vİetnam · vietnam pazarında tüketici tercihleri, türkiye açısından ihracatta öne...
TRANSCRIPT
VİETNAM
GIDA SEKTÖRÜ
YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI
Koray Ali KONCA
Uzman
Mustafa YILMAZ
Uzman Yardımcısı
ÜLKE MASALARI II DAİRESİ
Aralık 2013
2
1. VİETNAM ÜLKE KÜNYESİ ............................................................................................ 3
2. TÜRKİYE VİETNAM DIŞ TİCARETİ ................................................................................ 4
2. PAZAR ARAŞTIRMASININ GEREKÇESİ ......................................................................... 6
3. PAZAR ARAŞTIRMASININ GERÇEKLEŞTİRİLDİĞİ HO CHİ MİNH CİTY ŞEHİR
PROFİLİ ..................................................................................................................................... 7
4. VİETNAM GIDA PAZARI .............................................................................................. 12
5. ÜLKEMİZİN VİETNAM’A İHRACATINDA POTANSİYEL TEŞKİL EDEN GIDA
ÜRÜNLERİ .............................................................................................................................. 16
5.1 PEYNİR ..................................................................................................................... 16
5.2 BİSKÜVİ ........................................................................................................................ 22
5.3 SEBZE VE MEYVE SULARI ....................................................................................... 27
5.5 MAKARNA ................................................................................................................... 31
5.6 UNLU MAMULLER ..................................................................................................... 34
5.7 BİTKİSEL YAĞLAR .................................................................................................... 41
6. GENEL DEĞERLENDİRME .......................................................................................... 46
7. GÖRÜŞME GERÇEKLEŞTİRİLEN FİRMALAR .......................................................... 48
3
1. VİETNAM ÜLKE KÜNYESİ
Tablo 1: Vietnam Ülke Künyesi
Nüfus 88,7 milyon
Yüzölçümü 331.051 km2
Dil Vietnamca
Başkent Hanoi
Kişi Başına Düşen Milli Gelir 1.752 $
Reel Büyüme Oranı (2012) % 5,0
Başlıca Şehirler Ho Chi Minh City (7,2 milyon), Hanoi (6,5
milyon), Haiphong (1,8 milyon)
Telefon Kodu +84
Vietnam 88,7 milyon kişi ile dünyanın en çok nüfusa sahip 13. ülkesidir. 1986 yılında
uygulamaya konulan “doi moi” politikasıyla birlikte Vietnam ekonomisi dünyaya açılmış ve
özel şirketlerin faaliyet göstermesine izin verilmiştir. 2007 yılında da Dünya Ticaret
Örgütü’ne üye olan Vietnam’da 1986’da başlayan ekonomik değişim daha da hızlanmıştır.
Sanayi sektörü toplam faktör maliyetlerine göre hesaplanan GSYİH içinde %40,6 paya
sahiptir. Tarım ve hizmetler sektörlerinin payları sırasıyla %21,6 ve %37,7’dir.
1990’lı yıllar boyunca yılda ortalama %7 büyüyen Vietnam ekonomisinin büyüme hızı
2000’li yıllarda yavaşlamıştır. Ekonomik büyümenin en önemli itici gücü artık ekonomik
verimliliklerini yavaş yavaş kaybetmeye başlayan ve ekonominin %40’ını oluşturan devletin
sahip olduğu şirketlerdir. Hükümet büyümeyi tekrar hızlandırabilmek adına kamu
harcamalarında önemli bir artışa gitmiştir. Sağlanan devlet yardımları özellikle ihracatçılarla
küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik olmuştur. Kamu harcamalarının artışı enflasyonda
ani artışa yol açmış ve bu durum zaten zayıf olan taleple birleşince 2012 yılında reel büyüme
son on yılın en düşük düzeyinde gerçekleşerek %5 olmuştur.
Tablo 2: Vietnam Temel Ekonomik Göstergeler
2009a
2010a
2011a
2012a
2013b
2014c
2015c
Nominal
GSYİH
(milyar $)
93,2 103,5 122,8 139,3b
153,3 170,3 183,5
Reel GSYİH
Değişimi
(%)
5,3 6,8 6,0 5,0 5,3 5,5 6,2
4
2009a
2010a
2011a
2012a
2013b
2014c
2015c
Nüfus
( milyon) 86,0 86,9 87,8 88,7
b 89,5 90,4 91,3
Satınalma
Gücü
Paritesine
Göre Kişi
Başına
GSYİH
2.962b
3.167b
3.388b
3.584b
3.796 4.039 4.327
İşsizlik (%) 4,6 4,3 3,6 2,7b
2,9 2,8 2,8
Döviz Kuru
D: $ (Dönem
Sonu)
18.472 19.498 21.024 20.825 21.353 21.816 22.268
İhracat
(milyar $) 57,1 72,2 96,9 114,6 128,9 147,6 170,6
İthalat
(milyar $) 64,7 77,4 97,4 104,7 121,4 141,4 166,1
Dış Ticaret
Dengesi (
milyar
dolar)
-7,6 -5,2 -0,5 9,9 7,5 6,2 4,5
Cari
İşlemler
Dengesi
(milyar
dolar)
-6,6 -4,3 0,2 9,1 8,3 7,2 6,6
Kaynak: EIU a: Gerçekleşen b: EIU beklentisi c: EIU tahmini
2. TÜRKİYE VİETNAM DIŞ TİCARETİ
Türkiye ile Vietnam arasındaki ikili ticarete baktığımızda 2009 yılı hariç her yıl Türkiye
aleyhinde daha da kötü seyrettiği görülmektedir. Ülkemizin Vietnam’a ihracatı en yüksek
değerine 2009 yılında ulaşmış, bu yılın ardından azalmaya başlamıştır. Ancak, 2013 yılının ilk
9 ayına baktığımızda ihracatımızın bir önceki yılın ilk 9 ayına göre yaklaşık olarak %17
arttığı görülmektedir. Ülkemizin Vietnam’dan ithalatına bakacak olursak 2003 yılından bu
yana her sene istisnasız bir şekilde arttığı görülmektedir. 2003 yılında 54,7 milyon dolar olan
ithalatımız 2012 yılında 22 katına ulaşarak 1,2 milyar dolara yükselmiştir. İthalat ve ihracatta
böylesi bir yapının sonucu olarak Vietnam ile ticaretimizde açığımız 2012 yılı itibarı ile 1,1
milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Vietnam ile ülkemizin dış ticaretinde ihracatımızın
artmayışının ardında yatan en önemli etken ihracat portföyünün çeşitliğinin artmaması olarak
gözükmektedir. Ülkemizin Vietnam’a ihracatına baktığımızda ihraç edilen ürünlerin
5
değişmediği, hatta önde gelen ihraç kalemlerimizin zaman içerisinde azaldığı ya da artmadığı
görülmektedir. Örneğin, 2008 yılında 30 milyon dolara ulaşan kanatlı etleri ihracatımız 2012
yılında 7 milyon dolara kadar gerilemiş, 2013 yılının ilk 9 ayında ise sadece 994 bin dolar
olarak gerçekleşmiştir. Halbuki Vietnam’ın ihracatı yıldan yıla artmakta ve giderek
zenginleşen Vietnamlı tüketicilerin Batılı ürünlere olan talebi artmaktadır. İhracatçılarımızın
Vietnam pazarına yönelik çalışmalarını ve çabalarını arttırmaları ülkemizin sürekli büyüyen
bu pazardan alacağı payı arttıracaktır.
Tablo 3: Türkiye- Vietnam Ticaretinin Yıllara Göre Seyri ( bin dolar)
YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE
2003 24.677 54.671 79.994 -29.994
2004 33.839 80.311 114.150 -46.472
2005 44.003 110.208 154.211 -66.205
2006 45.392 189.207 234.599 -143.815
2007 76.720 312.680 389.400 -235.961
2008 153.908 443.118 597.025 -289.210
2009 189.543 456.660 646.203 -267.117
2010 106.203 751.327 857.531 -645.124
2011 100.090 1.009.484 1.109.574 -909.394
2012 90.104 1.213.957 1.304.061 -1.123.853
2012* 61.570 874.828 936.399 -813.258
2013* 71.825 1.228.199 1.300.024 -1.156.374
Kaynak: TÜİK
Ülkemizin Vietnam’a ihraç ettiği tarım ürünlerinin sıralaması ve içeriği yıldan yıla değişiklik
göstermektedir. Bu durum da doğal olarak tarım ihracatımızın inişli- çıkışlı bir grafik
izlemesine yol açmaktadır. Uzun yıllardır Vietnam’a ihracatımızda ilk sırada yer alan kümes
hayvanları eti ihracatımız, tavukçuluk sektöründe yaşanan finansal sıkıntılara bağlı olarak
giderek azalmıştır. Örneğin 2008 yılında sadece kanatlı eti ihracatımız 30 milyon dolar iken
2012 yılında toplam tarım ve gıda ürünleri ihracatımız 26 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Bunun yanında sevindirici bir gelişme olarak defne yaprağı ihracatımızın hızlı bir şekilde
artışı kanatlı eti ihracatındaki azalmanın bir kısmını karşılamaktadır.
Tablo 4: Türkiye’nin Vietnam’a İhraç Ettiği Başlıca Tarım Ürünleri ( bin dolar )
GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012
GENEL TOPLAM 38.033 36.098 43.798 30.350 26.716
0910 Zencefil, safran, zerdeçal, kekik, defne
yaprakları, köri ve diğer baharat 6.424 8.830 7.535 8.039 10.445
0207
Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen
sakatatı (taze, soğutulmuş veya
dondurulmuş)
30.189 24.395 21.315 17.326 7.944
6
GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012
0804
Hurma, incir, ananas, avokado ve guava
armudu, mango ve mangost
(taze/kurutulmuş)
- - 2.181 1.257 2.096
0307 Yumuşakçalar (canlı, taze, soğutulmuş,
dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış vs.) 62 - 227 1.515 1.557
0802
Diğer kabuklu meyveler
(taze/kurutulmuş) (kabuğu
çıkarılmış/soyulmuş)
- - 74 - 1.372
2401 Yaprak tütün ve tütün döküntüleri 59 34 312 178 730
1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri
(beyaz çikolata dahil) 614 693 719 449 617
1101 Buğday unu/mahlut unu - 37 70 15 561
0711 Geçici olarak konserve edilmiş sebzeler - 14 184 359 494
1806 Çikolata ve kakao içeren diğer gıda
müstahzarları 171 150 134 339 427
0404 Peynir altı suyu ve tabii süt
bileşenlerinden ibaret diğer ürünler - - 26 52 118
0809 Kayısı, kiraz, şeftali, erik ve çakal eriği
(taze) - - - - 90
2102 Mayalar ve cansız diğer tek hücreli
mikroorganizmalar - 53 6 - 66
1902 Makarnalar ve kuskus - 14 10 30 65
1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal
olarak değiştirilmemiş) - - - - 39
0805 Turunçgiller (taze/kurutulmuş) - - - - 29
1108 Nişastalar ve inülin - - - - 20
1905
Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer
ekmekçi mamüller, hosti, boş ilaç
kapsülü mühür güllacı, pirinç
1 - 3 394 20
2006 Sebze, meyve, meyve kabukları ve diğer
bitki parçası (şekerle konserve edilmiş) - - - - 12
0813
Meyve (kurutulmuş) (0801, 0806'de kiler
hariç)08. Fasıldaki sert ve kabukluların
karışımları
7 27 - 30 10
1702
Diğer şekerler (kimyaca saf
laktoz/maltoz/glikoz/fruktoz), şeker
şurupları, suni bal ve karamel
- - - 4 4
2001
Sebze, meyve,sert kabuklu meyve ve
yenilen diğer bitki parçaları (sirke/asetik
asitle hazırlanmış ve
- - 1 1 2
2. PAZAR ARAŞTIRMASININ GEREKÇESİ
Vietnam sahip olduğu 88,7 milyonluk nüfusu ve son yıllarda yakaladığı önemli büyüme
oranlarıyla giderek daha da önemli bir Pazar olarak öne çıkmaktadır.
Ülkedeki siyasi istikrar, ekonominin giderek liberalleşmesi ve batılı tarzda yaşama ve tüketim
eğilimlerinin giderek ağır basması Vietnam’ı ülkemiz açısından önemli bir pazar haline
getirmektedir.
