-LONDON 15 SHTATOR 2009 NR.5/9.2 www.thealbanian.co.uk info@thealbanian.info

Tel: 02082169527

2 1 1 B o u n d a r y R o a d , P l a i s t o w

L o n d o nE 1 3 9 Q F

T :0208 472 1110 F :0208 475 8869 M:079 5135 0050

1st Choice Accident ClaimsNëse keni patur ndonje aksident tre vitet e funditmos hezitoni te na kontaktoni ne çdo moment

Had an accident? Not your fault

www.1stchoiceclaims.cominfo@1stchoiceclaims.com

OURServices*Free Consultation*Loss Of Earnings*Recovery & Storage*Cost Of Repairs*Policy Excess*Hire Charges*Personal Injury*Legal Expenses

THE

Lule Elezi, pianistja shqiptare qëhabiti dëgjuesit e Vjenës

Valbona Zhuleku:“Jam krenare

për Shqipërinë”

Sportistët, ambasadorët e shkëlqyer shqiptarë në Britaninë e MadheMartesat e shqiptarëve me tëhuaja në Britaninë e Madhe,

ose ky “burgim shpirteror” faqe 7

Tashmë çdo dy javë

nëpër të gjithapikat shqiptare

Ekskluzivisht për “The Albanian” flet shqiptarjaqë kaloi fazën e parë në Xfactor

faqe 6

faqe 22Në pritje të Berishës...faqe 3Fëmijët shqiptarë në

Britaninë e Madhe duhet tënxiten drejt gjuhës amtarefaqe 5

faqe 18

15 SHTATOR 2009 2MARKETING

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP

apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI?

FINSBURY PARKLondon North

Acedemy Andover

Community Centre Andover

Estate London N7 7RY

Per me shume informacione ju lutem na kontaktoniTel: 0207 2721130

Mob 07944367779

Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetënnë Mbretërinë e Bashkuar, si dhe të provoni që aftësitë në të

folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme. Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen

angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams

A dëshironi të realizoniëndrrën tuaj

për të studiuar nëBritaninë e Madhe?

Dëshironi të fitoni përvojë të papërsëritshme?A dëshironi të realizoni ëndrrën e fëmijëve tuaj për tëpatur një diplomë të universiteteve më prestigjioze Britanike? A dëshironi të bëni investimin më të mençur në drejtim tëarsimimit?“Korbi Education” në bashkëpunim me universitetet mënjohura Britanike mund të realizojmë ëndërrën tuaj.Ne ju ofrojmë mundësitë dhe u japim zgjidhjen. Ju bëni zgjedhjen!Suksesi ynë është i provuar!

Na kontaktoni në çdo moment.Tiranë: Rruga Mine Peza, 82, pranë Hotel Tafaj

Tel +355 4 22 62 669, Cel: 069 28 57 689, 069 36 42 072, 0693200107

Londër: 0771 77 90 601, 0777 51 02 002Email: student@kovanigroup.com,

admin@kovanigroup.com Web: www.kovanigroup.com

Për të gjithë shqiptarët në Britani që dëshi-roni të sillni të afërmit tuaj të shkollohen në Britaninë e Madhe, ju lutem kontaktoni

Tel +355 4 22 62 669, Cel: 069 28 57 689, 069 36 42 072, 0693200107

Londër: 0771 77 90 601, 0777 51 02 002

MCLEE SOLICITORS02075693085

Per çdoproblem

emigracioni qemund te keni MC Lee&CoSolicitors

eshte zgjidhjame e mire.

Bashkime familjareAplikime per VISA tete gjitha kategoriveJemi te specializuarper ata qe kane vitene Uk, por akomanuk kane perfituarlejen e qendrimit. Na kontaktoni:

15 SHTATOR 2009 3AKTUALITET

DREJTOR: PETRIT KUÇANAZv/Drejtor: BASHKIM METALIAKryeredaktor: MUHAMED VELIU

REDAKSIAAkil Koci, Daut Dauti, Emanuel Bajra,

Majlind Goge, Naim Hasani, Ylli Përmeti, Edvin Lamçe,

Elda Memiaj, Brunilda Sejati, Pranvera Smith, Flori Slatina, Kastriot Dervishi, Enkeleid Omi,

Jeni Myftari, Naim Trezhnjeva, Anila Hoxha, Shefit Domi,

Ilir Thaçi, Nikolin Nilaj, Web-design Marko

www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.comTel/fax:02082169527

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP

apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI?Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën

në Mbretërinë e BashkuarSETP ofron kurse intensive për 4 ditore. mesuesit me eksperience perdorin gjuhen qarte

dhe thjeshte duke ju garanuar kalimin e testit

REdAkSIoNAlE“Qeveria e Integrimit Evropiane konsideron diasporënshqiptare si një vlerë të madhekombëtare. Shqiptaret kudo nëbotë kanë të drejtën e përku-jdesjes së shtetit shqiptar, mbro-jtjen e drejtave të tyre kudo kuata jetojnë si dhe detyrimin rec-iprok për prosperitetin e Atd-heut. Qeveria e IntegrimitEvropian angazhohet për tëngritur një sistem mbarëbotërororganizimi të diasporësshqiptare, me bazë përkatësinëdhe identitetin kulturor si dheruajtjen e tij përmes hapavekonkretë si hapja e Qendrave tekulturës, ‘Shtëpisë seShqiptareve’ apo përmes gjetjes

së mënyrave dhe formave të për-shtatshme, ne marrëveshje mevendet pritëse dhe bazuar nëligjin ndërkombëtar, për ruajt-jen e promovimin e gjuhësshqipe dhe mësimin e historisë seShqipërisë. Emigrantët shqip-tarë do të përfitojnë te gjitha llo-jeve te sigurimeve për te cilatemigracioni i ri shqiptar ka kon-tribuar përpara largimit jashtëvendit”

kështu ka deklaruarkryeministri i Shqipërisë z.SaliBerisha në prezantimin e pro-gramit të ri qeverisës për katër

vitet e ardhshme. ky deklarimpërbën një lajm mjaft të rëndë-sishëm për mërgimtarët shqip-tarë, të cilët pas miratimit tëligjit për të drejtën e blerjes sëtokës në Shqipëri nga cilido meprejardhje shqiptare (qe mundtë ketë njërin prind shqiptar),shpresojmë se do të përbëjë pre-ludin e një fillimi të ri komu-nikimi dhe bashkërendimi mediasporën shqiptare anë e mbanëbotës.Shpresojmë që këto iniciativa tëqeverisë shqiptare do të jenë tëefektshme dhe së paku mërgim-tarët në të gjithë globin nuk do

të ndjehen më jetimët epërjetshëm, por do të nd-jehen të dinjitetshëm,duke vazhduar të shër-bejnë si ambasadorët mëtë shkëlqyer të vleraveshqiptare.

Besojmë se kymesazh do të jepet iqartë dhe do të lexohet itillë edhe nga shërbimetdiplomatike që vazhdo-jnë të mbeten prob-lematike dhe shumë largkërkesave dhe nevojavetë mërgimtarëve shqip-tarë.

Në pritje të Berishës...

15 SHTATOR 2009 4AKTUALITETNgA MUHAMEd VElIU

Është arrestuar në Londër njëshumë i kërkuar shqiptarë i ciliishte arratisur nga burgu në

vitin 1997. Skuadra e ekstradimeve në

Scotland Yard ka prangosur HamitMusën i cili është dënuar me 17 vjetheqje lirie nga drejtësia shqiptare. Ar-restimi i tij u bë i mundur pasi InterpolTirana kishte siguruar të dhënat se kuai fshihej në Angli. Hamit Musa qëprej vitit 1998 jetonte në Londër meidentitete të rreme.

Skuadra e ekstradimeve nëLondër ka ekzekutuar një tjetër man-dat arresti ndërkombëtar duke ka ar-restuar një tjetër të kërkuar shqiptarë.Astrit Bulla është arrestuar për llogaritë Interpol Tiranës pasi akuzohet ngaprokuroria shqiptare si i dyshuar përgrabitje me armë. Bulla është duke indjekur seancat gjyqësore të ek-stradimit në gjendje të lirë pasi ka ven-dosur një garanci pasurore.

Ndërkohë dy të kërkuarit e

tjerë nga drejtësia shqiptare, AfrimSinani i arratisur nga burgu Bëncës dheIlir Kumbaro që të dy të arrestuar nëLondër, kanë humbur betejën ebllokimit të ekstradimit në gjykatënlondineze. Sekretari britanik i çësht-jeve të brendshme ka firmosur certi-fikatën e ekstradamit por ata kanëapeluar. Fati i mëtejshëm i ekstradimitpër ata do të mësohet gjatë muajit Tetorkur çështjet e tyre do të shqyrtohen në

gjykatën e apelit “Royal Court of Jus-tice”.

Astrit Bulla është prangosurpër llogari të Interpol Tiranës pasi aku-zohet nga prokuroria shqiptare si idyshuar për grabitje me armë. Veprapër të cilën akuzohet Bulla ka ndodhurnë vitin 1998.

Në vitin 2000 Gjykata eKolonjës ka pushuar gjykimin, ndërsaApeli Korçë e nuk ka pranuar ankimin

e prokurisë kundër Bullës. Pas kësajçështja ka mbërritur në Gjykatën eLartë, ky është vendosur rigjykimi i sajnë Apelin e Korçës.

Pikërisht për këto arsye,Gjykata Londineze e Ekstradimeve kavendosur që kërkesën e prokurorisëshqiptare në ngarkim të emigrantit 33vjeçar nga fshati Matogjin i Vlorës, tagjykojë në gjendje të lirë, kundrejt njëgarancie pasurore. Vetëm pak ditë më

parë, dy të kërkuarit e tjerë ngadrejtësia shqiptare, Afrim Sinani i ar-ratisur nga burgu Bënçes, Tepelenë dheIlir Kumbaro, i akuzuar në dosjen“Remzi Hoxha”, që të dy të arrestuarnë Londër, kanë humbur betejat ebllokimit të ekstradimit në Fakt dhe ijanë drejtuar Apelit.

Interpoli prangos dyshqiptarë në Londër

Një britanik ka vrarë tëdashurën e tij, nënë e katërfëmive pasi ajo në faqen e

saj personale në Facebook ndër-roi statusin nga e martuar në be-qare.Detajet e ngjarjes tragjike, nga kumbeti e vrarë Hayley Jones janëbërë publike, te Marten 1 Shtator2009 në gjykatën e krimeve tëKardifit.26 vjecarja u gjet e vdekur ngafëmijët e saj pasi ishte goditur methikë nga i dashuri Brian Lewis. Sipas prokurorisë 31 vjecari Lewisu kishte thënë miqve të tij se evrau Hayley Jones pasi nuk mundta suportone dot faktin që ajokishte gjetur një të dashur të ri. “Më 2 Mars të vitit të shkuar vik-tima ndërroi statusin e saj nëFacebook nga e martuar në be-qare duke i treguar të dashurit segjithcka në lidhjen e tyre kishte

marrë fund”ka thënëp r o k u r o r iMark Evans.Duke vazhd-uar sëtreguari kro-nologjinë ev r a s j e sprokuri Evansi tha gjykatësse Lewis ac-arojeh ngafakti se edashura, sh-p e n z o n t eshumë kohëduke për-dorur internetin dhe në vecantirrjetin social Facebook.Zënkat për përdorimin e kom-pjutetit mes tyre arritën kulminmëngjesin e datës 12 Mars 2008kur Brian Lewis mori një thikë ngaguzhina e gatimit, duke goditur tëdashurën tek sa ajo po flinte.

Pasi ka kryer vrasjen ai ka tele-fonuar policinë duke u larguar ngashtëpia ndërsa viktima është gje-tur pa jetë nga katër fëmijët e saj.Disa ditë më vonë ai është vet-dorëzuar në polici duke mohuarvrasjen.Gjyqi vazhdon.

Vrau të dashurën pasi ndërroi statusin

në Facebook Arrestohet korrierishqiptarë i kokainësDoganierët britanik kanë zbuluar 5,1 kilogram kokainë në makinën e njëshqiptari i cili së bashku me një shtetas Italian tentonin ta kalonin në Angli.Afrim Gjuni 27 vjec dhe Sergio Veroneze janë arrestuar menjëherë pas kon-trollit të makinës në portin e Doverit. Lajmin e arrestimit e ka konfirmuarpër The Albanian një zëdhënëse e doganave britanike. Sipas saj AfrimGjuni jetonte ne qytezën Luton. Ai kishte mundur të fitonte statusin e emi-granit dhe një pasaportë udhëtimi lëshuar nga ministria e brendshme HomeOffice. Ndërsa për italianin Sergio Veroneze është zbuluar se ai kishte hyrëdhe dalë nga porti i Doverit edhe disa herë të tjera. Gjuni dhe Veroneze do tëgjykohen ne gjykatën e krimeve Canterbury Crown court më 24 Nëntor2009 si të akuzuar për tentativë të importit të 5,1 kg kokainë. “Nësekokaina do të mund të kalonte portin e Doverit, atëherë vlera e shitjes do tikalonte 700 mijë stërlina” ka deklaruar zëdhënësja e doganave britanike.Sipas policisë të zonës së Kentit e cila po kryen hetime të mëtejshme mëso-het se Afrim Gjuni së bashku me Sergio Veroneze ishin korrierë të një grupikriminal në Londër të përfshirë në tregtinë e Kokainës. Kapja e kësaj sasiekokaine në makinën ne Afrim Gjumit shënon një rekord për sasinë e nar-tokikëve kapur një shqiptari. Në të shkuarën sasia me e madhe kapurtrafikantëve shqiptarë ne portin e Doverit, në jug të Anglisë, ka qene jo mëshumë se 3 kg lëndë narkotike e tipit heroinë apo kokainë.

Afrim Gjunit dhe SergioVeroneze i kapen 5,1 kg

kokainë në portin e Doverit

Një emigrant shqiptar në zonënHampshire është goditur barbarishtgjatë një sulmi të paprovokuar memotive të pastra raciste. Ngjarja ka ndodhur në qytezënËWinchester, në jug të Anglisë, kuremigranti shqiptar 31 vjeç, ndërsa poecte me të vëllanë, është goditur nëkokë nga dy qytetarë anglezë. Poli-cia lokale nuk bën të ditur emrin e

shqiptarit por thotë se sulmi ishtetërësisht i paprovokuar. Nga ky sulmi riu shqiptar ka përfunduar në spitalme nofull të thyer. Një zëdhënës i policisë i deklaroi“The Albanian”, se dy vëllezëritshqiptarë ishin duke ecur pranë ven-

dit të quajtur “Theatre Royal”, kurnjë person ende i paidentifikuar rrethtë 30-tave, nisi të bërtasë dukeofenduar shqiptarët. Atij i është bashkuar edhe një personi dytë i moshës 20 vjeç duke nisurnjë sulm ndaj shqiptarëve. Njëri

prej dy vëllezërve ka pësuar dy thy-erje të nofullës, dëmtime në brendësitë veshit dhe të çara në kokë. “Ky ishte një sulm totalisht i pa pro-vokuar i cili çoi në dëmtime seriozetë viktimës” ka deklaruar RichardMattheës nga policia e Winchester-it

që po heton ngjarjen. Sipas tij dyvëllezërit shqiptarë të sulmuar ishinviktima të një sulmi racist, kjobazuar në komentet e agresorëvepërpara goditjes. Richard Matthewsthotë së një krim i tillë ndodh tepërrrallë në qytezën Wincherster.

Britani, sulm racist ndaj dy shqiptareve

15 SHTATOR 2009 5AKTUALITETNGA BASHKIM METALIA Fëmijët , brezi i ri që po rritetduhet ta ndjenje dhe ta flasingjuhën shqipe si gjuhë e

trupëzuar në deje e tyre ndaj do të ishtesa e ndershme aq dhe humane që tëmos u mungojë kjo dhuratë e Zotit. Edhe këtë vit shqiptarët e Britanisëjanë vënë nën letargjinë e klimëspseudo-intelektuale , duke u lakuar siqendra e vëmendjes, njëkohësishtburim potencialesh marramendëse;gjithmonë në emër të tyre. Pa dashur të krijoj një kaos dhe skenartë paqenë , pasi vet dukuria që trajto-jmë tani dhe më përpara, është e tille,jemi munduar ti trajtojmë ato problemedhe nevoja emergjente , në lidhje mekomunitetin shqiptarë , koherente dhekonkrete, të pa anshëm dhe të drejt-përdrejt dhe asnjëherë të tjetërsua.Fatkeqësisht na duhet ta përsërisim përtë disatën herë pasi vet gjendja dhesituata në të cilën gjendet komunitetishqiptar ,përveç atyre iniciativave pri-vate , kur bëhet fjala për iniciativa tëorganizuara , jo vetëm jemi shumë largtë qenit të suksesshëm , por sëkëlldia etë qenit i parë, i pasur, dhe aspak prijësdhe pasanikë të ndershëm , ka bërë qëtë infektoj dhe imunizoj dhe të tjerë qëderi dje nuk dinin rrugët manovruesepër tu futur në radhët e kësaj e “elite”intelektuale në mërgim.

Ne si përçues të informa-cionit për asnjë çast nuk mund taanashkalojmë lajmin e bujshëm , jovetëm atë që vritet, kapet kontrabandë,izolohet në “Detention center”,apodhe dëbohet nga ishulli,i refuzohet edrejta për të qëndruan në Britani, pordhe mos përkushtimin e shtresës qëmerret dhe presupozohet se përfaqësonnjë masë të gjerë.Duke rënë pre e kësaj retorike , i bie qëtë kërkohet falje , por do të ishte më see domosdoshme që kjo ndjesë të ishtee thënë në mënyrën tonë. Duke eparashtruar fenomenin si detyre moraledhe qytetare , pastaj reagimet pozitiveose jo që do të kishim do të mund të najepnin kurajë për tu ballafaquar me tra-jtesat tona si të drejta apo jo.

Kjo do të thoja do të mundtë ishte më se e domosdoshme të cito-het pasi , kur një problem trajtohet, kri-tikohet apo lavdërohet, krijon njëhapësirë diskutimi dhe transparenceduke akumuluar rendimentin e nxjerrësi një të vërtetë që të gjithë Ne e përje-tojmë dhe e prekim pa qene nevoja tehapen polemika që turbullojnë opin-ionin.Pra, kjo retorike që po biem ne, na bënqë t’i sistemojmë dhe t’’i kristalizojmëgjithnjë e përditë se kush po punon dhekush jo në ndihmë të brezit të ri , përmësimin e gjuhës amtare, dheedukimin në historinë, kulturën dhetraditën shqiptare.Gjithsecili mund të flas me patosin mëtë madh për një iniciative të tillë , pranë krijimin e kushteve të edukimit tëbrezit më të ri të shqiptarëve në Bri-tani, por askush nuk merr iniciativën tëna thotë se një kointigjent i caktuarfëmijësh që ndjekin mësimin e gjuhësshqipe , vallë vazhdojnë akoma ta nd-jekin apo e kanë braktisur këtë edukim(shtesë)suplementar?Absurdi v Gogolian vazhdon akomakur ky kointigjen edhe pse i reduktuarnë masë ,me ose pa fajin e këtyre or-ganizatorëve , krijojnë një paradoks

akoma më qesharak duke luajturshume bukur Cicikovin- që thjeshtegoja ua ka mësuar, në mënyre instik-tive, këtë rol.Askush nuk vetëdeklarohet dhe nuk ebën publike pse janë kaq pak fëmijënë bankat e shkollës , duke ditur se përnjë numër prezent që kanë, nuk justi-fikon numrin e emigrantëve shqiptarënga të gjitha trojet shqiptare.Ironikisht ia vlen të theksohet se nëmëkate kanë rënë edhe Ministritë tonatë Jashtme shqiptare, që nuk para dinësesa bashkëkombës të tyre janë jashtëatdheut . Këtë e përforcon ardhja endonjë delegacioni të dikasteritpërkatës të Ministrisë së Jashtme, qëtakohen kafeneve dhe diskutojnë, joprofesionalisht dhe jo zyrtarisht përqytetarët dhe hallet e tyre .E pra askush nuk na e thot të paktën xapo y nxënës doli me rezultate tëshkëlqyera në gjuhën shqipe, sepse ...?Askush nuk thotë se ky vit shkollorëqë po fillon do të jetë ndryshe nga aiqë lamë pas ; si në aspektin mësimd-hënës pra atë didaktik,ashtu dhe nështimin e numrit të nxënësve shqip-tarë?Ishte folur dikur për një unitet tëShoqatave shqiptare në Britani; ide eshkëlqyer, pse jo dhe e përkrahur ngashumë , por ajo çka nuk shkonte mëvonë ishte se në programin qëkërkonin të përpilonin ishte lënë nëharresë fëmija shqiptarë (fundja, indi-vidualisht, këto shoqata, këtë kishinprioritet; pra brezin e ri ) dhe diskuto-hej me të madhe gjetja e një moduli“bashkëpunimi” për garantimin efondeve për nevoja emergjente, pa përti shpenzuar do të mund të investoninenergji dhe ide që ky unitet i kishte.Kjo emergjence konsistonte abso-lutisht jo e mirëqenë pasi jo vetëm qënuk u formësua kjo hallkëbashkëpunimi si e vërtetë, pasi publik-isht deklamohet e rregullt, por as që utregua transparente me vetveten , prame “bashkë firmëtarët e saj”..Prapë fëmijët u lanë në harresë pasinuk ranë dakord mes njëri-tjetrit sekush duhet dhe për sa kohë të qeverisëunitetin.kush na thotë se fëmijët shqip-tar kanë një program mësimorëtë detajuar sipas rregullave tëmiratuara mësimore , dhe jo

sipas tekave personale të drej-torëve, apo dhe mësueseve?

Kush na e garanton se gjuha shqipeështë dhe do të jetë prioritet i vazh-dueshëm për fëmijët shqiptarë në Bri-tani?Të gjithë jemi të vetëdijshëm se nukështë e lehtë të bësh diçka në lidhje membarëvajtjen e jetës social të komu-nitetit shqiptarë në Britani, por aspak epa mundur .Fëmijët , brezi i ri që po rritet duhet tandjenje dhe ta flasin gjuhën shqipe sigjuhë e trupëzuar në deje e tyre ndaj dotë ishte sa e ndershme aq dhe humaneqë të mos u mungojë kjo dhuratë eZotit.

Ata meritojnë më shumë vëmendje dhedashuri prindërore pasi edhe prindëritjanë bashkëpërgjegjës në këtë aspekt..

Urojmë dhe shpresojmë që këtë vit dotë gumëzhijnë më shumë fëmijë nëoborret e shkollave që mësojnë gjuhën

amtare.Misioni ynë vazhdon...

