thiếu máu y4
TRANSCRIPT
Thiếu máu: phân loại và điều trịThiếu máu: phân loại và điều trị
Mục tiêu:Mục tiêu:
Giải thích được khái niệm thiếu máuGiải thích được khái niệm thiếu máu
Trình bày được phân loại thiếu máu theo nguyên nhânTrình bày được phân loại thiếu máu theo nguyên nhân Trình bày được định hướng chẩn đoán NN thiếu máu Trình bày được định hướng chẩn đoán NN thiếu máu
dựa trên đặc điểm tế bào và xét nghiệm khácdựa trên đặc điểm tế bào và xét nghiệm khác Trình bày được nguyên tắc và phương pháp điều trị Trình bày được nguyên tắc và phương pháp điều trị
một số nguyên nhân thiếu máumột số nguyên nhân thiếu máu
KHÁI NIỆMKHÁI NIỆM
Thiếu máu là tình trạng giảm nồng độ huyết Thiếu máu là tình trạng giảm nồng độ huyết
sắc tố ở trong máu so với người cùng tuổi, sắc tố ở trong máu so với người cùng tuổi,
cùng giới, cùng trạng thái và cùng điều cùng giới, cùng trạng thái và cùng điều
kiện sốngkiện sống
Sản xuất Hồng cầu Sản xuất Hồng cầu Thận
thụ cảm oxi
EpomRNA
Epo
Mạch máu
Tủy xương TB gốc vạn năng
TB đầu dòng HC
3-4ngày
Máu ngoại vi
Thời gian sống HC100-120 ngày
TCLSTCLS
- Cơ năng: mệt mỏi, chán ăn, khó thở khi Cơ năng: mệt mỏi, chán ăn, khó thở khi
gắng sức…gắng sức…
- Thực thể: Da xanh, niêm mạc nhợt, các Thực thể: Da xanh, niêm mạc nhợt, các
triệu chứng kèm theo tùy nguyên nhântriệu chứng kèm theo tùy nguyên nhân
Phân loại thiếu máuPhân loại thiếu máu
- Theo nguyên nhân sinh bệnh: sinh máu, mất Theo nguyên nhân sinh bệnh: sinh máu, mất
máu (cấp, mạn), tan máumáu (cấp, mạn), tan máu
- Theo đặc điểm hồng cầu: HC to, bình thường, Theo đặc điểm hồng cầu: HC to, bình thường,
nhỏnhỏ
- Theo mức độ thiếu máu: nhẹ, vừa, nặng, rất Theo mức độ thiếu máu: nhẹ, vừa, nặng, rất
nặngnặng
Các xét nghiệm bước đầu đánh giá thiếu máuCác xét nghiệm bước đầu đánh giá thiếu máu
Tổng phân tích tế bào máuTổng phân tích tế bào máu
Số lượng HC lưới (phục hồi hay không)Số lượng HC lưới (phục hồi hay không)
Tiêu bản máu ngoại viTiêu bản máu ngoại vi
ΔΔ+ thiếu máu: Hb+ thiếu máu: HbSai sót: máu bị đông, pha loãng do truyền nhiều dịchSai sót: máu bị đông, pha loãng do truyền nhiều dịchΔΔ nguyên nhân: dựa vào các chỉ số hồng cầu: MCV, nguyên nhân: dựa vào các chỉ số hồng cầu: MCV,
MCH,MCHC, RDWMCH,MCHC, RDW Xét nghiệm sinh hóa: bilirubin GT, LDH, haptoglobin, Xét nghiệm sinh hóa: bilirubin GT, LDH, haptoglobin,
sắt huyết thanh, ferritinsắt huyết thanh, ferritin
