universiteti i gjakovËs fehmi agani fakulteti i edukimit ... kadriqeli.pdf · 4 bardhyl musai,...

40
UNIVERSITETI I GJAKOVËS "FEHMI AGANI" FAKULTETI I EDUKIMIT- PROGRAMI FILLOR PUNIM DIPLOME Zbatimi i teknikave ndërvepruese në mësim në shkollat fillore të Komunës së Gjakovës Udhëheqësi shkencor: Kandidatja: Prof.Ass.Dr: Shemsi Morina Ema Kadriqeli Gjakovë, 2018

Upload: others

Post on 15-Sep-2019

107 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

UNIVERSITETI I GJAKOVËS

"FEHMI AGANI"

FAKULTETI I EDUKIMIT-

PROGRAMI FILLOR

PUNIM DIPLOME

Zbatimi i teknikave ndërvepruese në mësim në shkollat fillore të Komunës së

Gjakovës

Udhëheqësi shkencor: Kandidatja:

Prof.Ass.Dr: Shemsi Morina Ema Kadriqeli

Gjakovë, 2018

Page 2: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

2

Ky punim diplome u mbajt më ________________ para komisionit vlerësues në përbërje:

1. ________________________ Kryetar

2. ________________________ Anëtar

3. ________________________ Anëtar

Komisioni vlerësues e vlerësoi punimin me notën _______________________

Page 3: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

3

Dedikuar Këtë punim diplome ia dedikoj asaj që më

mbështeti dhe përkrahu në çdo hap te studimeve,

tashmë engjullit tim.

Nanës...

Page 4: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

4

PËRMBAJTJA

MIRËNJOHJE...............................................................................................................................6

ABSTRAKT..................................................................................................................................7

1. HYRJE ......................................................................................................................................8

2.Teknikat ndërvepruese.................................................................................................................9

2.1 Koncepti i rëndësisë së të zbatuarit të teknikave ndërvepruese...............................................10

2.1.1Koncepti i shumëllojshmërisë së teknikave ndërvepruese.....................................................10

2.2 Teknika stuhi mendimesh........................................................................................................11

2.3 Teknika insert...........................................................................................................................12

2.4 Teknika kllasteri.......................................................................................................................13

2.5 Teknika mësimdhënia e ndërsjelltë..........................................................................................14

2.6 Teknika diagrami i venit..........................................................................................................14

2.7 Teknika di/ dua të di/ mësoj.....................................................................................................15

2.8 Teknika tryeza e rrumbullakët.................................................................................................16

2.9 Teknika pesëvargëshi...............................................................................................................17

2.10 Teknika lexim i drejtuar.........................................................................................................17

2.11 Teknika tabela e koncepteve..................................................................................................18

2.12Teknika eseja argumentuese...................................................................................................20

3.METODOLOGJIA E HULUMTIMIT...................................................................................22

3.1 Objekti i hulumtimit.................................................................................................................22

3.2Qëllimi i hulumtimit.................................................................................................................22

3.3 Detyrat e hulumtimit................................................................................................................22

3.4 Hipoteza...................................................................................................................................22

Page 5: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

5

3.5 Metodat e hulumtimit shkencor...............................................................................................22

3.6Teknikat dhe instrumentet........................................................................................................23

3.7 Popullacioni dhe kampionimi..................................................................................................23

3.8 Interpretimi i rezultateve të hulumtimit...................................................................................23

4. ANALIZA DHE INTERPRETIMI I REZULTATEVE......................................................24

4.1 Diskutimi i rezultateve.............................................................................................................33

5. Përfundime...............................................................................................................................35

6. Rekomandime..........................................................................................................................36

7. Shtojca.......................................................................................................................................37

8. Literatura..................................................................................................................................40

Page 6: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

6

MIRËNJOHJE

Në radhë të parë dua ta falenderoj Zotin që më dha durim dhe shëndetin për të arritur deri këtu

për të përfunduar me sukses të gjitha provimet.

Një falenderim të veçantë dua ti shpreh Prof. Ass. Dr.Shemsi Morina, për diturinë që na dha si

profesor dhe si udhëheqës shkencor, i cili ishte aty çdo herë i gatshëm të më ofronte ndihmën e

tij.

Por falenderimin dhe mirënjohjen më të rëndësishme ia kushtoj të shenjtës nënës sime e cila

gjithmonë ka qenë motivimi dhe përkrahësja morale e që fati s’deshi të ishte fizikisht sot këtu.

Falenderuese dhe mirënjohese i jam dhe babait tim, për kontributin moral e financjar si dhe

besimin deri në finalizimin e rrugëtimit tim për tu bërë mësusese. Falenderimet shkojnë edhe për

dy vëllezërit e mi.

Page 7: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

7

ABSTRAKT

Në këtë punim do të trajtohet çështja e zbatimit të teknikave ndërvepruese në mësim në shkollat

fillore të komunës së Gjakovës, shikuar nga këndvështrimi i mësimdhënësve.

Holumtimi është fokusuar në ca strategji që vënë në plan të pare nxënësin dhe japin mundësi për

përfshirje aktive të të gjithë nxënësve në mësim. Ato janë një sërë strukturash organizative

përmes të cilave cyten parakushtet e mësimit të të drejtave të fëmijës.

Teknikat ndërvepruese e bëjnë mësimin edhe më të lehtë për t’u kuptuar , si dhe të cilat janë

shumë të pëlqyera nga fëmijët, në çdo shkollë aplikohen lloje të ndryshme të tyre.

Teknikat ndërvepruese inkurajojnë bashkëpunimin por qëllimi përfundimtar është zhvillimi i

mendimit të pavarur.

Fjalët kyçe: teknika ndërvepruese, llojet, shkolla, mësimdhënës, nxënës etj.

Page 8: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

8

1. Hyrje

Mësimdhënia ndërvepruese shfrytëzon mundësinë e kontributit të çdo nxënësi që ndodhet në

mjedisin e të nxënit në rezultatin e tij, shfrytëzon mundësinë që dituria të ndërtohet dhe jo të

merret e gatshme. Shfrytëzon mundësinë që nxënësit të bashkëpunojnë e të integrohen. Gjatë

mësimdhënies ndërvepruese sigurohet më shumë mësimdhënie e hapur, më pak të nxënë i

drejtuar nga mësuesi, më shumë të nxënë bashkëveprues.

Qëllimi kryesor i arsimimit është të formojë mendje që të mund të jenë kritike, që të mund të

verifikojnë dhe jo të pranojnë çdo gjë që u jepet.

