asnjë vendi dhe asnjë letërsienuk i duhen klonë letrare.

Kur kjo vepër të përkthehet në gjuhëtkryesore evropiane, veçanërisht nëgjuhën angleze, Zhiti me të drejtë dotë konsiderohet si një shkrimtarpremtues bashkëkohorë. Me shkrim-

tarë si Kadareja dhe Zhiti letërsiashqiptare dhe ajo ballkanike përfaqe-sohet edhe më denjësisht në botë.

Visar Zhiti dhe fundi ivetmisë së Kadaresë

romani i Zhitit shënon një arritje të re në letërsinëshqiptare, për të cilën duhet të gëzohemi të gjithë,

veçanërisht Kadareja. Për më shumë se katërdekada, Kadareja duhet të jetë mërzitur në vetminë

e tij. Nuk them se Zhiti është një Kadare i dytë. Kjo do të ishte një pasaktësi e madhe dhe

nënvleftësim i pafalshëm si për Kadarenë ashtuedhe për Zhitin. Nuk duhet që ta masim vlerën dhe

origjinalitetin e shkrimtarëve tanë me metrin e suksesit të Kadaresë. Kadareja është një fenomenunik në letrat shqiptare. Kur të vlerësojmë shkrim-tarë të talentuar si Zhiti, nuk duhet të nisemi nga

premisa që të gjejmë në veprat e tyre një Kadare tëdytë. Ne nuk na duhet një Kadare i dytë. asnjë vendi

dhe asnjë letërsie nuk i duhen klonë letrare.

London May 2009 33

NgA NDuE uKAJ

Së këndejmi, për ne shtrohetçështja: si është gjendja e këtyrefushave në kontekstin tonë kom-

bëtar, në kohën kur sfidat e konso-lidimit janë të mëdha, në kohën kurndjehet ankthshëm një krizë moraledhe krizë intelektuale? Shkrimtari imadh Hose Luis Borhes në eseunLumturia e librit, flet për rëndësinë dhepërgjegjësinë që ka libri për njerëziminnë gjitha nivelet. Andaj për të sforcuardiskursin për temën në fjalë, përpeshën dhe njëherit përgjegjësinë emadhe të librit, ky shkrimtar brilant ireferohet një mendimi të rëndësishëmtë Shën Anselmit: "Të vësh një libër nëduart e një injoranti, është po aq errezikshme sa të vësh një shpatë nëduart e një fëmije. Ja pra se çfarë men-dohej atëherë për librin"- thotëBorhesi. Në këtë mendim përmblidhetesencialiteti i botëkuptimeve Borehe-siane. Për autorin e përmendur, libriështë i shenjtë, është kult para secilitnjeriu, sikurse para një objekti kulti,ulet dhe merr modelin për ta bërë pjesëfunksionale të botëkuptimit, ngase librika fuqinë e shpirtit, funksionon nga sh-pirti.

Andaj, ata që shkruajnë librakanë përgjegjësi të mëdha, ngaseprekin ndjenjat dhe shpirtin e njeriutdhe njerëzimit. Aty ku funksionon sh-pirti, ka delikatësi. Në gjendjen e tonëkombëtare, kur çdo ditë, shohim de-gradime morale dhe sistem vlerash tëpërçudnuara, për këto fusha nuk ekzis-ton përgjegjësia e duhur. Madje, as de-bati. Në mënyrë që shumë procesekombëtare ta marrin fizionominë eduhur, duhet të hapet një debat i do-mosdoshëm në kulturën e shkrimitshqip, për fushat e lartëshkruara dheinfluencën që kanë këto në segmentettjera, që nga politika, ekonomia, arti,religjioni etj. Libri, fjala publikë ka in-fluencë predominante në çdo shoqëri.Andaj t'i lejohet çdo kujt të merret mëkëtë fushë, është aq e rrezikshme, sa tëlihet shpata në duar të fëmijët. Pesha elibrit dhe e fjalës publike në for-mësimin e një shoqërie është e njërëndësie të posaçme, Sui Generis. Sidomos kur shoqëria është në ndërtime sipër, në konsolidim e sipër, siç ngjetme kombin tonë. Në kaosin dhe mjer-imin që na ka mbërthyer (a nukmjafton fakti se shqiptarët gjenden nëlistën e fundit në te sondazhi perëndi-mor në europë), përgjegjësia e intelek-tualeve është e zbehtë, në moss'ekziston fare.

Në Kosovë, intelektualëtjanë shtresa më e nëpërkëmbur. Andajedhe përgjegjësia e tyre karshi zhvil-limeve i ngjason zërit të cjerrur qëbërtet në shkretinë. Jo se kemi intelek-tual oportunist, por kemi liri të ku-fizuar; kemi abuzime me media dhelibra, me fjalën e thënë dhe fjalën eshkruar: në Kosovë shkruan çdo kush,ndërsa më së paku mund të dëgjohenzëra intelektualësh nëpër media.Ndërsa në Shqipëri, gjendja paraqitetdiç më mirë. Falë edhe disa mediaveqë kanë arritur një stad të mirë tëemancipimit dhe kultivimit të debatitintelektual. Ne mungese te ketij debati,kemi nje vetëkënaqësinë që kambërthyer, si qeverisjen e Tiranës,ashtu edhe të Prishtinës.

Shoqëria shqiptare e gjendurnë tranzicion të gjithanshëm, para kë-tyre përgjegjësive ndihet disi e për-jashtuar. Intelektualët e mirëfilltëndjehen të harruar, të vetmuar, të papërfillur. Andaj qendrat kulturore, poli-

tike të shqiptarëve janë bërë arena, kuvërshojnë me dhjetëra fjalëshkrues, qëshfrejnë pa mëshirshëm emocionet,paragjykimet, idetë indoktrinuese, dheçkado tjetër- çdo kush, dhe, atë për çdogjë.

Nga ky fakt, brenda jetëspolitike, kulturore si të Tiranës ashtuedhe të Prishtinës, gjithnjë e më shumëpo defilojnë matrapazë, diletantë dhekamuflues. Mbesin, çuditërisht, gjith-monë jashtë këtij "sistemi" njerëzit qëndjekin parimet e shkruara, qëndrimete thëna; shkurt, ata që i qëndrojnëbesnik një ideali dhe përcaktimi in-telektual. Dhe nga kjo rrëmujë arrijnëtë "përfitojnë" gjithherë ata që kanësensin të mashtrojnë, shkatërrojnë di-mensionet e shëndosha dhe parimet in-telektuale.

Një mendësi kjo që po deg-jeneron kombin. Gjithë ky mjerim qëna ka kapluar, të cilin nuk kemi guximta themi, ka pikënisjen nga libri dhenga fjala e shkruar, ose, e thënë pub-like: shumë intelektual të quajtur, kudohapësirave shqiptare, përpos ca libravetë ideologjisë së kaluar tragjike, s'lex-ojnë tjetër. Ato i mbajnë model, nga tofrymëzohen. Madje shumë sosh (mëshumë në Kosovë), si këpurdha passhiu dalin dhe quhen intelektual, pri-jës. Marrin pozicionin e orakujve. Këtatë mjerë ndërtohen mbi thashethemepolitikë, kulturë odash e rajonesh.Nëpër çajtore të shumta të çarshive dheodave të tymosura, dhe jo bibliotekave.Ndërkohë që bota përparimtare, në të

cilën synojmë të integrohemi merretme galaksitë dhe harton projekte trid-hjetëvjeçare për qytetarët e saj. Njëfjalë latine thotë: "A verbis, ad ver-bera" -

"Nga fjalët, tek kamxhiku".