PhPhân loại thiếu máuân loại thiếu máuTheo MCVTheo MCV
Thể tích trung bình hồng cầu MCVThể tích trung bình hồng cầu MCV
Hồng cầu nhỏHồng cầu nhỏ
ThiThiếu ếu sắtsắt
ThalThal
BBệnh khácệnh khác: thi: thiếu máu nguyên HC sắt ếu máu nguyên HC sắt
(thu(thuốc, thừa kẽm, thiếu đồngốc, thừa kẽm, thiếu đồng))
Hồng cầu bình thườngHồng cầu bình thường Hồng cầu toHồng cầu to
• Thiếu Vit B12 Thiếu Vit B12 và/hoặc axit folicvà/hoặc axit folic
•Bệnh khácBệnh khác ::
•RLSTRLST
•Bệnh ganBệnh gan
• Suy tuyến giápSuy tuyến giáp
• NghiNghiện rượuện rượu
BBệnh của tủy xươngệnh của tủy xương• RLSTRLST
•K di cK di căn tủyăn tủy
•Đa u tủy xươngĐa u tủy xương
• Suy tSuy tủy xươngủy xương
• Lơ xê miLơ xê mi
•Suy thËnSuy thËn
•BÖnh ganBÖnh gan
•BÖnh néi tiÕtBÖnh néi tiÕt•ThiÕu m¸u do ThiÕu m¸u do bệnh mbệnh mãn tínhãn tính
Phân loại thiếu máu Phân loại thiếu máu Nguyên nhân tan máuNguyên nhân tan máu
XN Coomb’s
Các nguyên nhân ngoài HC
Mạch Van tim
Ngộ độc
Âm tính Dương tính
Thiếu máu tan máu tự miễnCác nguyên nhân
tại HC
Màng
Huyết sắc tố
Bào tương
“Nóng” “Lạnh”
NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊNGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ
Kết hợp điều trị triệu chứng và nguyên nhânKết hợp điều trị triệu chứng và nguyên nhân Kịp thời nhưng cần thận trọng khi truyền máuKịp thời nhưng cần thận trọng khi truyền máu Tìm nguyên nhân để điểu trị triệt để (tan máu, Tìm nguyên nhân để điểu trị triệt để (tan máu,
mất máu, thiếu nguyên liệu…)mất máu, thiếu nguyên liệu…)
Biện pháp:Biện pháp:- Truyền máuTruyền máu- Chất kích thích tạo máu: erythropoiteinChất kích thích tạo máu: erythropoitein- Yếu tố tạo máu: sắt, vit B12, acid folicYếu tố tạo máu: sắt, vit B12, acid folic- Theo nguyên nhân cụ thểTheo nguyên nhân cụ thể
Thiếu máu nhược sắc HC nhỏThiếu máu nhược sắc HC nhỏ
Nhẹ (MCV > 70 fl)Nhẹ (MCV > 70 fl) Thiếu sắt Thiếu sắt ThalassemiaThalassemia Nhiễm độc chìNhiễm độc chì Thiếu máu nguyên HC sắtThiếu máu nguyên HC sắt Thiếu máu trong các bệnh mãn tínhThiếu máu trong các bệnh mãn tính
Nặng (MCV < 70 fl)Nặng (MCV < 70 fl) Thiếu sắt Thiếu sắt ThalassemiaThalassemia
Phân phối và dự trữ sắt trong cơ thểPhân phối và dự trữ sắt trong cơ thểDietary iron
Utilization Utilization
Duodenum(average, 1 - 2 mg
per day)
Muscle(myoglobin)
(300 mg)
Liver(1,000 mg)
Bone marrow
(300 mg)Circulatingerythrocytes(hemoglobin)
(1,800 mg)