7
Pazar araştırmasının Ho Chi Minh City şehrinde gerçekleştirilmesinin sebebi hem ülkenin
ticaret merkezi olması hem de en çok nüfusa sahip şehir olmasıdır. Bu bağlamda, pazar
araştırmasına konu olan perakende sektörü ile ilgili olarak Ho Chi Minh City’de Vietnam
perakende sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticileri ile yapılan görüşmelerde
Vietnam pazarında tüketici tercihleri, Türkiye açısından ihracatta öne çıkabilecek ürünler ve
bu ürünlerin dağıtımı gibi konular hakkında görüşülmüştür. Araştırmada Türk menşeli
ürünlerin Vietnam’da nasıl daha çok satılabileceği üzerine fikir alış verişinde bulunulmuştur.
Diğer taraftan, Vietnam, Ekonomi Bakanı Sayın Zafer ÇAĞLAYAN’ın uygun görüşü ve
Müsteşarlık Makamı’nın 13/04/2012 tarih ve 2012/365 sayılı Onayı ile 2012–2013
döneminde Öncelikli Ülkelerden birisi olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda uygulanmakta olan
devlet desteklerinde hedef ülkelere yönelik ihracatçılarımız açısından avantajlar
bulunmaktadır.
3. PAZAR ARAŞTIRMASININ GERÇEKLEŞTİRİLDİĞİ HO CHİ MİNH
CİTY ŞEHİR PROFİLİ
Şehrin Tarihi
Eski adı Saygon olan şehir, Vietnam Savaşı’nın ardından Komünist Kuzey’in eline
geçtikten sonra Hanoi Hükümeti tarafından Ho Chi Minh City olarak adlandırılmıştır. 1993
yılına kadar hükümetin bir politikası olarak şehir kimliğinden arındırılmıştır. Çin’dekine
benzer bir şekilde sadece izne sahip olan vatandaşların şehirde mülkiyet ve iş kurma hakkı
vardı. Bu yüzden 1990’lara kadar şehrin resmi nüfusu 3 milyonda kalmıştır.
Günümüzde ise şehir büyük bir gelişme göstermektedir. Bu gelişim şehrin etrafındaki
uydu kentlerin sayısından, yüksek binalardan, yeni oteller ve şehir merkezinde yer alan
modern mağazalardan, trafikten ve kirlilikten rahatlıkla anlaşılmaktadır.
Metropolitan Bölgenin Sınırları
Ho Chi Minh City Başkent Hanoi’nin 1.730 km. güneyinde yer almaktadır. Şehir aynı
zamanda Güneydoğu Vietnam’ın ekonomik ve lojistik merkezidir. Ülkenin en büyük
havalimanı ve limanı Ho Chi Minh City’de bulunmaktadır.
Metropolitan Bölgesi 2.096 km2’lik bir alanı kapsamaktadır ve 2011 yılı itibarı ile ülke
nüfusunun %9’unu barındırmaktadır.
8
Şehirdeki Ana İş Merkezleri
Birinci bölge ( Vietnam’da Quan 1 olarak yazılmaktadır) Ho Chi Minh City’nin şehir
merkezidir. Şehrin idari yönetim birimleri ve konsolosluklar bu bölgede bulunmaktadır. Bölge
aynı zamanda borsa, uluslararası bankaların Vietnam merkezleri gibi ülkenin en önemli
finans kurumlarına ev sahipliği yapmakta olup önemli alışveriş merkezleri (Zen Plaza, Saigon
Centre, NowZone, Kumho Asiana Plaza ve Vincom Centre) de burada bulunmaktadır.
Şehirde 17 adet alan organize sanayi bölgesi ve serbest üretim bölgesi olarak
tasarlanmıştır ve bu bölgelerin toplam büyüklüğü 3.500 hektardan fazladır. 2020 yılında
organize sanayi bölgelerinin toplam yüzölçümünün 6.000 hektara kadar büyüyeceği
beklenmektedir.
Şehrin Ekonomisi
Ho Chi Minh City Vietnam GSYİH’sının %20’sinden fazlasına tekabül etmektedir.
Küresel düzeydeki olumsuz ekonomik koşulların Ho Chi Minh City’nin ve Vietnam’ın geri
kalanının büyüme oranları üzerindeki etkisi, azalan doğrudan yabancı yatırımlar ve ihracat
gelirlerine bağlı olarak, olumsuz olmuştur. Vietnam’ın en önemli ihracat noktalarından ve
doğrudan yabancı yatırım merkezlerinden birisi olan Ho Chi Minh’in büyüme oranı da 2008
yılında %3’te kalmıştır.
Tablo 5: Ho Chi Minh Şehrinin Vietnam Ekonomisindeki Yeri
Kaynak: Euromonitor
9
Tablo 6: Ho Chi Minh Şehrinin Ekonomik Yapısı
Kaynak: Euromonitor
2010 yılında ihracatta meydana gelen önemli artışla birlikte şehrin ekonomisi hızlı bir
şekilde toparlanmış, ancak ekonomideki bu atılım kısa süreli olmuştur. Enflasyon, ülke
ekonomisinin kötü yönetimi ve kamu bütçesindeki açıklar gerek Ho Chi Minh City gerekse de
ülkenin geri kalanında belirsizliklere yol açmıştır. 2012 yılında emlak fiyatlarındaki balon
aşikar bir hale gelince şehirdeki inşaat projelerinin neredeyse tamamı durma noktasına
gelmiştir.
Tablo 6: Ho Chi Minh City Gelir Değişimleri
2006 2011 2016 2020
Reel Büyüme (%) 7,5 7,25 8,6 8,1
Kişi Başına Düşen
Gelir Artış Oranı (%) 3,3 4,3 5,4 5,3
Toplam Gelir (milyar
Dong) 190.561 522.920 1.204.408 2.429.683
Hane Halkı Yıllık
Harcanabilir Geliri
(milyar Dong)
114.584 280.081 549.261 1.136.644
Hane Halkı Başına
Düşen Gelir ( bin
Dong)
75.739 135.534 223.066 357.388
Kaynak: Euromonitor
10
2006- 11 yılları arasında yaşanan hızlı ekonomik büyüme sayesinde şehirdeki toplam
istihdamı %22 artmıştır. Önemli bir yazılım geliştirme merkezi olan Ho Chi Minh City bunun
üzerine de koyarak işletme hizmetleri alanında da önemli gelişmeler kaydetmiştir. Aynı
dönemde işletme hizmetleri sektöründe istihdam %32 artarak 274 bin kişiye yükselmiştir.
Yüksek oranlı göçün ateşlediği aktif nüfus miktarındaki artış Vietnam’ın geri kalanına
göre oldukça yüksektir. 2006 – 11 yılında şehrin işgücü miktarındaki artış oranı %18 olmuştur
ve işgücü miktarı 4,1 milyona ulaşmıştır. İşgücü miktarındaki artış ekonomik sıkıntılarla aynı
zamanlara denk gelince şehirdeki işsizlik oranı artış göstermiştir.
Tablo 7: Ho Chi Minh City Nüfus ve İşgücü
2006 2007 2008 2009 2010 2011
Nüfus (bin) 6.483 6.725 6.946 7.196 7.397 7.603
15-64 Yaş
Arası Nüfus 4.791 5.018 5.231 5.466 5.659 5.846
İş Gücü 3.460 3.603 3.734 3.874 3.998 4.092
İş Gücüne
Katılım
Oranı
72,2 71,8 71,4 70,9 70,6 70,0
İşsiz Sayısı
(bin kişi) 111 166 168 192 204 177
İşsizlik
Oranı (%) 3,2 4,6 4,5 5,0 5,1 4,3
Kaynak: Euromonitor
Şehrin ekonomisinin önümüzdeki dönemde yıllık ortalama %7- 8 oranında büyüyerek
2020 yılında 2 katına ulaşacağı tahmin edilmektedir.
Nüfus açısından bakılacak olursa, Ho Chi Minh City dünyada nüfusu en hızlı artan
şehirlerden birisidir. 2006- 11 yılları arasında şehrin nüfusu %17 artarak 7,6 milyona
ulaşmıştır. Önümüzdeki dönemde (2012- 2020 yılları arasında) aynı artış hızının devam
edeceği beklenmektedir. 2020 yılında da şehrin nüfusunun 9,9 milyon dolara ulaşarak
dünyanın en kalabalık şehirler listesinde 36. sıraya yükselmesi beklenmektedir. ancak bu
nüfus artışının temelinde şehre dışarıdan göç edenlerin yattığı gerçeği göz ardı edilmemelidir.
Şehirde düşük doğum oranları ve aile kurma yaşının gecikmesine bağlı olarak ortalama hane
halkı büyüklüğünün 2011 yılında 3,7 iken 2020 yılında 3,1’e düşeceği hesaplanmaktadır.
11
Tablo 8: Ho Chi Minh City Nüfus Projeksiyonu
2012 2013 2014 2015 2016 2020
Nüfus (bin
kişi) 7.848 8.101 8.356 8.611 8.875 9.895
Toplam
Hane Halkı (
bin)
2.182 2.298 2.417 2.538 2.664 3.180
Ortalama
Hane Halkı
Büyüklüğü
3.6 3.5 3.5 3,4 3,3 3,1
Kaynak: Euromonitor
Ho Chi Minh City şehrinde ortalama hane halkı geliri ülkenin geri kalanına göre
oldukça yüksektir. 2011 yılında ortalama harcanabilir hane halkı geliri 6.600 dolar ile
Hanoi’den %40, ülke ortalamasından da %77 fazladır. Ayrıca Ho Chi Minh City ülkede
ortalama geliri 10.000 doların üzerinde olan hane halklarının %26’sına (363 bin) ev sahipliği
yapmaktadır.
Tablo 9: Ho Chi Minh City’de Hanehalkı Harcamalarının Dağılımı (%)
HARCAMA KALEMİ 2006 2011 2020
Gıda ve İçecek 30,1 29,7 30,6
Alkollü İçecekler ve Tütün 3,0 2,7 2,7
Giyim ve Ayakkabı 4,4 3,1 2,8
Konut 7,8 8,3 8,7
Ev Eşyaları ve Hizmetleri 9,2 7,0 6,7
Sağlık 5,6 5,1 5,7
Ulaşım 14,7 13,5 11,3
İletişim 1,7 2,1 1,8
Eğlence ve Kültür 2,7 2,1 1,8
Eğitim 6,6 7,2 8,1
Restoran ve Otel 9,9 14,2 14,3
Diğer Mallar ve Hizmetler 4,3 5,1 5,3
Kaynak: Euromonitor
12
Şehirde Yaşam
Ho Chi Minh City’yi ziyaret edecek kişilerin ilk dikkatini çekecek şey kuşkusuz
motosikletler olacaktır. Motosikletler şehirdeki en önemli ulaşım araçlarıdır. Şehirde aşağı
yukarı 3 milyon adet motosiklet olduğu tahmin edilmekte olup bu da aşağı yukarı her iki
kişiden birisine bir motosiklet düştüğü anlamına gelmektedir. Bu rakamın daha da artması
beklenmektedir. şehirdeki araç ulaşımının %60- 65’i motosikletler aracılığı ile
gerçekleştirilmektedir.
Mahalle bakkalları ve süpermarketler Ho Chi Minh City şehrinde hızla Pazar paylarını
arttırmaktadır. 2002 yılında modern perakende zincirleri (alışveriş merkezleri ve mahalle
bakkalları) toplam gelirin %15’ini oluştururken 2011 yılında paylarını %35’e
yükseltmişlerdir. 2005- 2011 yılları arasında geleneksel marketlerin sayısı 300’den 200’e
düşmüştür.
4. VİETNAM GIDA PAZARI
Son 20 yılda hızlı bir şekilde büyüyen Vietnam’ın tarım ve gıda ürünleri ithalatı da hızlı bir
şekilde artmıştır ve artmaktadır. Ülkede batı tarzı yaşam tarzının egemen olması, artan
tüketici geliri, sağlıklı gıdalara karşı artan ilgi gibi faktörler Vietnam’ın gıda ithalatını da
eklemiş olup tarım ve gıda ürünlerinin Vietnam’ın toplam ithalatı içerisindeki ağırlığının
artmasına yol açmıştır.