GJUHA SHQIPE DHE FËMIJËTSHQIPTARË NË BRITANI

Fairlane partnners

OFERTËSPECIALESERVISIM + MOTPREJ £99

Ing Besim Sylaj

BëjmëServisimin, riparimin e të gjitha llojeve dhemodeleve

të automjetevepërfshirë edheair conditioner (klima)-Skanimin e problemeveelekronike si dhe rregullimin e tyre,-Goma, Regjistrimin e gomave-Saldime, -Modifikime,si dhe të gjitha shërbimete tjera

BEJMËKONTROLLIN

TEKNIK(MOT)

Çertifikata ështëe liçensuar

118-120 LONDONROAD MITCHAMSURREY CR4 3LBMOB:07985195104ginobesim@hotmail.com

15 SHTATOR 2009 6AKTUALITETNgA AgIM HAlIlI

Askush më mirë se sportistëtnuk ka arritur të përfaqësojëdenjësisht vlerat shqiptare në

Mbretërinë e Bashkuar. Ata mund tëcilësohen si ambasadorë të shkëlqyertë mëmëdheut. Është vërtet një numëri madh sportistësh duke filluar që ngai fundit që erdhi në Britani, futbollistii kombëtares Lorik Cana, i cili për pakkohë bëri që Shqipëria të përfaqësohetdenjësisht.Kurrsesi nuk mund të harrojmë burrinmë të fuqishëm të Britanisë së MadheXhimi Markun, i cili me suksesin e tijbëri që çdo shqiptar në Mbretërinë eBashkuar dhe më gjerë të ndjehet kre-nar.Në radhët e boksit në MB kemi shumëtë rinj të cilët korrin suksese të përdit-shme me fitoret e tyre, që asnjëherënuk mungojnë si dhe me të arriturat etyre, por që nuk janë edhe shumë tënjohur për komunitetin e këtushëmshqiptar. Kështu mund të përmendim suksesin eJorgen Qetaj, një djalë i ri shqiptar i cilierdhi në Britani si të gjithë ne, dhe meentuziazmin që ka për të qenë njësportist i dalluar ai zgjodhiboksin ku edhe po korrë suk-sese të njëpasnjëshme nëboksin amator, ku arriti edhete behet kampioni i Anglisënë peshat .75kg. Edhe Jor-genit i urojmë suksese dheshpresojmë se një ditë do tashohim të luftojë edhe ai nënflamurin kombëtar kuq e zi.Kur bëhet fjalë për Boksinnuk mundemi të mos për-mendim të madhin, të fortin,guximtarin “the eagle”, tëringut në boksin profesional-ist Kreshnik Qaton, i cili jovetëm si një boksier i pam-poshtur, por edhe si njerishume i çmuar dhe idëshiruar nga të gjithënjerëzit që e njohin, si dhetifozët e tij në Londër ,Shqipëri, Kosove, Maqedoni,Mal te zi e gjithandej ngajanë shqiptaret.Kreshnik Qato meriton që të jetë njeriume i çmuar nga te gjithë ne dhe nëseekziston ndonjë çmim për sportistinmë të dalluar në komunitetin tonëshqiptar në Britani, duhej t’i jepet ketijdjali shqiptar, që në çdo ndeshje te tij,po afron mes vete mese 2000 shqiptar

nga të gjitha viset shqiptare . Kresh-niku po ngre flamuj nga të gjitha anëte shqiptarisë. Ne duhet të mburremi qëkemi një njeri të tillë si dhe duhet që tëbëjmë të mundurën që ta ndihmojmëkëtë sportist. Nuk mund ta harrojmësponsorin e tij, të madhin Ylli Ndroq icili është i vetmi njeri që po mbështet

K r e s h n i kQaton dhe poe bën të

mundur që ne tëgjithë të krenohemime një sportist apome mirë të theminjë boksier “TheEagle” si KreshnikQato.Nuk mund ti lë pa ipërmendur edhefjalët e KreshnikQatos, që sa herë qëi jepet mikrofoni nëçdo ndeshje në çdointervistë, Qatogjithmonë citonfjalët “këtë po e bëjpër Flamurin, përshqiptarinë, përTifozet e mi të Zjar-rtë”. Qato edhe nëjetën e përditshme di

që të të ofrojë të rinjtë afër vetes si dheti ndihmojë ata në hapat e parë të bok-sit në palestrat ku edhe ai vetë stërvitet.Në plejadën e sportistëve mund tëpërmendim edhe Muhamet Sekiraqen,një djalë i ri nga Kosova, i cili emigroiqysh i vogël. Në Prishtinën e tij dikursi fëmijë Meti filloi edhe hapat e parë

të boksitku në atëkohë ekishte ën-derr që tëbehej njëboksier italentuardhe idëshiruarnga tëgjithë. Nëfëmijëri iduhet tilejë ëndr-rat e tijdhe seb a s h k um efamilje tëemigrojën ë

Londër, ku përveç shkollimitnuk iu nda ëndërrës së së tij qëtë bëhet një sportist i dalluar. NëLondër Muhameti është shum ëilidhur me ushtrimet e tij tëpërditshme që i bën që të jetë same i përgatitur, ku edhe pre-tendon të jetë një ndër boksierëtshumë të përgatitur për boksinamator e shumë shpejt edhe neboksin profesionist. Meti nëkëto ditë në Londër do të ketëedhe ndeshjen e tij të parë nëboksin amator ku edhe ai vetëciton: “Do të jem në ring përherë të parë për të boksuar si dhepër të treguar talentin tim e

natyrisht edhe për të fituar”.Përveç boksit ne Britani kemi edhedjem të rinj që tregojnë të arritura edhenë basketboll si vëllezërit Agron eAdnan Haliti, dy djem te rinj ngaKosova të cilët luajnë në Clubin West-minstern Warriors në Londër ku edhejanë, mund të them dy shtyllat më tëforta te këtij klubi. Agroni njihet edhesi ndihmës trajner në këtë klub përmoshat 14-16 vjeçe. Adnani ka arriturqë të shpallet edhe mbrojtësi ë i miri ivitit në clubin e tij. Duke i parë tëgjitha këto rezultate që këta bashkatd-hetarët po i korrin në BritaninëMadhe mendoj se ne jemi ata të cilëtduhet t’i përkrahim.

Sportistët, ambasadorët eshkëlqyer shqiptarë në Britani

NgA PRANVERA SMITHFenomeni i marteses me te huaj,dikur tabu dhe nje akt qe botashqiptare e gjente te veshtire tapranonte, tanime eshte bere njerealitet i pranuar dhe mirepriturjo vetem nga ata qe vendosin tebashkohen ne martesa te tilla,por edhe nga familjet e tyre….

Perqindjen me te madhe ne keteaspekt e formojne djemteshqiptare, te cilet martohen me

britanike/vajza te shteteve te tjera, nganje sere kombesish si: angleze, polake,lituaneze, jamaikane, aziatike,kineze…, dhe lista vazhdon….Ekziston edhe nje perqindje shume evogel shqiptaresh, te cilat gjithashtukane krijuar familje me te huaj dhe je-tojne ne MB.Periudha e tranzicioneve rrenjesore perjetet e ketyre shqiptareve, e pasuar nganje sere veshtiresish per vendosjen etyre ne MB, shoqeruar nga nje numerrefuzimesh te aplikimit te tyre per azilnga Home Office, ka bere qe keta tepafat ne azil, per te kapercyer “lumine turbullt” te refuzimeve, te perqen-drohen ne sigurimn e vizes 6 mujore tefejeses apo te asaj 2 vjecare te marteseme britanike.Nuk eshte dicka e re fenomeni i ketyremartesave, ku keta shqiptare (kryesishtdjem), jetojne nje martese jo-reale, dhedashur padashur, gradualsiht e gjejneveten ne nje “burgim shpirteror” perate kohe qe u duhet te sigurojne qen-drim te perhershem (ILR), apo dhepashaporten ngjyre vishnje, per te cilenkane enderruar.Dikush mund te thote: “- Si guxojneketa mashtrues, te shfrytezojne vajzat ehuaja etj…”. Njekohesisht, edhe gratee tyre “artificiale”, kur e kane kuptuar“lojen e “britishit”, kane vazhduar taluajne ate loje, duke pretenduar qes’kane kuptuar asgje, dhe si hakmarrjeduke “harruar” te marrin tableten kun-der shtatzanise, shpeshhere duke ishtuar edhe nje a dy femije “zinxhirit”te femijeve te tjere me ish-te dashurit etyre paraardhes.

Fenomeni i ketyre martesave artificiale tashme shihet si nje fenomen normalne boten shqiptare teMBse. Djemteshqiptare, kur se parishkelen ne token Bri-tanike perdornin sh-prehjen :” – Si je oremik ?!”, tanime, pavetedije pershendesinnjeri- tjetrin” - Edhe sadenim te ka mbetur, omik?!”Eshte e vertet qe ky“burg” eshte me i“lire” sesa azilet neperte cilet mund te keneqendruar gjate fillimitte jetes se tyre ne MB,por shihet qe dalja ngaky “burg” nuk eshte pademe te metejshme,pasi gjate 3-4 viteveburgim, eshtegjithashtu e mundur qenje grua te linde 2-3femije. Dalja e “babit”nga burgu do te thoteqe ne shumicen erasteve ai dashur pa

dashur do lere edhe “produktet eburgimit” nga pas, femijet e tij…

U trondita tek bisedoja menje mikun tim nga Tirana (A.G), i cilijeton ne Midlands, i cili me tregonte qesapo kishte marre pasaporten Britanikepermes postes ne mengjes, i kishtethene se shoqes Britaniuke “Bye”, dhene dreke ishte vendosur tek nje miku itij, 10 min larg me makine. E qortovaqe ishte sjelle keshtu, duke e lenegruan me kaq “urgjence”, dhe pashe lotne syte e tij tek me thoshte “ – Te themsi motres, ka qene torture per mua dhes’mund te rrija as edhe nje dite ne atelloj jete!”…Po, eshte e vertete qe histori te tilla nukjane te pazakonshme, por s’do te thoteqe nuk ekzistojne dhe romancat edashurise se sinqerte me te huaja. Kadhe shqiptare te cilet ende jetojne meethet e pasigurise se jeteses ne MB, sidjaloshi nga Birmingham-i, i cilindonese jeton qe prej 6 vitesh me tedashuren angleze, pavaresisht insis-timit te saj per te bere martesen, ai re-fuzon. “- Nese martohemi, do ta bejvetem se e dua ate, “ shprehet 28 vje-cari “…- s’i dua dokumentat dhe

martesen me interes”. Dicka e bukurpor dhe e vecante duke pasur parasyshfaktin qe ajo eshte 50 vjecare. Mund tethem qe per nje kohe mjaft te gjate,s’mund te kem takuar nje cift kaq teperkushtuar dhe te dashuruar ne njeri-tjetrin…Per momentin, lirshmeria e levizjes seshqiptareve, dita kur Shqiperia te futetne Bashkimin Europian duket shume elarget.Nderkohe, ka ndjenja te perziera perata qe vuajne “denimin shpirteror”, meshpresa per t’u cliruar ngabashkeshortet e huaja dhe per t’u ri-martuar me vajzat shqiptare, dukeplotesuar dhe deshirat e nenave dhe ba-ballareve. Keta djem, sapo marrin di-vorcin, kalojne nga martes me te huaja,te ndertuar perkohesisht, ne marteseme shqiptare, per ta ndertuar perjete-sisht… Keshilla ime ?! Shpresoj dhe uroj qeketa djem te mbare te mos bien ngashiu ne bresher !!!…

O SHQIPTAR – EDHE SA KOHEDENIM TE KA MBETUR ?!

15 SHTATOR 2009 7AKTUALITET

Martesa me te huaja ne Britaninee Madhe, ky “burgim shpirteror”

15 SHTATOR 2009 8KOSOVAVocus Press Release, Zvicër

Një nga burimet më të mëdha tënaftës, me mbi 2 miliard fuçindodhet në Patoz Marinëz në

Shqipëri. Por duket se, rezervat poten-ciale të vendit mund të jenë shumë mëtë mëdha. Një nga fushat më të mëdhatë rezervave të naftës në botë pritet tëjetë pikërisht në zemër të Europës. Kylajm i mrekullueshëm erdhi në vitin2007, kur një studim nga një firmë in-xhinierike ndërkombëtare Gustavson& Associates, u bë publik, pasi u vunëre struktura gjigante naftëmbajtëse nëveri të Patoz Marinzës. Inxhinierëtthonë se, kjo zonë mund të mbajë njërezervë spektakolare prej 2.9 milionfuçi nafte e papërpunuar, një lajm imirë ky për kompaninë zvicerane tënaftës Manas Petrolium, e cila ështëaktualisht e listuar nga Shtetet eBashkuara të Amerikës. Kjo ishteshumë befasuese veçanërisht për in-vestitorin, meqenëse kërkimet përnaftë në Shqipëri ishin thuajse njëçështje e mbyllur. PërmendiShqipërinë një analist energjie dhe dotë merrni një shikim qortues në këm-bim, pavarësisht fushave naftëmba-jtëse të vendit dhe një histori e gjatënafte që shkon deri në kohën e Romëssë lashtë.Mbi të gjitha Europës i duhet një burimi qëndrueshëm nafte, por nga ku?Rusia po bëhet e rrezikshme. Rebelëtnigerianë kanë vënë në shënjestër ek-sportet. Prodhimi i saj në Detin eVeriut po bie dhe Lindja e Mesme ziennga konfliktet. Koha për Shqipërinëmë në fund ka ardhur, meqenëse

tashmë ajo është një vend demokratikpas 40 vitesh diktaturë komuniste.Shell Oil dhe Corparex-i i Francëskanë mbërritur të parat në vend. Atakanë shpenzuar 25 milion dollarë përkërkime në fillim të viteve 1990, dukezbuluar struktura të thella me një po-tencial rezervash rreth 820 milion fuçi

nafte.Lajme të mira, kohë të vështiraÇmimi i naftës ra në 12 dollar për fuçipër shkak të shpërthimit të luftës nëKosovë dhe në Shqipëri nisi një rebe-lim i armatosur dhe të dy kompanitë ularguan nga vendi. Sot, të gjitha këtojanë pjesë e historisë. Nafta e papër-

punuar sot është 70dollarë për fuçi dheShqipëria është njëvend anëtar iNATO-s, në të cilinekonomia po lulë-zon. Zhvillimi ifushave naftëmba-jtëse në Shqipëritani po lëviz në drej-timin e duhur. Fushame rezerva deri në820 milion fuçinafte tani kontrollo-het nga ManasPetrolium, e cilamori aprovimin përkërkimin dhe prod-himin e naftës dhje-torin e kaluar.Manas, tani ka një

hapësirë prej 3 000 km katrorë nëShqipëri, por e gjithë kjo është vetëmmaja e ajzbergut. Një strukturë tjetërgjigante me rezerva potenciale nafteështë zbuluar tashmë. Gustavson, qëkëshillon Big Oil të Departamentit tëShtetit për Energjinë dhe IRS-në, e

konsideron të ardhmen "mrekullisht tëpërcaktuar dhe virtualisht gati për sh-pime". Puna e Gustavson tregoi se,mund të bëhet fjalë për një potencialrezervash prej 2.9 milion fuçi nafte dhe3 milion metër kub gaz natyral.Lindja e një gjiganti kërkimi?Manas Petrolium është një produkt irënies së komunizmit dhe i shitjeve tëmëdha që e pasuan atë. Mbi të gjithastudimet e pavarura amerikane dhe bri-tanike vlerësojnë se, Manas tani karikuperuar ekuivalentin e rreth 4 mil-iard fuçive naftë në kategorinë eburimeve, duke marrë një total mëshumë se 30 fuçi nga shpërndarja.Ndërsa ajo vazhdon të zhvillojë këtëgjigant, Manas ka potencialin të bëhetnjë nga kompanitë e naftës që rritet mëshpejt në botë. Sigurisht, që kjo ndih-mon kur je afër linjës frontale gjatëshitjeve më të lira në histori. ManasPetrolium po shfrytëzon dhe zhvillonfusha gjigante naftëmbajtëse dhegazmbajtëse në pesë vende tëndryshme me një hapërirë prej milionahektarësh.

Shqipëria, një nga burimet mëtë mëdha të naftës në Evropë

Nëse një i huaj që i ka rastisë tavizitojë Kosovën, shikon tele-vizionet tona, e ka të lehtë të

vërej se programet e televizionevetona, nuk kanë cilësi të mjaftueshme.Pa dyshim se “kontributin” më tëmadh në këtë drejtim e japin serialet e“famshme” amerikano-latine dhe sëfundi edhe ato turke. Nuk do koment se televizionet tona uakanë parë hairin këtyre serialeve, ngasepërveç që e mbushin programin dukeemituar e ri emituar këto seriale, ato ekanë rritur ndjeshëm shikueshmërinë etyre. Kjo shihet edhe nga anketimet qëkompanitë e ndryshme të sondazhesh ikanë bërë dhe i bëjnë në vazhdimësi.Falë programeve të këtillë “cilësore”,pronarët e televizioneve rrahin gjoksduke thënë se janë shumë të shikuara. Por, çfarë në fakt përmbajnë këta se-rialë? Sigurisht që gjithçka, përpos vleraveqë kanë efekt edukues ose emancipuespër shoqërinë kosovare. Dhe vërtetë,gjatë tërë serialit po thuaj se nuk ka asedhe një element të vetëm pozitiv. Në fillim të këtyre serialeve çdo fillonshumë zymtë. Personazhi kryesorështë zakonisht njeri i parëndësishëmdhe në fillim ai paraqitet si shërbëtor,njeri i varfër e i margjinalizuar ngashoqëria. Ky personazh trajtohet shumë keq,përbuzet, rrihet, e në rastin më të keqtentohet të vritet, por që kjo asnjëherënuk ndodhë, pasi që ai u “mbijetonheroikisht” këtyre tentativave. Dhe përtë zgjuar kureshtjen e shikuesit, ështëpërkujdesur regjisori, i cili në vazhdim

të serialit protagonistit kryesor fillont’ia përmirësoj gjendjen. Kështu, person-azhi që në fillimishte i pavlerë, tanizakonisht bëhetpunëtori më i mirë,më i zellshëm, mëi bukur, mëhuman. Nëse per-sonazhi kryesorështë mashkull, nëtë fillon tëdashurohet femrae ndonjë të pasuri,misi i qytetit, psejo edhe zonja eshtëpisë ku aipunon. Po kështundodh edhe nërastin e kundërt,kur personazhikryesor ështëfemër. Pas saj e‘’lënë kokën’’ të gjithë, të pasur e tëvarfër, që nga kopshtari e deri tek mëtë famshmit e më të fuqishmit. Në vazhdim të episodeve të pa fund tëserialeve, personazhi kryesor pasuro-het shumë, edhe atë brenda natës. Kjondodhë duke u martuar me ndonjë per-son nga elita e pasur, ose në rastet mëtë shpeshta del të jenë trashëgimtarë tëndonjërës prej familjeve më të pasura etë famshme në vendin e tij. Çfarë“rastësie”!?

Kjo është në shumicën e rasteve ske-nari i zakonshëm i të gjitha serialeve.

Në fakt ata kanë skenarë identikë,përveç që “heronjtë e popullarizuar’’dallojnë në varësi të serialit. Në disaraste ata quhen: Esmeralda, Ajmar,Zhade, Lukas, Huan e së fundiMehmet Kosovari, Kryqori etj. Në kohën e emitimit të këtyre seri-aleve, shumica e familjeve kosovarejanë të përqendruara 100% para ekran-eve televizive, edhe atë prej moshës sëfëmijërisë së hershme e deri në ple-qërinë e vonë. Ndikimi i serialeve neshikuesit tanë është aq i madh, saqë

shumë prej tyre fëmijëve të posa lindurua kanë vënë emrat e personazheve

kryesor, të cilët ata i adhuro-jnë. Mirëpo, shtrohet pyetja: çfarënë të vërtetë përfiton shikuesii pasionuar kosovar nga këtaserialë? Përgjigja është e gatshme dhee lehtë:asgjë, përveç se ikanoset rrezikut të indok-trinimit nga skenat e një pasnjëshme erotike, konfliktetfizike, sharjet, tradhtia, plaçk-itjet, fjalët e ndyta, divorcet etj. Thënë ndryshe, këto skena nukkanë asgjë të mirë dhe eduka-tive për shoqërinë tonë. Nëfakt, ato janë të dëmshme, dhekontribuojnë në prishjen e ra-porteve ndër njerëzore, ra-porteve mes prindërve efëmijëve, mes burrave e grave.

Efekti negativ i përcjelljes së këtyre se-rialeve konsiston në atë se, duke parëskena të këtilla, tek shumë shikues kri-johet opinioni se edhe ne në jetën epërditshme duhet të sillemi njëjtë, senuk duhet punuar, se një ditë do të “pa-surohemi” brenda natës, se duhet non-stop të përlahemi me prindër, të ikimnga shtëpitë, të plaçkitim, të divorco-hemi e të bashkohemi prapë me part-nerët e njëjtë. Këto janë serialet e “lira” që ne i shiko-

jmë dhe që na “edukojnë”. Këto janëserialet që i emitojnë televizionet tonanga dy e tre herë gjatë ditës. Mendoj se televizionet tona, do tëduhej të kujdesen më tepër që të ofro-jnë vlera në programet e tyre, e jo emi-sione nga të cilat përfitojnëmaterialisht, pa e llogaritur dëmin që ishkaktohet shoqërisë. Jam i bindur sesot, më shumë se kurrë ne kemi nevojëpër programe edukative, për serialënga të cilët mund të mësojmë diçka qëka vlerë të mirëfilltë dhe që na edukon. Kosovarët janë të njohur si njerëzpunëtorë, besnikë, mikpritës, të sin-qertë, e me familje të shëndosha e tëforta. Për këto vlera morale na e kanëlakmi shumë popuj të qytetëruar e tëzhvilluar ekonomikisht e politikisht. Einteresi ynë në tërë këtë është që ti ru-ajmë këto vlera të kultivuara meshekuj. Dhe për këtë duhet të përku-jdesen televizionet tona, sepse dyshojqë serialet e këtilla kanë diçka të për-bashkët me atë që ne jemi dhe pre-tendojmë të jemi. Andaj, zgjidhja më emirë është t’i injorojmë serialet epavlera. Në këtë fazë të shtet-formimit, mëshumë se për çdo gjë, ne kemi nevojëqë ta duam shtetin tonë, të punojmë etë angazhohemi për mirëqenien tonë.Prandaj është shumë më mirë që kohëne emitimit dhe ri emitimit të këtyre se-rialeve në televizionet tona, ta shfrytë-zojmë për diçka më të mirë dhe më tëdobishme për vete, familjen aposhoqërinë. E sigurisht, produkti do tëjetë 100% më i dobishëm se sa “Ëndr-rat me sy hapur”, të quajtura serialëlatino-amerikanë.