Reticuloendothelialmacrophages
(600 mg)
Sloughed mucosal cellsDesquamation/Menstruation
Other blood loss(average, 1 - 2 mg per day)
Storageiron
Plasmatransferrin
(3 mg)
Iron loss
(Ferritin)
(TIBC)
Tổng số lượng sắt trong cơ thểTổng số lượng sắt trong cơ thể 3000-4000 mg3000-4000 mg
C¸c XN chÈn ®o¸n TM thiÕu s¾tC¸c XN chÈn ®o¸n TM thiÕu s¾t S¾t huyÕt thanh: gi¸ trÞ S¾t huyÕt thanh: gi¸ trÞ
thÊpthÊp Ferritin : rÊt nh¹y : ®¸nh Ferritin : rÊt nh¹y : ®¸nh
gi¸ dù trữ s¾t cña c¬ gi¸ dù trữ s¾t cña c¬ thÓthÓ
KhKhảả năng g¾n s¾t toµn năng g¾n s¾t toµn bé: khả năng g¾n s¾t bé: khả năng g¾n s¾t cña transferrin cña transferrin
Transferrin—globulin cã Transferrin—globulin cã chøc năng g¾n/vËn chøc năng g¾n/vËn chuyÓn Fe tõ ruét ®Õn chuyÓn Fe tõ ruét ®Õn tổ chøctổ chøc
Ferritin µg/l
Dự trữ sắt trong tủy xương
Mối tương quan giữa dự trữ sắt tủy xương và lượng ferritin
C¸c nguyªn nh©n g©y thiÕu s¾tC¸c nguyªn nh©n g©y thiÕu s¾t
Nhu cÇu s¾t tăngNhu cÇu s¾t tăng MÊt m¸uMÊt m¸u
đêng tiªu hãađêng tiªu hãa đêng sinh dôc, tiết đêng sinh dôc, tiết
niệuniệu Phô nữ cã thai vµ cho Phô nữ cã thai vµ cho
con bócon bó
Cung cÊp s¾t kh«ng Cung cÊp s¾t kh«ng ®ñ®ñ ChÕ ®é ăn thiÕu s¾tChÕ ®é ăn thiÕu s¾t Giảm hÊp thu s¾tGiảm hÊp thu s¾t
C¾t d¹ dµyC¾t d¹ dµy Giảm hÊp thu ruétGiảm hÊp thu ruét BÖnh håi trµngBÖnh håi trµng
Viêm - Hẹp thực quảnViêm - Hẹp thực quản
Móng lõm lòng thuyềnMóng lõm lòng thuyền
Một số triệu chứng đặc trưng của Một số triệu chứng đặc trưng của thiếu máu thiếu sắtthiếu máu thiếu sắt
Các triệu chứng về tâm-thần Các triệu chứng về tâm-thần kinhkinh
Chán ănChán ăn
Viêm nứt góc miệngViêm nứt góc miệng
Viêm lưỡi, Viêm lưỡi,
teo gai lưỡi teo gai lưỡi
Nguyên tắc điều trị thuốc sắtNguyên tắc điều trị thuốc sắt Muối sắt II hấp thụ tốt hơn muối sắt III.Muối sắt II hấp thụ tốt hơn muối sắt III. Axit ascorbic tăng hấp thu sắt.Axit ascorbic tăng hấp thu sắt. Sắt được hấp thu tốt nhất nếu uống thuốc Sắt được hấp thu tốt nhất nếu uống thuốc
lúc đói (dạ dày rỗng).lúc đói (dạ dày rỗng). Không uống viên sắt cùng với các thuốc Không uống viên sắt cùng với các thuốc
kháng axit.kháng axit. Phức hợp polysaccharide sắt (Niferex) ít Phức hợp polysaccharide sắt (Niferex) ít
biến chứng hơn so với muối sắt.biến chứng hơn so với muối sắt. Trong trường hợp thiếu sắt do kém hấp Trong trường hợp thiếu sắt do kém hấp
thu, cần sử dụng sắt truyền TM. thu, cần sử dụng sắt truyền TM.