Mënyrat e të mësuarit të nxënësve janë të ndryshme, por jo të gjithë nxënësit e kuptojnë mësimin

në të njejtën mënyrë. Zbatimi i teknikave ndërvepruese është gjithnjë i vështirë në fillim. Për të

realizuar potencialin e nxënësve ne duhet të jemi bashkëpunues, të kemi besim në vetvete, të

marrim përsipër rreziqe, të përballemi me vështirësi dhe sfida.

Në këtë punim diplome jam munduar t’i shfrytëzoj të gjitha njohuritë e marrura gjatë këtyre

viteve të studimit dhe të reflektoj mbi këto njohuri duke shfrytëzuar literaturë të përshtatshme në

mënyrë që punimi të jetë sa më i kompletuar.

Së pari gjatë këtij punimi do të paraqes disa nga llojet më të rëndësishme dhe më të aplikuara të

teknikave të mësimdhënies. Realizimi i secilës faze të orës mësimore kërkon aplikimin e njërës

nga teknikat e mësimdhënies, në mënyrë që ora të jetë sa më produktive.

Së dyti do të paraqes analizën dhe interpretimin e rezultateve të shkollave të Gjakovës si dhe të

komunës së Gjakovës.

Page 9: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

9

2.Teknikat ndërvepruese

Teknikat ndërvepruese inkurajojnë bashkëpunimin por qëllimi përfundimtar është zhvillimi i

mendimit të pavarur. Të nxënët ndërveprues ka të bëjë me zhvillimin e veprimtarive të të nxënit

në klasë ku nxënësit ndërveprojnë dhe bashkëpunojnë me njëri - tjetrin.

Në vend të të nxënit klasik vetëm përmes librit apo dëgjimit të mësimdhënësit, tani kjo realizohet

përmes ndërveprimit midis mësimdhënësit dhe nxënësit, ndërveprimit nxënës - nxënës në çifte

apo në grup, ndërveprimit me vetveten, me njohuritë, me qëndrimet paraprake dhe

informacioneve të reja si rezultat i informacioneve të përpunuara në shumë mënyra.1

Veprimet njohëse, të nxjerra si përfundim nga një teknikë, ndërlidhen me tri faza të

mësimit: përgatitjen e nxënësve për të ndeshur një përmbajtje të re, udhëheqjen e nxënësve gjatë

të nxënit të tyre, dhe rivlerësimin ose ndërtimin në hapat e mëtejshëm të procesit të të nxënit.

Tri fazat e përcaktuara më lart janë emërtuar ndryshe edhe si fazat e strukturës ERR.Pavarësisht

nga emërtimet e bëra në mënyra të ndryshme, e rëndësishme është të përqëndrohemi në të

menduarit e nxënësve dhe jo emërtimin e fazave.

Gjithsesi, shkurtimisht, fazat e struturës ERR kanë këtë ecuri:

Evokimi- Gjatë kësaj faze nxënësit përfshihen në veprimtari aktive të rikujtimit të çështjeve që i

dinë rreth temës.

Realizimi i kuptimit- Gjatë kësaj faze forcohen përpjekjet për të njohur të panjohurën, për të

kontrulluar të kuptuarit individualisht apo në bashkëpunim.

Reflektimi- Ndërsa në këtë faze nxënësit konsolidojnë informacionet e reja dhe në mënyrë aktive

ristrukturojnë skemën e tyre mbiçështje të caktuara.2

1ShemsiMorina, Format bashkëkohore të organizimit të punës mësimore, Buletini i Universitetit Planetar, Tiranë, 2013,fq. 1 2Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 41.

Page 10: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

10

2.1Koncepti i rëndësisë së të zbatuarit të teknikave ndërvepruese

Koncepti i të zbatuarit të teknikave ndërvepruese, në të gjitha nivelet e arsimit dhe në lëndët e

ndryshme mësimore është konstatuar se, krahas sa vështirësive më tepër të natyrës teknike, në

krahasim me teknikat e drejtpërdrejta, ka shumë rëndësi në motivimin e nxënësve në mësim,

angazhimin e të gjithë nxënësve në mësim, shprehjen e lire të mendimit, respektimin e mendimit

të tjetrit si dhe të nxënit jo mekanik por logjik të përmbajtjes mësimore.3

2.1.1Koncepti i shumëllojshmërisë së teknikave ndërvepruese

Përdorimi i teknikave të ndryshme në klasë i pajis nxënësit me shprehi të natyrave të

ndryshme që u mundësojnë atyre të marrin pjesë gjallërisht në mësim, të përqendrohen, të

përzgjedhin, të organizojnë, të përfshijnë dhe të zbatojnë njohuri kur mësojnë.

Disa prej teknikave janë :

- Teknika stuhi mendimesh

- Teknika insert

- Teknika kllaster

- Teknika mësimdhënia e ndësjelltë

- Teknika diagrami i venit

- Teknika di \ dua të di \ mësoj

- Teknika tryeza e rrumbullakët

- Teknika pesëvargëshi

- Teknika lexim i drejtuar

3Shemsi Morina, Format bashkëkohore të organizimit të punës mësimore, Buletini i Universitetit Planetar, Tiranë, 2013, fq .2.

Page 11: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

11

- Teknika tabela e koncepteve

- Teknika eseja argumentuese

2.2 Stuhi mendimesh

Stuhia e mendimeve apo Brainstorming është teknikë përmes së cilës nxënësve u kërkohet të

tregojnë gjithçka që dinë rreth një teme ose ideje të veçantë. Nxënësit japin mendimet e veta në

bazë të rikujtimit të atyre njohurive që kanë paraprakisht në lidhje me çështjen e caktuar. Në

mënyrë që nxënësit të shprehen sa më lirshëm që në fillim u sugjerohet që të mos brengosen

nëse idetë që u vijnë në mendje janë të drejta apo të gabuara.

Kjo teknikë zakonisht fillon përmes një pyetje të përgjithshme lidhur me temën përkatëse.

Nxënësve u jepet kohë e mjaftueshme për të menduar dhe më pas thonë mendimet e tyre.

Pyetja mund tu shtrohet në atë mënyrë që nxënësit mund të punojnë në mënyrë individuale, ose

në çift, apo në grup. Idetë më pas mund të shkëmbehen me shokun/shoqen ose anëtarët e tjerë të

grupit. Mësimdhënësi i shënon idetë në tabelë dhe në ndërkohë mund të merr edhe mendime të

tjera të cilat në ndërkohë nxënësve mund t’u kujtohen dhe kështu i shtohen informacione të reja.