Valon Preteni

Edhe njëherë për serialet e huaja pavlera në televizionet tona kombëtare

15 SHTATOR 2009 9AKTUALITET

A Class Motors

Na kontaktoniAgim Halili

tel;02084530008mob;07932024665

www.aclassmotors.co.ukinfo@aclassmotors.co.uk34c Park Royal Road

Park RoyalLondon, NW107LNJU MIRËPRESIM

Mos harroni! Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta“The Albanian” përfitoni; *10% ZBRITJE

Me eksperiencë 11vjeçare në AngliBëjmë Servisimin, riparimin e të gjitha llojeve dhe modeleve të automjeteve si sherbime tjera -Skanimin e problemeveelekronike si dhe rregullimin e tyre,-Goma-Regjistrimin e gomave-Saldime,-Modifikime,-e shumë shërbime tjera

BEJMË GJITHASHTUEDHE KONTROLLINTEKNIK (MOT)Garazhi ynë është

i liçensuar për lëshimin eçertifikatës së emotisë

AUTO LARJE PROFESIONALE SEKIRAQA-BEJMË LARJEN E AUTOMJETEVE -LARJE DHE THARJEN E SENDILEVE

-BEJMË POLISH TE MAKINAVE NE MENYRË PROFESIONALE

-LARJE TE MOTORITEDHE SHUMË SHËRBIME TJERA.NESE JU BENI MOT TEK NE NE JU OFROJM LARJEN FALAS

TEK NE GJENI EDHE GAZETEN FALAS“THE ALBANIAN”

NA KONTAKTONI Mus SekiraqaTel:07946863310Ju Mirpresim

34c Park Royal RoadPark Royal

London, NW107LNJU MIRËPRESIM

Shtatorja e ish-presidentitamerikan Bill klinton së shejtivendoset në sheshin e krye-

qytetit tonë, në sheshin i cili mbanë potë njëjtin emër. Në sheshin “Bill Clin-ton” në Prishtinë sot kanë filluarpunimet në ndërtimin e bazamentit përvëndosjen e shtatores së ish presidentittë Shteteve të Bashkuar të Amerikës,Bill Clinton. Kryetari i Shoqatës“Miqtë e Amerikës’, thotë se shtatorjado të vendoset pas një muaji. Ndërkaqqytetarët e vlerësojnë lartë këtë ngjarjenë kryeqytet. Sot edhe zyrtarisht kanënisë punimet në ndërtimin e bazamen-tit për vendosjen e shtatores së ish-presidentit të Shteteve të Bashkuara tëAmerikës Bill Clinton.Shtatorja do të vendoset në sheshin qëmban emrin e tij, në Prishtinë. Kryetari

i shoqatës ‘Miqtë e Amerikës” AgimHoxha tha se i kanë bërë ftesë zyrtareish presidentit Clinton që të jetë i pran-ishëm me rastin e inaugurimit të shta-tores. Sipas tij, ardhja në Kosovë e ishpresidentit Clinton do të ishte një ndershumë i madh për vendin tonë."Përgjigjja e parë ka qenë se e ka ag-jendë e stërngarkuar. Ne kemi bërëedhe disa propozime të tjera, pasi qështatorja vendoset për të, nëse ai ështëi gatshëm, Qeveria e Kosovës dhe pop-ulli i Kosovës do ta mirëpresë këtë derinë muajin e ardhshëm. Ne jemi nëpritje të vendimit të tij dhe populli iKosovës do të ishte dakord, nëse aivjen në Kosovë, vjen si qytetarë i vull-netit të mirë me një bagazh të stërn-garkuar politik dhe besoj që Kosova dotë përfitonte shumë nga vizita e tij", kadeklaruar Hoxha.

Edhe qytetarët e vlerësojnë nismën përvendosjen e shtatores së presidentitBill Clinton. Ai do të mbet përherë miki Kosovës dhe i popullit të saj, thonëqytetarët, duke shtuar se ky gjest ështëshumë i qëlluar me që ai është një ndërnjerëzit më të merituar për krejt këtëliri që e gëzojmë. Për kombin shqiptarështë Amerika dhe Clinotn-i, kanëqenë gjithmonë për shqiptarë dhekombi shqiptar i Kosovës, e pretshumë mirë vendosjen e kësaj shta-toreje, thonë qytetarët.Sipas kryetarit të Shoqatës “Miqtë eAmerikës”, shtatorja e ish presidentitClinton pritet të vendoset pas njëmuaji. Ajo është e lartë gjashtë metra -tre metra shtatorja dhe tre bazamenti isaj. Vendosja e shtatores bëhet nën pa-tronatin e Kryeministrit të Republikëssë Kosovës, Hashim Thaçi. Me këtë

Shtatorja e Klintonitvendoset në Prishtinë

Pas një muaji në Prishtinë do të vendoset shtatorja e ish presidentit

amerikan, Bill Clinton

OPINION 15 SHTATOR 2009 10Nga AlFREd PAPUÇIU

Qitja e tij është “me helm” jovetëm kundër të madhit tonëqë i përket njerëzimit, Ismail

Kadaresë, por edhe kundër gjithë letër-sisë shqiptare, gjuhës sonë letrare,Rilindasve tanë, shkrimtarëve, që edheatje në Diasporën e largët në Amerikëe kudo, kanë dhënë ndihmesën e tyrepër zhvillimin e saj. Është e vërtetë seletërsia serbe ka kritizerë të fortë, tëpaguar mirë prej kohësh, nga lobi ifuqishëm serb në Europë dhe SHBA,që përpiqen të fusin hundët kudo nëqarqet letrare europiane, edhe në Paris,e kudo në botë, por deri më sot ata nukkanë mundur të ndalojnë që IsmailKadare të botohet në 40 gjuhë, do apos’do Qosja.

Është e vërtetë se Ismailiynë mbarëkombëtar nuk e ka marrëakoma çmimin Nobel që i takon mëtepër se kujdo tjetër sot, por grupi nis-mëtar në mbështetje të shkrimtarit tonëtë madh që lexohet dhe nderohet jovetëm në Francë, por edhe në SHBA,Itali, Spanjë, Gjermani, Britani eMadhe me çmime me prestigjndërkombëtar, do të bëjë që edheKomisioni i çmimit Nobel të arsyetojëme maturi dhe të mos marrë parasyshletrat paçavure të ndonjë shqiptaruci qëlëshon atje anatema kundër një gjeniutë letrave shqiptare. Është qesharake tëparaqesësh si karshillëk apo për tëspostuar Ismail Kadarenë për çmiminNobel, kandidatura jo serioze, në vendtë tij, siç është vepruar enkas. Turp qënuk ndodh me kombet e tjerë! E për-shëndes Presidentin e Republikës sëShqipërisë, Bamir Topi që pak më parëi dërgoi letër Komisionit të çmimitNobel , duke mbështetur kandidaturëne shkrimtarit tonë mbarëkombëtar.

Argumentat janë të shumtapër ecurinë në rrugë të mbarë të letër-sisë sonë dhe atyre do t’u kthehemi sëshpejti. Mendoj miqësisht që RexhepQosja duhet t’i lërë ndjenjat dhemendimet e tij të piqen akoma sa nukështë vonë, të shkëputet nga padurimidhe mllefi personal dhe nga çdorrethanë e përkohshme dhe të bëjë njëautokritikë të thellë për shkarjet e tij. Ikujtoj atij dhe atyre të tjerëve që pomundohen të hedhin baltë ndaj figu-rave tona kombëtare, ndër të tjerë edheSkënderbeut, Nënë Terezës, se pombajnë të njëjtin “fjalim” të përsëritur,si ai i një ambasadori të një vendi anë-tar të OKB-së në Asamblenë ePërgjithshme të Kombeve tëBashkuara në Nju Jork. I nderuari am-basador të paktën u tregua i sinqertë qëkur mbaroi fjalimin dhe e duartrokitën,edhe ata që flinin, kur ai fliste, tha mesarkazëm: “Faleminderit për vëmend-jen, pasi ishte fjalimi që mbajta edhevjet. Nuk i kam ndryshuar as edhe njëpresje”. Kështu dhe “postulatat” eQoses” dhe disa të tjerëve, nuk do të“lëçiten” më, pasi janë bërë bajate.Mua më vjen shumë mirë kur marrpjesë në mbledhje e seminarendërkombëtare dhe krenohem dukethënë se jam shqiptar. Bashkëfolësit,me respekt më thonë: “Jeni nga vendii Ismail Kadaresë”. “Nënë Tereza,shenjtore ka qënë shqiptare”.

Spinoza thoshte: “Më mirët’u mësosh të tjerëve virtutet se sa tëdënosh veset ; më mirë vlen gëzimi sesa trishtimi, më mirë vlen admirimi sesa përçmimi, më mirë vlen shembulli

se sa turpi”. Me këto fjalë të tij, nukdua t’i jap këtu dikujt mësime morali,por që çdonjëri nga bashkatdhetarëttanë të bëhet zot i vetvetes, ashtu siçduhet të bëhet dhe gjykatësi i vetvetes.Me çfarë synimi ? Për të qënë mënjerëzor, më i fortë, më i dashur, i sjell-shëm, i arsyeshëm. Cdo arsye dhe ar-syetim është universal, çdo kurajo përtë shprehur sidomos të vërtetën dhe jotë gënjeshtrën, është vetjake, e veçantë.Prandaj duhet kurajo për të menduar,siç duhet edhe për të luftuar apo argu-mentuar. Kruajua intelektuale, ështërefuzim, ndaj frikës, refuzim që t’inënshtrohesh diçkaje tjetër që s’ka tëbëjë me të vërtetën, edhe pse mund tëtë joshin dhe të paguajnë.

Kjo është gjithashtu që cilë-sohet si mendjemprehtësi, kurajo përtë jetuar me dinjitet, për të rezistuar,për të ngulmuar. Prandaj për t’u bërëballë “qoftëlargëve” që vegjetojnëakoma në gjirin tonë dhe priren nga ekeqja, nga fitimi personal, pa paturasnjë virtyt, ka ardhur koha që kritikëttanë letrarë, edhe ata me tituj profesorëqë “kanë rënë në letargji” (jo të gjithë)të shprehin me forcë dhe të mbrojnëvlerat e letërsisë sonë, ashtu si edhehistorianët dhe institucionet tona qëmerren me historinë e Kombit nëShqipëri dhe në Kosovë, apo edheFakultetet ku mësojnë studentët histor-inë, të thonë me forcën e tyre të vërte-tat e historisë së Kombit tonë të lashtë.Por jo vetëm në shqip. Ashtu siç bënushtria e madhe e historianëve serbë,grekë, apo edhe vendeve të tjera të Bal-lkanit dhe Europës, ato duhen përk-thyer në gjuhë të huaj, për t’u rimarrë

nga historianët botërorë. Dikur më ku-jtohet se kur punoja në një organizëmndërkombëtar të Kombeve tëBashkuara, analizat për vendin tonëpër ekonominë i bënte një ekonomistbritanik, pasi megjithë kërkesat epërsëritura të Sekretariatit të atij orga-nizmi për të ardhur ekspertë shqiptarë,edhe të paguar prej tij, nuk gjendeshindot të tillë ( ?!).

Dhe në to unë gjeja mangësiqë i vija në dukje, natyrisht aq sa mëlejohej dhe me takt. Nuk dua t’i bëjelozhe këtu ambasadorit shqiptar nëBernë, Mehmet Elezi, por me fjalorin etij të gjuhës shqipe ai i jep një ndihmëtë madhe gjuhësisë shqiptare. Tënjëjtën gjë mendoj se duhet të bëjnëedhe ambasadat tona jashtë, jo të bëjnëfjalorë apo të shkruajnë letërsinë apohistorinë tonë, por të paktën të përço-jnë në gjuhën e vendeve ku punojnë,vlerat e letërsisë dhe historisë sonëkombëtare. Luan Topçiu e bën këtë nëRumani. Ka edhe të tjerë që nuk po ipërmend për mungesë vendi. ShabanMurati ka shkruar tre libra përKosovën që duhet të jenë në tavolinate çdo diplomati shqiptar të Kosovësdhe të Shqipërisë, për analizat dhe ar-gumentat e bazuara që jep në mbrojtjetë çështjes së drejtë të Kosovës dhe tëdomosdoshmërisë së njohjes së saj ngaBashkësia Ndërkombëtare, apo vendiqë i takon në Kombet e Bashkuara dhembledhjet ndërkombëtare qofshin atome karakter politik, edhe deri pjesë-marrje në veprimtari sportivendërkombëtare.

Por duhet bërë më tepër nëkëtë drejtim. Duhen popullarizuar edhe

analizat dhe kumtimet e albanologëveapo historianëve, kritikëve letrarëbotërorë që kanë ngritur vlerat e shqip-tarëve, virtutet e tyre të mira, siGeorges Castellan me “Historinë eBallkanit”, Robert d’Angely me shtatëlibrat e tij për gjuhën e lashtë shqipe,“Pellazgët”, “Sekretin e Epitafeve”,“Për Perandorinë Osmane ; shqiptarëte Epirit”, “Etruskët në PerandorinëBizantine”, “Enigmën” ; “Gaius Plin-ius Secundus, i njohur si Plini Plaku(23-79 e.s), natyralist romak ifamshëm që botoi në vitin 77 e.s. ser-inë madhështore prej 37 vëllimesh përhistorinë natyrore, të titulluar “Natu-ralis Historia”. Në vëllimin VII, aishkruan : “Ilirët (arbërit) kanë krijuartë parin alfabet dhe romakët shkrimin etyre e morën nga ilirët” ; një gjë ështëe qartë dhe e padiskutueshme : gjuhashqipe është një nga 9 gjuhët indoeu-ropiane më të vjetra dhe që nuk e kaprejardhjen nga ndonjë gjiuhë tjetër,por ka mbetur e paprekur, megjithëseShqipëria ka qënë e pushtuar ngashumë të huaj gjatë shekujsh. Nuk bëjndonjë zbulim kur theksoj se emri“shqip” është gjetur në shënime qyshnë kohën e Ptolemeut. Që shqipja ështënjë gjuhë e veçantë dhe e lashtë in-doeuropiane, kjo është dëshmuar ngagjuhëtari gjerman Frans Bopp, më1854. Dihet botërisht se gjuhët më tëvjetra Christine von Kohl me librin“Shqipëria”, si dhe librin që ajo kashkruar me Wolfgang Libal “Ballkanifaktor qëndrueshmërie apo pështjelliminë Europë”, që janë përkthyer memjeshtri nga gjermanishtja, nga mikuim, Pjetër Rodiqi, bashkëshort i

përkushtuar i Vaçe Zelës. Më lejoni, tënderuar lexues, t’u jap vetëm disa fjalëtë shprehura prej saj në librin“Shqipëria” : “Nuk ka dyshim, ç’ështëe vërteta, se më vret ndërgjegja, kurkam parasysh që me këtë libër të vogëljam përpjekur të përshkruaj një venddhe njerëzit e tij, pa zotëruar gjuhën etyre, gjë që, gjithsesi, nuk është ekëshillueshme…Kur Shqipëria “njollae bardhë” në ndërgjegjen europianederi në vitin 1985 kur vdiq EnverHoxha, qe një vend i mbyllur, ajo ushëmbëllente thuajse si një parajsë edëlirtë vizitorëve të pakët që lejoheshintë vinin nga Perëndimi. Shqipëria nukështë vetëm një vend me bukuri tëmahnitshme.

Duke pasur në sfond peiza-zhin dhe të kaluarën njerëzit e saj kanështjelluar një mendësi të tyre tejetorigjinale e për shekuj me radhë këtady faktorë kanë mrekulluar prore viz-itorët e ardhur nga vendet e tjera.Shqiptarët shpeshherë janë admiruar,idealizuar dhe kundruar në një dritë ro-mantike, por edhe janë mohuar aponënvlerësuar. Ndaj tyre, ç’është evërteta, është treguar vetëm në raste tërralla mirëkuptim, mirëpo edhe vetëata nuk i kanë krijuar lehtësira mjedisitrrethues. Shqiptarët u përkasin popu-jve më të lashtë të kontinentit tonë, atae ndiejnë veten si europianë dhe përshekuj me radhë kanë luftuar për tëmbetur europianë. Fati dhe vetëmendësia vetjake kanë kërkuar prejtyre flijime tej mase të shumta. Atakanë qenë të shtypur herë pas here epër një kohë të gjatë nga sundimtarët ehuaj dhe tiranët e tyre”…Kur flitet përShqipërinë e Shqiptarët, duhet foluredhe për Kosovën. Shqiptarët eShqipërisë dhe të Kosovës janë pjesë-tarë të të njëjtit popull, ndonëse membrujtje të ndryshme historike, nganjëra anë, qysh nga periudha esundimit osman e, nga ana tjetër,nëpërmjet ndarjes shtetërore, si pasojëe Konferencës së Londrës të vitit1913…”

Arkivi ynë Kombëtar “përdreq” është hapur për shkencëtarëtvetëm në vitin 1989, dhe ndodhitë dhezhvillimet janë regjistruar së shumtiprej historianëve dhe kronistëve tëfqinjëve, disa që mbanin një qëndrimmiqësor, por të tjerë duke i paraqitur“si burime të besueshme” por që nëfakt krahas vërtetësisë të fakteve përdiktaturën enveriane, shtrembëroninhistorinë tonë. Siç duket Enver Hoxhadhe bashkëshortja e tij nuk donin qëhistoriografia shqiptare të dilte jashtëcaqeve të veprave të tij, “të vërtetave”të shprehura vetëm prej tij, të cilat edhesot e kësaj dite “nostalgjikët” e gjorë ishpërndajnë në shkallët e aparta-menteve ku jetojnë. Siç shpërndahenstemat me orët me kokën e tij…

Prandaj, ka ardhur koha, qësi edhe vendet e tjera të qytetëruara, tëbëjmë më tepër për zbulimin e vleravetona kombëtare. Kryeministri Sali

T’i përmbahemi vleravetë Kombit tonë të lashtë

kIM MEHMETI

Nga viti i ardhshëm, filloristëtshqiptarë, që nga klasa e parëdo e mësojnë gjuhën e

bashkështetasve të tyre të vetëquajturmaqedonas. E pasi të mësojnë gjuhënmaqedonase, ata do bëjnë të njëjtën qëkanë bërë dekada me radhë prindërit etyre gjatë shkollimit: do i përvishenpunës të përvetësojnë historinë,letërsinë dhe kulturën maqedonase. Mekëtë, shqiptarët do bëhen qytetarë tëvyeshëm, do dinë çdo gjë për popullin,i cili mbase shumë pakë dinë përvetveten.

Pra, me këtë shqiptarët dojenë të gatshëm të jetojnë në një shtetshumetnik, shumëkulturorë eshumëgjuhësorë, e në të cilin edhemaqedonasit e Tetovës nuk dinë thua-jse asnjë fjalë shqip dhe për kryetriminshqiptar Skënderbe, dëgjuan atëherëkur i revoltoi ngritja e përmendores sëtij në pjesën veriore të Shkupit.

Nga ky vit, më në fund, udha në përdorim godina e re e Gjim-nazit “Zef Lush Marku”, e ndërtuar nëlagjen Veri të Shkupit. Godinë shkol-lore të cilës i është vënë gurthemeli aqherë sa ka pasur zgjedhje parlamentarenë Maqedoni. Pra, e cila ndërtohetplotë dy dekada, aq vite për sa Peran-doria Turke i ndërtoi të gjitha kalatëdhe xhamitë në Ballkan, edhe atë nëkohë kur gurët janë bartur mbi shpinëe me gomarë.

Dhe si e tillë, kjo ndërtesë ere e gjimnazit më të vjetër në gjuhënshqipe në Maqedoni, e që i ka shëtiturtë gjitha lagjet e Shkupit si qiraxhi ishkollave maqedonase, do mbetet elargët për nxënësit e fshatrave perëndi-

morë të Shkupit – ku edhe dominonpopullata shqiptare – aq sa është ilargët edhe Universiteti i Tetovës.Andaj, nuk është e çuditshme nëse nëtë ardhmen, ata u drejtohen shkollavetë mesme në Tetovë. Me çka ndoshtaqeveritarët e BDI-së më në fund do ekuptojnë pse pushtetarët maqedonasdonin që godina e re e këtij gjimnazi tëndërtohet sa më larg qendrës sëShkupit dhe pse ndërtesën e vjetër tëkëtij gjimnazi në lagjen Nerez të krye-qendrës - kryesisht e banuar me shqip-tarë – ata ngutshëm duan ta mbushinme nxënës apo student të etnitetitmaqedonas.

Pra, shumëçka që është dukendodhur këtë vit, e që paralajmërohettë ndodh që nga viti i ardhshëm shkol-lor, qartë shpjegon se edhe shumë vitemë pas, shqiptarët e këtushëm do ivjelin frytet e verbërisë politike të për-faqësuesve të tyre nëpër institucionetmë të larta shtetërore. Përfaqësues tëcilët askush nuk i akuzon pse nuk dinë,por pse nuk i pyesin ata që dinë, meçka do e kuptonin se njerëz të gjithëdi-jshëm nuk ka në këtë botë, se botën ebanojnë injorantë që vetëgënjehen se idinë të gjitha dhe të mençur që dinë këtë pyesin për gjërat që nuk i dinë.

Dhe sikur ata të pyesnin,dikush do u tregonte se godina e re eGjimnazit “Zef Lush Marku” u ndër-tua atje ku ndodhet sot, vetëm qëshqiptarët e këtushëm të getoizohen e

të jenë sa më larg qendrës së Shkupit,se godina e vjetër e këtij gjimnazi nuku jepet në përdorim shqiptarëve që tëpengohet “shqiptarizimi” i lagjesNerez, e mbetur si xhep shumetnik nëpjesën “maqedonase” të Shkupit. Pra,dikush do u tregonte se koncepti mul-tietnik nuk realizohet kur vetëm njëri enjeh gjuhën, historinë dhe kulturën etjetrit, por kur të gjithë sa janë, e më-sojnë gjuhën e mjedisit ku jetojnë dhei njohin tiparet dalluese të bashkëqyte-tarëve të tyre me përkatësi tjetër etnike.

Por, që ta kuptojnë këtë, doduhet dikush t’i bind drejtuesit e BDI-së se jo çdo gjë realizohet me durim epritje, se pritja dhe durimi janë tiparee murgjve, e jo e politikanëve që errëmbejnë çdo ditë të sotme, e që meato të murojnë të ardhmen, jo e poli-tikanëve që e dinë se e sotmja është arëku mbillet fare e të ardhmes, se çdo esotme e humbur të nesërmen ta bënë tëdjeshme. Pra, që ta kuptojnë këtë, doduhet dikush t’u tregojë kryesuesve tëBDI-së se populli një ditë do ngihetdhe do e kuptojë pse nuk “dështon”koncepti i tyre politikë: sepse i ngjanëveprimit të lypsarit, i cili ulet në njëqoshe dhe me të drejtë beson se nësejo sot, atëherë nesër, do kalojë ndonjëi pasur e shpirtbardhë që do ia lëshojëmbi shuplakën ndonjë monedhë. Apothënë ndryshe, populli një ditë do elexojë qartë se politika e BDI-së nukmund të “dështojë” ngaqë ajo i ka aleat

vitet që kalojnë, e që vetvetiu çojnërrugës që edhe në këtë Ballkan një ditëtë mos kenë gjithaq rëndësi shtetet, meçka do humbin kuptim betejat e sotmendëretnike që zhvillohen në Maqedoni.