TAN MÁUTAN MÁU
Lâm sàngLâm sàng
- Thiếu máuThiếu máu
- Cơn tan máu: sốt rét run, đái HST, vàng da, Cơn tan máu: sốt rét run, đái HST, vàng da,
phân sẫm, gan lách có thể to, (có thể có sỏi phân sẫm, gan lách có thể to, (có thể có sỏi
mật)mật)
- Triệu chứng theo nguyên nhân: bẩm sinh, Triệu chứng theo nguyên nhân: bẩm sinh,
dùng thuốc, KST SR…dùng thuốc, KST SR…
TAN MÁUTAN MÁU
XÉT NGHIỆMXÉT NGHIỆM
- Thiếu máu: HST giảm, các chỉ số khác thay đổi Thiếu máu: HST giảm, các chỉ số khác thay đổi
theo nguyên nhântheo nguyên nhân
- TC tan máu: mảnh vỡ HC, Bil GT tăng, sắt HT tăng, TC tan máu: mảnh vỡ HC, Bil GT tăng, sắt HT tăng,
Haptoglobin giảm, stercobilinogen phân tăng, Haptoglobin giảm, stercobilinogen phân tăng,
urobilin nước tiểu tăngurobilin nước tiểu tăng
- Tăng tạo máu: HC lưới tăng, có thể có hồng cầu Tăng tạo máu: HC lưới tăng, có thể có hồng cầu
non ở máu ngoại vinon ở máu ngoại vi
TAN MÁUTAN MÁU
XÉT NGHIỆMXÉT NGHIỆM
- - Đời sống và nơi phân hủy HC: đồng vị phóng xạ Cr Đời sống và nơi phân hủy HC: đồng vị phóng xạ Cr
5151
- Nguyên nhân: Coombs TT+Nguyên nhân: Coombs TT+→tự miễn→tự miễn
Định lượng enzyme: PK, G6PDĐịnh lượng enzyme: PK, G6PD
Điện di HSTĐiện di HST
Sức bền HCSức bền HC
KST SRKST SR……
PHÂN LOẠIPHÂN LOẠI
Bẩm sinh, mắc phảiBẩm sinh, mắc phải Vị trí tan máu: +trong lòng mạch ( truyên nhầm Vị trí tan máu: +trong lòng mạch ( truyên nhầm
nhóm máu, thiếu G6PD, tan máu miễn dịch, nhóm máu, thiếu G6PD, tan máu miễn dịch, KST SR, Đái HST kịch phát về đêm…)KST SR, Đái HST kịch phát về đêm…)
+ Ngoài lòng mạch ( tăng thực bào, bệnh lý + Ngoài lòng mạch ( tăng thực bào, bệnh lý gan, rối loạn chuyển hóa…)gan, rối loạn chuyển hóa…)
Cấp, mạnCấp, mạn
From Steinberg MH: Hemoglobinopathies and thalassemias. In Stein JH: From Steinberg MH: Hemoglobinopathies and thalassemias. In Stein JH: Internal Medicine, 4th ed. St. Louis, Mosby-Year Book, 1994, p 852.Internal Medicine, 4th ed. St. Louis, Mosby-Year Book, 1994, p 852.
Phôi Thai Đẻ Người lớn6 tháng
Thalassemia lThalassemia là một nhóm các rối à một nhóm các rối loạn di truyền của quá trình tổng loạn di truyền của quá trình tổng hợp huyết sắc tố (hợp huyết sắc tố (hemoglobin-hemoglobin-Hb) dHb) dẫn đến thiếu hoặc không có ẫn đến thiếu hoặc không có một hoặc nhiều chuỗi globinmột hoặc nhiều chuỗi globin..
αα thalassemia - thiếu thalassemia - thiếu αα gene gene ββ thalassemia - thiếu thalassemia - thiếu ββ gene gene
TTên bệnh có nguồn gốc từ tiếng ên bệnh có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp:Hy Lạp: “Thalasso = Bi “Thalasso = Biển”ển” v vàà "Hemia = M"Hemia = Máuáu" m" mô tả bệnh thiếu ô tả bệnh thiếu máu vùng biểnmáu vùng biển..
ThalassemiaThalassemia
Copyright ©2004 BMJ Publishing Group Ltd.