Tablo 10: Vietnam’ın Tarım ve Gıda Ürünleri İthalatında Başlıca Ürünler (milyon dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
TARIM VE
GIDA
ÜRÜNLERİ
İTHALATININ
TOPLAM
İTHALAT
İÇERİSİNDEKİ
PAYI (%)
6,44 6,09 6,49 6,18 6,41 6,90 8,07 8,83 8,71 14,20
0801
Hindistan cevizi,
Brezilya cevizi
ve Kaju cevizi
36,4 55,4 87,0 72,6 139,3 224,2 166,7 289,1 569,8 1.433,2
2304
Soya fasulyesi
yağı ekstraks.
arta kalan küspe
ve diğer katı
artıklar
250,2 270,2 320,3 385,1 682,8 1.044,5 1.028,5 1.218,2 1.286,9 1.092,1
13
GTİP ÜRÜNLER 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0202 Dondurulmuş
Sığır Eti 0,6 1,4 1,7 3,4 8,9 25,4 17,3 20,1 30,3 1.013,5
0303 Dondurulmuş
Balık 17,1 33,0 51,8 63,3 106,4 159,7 148,2 195,2 272,1 910,6
0802 Diğer Kabuklu
Meyvalar 1,4 8,7 10,2 6,2 4,4 6,4 6,5 8,6 10,8 774,1
1201 Soya fasulyesi 3,4 1,3 1,4 7,0 16,6 65,4 77,8 109,3 478,4 717,0
0306 Kabuklu
Hayvanlar 77,0 107,0 85,8 67,1 60,1 89,4 71,8 65,4 164,3 681,4
1001 Buğday ve
Mahlut 125,7 162,8 200,6 226,3 343,4 293,1 345,7 569,7 814,2 662,3
2208
Damıtım yoluyla
elde edilen
alkollü içkiler,
likör ve diğer
alkollü içecekler
10,6 10,0 10,4 14,4 17,4 32,9 42,2 30,3 37,4 628,9
2402
purolar, uçları
açık purolar,
sigarillolar ve
sigaralar
2,4 4,3 3,5 2,8 2,5 4,3 1,6 0,1 1,5 579,5
0207
kümes
hayvanlarının
etleri ve yenilen
sakatatı
1,4 2,8 1,0 11,2 52,0 128,9 69,0 69,7 95,4 563,9
1511 Palm Yağı ve
Fraksiyonları 92,9 144,7 119,1 167,2 328,4 450,2 346,5 477,7 656,9 554,8
0307 Yumuşakçalar 2,6 8,6 14,3 18,2 19,8 18,0 17,9 23,0 42,3 525,2
1005 Mısır 51,7 18,0 44,2 95,5 104,6 146,2 327,0 453,6 327,6 426,4
2309
Hayvan gıdası
olarak kullanılan
müstahzarlar
78,5 81,2 106,6 126,4 160,4 188,4 207,6 273,4 335,9 377,7
0402 Süt ve Krema 147,9 168,4 230,3 212,7 288,9 318,9 235,1 349,3 406,8 376,2
1202 Yer Fıstığı
(Pişirilmemiş) 0,9 0,7 0,4 1,1 1,2 1,1 1,3 1,8 4,1 375,7
1901
Malt hülasası;
kaba un, nişasta
veya malt
hülasası teşkil
eden gıda
müstahzarları
25,6 45,5 70,3 109,2 136,3 157,8 200,9 261,0 292,5 368,6
2106 Diğer Gıda
Müstahzarları 22,8 27,9 40,9 54,2 75,8 98,2 116,2 161,2 235,6 274,4
0813 Kuru Meyveler 0,3 1,0 1,0 2,1 2,1 2,2 3,9 3,3 1,3 241,9
Kaynak: Trademap
Vietnam perakende sektörünün en önemli bölümünü oluşturan gıda, içecek ve tütün
satışlarının ülkede gelirin artmasına bağlı olarak toplam harcamalar içerisindeki payının 2012
yılında %43,5 iken 2017 yılında %40,9’a düşmesi beklenmektedir. ancak bu durum gıda,
14
içecek ve tütün harcamalarının azalacağı anlamına gelmemelidir. Bu durumun sebebi gıda,
içecek ve tütün harcamalarının artış hızının gelirdeki artıştan daha yavaş olacağı olarak
yorumlanmalıdır.
Artan harcanabilir gelir, artan marka duyarlılığı ve gelişen perakende dağıtımı gibi faktörler
Vietnam’da gıda ve içecek harcamalarının kompozisyonunu da değiştirmektedir. Artık daha
çeşitli gıdalar tüketen Vietnamlı tüketiciler Batı tarzı ve paketlenmiş gıdalara daha fazla ilgi
göstermektedirler.
Tablo 11: Vietnam’da Gıda, İçecek ve Tütün Harcamaları ( milyon dolar)
2009a
2010a
2011b
2012b
2013b
2014c
2015c
2016c
Gıda, içecek ve
tütün
harcamaları
29.000a
30.277a
34.614 39.748 44.619 48.344 53.258 57.883
Gıda, içecek ve
tütün
harcamalarının
hanehalkı
harcamaları
içindeki payı (%)
46,8 44,0 43,8 43,5 43,0 42,5 41,9 41,4
Kişi başına et
tüketimi (kg) 49,9 50,8 51,9 52,6 53,5 53,9 54,6 55,3
Kişi başına balık
tüketimi (kg) 32,6 33,7 34,1 34,7 35,5 36,4 37,3 38,2
Kişi başına
meyve tüketimi
(kg)
61,7 63,9 64,2 64,7 65,5 66,4 67,3 68,2
Kişi başına sebze
tüketimi 82,2 83,6 84,0 84,1 84,3 84,6 85,1 85,5
Kişi Başına Süt
Tüketimi (litre) 11,5 12,0 12,4 12,8 13,3 13,8 14,3 14,9
Kişi Başına
Kahve Tüketimi
(kg)
0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1
Kişi başına çay
tüketimi (kg) 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6
Kaynak: Economist Intelligence Unit
Ülkede artan refahın etkisiyle birlikte et tüketimi artmaktadır ancak et tüketimi halen düşük
bir seviyededir. Süt tüketimi de giderek artmaktadır ve artan talebin tamamı ithalat yoluyla
karşılanmaktadır. Zengin nüfusun artışı da Batılı tarzı ürünlerin talebini arttırmıştır. Bu
duruma ülkede yaşayan yabancıların ve turistlerin artan sayısı da katkıda bulunmaktadır.
15
Tablo 12: Vietnam’da Gıda Tüketimi
Kaynak: Ecomomist Intelligence Unit
Ülkede genç nüfus Batılı ürünleri tüketmeye oldukça heveslidir. Şehirlerde yaşayan ve yemek
hazırlamaya yeterli vakti olmayan profesyonel nüfusun varlığı modern ve zaman kazandırıcı
gıdalara olan talebin artmasına yol açmaktadır.
Ülkede iş ortamının halen yeteri kadar iyi olmamasına karşın Vietnam gıda sektöründe
yabancı yatırımları çekmeye devam etmektedir. 2011 yılının sonlarında Nestlé İsviçre Don
Nai şehrinde 16 milyon dolar değerinde bir gıda işleme tesisi yatırımı gerçekleştirmiştir.
Nestlé’nin ülkede gıda içecek, hazır gıda ve işlenmiş süt ürünleri üretimine yönelik faaliyet
gösteren beş adet fabrikası bulunmaktadır.
Tablo 13: Vietnam’da Başlıca Gıda, İçecek ve Tütün Ürünlerinin Fiyatları ( dolar)
ÜRÜN Birimi Fiyat
Beyaz Ekmek 1 kg 2,53
Beyaz Pirinç 1 kg 1,54
Patates 2 kg 2,24
Tavuk 1 kg 3,25
Beyaz Şeker 1 kg 0,70
Pastörize Süt 1 Litre 1,35
Kola 1 Litre 0,49
Sofralık Şarap 750 ml 15,62
Bira 330 ml 0,95
Sigara 1 paket 1,26
İki Kişilik Yemek - 161
Kaynak: Economist Intelligence Unit
16
5. ÜLKEMİZİN VİETNAM’A İHRACATINDA POTANSİYEL TEŞKİL
EDEN GIDA ÜRÜNLERİ
5.1 PEYNİR
Peynir gerek ekonomik gerekse de kültürel nedenlerle Vietnam piyasasında popüler
bir süt ürünü değildir. Peynir hane halkı ortalama gelirinin çok yüksek olmadığı Vietnam’da
pahalı bir ürün olarak görülmektedir. Vietnam yemeklerinde de pek kullanılmayan peynir
daha çok Batılı tarzda beslenen tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. Sonuç olarak
peynire Vietnam’da giriş aşamasında olan bir ürün olarak bakmak yerinde olacaktır.
Tablo 14: Vietnam’da Peynir Satışları (milyar Dong)
2007 2008 2009 2010 2011 2012
1. İŞLENMİŞ 407,1 487,6 566,1 651,7 780,2 936,1
a. Sürülebilir 301,2 356,5 415,3 477,6 570,7 684,7
b. Sürülmeyen 105,9 131,1 150,8 174,2 209,5 251,4
2. İŞLENMEMİŞ 4,5 5,2 5,9 6,8 8,1 9,8
a. Sert 1,3 1,5 1,7 1,9 2,3 2,8
Paketlenmiş Sert 1,3 1,5 1,7 1,9 2,3 2,8
Paketlenmemiş Sert - - - - - -
b. Yumuşak 3,2 3,7 4,2 4,9 5,8 7,0
c. Sürülebilir - - - - - -
TOPLAM 411,6 492,8 572,0 658,5 788,4 945,9
Kaynak: Euromonitor
2012 yılında peynir satışlarının değeri 2011 yılıyla paralel olarak %20 artış
göstermiştir. Ancak peynir satışları çok yüksek olmadığından bu artış yüzdesi yüksek
görünmektedir. Yine de 2007 yılı ile kıyaslandığında peynir satışları 2007 yılının iki katından
daha fazladır. Vietnamlı tüketicilerin Batılı yemek tarzına alışmalarıyla birlikte peynir
tüketiminin daha da artacağı tahmin edilmektedir.
Tablo 15: Vietnam’da Peynir Satışlarının Değişimi (Cari Fiyatlarla %)
2011/ 12 2007/2012 ORTALAMA 2007/2012
TOPLAM
1. İŞLENMİŞ 20,0 18,1 129,9
a. Sürülebilir 20,0 17,9 127,3
b. Sürülmeyen 20,0 18,9 137,4
2. İŞLENMEMİŞ 19,9 16,9 118,1
a. Sert 18,3 16,2 112,1
Paketlenmiş Sert 18,3 16,2 112,1
17
2011/ 12 2007/2012 ORTALAMA 2007/2012
TOPLAM
Paketlenmemiş Sert - - -
b. Yumuşak 20,5 17,1 120,6
c. Sürülebilir - 18,1 -
TOPLAM 20,0 18,1 129,8
Kaynak: Euromonitor
2012 yılında satışı en çok artan peynir türü yumuşak peynir olmuştur. Bu artış
perakende satıştan daha çok Batılı tarzda hizmet veren yemek zincirleri sayesinde olmuştur.
Dominos Pizza, Pizza Hut, Subway gibi uluslararası gıda zincirlerinin ülkede faaliyete
başlamış olması yumuşak peynire olan talebin güçlenmesine yol açmıştır.
Ülkedeki enflasyon oranının yüksekliğiyle alakalı olarak peynir fiyatları da 2012
yılında artış göstermiştir. Ülkeye peynir yurtdışından ithal edildiği için döviz kurlarındaki
değişimler de peynir fiyatlarını etkilemektedir.
Karıştırılmış (sıvılaştırılmış ya da dip sos) sürülebilir peynir çeşitleri arasında en çok
tercih edilen peynir türüdür. Bunun ardında yatan sebep Vietnam’ın uzun yıllar Fransız
Kolonisi altında yaşamasıdır. Karıştırılmış (sıvılaştırılmış ya da dip sos) Vietnam bagetleriyle
yenmektedir.
Sürülmeyen peynirler arasında en popüleri dilimlenmiş peynirdir. Dilimlenmiş peynir
sandviçlerde kullanılmaktadır.
Krem peynir işlenmemiş peynir kategorisinde en yüksek paya (%19) sahiptir. Bu
kategoride krem peyniri kamamber peyniri (%17) ve parmesan (%14) peyniri takip
etmektedir. Bu tür işlenmemiş peynirler Vietnamlıların damak zevkine daha uygun olup
yemeklerde de kullanılmaktadır. Bunun ardında yatan sebep de Vietnam’ın koloniyal
geçmişinde yatmaktadır.