Me çka do shihet se edhe aiqë nuk bënë gjë, është pjesëtarë indryshimeve. Apo, do shihet qartë sepërparësia e sotme e BDI-së ështëvetëm një: kur i krahason ata me disa“atdhetarë” të PDSH-së opozitare, tëdalin si politikanë të ardhur nga Kon-gresi amerikan. Por, edhe si të tillë,afati i tyre i përdorimit do jetë për aqkohë sa shqiptarë e këtushëm do kenëdurim të presin, për aq kohë sa shqip-tarët e Maqedonisë do mbeten këta qëjanë: të painteresuar të ndryshojnëvetveten dhe me shpresë se ndryshimetnë shoqërinë e tyre do i bëjë dikushtjetër.

Pra, për aq kohë sa duhetpritur që të shpaloset e vërteta se poli-tikanëve të tillë nuk u bëjnë përshtypjevogëlushët shqiptarë që do jenë të de-tyruar të mësojnë edhe një gjuhë tëhuaj qysh në moshën gjashtëvjeçare, asgjimnazistët e fshatrave perëndimorëtë Shkupit që do udhëtojnë me orë tëtëra deri te godina e shkollës së tyre,deri te ndërtesë e vendosur në një lënd-inë në cep të Shkupit, e me çka mëshumë i ngjanë një kampi ku grumbul-lohen emigrantët e përkohshëm të ard-hur në Maqedoni, se sa një objektishkollor.

Nga viti i ardhshëm,vogëlushët shqiptarë të klasave të paratë fillores, krahas shkronjave të alfa-betit të gjuhës shqipe, do mësojnë tëflasin edhe maqedonisht. Këtë ata ekanë dhuratë nga politikanët shqiptarëtë cilët nuk e flasin mirë as gjuhën etyre amtare dhe që nuk e njohin alfa-betin politik, i cili alfabet është krejtndryshe nga ai që e përdorim ne tëvdekshmit e rëndomtë. Duke qenë tëtillë, përfaqësuesit e BDI-së në qeveri,as që e dinë, për shembull, se ky shtetmë shumë investon për Kopshtin Zo-ologjik të Shkupit, se sa për vlerat kul-turore shqiptare.

Pra, duke qenë politikanë qëvetëgënjehen se i dinë të gjitha, tëcilëve nga veshët u rrjedhë mençuria enga hundët u kullon profesionalizëm,pushtetarët shqiptarë në qeveri nuk ekanë kuptuar as atë që për çdo ditë uademonstron Gruesvki: mundohu tëgjuash sa më shumë peshq në ujin esotëm të lumit, jo vetëm pse i njëjtipeshk nuk mund të kapet dy herë, porpse askush nuk e dinë si do jetë rrjedhae nesërme e lumit. E si mund ta kupto-jnë këtë ata që veprojnë sipas parimit:mbaje durueshëm shkopin për peshkimnë duar, sepse peshkun që nuk e kezënë sot, do e kapësh kur të rritet e tëbëhet më i majmë. Dhe duke qenë tëtillë, ata edhe kanë mbetur vetëm meshkopin në dorë.

Vitet e verbërisë15 SHTATOR 2009 11AKTUALITET

Berisha dhe qeveria që ai po kryesonnë mandatin e dytë, nuk kanë mundësitë japin udhëzime pas udhëzimesh përkëto çështje të rëndësishme, pasi duhettë ndjekin edhe politikën globaleshqiptare të brendshme dhe të jashtme,ekuilibrin me fqinjët tanë të dëshiruardhe të padëshiruar (nuk i zgjedh dotfqinjët), marrëdhëniet me shtetet e tjeraeuropiane dashamirëse dhe skeptikepasi luhaten nga problemet e tyre na-cionaliste dhe të minoriteteve që i për-bëjnë (e kam fjalën për mosnjohjen ePavarësisë dhe qeverisë së ligjshme tëKosovës), me NATO-n, SHBA etj. Upërket institucioneve tona, në radhë tëparë Akademisë së Shkencave, poredhe Institutit të Diasporës, si nëKosovë dhe në Shqipëri, shkencë-tarëve tanë, të japin ndihmesën e tyrenë këtë drejtim. Profesorët tanë metituj që jetojnë jashtë shtetit, në Francë,Austri, Britani e Madhe, Gjermani,vende të tjera europiane e deri nëSHBA, krahas studimeve akademikepër vendet ku jetojnë, duhet të marrinmundimin të gjejnë në arkivat e pasuratë këtyre vendeve, apo biblioteka, ar-gumenta që flasin për historinë,gjuhën, letërsinë, identitetin e vendittonë. Çdonjëri duhet të mendojë qëgjatë udhëtimeve jashtë , qofshinzyrtare apo edhe turistike që janështuar për ta, si dhe për parlamentarëtshqiptarë, të “gërmojnë” në arkivat dhebibliotekat e pasura të huaja ku shko-jnë edhe për dy javë, apo më tepër.Çështjes shqiptare i shërbehet dukeqenë i përkushtuar dhe jo duke brak-tisur Parlamentin shqiptar, siç vepronopozita tani. A mendojnë ata parla-mentarë opozitarë se nuk i shërbejnëçështjes nga më madhoret tani, të futjessë Shqipërisë në Europën e Brukselit ?

Ata vetë mund të shkojnë në Europë egjetiu me viza Shengen apo pa viza mecilësinë e tyre si parlamentarë, si dhemarrin rroga të majme, të paguara ngataksapaguesit shqiptarë dhe nga bizne-set që kanë bërë falë demokracisë. Pora mendojnë ata për atë popull që rri meorë të tëra në dyert e ambasadave për tëmarrë një vizë, për të shkuar sikur edhedisa ditë në “eldoradon” europiane ?Mendimet e kundërta duhet të rrihennë Parlamentin e popullit, ashtu siç ve-prohet edhe në vendet e tjerademokratike. Shembulli i Zvicrës ështëtepër domethënës : kur shtrohet prob-lemi i mbrojtjes së çështjes kombëtareapo të popullit zviceran, parlamentarëte krahut të djathtë, të qendrës, apo tëmajtë vendosin bashkërisht në in-stancën më të lartë të Sovranit Popull.Dhe ata janë në unison, siç duhet tëjemi ne të gjithë dhe të ndikojmë përhyrjen e Shqipërisë në Europë, për eli-minimin e vizave për shqiptarët, siç urealizua “në mënyrë tinzare” përBeogradin, për Mlladiçin që mund tëikë me fytyrë tjetër, falë operacioneveestetike dhe pasaportës serbe. Natyr-isht, këtu kanë dorë dhe qarqe të cak-tuara europiane që për interesameskine të “qajnë ditën dhe të fusinthikën natën”.

Pra grindjet e kota pa bukëçojnë ujë në mullirin e armikut. Po kri-johet qeveria e re shqiptare, me njëkoalicion partish. Dëgjojmë anatemanga më të ndryshmet që fatkeqësisht ifryn edhe shtypi shqiptar “i pavarur”.Në Francë, Presidenti Nikola Sarkozi,ministrin e punëve të jashtme, Bernardde Kushner e mori nga krahu i social-istëve, duke vlerësuar punën e tij nëshërbim të interesave të Francës kur ka

punuar me organizatat ndërkombëtare.Ai ka angazhuar edhe këshilltarë tëtjerë të krahut të majtë, për problemeqë lidhen me interesat kombëtare, pasiata mund t’i hapin dritën jeshile prob-lemeve që shtrohen në marrëdhëniet eFrancës me vendet e tjera. Në SHBA,Presidenti i nderuar Barak Obama karreth tij një staf të përbërë edhe nga re-publikanë që kanë dhënë dhe do japinakoma më tepër për Kombin e tyre.Idealja do të ishte siç është në Zvicër :një koalicion i partive të ndryshme, njëqeveri prej shtatë ministrash që për-faqësojnë grupimet e ndryshme poli-tike. Por Konfederata Helvetike (epërbën një rast pothuajse unikal nëbotë dhe është një demokraci e for-muar prej dekadash. Dëgjojmëanatema nga më monstruozet, qërimerren me qejf nga shtypi europian ibulevardit, në një kohë që jo vetëm unësi shqiptar nga Shqipëria apo ngaKosova, por edhe miqtë tanë të huaj,shohin ndryshime të mëdha : au-tostrada, banka, shkolla, spitale të rejamoderne, magazina si në Perëndim,dyqanet dhe restorantet plot me njerëz,të rinj të gëzuar. A ka probleme. Porcili vend është pa probleme. Edhedemokracitë më të vjetra në botë nukmund t’i shuajnë dot problemet socialeqë kanë që janë bërë të mprehta në këtëperiudhë krize botërore… Pinjollët eE. Hoxhës dhe bashkëshortja e tij gux-ojnë akoma të na japin “mësimet” përtë mirat në kohën e Enverit, duke për-fituar nga “butësia” e demokracisë. Ado të kishin guxim ta bënin një gjë tëtillë, në kohën e merhumit ? Të mosishte kjo demokraci, ata nuk do kishinbizneset e tyre “të frytshme“, por do tëpërfundonin si mijra shqiptarë tësyrgjynosur nga diktatori. Apo si mijra

të tjerë intelektualë se ishin fotografuarnë një shfaqje të “Lulja e Kujtimit” tëFoqion Postolit, pranë një të riu të“Ballit”, pa bërë pjesë në këtë forma-cion politik dhe u dënuan për jetë sh-pirtërisht, apo ata që kishin shprehurpakënaqësi për prishjen e marrëd-hënieve me sovjetikët, për mungesën eushqimeve, për therjen makabre tëbagëtive. A mendon ajo grua se një ngakrimet më të mëdha që duhet ta brejëndërgjegja ishte moslejimi i nënës, ishshoqe e saj e ngushtë, për të parë bijëne saj në shtratin e vdekjes (?!), etj etj.Ditët e fundit lexova me kënaqësi përzhvillimin e një kolokiumi në Shkup,lidhur me dyshtetësinë nga disa orga-nizata joqeveritare shqiptare. Do t’ikthehem përsëri këtij problemi madhorpër Kombin tonë, për të cilin kamshkruar fillimisht, në 26 mars 2002 nështypin tonë. Fletorja zyrtare e Repub-likës së Shqipërisë në çdo numër ka medhjetëra emra të qytetarëve tanë qëlënë shtetësinë shqiptare, me dëshirë,apo të detyruar, pasi vendet ku janëvendosur nuk e pranojnë atë. Unë nukmund të pranoj mendimin e një stu-denteje shqiptare që m’u shpreh nëkonfidencë gjatë një kolokiumi përKushtetutën tonë, në Universitetin eGjenevës, se kish qenë për disa vite nënjë shtet të huaj dhe atje vetë shqiptarëtkishin pranuar shtetësinë e atij vendi.Ajo mund të pohonte më mirë seshqiptarët si popuj të vendeve të tjerë,për një arsye ose një tjetër, kishin qenëtë detyruar të merrnin shtetësinë e ven-dit ku ishin vendosur. Nuk kishin zg-jedhje tjetër, pasi ai vend nuk u jepmundësinë si Zvicra, e cila qysh më1992, me ligj ka pranuar dyshtetësinë.Kurrë ndonjë shqiptar i ndershëm,

qoftë ai nga Shqipëria, Kosova, Maqe-donia apo Mali i Zi nuk do të pranonteme dëshirë heqjen e përkatësisë sishqiptar, shtetas i një kombi të lashtë,një komb që ka ruajtur të pastërgjuhën, zakonet dhe gjithçka të mirëpër t’ua lënë trashëgim brezave tëardhshëm, që një ditë do të kthehen nëtokën e tyre të bukur, buzë detit nëVelipojë, Durrës, Vlorë, Seman,Sarandë, buzë Liqenit të Ohrit dhe tëUlqinit, në malet e lartë e të bukur nëValbonë, në Kosovë e gjetiu. Nukdëshiroj si mijra bashkatdhetarë të minë botë që brezat tanë të ardhshëm tëmos dijnë se nga e kanë prejardhjen,duke humbur diçka shumë të shtrenjtë: identitetin e tyre kombëtar. Nukdëshiroj që për shkak të “përkatësisë”së përkohëshme me pasaporta të ish-Jugosllavisë, disa bashkëatdhetarë tanëtë tundohen për një çast, ngapadrejtësia që ju bë shqiptarëve, dhe tëpërdorin më 1 janar 2010, “pasoshin”serb. Krenaria e përkatësisë si shqiptar,duhet të mposhtë kënaqësinë plot“helm” që ju jep Beogradi.Gjithçka që shpreha më sipër janëvetëm mendime të mijat personale,nisur nga synimi që çdonjeri prej nesh,në Komb dhe jashtë tij, të japëndihmesën sado edhe të vogël përmbrojtjen e vlerave tona kombëtare. Tëmësohemi të duam fqinjin, edhe opoz-itarin, mikun, shokun, dhe seicili ngane të respektojë edhe figurat tonambarëkombëtare, si shenjtoren tonë tëmirë, të urtë, paqësore, Nënë Terezën,e cila ndër të tjera jepte këtë mesazh :“Ajo që bëj unë është një pikë uji nëoqean. Por nëse kjo pikë uji nuk do tëishte atje, uji do të mungonte”.

Per te gjitha ceshtjet e emigracionit1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dheprinderit 2- Aplikime per VISA martesore dhe VISA per te fejuarit e per-sonave me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo meshtetesi Britanike. 3- Leje qendrimi apo hyrje si partner I pamartuar I personaveme shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. Lejeqendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experi-ence pune apo si Migrant me Kualifikim te Larte etj. 4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femi-jeve. 5- Nse jeni refuzuar nga Home Office si familje per tu perf-shire ne Amnesti per arsye te ndryshme. 6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente tetrafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompen-sim. 7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per atapersona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhurate vogla.

Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST Tel: 02082310440 e-mail nhasani@jrjones.co.uk

JR JONES SOLICITORSAvokati Naim Hasani

ne sherbim te komunitetit shqiptar ne AngliNe mund t’ju ndihmojme

Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike për tëkujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë

A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurëntuaj në Tiranë apo gjetiu?TELEFONO: 07788406825

MCLEE SOLICITORS02075693085

Per çdoproblem

emigracioni qemund te keni MC Lee&CoSolicitors

eshte zgjidhjame e mire.

Bashkime familjareAplikime per VISA tete gjitha kategoriveJemi te specializuarper ata qe kane vitene Uk, por akoma nukkane perfituar lejen eqendrimit. Na kontaktoni:

www.luleonline.com

Studio per te gjitha gezimet, tanime sherbimin me te ri. Per te gjitheata qe marrin sherbimet tona ngagazeta “The Albanian” ne japim nje

urim me foto ne numrin eardhshem te gazetes. DASMA

FEJESAKONCERTEDITELINDJEAKTIVITETEVIDEOKLIPEMAKINA ME QERA ETJ

GjalicaDëshironi të pini një kafe në një ambient të mrekullueshëm?Bar restorant “Gjallica“ iu ofron ambient të kendshem,

shërbim të pakrahasueshëm dhe cilësi të padiskutueshme.Kuzhinë shqiptare dhe mesdhetare

Free parking në çdo kohë.Për çdo party, festë, fejesë apo dasmë,

nuk mund të gjeni ambient më të përshtatshëm. Ejani shikoni dhe binduni

Adresa 714 Lea Bridge RoadLondon E10 6AWTel: 07737230118

KONTAKTONIVELLEZERIT OMI TEL:07538792157

15 SHTATOR 2009 14OPINIONNga Ylli Përmeti

Në një bisedë të pazakonshmeqë kishim me kolegët e mi tëGazetës «The Albanian» në

një kafe të Londrës u shtrua përsëripyetja e zakonshme që shumë prejnesh ndoshta n’a shqetëson: Perse‘kodi zgjedhor’ në Shqipëri nuk merrpër konsideratë mërgimtarët? E thënëndryshe: A duhet të votoi mërgimtarinë vëndin e vetë? Natyrisht që sotteknologjia ofron edhe votim në dis-tancë: por për cilin, çfarë dhe sa eprekin vendimet e deputeteve apo për-faqësuesve në parlament mërgimtarin?Në të vërtet, qëndrimet janë të shumël-lojshme: dikush parapëlqen të merretpër konsideratë vota e mërgimtarit dhedikush jo. Por le t’i bëjmë edhe njëqasje tjetër ashtu siç i kanë bërë edhekolegë të tjerë problemit.

Së pari, le të përcaktojmëstasusin e të dy këtyre grupeve të in-teresit: Në njërën anë është parlamentime kandidatët e tij të cilët kryejnë roline delegatit të zonës ku ata kandidojnëdhe në anën tjetër, mërgimtari i cili ak-tivizohet ekonomikisht në një vëndtjetër. Pra kemi dy grupe interesi tëcilët operojnë në kuadër ekonomik tëkundërt: Njëri për vendlindjen emërgimtarit dhe mërgimtari përvendlindjen e botës gjoja mondane. In-teresi i të dyve është ekonomik asgjëmë tepër. Vendimet që merren në Par-lamentin Shqiptar janë ekonomik,s’janë asgjë me tepër dhe kështu, të dykëto grupe siç u tha më lartë operojnënë kuadër të ndryshëm financiar. Psh,delegati jonë në vëndlindje si teknokrats’bën asgjë më tepër sesa të presndonjë fond ekonomik të cilin t’a in-vestoi në vëndin e tij ku ai kandidoidhe keshtu të mbaj gjoja premtimetparaelektorale. Pra ai “shfrytëzon”parátë e taksa-paguesve në vëndin kuai kandidon.

Normalisht nëse fusnim nëkëtë kontekst nocionin e pastërdemokraci, taksa-paguesit janë ata qëduhet të marrin një vendim të tillë përmërgimtarët dhe jo parlamenti. Sepseimagjono për një moment, ti tëpaguash një teknik në shtëpinë tëndepër një punë teknike dhe ai të të bëjpunën —por më vonë të marrë edhevendime që prekin interesat e tuafamiljare, psh, nëse ti morre vendimparaprakisht për ngritjen e një muridhe më pas tekniku të të nxis të bëshedhe punë të tjera në shtëpi ose pamarrë mendimin tënd të bëj ç’t’ishkrepet në shtëpinë tënde! Pushtetikëtë paradoks të botës mondane shfry-tëzon: Ai edhe paguhet nga ty por edhemerr vendime për ty. A nuk luftuat përdemokraci: E, për këtë domokraciluftuat. Kështu që i bie që ti jo vetëm tëjesh “fallco” në botën e kësaj demokra-cie por edhe “skllav i pastër’ i taks-pronarëve. Kështu, interesi ivendimeve ekonomike që merren nëvendlindje nga delegatët gjojateknokrat i mërgimtarit nuk është nëvëndin e vetë por është në vëndin ku aioperon. Dhe vëndi ku ai operon ështënjë tjetër sistem skllavërues sepse kapo të njëjtën metodologji të zbatimitdhe marrjes së vendimeve në parktikë.

Në të vërtetë, mërgimtaris’bën asgjë më tepër se sa ikën nga njësistem skllavërues dhe integrohet nënjë tjetër që është më shumëskllavëruses dhe këtë paradoks ai e

quan mirëqënie. Por ai s’është gjëtjetër veçse një rrogëtar që pa të, nukjeton dot. Kështu, problemi i votës sëmërgimtarit përfshin një gamë të tërëinteresash dhe lojrash pushtetare.Mërgimtari s’është gjë tjetër sesa njëkrijesë që luftoi një pushtet teknokratnë vëndin e vetë dhe shkoi në njëpushtet tjetër teknokrat. Ai fle në dozëne tij paradoksale të demokracisë pa umenduar se aty më tej ka edhe zbat-ueshmeri tjetër të demokracisë.

Por mërgimtari s’ka faj,sepse kështu ia thonë, kështu beson.Natyrisht, faji i mërgimtarit është qënuk hulumton në mënyrë tëmjaftueshme për të mbrojtur interesat etij. Në anën tjetër, sado kundrues që tëjetë dikush qoftë në sistemin parla-mentar shqiptar që është shabllon i njësistemi tjetër britanik qoftë në sisteminbritanik —nuk mund të nuhas intersate tij sepse mëndja i është shpëlarë ngadisa çarlatanë të medias mondane qëgjoja s’kanë çensurë dhe kështu, kun-drimi objektiv i realitetit bëhet shumëi vështirë.

Këto doza të rënda shpëlar-jeje kanë afektuar ç’do njërin nga ne:Gazetarë, publicistë, mësues, teknikë,qytetarë etj,. Dhe kështu, bën çdo qën-drim tonin rreth realitetit i cili ështëparafabrikuar nga teknokratët apoli-

tikë, irracional, subjektivë dhe për-fundimisht të manipuluar kryekëputnga sisteme të kalbura gjojademokratike. Kështu, vota e mërgim-tarit është votë drejtë-për-drejtëekonomike dhe jo morale. Vendimetekonomike janë periodike nuk janë tëpërjetshme. Dmth, nëse delegati jotshtroi një rrugë në vëndlindje me tak-sat që njërëzit tanë paguajnë dhe jotaksat që paguan ti si mërgimtar (modëe gjithë delegatëve) ajo do shtrohetedhe nesër. Atë mund t’a shtrosh edheti, gjithnjë po të rivendikosh titullin edelegatit. Në fak, delegatë apo de-putetë sot çdo njëri nga ne mund tëbëhet. Psh, Klinton një qytetar nderi nëShqipëri apo në Kosovë s’ishte asgjëmë tepër sesa një bujtinar i hoteleve tëNju Jorkut.

Bush, një ‘“demokrat”ipërmbaruar’ në Shqipëri i cili u prit siMesia, s’ishte ashgjë më tepër sesa njëshpues pusesh nafte. Berisha, një“demokrat” i betuar që i merr vendimetvetë s’është asgjë më tepër se sa njëqënie për të ardhur keq dhe një kardi-olog që zor se di se çfarë presion gjakukërkon zemra dhe se si mund t’a kuro-jmë atë nga streset e politikës së tij.Asnjë këshillë për zemrën s’kemidëgjuar nga ky docent mjekësor deritani. Rama, një socialist i betuar,s’është asgjë më tepër se sa një borgjez

i pastër dhe botën e sheh me ngjyrat epaletës së ngjyrave. Nano, s’ështëasgjë me tepër, sesa një ekonomist iedukuar nga akademitë perëndimoreqë nuk mund të parashikojnë asnjëdukuri ekonomike dhe ai botën e shehnë bazë të hedonizmit së tij trunor dheuiskit që të çon në një situatë fëmi-jërore. Dhe natyrisht ngrihet pyetja:Cila akademi perendimore përgatit sotteknokratë të pastër? Asnjëra! Dhekështu, prozhmimi i shumë të tjerëvemund të vazhdoi dhe mos të mbaroikurrë.

