verİtabani kavramina gİrİŞ -...

30
VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ Hiyerarşik yapıda oluşturulmuş olan tablolar bütünlüğüne veritabanı denir. Veritabanı (database) içersideki veriler mutlaka hiyerarşik bir d l ld V it b k lt k ii itli t l yapıda olmalıdır . V eritabanı kavramını anlatmak için çeşitli tanımlar verilebilir: 1- Veri tabanı belli bir alanda ve birbirleriyle ilişkili olarak düzenlenmiş 1 Veri tabanı, belli bir alanda ve birbirleriyle ilişkili olarak düzenlenmiş veriler topluluğudur. 2- Veri tabanı, bir çok kullanıcı tarafından kullanılan birbirleri ile ilişkili geniş bir veri kümesinin düzenlenmesi depolanması ve sorgulanması için geniş bir veri kümesinin düzenlenmesi, depolanması ve sorgulanması için kurulan sistemdir 3- Veri tabanı, bir çok uygulamaya hizmet vermek için zararlı ve gereksiz veriler hariç ilişkili verilerin saklandığı bir veri topluluğudur veriler hariç ilişkili verilerin saklandığı bir veri topluluğudur . 4- Veri tabanı bilgisayar temelli bir kayıt tutma sistemidir. Sistemin amacı verileri kayıt etmek ve bakımını yapmaktır. 5 V i tb bi i d il i k i k t lü ü ğl 5- V eri tabanı, bir or ganizasyonda verilerin merkezi kontronü sağlar . 6- Veri tabanı sistemi, basitçe kompüterize edilmiş bir kayıt takip sistemidir.

Upload: lamkhanh

Post on 06-Feb-2018

227 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ

Hiyerarşik yapıda oluşturulmuş olan tablolar bütünlüğüne veritabanıdenir. Veritabanı (database) içersideki veriler mutlaka hiyerarşik bir

d l l d V it b k l t k i i itli t lyapıda olmalıdır. Veritabanı kavramını anlatmak için çeşitli tanımlarverilebilir:

11-- Veri tabanı belli bir alanda ve birbirleriyle ilişkili olarak düzenlenmiş11 Veri tabanı, belli bir alanda ve birbirleriyle ilişkili olarak düzenlenmişveriler topluluğudur.22-- Veri tabanı, bir çok kullanıcı tarafından kullanılan birbirleri ile ilişkiligeniş bir veri kümesinin düzenlenmesi depolanması ve sorgulanması içingeniş bir veri kümesinin düzenlenmesi, depolanması ve sorgulanması içinkurulan sistemdir33-- Veri tabanı, bir çok uygulamaya hizmet vermek için zararlı ve gereksizveriler hariç ilişkili verilerin saklandığı bir veri topluluğudurveriler hariç ilişkili verilerin saklandığı bir veri topluluğudur.44-- Veri tabanı bilgisayar temelli bir kayıt tutma sistemidir. Sistemin amacıverileri kayıt etmek ve bakımını yapmaktır.55 V i t b bi i d il i k i k t lü ü ğl55-- Veri tabanı, bir organizasyonda verilerin merkezi kontrolünü sağlar.66-- Veri tabanı sistemi, basitçe kompüterize edilmiş bir kayıt takipsistemidir.

Page 2: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞVerinin organize olarak tutulmasını , güncellenmesini vesaklanmasını gerektiren her uygulama veritabanı yaratmakzorundadır.

1970’li yıllara kadar veritabanı uygulamaları, dosya işlemel l bi i i d l t V i i i l kuygulamaları biçiminde yapılmıştır. Verinin organize olarak

tutulması ve üzerinde işlemeler yapılması önemli ancak zor birprogramlama faaliyeti olarak süregelmiştir. Verilerin tutulduğup g y g ş ğtabloların matematiksel alt yapısı ile ilgili olarak T. E. Coddtarafından yapılan çalışma ile birlikte bugün ilişkisel veritabanı diyebilinen model ortaya atılmış ve günümüzün veritabanı sistemlerininbilinen model ortaya atılmış ve günümüzün veritabanı sistemlerinintemel alt yapısı oluşturulmuştur.Bu modele göre her tablo matematiksel olarak varlıklardan oluşanbir kümedir ve kümeler için tanımlı işlemler tablolar üzerinde degeçerlidir. Veritabanlarında birden çok tablo olabileceğinden, bunlararasındaki ilişki de bir küme işlemi olarak tanımlanabilmektedirarasındaki ilişki de bir küme işlemi olarak tanımlanabilmektedir.