Kjo teknikë i mundëson mësimdhënësit të shoh se çfarë njohurish kanë nxënësit dhe mbi bazën e

atyre njohurive ta zhvillojë njësinë e re. Zakonisht është një veprimtari shumë e mirë për fillimin

e mësimit që do të thotë se gjen zbatim kryesisht në fazën e evokimit. Është teknikë e

përshtatshme për të gjitha klasat - moshat e nxënësve.4

SHEMBULL:

Nxënësve mund t’u shtrohet pyetja : Çfarë dini për...?

Fillimisht, nxënësit mendojnë individualisht, pastaj mund t’i shkëmbejnë mendimet në dyshe dhe

në fund i diskutojnë së bashku si grup. Mësimdhënësi merr pastaj idetë e tyre dhe i sistemon në

tabelë. Më tej, vazhdohet me ndonjë teknikë tjetër për të cilën mësimdhënësi mendon se është e

përshtatshme.

4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58.

Page 12: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

12

2.3 Insert

Insert është teknikë e cila ofron mundësi që nxënësi të kontrollojë në mënyrë të pavarur e të

suksesshme shkallën e të kuptuarit gjatë leximit. Nëpërmjet kësaj teknike sigurohet pjesëmarrje e

qëndrueshme e fëmijëve në mësim përkatësisht i fut thellë në procesin e të lexuarit. Kjo

realizohet përmes disa shenjave të cilat mundësojnë kontrollimin e njohurive të nxënësve si dhe

krahasimin e informacioneve paraprake dhe të fituara gjatë leximit të vëmendshëm.5

SHEMBULL:U jepet materiali për lexim në temën e caktuar nga libri adekuat apo materiali i

përgatitur enkas.

Kur përdoret për herë të parë atëherë nxënësve u tregohen shenjat dhe kuptimi i tyre:

-Vendosni shenjën ‘‘”(kontrollo) nëse diçka që lexoni pohon atë që dini ose mendoni se e dini;

-Vendosni shenjën “+”(plus) nese informacioni që e lexoni është i ri për ju;

-Vendosni shenjën “-” (minus) nëse një apo disa informacione që lexoni është i ndryshëm nga

informacioni që keni ju;

-Vendosni shenjën “?” nëse ka informacion që është i paqartë për ju ose dëshironi të dini më

shumë rreth çështjes së caktuar.

Kërkohet nga nxënësit që gjatë leximit të mbajnë shënime dhe informacionet më kryesore t’i

shënojnë në tabelën sipas shenjave:

+ - ?

Pasi të kenë lexuar dhe shënuar (individualisht) në tabelën përkatëse, mësimdhënësi në dërrasë të

zezë shënon disa nga informacionet më të rëndësishme në tabelën e formuar sipas shenjave. Më

tej, shtron pyetjen rreth paqartësive eventuale rreth njësisë mësimore të cilat sqarohen

bashkarisht.

5Genc Trandafili, Mësues i merituar, Tiranë, 2008, fq.19

Page 13: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

13

Kjo teknikë përdoret në fazën e realizimit të kuptimit.Zbatimi i saj varësisht prej vëllimit të

materialit për lexim zgjat rreth 20 – 25 minuta.Përdoret në çdo lëndë e me çdo moshë fëmijësh.

2.4 Kllasteri

Kllasteri është teknikë që nxit nxënësit të mendojnë lirshëm rreth një çështjeje të caktuar, të

mendojnë për të krijuar lidhje midis fakteve.

Kjo teknikë mund të përdoret në fazën e evokimit dhe të reflektimit, në të gjitha lëndët dhe me

çdo moshë nxënësish. Ajo nxit të menduarit, përpara se të studiohet pjesa kur zbatohet në

evokim, ose për të bërë përmbledhjen e asaj që është studiuar në realizim të kuptimit.

Për dallim nga teknika stuhi mendimesh, kur përdorim kllasterin, gjatë kohës që hidhen idetë,

bëhet grupimi i tyre, në çështje ose nëntema derisa një një gjë e tillë nuk ndodh me breinstoming.

Idetë hidhen pa bërë asnjë lidhje apo shoqërim ndërmjet tyre.6

Kjo teknikë realizohet duke respektuar hapat në vijim:

• Shkruhet një fjalë në qendër të fletës, (tabelë apo në fletë të formatit të madh)

• Shkruhen fjalë apo fraza që vijnë në mend rreth kësaj fjale apo teme të zgjedhur, pa

gjykuar rreth tyre.

• Kur idetë vijnë në mend dhe shkruhen, fillohet të lidhen idetë me njëra - tjetrën.

Kur përdoret për herë të parë, rekomandohet që t’u jepet një shembull në tabelë e pastaj

mësimdhënësi kërkon nga secili grup që në mes të fletës të vendosë nocionin apo “frazën

përkatëse”. Në lidhje me këtë temë kërkohet nga nxënësit të krijojnë lidhje që kanë të bëjnë me

temën e dhënë dhe ta degëzojnë atë sipas një rendi logjik.

SHEMBULL: Mund t’u jepen të gjitha grupeve tema e njejtë apo secilit grup nga një temë e

veçantë.

6Genc Trandafili, Mësues i merituar, Tiranë, 2008, fq.17

Page 14: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

14

2.5 Mësimdhënia e ndërsjellë

Mësimdhënia e ndërsjellë është teknikë që zbatohet në fazën e realizimit të kuptimit. Nëpërmjet

kësaj teknike, të gjithë nxënësit kanë rastin të vihen në rolin e mësimdhënësit – në udhëheqjen e

të tjerëve përmes tekstit.

Paraprakisht, mësimdhënësi sqaron obligimet e nxënësve. U tregohet se, çdonjëri do të provojë

rolin e mësimdhënësit – udhëheqësit brenda grupit dhe secili ka për detyrë:

• t’ua shpjegojë të tjerëve pjesën e lexuar;

• të bëjë pyetje në lidhje me mësimin;

• të sqarojë çështjet që janë të paqarta për të tjerët;

• të kalojë rendin te nxënësi tjetër që do ta bëjë të njejtën punë për pjesën e vet.

SHEMBULL: U jepet për lexim tema që do të zhvillohet.

Pas leximit të pjesëve adekuate nxënësit fillojnë ta shpjegojnë pjesën e vet sipas udhëzimeve

paraprake. Mësimdhënësi, përcjell punën e grupeve, i ndihmon ata dhe mund të bëjë plotësime

për çështjet e vështira të cilat kërkojnë sqarime shtesë.

2.6 Diagrami i Venit

Diagrami i venit është një teknikë me anën e të cilës hetohen dhe sistemohen të përbashkëtat dhe

dallimet ndërmjet dy koncepteve, dukurive, historive dhe personazheve. 7

Dy pyetjet themelore mbi të cilat ndërtohet diagrami i Venit janë:

Cilat janë të përbashkëtat ndërmjet …?

