Van HogescHoolnaar uniVersiteitintegratie acaDeMiscHe HogescHooloPleiDingen in uniVersiteiten

uPDate

Van hogeschool naar universiteitVanaf volgend academiejaar is de vraag van Mauro niet meer aan de orde. Het hoger onderwijs hervormt zich grondig. Nu bieden zowel de hogescholen als de universiteiten academische bachelor- en masteropleidin-gen aan. De hogescholen organiseren daar-naast professionele bacheloropleidingen. Vanaf het academiejaar 2013-2014 worden de meeste academische bachelor- en masteropleidingen van de hogescholen geïntegreerd in de universiteiten. Dat levert een duidelijke structuur op: universi-teiten organiseren academische bachelor- en masteropleidingen. De hogescholen organiseren professionele bacheloroplei-

dingen. Die ‘integratie’ kwam er op vraag van het Vlaams Parlement. De academische kunstopleidingen en de opleidingen van de Hogere Zeevaartschool blijven in de hogescholen.

Wat zijn de voordelen?• Studenten komen nog meer dan nu

in contact met wetenschappelijk onderzoek.

• De academische bachelor- en mastergraden worden internationaal beter (h)erkend.

• De structuur van het hoger onderwijs wordt eenvoudiger en duidelijker.

“Ik hou van talen. Kies ik voor Vertaler-Tolk aan de hogeschool of

voor Taal- en Letterkunde aan de universiteit?”

23.000 studentenDe integratie van de academische hoge-schoolopleidingen in de universiteiten is een van de grootste hervormingen van het hoger onderwijs in Vlaanderen. Zeventien van de eenentwintig hogescholen dragen samen ongeveer vijftig opleidingen over. De universiteiten krijgen er 23.000 studenten (of 10 procent) en 2.000 à 2.500 personeels-leden bij.

Mauro (17)

2

De academische kunstopleidingen - zoals bijvoorbeeld audiovisuele kunsten, beeldende kunsten, drama en muziek - worden niet geïntegreerd in de universiteiten. Samen met de professionele kunstopleidingen vormen de academische kunstopleidingen voortaan een ‘School of Arts’, die onder de vleugels van de hogescholen blijft, met medebestuur van de universiteiten.

“Vanaf volgend academiejaar verbreedt ons opleidings-aanbod enorm. De opleidingen Kinesitherapie en Revalidatie-wetenschappen, Industriële Wetenschappen, Architectuur en

Interieurarchitectuur komen op 1 oktober 2013 naar de Universiteit Hasselt. Goed voor meer dan 2000 studenten en 200 docenten extra. We behouden wel het toegepaste karakter van die opleidingen. Zo zijn de opleidingen Industriële Wetenschappen meer gericht op de industrie. Het grote verschil is dat ze geleidelijk aan beter gefinancierd worden. Daardoor kunnen de docenten meer toegepast wetenschappelijk onderzoek voeren, samen met bedrijven. En dat is goed voor onze innovatiekracht.”

Het VerscHil tussen bacHelors en Masters

In het academiejaar 2004-2005 voerde het hoger onderwijs de bachelor-masterstructuur (BaMa) in. Daarbin-nen kunnen studenten professioneel en academisch gerichte opleidingen volgen.

Professionele bachelor-opleidingen zijn gericht op de beroepspraktijk en leiden rechtstreeks naar de arbeidsmarkt. Enkel hoge-scholen bieden deze opleidingen aan. Voorbeelden: Verpleegkunde, Office Management, Bedrijfsmanagement, Lager Onderwijs.

academische bachelor-opleidingen leggen de nadruk op een brede academische (theoretische) vorming of een vorming in de kunsten. Ze zijn meer gebaseerd op weten-schappelijk onderzoek en bereiden studenten voor op een master-opleiding.

Masteropleidingen leggen het ac-cent op gevorderde wetenschappelijke of artistieke kennis en competenties. Een masteropleiding sluit je af met een masterproef. Voortaan bieden enkel universiteiten deze opleidingen aan.Voorbeelden: Handelswetenschappen, Rechten.