Vietnam peynir piyasasında pazar lideri toplam satış değeri üzerinden %70 pay ile
Unibel SA’dır. Ülkemizde de satılan La Vache Qui Rit markası şirketin ana markası olup
Vietnam’a ilk giren markalardandır. Vietnamlı tüketicilerin peynirde maceracı olmaktan uzak
bir şekilde yeni tatlara temkinli yaklaşmalarına karşılık La Vache Qui Rit markası pazara ilk
giren olmanın avantajını kullanmaktadır.
Lactalis firması Président markası ile pazara başarılı bir giriş yaparak Pazar payını en
hızlı arttıran firma olmuştur. Président markasının sadece Hoang Lan Co. Tarafından
gerçekleştirilmektedir. Distribütör firma bu ürünün tüketicilere çok iyi bir şekilde ulaşmasını
18
sağlamıştır. Bu durum da Vietnam gibi pazara yabancı olunan ülkelerde başarılı bir
dağıtıcının önemini ortaya koymaktadır. Président markası büyük süpermarketlerin neredeyse
tamamında ve diğer perakende zincirlerinde bulunmaktadır.
Uluslararası markaların domine ettiği Vietnam peynir pazarında tek yerli oyuncu
Vietnam Süt Ürünleri firmasıdır. Ana markası Vinamilk olan şirket La Vache Qui Rit ve
Président gibi markaların rekabeti karşısında oldukça zorlanmakta olup pazardaki payı
%5’lere kadar gerilemiştir.
Tablo 16: Vietnam Peynir Piyasasında Firma Payları (Satış Gelirleri Üzerinden %)
2008 2009 2010 2011 2012
Unibel SA 67,2 68,7 69,0 69,3 69,6
Lactalis 11,2 12,4 12,8 13,3 13,7
Vietnam Dairy
Products 7,2 6,9 6,4 5,8 5,4
Fonterra (Vietnam) 5,8 4,9 5,1 5,3 5,4
Kraft Foods 1,4 2,2 2,2 2,2 2,1
Bega Cheese Trading
Co. 2,8 2,1 1,9 1,6 1,3
Picon SA 1,4 0,7 0,6 0,5 0,5
Danone 0,9 0,4 0,4 0,3 0,3
Diğerleri 2,1 1,8 1,6 1,7 1,7
TOPLAM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Kaynak: Euromonitor
Tablo 17: Vietnam Peynir Piyasasında Marka Payları (Satış Gelirleri Üzerinden %)
Marka ŞİRKET 2009 2010 2011 2012
La Vache Qui Rit Unibel SA 54,2 54,3 54,6 54,8
Président Lactalis 12,4 12,8 13,3 13,7
Party Cube Unibel SA 10,5 10,6 10,6 10,7
Vinamilk Vietnam Dairy Prod. 6,9 6,4 5,8 5,4
Chesdale Fonterra (Vietnam) 4,2 4,3 4,4 4,4
Babybel Unibel SA 4,0 4,0 4,1 4,1
Philadelphia Kraft Foods 2,2 2,2 2,2 2,1
Bega Bega Cheese Trd. 2,1 1,9 1,6 1,3
Anchor Fonterra (Vietnam) 0,7 0,8 0,8 0,9
Nouvelle Vache Picon SA 0,7 0,6 0,5 0,5
Coon Tasty Danone 0,4 0,4 0,3 0,3
Fortune Pepper
Chs. Vietnam Dairy Prod. - - - -
19
Diğerleri - - - -
TOPLAM 100,0 100,0 100,0 100,0
Kaynak: Euromonitor
2012- 17 yılları arasında yıllık ortalama olarak %11 oranında artacağı tahmin
edilmektedir. Önümüzdeki dönemde Batılı yaşam tarzının ülkede daha da hakim olmasıyla
birlikte Vietnamlı tüketicilerin peynire alışkanlıklarının da artacağı, piyasanın yavaş yavaş
doygunluğa ulaşacağı düşünülmektedir. En önemli tüketici grubu sütü ürünlerini daha çok
tüketen gençler olacaktır.
Önümüzdeki dönem en önemli artışı paketlenmiş sert peynirin yapması beklenmekte
olup artışın sebebi Batılı tarzı yemeklerin özellikle de pizza ve makarnanın satışlarının artacak
olmasıdır.
Tablo 18: Vietnam Peynir Satışlarına Yönelik Beklentiler (Sabit Fiyatlarla %)
2012/ 2017 ORTALAMA
DEĞİŞİM
2012/ 2017 TOPLAM
DEĞİŞİM
1. İşlenmiş Peynir 8,5 50,3
a. Sürülebilir 8,5 50,3
b. Sürülmeyen 8,5 50,3
2. İŞLENMEMİŞ
PEYNİR 7,0 40,1
a. Sert 9,4 56,6
Paketlenmiş Sert 9,4 56,6
Paketlenmemiş Sert - -
b. Yumuşak 6,0 33,6
c. Sürülebilir - -
TOPLAM 8,5 50,2
Kaynak: Euromonitor
Önümüzdeki dönemde peynir fiyatlarının uluslararası piyasalarda üretimde kullanılan
girdilerin fiyatlarının artacak olması, ülkenin para birimi Dong’un dalgalı bir seyir izleyecek
olması ve ülkedeki üreticilerin küçük ölçekte çalışmaları gibi faktörlere bağlı olarak artacağı
beklenmektedir. Peynir satışlarında hedef kitle orta ve üst gelir grubu olduğu için birim
fiyatlarda yaşanacak artışın satışlar üzerinde önemli bir etkisinin olmayacağı görüşü hakimdir.
Gerek piyasasının gerekse de çeşitlerinin artacak olması nedeniyle peynirde
önümüzdeki dönemde rekabetin daha da artacağı âşikardır. Buna bağlı olarak firmaların
reklam ve tanıtımlara ağırlık vererek marka tanınırlığını ve rekabet gücünü arttırmaya
yönelecekleri düşünülmektedir.
Vietnam’ın ithal ettiği peynir miktarına bakılacak olursa son on yılda hızlı bir biçimde
artmıştır. Bunun ardında yatan sebep yukarıda da bahsedildiği üzere ülkede gerek toplam
20
gerekse de kişi başına düşen gelirdeki artış ve Batılı tarzda yaşam stilinin giderek popüler hale
gelmesidir. 2003 yılında Vietnam’ın toplam peynir ithalatı yaklaşık olarak 5,4 milyon dolar
iken 2011 yılında yaklaşık olarak 29 milyon dolara ulaşmıştır. Bu rakamlar neredeyse 4 buçuk
kat bir artış anlamına gelmektedir. 2012 yılına ait ve Vietnam ile ikili ticaret gerçekleştiren
diğer ülkelerden elde edilen rakamlara göre ise Vietnam’ın peynir ithalatı 17,9 milyon
dolardır. Özellikle Vietnam’ın Dünya Ticaret Örgütü üyesi olduğu 2007 yılından itibaren
Vietnam’ın peynir ithalatı çok büyük bir artış yaşamıştır. Vietnam’ın peynir ithalatı içinde
diğer peynirlerin ( gravyer, parmesan, rokfor, tulum, çedar, kaşkaval vs.) payı 2011 yılı itibarı
ile %90’dır.
Tablo 19: Vietnam’ın Peynir İthalatı (bin dolar)
GTİP ÜRÜN 2008 2009 2010 2011 2012
040690 Diğer Peynirler 13.522 21.411 24.101 26.100 6.407
040630
Eritme Peynirler
(Rendelenmemiş veya
Toz Haline
Getirilmemiş)
8.822 1.874 922 1.056 5.619
040610 Taze Peynir ve
Pıhtılaştırılmış Ürünler 1.021 47 1.466 1.662 4.195
040620
Rendelenmiş veya Toz
Haline Getirilmiş Her
Türlü Cins Peynir
667 485 292 132 1.606
040640 Mavi Küflü Peynirler 0 6 10 24 46
TOPLAM 24.032 23.823 26.791 28.974 17.873
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın peynir ithalatının ülkelere göre dağılımına bakıldığında ilk sırada Polonya
gelmektedir. Vietnam’ın ithal ettiği peynirin %44,9’u Polonya menşeli ürünlerden
oluşmaktadır. Trademap verilerinde Vietnam’ın açıkladığı rakamlarda ilk sırada Polonya
gözükmekle birlikte, Polonya’nın rakamlarına göre Polonya’nın Vietnam’a ihracatı 2011 yılı
için sadece 6,3 milyon dolar olarak gözükmektedir. Aradaki farkın sebebi büyük bir ihtimalle
başka ülkelere ihraç edilmiş olan Polonya menşeli ürünlerin daha sonra o ülkelerden
Vietnam’a tekrar ihraç edilmesidir.
Tablo 20: Vietnam’ın Ülkelere Göre Peynir İthalatı (Bin Dolar)
ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012
TOPLAM 16.338 18.941 21.828 25.215 17.872
Fransa 3.438 4.104 5.512 6.010 6.192
Yeni Zelanda 2.491 1.912 2.106 3.891 4.062
Almanya 23 128 1.089 1.966 1.818
21
ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012
Avustralya 693 661 1.072 1.142 1.298
Uruguay 184 137 402 547 1.214
Hollanda 445 543 560 720 950
ABD 20 16 49 363 604
Mısır 348 4.284 1.761 1.724 507
Danimarka 352 538 542 191 260
G.Kore 0 50 62 120 249
Diğer 8.344 6.568 8.673 8.541 718
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın peynir ithalatında uyguladığı gümrük vergisi oranları aşağıdaki gibidir:
Tablo 21:Vietnam’ın Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranları (%)
ÜLKELER 040610 Taze
peynir
040620
Rendelenmiş
veya toz haline
getirilmiş her
cins peynir
040630
Eritme
peynirler
040640
Mavi küflü
peynirler ve
Penicillium
roqueforti ile elde
edilen küf içeren
diğer peynirler
040690
Diğer
peynirler
ASEAN* 5 5 5 5 5
ÇİN 0 0 0 0 0
G.KORE 5 5 5 5 5
JAPONYA 5 5 5 5 5
AVUSTRALYA-
YENİ
ZELANDA
5 5 5 5 5
HİNDİSTAN 5 5 5 5 5
MFN** 10 10 10 10 10
Kaynak: www.customs.gov.vn , www.madb.europa.eu *: Brunei, Kamboçya, Endonezya,
Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.
22
Vietnam’da perakende peynir fiyatları aşağıdaki gibidir:
Tablo 22: Vietnam’da Perakende Peynir Fiyatları ( TL )
ÜRÜN FİYAT
200 gram dilimlenmiş kaşar peyniri 5,1
16 adet üçgen peynir 5,5
1 kilogram yerli üretim peynir 17,5- 23,5
5.2 BİSKÜVİ
Bisküvi grubunda 2012 yılında en hızlı büyüyen segment baharatlı bisküviler ve
krakerlerdir ancak tatlı bisküviler toplam satışlarda %90, toplam satış değerinde de %80 pay
ile en baskın segmenttir. 2012 yılında tatlı bisküvilerde sade bisküviler %11 hacim %17 de
değer artışıyla iyi bir yıl geçirmiştir. Sade bisküvilerin tercih edilmesinin ardında yatan
sebepler tüketicilerin daha az şeker tüketmek istemeleri ve bu bisküvilerin fiyatlarının daha
düşük olmasıdır. Tatlı bisküviler grubunda ikinci sırada ise sandviç bisküviler yer almaktadır.
Çikolata kaplı bisküviler, kurabiyeler ve dolgulu bisküviler ise tatlı bisküviler satışları
içerisinde %18’lik bir paya sahiptir.
Bisküvi pazarında ortalama birim fiyatı 2010 yılında yüksek enflasyonla ve
tüketicilerin daha pahalı ürünleri tercih etmeye başlanasıyla birlikte artış göstermiştir. Bu fiyat
artış eğilimi 2011 yılında en yüksek noktasına (%10) ulaşmış, ardından 2012 yılında biraz
zayıflayarak %7’ye gerilemiştir. Ülke ekonomisinin daha stabil hale gelmesi, tüketicilerin
ürünleri daha iyi tanıması ve fiyat aralıklarını daha iyi bilmeleri gibi etkenler 2012 yılındaki
fiyat artışlarının bir önceki yıla göre daha ılımlı olmasını sağlamıştır.