Ndryshe, nga fjalët dhe librat deri tedhuna. Ky mendim më së miri definonproblematikën në fjalë. Nëse për çdogabim kombëtar ka mundësi për-mirësimi, për këso veprimtarish, paso-jat gjithherë janë të mëdha, dhe si tëkëtilla afatgjate. Madje vështirë të ri-parueshme. Andaj kjo veprimtari ass-esi nuk guxon të abuzohet, sepse ështëpikënisja prej ku fillon formësimi injeriut, i gjitha kategorive: nga këtu fil-lon formësimi i prijëseve politikë,ekonomik, ushtarak, kulturor, etj. Nësedo kemi libra të mbështetura nëparimet e dijës universale, fjalë tëshkruar dhe fjalë publike të shëndoshë,tolerante, të bazuar në sistem vlerashintelektuale, do të kemi edhe qeverisjetë përgjegjshme, ekonomi të qën-drueshme, mirëqeni të përgjithshme.Andaj librat dhe fjala publike, siç sug-jeron Borhesi, duhet të jenë në frymëne shenjtë, një simbolikë kuptimplote.Librat duhet të kenë frymën e toler-ancës, mirëkuptimit dhe përparimit;assesi të indoktrinimit, kamuflimit tësë vërtetesës, paragjykimit, improviz-imeve.

Vetëm atëherë kur të vetëdi-jesohemi për këto fusha, do të kemipredispozitat e një kombi të shën-doshë, të emancipuar për të kundruar

të tashmen dhe të ardhmen në rela-cione të qarta dhe reale, pa abuzimedhe kamuflime. Libri prodhon opin-ione. Libri bëhet udhërrëfyes përshoqëri, kombe, civilizime dhe botënnë përgjithësi. Çdo popull përfaqëso-

het përmes librit (librave).Të nisemi nga një fakt i njo-

hur dhe i pranuar si i këtillë: çdo pop-ull përfaqësohet nëpërmjetintelektualëve, vlerësohet për aq sa kabërë veprimtari intelektuale, pranohetpër aq sa i ka dhënë njerëzimit figura tëmëdha, të cilat sublimojnë në shkallëuniversale dëshirat e njeriut për për-parim, për fisnikërim. Është kjodëshirë e kahershme, e cila nuk fashitetnë asnjë kohë dhe nga asnjë popull.Është kjo dëshira dhe sakrifica që kaprototipin te Promotheun antik, kjo fig-urë mitologjike greke, që për të mirëne njerëzimit sakrifikon vetën. Është kjodëshira për përparim dhe për vlera sub-lime, që është kalitur me mijëra shekujnë skuta të errëta të shpirtit t njeriutdhe çdo herë qon kokën në kërkim tësublimes. E gjithë bota jonë kulturoredhe civilizuese është produkt i libravetë mëdhenj, që kanë në esencë një sh-pirt fisnik, një shpirt hyjnor.

Nuk do të mund të paramen-dohej civilizimi ynë, pa literaturën emadhe antike, pa përkthimet e Biblës,që i dhanë një shtytje marramendësekulturës dhe artit perëndimor. Janëgrekët ata që përfaqësohen përmes Pla-toni, Aristoteli, Homeri, Sofokliu, Es-kili, Euripidit, e shumë të tjerë. Më tej,janë italianët ata që janë ngritur nëpiedestalin e popujve të çmuar përmesVirgjilit, Dantes, Petrarkës, etj. JanëGjermanet ata që krenohen me të mad-hin Gëte, Spanjollët me Servantesin,Anglezet me Shekspirin, Rusët meDostojevskin, Francezët me Hygon,Balzakun. Ka në këtë aks një regjistëremrash që i dhanë përmbajtje botëssonë. Pra, janë këto personazhe his-torike dhe aktuale, që ende jetojnë meshpirtin e gjallë, sepse idetë dhe shpirtii tyre synonin përparimin. Gjithnjëpërmes ideve fisnike dhe vlerave sub-lime.

Ndërsa ne shqiptarët, endeluhatemi në tehun e thepisur të dile-mave absurde, të vlerësimit të heron-jve: ne dimë të shpikim heronj të gjithakategorive, të krijojmë mite të rre-jshme, por shumë pak heronj tëshkrimit, pra intelektual. Prandaj, sotçuditërisht kemi ndërtuar sa e sa heronjtë fushave tjera, që për vlerat perëndi-more, pa përçmim, përfaqësojnë mini-mumin e mundshëm, me të cilët atavetëm tallen.

Kultura shpirtëroreshqiptare, sidomos ajo intelektuale pocungohet nga disa intelektualeca, qëpër motive të ulëta kanë ndërmarrë një

fushatë kundër Gjergj Kastriotit, kun-drejt formulës së parë të shkruarshqipe, kundrejt autorit të parë dhe lib-rit ë parë shqipe, Mesharit të Buzukut,kundër të madhit Pjetër Bogdanit, kun-drejt Gjergj Fishtës, kundrejt Faik

Konicës Ernest Koliqit, IsmailKadaresë, Martin Camajt dhe AntonPashkut. Dhe ku shkon më tragjikja,kundër Nënës më të madhe të dymijëviteve të civilizimit tonë: NënësTerezë. Në këtë amulli që e përshkongjendjen tonë nacionale, duhet tëdiskutojmë për rolin e intelektualit nëshoqëri, me bindjen se pa këtë rolmjerimi vetëm do të thellohet. Ndërsakëtij kaosi vështirë do t'i gjendet fundi.Funksioni i intelektualit brenda njëshoqërie, kombi apo shteti është fun-damental, është shpirti që i jep gjallëridhe dinamik çdo qelize shoqëror dhekonstrukton fizionominë reale të saj.Janë pikërisht intelektualët e mëdhenjqë i japin vulën zhvillimeve shoqërore,emancipimit dhe ngritjes së mendjespër të kundruar të ardhmen në mënyrëmë të mirë.

Janë shtresat intelektuale atoqë i japin konturat e shëndoshë të njëshoqërie. Njëherit orientojnë popullindrejtë vlerave përparimtare. Mbase,mund të themi pa hamendje, janë in-telektualët e shumtë perëndimor, qëkanë përparuar demokracitë perëndi-more në stadin e shkëlqyeshëm në tëcilin gjendet sot perëndimi. Intelektu-alët e përgjigjeshim, në këtë tranzicionkur po ribëhen shumë gjëra që në tëkaluarën janë bërë mbrapsht duhet tëjapin përgjigje për shumë aspekte: tëdefinohet qartë roli dhe përgjegjësia in-telektuale karshi të sotshmes, të anali-zohet cila është përgjegjësia eintelektualeve për të analizuar të djesh-men e kombit, pa emocione, ngarkesadhe euforizma, cila është përgjegjësiapër të ardhmen e kombit, dhe më tutje,cila është përgjegjësia për këtë mjerimqë na mbizotëron si një përbindësh,cila është përgjegjësia e intelektualevepër të përmirësuar gabime që kemitrashëguar?