Kaynak : Veritabanı ve uygulamaları – Yılmaz Kaya, Ramazan Tekin

Page 3: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

VERİ TABANLARININ AMACIBüyük miktardaki kurumsal verileri (data) işlemektir. Veriler düzenli birbiçimde elektronik ortamda kaydedilirler. Düzenli olarak yedeklenen vekontrol edilen bu bilgiler çok sayıda uygulamanın ve kullanıcınınhizmetine sunulur. Büyük miktardaki verilerin hızlı ve güvenli birbiçimde gereksinim duyulan bilgiye dönüştürülmesi veri tabanlarının enbiçimde gereksinim duyulan bilgiye dönüştürülmesi veri tabanlarının enönemli hedeflerinden birisidir.

Veri (İşlenmemiş)Depolama

Veri işleme süreci (Sorgulama) Bilgi

Bilginin SunumuDış veri kaynağı

Page 4: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ (DBMS)

Bir veri tabanının kurulması, yaşatılması için gerekli bilgisayaryazılımı sistemine VeriVeri tabanıtabanı YönetimYönetim SistemiSistemi ((DatabaseDatabaseManagementManagement SystemSystem,, DBMS)DBMS) adı verilir.

Veri Taban Yönetim SistemininVeri Taban Yönetim Sisteminin BileşenleriBileşenleriVeri Tabanı Yönetim Sisteminin Veri Tabanı Yönetim Sisteminin BileşenleriBileşenleri11-- Erişim ve veri işleme.22-- Veri tabanı dili ve (genel amaçlı) bir sorgu dili33-- Genel amaçlı bir güvenlik sistemi44-- Genel amaçlı bütünlük sistemi55-- Yedekleme ve diğer yardımcı programlar66-- Uygulama geliştirme ortamı77-- Rapor üretici88-- Veri yapısını gösteren bir veri sözlüğü

Page 5: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

VERİ TABANI İLE İLİŞKİLİ BAZI TEMELKAVRAMLARKAVRAMLARVERİVERİ TABANITABANI SUNUCUSUSUNUCUSU (DatabaseDatabase ServerServer) : Dağıtılmış ortamlardakiveri (data) gereksinimini verilerin sunucu (server) bilgisayarlara taşınmasınıveri (data) gereksinimini, verilerin sunucu (server) bilgisayarlara taşınmasınızorunlu kılmış ve client/server (istemci/sunucu) veri tabanı ortamlarınındoğmasını sağlamıştır. Veri organizasyonunu merkezi olarak yapan Verit b li t(i t i) l l k di i ü i d d dil

VERİVERİ AMBARIAMBARI (DataData warehousewarehouse) : Farklı yerlerde bulunan verilerin

tabanı sunucusu, client(istemci) uygulamaların kendisi üzerinde depo edilenbilgilere uygun koşullar altında erişmesini sağlayan bir yapıdır.

VERİVERİ AMBARIAMBARI (DataData warehousewarehouse) : Farklı yerlerde bulunan verilerinkarar destek amaçlı kullanılmak üzere gerekli bilgilere dönüştürülmesini vekullanıcılara dağıtılmasını sağlayan teknolojidir.

TRANSACTTRANSACT--SQLSQL : 1970’li yıllarda IBM firması tarafından geliştirilenSQL(Structured Query Language) ilişkisel veri tabanı sistemlerinde birstandart haline gelmiştir O zamandan bugüne kadar çeşitli SQL versiyonlarıstandart haline gelmiştir. O zamandan bugüne kadar çeşitli SQL versiyonlarıçıkmıştır. İşte bunlardan biriside Microsoft Transact-SQL dir. SQL ilişkiselveri tabanlarında kullanılan bir dildir. Ms SQL Server, Dbase, Access,I f i S b O l i t b i t l i SQL dili i bü ük öl üdInformix, Sybase ve Oracle veri tabanı sistemleri SQL dilini büyük ölçüdebirbiriyle uyumlu bir standart içinde kullanırlar.