Artan sağlık duyarlılığına rağmen şekersiz veya diyet bisküvilere olan talep
tüketicilerin bu ürünleri tatsız bulmalarından ötürü düşük düzeydedir. Eğer şeker alımı
azaltmak isteniyorsa doğrudan şekerli ürün tüketimi kesilmekte diyet ya da şekersiz ürünlere
yönelim olmamaktadır. Şekersiz ya da diyet bisküviler yurtdışından geldiği için fiyatları
oldukça yüksek olup bu husus da talebi etkileyen bir unsur olarak öne çıkmaktadır.
Kinh Do 2012 yılında %37 ile bisküvi pazarında lider konumundadır. Şirket baharatlı
bisküvi ve krakerlerde ve tatlı bisküvilerde sırasıyla pazarda %50 ve %34 pay ile oldukça
güçlü konumdadır. Firma marka inşasına ve reklama iyi bir şekilde yatırım yapmakta ve
bunun karşılığını da almaktadır. Ayrıca hükümetin yürütmekte olduğu “Vietnamlı tüketiciler
23
Vietnam malı kullanır” kampanyası da yerli bir firma olan Kinh Do satışları üzerinde olumlu
bir etkiye yol açmıştır.
Kinh Do 2012 yılında da satış gelirlerini de %26 ile en çok arttıran şirket olmuştur.
Kraft ve Bien Hoa adlı şirketler de satış gelirlerini sırasıyla %23 ve %21 arttırmışlardır. Bu üç
firma da reklam ve promosyonları gerçekleştirilmek için gerekli sermaye ve kapasiteye
sahiptirler.
Tablo 23: Bisküvi Satışlarında Firma Payları (%)
2008 2009 2010 2011 2012
Kinh Do 29,4 30,1 32,0 34,6 36,9
Bien Hoa 8,2 8,3 8,9 9,2 9,4
Kraft 8,1 8,0 6,2 6,6 6,9
Haiha 6,5 6,7 6,6 6,2 5,9
Hai Chau 5,6 5,6 5,5 5,1 4,9
Quang Ngai 6,9 6,3 5,8 4,8 4,1
Huu Nghi 4,9 4,8 4,5 4,1 3,8
Meiji - 2,6 2,7 2,6 2,6
Vinabico 3,2 2,9 2,7 2,4 2,1
Ha Noi 0,7 0,7 0,6 0,6 0,5
Dong Khanh 1,6 1,5 - - -
Meiji Seika Kaisha 2,6 - - - -
Danone - - - - -
Diğerleri 22,3 22,4 22,4 23,8 22,8
TOPLAM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Kaynak: Euromonitor
Vietnam bisküvi piyasası lüks (pahalı), standart ve hesaplı olmak üzere üç kategoriye
ayrılmıştır. Ancak Vietnamlı tüketicilerin fiyat değişimlerine aşırı hassas olmaları sonucunda
hesaplı ürünler ile lüks ürünler arasındaki fiyat farkı çok belirgin değildir. yerel firmalar
genellikle standart ürünlerde rekabet etmekte, yerel tüketicilerin isteklerini daha iyi anlama ve
yerel üretim maliyetlerinin düşüklüğünden yararlanmaktadırlar. Uluslararası firmalar da
genellikle lüks (pahalı) olarak adlandırılabilecek ürünlerde rekabet etmektedir.
Önümüzdeki dönemde pahalı ve lüks ürünlerin satışlarında, özellikle sağlıklı
ürünlerin, önemli bir artış görüleceği tahmin edilmektedir. Yüksek gelirli tüketicilerin
özellikle uluslararası firmalar tarafından Vietnam’a getirilen yeni lüks ürünleri sağlık
sebepleriyle daha çok tercih edeceklerdir. Ancak yine de Vietnam bisküvi piyasası standart ve
ekonomik ürünler tarafından domine edilecektir.
24
Vietnam’daki bisküvi satışlarının değerinin 2012- 17 yılları arasında sabit fiyatlarla
yıllık bileşik büyüme oranının %7 olacağı beklenmekte olup geçtiğimiz 5 yıllık dönemden
daha yavaş bir büyüme hızı öngörülmektedir.
Baharatlı bisküvi ve kraker satışları önümüzdeki dönemde de hızlı bir şekilde artmaya
devam edecektir. Bu artışın ardında yatan sebep baharatlı bisküvi ve krakerlerin diğer
bisküvilere nazaran daha az şeker içermesi ve tüketiciler tarafından daha sağlıklı olarak
algılanmasıdır.
Bisküvi alanında 2010 yılından itibaren başlayan daha pahalı, markalı ürünlere
yönelim 2012 yılında da devam etmiştir. Bu durum hem insanların daha iyi ürünler tüketmek
istemesi hem de ülkede hijyene verilen önemin giderek artmasıyla alakalı bir durumdur. Yerel
medyanın gıda zehirlenmelerine ilişkin haberlere her geçen gün daha fazla yer vermesi
Vietnamlı tüketicilerin bilinçlenmesine ve gıda ürünleri seçiminde daha dikkatli
davranmalarına yol açmaktadır. Böylece daha sağlıklı olduğu düşünülen gıda ürünlerine daha
çok para verilmektedir.
Vietnam’da bisküvi satışlarının değeri 2012 yılında %18 artmıştır. 2011 yılında daha
çok artış gerçekleşirken 2012 yılındaki artışın 2011 yılından daha düşük olması fiyat
artışlarının daha sınırlı bir düzeyde kalmasıdır. Satış hacmine bakılacak olursa, 2012 yılındaki
artış oranı 2011 yılına göre biraz daha yüksek olmuştur. Bisküviler ofislerde hızlı bir şekilde
tüketilmekte, evlerde misafirlere ikram edilmekte ve özel markalı pahalı bisküviler de özel
günlerde hediye olarak verilmektedir.
Tablo 24: Vietnam’da Bisküvi Satışları ( milyar Vietnam Dong’u)
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Baharatlı Bisküviler ve
Krakerler 334,9 425,3 548,6 691,2 884,7 1.088,2
Tatlı Bisküviler 2.092,7 2.477,1 2.861,5 3.297,0 3.958,6 1.088,2
- Çikolata Kaplı 65,0 74,7 85,2 98,0 112,2 130,7
- Kurabiye 198,3 226,1 256,6 311,8 408,5 477,9
- Dolgulu 106,2 123,2 141,1 162,2 191,4 223,0
- Sade 1.230,0 1.476,0 1.712,2 1.951,9 2.322,8 2.717,7
- Sandviç 493,2 577,0 666,4 773,1 923,8 1.076,3
TOPLAM 2.427,6 2.902,3 3.410,1 3.988,2 4.843,4 5.713,7
Kaynak: Euromonitor
Baharatlı bisküvi ve kraker satışları gerek hacim artışı gerekse de satış değeri artışı
olarak tatlı bisküvileri geçmiştir. Şeker tüketimini düşük düzeyde tutmak isteyen tüketiciler
25
bu tür ürünleri daha çok tercih etmektedir. Baharatlı bisküvi ve kraker satışlarının daha hızlı
artmasına rağmen bisküvi piyasasında hala tatlı bisküvi satışları (%90) baskındır.
Tablo 25: Bisküvi Satışlarının Yıllara Göre Değişimi (%)
2011/12 2007/ 2012
(YBBO)
2007/ 12
TOPLAM
Baharatlı Bisküvi ve Krakerler 23,0 26,6 225,0
Tatlı Bisküviler 16,8 17,2 121,0
- Çikolata Kaplı 16,5 15,0 101,1
- Kurabiye 17,0 19,2 141,0
- Dolgulu 16,5 16,0 110,0
- Sade 17,0 17,2 120,9
- Sandviç 16,5 16,9 118,2
TOPLAM 18,0 18,7 135,4
Kaynak: Euromonitor
Vietnam’ın bisküvi ithalatına bakılacak olursa son yıllarda bir artış trendi içinde
olduğu görülmektedir.
Tablo 26: Vietnam’ın Bisküvi İthalatı ( milyon dolar)
GTİP ÜRÜN 2008 2009 2010 2011 2012
190531 Tatlı Bisküviler 20,0 25,5 40,9 51,7 33,0
190590 Diğerleri 20,2 23,3 28,0 26,3 23,5
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın ülkelere göre bisküvi ithalatına bakılacak olursa ilk sıralarda ASEAN (
Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) ülkelerinin yer aldığı görülmektedir. Bunun ardında yatan
sebep bu ülkeler ile olan coğrafi ve tarihi yakınlık ile gümrük birliği dolayısıyla bu ülkelere
diğer ülkelere nazaran daha düşük gümrük vergisi uygulanmasıdır.
Tablo 27: Vietnam’ın Ülkelere Göre Bisküvi İthalatı ( bin dolar)
ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012
TOPLAM 26.588 32.435 59.175 63.959 56.532
Endonezya 2.962 968 17.564 23.811 19.853
Malezya 9.708 12.368 12.764 11.999 11.285
Tayland 3.923 4.732 6.795 6.309 7.212
G.Kore 2.853 6.201 8.928 7.622 5.332
26
ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012
Tayvan 764 1.081 3.027 3.715 1.808
ABD 673 857 2.593 1.481 1.738
Singapur 1.452 1.475 1.768 1.370 1.494
Almanya 453 585 973 999 1.477
Danimarka 159 595 1083 543 1.200
Fransa 717 757 578 922 1.093
Diğer 2924 2816 3102 5188 4040
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın bisküvi ürünlerinde ithalatta uyguladığı gümrük vergisi oranları aşağıdaki
gibidir.
Tablo 28: Vietnam’ın Bisküvi İthalatında Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranları (%)
190531 Tatlı Bisküviler,
Waffle ve gofretler
19059080 Aromalı veya
Tuzlu Ürünler
ASEAN* 5 5
Çin 10 10
G. Kore 15 15
Japonya 22 25
Avustralya- Yeni Zelanda 20 20
Hindistan 30 30
MFN** 15 20
Kaynak: www.customs.go.vn, www.madb.europa.eu *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos,
Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland ** Türkiye bu gruba dahildir.
Vietnam’da bisküvi fiyatları ürünün ithal olup olmadığı, içerdiği malzeme ve nerede satıldığı
ile ilgili olarak değişim göstermektedir. Vietnam’da satılmakta olan bisküvi çeşitlerinin
süpermarketlerdeki raf fiyatları aşağıdaki tablodaki gibidir:
Tablo 29: Vietnam’da Bisküvi Fiyatları ( yaklaşık TL değeri)
100 gr çilek dolgulu bisküvi 1,9
120 gr meyveli sandviç bisküvi 1,15
125 gr ithal tuzlu bisküvi 3,2- 3,75
175 gr kremalı gofret 3,5
170 gr kakaolu, meyveli sandviç bisküvi 3,3
450 gr X 2 yulaflı bisküvi 6
27
5.3 SEBZE VE MEYVE SULARI
Vietnam’da sağlıklı yaşam trendine bağlı olarak sebze/ meyve suyu tüketimi son
yıllarda önemli miktarda artmıştır. Vietnamlı tüketiciler sebze/ meyve suyu içmenin günlük
vitamin ihtiyaçlarını karşılayacağına inanmaktadırlar. Özellikle sebze ve meyveyi yemeyi
sevmeyen genç tüketiciler günlük diyetlerinde her geçen gün daha fazla sebze/ meyve suyu
tüketmektedirler. Ancak 2012 yılı itibarı ile meyve suyu piyasası doyuma ulaşmış durumda
olup sebze/ meyve suyunda perakendecilere yapılan satışlarının artış hızı önceki yıllara göre
azalarak %22 olarak gerçekleşmiştir. böylece Vietnam’da sebze/ meyve suları satışlarının
toplam değeri 3 trilyon Dong’a ( yaklaşık olarak 300 milyon lira) ulaşmıştır.
%100 meyve suları perakendecilere yapılan satışlarda %35 ile en hızlı büyüyen
kategori olmuştur. %100 meyve suları aynı zamanda en pahalı kategoridir. Diğer meyve suları
ve nektara göre daha pahalı olmasına rağmen %100 meyve suları tüketicilere daha sağlıklı
geldiğinden ötürü toplam sebze/ meyve suları içindeki payı giderek artmaktadır. Bunun
yanında Vietnam Dairy Products (Vinamilk) üretmiş olduğu %100 meyve sularına yönelik
güçlü bir satış kampanyası düzenlemekte olup bu kampanya da satışların artmasında etkili bir
rol oynamıştır.