Christianson, A. et al. BMJ 2004;329:1115-1117
ThalassemiaThalassemia
Nhiễm sắc thể Nhiễm sắc thể
Nhiễm sắc thể số 11
Gene chuỗi globin ββ
Nhiễm sắc thể số 16
Gene chuỗi globin αα
Thiếu 1-2 chuỗi alpha Thiếu 1-2 chuỗi alpha Hay gặpHay gặp Thường không có TCThường không có TC Thường không cần điều trịThường không cần điều trị
Thiếu 3 chuỗi alpha Thiếu 3 chuỗi alpha Hb H - Hb H - β4 Thiếu máu HC nhỏ, nhược Thiếu máu HC nhỏ, nhược
sắc (Hb 70-100g/L)sắc (Hb 70-100g/L) Lách toLách to
Thiếu 4 chuỗi alphaThiếu 4 chuỗi alpha
Phù thai - HbPhù thai - Hb Bart's (Bart's (γ4)
Alpha Thalassemia: Đặc điểm lâm sàngAlpha Thalassemia: Đặc điểm lâm sàng
Điện diĐiện diChuỗi Chuỗi αα Hgb (g/dl)Hgb (g/dl) MCV (fl)MCV (fl) huyết sắc tốhuyết sắc tố
αααα//αααα BT BT BT BT BT BT
αααα/-/-αα 12-1412-14 75-8575-85 BTBT
αα-/-/αα- or - or 11-1311-13 70-7570-75 BT với Hgb Barts (BT với Hgb Barts (γγ4);4);--/--/αααα Hgb H (Hgb H (ββ4) - nhỏ4) - nhỏ
--/---/-αα 7-107-10 50-6050-60 BT với Hgb BartsBT với Hgb Barts ((γγ4);4);Hgb H (Hgb H (ββ4) - lớn4) - lớn
--/----/-- - - - - Chết sớmChết sớm
Alpha Thalassemia: Xét nghiệmAlpha Thalassemia: Xét nghiệm
Beta Thalassemia : Xét nghiệmBeta Thalassemia : Xét nghiệm
Triệu chứng Điện dilâm sàng Genotype Hb (g/dl) huyết sắc tố
Thể nhẹ (Trait) β/β+ or β/β° 10-13 ↑ Hb A2, ↑ Hb F
Thể trung bình β+/β+ 7-10 ↑ Hb A2, ↑↑ Hb F
Thể nặng(Cooleys) β+/β° or β°/β° < 7 ↑ Hgb A2, ↑↑↑ Hgb F
Beta Thalassemia : LBeta Thalassemia : Lâm sàngâm sàng
XươngXương do tủy tăng hoạt động sản xuấtdo tủy tăng hoạt động sản xuất
Loãng xương, biến dạng Loãng xương, biến dạng xươngxương
Quá trình hình thành các Quá trình hình thành các khoang trong các xoang bị khoang trong các xoang bị chậm.chậm.
Giãn các buồng tim thứ phát do Giãn các buồng tim thứ phát do thiếu máu kéo dài. Có thể suy tim thiếu máu kéo dài. Có thể suy tim do ứ sắt ở cơ tim.do ứ sắt ở cơ tim.
Chậm phát triển về trí tuệ và thể lựcChậm phát triển về trí tuệ và thể lực
Lách to và sau đó có thể có gan toLách to và sau đó có thể có gan to..
Chăm sóc & điều trị : Truyền máu Chăm sóc & điều trị : Truyền máu
1.1. ChØ ®Þnh truyÒn 2 ®Õn 3 ®¬n vÞ khèi HC / 2 - 4 tuÇn (10ml ChØ ®Þnh truyÒn 2 ®Õn 3 ®¬n vÞ khèi HC / 2 - 4 tuÇn (10ml ®Õn 15ml/kg träng lưîng c¬ thÓ) ®Ó duy t®Õn 15ml/kg träng lưîng c¬ thÓ) ®Ó duy trìrì lưîng Hb ë møc 90 - lưîng Hb ë møc 90 - 100 g/L. 100 g/L.