Janë këto pyetje që kërkojnëpërgjigje, përmes një debati të shtruardrejtë. Nga respektimi i sotmes, varet eardhmja. Ndaj elitat e mirëfillta in-telektuale duhet të ngritën në nivel tëpërgjegjësive që kanë: jo vetëm për tëdemaskuar segmentet e këqija, por përtë ofruar rrugët dhe modelet ekundërta. Përndryshe edhe shumë kohëdo të vajtojmë mjerimin tonë dhe tështrojmë pyetjet-dilemat: cili ështëatdhe ynë, ai që e jetojmë çdo ditë nëkaos, apo ai që na proklamohet nëformë të një parajse, nga retorika dem-agogjike politik?

LIBRI ËSHTË I SHENJTË

Shoqëritë demokratike, të emancipuara, civi-lizuese dhe përparimtare i kushtojnë vëmendje tëposaçme çështjes së librit, fjalës së shkruar dhefjalës publike. Për këto fusha bëhen analiza të

thuktë. Më këto segmente merren institute të tëra.Sepse nga këtu fusha fillojnë të ndërtohen kontu-

rat e mirëfillta të shoqërisë stabile...

Kultura shpirtërore shqiptare, sidomos ajointelektuale po cungohet nga disa in-

telektualeca, që për motive të ulëta kanëndërmarrë një fushatë kundër Gjergj Kastriotit,

kundrejt formulës së parë të shkruar shqipe, kun-drejt autorit të parë dhe librit ë parë shqipe, Me-

sharit të Buzukut, kundër të madhit PjetërBogdanit, kundrejt Gjergj Fishtës, kundrejt FaikKonicës Ernest Koliqit, Ismail Kadaresë, Martin

Camajt dhe Anton Pashkut. Dhe ku shkon mëtragjikja, kundër Nënës më të madhe të dymijë

viteve të civilizimit tonë: Nënës Terezë.

London May 2009 34

Tony

Ne këtë numërBukë misri me djathë kackavall

dhe specaSupë me qepë dhe ereza

Fileto pule të mbushura me djathëte njomë

Byftek role i mbushur dhe servirurme kroketa patatesh

Kofshë qëngji me salcë domatejeKrap i kuq me portokalle dhe basil Embëlsirë me portakalle dhe miell

misriEmbëlsirë e ftohte me djathe(cheese cake cold uncooked)

BuKË MiSRi ME DJATHËKAÇKAVAll DHE SPECA

Përbërësit e recetës3 filxhanë çaji miell i bardhë

2 filxhanë çaji miell misri i verdhë2 luge kafeje sode buke

2 luge kafeje kripë3 filxhanë çaji qumësht

3 vezë te rrahura1 filxhanë çaji gjalpë i shkrirë

250 gr djathë kaçkavall i grirë nërende

1 qepë e kuqe e prerë imët2 speca jeshil të mëdhenj te prerë

imët

Mënyra e përgatitjes

Në një enë të thellë përziejmë miellin ebardhë me miellin e misrit,soden ebukës dhe kripen. Në një enë tjetërpërziejmë me lugë druri qumështinvezët dhe gjalpin. Përzierjen e parë ehedhim tek e dyta duke e përzier melugë druri deri sa masa e brumit te jetëshumë e ngjitshme por jo si brumi nor-mal por pak më I hollë.Perberesit embetur,djathin kaçkavall (ndajmë 100gr për t’ia hedhur sipër bukës gjatëpjekjes),qepen,specin dhe i përziejmëme brumin ngadalë në mënyrë qëdjathi mos të shtypet. Në nje tepsi ka-trore te lyer me gjalpë hedhim brumine nivelojmë duke e rrafshuar në sipër-faqe. Pastaj e vendosim në një qoshe tengrohtë të kuzhinës që të fermentohetdhe të fryhet pak për 45 minuta. Sipëre spërkatim me djathin kaçkavall tëmbetur pastaj e pjekim në furrë në tem-peraturë 180 gradëC për 35-40 minutaderi sa në sipërfaqe të krijohet njëngjyrë e kuqërremtë e theksuar.

Supë me qepë dhe erëza

Përbërësit e recetës50 gr gjalpë

50 ml vaj ulliri1 tufë erëza të njoma (sage maj-

danoz) të prera imët3 thelpinj hudhre të shtypura

3 qepë të kuqe mesatare të prera nëgjysme rrathë të hollë

3 qepë të bardha mesatare të preranë gjysme rrathë te hollë

3 qepujka spanjolle(shallots)të prera imët

2 presh të prerë imëtKripë e trashe deti dhe piper i zi

1.5 liter lëng qe ju preferoni(lëngëmishi)(lëngë pule) apo (lëngë zarza-

vatesh)salcë speciale(Ëorcestershire sauce)


Në një tenxhere të thellë dhe me fundtë trashë kaverdisim gjalpin dhe vajin eullirit deri sa gjalpi të shkrihet pastajhedhim hudhrën dhe erëzat e njomadhe I kaverdisim për 1 minutë deri satë lëshojnë erën karakteristike .Shto-jmë të gjithë përbërësit e recetëspërveç lëngut pasi do të hidhet në fund

, I përziejmë dhe për 5 minuta të tjerapastaj I mbulojmë me kapak duke lenënjë qoshe të tenxheres zbuluar , dhe Iziejmë për 50 minuta në zjarr tëngadaltë. Pas 30 minutash e kontrol-lojmë deri sa qepët dhe preshtë të janëzbutur dhe kanë marrë ngjyre tekuqërremët pastaj shtojmë lëngun dheI lemë të zihen. Në fund shtojmë sal-cën ( Ëorcestershire sauce) dhe eservirim me bukën e mësipërme.

FilETo PulE TË MBuSHuRAME DJATHË TË NJoMË

MoCARElA

Përbërësit e recetës4 fileto gjokse pule

150 gr djathë i njomë mocarela iprerë në shirita të hollë

4 thela të holla mish vici i tymosur(ose sallam EHV)