Tablo 30: Vietnam’da Sebze/ Meyve Sularının Türlere Göre Dağılımı ( milyar dong)
2007 2008 2009 2010 2011 2012
%100 Meyve
Suyu 83,5 158,7 224,5 321,1 443,1 584,9
Meyve Suyu
(%24’e kadar
meyve)
485,4 538,9 599,1 690,9 1.715,7 2.038,4
Nektar (%25-
99 meyve) 96,6 124,7 148,4 192,1 254,6 315,7
TOPLAM 665,6 822,3 972,0 1.204,1 2.413,4 2.939,0
Kaynak: Euromonitor
Sebze/ meyve sularının ortalama birim fiyatı nektar ve meyve sularında yaşanan artışa
bağlı olarak 2012 yılında %6 artış göstermiştir. Bu iki kategoride yaşanan fiyat artışlarının
arkasında yatan asıl sebep bu iki ürün türünün ülkede üretiliyor olması ve ülkedeki üreticilerin
artan işçi, yakıt, su ve elektrik fiyatlarından etkilenmeleridir.
28
Meyve suları (%24’e kadar meyve) 2011 yılında yaşanan %196’lık artışın ardından
2012 yılında perakendecilere yapılan satışlarda %11 artış göstermiştir. Bunun ardında yatan
sebep de %100 meyve sularında yaşanan artışın bu kategorinin yerini almasıdır.
Tablo 31: Vietnam’da Sebze/ Meyve Suyu Satışlarının Yıllara Göre Değişimi (%)
2011- 12 2007-12
ORTALAMA 2007-12 TOPLAM
%100 Meyve Suyu 32,0 47,6 600,3
Meyve Suyu (%24’e
kadar meyve) 18,8 33,2 319,9
Nektar (%25-99
meyve) 24,0 26,7 226,6
TOPLAM 21,8 34,6 341,6
Sebze/ meyve suları daha çok perakende zincirlerine yapılan satışlarla kendisine
piyasada yer bulabilmektedir. Otel, restoran gibi yerlerde paketlenmiş hazır meyve sularından
ziyade taze sıkılmış meyve suları servis edilmektedir. Otel, restoran ve diğer eğlence
mekanlarına gerçekleştirilen sebze/ meyve suyu satışları toplam satışlar içerisinde sadece
%10’luk bir paya sahiptir. Paketlenmemiş meyve suları Vietnamlı tüketiciler arasında çok
popüler olmayıp otel ve restoranlar dışında tercih edilmemektedir.
Meyve sularının türüne göre satışlara baktığımızda en çok tercih edilen meyvenin açık
ara portakal olduğu görülmektedir. 2012 yılı itibarı ile %100 meyve suyu satışlarının %74’ü,
meyve sularının %60’ı ve nektarların %30’u portakallıdır. Portakal suyunun tercih
edilmesindeki en önemli faktör içerdiği C vitamini sayesinde bağışıklık sistemini
güçlendirmesi olarak görülmektedir. Bunun yanı sıra şeftali, domates ve greyfurt aromalı
içeceklerdense portakal aromalı içecekler Vietnamlı tüketicilerin damak zevklerine daha
uyumludur.
Tablo 32: Meyve Türlerine Göre Meyve Sularının Dağılımı (%)
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Portakal 72,0 72,5 72,8 73,0 73,2 73,5
Ananas 15,0 15,0 14,5 14,0 13,5 13,0
Greyfurt 5,5 6,0 6,0 6,0 6,0 6,0
Elma 4,5 4,0 4,0 4,5 5,0 5,5
Şeftali 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
Diğerleri 2,0 1,5 1,7 1,5 1,3 1,0
Kaynak: Euromonitor
Vietnam sebze/ meyve suyu piyasasında PepsiCo Vietnam perakendecilere
gerçekleştirilen satışlar içerisinde %21 pay ile lider firmadır. İkinci sıradaki firma ise %20
29
pay ile Vinamilk’tir. PepsiCo meyve suyu, Vinamilk ise %100 meyve suyu kategorilerinde
lider firmalardır. Her iki firmanın Vietnam genelinde güçlü dağıtım kanalları mevcuttur.
Vinamilk dışında pazara hakim olan firmaların tamamı yabancı veya yabancı ortaklıklı
firmalardır. Vinamilk dışındaki yerel firmalar yabancı firmalar ile rekabet edebilecek finansal
yeterliliğe sahip olmadıklarından piyasadaki tek yerli oyuncu olarak Vinamilk kalmaktadır.
Önümüzdeki yıllarda ( 2012 -17) sebze/ meyve suları satışlarının sabit fiyatlarla yıllık
ortalama olarak %11 artacağı tahmin edilmektedir. Bu artışın arkasında da son yıllarda
giderek artan sağlıklı yaşam trendidir. Ülkede bu ürünlerin reklamlarında da sebze/ meyve
sularının içerdiği vitamin ve mineraller anlatılarak sağlık ve güzellik vurgusu yapılmaktadır.
Tablo 33: Vietnam’da Beklenen Sebze/ Meyve Suyu Satışlarının Değişimi (%)
2012-17 ORTALAMA 2012- 17 TOPLAM
%100 Meyve Suyu 19,5 144,2
Meyve Suyu (%24’e kadar
meyve) 6,8 38,8
Nektar (%25-99 meyve) 13,0 84,2
TOPLAM 10,5 64,6
Kaynak: Euromonitor
Perakendecilere yönelik satışların ise sabit fiyatlarla yıllık ortalama olarak 2012- 17
yılları arasında %12 artacağı beklenmektedir. Ancak bu rakam geçtiğimiz 5 yılın ortalama
büyümesi olan %34’ün oldukça altındadır. Büyüme oranındaki düşüşün ardında yatan temel
sebep piyasanın yavaş yavaş doygunluğa ulaşmasıdır. Ancak yine de büyüme oranının 2017
yılına kadar iki basamaklı olacağı beklenmektedir.
Önümüzdeki dönemde sağlıklı yaşam trendine paralel olarak de en hızlı büyümenin
%100 meyve sularında yaşanacağı düşünülmektedir. Bu kategorideki ürünler diğer ürünlere
göre pahalı kalmayı sürdürecektir.
Vietnam’ın ithal ettiği sebze/ meyve sularına bakılacak olursa portakal suyu ve
çeşitlerinin tüketime paralel olarak ağırlıkta olduğu görülmektedir.
Tablo 34: Vietnam’ın Sebze/ Meyve Suyu İthalatı (bin dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012
200911 Dondurulmuş Portakal Suyu 3.385 4.003 4.383 4.237 2.622
200990 Karışık Meyve ve Sebze Suları 828 719 1.005 2.320 2.136
200979 Diğer Elma Suları 1.086 723 982 1.256 2.130
200980 Diğer Meyve ve Sebze Suları 3.671 4.041 3.660 2.102 1.328
30
GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012
200919 Diğer Portakal Suları 412 477 429 432 1.092
200989 Diğer Konsantre Meyve ve Sebze
Suları 0 0 0 0 935
200969 Diğer Üzüm Suları 535 349 444 254 532
200939 Diğer Turunçgil Suları 221 36 35 67 359
200912 Dondurulmamış Portakal Suyu 59 56 51 173 190
200961 Brix Değeri 30'u geçmeyen üzüm
suyu 10 166 10 169 159
200971 Brix Değeri 20'yi geçmeyen elma
suyu 158 323 96 175 144
200949 Diğer Ananas suyu 522 1054 1.180 899 133
200931 Brix Değeri 20'yi geçmeyen
turunçgil suyu 2 0 0 6 86
200950 Domates suyu 41 66 71 72 60
200981 Yabanmersini suyu 0 0 0 0 37
200921 Brix değeri 20'yi geçmeyen greyfurt
suyu 0 5 0 0 34
200929 Diğer greyfurt suyu 71 6 33 52 34
200941 Brix değeri 20'yi geçmeyen ananas
suyu 0 3 13 43 14
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın sebze/ meyve suyu ithal ettiği ülkelere bakılacak olursa dünyanın her yerinden
ithalat geçekleştirildiği görülmektedir. 2012 yılı itibarı ile Vietnam’ın ticaret gerçekleştirdiği
ülkeler tarafından bildirilen ithalat rakamı 12 milyon dolardır.
Tablo 35: Vietnam’ın Sebze/ Meyve Suyu İthalatında Başlıca Ülkeler ( bin dolar)
ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012
Brezilya 2.114 2.664 2.016 1.532 2.495
İsrail 789 949 1.296 2.128 1.816
ABD 1.769 3.170 2.541 1.198 1.383
Malezya 235 368 397 1.112 1.325
Tayland 699 1.089 1.241 1.372 1.142
Çin 446 579 414 921 1.087
Danimarka 825 416 308 296 512
Avustralya 1.167 1.027 1.020 374 475
Güney Afrika 61 47 48 183 373
İspanya 96 142 12 197 270
Diğer 962 1.347 1.628 1.374 1.150
Kaynak: Trademap
31
Vietnam’da yapılan fiyat araştırmalarında 1 litrelik %100 meyve sularının fiyatlarının 4,30 ile
5 TL arasında değiştiği görülmekte iken nektar ve diğer meyve sularında fiyatların 3 ile 4 lira
arasında değiştiği görülmektedir.
Tablo 36: Vietnam’ın sebze/ meyve sularında uyguladığı gümrük vergisi oranları (%)
GTİP ASEAN* ÇİN G.KORE JAPONYA AVUSTRALYA
Y.ZELANDA HİNDİSTAN MFN**
200911 5 10 15 22 20 25 20
200990 5 10 15 22 20 25 25
200979 5 10 15 22 20 25 25
200919 5 10 15 22 20 25 30
200989 5 10 15 22 20 27,5 25
200969 5 10 15 22 20 25 30
200939 5 10 15 22 20 25 35
200912 5 10 15 22 20 25 30
200961 5 10 15 22 20 25 35
200971 5 10 15 22 20 25 30
200949 0 10 15 22 20 25 35
200931 5 10 15 22 20 25 35
200950 0 10 15 22 20 25 35
200981 5 10 15 22 20 27,5 25
200921 5 10 15 22 20 25 35
200929 5 10 15 22 20 25 35
200941 5 10 15 22 20 25 35
Kaynak: http://www.customs.gov.vn, www.madb.eu *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos,
Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.
Vietnam’da perakende meyve suyu fiyatları ise aşağıdaki gibidir:
Tablo 37: Vietnam’da Perakende Meyve Suyu Fiyatları
ÜRÜN FİYAT (TL)
%100 Meyve Suları 4,5- 5,5
%42 Nektar 3,5- 4,0
5.5 MAKARNA
2012 yılında Vietnam’da makarna satışları büyük bir atılım gerçekleştirmiş olup
satılan makarna çeşidi sadece kuru pastadır. Her geçen gün daha çok tüketici makarna
yapmayı öğrenip tüketse de makarna Vietnam’ın temel gıda maddelerinden birisi olmaktan
uzaktır. Makarna tüketiciler arasında halen pahalı ve lüks bir ürün olarak
değerlendirilmektedir.
32
Tablo 38: Vietnam’da Türlerine Göre Makarna Satışı ( milyar dong)
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Konserve - - - - - -
Taze/
Dondurulmuş - - - - - -
Kuru 3.570,8 3.874,3 4.145,5 4.456,4 4.826,3 5.212,4
TOPLAM 3.570,8 3.874,3 4.145,5 4.456,4 4.826,3 5.212,4
Kaynak: Euromonitor
2012 yılında makarna satışlarının değeri %19 artarken satış hacmindeki artış %8
olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlar 2012 yılında makarna fiyatlarının ne kadar arttığını da
göstermektedir. Ülkede her geçen gün kendisini daha fazla hissettiren batılılaşma eğilimi
makarnaya olan talebin de giderek artmasına yol açmaktadır. Özellikle Ho Chi Minh City gibi
şehirlerde birbiri ardına açılan Batılı tarzda restoranlar da makarna tüketiminin artmasına yol
açmaktadır. Ülkedeki gençler de günlük öğünlerinde çok fazla makarna tüketmekte olup bu
durum da önümüzdeki yıllarda makarna tüketiminin artacağına işaret etmektedir.
Tablo 39: Vietnam’da Makarna Satışlarının Değişimi (2007- 2012) (%)
2011/12 2007/12 ORTALAMA 2007/12 TOPLAM
Konserve - - -
Taze/ Dondurulmuş - - -
Kuru 19,1 14,0 92,5
TOPLAM 8,0 7,9 46,0
Kaynak: Euromonitor
Saklama ve dağıtım koşulları ile fiyat açısından Vietnam pazarına en uygun olan kuru
makarna ülkede satılan tek makarna türü olmaktadır.