Page 6: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

TEMEL VERİ TABANI NESNELERİ

11-- TABLOLARTABLOLAR :: Verilerin yerleştiği, kayıt alanlarını, veri yerleşim kurallarını vetablolar arası bağlantı ilişkileri bilgilerini içine alan nesnelerdir.22-- SORGULARSORGULAR (QUERY)(QUERY) :: Tablolarda yerleşen verileri SQL dilini kullanarakistenilen kriterlere göre sorgulayan, veri tabanı üzerinde her türlü değişikliği yapmakamacı ile hazırlanmış olan nesnelerdir..33-- FORMLARFORMLAR :: Tablolarda yerleşen verilerin, veri tabanı içinde yer alansorguların veya hazırlanmış olan program paketçikleri (makroları) nin düzenli vekullanıcı açısından çok daha kolay ve güvenli olarak kullanımını sağlamak amacı ileç ç y g ğhazırlanan ara yüzlerdir.44-- RAPORLARRAPORLAR :: Tablolardan veya sorgulardan elde edilen bilgilerin bir dokümanhalinde düzenlenmesine ve istenilen biçimde düzenlenerek çıktı haline getirilmesinehalinde düzenlenmesine ve istenilen biçimde düzenlenerek çıktı haline getirilmesineolanak sağlayan veri tabanı nesneleridir.55-- MAKROLARMAKROLAR :: Özellikle form ve rapor nesneleri içinde daha etkin bir denetimve kontrol elde edebilmek amacı ile hazırlanmış olan program parçacıklarıdır.ş p g p ç66-- MODÜLMODÜL :: Visual Basic Programlama dilini kullanarak, kullanıcıların veri tabanıüzerinde çok daha güçlü bir denetim elde etmelerini sağlayabilecek kodlamalarıngerçekleştirilmesine olanak sağlayan nesnelerdirgerçekleştirilmesine olanak sağlayan nesnelerdir..

Page 7: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

NEDEN MS ACCESS ?NEDEN MS ACCESS ?

11-- Microsoft Access veri tabanı sistemi, gelişmiş bir ilişkisel veri tabanındaolması gereken tüm temel özelliklere sahip olmasının yanında ek özellikleride bünyesinde içerir.

22-- Küçük ve orta ölçekli bir çok firma bugün Access veri tabanınıkullanmaktadır.

33-- Access veri tabanı bir Microsoft office bileşeni olduğundan, hemen herbilgisayarda kolaylık rastlayabileceğimiz, yaygın olarak kullanılan bir

a ılımdır

44-- Yeni başlayanlar için kullanım ve adaptasyon açısından son derece uygun

yazılımdır.

bir platform sağlar.

Page 8: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

VERİTABANI MODELLERİVERİTABANI MODELLERİ

Veritabanı modeli; verilerin bir sistemde saklanması için düzenlenme vesıralanma biçimidir. Yapısal bir düzenlenmedir. Verilerin daha hızlısorgulanması, daha etkili kullanımlarını sağlamak için bir yöntemdir.

11-- Hiyerarşik Model Hiyerarşik Model

22-- AğAğ ModeliModeli

33-- ilişkisel Model ilişkisel Model

Page 9: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

HİYERARŞİK MODELHİYERARŞİK MODELBir ağaç yapısına benzer. Verileri bir ağaç yapısında saklar. Bir kök (kayıt)ve köke bağlı dallar (kayıtlar) ve her dala bağlı diğer dallar şeklinde birğ ( y ) ğ ğ şyapısı bulunmaktadır. İlk defa IBM firması tarafından kullanılmıştır. Bumodeli IBM firmasına ait IMS kullanmaktadır. Evebeyn-çocuk ilişkisinedayanır. Aşağıda hiyerarşik modele ait örnek bulunmaktadır.dayanır. Aşağıda hiyerarşik modele ait örnek bulunmaktadır.