Por ajo që mbetet është in-teresi i mërgimtarit: E, interesi i tijështë në vëndin e vetë por ai duhet tëoperoj atje dhe jo t’i dhuroj taksatshtetit ku ai aderon ose të rivendikoiintegrim të vazhdueshëm në shoqërinëku ai ka “dëshirë” me mbështetje tëpushtetit legjislativ shqiptar. Por ngaqë, kjo e fundit s’ka për të ndodhurkurrë, atëherë i bie që t’a qepim dhemos t’a shtrojmë më këtë çështje përdebat publik sepse parlamenti nukështë në funksion të qytetarëve por nëfuknsion e vetë. Pra ata (parlamentarët)i shërbejnë vetes me parátë tuaja, dhekurrë s’ka për të ndodhur e kundërta.Ky është paradoksi më madh dhe sh-pres-humbës së botës mondane. Ai qëmedon se duke punuar në Britani ka

zgjidhur problemin ekonomik që në re-lalitet është sikurse u tha më lart taksa-punëtor i pseudo-legjislativit britanikëai ka humbur moralin. Dhe moraliështë vlera më e vyer që kemi sinjerëzim. Atë s’mund t’a gjesh ass’mund t’a konvertosh me asnjë vlerëtjetër brilante në këtë botë.

Kush e ka humbur atë,s’është asgjë me tepër se sa një tradhë-tar i qënies njerëzore dhe është rradhi-tur padashur në qënie jashtë-tokësoresepse edhe kafsha e tokës ka pakmoral! Pra vota jote, kudo që t’a hed-hësh, është jashtëqitje për delegatët qëti me ndërgjegjje zgjedh. Është një llojsi marrësh pjesë në nje bisedë dhe tëmos flasësh ose të mos shprehëshmendim tënd:

A nuk e shumëzon vetentënde me zero? Natyrisht që po! E, par-lamenti këtë qëllim ka: të shumëzoi mëzero qytetarinë, zërin e lirë, mendim elirë, mendimin kontradiktor, mendimipraktikë dhe ia ka arritur më së miriqëllimit. Rroftë ‘demokracia e“dikta”turës parlamentare’ mebatakçinjtë e saj! Për më shumëdemokraci: http://phroneticanddemoc-racy.blogspot.com/

Vota e Mërgimtarëve

‘Ai që përfaqësohet në parlament është një lloj sikurtë ketë shumëzuar veten me zero; përfaqësimi parla-

mentar këtë efekt ka —të shumëzoi qytetarinë mezero dhe ai ia ka arritur më së miri deri tani qëllimit’

15 SHTATOR 2009 15OPINIONShkruar nga Mark N. Katz

Rusët, siç e dimë, kanë një listëtë gjatë të qëndrimeve kundër-shtuese ndaj Perëndimit në

përgjithësi dhe SHBA-së në veçanti.Zgjerimi i NATO-s, intervenimikundër Serbisë, njohja e Kosovës,plani amerikan për stacionimin emburojës antiraketore në Europën Lin-dore dhe kritikat në adresë të Rusisëpër shkak të hyrjes në luftë kundërGjeorgjisë, janë vetëm disa prej tyre.Por, a e kanë kuptuar ndonjëherë rusëtse perëndimorët - në veçanti ata të cilëtkanë shpresuar në marrëdhëniet miqë-sore me Rusinë pas përfundimit tëLuftës së Ftohtë - mund të jenë të dësh-përuar me Rusinë? Mirë, jemi. Dheekzistojnë disa arsye për këtë. Së pari:ne kemi pritur që Rusia mund dhe do tëbëhet demokraci perëndimore, e cilarespekton të drejtat e njeriut dhesundimin e ligjit.

Në vend të kësaj, ështëshndërruar në një regjim autoritar, i cilinuk respekton asnjërën prej këtyrevlerave. Ajo që habit edhe më tepërështë fakti se pjesa më e madhe erusëve duken të kënaqur me këtë situ-atë. Pse? Si ka mundur të ndodhë qëish-shtetet komuniste të Europës Lin-dore, e madje edhe disa ish-republikasovjetike, kanë shënuar përparim nëfushën e demokracisë, por jo edheRusia? Pse njerëzit në këto shtete kanëkërkuar tranzicionin drejtdemokracisë, ndërsa rusët jo?

Është ky dëshpërimi më imadh me Rusinë dhe rusët. Me gjithëfaktin se Perëndimi nuk beson që zg-jerimi i NATO-s kërcënon Rusinë, unëkuptoj pse pjesa më e madhe e rusëve

e besojnë këtë.Por, ajo që nuk ekuptoj është pseMoska po e pro-movon mëshumë se Uash-ingtoni zgjer-imin e NATO-s.Madje, edhenëse Rusia do tëishte shndërruarnë demokracipe r ënd imore ,pas përfundimittë Luftës së Fto-htë, sigurisht sedo të kishte qenëe kuptueshme qëpërvoja e do-minimit rus do tërezultonte mefrikën nga Rusianë Europën Lin-dore, si edhe nëish-shtetet sov-jetike.

A d -ministrata eSHBA-së nuk është forca motorikeprapa zgjerimit të NATO-s; forca mo-torike prapa këtij zgjerimi është frikanga Rusia gjithnjë e më agresive. Nukështë vështirë për të kuptuar që sjelljetmiqësore të Moskës ndaj fqinjëve dotë reduktonin dëshirën e tyre për anë-tarësim në Aleancë, por me sjelljetarmiqësore ndaj tyre Moska vetëm sa eka forcuar këtë dëshirë.

Rusët janë tejet të hidhëruar,për faktin se amerikanët dhe shumështete perëndimore e kanë njohurpavarësinë e Kosovës.

Për dallim nga këto shtete,Moska është e gatshme të injorojëdëshirën e popullatës shumicë nëKosovë për pavarësi apo faktin se sjell-jet e serbëve ndaj kësaj popullatevetëm sa e kanë forcuar këtë dëshirë të

saj. Moska, na kanë thënë udhëheqësitrusë, kundërshton shkëputjen, nëse mekëtë nuk pajtohet shteti nga i cili ndodhshkëputja (në këtë rast nga Serbia).Prandaj, pse Moska ka bërë një kthesëdhe ka njohur pavarësinë e Abhazisëdhe Osetisë së Jugut? A nuk po vërenMoska kundërthëniet në politikën esaj? Moska duket se nuk ka marrëparasysh as mundësinë që njohja e Ab-

hazisë dhe Osetisë së Jugutmund të trimërojë myslimanëtnë Kaukazin Verior për tëmenduar se mund të shkë-puten nga Rusia. Në kokat enacionalistëve rusë ndoshtaështë e qartë se shkëputja ngaRusia është një gjë krejtësishttjetër nga shkëputja prej Gje-orgjisë.Por, a është rastësi se njohjae pavarësisë së Abhazisë dheOsetisë së Jugut ështëshoqëruar me shtimin edhunës në Kaukazin Verior? Ajo që është tejet dësh-përuese për ne, të cilët kemishpresuar për marrëdhënie tëpërmirësuara mes Rusisë dhePerëndimit, është se Moskaduket se nuk po kupton se sisjelljet e saj po dëmtojnë in-teresat e saj. Thirrja e admin-istratës së Barak Obamës përpërmirësimin e marrëd-hënieve mes SHBA-së dheRusisë ka qenë hapi i parë nëpërpjekjet për përmirësimin e

marrëdhënieve bilaterale. Por, reagimi i Rusisë ishte

tejet kontraproduktiv. Ajo që duket mëe mundshme është se administrata eObamës do të kuptojë që Moska nukka vullnet për të bashkëpunuar për për-mirësimin e marrëdhënieve, duke ebërë të pavlefshme vazhdimin e këtyrepërpjekjeve nga ana e Uashingtonit.

Të dëshpëruar me Rusinë

Nga “Associated Press”

Çekët e ndiejnë veten të trad-htuar, polakët të hidhëruar, ru-munët të injoruar. Pyetni ata se

kush është fajtor për këtë dhe përgjigjjamund të duket befasuese: PresidentiBarack Obama.George Bush arriti ta joshë EvropënLindore dhe udhëheqësit e rajonit iubashkuan me shpejtësi “koalicionit tëtë vullnetshmëve”, të krijuar nga ai passulmeve të 11 shtatorit 2001. Tani,shumë njerëz - si zyrtarë, ashtu edheqytetarë të thjeshtë - ankohen për atëqë e perceptojnë si neglizhencë ngaana e administratës së Obamës.Kjo është një zhvendosje e jashtëza-konshme në këtë rajon, i cili për njëkohë të gjatë ka qenë i mësuar me mar-rëdhëniet komode me SHBA. “Tanivërejmë fillimin e një indiference”, -thotë historiani dhe hulumtuesi rumunTudor Salajean.

Madje, herëpashere dhe nëdisa pjesë, disponimi i ri është i afërtme armiqësi. Dy prej tre bullgarëve,çekëve, polakëve dhe rumunëve embështesin politikën e jashtme tëObamës, dëshmoi anketimi i realizuarnga Fondi Gjerman i Marshallit.

Kjo përkrahje mund të cilë-sohet si mjaft e fuqishme, por ajo dukete mjerë, nëse krahasohet me përkrah-jen e Obamës në Evropën Perëndi-more, ku nëntë nga dhjetë të anketuarmbështetin Obamën.Është normale që marrëdhëniet tëndryshojnë me kalimin e kohës dhe ak-tualisht ekzistojnë shumë pak arsyeurgjente, të cilat do ta shndërroninEvropën Lindore në prioritet të SHBA,thotë Janusz Bugajski, drejtor i projek-

t i tpër demokracitë e reja evropiane në Qendrën për Studime Ndërkombëtaredhe Strategjike në Uashington.“Me gjasë, këto shtete janë viktima tësuksesit të tyre. Ato janë mjaft të qën-drueshme, nuk kanë trazira të mëdhasociale apo jo-stabilitet politik, nukkanë kërcënime ndaj sigurisë. Sa më i

suksesshëmqë je, aq mëposhtë do tërrëshqasëshnë axhendëne politikës sëjashtme tëSHBA. Ata ekuptojnë seështë kjo fy-tyra e re eAmerikës, senuk ështëepërsi të jesha n t i -amerikan”, -t h e k s o iBugajski.

M a r r ën ëpërgjithësi,Obama ende

adhurohet nga shumë qytetarë tëEvropës Lindore. Në prill, gjatëfjalimit të tij në Pragë, Obama kujtoidekadat e tëra të miqësisë transat-lantike, të cilat ndihmuan në çlirimin eshteteve që kishin mbetur prapa Perdessë Hekurt.

Tash, pas tetë viteve nëqendër të vëmendjes së Bushit, atathjesht nuk e ndiejnë dashurinë e

Obamës. Arsyet për këtë janë tëndryshme. Udhëheqësit çekë dhe po-lakë janë të hidhëruar, për shkak tëqëndrimit të paqartë të Uashingtonit nëlidhje me planin e Bushit për të vendo-sur elemente të mburojës antiraketorenë territoret e këtyre dy shteteve ish-komuniste.Por, së fundi, zyrtarë të depar-tamentit amerikan të Mbrojtjes

kanë theksuar se janë dukeshqyrtuar edhe opsione të tjera.

Plani i Bushit kishte tërbuarRusinë, ndërsa administrata eobamës është angazhuar në

përmirësimin e marrëdhënieveme kremlinin.Por gjërat janë më të ndër-

likuara: me gjithë faktin se qeveria eÇekisë dhe ajo e Polonisë janë pajtuarqë mburoja të stacionohet në territorete tyre, ky projekt nuk është aspak ipopullarizuar në radhët e qytetarëve tëthjeshtë, të cilët kanë organizuar edheprotesta. Aktualisht, disa udhëheqëskanë ndjenjën se i janë ekspozuar panevojë problemeve.

“Do të konsideroja një gjë tëndyrë, nëse Çekia dhe Polonia në fundmbesin të pambrojtura”, - theksoiAlexandr Vondra, ish-zëvendëskryem-

inistër i Çekisë dhe ish-ambasador ikëtij vendi në SHBA.

Vondra ishte mes ish-ud-hëheqësve nga Evropa Lindore, të cilëtnë korrik i dërguan një letër Obamës,ku theksuan se rajoni është i shqetësuarse mund të injorohet si rezultatet i hap-jes së Uashingtonit ndaj Rusisë.

“Nëse nuk kujdesemi përmarrëdhëniet mes SHBA dhe EvropësLindore e Qendrore, kjo në të ardhmenmund të rezultojë me përkeqësim tëmarrëdhënieve”, - tha Vondra.

Polakët kanë arsye të tjerapër të qenë të pakënaqur. Më 1 shtator,në përkujtimin e 70-vjetorit të fillimittë Luftës së Dytë Botërore, kryemi-nistri i Rusisë, Vladimir Putin, moripjesë në ceremonitë që u organizuan nëPoloni. SHBA dërgoi këshilltarin përSiguri Kombëtare, James Jones, hapky i cili nga polakët u cilësua si in-jorim, pasi ata kishin pritur që në këtëceremoni të merrte pjesëzëvendëspresidenti amerikan, JoeBiden apo sekretarja amerikane eShtetit, Hillary Clinton.“Ata nuk na duan. Nuk brengosen përne. Ne po paguajmë për dashurinë tonëtë verbër ndaj SHBA”, - shkroi ko-mentatori polak Lukasz Kwiecien.

A po largohet Amerika nga Evropa Lindore?

NgA kASTRIoT dERVISHI

Dekreti i 9 shtatorit 2009, i pres-identit të Republikës, e konfir-moi për herë të dytë Sali

Berishën si kryeministër i Republikës,në bazë të rezultatit që arriti PartiaDemokratike në zgjedhjet e 28 qer-shorit të këtij viti. Zoti Berisha në his-torinë e politikës së Shqipërisë, është idyti ish-kryetar shteti që ushtron edhedetyrën e kryeministrit,duke shoqëruar kësisoj Ahmet Zogunnë këtë statistikë. Tani në mandatin edytë si kryeministër, pasi i ka dhënëShqipërisë ndryshimin e premtuar, dotë çojë deri në fund ëndrrën për inte-grim në Bashkimin Europian.***Në ngricën e dimrit politik të vitit1990, Sali Berisha do të promovohej sinjëri ndër politikanët më aktivë në kryetë forcës së parë opozitare të vendit. Nëmitingun e madh në qytetit StudentiSali Berisha do të përmendte edheçështjen e Kosovës dhe bashkimitkombëtar. Berisha do të shpallte se dydo të ishin objektivat kryesore të Par-tisë Demokratike: realizimi i zgjed-hjeve të lira dhe mbrojtja edemokracisë. Më 14 shkurt 1991 aktivii parë i PD-së zgjodhi komisionindrejtues dhe Sali Berishën kryetar tëkësaj partie. Në kuvendin e parë të PD-së në shtator 1991, ai do të konfirmo-hej kryetar i kësaj partie. Zoti Berishadrejtoi PD-së në zgjedhjet e parashumëpartiake të 31 marsit 1991, dukei dhënë vendit për herë të parë opoz-itën kuvendore, në një rezultat përp-jestimor që shkonte deri në 40% tëelektoratit në kushte shumë të vështira,kur partia kishte vetëm 3 muaj që ishtekrijuar. Gjatë kësaj kohe PD kishte për-caktuar ndryshimet e mëdha në vend.Ndryshimet kushtetuese të prillit 1991,kishin rolin vendimtar të PartisëDemokratike.

Po në këtë kohë me ftesë tëSali Berishës erdhi në Shqipëri, sekre-tari i shtetit ,Xhejm Bejker. Një vit mëvonë Partia Demokratike fitoi bind-shëm zgjedhjet e 22 marsit 1992.Më 9 prill 1992, ligjvënësit pasi kishinvotuar për shtimin e disa kompeten-cave të kryetarit të shtetit, zgjodhënSali Berishën president të republikës.Gjatë fjalës së tij para deputetëve, pres-identi i ri ndër të tjera tha se detyra e reishte “sa me përgjegjësi aq dhe dinji-toze”. Ai bëri një përshkrim të asaj qëkishte kaluar vendi gjatë regjimit ko-munist, gjendjen ku e kishin çuarShqipërinë duke thënë se në rrethanatë tilla, askush nuk do të mund të më-tonte pushtet. Presidenti i ri theksontese e pranonte me optimizëm detyrënme ndjenjën e krenarisë së të qenitshqiptar, duke pasur “besim të paku-fishëm tek njeriu”. Berisha shpalli për-parësi në punën e tij vendosjen erendit, funksionimin e shtetit juridik,rifillimin e prodhimit dhe rimëkëmb-jen e ekonomisë.

Ai përmendi se vendet mikesi SHBA dhe demokracitë e Europësdo të ndihmonin Shqipërinë të ecte tërrugën e demokracisë dhe progresit,duke theksuar se “ëndra e madhe e çdoshqiptari është integrimi në Europë”.Berisha u shpreh se do të përkrahtekërkesat e bashkëkombësve tanëmatanë kufirit për njohjen e vetëven-dosjes.

Ndër të parët presidentë që uruan SaliBerishën ishte edhe presidenti iSHBA-së, Xhorxh Bush, i cili ndër tëtjera shkruante: “Populli amerikan juuron paraprakisht të mirën që këto ar-ritje të çohen më tej. Mezi pres tëbashkëpunoj me ju për të mbështeturprogramet e reformave në Shqipëri,për të zhvilluar plotësisht marrëdhëniettona dhe për të kontribuar në ndërtimine një bote të re të mbështetuir mbivlerat themelore të përbashkëta”.

Ndryshimet e Shqipërisë PDtrashëgoi nga socialistët një gjendje tëvështirë ekonomike, një borxh tëjashtëm prej rreth 500 milion dol-larësh, njëekonomi që nuk prodhonte,ndërmarrjet ekonomike që paguaninme 80% punëtorët pa punuar fare, njëbujqësi të kapur në kolaps, etj. Për këtëvendi i duhej nënshtruar reformave tëthella e të gjithanshme. Sapo erdhi nëpushtet, PD zëvendësoi të gjitha sim-bolet komuniste që trashëgonte nga ekaluara si yllin e kuq në flamur, stemënshtetërore komuniste, etj.

Reforma legjislative përf-shiu deri në mars 1995, miratimin emëse 373 ligjeve e dekreteve, ku ndërmë të rëndësishmit ishin ato për liritëdhe të drejtat e njeriut, për GjykatënKushtetuese dhe Këshillin e Lartë tëDrejtësisë, për pushtetin vendor, përKontrollin e Shtetit, Kodin e Proce-durës Penale, ligjet për organet edrejtësisë, avokatinë, noterinë,shoqëritë tregtare, privatizimin e bane-save, kthimin dhe kompensimin epronave.

Një rëndësi themelore patiedhe reforma ekonomike. Më 1992,vendi kishte 730 mijë të papunë dhenjë rënie 40% të prodhimit, ndërsa60% e buxhetit mbulohej nga shitja e

ndihmave humanitare e ndihmat etjera. U morën masa të shpejta për tësiguruar ushqimin për popullatën. Uhoq sistemi i 80%, si dhe u liberal-izuam çmimet si buka e produktet etjera, duke sjellë gradualisht edhe bol-lëkun në treg. U shkurtua administratashtetërore, e cila në vitin 1992 ishte në260 mijë nëpunës zbriti në 166 mijë, uhoqën subvencionet për ndërmarrjetjofitimprurëse, u vendosën taksat dheu nxit nisma e lirë, u bë kontrolli rig-oroz i të ardhurave dhe i prerjes sëmonedhës, u balancua buxheti, etj.Hallkë e rëndësishme ishte edhe priva-tizimi i shpejtë i ekonomisë përfshiuprivatizimin e 220 mijë banesashtetërore me çmime simbolike, tokësbujqësoresipas ligjit, transportin, mekanikën bu-jqësore, ndërmarrjet e vogla e tëmesme, duke mëtuar në perspektivëprivatizimin e burimeve natyrore,bankave e telekomit(“Kontrata e PD me Shqipërinë”, ek-spozeja e presidentit Sali Berisha më22 mars 1995,

Marrëdhëniet meBashkimin EuropianNjë vend të rëndësishëm zinin edhemarrëdhëniet e Shqipërisë meBashkimin Europian, të cilat në aspek-tin diplomat u vendosën në vitin 1991.Më 11 maj 1992, u nënshkrua Mar-rëveshjes së Tregtisë dheBashkëpunimit përfshirë deklaratën epërbashkët mbi dialogun politik, e cilahyri në fuqi më 1 dhjetor 1992.Shqipëria u përfshi në Sistemin ePërgjithshëm të Preferencave (GSP), icili përfaqësonte një regjim të

përgjithshëm pëlqimesh tregtare qëBE-ja u ofronte një numri të gjerëvendesh me të cilat ajo kishte mar-rëdhënie kontraktuale. Marrëveshjae Tregtisë dhe Bashkëpunimit e 11majit 1992 i krijoi mundësinëShqipërisë që të përfitojë nga fondete programit PHARE.Në vitin 1996, Shqipëria ishte farepranë nënshkrimit të një marrëvesh-jeje të re kontraktuale me BE-në, ecila, do të hapte rrugën për një mar-rëveshje klasike asocimi.Por 1997 do ta shtynte larg këtëdatë. Të drejtosh opozitën drejt suk-sesit Zgjedhja e Sali Berishëskryeministër i Shqipërisë, ështëedhe zhvleftësimi më i mirë i ngjar-jeve të vitit 1997 dhe triumfin idrejtësisë dhe të vërtetës. Ishtepikërisht ky vit kur përfaqësuesit etë keqes anatemonin çdo ditë fig-urën e presidentit në të gjitha formatqë kishin mundësi, përfshi edhe atëtë armëve. Gjatë gjithë këtyreviteve, përveçse një opozite të nder-shme përballë një pushteti të pan-dershëm, Sali Berisha mbajti lartshpresën dhe besimin për rikthim tëfitores të opozitës. Ndryshimi ipritur Gjatë viteve si kryeministërfilozofia e qeverisë u pri drejtndryshimit, qeverisjes dhe rritjes sëmirëqenies së shqiptarëve. Mësë shumti, qeveria e re e zotitBerisha i dha Shqipërisë qeverisjen

e munguar. Përkushtimi ndaj detyrës,

shpejtimi i integrimit të vendit, krijimii shanseve të barabarta për të gjithështetasit, etj, janë sfidat e pritshme tëqeverisë “Berisha”. Katër vjet më parë,gjatë paraqitjes së programit të kabi-netit të tij, Sali Berisha pohonte:“Synimet themelore të reformave tëqeverisjes 4 katër vitet e ardhshmejanë: zhvillimi e konsolidimi i shtetitdemokratik në themel të të cilit qën-drojnë liritë dhe te drejtat themelore teindividit; rikthimi i forcës se shtetitligjor ku ligjet zbatohen plotësisht dhene mënyre te barabarte për te gjithë,çmontimi i sistemit te korrupsionit;zhvillimi i shpejte, i balancuar e i qën-drueshëm ekonomik e njerëzor; inte-grimi i Shqipërisë ne BE dhe NATO...