Vietnam’da tüketilen makarnanın %100’ü ithal edilmekte olup bu makarnanın %80’i
de modern perakende zincirleri ( hipermarketler, süpermarketler, çok katlı mağazalar)
tarafından tüketiciye sunulmaktadır. Ülkede tüketilen makarnanın önemli bir kısmı büyük
şehirlerde tüketildiğinden modern perakende zincirlerinin de pasta satışında önemi daha da
artmaktadır.
Vietnam makarna pazarında lider marka %55 ile Barilla’dır. Pazardaki diğer önemli
markalar %9 ile Italpasta ve %7 ile Pasta Zara’dır. Barilla’yı pazarda lider yapan etken kalite
ve fiyattan ziyade kurmuş olduğu dağıtım ağıdır.
2012- 17 yılları arasında sabit fiyatlarla yıllık ortalama %6 artması beklenen makarna
satışlarının özellikle büyük şehirlerde patlama yapası beklenmektedir. Makarna birim
33
fiyatlarının ise tüketicilerin giderek daha fazla tüketmesine bağlı olarak ortaya çıkacak olan
ölçek ekonomileriyle birlikte düşeceği tahmin edilmektedir.
Tablo 40: Vietnam’da Makarna Satışlarına Yönelik Geleceğe Yönelik Beklentiler (%)
2012- 17 ORTALAMA 2012/17 TOPLAM
Konserve - -
Taze/ Dondurulmuş - -
Kuru 5,5 30,7
TOPLAM 5,5 30,7
Kaynak: Euromonitor
Tablo 41:Vietnam’ın Makarna İthalatı ( bin dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012
190230 Diğer Makarnalar 3.244 2.351 2.861 4.917 14.463
190219 Diğer Yumurtalı Makarnalar 920 1.588 1.744 1.371 3.762
190211 Pişmemiş makrna, yumurta içerenler 174 45 5 30 1.121
190220 Doldurulmuş Makarnalar 275 229 95 260 533
190240 Kuskus 5 7 19 10 3
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın makarna ithalatına bakacak olursak 2010 yılında 12,2 milyon dolar olan ithalatın
2012 yılında 2010 yılına göre yaklaşık olarak %62,5 arttığı görülmektedir. Güney Kore
%49,6’lık pay ile Vietnam’ın ithalatında ilk sırada yer almaktadır. Asya kıtası dışındaki
tedarikçi ülkelere bakacak olursak İtalya’nın Vietnam’ın makarna ithalatında %5,8’lik paya
sahip olduğu görülmektedir.
Tablo 42: Vietnam’ın Makarna İthalatında Başlıca Ülkeler ( bin dolar)
2008 2009 2010 2011 2012
TOPLAM 9467 9419 12.235 18.046 19.878
G.Kore 3450 3404 5.130 8.208 9.869
Çin 2266 1862 2.320 4.047 4.820
Tayland 1659 1698 1.789 2.450 2.693
İtalya 890 905 1.086 1.407 1.144
Tayvan 62 229 325 341 348
Hong Kong 160 112 182 626 260
Japonya 410 623 882 384 238
Endonezya 225 339 278 198 202
Singapur 139 122 125 133 94
Türkiye 0 14 10 30 65
34
2008 2009 2010 2011 2012
Malezya 82 18 20 0 49
ABD 6 31 22 34 45
Filipinler 75 19 11 86 29
Kanada 0 0 35 0 14
Fransa 25 11 4 72 5
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın makarnada uyguladığı gümrük vergisi oranları taraf olduğu anlaşmaların
çeşitliliği nedeniyle farklılık göstermektedir.
Tablo 43: Vietnam’ın Makarna İthalatında Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranları (%)
190211
Yumurta
İçerenler
190219
Diğer
Yumurtalı
Makarnalar
190220
Doldurulmuş
Makarnalar
190230
Diğer
190240
Kuskus
ASEAN* 5 5 5 5 5
ÇİN 10 10 10 10 10
G.KORE 15 15 15 15 15
JAPONYA 22 22 22 22 22
AVUSTRALYA
Y.ZELANDA 20 20 30 30 30
HİNDİSTAN 30 30 30 30 30
MFN** 18 20 30-38 30- 35 38
Kaynak:http://www.customs.gov.vn/SitePages/Tariff-Search.aspx?language=en-US,
www.madb.eu *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler,
Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.
Vietnam’da makarna fiyatları ise aşağıdaki gibidir;
Tablo 44: Vietnam’da Makarna Fiyatları
ÜRÜN ADI FİYATI (TL)
500 gr. İthal burgu makarna 3
500 gr. İthal lazanya 10
5.6 UNLU MAMULLER
2012 yılında Vietnam unlu mamuller pazarı %17 büyüme kaydederek 11,4 trilyon Vietnam
Dong’una ulaşmıştır. Büyümenin ana unsurunu, prestijli yerel firmalar teşkil etmektedir. Aynı
yıl sektör ürünlerinin ortalama fiyatları, enflasyona bağlı olarak, %10 artmıştır.
Tablo 45: Vietnam’da Unlu Mamuller Satış Miktarı ( milyar dong)
35
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Ekmek 4.033,42 4.762,15 5.461,73 6.335,03 7.350,36 8.634,94
- Ekmek Türevleri - - - - - -
- Paketlenmiş Ekmek 1.431,84 1.861,39 2.270,89 2.793,20 3.365,81 4.072,62
- Paketlenmemiş Ekmek 2.601,58 2.900,76 3.190,84 3.541,83 3.984,56 4,562,32
Kekler 1.224,14 1.421,27 1.634,46 1.888,37 2.165,37 2,535,80
- Paketlenmiş Kekler 1.140,00 1.322,40 1.520,76 1.756,48 2.010,82 2,352,65
- Paketlenmemiş Kekler 84,14 98,87 113,70 131,89 154,55 183,14
Pastacılık Ürünleri 74,37 93,18 113,96 136,94 161,71 193,81
- Pastacılık
Ürünleri Paketlenmiş
61,07 76,95 94,65 113,58 133,71 159,78
- Pastacılık
Ürünleri Paketlenmemiş
13,30 16,22 19,31 23,36 28,00 34,03
TOPLAM 5.331,93 6.276,60 7,210.15 8,360.34 9.677,44 11.364,55
Kaynak: Euromonitor
Tablo 46: Vietnam’da Unlu Mamullerin Satışlarının Değişimi (%)
2011/12 2007-12 Ortalama 2007/12 Toplam
Ekmek 17,48 16,44 114,09
- Ekmek Türevleri - - -
- Paketlenmiş Ekmek 21,00 23,25 106.52
- Paketlenmemiş Ekmek 14,50 11,89 27.26
Kekler 17,11 15,68 42.37
- Paketlenmiş Kekler 17,00 15,59 40.91
- Paketlenmemiş Kekler 18,50 16,83 55.94
Pastacılık Ürünleri 19,85 21,11 75.43
- Pastacılık Ürünleri Paketlenmiş 19,50 21,21 72.31
- Pastacılık Ürünleri Paketlenmemiş 21,50 20,67 82.57
TOPLAM 17,43 16,34 42.57
Kaynak: Euromonitor
2012 yılında unlu mamuller perakende pazarının değer olarak %58’ini paketlenmiş
endüstriyel ürünler oluşturmaktaysa da satış miktarlarına bakıldığında satış hacminin %68’ini
paketlenmemiş el yapımı ürünlerin oluşturduğu görülmektedir. Vietnamlı tüketiciler daha taze
olması, ürün çeşitliliği, fiyat düşüklüğü ve kolay ulaşılabilir olması gibi nedenlerle
paketlenmemiş ekmek almayı tercih etmektedirler.
Paketlenmiş unlu mamuller arasında %78,5 pay ile beyaz sandviç ekmeği pazar lideri
konumundadır. Beyaz sandviç ekmeğini sırasıyla %11’lik payla hamburger ekmekleri ve %6
payla baget ekmekler izlemektedir. Metro ve Big C gibi hiper marketlerin kendi markalarıyla
36
piyasaya sürmekte oldukları paketlenmiş baget ve hamburger ekmekleri satışlarında artış
görülmektedir.
Tablo 47: Vietnam’da Paketlenmiş Ekmek Satışlarının Türlerine Göre Dağılımı (%)
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Baget 4.80 4.80 5.00 5.00 5.50 6.00
Hamburger Ekmeği 8.50 9.00 9.50 10.00 10.50 11.00
Beyaz Sandviç Ekmeği 81.50 81.00 80.50 80.00 79.00 78.50
Tam Buğday Ekmeği 2.50 2.20 2.00 2.00 2.00 2.10
Diğerleri 2.70 3.00 3.00 3.00 3.00 2.40
Toplam 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00
Kaynak: Euromonitor
2012 yılında hükümetin, Vietnam ürünlerini destekleme faaliyetleri çerçevesinde yerel
firmalar tüm satış kanallarında büyüme kaydetmişlerdir. Diğer taraftan Vietnam
Perakendeciler Birliği, üyelerini daha fazla yerel ürün satışı konusunda teşvik etmeye devam
etmektedir. Perakendeciler Birliği tarafından yerel firmaların ürün kalitelerini geliştirmeleri
ve yeni dağıtım kanaları kullanmaları amacıyla da çalışmalar yürütülmektedir.
Batılı tarzı hayat tarzının özellikle şehirlerde yaygınlaşması Vietnamlıları geleneksel
mutfaklarından uzaklaştırmaktadır. Modern şehir hayatı ve zaman kısıtı özellikle ofislerde
çalışmakta olan Vietnamlıları unlu mamul tüketimine itmektedir.
2012 yılı içerisinde unlu mamuller sektöründe büyüme lideri değer bazında %20, hacim
bazında ise %11 ile pastacılık sektörü olmuştur. Paketlenmemiş el yapımı pastacılık ürünleri
%22 büyüme ile pastacılık sektöründe lider durumdadır. Bu durumun temel nedeni, özellikle
büyük şehirlerde sayıları hızla artmakta olan pastaneler olarak görülmektedir. Diğer taraftan
süper ve hiper marketler tarafından da satışı gerçekleştirilen taze unlu mamuller de göz ardı
edilmemelidir.
Kinh Do ve Duc Phat gibi önde gelen yerel firmalar gerek ürün çeşitliliği açısından gerekse
şube sayısı bakımından büyümeye devam etmektedirler.
37
Unlu mamullerin üretiminde kullanılan tüm girdilerin yerel üreticilerden temin edilmesi
mümkün olsa da, özellikle ana ham madde olan buğday yurt dışından ithal edilmektedir.
Pastacılık ürünlerinden ülkede tek porsiyonluk paketlenmiş pastalar toplam satışların
%89’unu oluşturmaktadır. Bahse konu ürünler Vietnamlılar tarafından günlük tüketim
amacıyla satın alınırken daha büyük porsiyonlarla satışa sunulmakta olan ürünler ancak özel
günlerde satın alınmaktadır.
Ülkede unlu mamullerin perakende dağıtımının değer bazında %67’si pastanelerde
gerçekleştirilmektedir. Süpermarketler ve bakkal dükkânları ise dağıtım kanalında kalan %
33’lük payda yer almaktadırlar. Özellikle süpermarketlerin sundukları hijyen koşulları ve
modern anlamda yürütmekte oldukları satış faaliyetleri tüketiciler tarafından beğenilse de,
geleneksel olarak pastanelerin bu alandaki etkinlikleri devam etmektedir.
2012 yılı itibarıyla pazarın en popüler ve tanınır firması olan Kinh Do %16 payla pazar lideri
konumunda olsa da özellikle ekmek ve türevlerinde el yapımı ürünlerin yoğun rekabetiyle
karşılaşmaktadır. Diğer taraftan gerek Kinh Do gerekse diğer yerel firmalar hükümetin
uygulamakta olduğu Vietnamlı firmaların desteklenmesi politikaları çerçevesinde mağaza
sayılarını ve pazar paylarının artırmaktadırlar.