Studenten met een professioneel bachelordiploma die zich willen inschrijven voor een masteropleiding kunnen dat doen door een schakel-programma te volgen.

school of arts: een verhaal apart

“Aanbod opleidingenverbreedt enorm”

luc De schepper, rector Universiteit Hasselt

3

1A

Waar volgen studenten academische opleidingen?

ASSOcIATIE UGent

Arteveldehogeschool (Gent)

Hogeschool Gent (Gent)

Hogeschool West-Vlaanderen (Kortrijk)

Universiteit Gent (Gent)

ASSOcIATIE Universiteiten en HoGescHolen Antwerpen

Artesis Hogeschool Antwerpen(Antwerpen)

Karel de Grote-Hogeschool KH Antwerpen(Antwerpen)

Universiteit Antwerpen(Antwerpen)

ASSOcIATIE KU leUven

Groep T-Internationale Hogeschool Leuven (Leuven)

HUB-EHSAL (Brussel)

Katholieke Universiteit Leuven (Leuven/Kortrijk)

Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende(Brugge/Oostende)

Katholieke Hogeschool Limburg (Diepenbeek)

Katholieke Hogeschool Sint-Lieven (Aalst/Gent)

LUcA School of Arts (Gent/Brussel)

Thomas More Antwerpen (Antwerpen)

Thomas More Mechelen (Sint-Katelijne-Waver)

Thomas More Kempen (Geel)

4

1

2

UniversitAire ASSOcIATIE BrUssel

Erasmushogeschool Brussel(Brussel)

Vrije Universiteit Brussel(Brussel)

3

1

44

4

4

4

4

2

45

3A

AA

A

Z

Wat is een associatie?

een universiteit werkt met een of meer hogescholen samen in een associatie. De associaties kwamen er in 2004, samen met de bachelor-masterstructuur. In Vlaanderen zijn er vijf associaties, rond de vijf grootste universiteiten. Ze organiseren het hoger onderwijs efficiënter door:• de coördinatie van het onderzoek en

van de innovatie tussen de partners te bevorderen;

• logistieke coördinatie: infrastructuur zoals laboratoria, centrale diensten en uitrusting zowel aan universiteiten als aan hogescholen optimaal inzetten;

• de samenwerking tussen de (professionele) bachelors en (academische) masters te organiseren door vlotte overgangsmogelijkheden en leerlijnen te ontwikkelen.

ASSOcIATIE Universiteit- HoGescHool limBUrG

Provinciale Hogeschool Limburg(Hasselt)

Transnationale Universiteit Limburg(Hasselt/Maastricht)

Universiteit Hasselt(Hasselt)

XIOS Hogeschool Limburg(Hasselt)

scHools of Arts

Katholieke Hogeschool Limburg(Diepenbeek)

Provinciale Hogeschool Limburg(Hasselt)

LUcA(Leuven)

LUcA(Brussel)

Erasmushogeschool Brussel(Brussel)

LUcA(Gent)

Hogeschool Gent(Gent)

Artesis Hogeschool(Antwerpen)

Karel de Grote-Hogeschool(Antwerpen)

5

A

HoGere ZeevAArtscHool Z

4

4

5

4

4

4

5

“Om ons voor te bereiden op de integratie werken we in onze

opleidingen bachelor Toegepaste Taal-kunde, master in het Vertalen en master in het Tolken nu al met een nieuw bachelor-programma. We stoelen onze opleiding op wetenschappelijk onderzoek, maar hechten veel belang aan de praktijk. Op masterni-veau is een stage voortaan verplicht. Vanaf volgend academiejaar staan de opleidingen Vertalen-Tolken en Taal- en Letterkunde naast elkaar. Toch zijn hun leerresultaten heel anders. De opleiding Vertalen-Tolken focust op intercultureel communiceren, niet op de taal- of letterkunde van een taalge-bied. Op termijn kunnen we eventueel wel samen algemene vakken aanbieden.

De focus op onderzoek is de laatste jaren nadrukkelijker aanwezig in de lesinhouden en in het takenpakket van de docenten. We doen onderzoek in de vertaal- en tolkweten-schap om onze onderwijsinhouden daarop te baseren. Voor onze echte ‘lesbeesten’ is dat misschien niet zo vanzelfsprekend. De onderwijsopdracht van de docenten wordt aangevuld met een grotere onderzoeksop-dracht.