3 lugë gjelle miell për pudrosje2 vezë të rrahura

8 lugë gjelle thërrime buke të blu-ara imët

4 lugë gjelle vaj ulliri40 gr gjalpëKripë piper

1 Tufë gjethe të njoma borzilok


Ngrohim furrën në temperaturë 190gradëC. Presim cepat e filetove dhe jujapim formën e rregullt .Presim methikë drejt në mes dhe në thellësi tëçdo filete gati deri në fund me kujdesnë mënyrë që të qëndrojnë të ngjitura.Rrahim me pjesën e sheshtë të cekicitmishit lehtë deri sa të hapen por mos tëdëmtohen .Rreshtojmë filetot I mari-nojmë me kripë dhe piper,.në anën emajtë të çdo filete ne fillim vendosimnga dy gjethe borziloku dhe sipër 3shirita djathë mocarela pastaj sipërdjathit dhe dy gjethe berziloku dhe çdofileto të mbushur e mbyllim duke e ng-jeshur mirë dhe rrotulluar rolen nga

ana e majtë në të djathtë deri sambushja brenda te mos duket .Në 3pjata të ndryshme hedhim miellin,vezët e rrahura dhe thërrimet e bukës.Marrim rolete e mbushura dhe I kalo-jmë një e nga një në miell pastaj nëvezë duke e njomur mirë në çdo anëpastaj në fund në thërrimet e bukës .Nenjë tepsi të thellë të vendosur sipërzjarrit kaverdisim gjalpin dhe vajinderi sa të shkrihet gjalpi pastaj në mesvendosim roletë e pulës së mbushurdhe I skuqim nga 3 minuta në çdo anëderi sa të marrin ngjyrë te kuqërremtëpastaj piqen për 30 minuta në temper-aturën 190 gradëC. Serviret duke eprerë diagonalisht dhe shoqërohet mesallatë ose perime të pjekura në furrë

.ByFTEK RolE i MBuSHuR

DHE SERViRuR ME KRoKETAPATATESH

Përbërësit e recetës4 fileta bifteku nga 180 gr secila 4 fileta të holla Ham Parme(ose

mish i tymosur ose sallam)80 gr masted Francez(mustard)

1 qepë e madhe e prerë në gjysmërrathë të hollë

100 gr tranguj turshi të vegjël të

prerë në feta shumë të holla1 qepë e prerë imët për gjellën

100 gr kepurdha të prera në feta tëholla

200 ml verë e kuqe50 ml vajë misri

50 gr gjalpë1 liter lëng mishi

1 kg patate 300 gr therrime buke të bluara

imët3 të verdha vezësh

50 gr gjalpë3 vezë te rrahura

100 ml vaj perimesh

Mënyra e pergaditjes

Ne fillim qërojmë patatet , zihen për 25deri 30 minuta. Pasi të jenë zier kullo-hen dhe lihen të ftohen pastaj shtojmëtë verdhat e vezëve,gjalpin, kripen dhepiperin duke I shtypur deri sa të bëhenpure. Pastaj fillojmë pregaditjen eroleve të mbushura .Rrahim filetot ebiftekut deri sa të hapen mirë dhe tëmos dëmtohen, I marinojmë me kripdhe piper,pastaj I hapim sipërtavolinës ,lyhen sipër me mastedinFrancez pastaj sipër mastedit renditimhamin e parmes. Në një enë kaver-disim qepët me vaj ulliri për 4-5 min-uta pastaj shtojmë trangujt turshibrenda dhe vazhdojmë kaverdisjen dhepër 2-3 minuta të tjera , I lemë të fto-hen pastaj I hedhim sipër hamit parma.Mbledhim rolet nga pjesa më e gjerëduke i rrotulluar deri në fund pastaj ilidhim me spangon e gatimit në 3vende, në fund fiksohen mestikadenta dhëmbësh në mënyrë qëmbushja të mos hapet gjatë gatimit.Në një tepsi alumini të thellë kaver-disim vajin e misrit dhe gjalpin,hed-him rolete e mbushura dhe I skuqim nëtemperaturë të lartë për 3 -4 minuta nëçdo anë deri sa të marrin ngjyrë tekuqërremtë të theksuar pastaj I heqimnga tepsia dhe i vendosim në një enë

tjetër. Në yndyrën e mbetur kaverdisimqepen dhe kërpudhat për 3-4 minutapastaj shtojmë roletë e përgatitura mësipër duke I shuar me verë të kuqe dhenë fund shtojmë lëngun e mishit e lëmëderi sa të valojnë. Mbulojmë tepsinëme letër alumini, futet në furrë në tem-peraturën 180 gradëC dhe lihet tëgatuhet për afro 1 orë. Përgatisimkoketat me purenë, e mësipërme, dukee ndarë në 20 topa të vegjël, u japimformën gjatësore si të tollumbave dhepastaj i kalojmë një e nga një në vezëte rrahura dhe në thërrimet e bukës pas-taj I rreshtojmë në një tabaka plastike.Nxehim vajin në fritezë në temper-aturën 180 gradë C dhe I skuqim koke-tat deri sa të marrin ngjyrën ekuqërremtë. Heqim rolete nga furradhe I presim diagonalisht në mënyre qëtë ju duket mbushja nga brenda , I ven-dosim kryq në mes të pjatës dhe anashhedhim gjellën dhe vendosim nga 3kroketa anash, nqs dëshironi mund tëzbukurohen në mes të çdo kroketi menga një karote dhe kungull jeshile tëpjekura në furre.

KoFSHE QENgJi ME SAlCËDoMATEJE

Parapërgatitja dhe gatimi zgjasinafërsisht 2 orë

Përbërësit e recetës1 kofshë qengji mesatarePak miell për pudrosje

Kripë dhe piper2 qepë të mëdha të prera në gjysme

rrathësh të hollë4 thelpinj hudhre të shtypura

80ml vaj ulliri75 ml uthull balsamic

300 ml verë e kuqe1 tufë basil jeshil i prerë imët

1 lugë gjelle oregano jeshiel e prerëimët

750 gr patate mesatare të qëruaradhe prera në 4 pjesë

500 ml lëng domatesh i trashë (Pas-sata)

Mënyra e pergaditjesNë fillim kriposim kofshën e qengjitme kripë dhe piper duke e shpuar memajën e thikës në muskujt masive dheduke ja future kripen në thellësi memajat e gishtrinjëve dhe e lyejmë memiell .Në një tepsi të trashë dhe tëthellë alumini e nxehim vajin në tem-peraturë të lartë pastaj skuqim kofshëne qengjit në të gjitha anët deri sa tëmarrë ngjyrë të kuqërremtë pastaj hiqetdhe vendoset në një enë tjetër. Në yn-dyrën e mbetur skuqim qepët dhehudhrat për 4-5 minuta pastaj ven-dosim kofshën e qengjit dhe sipër espërkatim me uthullën balsam dhe pas3-4 minutash hedhim vëren e kuqe dheoreganon pastaj e mbulojmë me letëralumini dhe piqet në furrë për afro 1orë në temperaturë 200 gradeC ,pastajshtohen patatet dhe lihet në furrë edhe1 orë tjetër. Në fund pregadisim salcëne domates .Në një tenxhere të thellëziejmë lëngun e domateve passata për30 minuta bashkë me basilin dheoreganon ,në fund shtojmë edhe 150ml lëng nga gjella e mësipërme netepsi, e shtypim mirë dhe e kullojmënë një sitë të imët metalike. Nxjerrimtavën nga furra dhe e presim kofshën

Kuzhina shqiptare

London May 2009 35

Albaiancontacts 2009

Albanian Yellow Pages in the UKRezervo vendin tënd

[email protected]/fax:02082169527

në 6 racione dhe serviret me patatetdhe salcën e domates ,zbukurohet memajdanoz jeshil të prerë imët.