Şirket

Departman

Patron

Projelerİşçiler oje e

Görevler

şç

Page 10: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

AĞ MODELİAĞ MODELİHiyerarşik Modeli örnek alır. Hiyerarşik Modelin yetersiz kalmasındandolayı geliştirilmiştir. Bir çocuk için birden fazla ebeveyn olabileceğiniy g ş ş ç ç y ğbelirten karmaşık bir modeldir. Aşağıda görüldüğü gibi yapılar arasında birgraf yapısı bulunmaktadır .

Şirket

Departmanİşçi Türü

Patron

Projeler

İşçiler

oje e

GörevlerAtamalar

Page 11: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

İLİŞKİSEL MODELEsnek ve güçlü bir modeldir. Günümüz veri tabanlarının hemen hemen tümü bu modelig çkullanır. Karmaşık olmayan bir model sunar. Veriler tablolarda saklanır. Bu tablolararasında gerekirse ilişki kurulabilir. Bu modelde tablolara direkt erişilir. Tablolarbirbirlerine basit bir mantıkla bağlı olabilirler. Bu da, veriye erişimi ve verininsaklanmasını basitleştirir. Bir tablo birden fazla tablo ile ilişkili olabilir.

Page 12: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

TABLO, SATIR VE SÜTUN

Tablo (table), saklanan verilerin düzenli olarak satırlar (rows), sütunlar(fields) olarak düzenlenmesi ile oluşan yapılardır(fields) olarak düzenlenmesi ile oluşan yapılardır.

Her satır, tabloda bulunan kayıtları (records) göstermektedir.Her sütun, tabloda bulunan her alanda saklanacak verilerin biçiminibelirtir.

Bir veritabanı tasarımına başlamadan önce veritabanında hangitabloların olması gerektiği ve her bir tabloda bulunması gereken

l d l i k k disütunların düşünülmesi gerekmektedir.

Tabloların oluşturulması her tabloda saklanacak verilerin belirlenmesiTabloların oluşturulması her tabloda saklanacak verilerin belirlenmesive varsa tablolar arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi “İlişkili VeritabanıModelinin” önemli adımlarıdır.

Page 13: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

VERİTABANI TASARIMI - İLİŞKİSEL MODELVeritabanının tasarımını yaparken tek tablo oluşturmak yerine önemy p ş ybütünlüğüne sahip verileri ayrı ayrı tablolarız. Daha sonra tablolardaki verilerarasında ilişkiler (relationships) kurarız.

Bö l bi t bl i i i i ü i d i

Tüm verileri içeren tek tablo Veriler ilişkili tablolar içine dağıtılıyor.

Böyle bir tabloya veri girişi ve üzerinden veri sorgulaması yapmak performans açısından düşük seviyededir. Verinin Büyük miktarlarda, ve kullanıcı sayısının yoğun olduğu bir trafikde böyle bir veri depolama yaklaşımı faydalı olmaz.

Ana tablo Alt tablo 1

Alt tablo 2 İkincil alt tablo 1

Page 14: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

VERİTABANI TASARIMI - İLİŞKİSEL MODELV it b t k t bl d ğ l k t it t k kVeritabanı tasarımı yaparken ana tabloyu doğru olarak tespit etmek çokönemlidir.Öncelik sırasına göre tabloları ilişkilendirmeye başlarız.g ş y şİki tablo arasında ilişki kurabilmemiz için iki tabloda birbiri ile eşleşenortak alanların bulunması mecburidir.Her iki tabloda da aynı isimde alanların bulunması zorunludur Ortak birHer iki tabloda da aynı isimde alanların bulunması zorunludur. Ortak biralan mutlaka var olmalıdır. Hiçbir şekilde tekrarlanmayan, çiftlenmeyen,tekil bir alan oluşturuyoruz ve bu alanlar vasıtasıyla ilişkiler kuruyoruz.Örneğin öğrenci veritabanında tabloları öğrenci no alanı ileilişkilendirebiliriz.

İkiİki tablotablo arasındaarasında ilişkiilişki kurarkenkurarken bazıbazı kurallarakurallara uyulmasıuyulmasıgerekirgerekir..TemelTemel şartşart:: İki tabloda da birincilbirincil anahtaranahtar ((primaryprimary keykey)) olan ortakalanların bulunmasıdır.