Te gjitha reformat dhe pro-gramet qeveritare do te hartohen dhezbatohen me synimin e përshtatjes memodelet dhe arritjes se standardeve eu-ropiane te demokracisë, shtetit ligjor,ekonomisë se tregut e te te drejtave teindividit dhe minoriteteve qe mundë-sojnë anëtarësimin e Shqipërisë neBashkimin Europian e ne NATO.Progresi i sistemit demokratik neShqipëri ka ardhur si rezultat i veprimitte natyrshëm te forcave progresiste teshoqërisë si dhe i mbështetjes e pre-sionit konstruktiv te partnerevendërkombëtare mbi qeverisjet e vitevete fundit. Ndërkaq, vendosja e sistemitte korrupsionit, dhunimi i zgjedhjevete lira dhe moszbatimi, zbatimi i dobët,i shtrembëruar ose vonesat ne kryerjene reformave kane shkaktuar humbjenne shkalle te gjere dhe ne nivele tepërte larta te besimit te shqiptareve ne in-stitucionet shtetërore te cilat janë ine-

ficiente, te dobëta, jo-transparente dhethellësisht te korruptuara. Mazhorancae re dhe qeveria e saj u ofronshqiptareve një program të plotë refor-mash institucionale dhe ligjore tendryshimit te gjitha te orientuara drejtmodeleve e standardeve europiane dhenjë motivim politik e vullnet te hekurtpër kryerjen e tyre, si edhe arritjen erezultateve te prekshme e te vlerë-sueshme për konsolidimin e sistemitdemokratik dhe respektimin e lirivedhe te drejtave themelore te njeriut”.

KRYEMINISTRATE SHQIPËRISË

NGA ISMAIL QEMALITEK SALI BERISHA

-Ismail Qemali 1912 – 1914-Turhan Pasha 1914

-Esat Toptani 1914 – 1916-Turhan Pasha 1918 – 1920-Sulejman Delvina 1920-Iljaz Vrioni 1920 – 1921-Pandeli Evangjeli 1921

-Qazim Koculi 1921-Hasan Prishtina 1921

-Idhomeno Kosturi 1921-Xhaferr Ypi 1921 – 1922-Ahmet Zogu 1922 – 1924

-Shefqet Vërlaci 1924-Iljaz Vrioni 1924-Fan Noli 1924

-Iljaz Vrioni 1924 – 1925-Ahmet Zogu 1925 – 1928-Kostaq Kotta 1928 – 1930

-Pandeli Evangjeli 1930 – 1935-Mehdi Frashëri 1935 – 1936-Kostaq Kotta 1936 – 1939

-Xhaferr Ypi 1939-Shefqet Vërlaci 1939 – 1941-Mustafa Kruja 1941 – 1943

-Ekrem Libohova 1943-Maliq Bushati 1943

-Ekrem Libohova 1943-Ibrahim Biçakçiu 1943

-Rexhep Mitrovica 1943 – 1944-Fiqri Dine 1944

-Ibrahim Biçakçiu 1944-Enver Hoxha 1944 – 1954 (3

mandate)-Mehmet Shehu 1954 – 1981 (7

mandate)-Adil Çarçani 1982 – 1991 (3

mandate)-Fatos Nano 1991

-Ylli Bufi 1991-Vilson Ahmeti 1991 – 1992

-Aleksandër Meksi 1992 – 1997(dy mandate)

-Bashkim Fino 1997-Fatos Nano 1997 – 1998

-Pandeli Majko 1998 – 1999-Ilir Meta 1999 – 2002-Pandeli Majko 2002

-Fatos Nano 2002 – 2005-Sali Berisha 2005 - 2009

PROFIL POLITIK I KRYEMINISTRIT TË 32-TË TË SHQIPËRISËMandati i dytë i kryeministrit Sali Berisha

15 SHTATOR 2009 16HISTORI

15 SHTATOR 2009 17HISTORI

Ka qenë në fakt një mbledhje ethjeshtë me pjesëmarrjen e njëgrupi personash që përfaqë-

sonin grupe të ndryshme politike nëvend, si prologu i dështimeve tëndryshme që do të përfundonin në luftëcivile me triumfin komunist në fund.Një tragjizëm i madh që pati si rezul-tante fitoren e pushtetit nga komunistëtdhe drejtimin e zhvillimit të Shqipërisënë kahun e gabuar për 50 vjet. Në nën-torin 1941, jugosllavët kishin mundurtë bashkonin grupet e dobëta komu-niste shqiptare dhe të vendosnin vijënqë u pëlqeu më shumë atyre. Si edhekuptohet ndikimet e tyre nuk mund tëishin periferike në Pezë, pavarësisht sefaktori nacionalist ose jokomunistbesonte se mund të arrinte bashkim pakushte kundër pushtuesit.

Në gusht të vitit 1942 Kom-interni kishte urdhëruar partitë komu-niste të zëvendësonin frontetkomuniste me fronte nacionalçlir-imtare, për të thithur sa më shumë ele-mentë brenda tyre, si dhe të krijoninkëshillat nacionalçlirimtare. Kjo do tëkishte ndikimin e vet edhe në Shqipëri,duke bërë që të përfshiheshin në tëedhe elementë të tjerë që nuk kishinlidhje me idealet komuniste. Vendi ipërshtatshëm u gjet në Pezë, pasi vëllaii Myslim Pezës, Shyqyriu që ishte ag-jent i klasit III të Ministrisë së Punëvetë Brendshme (më vonë u gradua derii klasit I, në shkurt 1942 kishte pran-uar nga fashistët, të vepronte për ruajt-jen e rendit në Pezë me një fuqi tëvetme që do të ishte një grup i armato-sur nën urdhrat e Shyqyriut. Pavarë-sisht se Myslimi nuk e kishte pranuarnjë gjë të tillë, në të vërtetë ai përfitoimjaft.

PjesëmarrësitNë këtë mënyrë u krijuan kushte përmbajtjen me nismën e komunistëve tënjë mbledhjeje me përfaqësues komu-nistë dhe jokomunistë. Komunistëve mbledhja e Pezës uduhej për të identifikuar më mirë ele-mentin jokomunist (i cili duhet thënëse nuk ishte i gjithi nacionalist) si dhepër ta përdorur për qëllime dema-gogjike.Enver Hoxha e quan mbledhjen nëfjalë si “punë të improvizuar” ku më

kryesorja shtrohej me nacionalistët.Data e hapjes së mbledhjes ishte cak-tuar më 14 shtator, por u shty dy ditësepse pritej ardhja e Skënder Muçosdhe e Azis Çamit si dhe përfaqësuesittë Mit’hat Frashërit. Në Pezë ndod-heshin edhe dy të dërguarit jugosllavë,Miladin Popoviç dhe Dushan Mu-gosha. Ymer Dishnica, me një listeemrash në dorë, ka thërritur emrat epjesëmarrësve, të cilët ishin:Abaz Kupi, Ndoc Çoba, RamazanJarani, Ismail Petrela, Enver Hoxha,Ymer DishnicaNako Spiru, Baba Mustafa Xhani,Nexhmije Xhuglini (Hoxha), RamadanÇitaku Myslim Peza, Koço Tashko,Muharrem Butka, Mustafa Gjinishi,Naim Starova, Haxhi Lleshi, Skënder Muço, Aziz

Çami. Një partizan i çetës së Pezës. Shërbimet sekrete në

mbledhjen e PezësSipas të dhënave të Arkivit të PPSH-së, në mbledhje ka qenë planifikuaredhe pjesëmarrja e Musa Pukës, atëçast prefekt i Elbasanit, por që do tëvritej dy javë më parë me atentat në El-basan. Puka së bashku me Harito Hari-ton kishte drejtuar pa cilësi titulluari,Seksionin Sekret dhe Zyrën Politikedhe të Personelit për aq kohë sa kryem-inistër kishte qenë Shefqet Vërlaci.Ardhja e Mustafa Krujës në vend tëVërlacit e kishte larguar atë me detyrëne prefektit të Elbasanit. I njohur si ish-kryetari i Zyrës Sekrete gjatë qeveris-

jes së Fan Nolit, duket që Puka kapasur dijeni shumë kohë më parë përzhvillimin e mbledhjes.Munguan në mbledhje, Mit’hatFrashëri, i cili dërgoi si përfaqësues tëtij Halim Begenë, si dhe Musa Pukadhe Kamber Qamolla. Pa të drejtë votemorën pjesë Mustafa Kaçaçi, sekretarii çetës së Pezës, Pandi Dardha dhe njëpartizan nga kjo çetë.

Zhvillimi i mbledhjesKryetar i mbledhjes u zgjodh NdocÇoba dhe sekretar Mustafa Gjinishi. Udiskutua organizimi i forcave në njëluftë të përbashkët kundër pushtuesit,organizim ky që mori emrin më vonëFronti Nacional Çlirimtar. Të pranish-mit hynë në debate në lidhje me sim-bolet komuniste si ylli i kuq i cili nukpranohej nga jokomunistët. U miratuanjë rezolucion, në të cilin thuhej se për-faqësuesit e të gjitha prirjeve nacional-iste, PKSH-së, rinisë komuniste, rinisënacionaliste dhe rinisë femërore pop-ullore, miratonin deklaratën përkatëse,në të cilën përkrahej koalicioni kundërboshtit, përkrahej lufta e atyre çetaveqë kishin luftuar deri ato çaste, ngrihejçështja e këshillave nacionalçlirimtare,akuzohej rëndë Mustafa Kruja, etj.Megjithatë, mbledhja nuk pati mira-time të plota, pasi mjaft nga pjesëmar-rësit nuk pranuan të nënshkruaninvendimet e saj.

Zgjedhja e këshillitMbledhja zgjodhi Këshillin ePërgjithshëm Nacionalçlirimtar të për-bërë nga: Kamber Qafmolla (kryetar, i cili nuk

ishte i pranishëm), Mustafa Gjinishi(sekretar), Ndoc Çoba, Myslim Peza,Abaz Kupi, Enver Hoxha, Ymer Dish-nica.Meqenëse mbledhjet e këshillit do tëbëheshin në Tiranë, Abaz Kupi dheMyslim Peza, autorizuan MustafaGjinishin t’i përfaqësonte dhe t’i la-jmëronte për vendimet që do të merrtekëshilli.Përfundimisht “Peza 1942”, nuk shër-beu asgjë përveçse përgatiti dështimine radhës, ku më kryesori ishte ai iMukjes në gusht 1942. Komunistëtishin të prerë për të marrë pushtetin meforcë. Të gjitha veprimet e tjera nukduhej të kishin lidhje drejtpërdrejt mesynimin e prerë të tyre.Vrasja e Pandi dardhësNë kujtimet e lëna në të Staraveckës“Para gjyqit të historisë”, bëhet fjalëedhe për këtë vrasje. Staraveckashkruan se një njeri me emrin PandiDardha ishte ngarkuar nga komunistëtme vrasjen e tij. Xhelali e kap Pandindhe paralajmëron të largohej ngaTirana nëse donte të jetonte. Pandi ikishte thënë se e kishte detyrë nga par-tia këtë punë. Por për fatin e keq tëPandit, Staravecka e kishte kapur edheherën e dytë, duke qenë i bindur se aitashmë meritonte vdekjen. Ai tregoiemrin e të bijës së bijës së SulltanHamitit, të quajturës Nezi, e cila kishtenjë raport sentimental me MyqeremJaninën. Pas tij u nxorr emri i LefterKosovës, i cili mbështetej nga kryetarii Parlamentit Mihal Zallari. Xhelali eekzekutoi Pandi Dardhën të cilin equante “terrorist”. Dardha kishte kuj-tuar se L. Kosova e kishte tradhtuar.Përveç tij Staravecka kishte arrestuaredhe 3 atentatorë të tjerë. Në këtë mo-ment ai kishte filluar të ndjente hak-marrjen për Lefter Kosovën. Sipas tijky ishte personi që do të bënte kom-promisin midis partizanëve dhe gjer-manëve në çastet kur përflitej qeveria ere. Kur kishte marrë vesh se LefterKosova ishte në listën e ministrave, nëhotel “Dajti” në prani të Musa Kranjësdhe Islam Shehut, e kishte parala-jmëruar të hiqte emrin nga lista, sepsenë të kundërt do ta vriste. L. Kosovakishte premtuar, por nuk kishte hequrdorë nga marrja e postit. Edhe për qev-erinë e re të Ibrahim Biçakçiut ai equante si të përfshirë në këtë komplot.I urrente të gjithë, por hakmarrjenkishte bërë ndërmend ta kryente mbi 3vetë: Ibrahim Biçakçiun, Mihal Zal-larin dhe Lefter Kosovën. Për-fundimisht kishte vendosur të vristeLefter Kosovën.Përpara shtëpisë së vet ai e vret L.Kosovën. Në fund të kësaj pjese ai për-mend proverbin shqiptar: “Sa të qajënëna ime, le të qajë nëna jote”. Po edheproverbin latin: “Vdekja jote është jetaime”. k.dervishi

Një mbledhje e dështuarqë përfundoi pa rezultate

“Peza 1942”, pararendësja e Mukjes

15 SHTATOR 2009 18PORTRETNga Akil Koci

Kjo pianiste e shquar edhe pse ere kori sukses të jashtëzakon-shëm në festivalin e tradi-

cional ndërkombëtar Fredeic Shopinnë Viene që u mbajt nën patronatin epresidentit të Austrisë Dr.Heinze Fischer

Në njërin prej shkrimevekëto ditë kam pas thënë për artistëttanë se artistët shqiptarë dita më ditëpo pushtojnë qendrat Evropiane meperformancat e tyre,veprat, kom-pozimet, lojën aktoreske të dramës,baletit, ato të filmit dhe të lloj lloj kri-jimtarie artistike duke u vlerësuar siambasador të kulturës dhe artit shqip-tar,sepse subjekte e tyre artistike mepolisemin dhe tendencat e tyre kupto-hen shumë më mire si koordinata uni-versale si krijime që në të shumtën erasteve përcakton tek krijuesit dhe in-terpretuesit raportet jo vetëm emo-cionale,por edhe ndjesitë e brendshmetë tyre sidomos qenësinë e botës ku je-tojnë duke kërkuar origjinalitetin mefluksin e krijimtarisë së tyre dhe për-formancat origjinale artistike.

Po të shpalosim CV e saj dotë shohim edhe pse e re ka një aktivitettë gjerë artistik,sepse ajo me formatine saj interpretativ sikur paraqet një kodtë veçantë që të fascinon me ndjesh-mërinë interpretative dhe ajo muzikëqë rrjedh nga uni i saj interpretuesartistik sikur buron nga vatrat koloris-tike e sidomos në interpretimin eveprave të Shopenit siç kemi pasur rastta dëgjojmë në koncertin e saj merastin e hapjës së Konaqeve të Kate-dralës së Prizrenit ,,Nëna Tereze,, qëkëto ditë u inauguruan në Prishtinë.Pianistja Lule Elezi i mori mësimet epara të pianos, nga e ëma e saj, Nex-hibe Elezi–pedagoge e pianos nëPrizren. Shkollën e ulët dhe të mesmetë muzikës, drejtimi instrumental-piano e kreu në Prizren, ndërsa Fakul-tetin e Arteve , dega e muzikës,drejtimi instrumental-piano e mbaroinë Universitetin e Prishtinës dhe underua me çmimin „Studente e dal-luar“. Në vitet 1993-1995 mbaroi spe-cializimin dyvjeçar në Akademinë eArteve të Bukura në Tiranë, në klasëne profesoreshës së mirënjohur AnitaTartari. Gjatë studimeve ka marrë pjesënë shumë koncerte të organizuara nëKosovë dhe jashtë vendit.

Po ashtu, gjatë studimeve kafituar çmime të para dhe të dyta nëgarat vendore, republikane dhe federa-tive të ish-Jugosllavisë. Në vitin 1990ishte përfaqësuese e vetme e Kosovësnë takimet ndërkombëtare të studen-tëve në Rovinj. Aktiviteti i saj koncer-tal është i lidhur me prezantimet sisoliste dhe shoqëruese në piano, nëKosovë, në ish-Jugosllavi (Sarajevë,Ljublanë, Dubrovnik, Pullë etj), poashtu, edhe në Shqipëri, Turqi, Gjer-mani, SHBA, Zvicër, Austri, etj.Nga koncertet e mbajtura, duhetveçuar: Në vitin 1994 ka mbajtur kon-cert solistik me Orkestrën Simfonike tëRTSH-së (koncert për piano dheorkestër në a-mol të E. Grigut) nëTiranë me dirigjent Jetmir Barbullushi.Në vitet 1995-1998 ishte pjesëmarrësesi soliste dhe shoqëruese në piano„Skena verore e Ulqinit“ dhe në kon-certet e organizuara në qytetet eKosovës.

Ishte pjesëmarrëse – solistedhe shoqëruese në piano „Java e Kul-turës së Kosovës“ në Shqipëri, Turqidhe Gjermani.

Në vitin 2000 ka mbajtur koncert përeprorët më të lartë të BrigadësShumëkombëshe të Jugut në Prizren.Po në të njëjtin vit (2000), ka mbajturkoncert solistik me Orkestrën Sim-fonike të RTSH-së (koncert për pianodhe orkestër nr. 5 të L. V.Bethoveen-it)në Tiranë, Prishtinë dhe Gjakovë, me

dirigjent Arbër Dhomi. Në vitin 2001në koncertin e organizuar në Prishtinënga Akademia e Shkencave dhe Artevetë Kosovës ishte shoqëruese në pianoe solokëngëtarëve më eminentë tëShqipërisë.

Po në të njëjtin vit (2001) nëFerizaj, në koncertin e organizuar ngaUNMIK-u, ishte soliste dheshoqëruese në piano.Në vitin 2002, në Prishtinë, organizuarnga Ministria e Kulturës, mbajti kon-cert solistik (recital) me vepra të kom-pozitorëve të njohur botërorë.

Në mars të vitit 2003 mbajtikoncert solistik në Amerikë (NewYork) me vepra të kompozitorëve mëtë njohur botërorë dhe shqiptarë, merastin e promovimit të librit „Shqip-tarët në Amerikë“.Në maj të vitit 2003 ka mbajtur kon-cert solistik në Pullë (Kroaci) në Festi-valin e organizuar nga „Skenamuzikore e të rinjve kroatë“.Në qershor të viti 2003 ishte solistedhe shoqëruese në piano në Akadem-inë solemne të mbajtur për nder të 125vjetorit të „Lidhjes Shqiptare tëPrizrenit“.

Në tetor të vitit 2003 në Fes-tivalin ndërkombëtar të organizuar nëPrishtinë ishte shoqëruese në piano ekëngëtarit të njohur Frani Lufi – bass(Itali).

Në vitin 2004 në Gjilanmbajti koncert të muzikës kamertale.Në vitin 2005 mori pjesë si shoqëruesenë piano me rastin e shënimit të 600-vjetorit të lindjes së Skënderbeut.

Në dhjetor të vitit 2005 organizoi kon-certin të mbështetur nga Ministria eKulturës së Kosovës, ku mori pjesë sisoliste dhe shoqëruese në piano esolokëngëtarëve më eminentë ngaShqipëria. Në prill të viteve 2006,2007 dhe 2008 mbajti koncerte kamer-tale me rastin e manifestimit ndërkom-

bëtar „Java e Bibliotekës në Kosovë“,organizuar nga Biblioteka Kombëtaredhe Universitare e Kosovës dhe Am-basada e SHBA-ve në Prishtinë. Nëqershor të vitit 2007 në Cyrih të Zvi-crës mbajti koncert me rastin e hapjessë Bibliotekës së parë shqiptare neZvicër. Në tetor të vitit 2007 orga-nizuar nga Ambasada Gjermane në Pr-ishtinë mbajti koncert, ku ishte solistedhe shoqëruese në piano e artistëve mëeminentë nga Kosova.

Në janar të vitit 2008 orga-nizuar nga KFOR-i gjerman në Prizrenmbajti koncert, ku ishte soliste dheshoqëruese në piano. Në tetor të vitit2008 në Festivalin Ndërkombëtar tëmuzikës kamertale të organizuar në Pr-ishtinë ishte shoqëruese në piano ekëngëtares së njohur Petya Ivanova –soprano (Bullgari).

Në prill të vitit 2009 në In-stitutin e Bosnjës në Sarajevë mbajtikoncert recital. Në maj të vitit 2009mbajti koncert recital në FestivalinNdërkombëtar të F. Shopenit nëTiranë.Në gusht të vitit 2009 mbajti koncertnë festivalin tradicional ndërkombëtar,F. Chopin, i cili u organizua nen pa-tronatin e presidentit te Austrise,Dr.Heinz Fischer, me rastin e 25 vje-torit te themelimit te shoqates„F.Chopin“ në Vjenë, si përfaqësuesee vetme nga Kosova.

Lule Elezi angazhohet nëdisa fusha të veprimit si pianiste, dukepërfshirë punën koncertale,angazhimin si korepetitore si dhe

punën pedagogjike. Gjithashtu, LuleElezi është pjesëmarrëse në shumëmanifestime kulturore të organizuaranga Presidenca e Republikës sëKosovës dhe institucionet tjera qever-itare. Lule Elezi është në për-fundim të studimeve pasuniversitarepër piano në Akademinë e Muzikës sëSarajevë, në klasën e pedagoges sëmirënjohur Svetlana Claidze. Aktual-isht jeton në Prishtinë dhe punon pro-fesor asistente e pianos në

Universitetin e Prishtinës, Fakulteti iArteve – Dega e Muzikës.Poashtu,Lule Elezi është nënkryetareshoqatës “F.Chopin“ me seli në Vjenë–dega në Kosovë.Të gjitha këto që icekëm më lart flasin qartazi për ak-tivitetin e një artisteje të dalluar që nështigjet e poetikës muzikore është evetme duke na prezentuara perfo-manca si realizime të përjetshme, pran-daj asaj i dëshirojmë suksese edhe mëtë mëdha në karrierën e mëtejme.