2.2. Nªn sö dông khèi HC míi Nªn sö dông khèi HC míi lưu trữ lưu trữ trong kho¶ng 7 ®Õn 10 ngµy. NÕu trong kho¶ng 7 ®Õn 10 ngµy. NÕu läc ®ưîc b¹ch cÇu thläc ®ưîc b¹ch cÇu thìì cµng tèt. cµng tèt.
3.3. Tr¸nh truyÒn m¸u lÊy tõ ngêi th©n trong gia ®Tr¸nh truyÒn m¸u lÊy tõ ngêi th©n trong gia ®ìình nh (bệnh lý tan máu (bệnh lý tan máu bẩm sinh).bẩm sinh).
ChØ ®Þnh truyÒn m¸u cÇn xem xÐt c¶ vÒ XN lÉn LS cña ngưêi ChØ ®Þnh truyÒn m¸u cÇn xem xÐt c¶ vÒ XN lÉn LS cña ngưêi bÖnh. TruyÒn khèi HC ®îc chØ ®Þnh khi lưîng Hb <70g/L. Trong bÖnh. TruyÒn khèi HC ®îc chØ ®Þnh khi lưîng Hb <70g/L. Trong c¸c trưêng hîp mµ bÖnh nhi cã c¸c biÓu hiÖn cña c¸c trưêng hîp mµ bÖnh nhi cã c¸c biÓu hiÖn cña tìnhtình tr¹ng chËm tr¹ng chËm ph¸t triÓn, cã những biÕn d¹ng xư¬ng,cã thÓ chØ ®Þnh truyÒn ph¸t triÓn, cã những biÕn d¹ng xư¬ng,cã thÓ chØ ®Þnh truyÒn khèi HC khi lưîng Hb ë møc 80 hoÆc 90g/L. khèi HC khi lưîng Hb ë møc 80 hoÆc 90g/L.
Thải s¾t: Deferoxamine mesylate (Desferal, DFO), Thải s¾t: Deferoxamine mesylate (Desferal, DFO), Deferiprone (KelfDeferiprone (Kelfer)er)…. ….
C¾t l¸ch: khi nhu cÇu truyÒn m¸u cña bÖnh nh©n tăng C¾t l¸ch: khi nhu cÇu truyÒn m¸u cña bÖnh nh©n tăng dÇn do cưêng l¸ch. Sau c¾t l¸ch: nhu cÇu TM cã thÓ dÇn do cưêng l¸ch. Sau c¾t l¸ch: nhu cÇu TM cã thÓ giảm tõ 25% ®Õn 60%. giảm tõ 25% ®Õn 60%.
GhÐp tÕ bµo gèc t¹o m¸u ®ång lo¹i: cã khả năng chữa GhÐp tÕ bµo gèc t¹o m¸u ®ång lo¹i: cã khả năng chữa khái bÖnh. Đưîc chØ ®Þnh cho c¸c bÖnh nh©n khái bÖnh. Đưîc chØ ®Þnh cho c¸c bÖnh nh©n thalassemia thÓ nÆng tõ năm 1982. >1000 BN ®· ®ưîc thalassemia thÓ nÆng tõ năm 1982. >1000 BN ®· ®ưîc ghÐp. Tû lÖ BN sèng kh«ng cã bÖnh: 54% ®Õn 90%. Tû ghÐp. Tû lÖ BN sèng kh«ng cã bÖnh: 54% ®Õn 90%. Tû lÖ biÕn chøng ghÐp chèng chñ cã thÓ lªn tíi 27% vµ tû lÖ biÕn chøng ghÐp chèng chñ cã thÓ lªn tíi 27% vµ tû lÖ tö vong do ghÐp khoảng 30%. lÖ tö vong do ghÐp khoảng 30%.