KRAP i KuQ ME PoRTAKAllEDHE BASil

Përbërësit e recetës

4 krape të kuq mesatar të pastruarmirë

4 luge gjelle vaj ulliri

Mbushja1 tufë gjethe jeshile basil aromatik

4 thelbinj hudhre të shtypura4 luge gjelle kikirika të vegjël të

qëruar(pine kernels)4 luge gjelle djathë parmezan

lëkura e gërvishtur e 1 portokallitë madh

100 ml vaj ulliri125 gr thërrime buke të bluara

imët


Në fillim përgatitim mbushjen, hedhimnë mikserin ushqimor(në mungesë tëmikserit ushqimorë, të terë përbërësite recetës I presim imët shumë imët)sipas radhes duke filluar me basilin,hudhren, kikirikat,djathin parmezan,lëkurën e portakallit, vajin, thërrimet ebukes të cilat i bluajmë për 3 -4 minutaderi sa të bëhet një brumë I trashë.Peshqit priten nga të dya anët joshumë në thellësi nga 3 prerje diago-nale ,I marinojmë me kripë dhe piperbrenda dhe jashtë,mbushjen e gatshmee futim në kavitetin e çdo krapi duke eshtypur dhe ngjeshur mirë në brendësidhe pastaj me kunjat e dhëmbëve Iqepim nga të dy anët duke e mbajturmbushjen brenda. Në një tepi të kro-muar vendosim peshqit të larguar nganjëri tjetri , I spërkatim me vaj ulliripastaj I pjekim në furrë për 25 minutandoshta dhe më tepër në vartësi tëmadhësisë së peshkut në temperaturë200 gradëC. Nxjerrim peshkun ngafurra dhe e servirim me sallatë apozarzavate të stinës dhe me një flegërlimon anash apo dhe me perime të fur-rës apo pure patatesh.

Ëmbëlsirë me portokall dhe miell

misri

Përbërësit e recetës

Shtresa e karamelit të portokallit

½ filxhan çaji sheqer30 ml ujë

30 gr gjalpë pa krip2 portokalle të mëdhenj

mbushja (pandespanja)200 gr gjalpë pa krip1 filxhan caji sheqer

3 vezë të mëdha2 luge kafeje esencë lulesh por-

tokalli (në mungesëtrëndafili)

½ filxhan çaji miell ibardhë për ëmbël-

sira1 filxhan çajimiell misri

2 filxhanë çajibajame të

qëruara dhetë bluara

imët1 luge kafeje

sode buke½ luge

kafeje krip

Për shtresënshkëlqyese

(glaze)

¼ e filxhanitmarmelate por-

tokalli1 lugë çaji ujë

Mënyra e përgatitjesPër fillim bëjmë gati një tepsi të rrum-bullakët dhe të thellë me diametër 22cm të lyer me gjalpë dhe e veshur meletër yndyrore kuzhine(baking parch-ment ) me masë sa perimetri I tepsisënë pjesën e brendshme. Vendosim nëzjarr shumë të ngadaltë një tenxheremesatare brenda së cilës hedhim për-bërësit për karamelin,sheqerin,ujinduke I përzier here pas here deri sa tëmarrin ngjyrën e arit. Heqim karamelinnga zjarri dhe menjëherë ja shtojmëgjalpin dhe e tundim nga bishti I tenx-heres masën brenda deri sa gjalpi të

shkrihet plotësisht dhe ketë masë men-jëherë e hedhim të ngrohtë brenda nëtepsinë e përgaditur më par dhe etundim tepsinë poshtë dhe lartë nëmënyrë që karameli I shkrirë të sh-përndahet uniforme në fund përgjatëgjithë fundit të tepsisë dhe kjo masekarameli të shpërndahet me trashësi tënjëjtë. Pregadisim shtresën e dytë meportokalle të freskët, gërvishtimlëkuren e 3 portokalleve dhe e lemëmënjanë , pastaj I qërojmë portokalletme një thikë te mprehte , I ndajmë the-lat duke ju hequr farat dhe prerë

lëkuren në mes tëçdo thele dhe pastaj të kemi vetëmmishin e flegrave të portokalleve pasilëkura ja humbet shijen. Rreshtojmëflegrat e portokallit në tepsi sipërshtresës së karamelit në formën e diel-lit duke filluar nga qendra. Përgatisimpandespanjen,në një enë të thellëpërziejmë gjalpin me sheqerin , Irrahim deri sa të behet gjalpi krem,rrahim vezët dhe I hedhim në këtëkrem pastaj I përziejmë me telin ekuzhinës ,shtojmë esencën e por-

tokallit apo trëndafilit, të gervishurene lëkurave të portokallit .Në këtëpërzierje shtojmë të dy llojet e miellitsodën e bukës kripen bajamet e bluaraimët , I përziejmë mirë deri sa masa tëjetë brumë I holle dhe I kombinuarmirë me masën tjetër . Shtojmë brumine mbushjes sipër flegrave të portokallitdhe e nivelojmë mire në sipërfaqe pas-taj tepsinë e fusim në furrë dhe epjekim për 1-1 orë e një çerek apo mëtepër në temperature 180 grade .Nëfund të pjekjes e provojmë megjilpërë duke e shpuar në mes deri nëfund dhe kur gjilpëra të dalë jashtë epastër ëmbëlsira është gati. Heqim ëm-

belsirën nga furra dhe e lëmë të fto-het 1 orë pastaj e zhvendosim me

kujdes nga tepsia pa e dëmtuardhe e vendosim në pjatën e

servirjes. Përgatitimshtresën për lyerje

glaze,ngrohim në njëtenxhere të vogëlmarmelatën e por-tokallit me ujinduke e përzier mirederi sa marmulatatë shkrihet plotë-sisht dhe të bëhetnjë mas eh o l l e , n g j y e j m ëfurçën e pastiçerisë

në këtë mas dhe elyejmë embelsiren

sipër dhe anash deri satë shkëlqejnë .Serviret I

ngrohtë.

ËMBËlSiRË E FToHTEME DJATHË

Përbërësit e recetës10 biskota të bluara

75 gr gjalpë200 gr djathë i butë krem pa krip

(filadelfia)425 ml krem qumështi i trashë i

rrahur2 luge çaji vezë industriale pudër

60 ml ujë100 gr sheqer

3 luge çaji xhelatinë e kokrrizuar2 luge çaji ujë

3 luge çaji sode buke mikse (arroë-root)