Lule Elezi, pianistja shqiptare që habiti dëgjuesit e Vjenës

kJo PIANISTE E SHQUAREdHE PSE E RE koRRI

SUkSES Të JASHTëZAkoNSHëM Në

FESTIVAlIN E TRAdIcIoNAl

NdëRkoMBëTAR FREdEIc SHoPIN Në VIEN

Që U MBAJT NëN PATRoNATIN

E PRESEdENTIT TëAUSTRISë dR.HEINZE

FIScHER

15 SHTATOR 2009 19KULTUREUdhëtarë aventurierë, të cilët ud-hëtuan drejt vendeve që nuk edinin se ekzistonin. Çfarë zbu-

luan, shenjat që fiksuan në vepra arti,ndikimi tek bashkëkohësit dhe pasard-hësit. Rasti i Bajronit dhe ata që e zbu-luan Shqipërinë nëpërmjet tij.Në 200-vjetorin e udhëtimit të poetitanglez në këto anë, studiuesi FeridHudhri komenton "të tjerët" që undikuan për të trajtuar temën e Lindjesdhe veçanërisht motivet shqiptareKurportreti "Bajroni me kostum shqiptar"i piktor Thomas Phillips bënte vitin eshkuar xhiron e botës falë një ek-spozite mbi orientalizmin, të orga-nizuar nga Tate Gallery, u pohuandikimi i prerë që pati George GordonByron (1788-1824) në këtë formëparaqitjeje në pikturë dhe sigurisht mëpas edhe nëpërmjet poemës "ÇajldHarold", për trajtimin e temës së Lind-jes.Duke iu referuar tablosë me kostu-min që Bajroni bleu në vitin 1809 kurerdhi në Shqipëri, prej nga nisi endjetnë vendet afër nesh të pushtuara ngaPerandoria Otomane, po edhe për-shkrimeve të Bajronit për brigjet eShqipërisë së rreptë, të shkëmbit tëSulit, të përrenjve të bardhë si dëbora,të lindjes së agimit, të zogjve-bisha-njerëz të egër etj., studiuesi FeridHudhri flet në këtë intervistë për piktorët që e zbuluan Shqipërinënëpërmjet Bajronit.Sot, me rastin e 200-vjetorit të vizitëssë tij në Shqipëri, shoqata shqiptare qëmban emrin e Bajronit (e themeluar më1991-shin), organizon në UniversitetinUFO, një takim me studiues dhe njo-hës të veprës së poetit.

Studiuesi i Qendrës sëStudimeve Albanologjike, Prof. Dr.Ferid Hudhri bën një ndarje të atyre qëerdhën në këtë vend të nxitur prej Ba-jronit dhe të atyre piktorëve që nukshkelën kurrë këtu, por fantazuan përtë. Është periudha e romantizmit dhepiktorët ndryshe nga shkrimtarët udhë-tarë, jo vetëm patën një vështrim toler-ant ndaj prapambetjes dhe mjerimit tëshqiptarëve, por ishin gati në kufijtë ekrijimit të një miti romantik për këtëvend dhe njerëzit e tij.Përse Bajroni me kostum shqiptarnxiti trajtimin e temës së lindjes?Tabloja ku Bajroni paraqitet i veshurme kostum shqiptar është ndër veprat epara të rëndësishme prej së cilës janënxitur shumë artistë europianë për tëudhëtuar dhe pikturuar drejt vendevetë Lindjes. Në këtë përfundim kanë ar-ritur dhe disa studime të fundit rrethorientalizmit në pikturën evropiane.Vetëkuptohet se për temën shqiptare,kjo pikturë është thuajse pikënisjakryesore nga u nxitën autorët e huaj nërizbulimin e Shqipërisë. Krahasvargjeve të njohura që poeti ka shkruarte "Çajld Harold", tabloja e Filipsitpërjetëson edhe në mënyrë figurativeadmirimin e Bajronit për bukurinë ekostumeve tona kombëtare që ai i kaquajtur si "veshja më madhështore nëbotë".

Portreti në fjalë mund tëquhet gjithashtu edhe si një pikturësimbolike kushtuar poetit që nxitiartistët në trajtimin e temës shqiptare,pra është përjetësuar me veshjeshqiptare pikërisht ai që ka nxiturshumë piktorë në trajtimin e motivevenga Shqipëria. Thuajse gjithë tablotëme temë shqiptare të autorëve anglezëjanë të frymëzuara nga vargjet e Ba-jronit.Në fakt, në fillim të shekullit 19-të disa piktorë anglezë, francezë dhe

gjermanë ndërmorën udhëtime nëvendet e Lindjes, për të përjetësuar nëart pamje karakteristike të natyrës,larminë e kostumeve dhe ornamentikëspopullore.Si dëshmohet ky ndikim, së pari tekartistët anglezë bashkëkohës të poetit?Pranë gravurave të shumta të artistitUdvil (Caton Woodville 1850-1927),ku paraqiten tipa malësorësh shqiptarë,shkruhet se "piktori është nxitur ngapërshtypja e Bajronit për kostumin emrekullueshëm shqiptar, me fustanellëe me rrobat e qëndisura me ar dhearmët e lara me flori"."Përshkrimi i Bajronit- shkruhet pranënjë gravure tjetër- sjell të gjallë përparamendjes së njeriut që nuk ka shëtiturkëtu kostumin e mrekullueshëm shqip-tar. I zbukuruar me këtë madhështi tëbardhë, të kuqe dhe të artë, shqiptari tëkënaq syrin, njëlloj si në fillim tëshekullit kur Bajroni e pa në jug tëvendit."

Gravurat e piktorit Uiliams(Williams, H.W. 1773-1829), me mo-tive nga bregdeti shqiptar, janëshoqëruar gjithashtu me vargje tëshkëputura nga "Çajld Harold".Piktori ka zgjedhur këndvështrime pik-torike sa më të përafërta me për-shkrimet e Bajronit. Gravura e parëshoqërohet me vargjet: "O Shqipëri kulindi Iskanderi/Këngë e rinisë, fanar itë urtëve... lejomë të kthej sytë e mi/Mbi ty o nënë burrash të rreptë".Gravurat e tjera shoqërohen me strofate mëpasme të poemës që përshkruajnëpeizazhin e pikturuar.Shumë nga ato tablo u përmblodhën nëalbume të veçanta dhe u botuan gjatëshekullit të kaluar kryesisht në Angli.Në albumet "Kostume të zgjedhuranga Shqipëria dhe Greqia", "Pamje tëzgjedhura në Greqi, Shqipëri", "Skenanë Shqipërinë e Jugut", "Ishujt Joni-anë, Greqia dhe Kostandinopoli", tëbotuar në Londër në vitet 1822, 1823,1855, nga autorët Xh.

Kartrait (Joseph Cartëright1789-1829), H. Uiliams (Williams,H.W.1773-1829), H. Kuk (HenryCook) dhe P. Beresford (Poer Beres-ford ), ku janë riprodhuar dhjetëralitografi dhe grafika me pamje ngavendi ynë, citohen vargje që Bajroni kashkruar për Shqipërinë dhe shqiptarët.Emri apo vargjet e Bajronit përmendengjithashtu edhe në disa libra ku janëbotuar gravura, litografi, akuarele dhevizatime të autorëve Ç. Kokrell (Charl

Cockerell 1788-1863), E. Lir (EdwardLear 1812-1888), E. Durham (MaryEdith Durham 1863-1944) dhe K. Gor-don (Cora Gordon).Ekziston një grup tjetër artistësh tëprekur nga rryma dhe moda që krijoiBajroni. Për ta ju keni shkruar në disanga studimet tuaja. Është fjala për ataqë janë jashtë kufijve të Anglisë, qënuk erdhën kurrë në Shqipëri dhe fan-tazuan mbi të. Ndër të parët e këtij grupi është kreu iromantizmit të pikturës franceze E.Delakrua (Eugene Delacroix 1798-1863).Në ditarin e tij të datës 11 maj 1824,pikërisht në kohën kur krijonte tablotëme temë nga Shqipëria dhe Greqia,shkruante se gjatë pikturimit në studio"për t'u ndezur i tëri, kujtoj vargje tëBajronit". Dhe tablotë e Delakruasëpër shqiptarët, sidomos ato kushtuarMarko Boçarit, kanë atë impuls dhe di-namizëm që ndjehet te vargjet e Ba-jronit kur flet për trimërinë eshqiptarëve.

Edhe te romantikë të tjerë tënjohur francezë si A. Deka (AlexandreDecamps 1803-1860), A. Shefer (AryScheffer 1799-1858), L. Zherom(Leone Gerome 1824-1904), ndonësenuk gjejmë pohime direkt për ndikiminnga Bajroni, siç shkruan Delakrua, nd-jejmë të njëjtin frymëzim.Tablotë "Valltarët shqiptarë" nga Deka,"Gratë suljote"nga Shefer, si dhedhjetëra vepra nga Zherom, ku piktur-ohen me mjeshtëri figura shqiptarëshme kostume kombëtare, janë thuajsenën ndikimin e admirimit që ka shpre-hur më parë Bajroni.

Një ilustrim që kemi zgjed-hur për këtë intervistë, i francezitAlexandre Colin, paraqet Bajronin meveshje shqiptare në një çast rrëfimipranë bijës së Ali Pashës. Ky piktornuk kishte ardhur ndonjëherë nëShqipëri.

cili është ndryshimi krye-sor në veprat e atyre që e prekën re-alitetin dhe piktorëve fantaziozë?

Sigurisht që janë më të saktëpiktorët anglezë për ruajtjen e "raportitme të vërtetën". Këtu kemi parasyshparaqitjen e vendeve po edhe të kos-tumeve shqiptare, sidomos e tiparevetë vendasve, trajtim që vjen prej njo-hjes reale që kanë pasur.

Megjithatë, jemi nëshekullin e XIX dhe ka në përgjithësinjë qëndrim pozitiv ndaj shqiptarëve,

popullit të tyre qëpo luftonte për t'ushkëputur ngaP e r a n d o r i aOtomane.Ndërsa vepra që jupërmendët ështënga më të njohurate piktorit francezA.Kolë (AlexandreColin 1789-1873).Pas ilustrimeve tëshumta nga vepra eBajronit, piktorifrancez ka krijuarkëtë tablo mengjyra vaji kuparaqet Bajronin tëveshur me kostumshqiptar në takimme Haidenë, vajzëne imagjinuar të Ali

Pashë Tepelenës.Ka edhe piktorë-shkrimtarë si E. Lear-i, i cili udhëtoi këtu dyzet vjet pas Ba-jronit. Në ditarin e tij ai shkruan përprapambetjen dhe mjerimin e "njëvendi islamik ku paraqitjet piktorikeishin të lidhura me frikën dhe mosbes-imin."Nëse në shkrime ai është realist,lear-i piktor mbetet romantik, apojo?Siç e thashë edhe më lart, e tillë frymae kohës dhe epoka e romantizmit ku ra-porti i artit me jetën ndryshon në medi-ume të ndryshme. Piktura sidomos,ndryshe nga letërsia, ishte e prirur drejtsë bukurës, pa e implikuar me çështjetë kohës apo probleme të përdit-shmërisë.Ju folët për influencën e kësajtabloje dhe të vetë poetit, po për im-itimet e saj ç'mund të thoni?Veç veprave që përmendëm, figura eBajronit me veshje shqiptare, ështëparaqitur edhe në suvenire tëndryshme. Njihen me dhjetëra lloj ob-jektesh që nga kartolinat, kapakë lo-drash, paketa cigaresh, kutishkrepësesh, kopertina për fletore viza-timi etj., etj.Në vitet e mëpasmë, tabloja që nxitiveçanërisht trajtimin e motiveveshqiptare, është riprodhuar edhe ngashumë autorë të tjerë evropianë.Aq shumë riprodhime dhe imitime tësaj qarkullojnë sot nëpër botë, sa disaprej tyre mbajnë edhe firmën eartistëve të njohur. Ndër të parat dhemë të njohurat është një gravurë e pik-torit William Finden. Nëpërmjetteknikës së gravurës, tabloja e Bajronitme kostum shqiptar, realizuar ngaFinden u përhap në shumë vende. Mëpas u realizua edhe në litografi mengjyra nga piktori George SidneyHunt.

Nga ky artist janë krijuaredhe disa tablo në akuarel me temë ngajeta dhe luftimet e Ali Pashë Tepelenës.Kohët e fundit është botuar në shumëkopje edhe një pikturë nga Jan MichelHoeper, që mbështetet në tablotë e më-passhme, por ndjehet edhe një inter-pretim vetjak.ka artistë shqiptarë që i janë refer-uar portretit?Edhe artistët shqiptarë Kel Kodheli,Qamil Prizreni, Rakip Shabani, VeapKokalari, që kanë realizuar tablo mefigurën e Bajronin gjatë udhëtimit nëShqipëri, janë mbështetur në veprën e

piktorit anglez.Me të njëjtin kostum shqiptar dhe ngai njëjti artist që realizoi tablonë e parë,pra nga Thomas Philips, është piktu-ruar në Londër edhe koloneli anglezGeorge Vivian, në të njëjtën kohë dhenë të njëjtën studio që u pikturua edheBajroni.Atëherë Filipsi stampoi një ikonë?Mjafton të përmendim faktin që edhenë ditët tona, thuajse në të gjitha bo-timet enciklopedike, fytyra e Bajronitparaqitet sipas pikturimit të Filipsit(Thomas Philips 1770-1845). Numri i pikturave të frymëzuara ngapoeti anglez është më i madh se ato qëpërmendëm deri tani.Po ashtu edhe tablotë që paraqesin Ba-jronin me veshje shqiptare nuk janëvetëm ato të Filipsit që përmendëm nëfillim. Rreth vitit 1840, italiani LutvikoLiparini pikturoi tablonë "Betimi i Ba-jronit mbi varrin e Marko Boçarit".Midis grupit të madh të figurave,spikat figura e Bajronit që ndrit ngaqëndisjet me ar të kostumit shqiptar.Nëvepra të tjera, Bajroni me kostumshqiptar, është paraqitur në mjedise tëndryshme të Greqisë.Njëra prej tyre ndodhet në Muzeun Be-naki të Athinës. Të tjerat gjithashtu po-hojnë faktin e njohur se Bajroni embajti veshur kostumin shqiptar gjatëgjithë shtegtimeve të tij. Në tablonë eartistit Ç.Istlejk (Charles Eastkake 1813-1865),veç poetit anglez janë pikturuar edhefigura të tjera me kostum shqiptar.Istlejk ka bërë edhe gravura e vizatimeme motive nga vendi ynë, gjatë udhë-timit të tij në Shqipëri dhe Greqi.Ka edhe tablo të tjera, të autorëve tëhuaj, ku ndikimi i Bajronit është më idukshëm. Veprat e mësipërme janëdisa nga më të njohurat dhe mjaftojnëpër të na bindur se rrezatimi i figurëssë poetit romantik ishte i fuqishëmedhe si frymëzues i artistëve të huajpër trajtimin e temës shqiptare.

letër nënësTabloja

Bajroni me kostum shqiptar e piktoritThomas Philips, realizuar në vitin1813, prej shumë vitesh qëndronvazhdimisht e ekspozuar në GalerinëKombëtare të Portreteve në Londër.Pas tablosë së parë, në të njëjtën kohëpiktori Filips bëri edhe dy variante tëtjera; njëra ndodhet në selinë e Am-basadës Britanike në Athinë, ndërsa edyta i përket koleksionit të Xhon Mur-rajt, botuesit të njohur të shekullit 19-të.Në letrën që Bajroni i dërgon nënës sëtij nga Preveza, më 12 nëntor 1809,shkruan:Shqiptarët, me veshjet e tyre nga mëmagjiket në botë, me fustanella tëbardha të gjata, me xhybe të qëndisurme ar, me anteri e me pisqolla tëveshura me argjend.......dhe në PS e kësaj letreKam disa veshje shqiptare madhësh-tore, e vetmja plaçkë e shtrenjtë në këtëvend.Kushtojnë pesëdhjetë guine secila, dhekanë aq flori të qëndisur sa në Anglimund të kushtojnë dyqind guine... Elsa demo

Të tjerët që i ranë pas Bajronit

15 SHTATOR 2009 20KULTURE

Prend BUZHAlA (Në vend të hyrjes)Ç’është ajo që, si shpirt me drithërimatë brendshme, me vibrime intelektualeshqetësimesh krijuese e me fjalën thel-lësisht urtake, edhe njëherë na vjen nëtryezën e leximit, me të njëjtin titull, sinë vëllimin e parë? E pra, në dorë tëlexuesit vjen vëllimi i dytë me titull“Vibracione të shpirtit shqiptar” i kom-pozitorit, muzikologut, publicistit,studiuesit të zellshëm të muzikologjisëshqiptare e, pse jo, edhe të asajbotërore, prof. Akil Mark Kocit.

“Nëse duam të dimë se siparaqitet intelgjiencia në pamjen e sajtë gjallë dhe në thelbin e efikasitetit tëvet, ajo duhet t’ua bëjë të ditur tëtjerëve kontrastin e vetvetes me mar-rëzinë, me absurdin. Nuk do të dimë seç’është e vërteta, nëse nuk jepenvlerësime studioze për gabimet”,thoshte Etienne Souriau, një estet frëngbashkëkohor në një studim të tijin metitull “Sur le béotisme” (të botuar nërevynë “Sur le béotisme, reve d’esthé-tique” nr. 1, 1970, Paris, f. 1-19). Lex-uesi i vëmendshëm, shëmbëllyeshëmestetit frëng, do ta ketë vërejtur se përAkil Mark Kocin kategoria e etikësshkencore dhe e praktikës morale, pre-supozojnë dhe parakuptojnë domos-doshmërinë e kund rimit të të keqes nëjetën shoqërore e artistike, ashtusikundër manifestohen në këto fushadevijimet morale dhe mungesa etike nëvlerat estetike të arteve. Nëse vibrimete shqetësimeve të tilla intelektuale i kaparaqitur në sa e sa trajtesa e shkrimetë tjera me karakter muzikologjik, pub-licistik e studimor, kësaj radhe autoripërzgjedh diçka tjetër:

“Jam munduar që shkrimet emia mos të konfondojnë si objektdiskutimesh, as si ‘zbulimi i të metave’të veprës, por të bëj prezantimin dhepromovimin e anëve më të mira të saj.Aty është angazhimi profesional i au-torit, sepse çdo vepër e krijuar, poskualiteteve artistike, estetike, ajo kaedhe një rol tjetër, paraqet përvojën ezhvillimit të autorit dhe të krijimtarisësë tij në tërësi. Ishte mundimi që derinë fund të respektohej puna e madhe eautorit, por duke u bazuar në kodet evërteta artistike dhe estetike e tëmbështetura në dijen muzikologjike,duke i vlerësuar realisht vlerat artistikesipas bindjeve profesionale, si realiz-ime të suksesshme” thotë nëparathënien librit vetë autori.

I ndërgjegjshëm se ka edheshumë gjëra për t’u ndriçuar dhekështu të qiten në pah vlerat e tyrebazuar në kodet e vërteta artistike dheestetike në hapësirën mbarëshqiptare,profesor Koci edhe me këtë vëllim,ashtu sikundër edhe me librat që i botoiviteve të fundit, na vjen në mesin tonëme rilevimet e pasura të përvojës kri-juese, publicistike, studimore e kri-juese të artit muzikor. Dhe po qe se ivështron këto të dhëna që përmbajnëvëllimet e fundit, do të vëresh se kjopërvojë i ka nivelet, gjerësitë, lartësitëdhe thellësitë e saj të pjekurisë sëmoshës artistike dhe të saj jetësore:tashmë paja e tij krijuese dhe intelek-tuale është jashtëzakonisht e pasur dheka se çka t’ua dëshmojë publikut tëgjerë; dhe ka se çka t’u mësojë brezavetë tashëm e të djeshëm, brezave të rinje brezave në formim. Aksiologjia e vlerave artistikeGama e vibrimeve të intelektit trajtues,

shkoqitës, studimor e publicistik e pro-fesor Akilit, edhe në këtë vëllim delmjaft e larmishme dhe e gjerë.

Nuk është e habitshme,prandaj, pse në tryezën e këtyre vib-rimeve estetike na vijnë personaliteteshqiptare të traditës e të së sotmes, qëkanë lënë vulë në ndërgjegjen e nëidentitetin modern shqiptar, sikundërjanë Nëna Tereze, Martin Gjoka, kri-jues i parë i eposit të muzikës sakralenë gjuhën shqipe, Nexhmije Pa-garusha, e cila quhet Diva e muzikëspopullore shqipe , Prenkë Jakova sithemeluesi i Operës Shqiptare, IsmetPeja, i cili quhet princ i këngës shqipe,përmasat e personalitetit të ToninHarapit, bukuria e këngës shqipe në in-terpretimin e artistes Xhejlane Broqi,kompozitori dhe profesor AleksandërPeçi apo kompozitori i magjisëmuzikore, siç është Rauf Dhomi.Mirëpo, profesor Akili nuk do ta lintepa e thënë fjalën e tij edhe për krijues,shkrimtarë apo piktorë që e ka rastisurjeta t’i njohë dhe t’ua nderojë vlerënartistike të veprave të tyre, sikundërjanë piktorët Visar Hyseni dhe NaimMaqedonci, apo figura shumëvlerëshembarëkombëtare e shkrimtarit RexhaiSurroi, shkrim që më parë ishte paraqi-tur si fjalë hyrëse për opusin krijues tëtij, në botim të “Kohës” së Prishtinës.Vërtet, vibrimet e tilla, nuk do ta kishinvlerën e vet të plotë, po qe se nuk do tështriheshin me ndërkomunikimet e tillaestetike në mes arteve, sikundër janëtre krijuesit e fundit.

Të provosh penën në disarrafshe, me një gamë gjerësie e thel-lësie problematikash, profilesh kri-juese, jetëshkrimesh artistike dhembresash estetike, kjo do të thotë qët’ua japësh vlerën kuptimplotë kri-

jimeve të mirëfillta dhe krijuesve tëmirëfilltë. Te e fundit, thelbi i krijim-tarisë artistike ngërthehet në pikësyn-imin për t’i kërkuar e për ta bartur epërçuar këtë domethënie kuptimplotenë vetë jetën e në ekzistencën e njeriut.Dhe këtë përmasë kaq të gjerë e kaqsublime, për të cilën këmbëngul profe-sori e studiuesi ynë Akil Mark Koci,nuk do ta kishim vërejtur, sikur të mose shihnim edhe një përmasë tjetër tëkëtij angazhimi e përkushtimi, pikër-isht atë të kritikës ndaj defekteve, tëshkarjeve e gabimeve në fushat e kri-jimtarisë muzikore e të jetës kulturorepërgjithësisht.