Cilat janë ndryshimet ndërmjet …?

7Genc Trandafili, Mësues i merituar, Tiranë, 2008, fq.30

Page 15: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

15

Diagrami i Venit ndërtohet me ndërprerjen e dy a më shumë rrathëve. Vizatohen dy apo më

shumë rrathë të cilët duhet të ndërpriten midis veti dhe në pjesën e prerjes së tyre shënohen të

përbashkëtat ndërsa në pjesët e veçanta shënohen dallimet.

Diagrami i Venit përdoret kryesisht gjatë fazës së reflektimit. Është e zbatueshme në të gjitha

lëndët mësimore dhe e përdorshme me disa specifika për të gjitha moshat shkollore. Ai bën të

mundshme që nxënësit të zbulojnë tipare të përbashkëta, dallime midis koncepteve të ndryshme

si dhe mbajnë qëndrime personale lidhur me to.

2.7 Di / dua të di / mësoj

Di - dua të di - mësoj (Ogle 1986) është teknikë e cila është e përbërë nga tri shtylla. Fillimisht

mund të shtrohet një pyetje e përgjithshme lidhur me temën, pastaj mësimdhënësi pyet se çfarë

dëshironi të dini më shumë për çështjen dhe më tej jepen informacionet çoftë përmes leximit të

tekstit përkatës, shpjegimit nga ana e mësimdhënësit apo çoftë në mënyra të tjera.

Di Dua të di Mësoj

Kjo teknikë përfshinë tri fazat e orës mësimore. Është e përshtatshme për të gjitha klasat dhe për

njësi të shumta në lëndë të ndryshme mësimore.8

SHEMBULL:

Nxënësve u shtrohet pyetja: Çfarë dini për ...? Pasi të punojnë nxënësit në dyshe apo në grupe

(varet si e parasheh mësimdhënësi) merren përgjigjet dhe shënohen në kolonën e parë. Pastaj,

8Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 65.

Page 16: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

16

nga nxënësit kërkohet të formulojnë pyetje se çfarë dëshirojnë të dijnë më shumë për ... Pyetjet

shënohen në kolonën e dytë. Më tej, mësimdhënësi mund t’ua shpjegojë njësinë, t’u jap për të

lexuar, ta prezentojë në ndonjë mënyrë tjetër dhe të gjitha ato që mësojnë nxënësit i shënojnë në

kolonën e tretë.

2.8 Tryeza e rrumbullakët

Tryeza e rrumbullakët (rrethore) ndyshe quhet edhe gushëkuqi rrethor, është teknikë e cila zë

vend në të tri fazat e orës e me prioritet në fazën e realizimit të kuptimit dhe të reflektimit.

Përmes kësaj teknike nxiten nxënësit që të thellohen në një problem të caktuar duke e parë atë

nga këndvështrime personale.

Mësimdhënësi rigrupon nxënësit në tri apo katër grupe më të mëdha (varësisht nga numri i

përgjithshëm i nxënësve) në formë të rrethit.

Secilit grup i jepet për detyrë që:

- të përcaktojë një nga çështjet më esenciale të dala nga njësia mësimore;

- një nga nxënësit shkruan në një fletë një fjali për atë çështje dhe e përcjell te nxënësi

tjetër nga ana e djathtë për të shkruar secili në vijim.

Në fund, nga grupet përkatëse lexohet pjesa e dhënë nga qëndrimet e formuluara të nxënësve.

2.9 Pesëvargëshi

Kjo teknikë përdoret për të inkurajuar nxënësit të reflektojnë për një çështje. Përdoret kryesisht

në fazën e reflektimit dhe ka këtë strukturë: Titulli (zakonisht një emër), përshkrimi (përbëhet

nga dy mbiemra), veprimi (përbëhet nga tri folje), ndjenjë (një fjali me katër fjalë) dhe

përcaktimi i thelbit (një emër sinonim me atë të titullit).9

9Shemsi Morina, Planifikimi i punës mësimore dhe elementet e planifikimit, Buletini i Universitetit Planetar, Tiranë, 2013, fq.20.

Page 17: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

17

2.10 Leximi i drejtuar – DRTA - DLTA

Teknika e leximit të drejtuar është një veprimtari, gjatë së cilës lexuesit nxiten të mendojnë e të

parashikojnë rreth asaj që lexojnë. Nxënësit do të mendojnë gjatë kohës që lexojnë, do të

parashikojnë dhe do t’i mbajnë shënim parashikimet e tyre. Ky aktivitet ndërtohet në bazë të

pyetjeve : Për çfarë bëhet fjalë? Si po ndjeheni? Ç’mendoni se do të ndodhë më pas? Çfarë

provash keni? Si ndodhi në të vërtetë?

Kjo teknikë mund të përdoret mjaft mirë në fazën e realizimit të kuptimit. Preferohet të zgjedhen

tema përmbajtja e të cilave ka në qendër një problem, një personazh, ose një ngjarje që ndryshon

papritur rrjedhë. Nxënësit kryejnë disa procese gjatë kësaj faze. Ata lexojnë me vëmendje dhe

një nga një seksionet e pjesës, nxjerrin provat mbështetëse të paragrafit që lexojnë dhe

parashikojnë se ç’mund të ndodhë më tej në tregim.

Për fëmijët e moshës së vogël, mësuesi mund ta lexojë vetë pjesën dhe të kërkojë nga nxënësit të

japin mendimet përkatëse. Në këtë rast kemi të bëjmë me veprimtarinë e të menduarit e të

dëgjuarit të drejtuar – DLTA. Fazat e zbatimit janë njësoj si të veprimtarisë DRTA.10

UDHËZIM: Pasi të jetë lexuar fillimi deri te ndalesa e parë, mësimdhënësi shtron pyetjet: Për

çfarë po bëhet fjalë? Çfarë u sjell ndërmend kjo pjesë? Pse mendoni ashtu? Çfarë mendoni se

mund të ndodh në vijim ?

Pas diskutimit lexohet nga ndalesa e parë deri te ndalesa e dytë. Më pastaj shtrohen pyetjet:

Çfarë mendoni tani? A u realizuan parashikimet tuaja? Çfarë po ndodh pra? Çfarë mendoni se

mund të ndodhë? Çfarë argumentesh keni për parashikimin tuaj?

Pas diskutimit mbi bazën e pyetjeve, lexohet pjesa nga ndalesa e dytë deri në ndalesën e tretë dhe

pastaj shtrohen pyetjet vijuese: A u realizuan parashikimet tuaja? Nëse po, cfarë argumentesh

keni? Tani do të lexojmë pjesën e fundit dhe çfarë mendoni se do të ndodh? Si do ta përfundonit

ju këtë pjesë?