200 gr luleshtrydhe

3 pjeshka3 kivi

150 ml lëng rrushi i kuq100 gr çokollate

Mënyra e përgatitjesBluajmë biskotat në mikserin ushqi-morë ose I shtypim me shishe në njënapë të pastër. Shkrijmë gjalpin pastajnë një enë të thellë njomim biskotat ebluara me gjalpin duke I përzier mirë.Në tepsinë posaçërisht për ëmbëlsirame fund të lëvizshëm me diametër 20cm shtrojmë dhe sheshojmë në fundine saje masën e biskotave të njomuraduke I niveluare drejtë. Në një enëperzirëse të thelle hedhim djathin ebute dhe e përziejmë deri sa të bëhetmasë kremi pastaj shtojmë kremin etrashë të qumështit duke e vazhduarperzierjen deri sa masa të behet kremhomogjen. Në një enë të dytëpërzierëse bashkojmë ujin me vezënindustriale dhe I rrahim me mikserinelektrik të dorës dhe duke ju a shtuarsheqerin nga 25 gram në çdo 2 minutaderi sa të bëhet shkumë e trashe,osederi sa nëse enën me përzierjen e kthe-jmë permbys dhe masa qëndron nukbie poshtë. Përzierjen e enës së dytë ebashkojmë me djathin dhe kremin etrashë në enën e parë. Në një gotëshkrijmë xhelatinën duke përzier kokr-rizat me ujin e vaket deri sa lëngut tëtrashet .Xhelatinën e shkrirë në ujë ebashkojmë me mbushjen e djathitkremit dhe vezëve të rrahura duke epërzier mirë dhe këtë mas të trashë ehedhim brenda në tepsi sipër shtresëssë biskotave dhe e fusime në frigoriferdhe e përgatisim dekorimin me fruta tëfreskët. Presim në thela të hollaluleshtrydhet dhe pjeshkat në madhësitë barabarta çdo thele dhe pasi ëmbël-sira është ftohur rrjeshtojmë në qendërluleshtrydhet dhe në rrjeshtin e dytëpjeshkat ose një rrjesht luleshtrydhedhe një rrjesht pjeshka. Lëngun errushit e tundim mirë me sodën miksearroëroot dhe pasi trashet lëngun ehedhim sipër frutave me kujdes qe tëmos derdhet anash e kthejmë prape nëfrigorifer dhe e lëmë të ftohet dhe pas-taj e grijmë çokollatën në rende dhe espërkatim para servirjes dhe kjo ëm-bëlsirë shërbehet me salce të trash fru-tash cullis dhe me fruta të freskët të

London May 2009 36

PËRgATiTi: PRANVERA SMiTH

Ishte në kulmin e famës kur vendositë tërhiqej për të provuar një jetëtjetër, sipas saj “atë të vërtetën”.

Largohet nga Top Albania Radio pasifiton të drejtën për të studiuar nëAmerikë. Atje përballet me një botë tëhuaj dhe me plot sfida që e vunë nëprova të mëdha përshtatjeje. Kjo për-vojë gjithsesi tregon se ka qenë njëshkollë e mirë për të; e ka rritur dhematuruar, e ka bërë më të ndjeshme.Tani që nuk i duket më vetja çupëlinë(pavarësisht pamjes së saj brishtë)mendon se është hedhur në një stadtjetër. Në këtë intervistë na rrëfen fareçlirët se ka ardhur momenti që të ven-dosë për krijimin e familjes. Ajo nukështë e pasionuar vetëm pas artit poredhe pas fëmijëve gjithashtu. Pohon seështë në pritje të një ndryshimi, sepsee ndjen nevojën për të ndryshuar. Egjendur shpesh në çaste “vetmie” tanimë shumë se asnjëherë mendon se iduhet një partner që ta ketë në krah, tëndajë me të çastet e gëzimit dhemërzisë, të jetë me të në ditë të mirëdhe të keqe. Ajo beson se jeta ështëkompensim dhe është gati të krijojëfamiljen e saj që të ndihet më e real-izuar në udhën që ka nisur.

Tani në këtë stad, si është jeta jote?A je natyrë që e shijon jetën?

-Patjetër. Bëj një jetë shumë gjallë dhetë mbushur me aktivitete, me njëpavarësi që gjithsesi më shijon, merregullat që i kam vënë vetes. Porprapë, sidomos kur vjen fundjava endiej vetminë dhe nevojën për të ndarëjetën time me dikë. Megjithatë kjo nuk do të thotë se ainuk ekziston diku dhe në një mo-ment të bukur mund ta takosh dhetë mos e trembësh?Sigurisht, kam shpresë akoma. Uroj tedale një dite nga aty ku është fshehur.Si duhet të jetë partneri që ti kërkon?-Të më pëlqejë...të klikoj mendërishtme të, të kemi shkëmbime të fortamendimesh, të jetë shumë i zgjuar, pra.Të jetë i edukuar, i arsimuar, pse jo dhepak i pashëm. Të jetë njeri ambiciozdhe të çajë në jetë. Pra, të ketë arsimdhe ambicie që të mund t’i bëjë ballëjetës. Nuk ka shumë rëndësi për muatë jetë i pasur. Ajo që i përmbledh tëgjitha këto është: Një djalë që të mëbëjë të ndihem krenare kur të dalpërkrah tij.

Ruan marrëdhënie të mira mefamiljen?

-Po, sigurisht. Sidomos që mbaskthimit tim nga Amerika marrëdhëniettona janë dimensionuar shumë.Largësia duket sikur i sheshon edhekonfliktet apo kontradiktat e vogla qëmund të kenë dalë në sipërfaqe gjatëadoleshencës. Në këtë aspekt duket semë ka shërbyer mirë qëndrimi nëAmerikë.

Për çfarë të ka shërbyer tjetër për-voja e qëndrimi prej disa vitesh nëAmerikë?

-Kur jam përballur me jetën atje kamqenë 24 vjeçe. Jo shumë e vogël, poras dhe aq e pjekur sa për t’i bërë ballënjë realiteti të huaj për mua. Ka qenënjë iniciativë që fillimisht ngjau si pake çuditshme, sepse nuk njihja asnjeri,nuk isha mësuar me largime të gjata

nga shtëpia por fakti i një ndryshimi,istudimeve për regji televizive më nxitiaq shumë sa të lija pas gjithë çfarëkisha ndërtuar këndej.Ti vendose të largoheshe pikërishtkur ishe në kulmin karrierës tëndenë Top Albania?-Pikërisht. Ai ka qenë vërtetë kulmi: aqshumë fansa, letra që vinin pa fund nëredaksi, me urime dhe përgëzime ngamë të ndryshmet, dhe unë vendosa t’ilë pas krahëve për të provuar një jetëmë të vërtetë. Je penduar ndonjëherë që ike ngaTop Albania Radio?-Jo. Nuk jam bërë asnjëherë pishman.Ka shumë që më thonë “Po të mos ekishe lënë Top Albanian” do të ishe tifigura kryesore e Top Channel, por unënuk kam absolutisht asnjë pendesë përzgjedhjen time. Ndihem shumë mirëme çfarë kam arritur.Nuk bërë përpjekje për t’u rikthyerte Top Albania pas kthimit tënd ngaAmerika?-Jo, nuk bëhej. Kishin ndryshuarshumë gjëra. Ishin zënë vendet. Kështuu riktheva prapë në Amerikë ku fitovamundësinë për të punuar në një radiolokale. Më pas kur isha kthyer thjeshtme pushime më erdhi një ofertë nga“News 24” që më vuri sërish para njëvendimi. Zgjodha të rikthehem për-fundimisht, lashë punën në radio atjedhe fillova të investoj sërish në karri-erën time këtu. Pra, çdo gjë erdhinatyrshëm.

Sërish një vendim jo i lehtë. Të lëshnjë jetë në Amerikë ku ke fituaredhe një punë brenda profesionittënd dhe të kthehesh për t’ia filluarnga e para?