Een tolk op een conferentie moet op hetzelfde niveau kunnen meepraten als de onderhandelaars. Daarom is een universi-taire opleiding logisch. Het verschil tussen universitaire en niet-universitaire taalop-leidingen speelt niet langer in ons nadeel. Studenten kunnen nu heel bewust kiezen.”

Vertaler-tolk en taal- en letterkunDe Voortaan oP gelijke Voet

“Aandachtvoor praktijk

blijft”

Prof. dr. anne Verhaert, departementshoofd

Vertalen-Tolken, Artesis Hogeschool

Antwerpen

6

“Het Koninklijk conservatorium Brussel maakt deel uit van de

Erasmushogeschool Brussel (EhB). In tegenstelling tot de andere masteroplei-dingen van de hogeschool integreren wij niet in de Vrije Universiteit Brussel. Vanaf volgend academiejaar vormen wij een ‘School of Arts’ binnen de hogeschool. Dat geldt trouwens ook voor het RITS, dat ook onder de Erasmushogeschool Brussel valt. In sommige associaties versmelten de kunstdepartementen tot een grote School of Arts. Bij ons niet. Dat heeft te maken met de eigenheid van de opleidingen. Maar ook met heel praktische redenen. Wij kunnen onze concertzaal bijvoorbeeld niet zomaar verhuizen.

Geen integratie betekent niet dat ons masterdiploma minderwaardig is. Inhou-delijk verschillen we op het eerste gezicht

misschien heel erg van de ‘klassieke’ masteropleidingen aan de universiteit, maar het niveau is zeker even hoog. Om een goede muzikant te worden moet je ook keihard studeren. En net zoals bij dokters, tandartsen … komt daar een stuk praktijk bij kijken. De omvorming tot een School of Arts stimuleert artistiek onderzoek. Docenten kunnen de inzichten uit onder-zoek meteen toepassen op het onderwijs. Maar ook de muziekwereld plukt hier de vruchten van. Zij vragen steeds vaker om samen onderzoek te doen. Die verweven-heid zal alleen nog toenemen.”

“We kunnen de concertzaal moeilijk verhuizen”

Peter swinnen, departementshoofd Koninklijk Conservatorium Brussel, Erasmus-hogeschool Brussel

koninklijk conserVatoriuM brussel WorDt een ‘scHool of arts’

7

Verandert de inhoud van de opleidingen? Worden ze theoretischer?Vera Huysmans, ouder leerling laatstejaars

Niet omwille van de integratie. Nu al moeten alle academische opleidingen, zowel aan de universiteiten als aan de hogescholen, aan dezelfde eisen voldoen. De hogeschoolopleidingen die naar de universiteiten verhuizen, worden dus niet theoretischer. Voor elke opleiding liggen er ‘domeinspecifieke leerresultaten’ vast. Die bepalen wat de studenten op het einde van de opleiding moeten kennen en kunnen en garanderen dat het profiel van de opleidin-gen behouden blijft.

Zal de waarde van de diploma’s stijgen? ook internationaal? Brigitte Krmasek, leraar Frans, Sint-Michielscollege, Schoten

Het niveau van de diploma’s blijft hetzelfde als vroeger. Door de hervorming wordt de diplomastructuur wel trans-paranter: universiteiten reiken alleen academische diploma’s uit, hogescholen alleen professionele diploma’s (naast uiteraard de academische kunstdiploma’s en de diploma’s nautische wetenschappen). Alle academische diploma’s, ook die van de vroegere hogeschoolopleidingen, zullen internationaal beter (h)erkend worden.

blijft er een verschil tussen opleidingen die bij elkaar aanleunen zoals burgerlijk en industrieel ingenieur? claude Pleyers, leraar Frans, Sint-Lievenscollege, Antwerpen

De leerresultaten van de opleidingen verschillen. Hoewel alle academische oplei-dingen een wetenschappelijke onderbouw hebben, zal de ene opleiding theoretischer zijn en de andere meer toepassingsgericht. Vanuit de arbeidsmarkt is er een duidelijke vraag naar die verschillende profielen. Er is geen verschil in de waarde van het diploma omdat het allebei academische opleidingen zijn die ingebed zijn in een context van wetenschappelijk onderzoek. Ook in de toekomst blijven de verschillende profielen naast elkaar bestaan.