Pas diskutimit lexohet pjesa e fundit, pastaj shtrohen pyetjet në vijim: Si përfundoi ky tregim? A

e kishit parashikuar ju kështu? A pajtoheni me këtë përfundim...?

Më tej, vazhdon diskutimi mbi bazën e këtyre pyetjeve: Çfarë mendoni për fëmijët me nevoja të

veçanta, që kanë ndonjë dëmtim? Çfarë mendoni për ata që nuk shohin, nuk dëgjojnë, që nuk

10Shemsi Morina, Metodologjia e mësimdhënies, Gjakovë, 2012 ,fq.40.

Page 18: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

18

flasin? Dhe në fund mësimdhënësi mund të shërbehet me nenin 23 ku thuhet: “Fëmija që ka

ndonjë të metë ka të drejtën për kujdes të vecantë dhe edukim që të ndihmohet dhe të

udhëhiqet.”Lexohet ky nen dhe nxjerren bashkarisht mendimet për të drejtat e barabarta të të

gjithë fëmijëve pavarësisht prej dëmtimeve, gjuhës që e flasin, kombësisë dhe dallimet tjera

eventuale.

2.11 Tabela e koncepteve

Është një teknikë e cila shërben për të organizuar informacionin.

Kjo tabelë është e rëndësishme kur punohet me tre ose më shumë gjëra njëkohësisht. Në këtë

tabelë renditen në rreshta gjëra dhe koncepte që krahasohen në tabelën e koncepteve krahasohen

tipare të ndryshme. Ka tabela të ndryshme koncepti.

Zakonisht mësuesit i formatojnë ato sipas koncepteve që ata duan të krahasojnë. Le të njihemi

me një format si më poshtë:

Koncepti Përkufizimi Shprehshmëria Funksioni

Kryefjala

Personazhi Tiparet Dallimi Pëlqimi Mospëlqimi

P1

P2

P3

Nga tabela e konceptit mblidhet më pak informacion se sa mblidhet nga kllasteri, por mësuesi

këtë teknikë e përdorur për të sistemuar informacionin, ndryshe nga kllasteri që përdoret për ta

grumbulluar informacionin.

Page 19: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

19

Tabela T

Tabela T është një oragnizues grafik me shumë përdorime për të mbajtur shënim përgjigjet

binare (PO-JO, Kundra? Pro)

Pas leximit të një pjesë nxënësit në grupe dyshe ndërtojnë Tabelën T dhe e plotësojnë duke vënë

në anën e majtë sa më shumë argumente pro racizmit dhe në anën e djathtë sa më shumë

argumente kundër racizmit. Më pas krahasojnë tabelat grupet me grupe të tjera.

Ndërtohet një tabelë e madhe T për të gjithë klasën në bashkëpunim dhe nën drejtimin e

mësuesit.11

Argumente në përkrahje të cështjes Argumente në kundërshtim të çështjes.

2.12 Eseja argumentuese

Eseja argumentuese vështruar nga këndi i strategjive të mësimdhënies është ndër teknikat shumë

të frytshme që përdoret në veprimtaritë e të shkruarit. Përmes esesë argumentuese ai që shkruan

(nxënësi, studenti, gazetari, shkrimtari) nxjerr në sipërfaqe një qëndrim dhe e mbron atë atë

qëndrim duke rreshtuar argumente sa më bindëse në të mirë të tij.

Si teknikë mësimore eseja argumentuese mund të përdoret në të gjitha fazat e orës mësimore.

Esetë nxisin nxënësit për të shkruajtur mbi bazën e informacioneve dhe përvojës personale.

Nxënësit inkurajohen për të shkruajtur sa më binshëm në lidhje me temën përkatëse por sipas

udhëzimeve, disa hapave që ndërrmerr mësimdhënësi:

Hapi 1: Mësimdhënësi kërkon nga nxënësit që temën e dhënë ta shndërrojnë në formë të pyetje

në mënyrë të pavarur ose duke e diskutuar në dyshe.

11Nijazi Zylfiu, Teoria e mësimit dhe proceset didaktike të mësimdhënies (Didaktika), Prishtinë,2011, fq 78

Page 20: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

20

Hapi 2: Pasi ta kenë shndërruar temën në formë të pyetjes, mësimdhënësi kërkon që të shkruhet

një ‘’deklaratë” duke iu përgjigjur pytjes së formuluar.(Nxënësit këshillohen që të shkruajnë një

rresht po dhe një rresht jo në mënyrë që më vonë ta kenë më të lehtë të përmirësojnë apo të

shtojnë diçka në lidhje me atë qëndrim që e shprehin). Kjo paraqet edhe hyrjen e esesë

argumentuese.

Hapi 3: Nxënësit pasi ta kenë shkruar paragrafin e parë që paraqet hyrjen e esesë argumentuese

ia lexojnë njëri tjetrit, në dyshe dhe bisedojnë shkurtimisht rreth saj. (Nxënësve u jepet kohë e

caktuar varësisht nga mosha apo klasa në të cilën janë).

Hapi 4: Nga nxënësit kërkohet që të shkruajnë argumentet e tyre në lidhje me qëndrimin e dhënë

në fillim. Kjo organizohet përmes pyetjes: Pse mendoni ashtu? Duke u përgjigjur në këtë pyetje

ata në tre paragrafët në vijim rradhisin argumentet e tyre.

Hapi 5: Pasi të jenë shkruar argumentet (ku koha mund të jetë varësisht nga zhvillimi psikofizik i

nxënësve psh. 10 minuta) atëherë kërkohet që prapë dyshet t’i lexojnë njëri tjetrit shkrimin e

bërë.

Hapi 6: Tani kërkohet që të përmbyllet eseja me një paragraf i cili shënon fundin e esesë

argumentuese dhe i cili jepet i bazuar në qëndrimet paraprake.

Hapi 7: Përfundimi prapë kërkohet të lexohet në dyshe dhe në fund lexohet ndonjë ese si tërësi.

Hapi 8: Nxënësve u jepet edhe pak kohë për të rishikuar edhe njëherë shkrimet e tyre, për të bërë

ndonjë përmirësim apo plotësim dhe mund të varen në mur që gjatë ndonjë kohe (edhe gjatë

pushimit) të mund të lexohen nga nxënësit e tjerë.