-Absolutisht mendoj se kam bërë zg-jedhjet e mia më të mira. Në të dyjarastet mendoj se kam bërë atë që duhej.Në Amerikë e ndjeja shumë vetminë.Jeta filloi të më bëhej shumë monotonepasi atje nuk ka jetë sociale si këtu.Ndaj dhe u josha nga kthimi. Atje ndi-hesha peshk i vogël në një akuariumshumë të madh, dhe atje nuk mund tëpresësh që të bëhesh peshk i madh...

Çfarë të mungonte më shumë gjatëkohës që ishe atje? Fama ndoshta?

-Jo vetëm fama. Më mungonte familja,shoqëria, daljet me miqtë, jeta sociale.Ndjeja mall dhe e ndieja se duhej tëkthehesha sepse më kishte mbeturkoka pas. Për më tepër oferta për njëpunë në televizion ishte një mundësi qëunë e dëshiroja ndaj dhe rikthimi imerdhi shumë i butë.

Aktualisht je duke u marrë ne“Netët e Klipit”. Si është gerta kurpunon në grup?

-Kur punoj në grup nuk e njoh formënurdhërore. Punoj me shumë entuzi-azëm. Kështu më ka ndodhur edhe kurdrejtoja “Kafazin e Artë”. Unë nuk ditë ngre zërin, jam natyrë

bashkëpunuese dheshumë miqësoreedhe në postin edrejtuesit. Me saduket ndaj më duanedhe njerëzit, sepsejam e thjeshtë.

Kështu ke qenëgjithnjë?

-Deri diku po. Porbesoj se edhe jetanë Amerikë më kabërë mirë në këtëdrejtim. Nëpërgjithësi jamnatyrë e qetë, jamnë harmoni meveten.

Ku ke qenë e

dashuruar për herë të fundit?

-Ndoshta në Amerikë... Sa zgjati?

-Afërsisht 2 vjet.

Pati ndonjë arsye që përfundoi?

-Jo, thjesht mbaroi aty. Unë nuk besojse mund të zgjasë më shumë dashuria.

Megjithatë ti kërkon që të gjesh njëpartner që të lidhësh një jetë të gjatëme të?

-Po, sepse janë gjëra të tjera që e mba-jnë dashurinë më pas. Është vlerësimipër partnerin, admirimi për të... Nëseka vlerësim dhe admirim në mes lidhjasërish mund të vazhdojë normal. Ajondërron vetëm formatimin. Mund taduash fort partnerin edhe pa e dashu-ruar.Po thua se mund të vazhdojë edhepa dashuri?

-Siç e thashë me lart,me admirim e re-spekt ajo merr një tjetër forme. Mundtë bjerë thjesht ritmi i pasionit apoemocioneve, por mund të mbetetdëshira për të ndenjur me njëri-tjetrindhe ndarë kohë të bukur sëbashku,sepse rrënja mbetet e njëjtë;dashuri,megjithëse e një forme tjetër.

Si është gerta kur bie në dashuri?

...Kjo është diçka personale. Hmmmjam shumë e zjarrtë. Jap shume ne njëlidhje te cilën e dua. Tani kam filluarta kuptoj këtë. Jam edhe xheloze,pavarësisht se nuk e shpreh, prirem tëjem posesive. Por jam për marrëd-hëniet ku secili të ndihet i barabartë.Kjo duket pak e vështirë, ndaj dhendoshta jam vetëm sot. Nuk kam bërëdot kompromise.

Të duhet kohë e gjatë për ta kuptuarse cili mund të jetë njeriu i duhurpër ty?

-Jo nuk më duhet kohë. Me dy kafemund ta kuptoj nëse është djali te cilindo kisha interes te vazhdoja ta takoja eta njihja me shume, ose jo.

Mendon se është e rëndësishme përnjë artist që të jetë i dashuruar nëmënyrë që të jetë më i frymëzuar?

-Shumë e vërtetë. Kjo do të ishte mëidealja. Megjithatë nuk e kushtëzojartin nga kjo, sepse brenda meje gjejforma të ndryshme të dashurisë. Endiej këtë kur bëj diçka për tjetrin,qoftë duke ndihmuar një lypsar. Mjaftqe shpirtin t'a ketë pushtuar dashuria(lete jete ajo e formave te ndryshme) dhefrymëzimi vjen.

GERTA HETA - NË PRITJETË "PRINCIT TË KALTËR"Në Amerikë ndihesha peshk

i vogël në një akuariumshumë të madh dhe atje nuk

mund të presësh që tëbëhesh peshk i madh...

London May 2009 37

Albanian YellowPages in the UK

2009*A keni ndonjë shërbim që mund të ofrosh për komunitetin shqiptar në Britaninë e Madhe?

*A dëshironi që mesazhijuaj të shkojë në çdofamilje shqiptare dheshqiptaro-britanike?

*A është e vështirë tëneglizhosh rreth 100 000konsumatorë?

KoNtaKtoNi sa më Parë qëtë reZerVoNi VeNDiN tuaj

ËSHTË NJËMUNDËSI QËJEPET VETËM

NJË HERË NË VIT.

the albanian Newspaper122 White Hart lane

london N17 8HPwww.thealbanian.co.uk

tel/fax:02082169527mob:07947177160

[email protected]

London May 2009 38

on AlbanianHistory

The territories of present –day Albania havebeen inhabited as early back as 100.000 yearsago. It was at the turn of the third millennium

BC that an Indo - European population settledthere. As the result of the mixture, a populationincorporating the unique cultural and linguisticcharacteristics of the whole Balkan Peninsula

(pellazgs) was created.

Based on this ancient population, the Illyrianpeople developed through the second millen-nium and the first century B.C. After its fall in

the year 30 B.C. Illyria came under the controlof Roman Empire . With the division of theRoman Empire ( 395 A.D), Illyria became a

part of the Byzantine Empire.

The country has suffered continuous invasionsover the last 1000 years and by the end of the14th century Albania was occupied by the Ot-toman Empire. The subsequent efforts and in-

surrections for independence eventuallybrought about the proclamation of the inde-

pendence of Albania in 1912. After 1912 till theend of the First World War , the country was

attacked by neighboring countries. After elevenyears of monarchy the country was occupied

by Mussolini forces in 1939, putting the end ofmonarchy. In 1943 the armies of Hitler occu-

pies the country.

The resistance against foreign invasion wasknown as the Anti – Fascist National Liberationfront. The Communist party took power in No-vember 1944, when the foreign armies were

expelled. Shortly thereafter, a totalitarianregime was established under the communistleader Enver Hoxha. For about 50 years, the

regime applied the policy of self-isolation, leav-ing the country in great economic poverty

when it finally emerged from isolation in 1991.

The principle of self-reliance applied by theCommunist regime prohibited foreign loans,

credits and investment. From 1991 until 1997The Democratic Party lead the country. After

the unrests of 1997 due to the failure of pyram-idal schemes the Socialist Party with its coali-

tion was in power until 2005. After the lastelections on 3 July 2005 The Democratic Partywith its coalition is turn back in power. Albanianpolicy intends to integrate the country into Eu-ropean Community and the Alliance of NATO

forces.