Dhe ballafaqimi i tillë nukka se si të mos ketë karakter vlerësues,nuk ka se si të mos e strukturojë një ak-siologji krijimtarie të veçantë. Kështu,bie fjala, kur flet për Nënën Tereze, përtekstet e saj që janë kompozuar ngakrijues muzikorë, për veprat muzikoreqë i janë kushtuar “kësaj Hyjneshe tërrënjës sonë”, si shprehet autori; nuk lëpa përmendur edhe rëndësinë ejashtëzakonshme nacionale që ka kjonënë shqiptare në përmasa planetare:si diell të shqiptarizmit, të krishterimitdhe të dashurisë; ajo është lulja më ebukur e trevave shqiptare. Dhe këtovlerësime jepen për t’u ndriçuar epërligjur përkushtimi i kompozitorëvee artistëve për këtë figurë, nga njëraanë, si dhe për t’u përligjur harmoni ae plotë mes tekstit dhe muzikës “qëanon kah transformimi artistik”,sikundër vrojton autori. Dhe kështupërligjen edhe vlerësimet për person-alitete të tjera krijuese. Me sa respekt epërkushtim paraqitet edhe figura e AtëMartin Gjokës: “Muzika e kompozi-torit At Martin Gjoka, është muzikë meemocione hyjnore, muzikë kuptim-

plote, muzikë me një ndjesi për folk-lorin tonë muzikor të bazuar në gamëne eposit popullor si relikt i shprehjesgjithëkombëtare.” Autori me të drejtëbën një krahasim kundër harresës: “Sesa është historia e pa mëshirshme ndajkrijuesve të shumtë jo vetëm në kri-jimtarinë muzikore, por edhe në artetdhe shkencat e shumta na flasin shumëfakte. Kështu bie fjala gjenialiteti iBahut është zbuluar pas plot njëqindviteve e sot paraqet kompozitorin mëtë dalluar në tërë krijimtarinëmuzikore”, për të dalë te fati i tillë, imënjanimit të veprës muzikore të fratitAtë Martin Gjoka nga diktatura komu-niste për gjysmë shekulli rresht. Emblema estetike e profileve kri-juese Prandaj, secili shkrim i “Vibracion-eve...” të këtij vëllimi, përbën një ka-pitull të veçantë më vete, me vleranjohëse aq sa edhe studimore. Autorina e bën shumë më të qartë rëndësinë eveprimtarisë krijuese e jetësore të kë-tyre personaliteteve që i njeh publikuynë. Pikërisht kundrimi i tillë na bënme dije, siç do të thoshte Lysien Gold-man, se krijuesit e tillë a nuk janë edhekrijues strukturash të vleraveshoqërore e kolektive (të dëshirave, sh-presave, qëllimeve të larta etj)? Nukështë e habitshme, prandaj, pse te shu-mica e figurave të trajtuara te ky vël-lim i “Vibrimeve...” shquhet rolinacional, arsimor, emancipues, for-mues e krijues i ngritjes së vetëdijeskrijuese e nacionale që kanë pasur atanë jetën e kombit tonë nga njëra anë, enë fushat e krijimtarisë muzikore, ngaana tjetër.

Të mos harrojmë: a nukngërthehen te secili krijues i lartpër-

mendur edhe vlerat specifike kolek-tive? Pikërisht janë këto dy aspekte-vlera që e shquajnë këtë vëllim: aspektiindividual i krijuesit dhe aspekti imishërimit të vlerave të përbashkëta nëveprimtarinë e tyre jetësore e krijuese.Shtoja kësaj edhe qëndrimin e sipër-përmendur kritik ndaj dukurive eshkarjeve në jetën muzikore e nëstudimet e muzikologjisë shqiptare. Epra, ky është ai “kyçi i artë” që e pose-dojnë këto vibrime; me kënaqësinë es-tetike e me tronditjetkreative-intelektuale që i shkaktojnë“Vibrimet...” e këtij vëllimi. Do tëthotë, ky është ai kyçi që i çel shumëporta, që i shemb shumë mure absur-desh të së kaluarës e të së sotmes, qëpërpiqet të mënjanojë, pengesa epaqartësi; aty ku me këtë kyç të fjalëssë shkruar depërton shkrimi publicis-tik e studimor i profesor Akilit. Thuhet, se idealet e mëdha të një kohe- shpresat e mëdha, rrethanat e mëdhadhe lëvizjet e mëdha, japin njerëz tëmëdhenj, por, të mos harrohet ”secilikrijues ecën rrugës së vet”, do tëthoshte Frojdi, duke nënvizuar edherolin e individit në rrugën e zhvillimittë njerëzimit. Dhe secili nga figurativ eprofilet krijuese të këtij vëllimi, e karrugën e vet, shenjën e vet krijuese,por, fatmirësisht, secili e ngërthen em-blemën e vet krijuese e kredon person-ale, duke lënë vulë në këtë rrugëtimzhvillimor e krijues, duke lënë shenjatë ndjeshme në kohë. Prandaj, që nëtituj të shkrimeve jepet nga një karak-terizim emblematik i tillë, duke qenësinonime të krijimtarisë sonë, po edhesinonime të një kohe e hapësire.

SHPIRTI I VIBRIMEVE REFLEKTUESE NË FJALËN E SHKRUAR

15 SHTATOR 2009 21KULTURE

Nje emer qe vjen ngaBrazili dhe qe ne fillimduket se nuk ka lidhje

me Shqiperine, por po tekerkosh me shume ne internetshikohet shqiponja e zeze dheflamuri yne jane si logo zyrtaree kesaj shtepie mode me shumefame ne Ameriken latine. Cav-alera ose shqiponja e zeze neperdorimin popullor ne Brazil ukrijua ne mars 1995 ne SaoPaulo nga Igor Cavalera vellai iMax Cavalera ish-pjestar igrupit te famshem metalistSepultura dhe Alberto Hiar mesynimin me te thjeshte per tekrijuar nje bluze per perdorimte perditshem per rinine brazil-iane, por shqiponja e zeze sh-pejt hapi krahet ne te gjitheAmeriken latine.

Sao Paulo nje nga qytetme te rendesishme te modesne bote ne vitin 1997 do jeteedhe qyteti i pare qe Cavaleramerr pjese per here te pare nenje Fashion show nderkombetardhe qe do pasohej me hapjen edisa dyqaneve ne Sao Paulo dheRio de Janeiro.Duke u larguar pak nga Cav-alera dhe perqendruar ne logone tyre zyrtare, nuk jam une ivetmi shqiptar qe kam pyeturveten pse kjo shtepi mode neBrazil perdor flamurin shqip-tar?

Ne vitin 2001 kur edheveshjet e para nga Cavalera erd-hen ne Europe shume shqiptareu cuditen dhe dergonin emaileper tu informuar rreth saj, ndermesazhet kishte edhe nga ato

me ofenduesit ne drejtim tekesaj kompanie, Cavaleravetem njehere mbas gati nje vitishkruan ne faqen zyrtare (Nuke ka vetem Shqiperia flamurinme shqiponje) kaq dhe asgje meteper duke i bashkangjitur ketijshkrimi edhe disa flamuj te tjereme shqiponje por qe asnje nukngjajne aq shume me logon eCavaleres dhe flamurit tonekombetar.

Igor Cavalera eshte lin-dur ne Brazil nga prinder italiandhe posaqerisht i ati GrazianoCalvalera ishte ambasador iItalise per 7 vite ne Brazil, po amund te jete Cavalera meorigjine shqiptare pra arbereshete Italise?

Motra e Igor Cavalereseshte e martuar me nje arbereshnga Kroacia dhe e cila jeton neBeograd, Max Cavalera ne vitin1999 hap nje llogari bankare me5 milion USD per femijet ar-bereshe na Kroaci, ku shumeartiste nga e gjithe bota japinfonde per kete fondacion i cili uhap vetem nje muaj nbas vdek-jes tragjike ne Beograd te nipitte Max dhe Igor Cavaleres.A mund te jene shqiptareperseri mendoj?

Megjithate uroj qeCavalera te kete sukses neboten e modes vetem per te vet-men arsye, per ate KUQ e ZI qesimbolizon shtepine e tyre temodes.Sot Cavalera ka 800 dyqane nete gjithe Amerike latine dhe neSpanje www.cavalera.com.br

Enkeleid omi

Cavalera shqiptar, aposhqiponja qe fluturon ne Brazil?

15 SHTATOR 2009 22INTERVISTA

IntervistoiMuhamed Veliu

Valbona Zhuleku mes lotëve,duartrokitjeve të shumta ngaaudienca dhe komenteve pozi-

tive nga juria, ka kaluar fazën e parë nëkonkursin Xfactor në Britaninë eMadhe. Miliona britanike kanë ndjekur përmesstacionit televiziv ITV2 interpretimine shqiptares simpatike e cila kamundur të kualifikohet për fazën tjetërtë konkurimit, duke lënë pas mijërakonkurentë të tjerë.Ky stacion televiziv i ka kushtuar 7minuta konkurentes shqiptare, kupërmes pamjeve filmike jepen të dhënapër vendlindjen e saj.“Unë dua të bëhem këngëtare. Prandajkam ardhur në Angli për të bërë realitetkëtë ëndërr timen” ka thënë 28-vjeçarja shqiptare në prezantimin e saj.Pjesëmarrjen në audicionin e sivjet-shëm të XFactor zonjusha Zhuleku eka quajtur si gjënë më të rëndësishmepër jetën dhe karrierën e saj.Valbona Zhuleku i ka treguar jurisë sëXFactor se ajo këndon herë pas here nëpabe dhe barët e zonës Yorkshire. Konkurentja shqiptare mes shumëemocionesh , ka interpretuar këngën “Iwant to break free” të kënduar shumevite me pare nga Fred Merkuri .“Jam e suprizuar nga interpretimi juaj.Gjithçka shkoi shumë mirë. Dua tëvlerësoj vokalin tuaj” ka thënë CherylCole njëra prej katër anëtarëve të ju-risë.Tre nga katër anëtarët e jurisë kanë vo-tuar pro kalimit të shqiptares në fazëntjetër të konkurimit ndërsa Simon Co-eell ka votuar kundra.“Një ditë më parë unë ëndërroja tëkualifikohesha për fazën tjetër . Ështëkënaqësi. Ndjesi e mrekullueshme” kathënë shqiptarja menjëherë paskonkurimit. Për herë të parë ek-skluzivisht për “The Albanian” ,Val-bona Zhuleku zbulon detajet epjesëmarrjes në Xfactor,emocionet dheçfarë synon ajo përmes këtij konkurimitë fortë.

Valbona urime. E prisnit kaliminnë fazën tjetër të Xfactor?

Absolutisht jo,sepse konkurrenca ështëshume e forte dhe pjesëmarrja ështëshume e madhe. Këtë vit konkuruan200 mije veta dhe vetëm 200 kaluan nëfazën tjetër.Çfarë do të thotë për një shqiptarekalimi në fazën tjetër të konkurimitdhe komentet pozitive nga tre anë-tarët e jurisë që votuan pro jush?Para audicionit që u dha në tv unëkisha kaluar tre faza të tjera audicioninga producentet e show-t. Kjo përshkak se pjesëmarrja është kaq emadhe në numër dhe juria nuk mundt’i dëgjojë dot të gjithë pjesëmarrësitpër arsye kohe. Prandaj kalimi nëfazën tjetër dhe aq me tepër komentetpozitive nga tre anëtarët e jurisë ishtenjë çast magjik, sepse ky ishte audi-cioni i katërt për mua. Për mua audi-cioni ishte më i vështirë se njëkonkurent anglez sepse konkurova nënjë gjuhe që s’është gjuha amtare dhegjykimi është i barabartë ndërmjetkonkurruesve ngado qofshin ata. Juriaështë shumë e rreptë.

Mund të na i përshkruash emocionetqë patet kur anëtaret e jurisë ishin tënjë mendje se ti vleje të kaloje nëturin tjetër të konkurimit?Pavarësisht se jam një këngëtare pro-fesioniste fjalët nuk mund t’i për-shkruajnë emocionet që unë kamndjerë. Ishin emocione aq të mëdhasaqë unë nuk i kontrollova dot lotëtdhe të them të drejtën unë nuk qajlehte, nuk me pëlqen të qaj.Si e priten familja, miqtë tuaj këtësukses tuajin?Familja ime ,miqtë dhe të gjithë ata qëmë njohin e dinë shumë mirë se sa eapasionuar kam qenë dhe jam pasmuzikës dhe se sa do të thotë për muaky moment. Ata ishin shumë të lumtur

dhe krenare për mua. Ishin shumë tëgëzuar gjithashtu për faktin që përshkak të audicionit tim, Shqipëria ështëtreguar në hartë dhe flamurët janëvalëvitur, pra që në një farë mënyreunë përfaqësova Shqipërinë. Unë jamkrenare që jam shqiptare dhe me tëvërtetë shpresoj që shqiptaret të jenëkrenarë për mua.Përse zgjodhët pikërisht këngën “Iwant to break free" të kënduarshume vite më parë nga FredMerkuri për konkurrimin tuaj nëXfactor?Meqënëse konkurenca është shumë elarte unë doja të paraqitesha me diçkandryshe nga konkurentët e tjera femra.Kjo është një këngë rrock shumë efuqishme dhe e vështirë për ta kënduare përformuar.Si po shkojnë përgatitjet për fazëntjetër të konkurimit?

Po shkojnë mirë. Unë jam duke upërgatitur me të gjitha mundësitë emija më të mira për të sjellë nëskenën e Xfactor në fazën tjetër njësuperperformancë. Këtë ja kampremtuar vetes dhe dua t’ia premtojtë gjithë mbështetësve të mi tëshumtë të cilët me kanë përkrahurdhe inkurajuar.kur do të transmetohet faza tjetëre konkurimit?Nuk më lejohet ta them pasi tëgjithë ne konkurentet kemi firmosurnjë kontrate me ITV për të mostreguar të dhëna të hollësishme rrethXfactor. Ajo që mund të them ështëse vazhdoni ta ndiqni këtë konkur-rim dhe keni për të më parë.Çfarë kënge jeni duke përgatiturpër të interpretuar në fazëntjetër?

Është herët për të thënë një përgjigjedefinitive, por megjithatë idea është qëunë dua t’i tregoj jurisë që jam egjithanshme si këngëtare, që unë mundtë këndoj rryma të ndryshme muzikorepërveç rrockut,si R&b, këngët e lehta etë tjerë, prandaj gjithçka që mund tëthem me siguri është që kënga tjetër dojetë ndryshe nga rroku.Do te ishte me interes për lexuesit e“The Albanian” të dinin se si lindiideja për të marre pjesë në Xfactor?Kur erdha në Britani e pashë shown nëtv dhe mendova se pjesëmarrja do tëishte një publicitet shume pozitiv përmua si artiste dhe një test shumë imadh.cilat janë hapat që ndërmerr njëpërson për të konkuruar në Xfac-tor?Konkurentet janë të përfshirë në këtëkategori:djemtë/16-24vjec,vajzat/16-24vjec,grupet dhe së fundi 25 vjeç e

sipër. Është një rrugëshumë e gjatë konkurimi,ka pritje të gjata dhe orë tëgjata xhirimesh. Janë mëshumë se pesë faza që njëkonkurent duhet të kalojepara se të shkojë në 12 fi-nalistet,që do të skualifiko-hen më pas nga një çdojavë.Pas suksesit ne ITV, kujeni ndjekur mijërashqiptarë në Anglitashmë juve jeni temëbisedë për ta. Por, kushështë Valbona Zhuleku?Unë vij nga një familje meorigjinë korçare. Jam rriturnë Elbasan. Pasioni për tëkënduar ka lindur që nëfëmijëri. Gjatë shkollëstetëvjeçare kam qenë ak-

tive me grupin artistik të shkollës.Gjatë shkollës së mesme në moshën 17vjeçare fillova të punoja si këngëtarenë teatrin: SKAMPA me trupën profe-sioniste gjithashtu isha aktive në çdoeveniment kulturor që zhvillohej nëqytet. Në vitin 2000 fillova studimetpër biologji-kimi nëun i v e r s i t e t i n :ALEKSANDERXHUVANI në Elbasan. Në këtë kohëkonkurova në një konkurs që organizoiteatri:Skampa ndërmjet shkollave tëmesme dhe universitetit me ne kryekompozitorin e njohur Edmond Rrapi,ku fitova çmimin e parë. Pas kësajmora pjesë në këngën magjike 2000me në krye Ardit Gjebrene, ku kën-dova këngën :”Mall” të kompozuarnga Edmond Rrapi,ku isha finaliste.Kënga u përformua së pari në shoënmë të ndjekur në atë kohë në tv çdo tëdiele:”TELEBINGO” dhe pastaj nëpallatin e kongreseve në Tiranë. Kjoishte një arritje shumë për mua në atë

kohë dhe me pas në vitin 2002 morapjesë në Festivalin e pranverës mekëngën ”Nate” të kompozuar po ngaEdmond Rrapi, ku sërish isha finaliste.Unë jam shumë ambicioze dhe mendojse jeta pa një ambicie është e zbrazët.Pas përpjekjeve të shumta për të kri-juar një repertor me këngë në gjuhënangleze, fillova të kendoja në clubetdhe pabet në Britani. Kudo që kampërformuar kam qenë shumë emirepritur nga audienca angleze dhekam krijuar një imazh shumë të mirë siartiste. Ambicia ime më e madhe ështëtë nënshkruaj një kontrate me një ngashtepitë diskografike më të suk-sesshme në Angli dhe Amerikë.Gjithashtu do të më pëlqente të jepjanjë koncert recital live në pallatin ekongreseve në Tiranë. Nëse një ditë do të bëheshit efamshme falë Xfactor, a do tashqetësonte fama Valbonën?Nuk jam e sigurtë për këtë. Fama kapozitivitetet dhe negativitetet e veta.Edhe unë si gjithë të tjerët do mundo-hem t’i përballem asaj si çdo gjë tjetërnë jete. Në kohën e lirë kam dëshirë të shikojartistë të tjerë që përformojnë. Hobetqë kam është shopping dhe të jemgrimiere (make up artist)Me pjesëmarrjen tuaj në Xfactorbesoni se do të kontribuoni sado pakqë Shqipëria dhe imazhi ishqiptareve në Britanë e Madhe tëpërmirësohet duke i treguar bri-tanikëve se komuniteti jonë nukprodhon vetëm lajme negative, porka edhe talente siç jeni ju?Mendoj se po dhe shpresoj që po.dhe së fundi cili është mesazhi Val-bonës për lexuesit e “The Alban-ian”?Mos u dorëzoni. Vetëm shpresa vdes efundit.

Ekskluzivisht për “The Albanian” flet shqiptarja që kaloi fazën e parë në XfactorValbona Zhuleku “Jam krenare për Shqipërin딓Shqipëria është treguar në hartë dhe flamurët janëvalëvitur, pra që në një farë mënyre unë përfaqësovaShqipërinë. Unë jam krenare që jam shqiptare dheme të vërtetë shpresoj që shqiptaret të jenë krenarë

për mua”

15 SHTATOR 2009 23ENGLISH

The worldwide economic crisis hashit travel and turismhard. In Albania turism is bloomingmore than any

country in the worldin 2009.

So far Albania has had a 36% increaseand is estimated to reach 40% by theend of the year. Albania is indeed oneof most beautiful lands on earth withamazing beaches, lakes and mountains.It is a totally blessed natural heaven.Also the prices of everything in Alba-nia compared to other countries muchcheaper. The Albanian Governmenthas done an amazing job in creating agood environment for businesses bykeeping taxes at 10%. This really helpsbusiness owners keep prices low forcustomers.Prime Minister Sali Berisha puts in im-pressive hourse--often working unilmidnight-- to achieve his goal of build-ing a good infrastructure, and ulti-mately getting Albania accepted in theEuropean Union. Albania has madeamazing progress fighting crime andtourists are very safe there.

Albania has amazing placesto visit and visitors are welcomed withthe characteristic generosity and kind-ness of the Albanian people. The foodin Albania is fantastic--a combinationof Mediterranean cuisines includingItalian, Greek, and Turkish influences.The food is so good in Albania that lotsof farmers grow everything organicand Albania has strong sun light alongthe Mediterranean coast. If you prefersea food Albania is the best place forit. It is fresh every day.What are you waiting for? Book yourtrip. You will undoubtedly be amazed.Albania is one of a handful of coun-tries in the world with economicgrowth this year.According to the data released by the

Ministry of Tourism, the number offoreign tourists jumped by 36% com-pared with the same period last year.89% of all foreigners who paid a visit

to Albania stated tourism as purpose ofthe visit. 3% entered the country forbusiness purposes, whereas 2% madetransit journeys through the country.

Over 90% of tourists are foreignersfrom all over the world.Albania is a "must go” destination fortravelers seeking a unique experience.Source: NOA (News of Albania)Beautiful cities

ButrintButrint is one of the cultural high-lights of Albania and on the UN-ESCO World Heritage List. It islocated in the south of the countryand can be visited from Sarandë asa day trip. It used to be a citythroughout Greek, Roman, bish-opric and Byzantine periods andwas abandoned during the MiddleAges perhaps due to the marsh sur-rounding and subsequently malariaepidemic. It had been inhabitedsince prehistoric times. The presentarchaeological site is a repositoryof ruins representing each period inthe city’s development. Butrint caneven be visited as a day trip fromthe Greek Island of Corfu, meaningextra crowds during the summermonths.

gjirokasterAnother UNESCO site, the Mu-

seum-City of Gjirokästerin is locatedthe Drinos River valley in southern Al-bania. It is a fine, but rare example ofa well-preserved Ottoman town, builtby farmers of large estate. The 13th-century citadel is the main feature inthe town with its typical tower houses,which have a tall basement, a first floorfor use in the cold season, and a sec-ond floor for the warm season. Thecastle has an exhibit of Enver Hoxha'sarmy's cannons and other features in-clude the Ethnographic Museum, theOld Bazaar and the nearby old city ofAntigonea. durrësDurrës is one of the oldest cities in Al-bania and is the major port city of thecountry. The city has been floodedthree times and the current one is builton top of the previous two. There aresome fantastic sites as well includingthe largest amphitheater in theBalkans. Although there are somebeaches and new hotels are being builtall the time, hoping to see sometourists mainly from Italy, it is not adream destination to spend your holi-day. That said, it is a nice and conven-ient place to travel on your way fromItaly to the Balkan region and viceversa. Boats leave for Bari daily.

china daily

Albania tourism growth36%, best increase worldwide in 2009

15 SHTATOR 2009 24MARKETING

BAR RESTORANT TIRANABar restorant Tirana ka zgjeruar ambientet

duke ofruar një hapësirë të posaçme vetëm për festat tuajaMe pamje të re, me shërbim të riAmbiente vetem per familjarePër të gjitha festat familjare Ditëlindje, Fejesa etj etj Muzikë live çdo fundjavë Shërbim i pakrahasueshëmÇmimet tepër konkuruese

Ne ofrojmë kuzhinë tradicionale shqiptare & mesdhetareE pajisur me ajër të kondicionuar

Kontaktoni AgroninTel:02085141697 Mob: 07766568236

3 York Road Ilford IG1 3AD(një minutë nga stacioni i trenit Ilford) agronxhauri@aol.com

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj;karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së

shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj. Adresa 1: E.U. FURNITURE LTD.

Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Adresa 2: Unit 2 Inwood business Park Whiton Road Honslow Tw3 2EB

sales@albanyfurniture.co.ukwww.albanyfurniture.co.uk

Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651E-Mail: sales@eufurniture.co.ukwww.eufurniture.co.uk

Transporti falas kudo që të jeni në Londër