Nëse mësimdhënësi respekton hapat e sipërshënuar atëherë ka arritur që të nxisë nxënësit që

vërtetë të shkruajnë një ese argumentuese e cila për nga struktura ka hyrjen, pjesën kryesore dhe

përfundimin. Natyrisht paraprakisht, mësimdhënësi mund t’u shpjegojë edhe mënyrat për

shkrimin e një eseje cilësore e cila preferohet të ketë një hyrje tërheqëse e cila do ta nxiste

lexuesin për ta lexuar, të ketë pjesën kryesore të bazuar në argumente dhe në rastin konkret në

Page 21: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

21

gjendjen reale të drejtave të nxënësve në shkollën përkatëse dhe përfundimin i cili mund të

shpreh edhe doza optimizmi për të përmirësuar gjendjen për të cilën shkruhet.12

12Grup autorësh, Libri me udhëzime për Situatat me Nxënësin në Qendër, Prishtinë, 2007,fq. 69.

Page 22: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

22

3. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT

3.1 Objekti i hulumtimit – është rëndësia e të zbatuarit të teknikave ndërvepruese respektivisht:

Zbatimi i teknikave ndërvepruese në mësim në shkollat fillore të Komunës së Gjakovës.

3.2 Qëllimi i hulumtimit – të dihet se në çfarë mase po zbatohen teknikat ndërvepruese në

mësim në shkollat fillore të Komunës së Gjakovës.

3.3Detyrat e hulumtimit –Të përpilohen pyetësorët për mësimdhënës.

Të bëhet përzgjedhja e shkollave për hulumtim.

Të bëhet interpretimi i saktë i rezultateve.

Të sigurohet literatura adekuate.

3.4Hipotezat

Hipoteza themelore – Teknikat ndërvepruese zbatohen në nivel të kënaqshëm në shkollat fillore

të Komunës së Gjakovës.

Hipotezat ndihmëse -

• Përvoja e punës së mësimdhënësve ndikon në zbatimin e këtij modaliteti në shkolla.

• Mësimdhënësit me kualifikim më të lartë tregojnë efikasitet më të kënaqshëm në

zbatimin e teknikave ndërvepruese.

• Mësimdhënësit e trajnuar janë më efikas në zbatimin e teknikave ndërvepruese.

3.5Metodat e hulumtimit shkencor

Për trajtimin teorik të problemit kemi përdorur:

• Metodën e analizës teorike

• Metodën komperative

Ndërsa për ndriçimin empirik të problemit kemi përdorur:

• metodën sasiore (kuantitative)

• metoda statistikore

Page 23: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

23

3.6 Teknikat dhe instrumenti për hulumtim

Nga teknikat e përdorura në këtë hulumtim është ajo e anketimit, ndërsa si instrument është

përdorur pyetësori.

3.7 Popullacioni dhe Kampionimi

Popullacion do të jenë të gjithë mësimdhënësit e shkollave të Komunës së Gjakovës të klasëve të

arsimit fillor.

Hulumtimi do të synohet të realizohet në katër shkolla, të cilat janë dy në qytetin e Gjakovës, dhe

dy në fshatra të Komunës Gjakovës.

Kampionimi do të përbëhet përkatësisht nga 50 mësimdhënës.

➢ Shkolla fillore e mesme e ultë “Zekeria Rexha” – Gjakovë

➢ Shkolla filloree mesme e ultë “Mustafa Bakija” – Gjakovë

➢ Shkolla filloree mesme e ultë “7 Shtatori” – Gërqinë, Gjakovë

➢ Shkolla e mesme e ulët “Sylejman Vokshi” – Smolic, Gjakovë

3.8 Interpretimi i rezultateve të hulumtimit

Pas përpunimit të të dhënave përmes programit EXEL do të bëhet interpretimi i rezultateve, dhe

po ashtu do të jepen sqarime rreth vërtetimit të hipotezes themelore, si dhe hipotezes ndihmëse.

Page 24: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

24

4. ANALIZA DHE INTERPRETIMI I REZULTATEVE

1.Cilën prej teknikave ndërvepruese e përdorni më shume gjatë orëve mësimore?

Tabela 1.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Stuhi mendimesh 5% 50%

Insert 5% 50%

Të dyja 90% 0%

Totali 100% 100%

Grafikoni 1.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “Zekeria Rexha” dhe “

Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 2 stuhi mendimesh, 2 insert, dhe 36 të dyja. Rezultoi se

në këto dy shkolla bëhet përdorimi i të dy teknikave thuajse në mënyrë të barabartë.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “7 Shtatori” dhe

“Sylejman Vokshi” në fshat u përgjigjen kështu: 5 stuhi mendimesh, 5 insert, dhe asnjë të dyja.

Rezultoi se në fshat më shumë bëhet përdorimi vetëm i njërës teknikë sesa i të dy teknikave.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësit nëqytet

Mësimdhënesit nëfshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 25: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

25

2. Sa aplikohen teknikat ndërvepruese në shkollën tuaj ?

Tabela 2.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Shumë 100% 75%

Mesatarisht 0% 15%

Pak 0% 10%

Totali 100% 100%

Grafikoni 2.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ Zekeria Rexha” dhe

“ Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 100 shumë, 0 mesatarisht, 0 pak. Pra, edhe sipas

përgjigjeve të mësimdhënësve në qytetaplikimi I teknikave jep rezultate të dukshme.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës“7 Shtatori’’ dhe

“Sylejman Vokshi” në fshat u përgjigjen kështu: 30 shumë, 6 mesatarisht, dhe 4 pak . Sipas

përgjigjeve të mësimdhënësve aplikimi i teknikave ndërvepruse ka një rezultat të dukshëm.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësitnë qytet

Mësimdhënesitnë fshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 26: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

26

3. Sa zbatohet teknika kllasteri në shkollën tuaj ?

Tabela 3.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Shumë 70% 20%

Mesatarisht 25% 80%

Pak 5% 0%

Totali 100% 100%

Grafikoni 3.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ Zekeria Rexha” dhe

“ Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 28 shumë, 10 mesatarisht, dhe 2 pak. Rezultoi se

zbatimi i teknikës kllaster në këto dy shkolla jep rezultate të kënaqshme.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “7 Shtatori” dhe “

Sylejman Vokshi” në fshat u përgjigjen kështu: 2 shumë, 8 mesatarisht, 0 pak. Rezultoi se

zbatimi i teknikës kllaster jep rezultate mesatarisht të kënaqshme.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësit nëqytet

Mësimdhënesit nëfshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 27: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

27

4. Sa zbatohet teknika mësimdhënia e ndërsjelltë në shkollën tuaj ?

Tabela 4.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Shumë 70% 80%

Mesatarisht 25% 0%

Pak 5% 20%

Totali 100% 100%

Grafikoni 4

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ Zekeria Rexha” dhe

“ Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 28 shumë, 10 mesatarisht, dhe 2 pak. Rezultoi se

zbatimi i teknikës kllaster në këto dy shkolla jep rezultate të kënaqshme.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “7 Shtatori” dhe “