YeterYeter şartşart:: Ortak alanları eşsiz nitelikte olması gerekir.

Page 15: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

BİRİNCİL ANAHTAR (PRIMARY KEY)

Access’te tablolardaki birincil alanlar (primary key) koyu olarak gösterilir.Primary key tablodaki bir veya daha fazla alandan oluşturulmuş bir

h d P i k ill d bl d ki k bi l d l l di bianahtardır. Primary key ille de tablodaki tek bir alandan oluşturulur diye birkural yoktur. Ancak her tabloda sadece bir ve yalnız bir adet primary keyolabilir ve bu da bir veya birden fazla alandan oluşabilir.y ş

Access’te tasarımtasarım görünümünde (dizayndizayn viewview) ogrencino ve bolumnol l d bi primar ke üretmek istersekalanlarından bir primary key üretmek istersek,

controlcontrol ((crtlcrtl)) tuşutuşu basılıbasılı ikeniken farefare yardımıylayardımıyla ikiiki alanıalanıcontrolcontrol ((crtlcrtl)) tuşutuşu basılıbasılı ikeniken farefare yardımıylayardımıyla ikiiki alanıalanıseçipseçip primaryprimary keykey düğmesinedüğmesine basarızbasarız..

Artık ogrencino ve bolumno’su ikisi birlikte aynı olan kayıtlar bu tablodavar olamayacaktır.

Page 16: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

İLİŞKİLENDİRME TÜRLERİTablo1 Tablo2

Birincil anahtar :Primary Key İkincil anahtar :Foreign Key

BirBir –– BirBir etkileşmesietkileşmesi::Tablo1 ve Tablo2 de birbirine eşit olan kayıtlar listelenirTablo1 ve Tablo2 de birbirine eşit olan kayıtlar listelenir.BirBir –– ÇokÇok etkileşmesietkileşmesi::Tablo1 deki tüm kayıtlar ve Tablo2 deki eşit olan kayıtlar listelenir.Tablo1 deki tüm kayıtlar ve Tablo2 deki eşit olan kayıtlar listelenir.Bu ilişki SQL içinde LEFT JOIN olarak tanımlanır.ÇokÇok –– BirBir etkileşmesietkileşmesi::Tablo2 deki tüm kayıtlar ve Tablo1 deki eşit olan kayıtlar listelenir.Bu ilişki SQL içinde RIGHT JOIN olarak tanımlanır.

Page 17: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

Tablo NesnesiVerilerin yerleştiği, kayıt alanlarını, veri yerleşim kurallarını ve tablolar arası bağlantı ilişkileri bilgilerini içine alan nesnelerdir.

ACCESS NESNELERİarası bağlantı ilişkileri bilgilerini içine alan nesnelerdir.Sorgu (Query) NesnesiTablolarda yerleşen verileri SQL dilini kullanarak istenilen kriterlere göre sorgulayan, veri tabanı üzerinde her türlü değişikliği yapmak amacı ile g y , ğ ş ğ y phazırlanmış olan nesnelerdir.Form NesnesiVeri ile kullanıcı arasındaki bir arayüzdür. Kullanıcının veri ile iletişimini kolaylaştıran bir araçtır. Arayüze örnek olarak bir web sayfasını ele alabiliriz.Rapor NesnesiMevcut veriyi, sorgudan geçirdikten sonra kullanıcıya sunmak için kullanılır. İşlenmiş verinin döküman halinde sunumunu sağlayan nesnelerdir.Makro Nesnesi

Pages Nesnesihtml uzantılı web sayfasıdır.

Makro NesnesiProgramlama boyutundaki nesnelerdir. Access ortamında programlama seviyesinde uygulama geliştirmek için kullanılan nesnelerdir. Bir makro yazabilmek için (makro nesnesi geliştirebilmek için) visual basic programlama diline hakim olmak gerekiriçin) visual basic programlama diline hakim olmak gerekir.Module NesnesiKullanıcı tanımlı fonksiyonların oluşturulması için kullanılan nesnelerdir ve makro uygulamalarının bir parçasıdır.uygulamalarının bir parçasıdır.Gruplar SekmesiAccess ortamında kataloglama için kullanılan bir alandır. Konu başlıklarına göre nesneleri kataloglayabiliriz.