Chăm sóc & điều trị Chăm sóc & điều trị
Thiếu máu tan máu tự miễnThiếu máu tan máu tự miễn Kháng thể nóngKháng thể nóng
Nguyên phátNguyên phát 45%45% Thứ phátThứ phát 40%40%
Hội chứng tăng sinh lymphô Hội chứng tăng sinh lymphô Bệnh của hệ thống liên kếtBệnh của hệ thống liên kết Nhiễm trùngNhiễm trùng Ung thưUng thư
Do thuốcDo thuốc 15%15% Do truyền máu, bất đồng mẹ conDo truyền máu, bất đồng mẹ con
Kháng thể lạnh: không rõ NN, nhiễm trùng, u Kháng thể lạnh: không rõ NN, nhiễm trùng, u lympho, đái HST kịch phát do lạnh ( hiếm)lympho, đái HST kịch phát do lạnh ( hiếm)
Anti-Globulin (Coombs) Anti-Globulin (Coombs) XN antiglobulin trực tiếp
XN antiglobulin gián tiếp
HC bệnh nhân
Huyết thanh BN
Anti-C3dAnti-IgG
+
HC
+
Anti-IgG
+
Điều trịĐiều trị
Điều trị bệnh nguyên, nếu là thứ phát Điều trị bệnh nguyên, nếu là thứ phát
Prednisone (1-2 mg/kg/ngày, giảm dần liều)Prednisone (1-2 mg/kg/ngày, giảm dần liều) Cắt láchCắt lách
KhácKhác Các thuốc ức chế miễn dịch Các thuốc ức chế miễn dịch IVIG IVIG
Kt lạnh: giữ ấm, chlorambucin, Rituximab (anti Kt lạnh: giữ ấm, chlorambucin, Rituximab (anti CD 20)CD 20)
Do các nguyên nhân khácDo các nguyên nhân khác
Do nguyên nhân cơ học (thay van tim…)Do nguyên nhân cơ học (thay van tim…) Do nguyên nhân hoá học (bỏng)Do nguyên nhân hoá học (bỏng)
Nhiễm trùng (Sốt rét)Nhiễm trùng (Sốt rét)
Phản ứng không mong muốn do truyền máu Phản ứng không mong muốn do truyền máu (bất đồng hệ ABO): tan muộn(bất đồng hệ ABO): tan muộn
Sơ sinh: hồng ngoại, thay máuSơ sinh: hồng ngoại, thay máu
Bilirubin TP : 38,5Bilirubin TP : 38,5Bilirubin TT : 13Bilirubin TT : 13Bilirubin GT : 25,5Bilirubin GT : 25,5S¾t ht : 43,5S¾t ht : 43,5LDH : 1140LDH : 1140HCL : 4%HCL : 4%Coombs : (+++) Coombs : (+++)
SGOT : 83SGOT : 83SGPT : 35SGPT : 35Pr«tªin : 70,8Pr«tªin : 70,8 Alb : 30,5Alb : 30,5 Glb : 40,3Glb : 40,3 A/G : 0,7A/G : 0,7Bili TP : 24,3Bili TP : 24,3 TT : 11,8TT : 11,8 GT : 12,5GT : 12,5Tû lÖ Prot : 47%Tû lÖ Prot : 47%
Số lượng HC lướiSố lượng HC lướiSố lượng HCL tương đốiSố lượng HCL tương đối
Tỷ lệ %: 0,8-1,5%Tỷ lệ %: 0,8-1,5%
Số lượng HCL tuyệt đốiSố lượng HCL tuyệt đối Tỷ lệ % x Số lượng HCTỷ lệ % x Số lượng HC 50 – 75 G/L50 – 75 G/L Ví dụ: Ví dụ:
1,1% x 4,96x1012
= 55 G/L
12,2% x 2,05x1012
= 250 G/L
Các bước tiếp cận bệnh nhân thiếu máuCác bước tiếp cận bệnh nhân thiếu máu1.1. Kiểm tra số lượng HC lưới để xác định thiếu máu do tủy giảm sản xuất Kiểm tra số lượng HC lưới để xác định thiếu máu do tủy giảm sản xuất