Voor mijn tso-leerlingen lag de lat al hoog aan de hogeschool. Worden de opleidingen moeilijker?Frieda Meire, directeur, Lyceum Paardenmarkt, Antwerpen

De lat blijft even hoog liggen. Op dit moment voldoen alle academische opleidin-gen, zowel aan de universiteiten als aan de hogescholen, al aan dezelfde eisen.

faQ

Dit vragen studiekeuzebegeleiders zich af: (directeurs en leraren secundair onderwijs, CLB-medewerkers …)

8

Wat zeg je tegen je laatstejaars?

katrijn Provoost, studieadviseur aan de Associatie Universiteit Gent geeft raad:

“Ik kijk eerst naar Lies haar achtergrond: zat ze in het aso of tso? Ik breng haar hele schoolloopbaan in kaart, niet enkel het laatste jaar. Zo zie ik welke bagage ze heeft en wat ze zal aankunnen. Ik vraag haar wat ze verlangt van die ‘technische’ opleiding, welke richting ze wil uitgaan. Dan geef ik haar advies: ofwel een professionele bachelor, of een academische bachelor In-dustrieel Ingenieur, die meer toepassings-gericht is, of een academische bachelor Burgerlijk Ingenieur, die theoretischer is.

Kiest Lies voor Industrieel Ingenieur? Ik bekijk met haar het aanbod in heel Vlaanderen, dus niet enkel binnen onze eigen associatie. Ze krijgt een opdracht: leg opleidingen, hogescholen en universiteiten

naast elkaar, vergelijk programma’s en lessenroosters, ga naar infodagen en kies wat je het meest interesseert."

Lies (17) is sterk in wiskunde en wil in het hoger onderwijs graag een technische opleiding volgen. Welke richting moet ze uit?

“Volg je buikgevoel. Zoek lessenrooster, programma én sfeer die bij je past”

9

Moet ik in een andere stad of op een andere campus gaan werken? Dirk, docent Industriële Wetenschappen chemie

Nee. Je blijft lesgeven op dezelfde campus. De universiteit kan op termijn wel beslissen om opleidingen te verhuizen. Dat is bij de hogescholen en universiteiten nu niet anders.

Worden onderzoekers aan de hogeschool nu Zelfstandig academisch Personeel (ZaP)? Wilfried, docent Handelsingenieur

Personeelsleden blijven in principe na de integratie dezelfde opdracht uitoefenen. Het universiteitsbestuur kan – onder bepaalde voorwaarden – wel de opdracht en de taakomschrijving van de leden van het onderwijzend personeel in het integratie-kader wijzigen. Als je gerangschikt wordt in het statuut van de universiteit kan je in het ZAP-kader opgenomen worden. Universi-teiten moeten zelf een beleid uittekenen om personeelsleden in het ZAP op te nemen. Elk personeelslid dat aan de voorwaarden voldoet, mag zelf kiezen of het naar dat statuut wil overstappen.

Wat zijn de gevolgen voor het administratief personeel?Jos, onthaalverantwoordelijke

Het administratief en technisch per-soneel (ATP) dat rechtstreeks verbonden is aan de academische opleidingen, integreert mee met het onderwijzend personeel (OP). Zij veranderen dus van werkgever maar behouden net als het OP hun huidige statuut. Ook zij zullen naar een gelijkaardig universitair statuut kunnen overstappen, vrijwillig en op basis van het beleid dat de universiteit zelf uitstippelt. Ze houden hun huidige takenpakket. Voor de medewerkers van wie het niet zo duidelijk is voor welke opleiding ze werken (bijvoorbeeld financiële dienst), maken de hogeschool en de univer-siteit een samenwerkingsovereenkomst op.

Zal ik minder lesgeven en meer onderzoek doen?Hélène, docent Architectuur

De taakinvulling hangt onder meer af van jouw statuut en het profiel van de oplei-ding. Wat dit betekent voor jou als perso-neelslid, is voor een groot stuk afhankelijk van je eigen loopbaanperspectief. Binnen de universiteit zijn er meer mogelijkheden om aan onderzoek te doen.