Page 18: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

ACCESS İLE VERİTABANI OLUŞTURMAKAccess veritabanı oluşturmak için 2 yöntem kullanılabilir.

• Masaüstü (desktop) ortamında farenin sağ tuşuna bastığımızda karşımızaMasaüstü (desktop) ortamında farenin sağ tuşuna bastığımızda karşımızagelen popup (açılır-kapanır) menüden New (yeni) seçilir ve Accessdökümanına tıklanır.

•Popup menüde bilgisayarımızda yüklü olan tüm Office dökümandosyalarını oluşturmak için menü seçenekleri bulunur.

BaşlatBaşlat-->Tüm>Tüm ProgramlarProgramlar-->Microsoft>Microsoft Office’tenOffice’ten MicrosoftMicrosoft AccessAccessseçeneği seçilir.

Blank Database: Yeni boş bir veritabanı oluşturmak için kullanılır.Form Existing File: Hazır veritabanları ve web sayfaları içersindekiForm Existing File: Hazır veritabanları ve web sayfaları içersindekiverilerden yeni bir veritabanı yapısı oluşturmak için kullanılır.Project Using Existing Data: Var olan başka veritabanlarını Accessarayüzü ile yönetmek için kullanılır.

Page 19: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

MİCROSOFT ACCESS’TE DİL DEĞİŞTİRMEK

Bir bilgisayarda Access’in farklı dildeki aynı sürümü yüklü iseBir bilgisayarda Access in farklı dildeki aynı sürümü yüklü isearayüz ve yardım dilini isteğimize göre ayarlayabiliriz. Bunun için

Start Start --> Microsoft Office > Microsoft Office ToolsTools --> > LanguageLanguage SettingsSettings

kl i g l k dseçenekleri seçer ve gelen ekranda

DisplayDisplay Office 20## Office 20## DisplayDisplay Office 20## Office 20##

menüsünde dil seçimi yaparız.

Page 20: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

MİCROSOFT ACCESS’TETABLO NESNESINI OLUŞTURMAKTABLO NESNESINI OLUŞTURMAK

• Tasarım Tasarım Görünümünde Görünümünde Tablo Oluşturmak

Sihi bSihi b Y d lY d l T bl Ol k• SihirbazSihirbaz YardımıylaYardımıyla Tablo Oluşturmak

• VeriVeri GirişiGirişi YaparakYaparak Tablo Oluşturmak• VeriVeri GirişiGirişi YaparakYaparak Tablo Oluşturmak

Access’te her nesnenin bir adı olmak zorundadır ve o ad sadece oAccess te her nesnenin bir adı olmak zorundadır ve o ad sadece onesneye ait olmalıdır. Aynı ada sahip iki nesne var olamaz. Tablodaalanlara isim verilirken Türkçe karakterler (ı, ğ, ü, ş, ö,ç)kullanılmamalıdır, kelimeler arasında boşluk bırakılmamalıdır.Örneğin, Öğrenci no alan ismi yerine ogrencino veya ogrenci_noyazılabilir Bu şekilde adlandırma programlama seviyesindeyazılabilir. Bu şekilde adlandırma programlama seviyesindesorunlarla karşılaşmamızı önler.

Page 21: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

TASARIM GÖRÜNÜMÜNDE TABLO OLUŞTURMAK

G l Bi bl bi l G l k i bi l lGeneral: Bir tablonun bir alanının General sekmesi bize o alanın genelözelliklerini gösterir.Lookup: Lookup ise alana veri girişini kolaylaştırmak için kullanılırLookup: Lookup ise alana veri girişini kolaylaştırmak için kullanılır.Bize alana yapılacak olan veri giriş işleminin klavye yoluyla mı, yoksavar olan hazır bir kaynaktan mı yapılacağını gösterir. Lookupözelliklerini kontrol ederken 2 farklı seçeneğimiz vardır.

Page 22: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

TASARIM GÖRÜNÜMÜNDE TABLO OLUŞTURMAK1. Söz konusu alana veri girişini klavye yoluyla yaptığımız ve Display

Control alanında TextText BoxBox seçeneğinin tercih edildiği opsiyondur.Varsayılan durumda seçeli tercih text box’tırVarsayılan durumda seçeli tercih text box tır.