London May 2009 39

With empty beaches andbargain prices, its Adriaticcoast could be the ultimate

traveller destination,writes Matt Carroll

A paraglider flies over thebeach of Vlore, Albania.

Ask someone to give you theirlist of "paradise" destinationsand Albania is probably one of

the least likely places to crop up. Butas I drop my bags, kick off my flip-flops and dive into a turquoise sea, the"P" word is the only way to describewhat I'm seeing. Bobbing about on my back, I strain myeyes right and left in a bid to spot an-other human being, but all I can see issmooth white sand stretching away inboth directions for about three miles.Mountains rise up just behind thebeach, huddling together to increasemy privacy. And as if that's not utopianenough, I've even got my own "pri-vate" beach bar, where resident mixol-ogist Bledi rustles up mojitos for £3 apop.

In Albania, this counts as ex-pensive. No wonder increasing num-bers of backpackers are making theirway over here. According to studenttravel specialist STA Travel, there hasbeen a huge rise in demand for trips tothe country, which was once regardedas Europe's poor relation. "We have noticed a massive increasein the number of gap-year travellersand backpackers wanting to try Alba-nia," says STA's Ian Swain.

When I went backpacking,in the late 90s, it was all about Thai-land, with its talcum-powder sand,beach huts and low-key bars. But get-ting there required an endurance test of15 hours in economy class, not to men-

tion a sizable dent in the studentloan. My trip to DrymadesBeach involved only a three-hour flight. All right, I then hadto spend a few more hours onthe bus that weaves its wayalong the rocky mountain roadsthat lead south from Tirana, thecapital city. But that just meantI had the opportunity to hop offen route and explore some ofthe country's coastal nooks andcrannies.

The Albanian Rivierastretches nearly 300 miles fromVlore down to Butrint, formingone of the last stretches of un-spoilt shoreline in Europe.Around almost every cornerthere's a strip of empty sand thathas managed to escape invasionby the package holiday hordes.

Heading out of Tiranafor the coast, one of the firstplaces I stopped at wasOrikumi, home to the ruins ofan ancient village dating back to600BC. In other countries itwould all be roped off, withoverpriced tickets and T-shirtson sale. Here, however, I couldwander at will around the remains,crunching along a path strewn with bitsof old Roman pottery. I felt like apasty-faced Indiana Jones stumblingacross a lost city. While a large pro-portion of Orikum (as the village wasoriginally called) is buried under thenearby estuary, the amphitheatre, mar-ket stalls and sacrificial altar are stilllargely intact.

From here, my route contin-ued up into the Cika Mountains, wherethe smell of pine trees and hot earthwafted in through the open windows ofthe bus, fuelling my desire to find abeach and cool off as soon as possible.I didn't have to wait much longer.

After winding up through the LlogaraPass, at 1,100m (3,609ft), the roadbegan to weave its way down to thecoast and I got my first glimpse ofwhat the backpackers are getting so ex-cited about. The edge of Albaniastretched out into the distance, bor-dered the whole way along by a ribbonof white sand. The only symptoms ofhuman "civilisation" were the domesof the machine gun bunkers scatteredevery few hundred metres along theshore - leftovers from the country'sparanoid dictator Enver Hoxha, whodied in 1985.

Reaching the coast, weturned off the tiny "main" road andheaded down to Palassa Beach, bounc-

ing down a track that wouldbreak the average rental car. Iwasn't about to complain abouthaving my teeth shaken looseover the potholes, though; thelack of tarmac is the main reasonwhy the region has yet to begripped by the tentacles of masstourism.

The reward for those pre-pared to put in the effort is athree-mile stretch of beach tocall your own. The only soundhere is the hypnotic rattle of peb-bles being raked over the shore-line. In 48BC, Julius Caesarlanded here from Rome, on hisway to battle Pompey atPharsalus in northern Greece;I've a hunch it hasn't changedmuch since. As with most of thebeaches I came across, there'snothing (and no one) stopping

you from simply plonking a tent upand spending a few nights here.

Do that, though, and you'rein danger of missing out on Bledi'sfreshly made mojitos. Drymades is thenext beach along, and it's here that peb-bles are replaced by smooth sand and amellow soundtrack of Cafe del Mar-style tunes. After emerging from my spontaneousdip I finally bump into another visitor.Edward is an Albanian artist lookingfor inspiration. "I love it here," he tellsme, as we wait for Bledi to mix mojitonumber three. "You should see it firstthing in the morning, when the suncomes up. It'll blow your mind."

It wasn't just the beach barlifestyle that brought back memories ofbackpacking in Thailand; the accom-modation was similar, too. Tuckedaway in the woods behind the beachare a bunch of wooden, one-bedroomhuts, with kitchens and shower rooms.They are basic but comfortable - espe-cially when you're spending most ofyour time catching rays on the beach. If you do find yourself craving somecivilisation (ancient or modern), you'llfind it just a couple of hours' driveaway, in Saranda. When the sun goesdown, you can see the lights of Corfutwinkling across the water like tinyglow-worms in the distance.

A few days after draggingmyself away from Drymades, I sit sip-ping the froth off a cappuccino whilefishermen putter about in the little har-bour, their boats chock-full of freshlycaught fish. I could happily spend theday here, watching the world go by,

but this is merely a pause on the way toButrint. The ruins of this city form an architec-tural index of ancient history, withGreek, Roman and Venetian remainsall contained on one tiny island. Lo-cated half-an-hour's drive south ofSaranda, on the edge of a beautifulblue lagoon, it was a thriving port formore than a thousand years and is nowa Unesco world heritage site.

Starting at sea level I amblealong avenues of shady trees, workingmy way up through time until I reachthe island's highest point. The routetakes me past an ancient Roman bath-house and Christian baptistry, beforeleading me up steps worn smooth bycenturies of shuffling feet to the mag-nificent Venetian castle. In the 15thcentury this would have provided animportant early peek at hostile visitors;now it's ideal for spotting sea eaglescircling over the electric-blue water. Albania is not all old ruins and rudi-mentary beach huts, though.

Making my way back northtowards Tirana, I spend the final fewnights at a boutique hotel, Rapo's, inthe village of Himara.

This is the first glimpse I getof Albania's potential future - one withWi-Fi, swanky dark wood sunbeds andpoolside waiter service. While it's allvery nice, I can't resist sneaking offdown a nearby track to find yet anotherdeserted beach. Developers must beitching to get their hands on this placebut, for now, the backpackers have itto themselves.

2009's backpacking secret is ...... Albania

Albanian YellowPages in the UK

2009*A keni ndonjë shërbim që mund të ofrosh për komunitetin shqiptar në Britaninë e Madhe?

*A dëshironi që mesazhijuaj të shkojë në çdofamilje shqiptare dheshqiptaro-britanike?

*A është e vështirë tëneglizhosh rreth 100 000konsumatorë?

KoNtaKtoNi sa më Parë qëtë reZerVoNi VeNDiN tuaj

ËSHTË NJËMUNDËSI QËJEPET VETËM

NJË HERË NË VIT.

the albanian Newspaper122 White Hart lane

london N17 8HPwww.thealbanian.co.uk

tel/fax:02082169527mob:07947177160

[email protected]

the albanian may 2009

Documents