tubitak ucte training 1_1final_tr
TRANSCRIPT
2nd UCTE project
EğitimAşama 1
Konu 1
Yük-Frekans Kontrolu Teorisi
Oğuz YILMAZ
Tubitak-UZAY
• Yük-Frekans Kontrolu
• Primer Kontrol (Yerel Kontrol)
• Sekonder Kontrol (Genel Sistem
Denetimi)
• Tersiyer Kontrol (Bekleme Yedeklerinin
Denetimi)
• Zaman Kontrolu
• Örnek SimulasyonlarAçıklamalar için,
https://www.entsoe.eu/resources/publications/syste
m-operations/operation-handbook/
ÖZET
5
Primer Frekans Kontrolu
Amaç
Üretim-Tüketim Dengesinin Sağlanması
Gücün değişimi için zaman gereksinimi
Kinetik enerji değişimi, frekans sapması
Ünitelerin frekans sapmasına oransal, otomatik ve sürekli tepkisi
10
birim
1) 7 birim
1) 7 birim
1) 50 birim
2a) 7=>9 birim
(beklenmedik debi
artışı)
2b1) 50=>49’a seviye kaybı
2b2) 7=>9’a debi artışı
2c) =>49.8 ‘de yeni denge
50
49
Emniyet
tıkacı
Primer Frekans Kontrolu-Analoji
Üretim=Tüketim
Üretim < Tüketim
Üretim=Tüketim
Primer Tepki sonucu
üretim-tüketim
dengesinin sağlanması ve
frekans değişiminin
durdurulması
8
Örnek Simulasyonlar
Senaryo 1Kombine Çevrim=0.97; Hidrolik=0.90, Kömür=1;
Sekonder Kontrol inaktif.
T=10.sn’de %2’lik ekstra yük.
Tsim=250sn
Senaryo 2Kombine Çevrim=0.92; Hidrolik=0.90, Kömür=0.98;
Sekonder Kontrol inaktif
T=10.sn’de %2’lik ekstra yük.
Tsim =250 sn
9
Sekonder Frekans Kontrolu
Amaç
Frekans sapmasının ortadan kaldırılması
Bölgeler arası yük akışlarının programlanan değerlerde tutulması
Bir grup ünite üzerine, sistem bazında uygulanan merkezi kontrol
AGC
11
Sekonder Frekans Kontrolu
Tanımlar
Kontrol Bölgesi (Control Area)
Örnek: Türkiye ya da Bulgaristan ...
Bölge Kontrol Hatası (Area Control Error)
BKH = Gerçekleşen Güç Transferi – Proglamlanan Güç Transferi – Hesaplanan* Primer Kontrol Katkısı
Kri => Kontrol Alanı için belirlenmiş K-factor (MW/Hz)
AGC Parametreleri
+ Export
- Import
ß => P, 1/Tr =I
PI Kontrol !!!
13
Örnek Simulasyonlar
Senaryo 3Kombine Çevrim=0.92; Hidrolik=0.90, Kömür=0.98;
Sekonder Kontrol aktif. (sadece hidrolilk)
T=10.sn’de %2’lik ekstra yük.
T=250.sn’de %1’lik ekstra yük.
Tsim=600sn
Senaryo 4Kombine Çevrim=0.92; Hidrolik=0.90, Kömür=0.98;
Sekonder Kontrol aktif. (hidrolilk+kombine çevrim)
T=10.sn’de %2’lik ekstra yük.
T=250.sn’de %1’lik ekstra yük.
Tsim=600sn
14
Tersiyer Frekans Kontrolu
Amaç
Sekonder Kontrol için rezerv sürekliliğinin sağlanması
Büyük ve ani üretim-tüketim dengesizliklerinde
sekonder rezerv oluşturmak (minute-reserve)
Kontrol rezervinin mevcut üniteler ya da devreye alınan üniteler arasında EKONOMİ ve GÜVENLİK amaçlı dağılımı
17
Örnek Simulasyonlar
Senaryo 5Kombine Çevrim=0.92; Hidrolik=0.90, Kömür=0.98;
Sekonder Kontrol aktif. (hidrolilk + kombine çevrim)
T=10.sn’de %2’lik ekstra yük.
T=250.sn’de %1’lik ekstra yük.
T=700.sn’de Tersiyer Güç 1 devreye girmeye başlıyor (0.45 pu)
Tsim=1200sn
Senaryo 6Kombine Çevrim=0.92; Hidrolik=0.90, Kömür=0.98;
Sekonder Kontrol aktif. (hidrolilk + kombine çevrim)
T=10.sn’de %2’lik ekstra yük.
T=250.sn’de %1’lik ekstra yük.
T=700.sn’de Tersiyer Güç 1 devreye girmeye başlıyor (0.45 pu)
T=1200.sn’de Tersiyer Güç 2 devreye girmeye başlıyor (0.45 pu)
22/09/0918
Zaman Kontrolu
Amaç
fgerçek iyi kontrol edilemediğinde integral hata büyürse,
fset belirli zaman aralıklarında integral hatayi minimize etmek için 50 Hz’den farklı değerlere set edilebilir.
19
Örnek Simulasyonlar
Senaryo 7T=2000. sn ve T=2400. sn arası zaman düzeltmesi
fset=50.05
Tsim=2500 sn.
20
Acil Durum Kontrolu
Amaç
Üretim-Tüketim dengesizliğinin “üç aşamalı” kontrolunun yetersiz kalması durumunda dengeni normalde istenmeyen metodlarla sağlanması
Yük atma-Düşük Frekans Röleleri
Yük atma-Anlık Talep Kontrolu
Santral devre harici etme
Santral kontrol yapılarının acil durumlar için konfigürasyon değiştirmesi
21
Örnek Simulasyonlar
Senaryo 8Kombine Çevrim=0.92; Hidrolik=0.90, Kömür=0.98;
Sekonder Kontrol aktif. (hidrolilk + kombine çevrim)
T=10.sn’de %2’lik ekstra yük.
T=250.sn’de %1’lik ekstra yük.
T=700.sn’de Tersiyer Güç 1 devreye girmeye başlıyor (0.45 pu)
T=1200.sn’de Tersiyer Güç 2 devreye girmeye başlıyor (0.45 pu)
T=2000. sn ve T=2400. sn arası zaman düzeltmesi
T=2700.sn’de %10’luk ekstra yük devreye girmeye başlıyor.
Tsim=3500 sn.