2. Diğer opsiyonlarımız ListList BoxBox ve ComboCombo BoxBox’tur. Hem list box,hem de combo box ilgili alana kayıt girişinin hazır bir kaynaktanyapılacağına işaret ederler. List box ve combo box’un seçilmesidurumunda kayıt kaynağının belirlenmesi amacıyla 2 farklıtercihimiz bulunur. Bu tercihlerden birisi kayıt kaynağının kendimiztercihimiz bulunur. Bu tercihlerden birisi kayıt kaynağının kendimiztarafından oluşturulmasıdır. Diğeri ise kaynağın veritabanı içersindebulunan bir tablo veya sorgudan oluşturulmasıdır. Row SourceT ’ b d d V l Li k k ğ k di i f dType’ı bu durumda Value List seçmek kaynağın kendimiz tarafındanoluşturulmasına imkan tanır.

Eğer ilgili alan sayısal bir içerik taşıyorsa sayı değerleri aralarında ;olacak şekilde yazılır. 100;200;300 gibi.İ ik t t ti i d i ti d ğ l i ift t k (“) i i l kİçerik text tipinde ise metin değerleri çift tırnak (“) içersine alınarakyazılır. “İstanbul”;”Ankara”;”İzmir” gibi.

Page 23: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

TASARIM GÖRÜNÜMÜNDE TABLO OLUŞTURMAKÖ kÖ kÖrnekÖrnek ::Lookup sekmesinde

Display Control -> Comboboxp yRow Source Type -> Value ListRow Source -> “Fizik”;”Kimya”;”>Biyoloji” (text veri tipleri için)

1001;1002;1003 (sayı tipleri için)

yukarıdaki özellikler ayarlanırsa. Alana veri girişi, açılacak olan liste kutusundan hazır yazılmış seçeneklerden seçim yapılarak yapılabilir.

Page 24: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

VERİ TİPLERİ

Günlük hayatımızda kullandığımız veriler birbirinden farklıdır. Bazen bir isimk t d k b d b i bi t l f l bi d ğkayıt ederken, bazen de bu veri bir telefon numarası veya sayısal bir değerolabilir.

Veri türleri, veritabanı sistemlerinde, herhangi bir alanda iyi veritabanı tasarımıiçin önemli konulardır.

Örneğin tam sayı (integer) veri türleri bellekte farklı boyutlarda yer kaplarlar.En küçük değerli olabilen en az yer kaplayan türdür. Örneğin integer tipibellekte 2 byte yer kaplarken long integer tipi 4 byte yer kaplar.y y p g g p y y p

Eğer tablodaki bir alan girilen veri boyutu çok büyük değilse en az yerEğer tablodaki bir alan girilen veri boyutu çok büyük değilse en az yerkaplayan bir veri türü tanımlanması gerekir.

Page 25: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

B t

MİCROSOFT ACCESS’TE VERİ TİPLERİByte0 ile 255 arasındaki tam sayıların girişi için kullanılır. 1 byte’lık yer kaplar.

Integer (Tam sayı)Integer (Tam sayı)-32,768 ile 32,767 arasındaki tam sayıların girişi için kullanılır. 2 byte’lık yerkaplar.

Long Integer (Uzun tam sayı)–2,147,483,648 ile 2,147,483,647 arasındaki tam sayıların girişi için kullanılır. 4byte’lık yer kaplar.byte lık yer kaplar.

Single (Tek)–3.402823E38 ile –1.401298E–45 arasındaki negatif ondalıklı sayılar veya1.401298E–45 ile 3.402823E38 arası pozitif ondalıklı sayılar girilebilir. Singletipindeki ondalık sayı 7 basamak hassasiyetindedir. 4 byte’lık yer kaplar.

D bl (Çift)Double (Çift)–1.79769313486231E308 ile –4.94065645841247E–324 arasındaki negatifondalıklı sayılar veya 4.94065645841247E–324 ile1.79769313486231E308 arası pozitif ondalıklı sayılar girilebilir. Double tipindekiondalık sayı 15 basamak hassasiyetindedir. 8 byte’lık yer kaplar.