Sylejman Vokshi” në fshat u përgjigjen kështu: 80 shumë, 0 mesatarisht, 2 pak. Rezultoi se

zbatimi i teknikës mësimdhënia e ndërsjelltë jep rezultate mesatarisht të kënaqshme.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësit nëqytet

Mësimdhënesit nëfshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 28: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

28

5. A është e pëlqyeshme ora kur bëhet përdorimi i këtyre teknikave ?

Tabela 5.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Po 95% 70%

Jo 0% 0%

Nuk ndryshon 5% 30%

Totali 100% 100%

Grafikoni 5.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ Zekeria Rexha” dhe

“ Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 38 po, 0 jo, dhe 2 nuk ndryshon. Rezultoi se

përdorimi i këtyre teknikave e bën orën më të pëlqyeshme.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ 7 Shtatori ” dhe

“Sylejman Vokshi” në fshat u përgjigjen kështu: 7 po, 0 jo, dhe 3 nuk ndryshon. Rezultoi se ora

është më e pëlqyeshme kur bëhet përdorimi i këtyre teknikave.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësitnë qytet

Mësimdhënesitnë fshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 29: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

29

6. Sa ndikon në të nxënë përdorimi i teknikave ndërvepruese?

Tabela 6.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Shumë 55% 50%

Mesatarisht 30% 50%

Pak 15% 0%

Totali 100% 100%

Grafikoni 6.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ Zekeria Rexha” dhe

“ Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 22 shumë, 12 mesatarisht, 6 pak. Sipas

përgjigjeve të mësimdhënësve përdorimi i këtyre teknikave ndërvepruese ndikon mesatarisht në

të nxënë.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ 7 Shtatori ” dhe “

Sylejman Vokshi ” në fshat u përgjigjen kështu: 5 shumë, 5mesatarisht, 0 pak. Sipas përgjigjeve

të mësimdhënësve teknikat ndërvepruse kanë ndikim në procesin e të nxënit

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësitnë qytet

Mësimdhënesitnë fshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 30: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

30

7.Sa mendoni se përdorimi i llojllojshmëris së teknikave ju lehtëson punën tuaj ?

Tabela 7.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Shumë 80% 75%

Mesatarisht 20% 20%

Pak 0% 5%

Totali 100% 100%

Grafikoni 7.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “Zekeria Rexha” dhe

“ Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 8 shumë, 2 mesatarisht, 0 pak. Rezultoi se

përdorimi i llojllojshmëris së teknikave ju lehtëson punën.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ 7 Shtatori” dhe

“Sylejman Vokshi ” në fshat u përgjigjen kështu: 30 shumë, 8 mesatarisht, 2 pak. Rezultoi se

përdorimi i llojllojshmëris së teknikave ju lehtëson punën.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësitnë qytet

Mësimdhënesitnë fshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 31: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

31

8.Sa mendoni se përdorimi i teknikave u përshtatet inteligjencave të nxënësve?

Tabela 8.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Shumë 80% 75%

Mesatarisht 20% 20%

Pak 0% 5%

Totali 100% 100%

Grafikoni 8.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “Zekeria Rexha” dhe

“ Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 30 shumë, 8 mesatarisht, 2 pak. Rezultoi se

përdorim iteknikave u përshtatet inteligjencave të nxënësve.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “7 Shtatori”dhe

“Sylejman Vokshi” në fshat u përgjigjen kështu: 8 shumë, 2 mesatarisht, 0 pak. Rezultoi se

përdorim i teknikave u përshtatet inteligjencave të nxënësve.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësitnë qytet

Mësimdhënesitnë fshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 32: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

32

9.A mendoni se me përdorimin e teknikave angazhohen të gjithë nxënësit në

mësim ?

Tabela 9.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Po 95% 70%

Jo 0% 0%

Nganjëherë 5% 30%

Totali 100% 100%

Grafikoni 9.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “Zekeria Rexha” dhe

“ Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 38 po, 0 jo, dhe 2 nganjëherë. Rezultoi se me

përdorimin eteknikave angazhohen të gjithë nxënësit në mësim.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ 7 Shtatori” dhe

“Sylejman Vokshi” në fshat u përgjigjen kështu: 7 po, 0 jo, dhe 3 nganjëherë. Rezultoi se me

përdorimin eteknikave angazhohen thuajse të gjithë nxënësit në mësim.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësitnë qytet

Mësimdhënesitnë fshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 33: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

33

10.A mendoni se me përdorimin e teknikave nxisim shprehjen e lire të mendimit të

nxënësve ?

Tabela 10.

Mësimdhënësit në qytet Mësimdhënesit në fshat

Po 95% 70%

Jo 0% 0%

Nganjëherë 5% 30%

Totali 100% 100%

Grafikoni 10.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “Zekeria Rexha” dhe

“ Mustafa Bakija” në qytet u përgjigjen kështu: 38 po, 0 jo, dhe 2 nganjëherë. Rezultoi se me

përdorimin e teknikave nxisim shprehjen e lire të mendimit të nxënësve.

Në këtë pyetje mësimdhënësit e shkollave fillore të Komunës së Gjakovës “ 7 Shtatori” dhe

“Sylejman Vokshi” në fshat u përgjigjen kështu: 7 po, 0 jo, dhe 3 nganjëherë. Rezultoi se me

përdorimin e teknikave nxisim shprehjen e lire të mendimit të nxënësve.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Mësimdhënësit nëqytet

Mësimdhënesit nëfshat

Po Jo Nganjëherë Totali

Page 34: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

34

4.1 Diskutimi i rezultateve

Gjatë hulumtimit kemi marrur përgjigje të ndryshme nga ana e mësimdhënësve të Komunës së

Gjakovës për zbatimin e teknikave ndërvepruse në mësim.

Janë teknika shumë të përdorura si në shkollat fillore në qytet, po ashtu edhe në shkollat fillore

në fshat. Mësimdhënësit gjithmonë mundohen që ti zbatojnë këto teknika.

Sa iu përket nxënësve, në bazë të përgjigjeve të mësimdhënësve kuptohet se janë shumë të

pëlqyeshme nga ana tyre, dhe në shumë raste tregojnë një rezultat të theksuar.Mendohet se me

përdorimin e teknikave ndërvepruese të nxënit është më i lehtë dhe më i kuptueshëm.

Të gjitha këto metoda iu përshtaten inteligjencave të nxënësve, i angazhojnë të gjithë nxënësit në

mësim si dhe nxisin shprehjen e lire të mendimit të nxënësve për një çështje të caktuar.