HC(không hồi phục – HC lưới giảm) hay do tăng phá hủy ở máu ngoại vi HC(không hồi phục – HC lưới giảm) hay do tăng phá hủy ở máu ngoại vi (có hồi phục – HC lưới tăng)(có hồi phục – HC lưới tăng)
2.2. Nếu chỉ số HC lưới giảmNếu chỉ số HC lưới giảm,, xem chỉ số thể tích trung bình HC – MCV để xác xem chỉ số thể tích trung bình HC – MCV để xác định sơ bộ nhóm nguyên nhân: định sơ bộ nhóm nguyên nhân:
Nếu MCV thấp, làm thêm các XN về sắt, điện di HbNếu MCV thấp, làm thêm các XN về sắt, điện di Hb Nếu MCV bình thường, Làm thêm các xét nghiệm chức năng gan, thận, Nếu MCV bình thường, Làm thêm các xét nghiệm chức năng gan, thận,
tuyến giáp và tủy đồ. tuyến giáp và tủy đồ. Nếu MCV cao, làm thêm các XN định lượng B12, a. folic, tủy đồ.Nếu MCV cao, làm thêm các XN định lượng B12, a. folic, tủy đồ.
3. Nếu chỉ số HC lưới tăng:3. Nếu chỉ số HC lưới tăng: Làm thêm các XN liên quan đến bệnh tan máu: Coombs, bilirubine, sắt Làm thêm các XN liên quan đến bệnh tan máu: Coombs, bilirubine, sắt
ht, ferritin…ht, ferritin…
4. Xem thật cẩn thận tiêu bản máu ngoại vi để hỗ trợ cho chẩn đoán.4. Xem thật cẩn thận tiêu bản máu ngoại vi để hỗ trợ cho chẩn đoán.
FeFe FerritinFerritin
ThiÕu m¸u thiÕu s¾tThiÕu m¸u thiÕu s¾t ThÊpThÊp ThÊpThÊp
ThiÕu m¸u trong ThiÕu m¸u trong bÖnh m·n tÝnhbÖnh m·n tÝnh
ThÊpThÊp BT hoÆc caoBT hoÆc cao
ThalassemiaThalassemia BT hoÆc caoBT hoÆc cao BT hoÆc caoBT hoÆc cao
Thiếu máu HC bình thường – HCL thấpThiếu máu HC bình thường – HCL thấp
Giảm sự kích thích sinh HC trong tủy xươngGiảm sự kích thích sinh HC trong tủy xương Thiếu máu trong các bệnh mãn tínhThiếu máu trong các bệnh mãn tính Thiếu máu do suy thận mãnThiếu máu do suy thận mãn
Suy tủy xương một dòng HCSuy tủy xương một dòng HC Các bệnh tại tủy xươngCác bệnh tại tủy xương
Xơ tủyXơ tủy Suy tủy xương toàn bộSuy tủy xương toàn bộ Các bệnh máu ác tínhCác bệnh máu ác tính Di căn KDi căn K Rối loạn sinh tủyRối loạn sinh tủy
Thiếu máu tan máu ngoài mạchThiếu máu tan máu ngoài mạch
Ngoài mạch (hệ thống liên võng nội mô)Ngoài mạch (hệ thống liên võng nội mô) Di truyềnDi truyền
Bệnh huyết sắc tố (Bệnh HC hình liềm)Bệnh huyết sắc tố (Bệnh HC hình liềm) Thiếu men HC (G6PD, PK)Thiếu men HC (G6PD, PK) Tổn thương màng HC (HC hình cầu di truyền)Tổn thương màng HC (HC hình cầu di truyền)
Mắc phảiMắc phải Thiếu máu tan máu tự miễnThiếu máu tan máu tự miễn