Page 26: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

MİCROSOFT ACCESS’TE VERİ TİPLERİ

Decimal–10^28–1 ile 10^28–1 arasındaki ondalıklı sayılar girilebilir 28 basamak10 28 1 ile 10 28 1 arasındaki ondalıklı sayılar girilebilir. 28 basamakhassasiyetinde olabilir. 12 byte’lık yer kaplar.

Text (Metin)Belirli sayıda alfabetik karakter girişi yapılabilen veri tipidir. Maksimum 255karakter girişi yapılabilir. Bu alana sembol girişi de yapılabilir.

M (N t)Memo (Not)Text tipinin yeterli olmadığı durumlarda kullanılır. 0 ile 32000 karakter alabilir. 2KB (kilobyte) yer kaplar.

Currency (Para)-2.147.483.648 ile +2.147.483.647 arasında 15 basamağa kadar hassasiyetteondalık sayılar girilebilirondalık sayılar girilebilir.

Page 27: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

MİCROSOFT ACCESS’TE VERİ TİPLERİ

Autonumber (Otomatik sayı)1 ile 2 147 483 647 arasında tamsayılar alana otomatik olarak yazılır Kullanıcı bu1 ile 2.147.483.647 arasında tamsayılar alana otomatik olarak yazılır. Kullanıcı bualana giriş yapamaz.

Yes/No (Evet/Hayır)Yes/No (Evet/Hayır)0 veya 2 değerini alır. 1bit yer kaplar. (8bit, 1byte’tır)

OLE Object Linking and Embedding anlamına gelen bağlanmış veya tabloya gömülmüşolan nesneleri kapsayan veri tipidir. OLE nesnesi bir resim dosyası olabileceği gibibir ses veya word dokümanı da olabilir. 1GB’a kadar veri kayıt edilebilir. Sabity ydisk kapasitesine bağlıdır.

Null VeritipiKayıt girilmemiş alanlar null (boş) olarak adlandırılır.

Page 28: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

TABLOLARA VERİ GİRİŞİNİ MASKELEMEKS i ti l i d 999 9999 999 k i i l l l 9 kk il d 0 il 9Sayı veri tiplerinde 999-9999-999 maskesini ele alalım. 9 rakkamı ile sadece 0 ila 9arasındaki sayıların basamağa yazılabileceğini belirtiyoruz. 9, ayrıca isteğe bağlı girişi ifadeeder. Yani yukarıdaki 10 basamaklı maske ile maskelenmiş bir alana 3 basamaklı bir sayıdagirilebilir Maskede 9 yerine 0 sayısı kullanılmış olsaydı 10 basamağın tümünü de girmekgirilebilir. Maskede 9 yerine 0 sayısı kullanılmış olsaydı 10 basamağın tümünü de girmekzorunda kalırdık. Özetle 9, isteğe bağlı girilen sayı basamağını, 0 ise girilmesi zorunlu olanbasamağı temsil eder. – işareti ise sadece görsel olarak veri girişini kolaylaştırır. Veriveritabanında sayı olarak tutulur Aşağıda Access’te kullanılan maske çeşitleri tablolanmıştırveritabanında sayı olarak tutulur. Aşağıda Access te kullanılan maske çeşitleri tablolanmıştır.

Zorunlu sayı 0

İsteğe bağlı sayı 9

Değer- boşluk veya + - değerleri #

Zorunlu Harf L

İsteğe bağlı harf ?İsteğe bağlı harf ?

Harf veya sayı girişi a

Zorunlu karakter boşluk &

İsteğe bağlı karakter boşluk C

Büyük karakter >&

Küçük karakter <&ç

Sola yaslama Format: !

Sağa yaslama Format: *

Page 29: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)

Ders Notları aşağıdaki internet adresinde yer almaktadır.a a ad .

http://nucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/http://nucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/

Page 30: VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ - nucleus.istanbul.edu.trnucleus.istanbul.edu.tr/~bilg3/VeriTabani_30-09-2009.pdf · VERİ TABANLARININ AMACI Büyük miktardaki kurumsal verileri (data)