Gjatë përdorimit të teknikës stuhi mendimesh dhe insert në mësimi në shkollat fillore në qytet

tregon se bëhet përdorimi i të dy teknikave thuajse në mënyrë të barabartë kurse në fshat më

shumë bëhet përdorimi vetëm i njërës teknikë sesa i të dy teknikave.

Në bazë të rezultateve të hulumtimit shihet se zbatimi i teknikave ndërvepruese në shkollat

fillore të cilat janë përfshirë në hulumtim, ka një shtrirje të dukshme dhe pothuajse është në

nivelin afërsisht të kënaqshëm.

Page 35: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

35

5. Përfundime

Gjatë rrugëtimit të këtij punimi, vërtetova se teknikat ndërvepruese i nxisin nxënësit të formojnë

mendime origjinale, i bëjnë ata të aftë ‘‘ t’i kthejnë përgjigje ‘’ një teksti ( pra të ndjekin

zgjerimet ideve dhe argumenteve), i aftësojnë që të arsyetojnë në mënyrë bashkëpunuese me të

tjerët për të nxjerrë kuptimin, i bëjnë të aftë të shkruajnë tema në mbrojtje të qëndrimeve të tyre

apo dhe ese bindëse, të arsytuara mirë dhe që marrin parasysh argument të kundërta.

Gjëja më e mirë e të qenurit mësues është se pavarsisht çdo gjëje nëse je një mësues i

mirë e i përkushtuar e ke mundësinë të ndryshosh nxënësit për të mirë. Ndikimi i një

mësuesi të mirë asnjëherë s’do të shkojë dëm. Por për të qenë një i tillë nevojitet shumë

punë e përkushtim, teknika të avancuara e metoda të larmishme.

Duhet të jemi të tillë, të inkurajoimë mendjet e vogla të mendojnë e duart e vogla të

krijojnë. Duhet të jemi të tillë që të gjejmë mënyra për të zbuluar më të mirën tek

nxënësit.

Përmes mendimeve të shumëta të grumbulluara rreth pyetësorëve, dhe gjatë bisedave me

mësimdhënës, arrita në përfundim se këto teknika luajnë rol të rëndësishëm në zhvillimin e një

ore mësimore, e sidomos kur përdoren në lëndët adekuate.

Si një mësimdhënëse e ardhshme do të praktikoj llojëllojshmëri teknikash gjatë orëve të

mësimit.

Page 36: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

36

6. Rekomandime

➢ Duhet të vazhdohet trajnimi i mësimdhënësve për përdorimin e teknikave të reja të

punës.

➢ Ministria e arsimit duhet të përmirësoje kushtet e ambientit për mësim.

➢ Mësimdhënësit e trajnuar të shkëmbejnë njohurit dhe idetë e tyre me mësimdhënësit e

pa trajnuar.

➢ Administratorët të nxisin mësimdhënësit e pa trajnuar për ndjekjen e trajnimeve të reja.

➢ Administratorët e shkollave duhet të përfshihen në trajnime, sepse po që se ata nuk do të

trajnohen do të konsiderohen si pengesë për ndjekjen e trajnimeve nga ana e

mësimdhënësve.

➢ Mësimdhënësi duhet të jetë profesionist i këndshëm dhe të përpiqet që të krijoj një

atmosferë miqësore me nxënësit në klasë.

➢ Mësimdhënësit duhet të përfshijnë në mësim të gjithë nxënësit.

➢ Të ketë një bashkëpunim më të madh midis mësues-prindër-nxënës.

Page 37: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

37

7. Shtojca

Pyetësor për mësimdhënës

Të nderuar mësimdhënës!

Ju faleminderit për kohën që do të ndani për t’u përgjigjur pyetjeve të parashtruara në këtë

pyetësor. Pyetësori do të shërbejë ekskluzivisht për qëllime studimore, për temë diplome.

‘‘Zbatimi i teknikave ndërvepruese në shkollat fillore të komunës së Gjakovës ‘‘

Përgjigjja juaj do të përdoret vetëm për qëllime kërkimore, ndërsa identiteti i mësimdhënësit do

të mbetet anonim.

Ju lutem shënoni emrin e shkollës ____________________________

1.Cilën prej teknikave ndërvepruese e përdorni më shumë gjatë orëve mësimore?

a)Stuhi mendimesh

b)Insert

c)Të dyja

2.Sa aplikohen teknikat ndërvepruese në shkollën tuaj

a) Shumë

b)Mesatarisht

c)Pak

3.Sa zbatohet teknika kllasteri në shkollën tuaj ?

a)Shumë

b)Mesatarisht

c)Pak

Page 38: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

38

4.Sa zbatohet teknika mësimdhënia e ndërsjelltë në shkollën tuaj?

a)Shumë

b)Mesatarisht

c)Pak

5.A është e pëlqyeshme ora kur bëhet përdorimi i këtyre teknikave ?

a)Po

b)Jo

c)Nuk ndryshon

6.Sa ndikon në të nxënë përdorimi i teknikave ndërvepruese ?

a)Shumë

b)Mesatarisht

c)Pak

7.Sa mendoni se përdorimi i llojllojshmërisë së teknikave ju lehtëson punën tuaj ?

a)Shumë

b)Mesatarisht

c)Pak

8.Sa mendoni se përdorimi i teknikave u përshtatet inteligjencave të nxënësve ?

a)Shumë

b)Mesatarisht

c)Pak

9.A mendoni se me përdorimin e teknikave angazhohen të gjithë nxënësit në mësim ?

a)Po

b)Jo

c)Nganjëherë

Page 39: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

39

10.A mendoni se me përdorimin e teknikave nxisim shprehjen e lire të mendimit të

nxënësve?

a)Po

b)Jo

c)Nganjëherë

Page 40: UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT ... Kadriqeli.pdf · 4 Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005, fq. 58. 12 2.3 Insert Insert

40

8. Literatura

1. Shemsi Morina, Format bashkëkohore të organizimit të punës mësimore,

Buletini i Universitetit Planetar, Tiranë, 2013

2. Bardhyl Musai, Mësimdhënia dhe të nxënët ndërveprues, Tiranë, 2005

3. Genc Trandafili, Mësues i merituar, Tiranë, 2008

4. Shemsi Morina, Metodologjia e mësimdhënies, Gjakovë, 2012

5. Shemsi Morina, Planifikimi i punës mësimore dhe elementet e planifikimit,

Buletini i Universitetit Planetar, Tiranë, 2013

6. Nijazi Zylfiu, Teoria e mësimit dhe proceset didaktike të mësimdhënies

(Didaktika), Prishtinë,2011

7. Grup autorësh, Libri me udhëzime për Situatat me Nxënësin në Qendër,

Prishtinë, 2007