Dit vraagt het personeel van de hogeschool zich af: (docenten, administratieve medewerkers, onthaalverantwoordelijken …)

faQ

10

“Binnen de associatie KU Leuven werken we al lang én met succes samen met de academische hogeschoolopleidingen die integreren in de universiteit. De ongeveer duizend lectoren die

mee overstappen kennen hun nieuwe werkgever dus al. We organiseerden bovendien een roadshow om alle personeelsleden te informeren.

Vooral het loopbaanperspectief roept veel vragen op, zeker bij medewerkers in de ondersteunende diensten. Niemand hoeft echter te vrezen voor zijn job: dit is geen besparingsoperatie. De integratie zorgt net voor meer professionalisering, meer gemeenschappe-lijk beleid en een betere interne mobiliteit. Participatie van werknemers en medebestuur op alle niveaus staat daarbij voorop. Personeelsleden van de hogeschool die bijvoorbeeld aan het einde van hun loopbaan staan, kunnen ervoor kiezen om in hun huidige statuut te blij-ven. Ik besef dat de cultuuromslag die de opleidingen moeten maken een aantal jaren in beslag zal nemen. We willen niet alle verschillen meteen uitwissen.”

Moet ik evenveel publiceren als universitaire onderzoekers? Walter, docent Sociale Gezondheidswetenschappen

Dat hangt van verschillende factoren af. Als je je statuut van de hogeschool behoudt, zal er waarschijnlijk weinig aan je taakinvul-ling veranderen. Zelfs als je gerangschikt wordt in het statuut van de universiteit, zal er na de integratie rekening gehouden worden met het specifieke profiel van de opleiding. Tot slot speelt ook de taakinvul-ling van ieder personeelslid een rol.

krijg ik hetzelfde loon aan de universiteit als aan de hogeschool? Annemie, docent Toegepaste Taalkunde

De vaste, tijdelijke of contractuele per-soneelsleden van de hogescholen die naar de universiteit gaan, houden het statuut dat ze aan de hogeschool hadden, inclusief loon en (indien van toepassing) arbeidscontract. Je kan ook ingeschaald worden in het sta-tuut van de universiteit. Dan krijg je in dat statuut in de salarisschaal die verbonden is aan je graad ten minste het jaarsalaris gelijk of onmiddellijk hoger dan het jaar-salaris aan 100 procent dat je genoot in je vorige dienstverband. Een rangschikking in het statuut van de universiteiten kan enkel met jouw toestemming.

“Integratie is geen besparingsoperatie”

bert overlaet, algemeen directeur

personeelsdienst KU Leuven

© K

U Leuven/R

ob Stevens

11

Koning ALBErT ii-LAAn 15, 1210 BrUssEL, www.KLAssE.BE/LErArEn

HoofDreDacteur a.i.: Geert NeirynckeinDreDactie: Leen LeemansreDactie: Nele Beerens, Wouter Bulckaert, Stefaan Tolpe, Annelies Vaneechoutte, Kris Vanhemelryck

beelDreDacteur: Jo Valvekensfoto's: Joris casaer en Getty ImagesVorMgeVing: Mieke KeymisVerantWoorDelijke uitgeVer: Jo De Ro

• Informatie over integratie en een overzicht van alle opleidingen die overgaan van een hoge-school naar een universiteit: www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/integratie

• Informatie over opleidingen en contactgegevens van instellingen: www.hogeronderwijsregister.be

• Nieuws, beleidsinfo, statistieken … over hoger onderwijs: www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs

• Vlaamse Universiteiten en Hogescholen Raad: www.vluhr.be

• cLB’s en studiekeuze: www.onderwijskiezer.be

Naast de instellingen en opleidingen in deze brochure, bieden de hogescholen nog een heel gamma professionele bacheloropleidingen aan. De Katholieke Hogeschool Zuid- West-Vlaanderen, de Katholieke Hogeschool Leuven en de Plantijn Hogeschool bieden vandaag al exclusief professio-nele opleidingen aan. Een volledig overzicht van dit aanbod: www.hogeronderwijsregister.be

Meer weten?