Tablo 48: Vietnam’da Unlu Mamuller Satışlarında Firma Payları (%)
% Perakende Satış Payları 2008 2009 2010 2011 2012
Kinh Do Corp 12.41 13.42 14.57 15.70 16.23
Nhu Lan Bakery 5.37 5.85 6.37 6.80 6.88
Duc Phat Private Enterprise 5.22 5.48 5.71 5.77 5.53
Orion Food Vina Co Ltd 4.34 4.49 4.62 4.99 5.17
Bien Hoa Confectionery Corp (Bibica) 4.16 4.28 4.37 4.41 4.36
Asia Bakery & Confectionery Pte Enterprise 2.18 2.64 2.97 3.27 3.41
Bao Ngoc Private Enterprise 2.75 2.91 2.74 2.50 2.12
Apollo Food Industries Sdn Bhd 1.89 1.79 1.68 1.56 1.42
European Foods PCL 1.66 1.58 1.47 1.35 1.22
Hai Chau Confectionery JSC 0.37 0.27 0.25 0.21 0.16
Hue Industrial Foods JSC 0.23 0.21 0.19 0.12 0.08
Lonbisco PT 0.35 0.32 0.28 0.25 -
Dong Khanh Food Industrial Co Ltd 0.59 - - - -
Orion Corp - - - - -
Orion International Snack Co Ltd - - - - -
El Yapımı 48.05 46.10 44.22 43.06 41.99
Diğer 10.43 10.65 10.55 10.02 11.45
TOPLAM 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00
Kaynak: Euromonitor
38
Pazardaki önde gelen diğer bir firma ise Asia Bakery & Confectionery’dir. Bahse konu firma
2012 yılında ürün gamını yeni ürünlerle genişletmeye devam etmiştir. Diğer taraftan Asia
Bakery & Confectionery ürünlerini sadece kendi mağazalarında satmamakta süper market ve
hiper marketlere dağıtım gerçekleştirmektedir.
Son dönemde sektörde faaliyet gösteren firmalar geleneksel perakende kanallarını
kullanmaktansa süpermarketler ve hipermarketler yoluyla pazar penetrasyonlarını arttırmaya
çalışmaktadırlar.
Vietnamlı tüketicilerin reklam duyarlılıkları oldukça yüksektir. Bu kapsamda özellikle yeni
ürün tanıtımlarında ve markalaşma çalışmalarında reklam kanlarlının etkin kullanımı önem
arz etmektedir. Yerel firmaların tanıtımlarını Tet bayramı (ay yeni yılı) ve Sonbahar
festivalinde yoğunlaştırdıkları gözlenmektedir. Vietnamlı tüketicilerin reklam
hassasiyetlerinin yüksek olmasına rağmen 2012 yılı incelendiğinde, firmaların kayda değer
tanıtım kampanyaları yürütmedikleri görülmektedir. Firmalar ağırlıklı olarak bütçelerini
dağıtım kanallarını geliştirmeye yönlendirmişlerdir.
Her geçen gün, örneğin Singapurlu Breadtalk ve Tous Les Jours gibi uluslararası firmaların
dâhil olduğu Vietnam unlu mamuller pazarına yerel firmalar hakim konumdadır. Önümüzdeki
dönemde her ne kadar piyasa doyum noktasına yaklaşmış olsa da pazara giriş maliyetlerinin
diğer sektörlere göre daha düşük olması yabancı firmaları cezbetmeye devam edecektir.
Önümüzdeki dönemde pazara giriş maliyetlerinin düşüklüğü nedeniyle değer bazında en fazla
büyümenin el yapımı pastanecilik ürünlerinde yaşanması beklenmektedir. Diğer taraftan açık
satılmakta olan ekmek gibi unlu mamullerin aynı dönemde satışlarının azalacağı
öngörülmekte olup, Vietnamlı tüketicilerin gelişmekte olan hijyen duyarlılıklarının ve
paketlenmiş ekmeklerin kalitesinde yaşanan artışın etkili olacağı düşünülmektedir.
Önümüzdeki dönemde modern perakendecilik kanallarının unlu mamul üreticileri tarafından
daha etkin biçimde kullanılacağı ve bu kanallardan üzerinden gerçekleştirilecek
perakendeciliğin gelişmeye devam edeceği düşünülmektedir. Bahse konu beklentilere rağmen
perakende unlu mamul satışının %86’sının gerçekleştirildiği geleneksel dağıtım kanalları
gelecekte de önemini koruyacaktır.
Unlu mamuller satışlarının 2012- 2017 yılları arasında cari fiyatlarla yıllık ortalama olarak
%6, sabit fiyatlarla ise %4 büyüyeceği tahmin edilmektedir. Tüketicilerin batılı tüketim tarzını
benimsemeleri ve yemek hazırlamaya daha az vakitlerinin olması bu artışın arkasında yatan
39
faktörlerdir. Ayrıca hijyen kaygısı nedeniyle geleneksel kahvaltı ürünü olan eriştenin yerine
de daha çok unlu mamul tüketilmesi beklenmektedir.
Tablo 49: Vietnam’da Unlu Mamuller Sektöründe Geleceğe Yönelik Satış Değeri Tahminleri
(%)
% Değişim 2012/17 Ortalama 2012/17 YBBO
Ekmek 4,22 22,94
- Ekmek Türevleri - -
- Paketlenmiş Ekmek 6,50 36,99
- Paketlenmemiş Ekmek 2,00 10,39
Kekler 3,11 16,54
- Paketlenmiş Kekler 3,00 15,91
- Paketlenmemiş Kekler 4,50 24,60
Pastacılık Ürünleri 5,17 28,69
- Pastacılık Ürünleri Paketlenmiş 5,00 27,61
- Pastacılık Ürünleri Paketlenmemiş 5,99 33,76
TOPLAM 3,99 21,61
Kaynak: Euromonitor
Vietnam’ın unlu mamul ithalatının türlerine göre dağılımına baktığımızda ilk sırada tatlı
bisküvilerin olduğu görülmektedir. Diğer ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçilik
ürünlerinin ithalatı da ülkedeki tüketime paralel bir şekilde artmaktadır. Diğer alt ürünlerde de
ithalat değeri düşüktür.
Tablo 50: Vietnam’ın Unlu Mamul İthalatının Dağılımı (bin dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012
190531 Tatlı Bisküviler 19,952 25,516 40,906 51,668 32,983
190590 Diğer Ekmek, pasta, kek, bisküvi
ve diğer ekmekçilik mamulleri
11,923 12,057 12,093 13,865 23,549
190532 Waffle ve gofretler 2,61 2,451 3,236 5,66 15,607
190510 Gevrek Ekmek 0,004 0,008 0,017 0,191 3,273
190540 Gevrekler, kızartılmış ekmek ve
diğer kızartılmış mamuller
1,555 0,894 0,427 0,566 0,28
190520 Zencefilli Ekmek ve Benzerleri 0,012 0,185 0,568 0,009 0,142
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın ülkelere göre ithalatına bakılacak olursa ilk sırada Endonezya’nın yer aldığı
görülmektedir. Son yıllarda Almanya, Danimarka ve Fransa gibi Avrupa ülkelerinden de
Vietnam’a ihracat miktarlarında artışlar olduğu görülmektedir.
40
Tablo 51: Vietnam’ın Ülkelere Göre Unlu Mamul İthalatı (bin dolar)
ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012
TOPLAM 39.759 47.979 68.235 74.233 75.835
Endonezya 10.558 10.198 17.994 26.346 29.923
Malezya 11.281 14.672 15.611 14.562 15.129
Tayland 7.604 8.469 11.865 10.887 11.824
G. Kore 2.853 6.201 9.008 7.622 5.334
Tayvan 765 1.082 3.029 3.725 1.809
ABD 673 863 2.649 1.527 1.738
Almanya 541 630 1.027 1.106 1.623
Singapur 1.488 1.519 1.816 1.408 1.539
Danimarka 159 595 1.083 543 1.200
Fransa 776 768 628 956 1.113
Kaynak: Trademap
Tablo 52: Vietnam’ın Unlu Mamullerde Ülkelere Göre Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranı (%)
190510 190520 190531 190532 190540 190590
ASEAN* 5 5 5 5 5 0-5
Çin 10 10 10 10 10 5- 10
G. Kore 15 15 15 15 15 5 -15
Japonya 25- 27,5 25- 27,5 22- 25 25- 27,5 25- 27,5 3- 27,5
Avustralya-
Yeni
Zelanda
20 20 20 20 20 5- 20
Hindistan 30 30 30 30 30 8- 30
MFN** 40 40 15 35 40 10- 30
Kaynak: http://www.customs.gov.vn *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya,
Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.
Vietnam’da unlu mamullerin süpermarketlerde tespit edilebilen perakende fiyatları aşağıdaki
gibidir.
Tablo 53: Unlu Mamullerin Perakende Fiyatları
ÜRÜN ADI FİYATI (TL)
30 gr x 6 adet cevizli kek 3,5
70 gr x 4 adet çörek 2,5
30 gr x 8 adet kurabiye 3,5
40 gr x 4 adet sandviç ekmeği 1,5
41
5.7 BİTKİSEL YAĞLAR
2012 yılında Vietnam’da yağ satışları hacim olarak %8, değer olarak ise %17 oranında
büyüme kaydederek, 681 bin ton ve 1,043 milyar dolar düzeyine ulaşmıştır. 2011 yılına
nazaran azalmış olan büyüme rakamları pazarın nispeten doyuma ulaşması ile
açıklanmaktadır. Diğer taraftan sektörde faaliyet göstermekte olan firmalar kırsal bölgelere
odaklanmış olan tanıtım ve reklam kampanyalarıyla tüketicilerin farkındalığını arttırmaya
çalışmaktadırlar. Vietnamlı tüketicilerin sağlıklarını koruma hususunda bilinçlenmeleri, milli
gelirde görülen artışlar ve yürütülen yoğun tanıtım kampanyaları sonucunda, özellikle kırsal
bölgelerde hayvansal yağlar yerine bitkisel yağ kullanımı yaygınlaşmaktadır.
Tablo 54: Vietnam’da Yağ Satışlarının Değeri ( milyar Vietnam Dong’u)
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Tereyağı 628.96 735.88 824.18 927.21 1,096.89 1,305.29
Margarin 151.13 178.33 205.08 234.82 281.78 315.60
Zeytinyağı 81.19 86.46 91.65 96.69 107.33 129.87
Bitkisel
Yağlar 9,112.54 10,752.80 12,473.25 14,406.60 16,999.79 19,889.75
TOPLAM 9,973.81 11,753.47 13,594.16 15,665.32 18,485.78 21,640.51
Kaynak: Euromonitor
Tüketicilerin bilinçlenmesiyle zeytinyağı %21 büyümeyle ürün gurubunda tüketimi en fazla
artan ürün konumdadır. Son dönemde daha çok ailenin orta ve üstü gelir gurubuna dahil
olması da diğer yağlara kıyasla daha pahalı olmasına rağmen zeytinyağı tüketimin artmasına
neden olmuştur. %19 artışla tereyağı zeytinyağını takip etmektedir. Tereyağı tüketiminde
yaşanan artışın temel nedenleri arasında batı tarzı yaşamın yaygınlaşması ve büyük kentlerde
sayısı hızla artmakta olan yabancılar öne çıkmaktadır. Diğer taraftan ülkede hızla artmakta
olan batı tarzı restoranların tüketime katkısı yadsınamaz.
42
Tablo 54: Vietnam’da Yağ Satışlarının Değerlerinin Değişimi (%)
% Değişim 2011/12 2007-12 CAGR 2007/12 Total
Tereyağı 19.00 15.72 107.53
Margarin 12.00 15.87 108.83
Zeytinyağı 21.00 9.85 59.96
Bitkisel Yağlar 17.00 16.90 118.27
Toplam 17.07 16.76 116.97
Kaynak: Euromonitor
2012 yılında ortalama ürün fiyatları enflasyon ve ürün kalitelerinin artması nedeniyle %8
artmıştır.
Cai Lan Oil & Fats firmasına ait Neptune oil markası %37 payla pazar lideri konumundadır.
Uzun yıllardır yürütülmekte olan tanıtım kampanyalarıyla tüketiciler nezdinde yüksek kalite
algısına sahip olan Cai Lan Oil & Fats farklı ambalajlar içerisinde pek geniş tüketici
guruplarına hitap etmektedir. Pazarda ikinci marka %23 payla Tuong An Vegetable Oil JSC
ve %11 payla Golden Hope Nha Be Edible Oils Co takip etmektedirler. Market zincirlerine
ait özel markalar henüz nebati yağ sektöründe dikkate değer bir paya sahip değildirler.
Tablo 56: Vietnam’da Yağ Satışlarında Firmaların Payları (%)
% Perakende Satış 2008 2009 2010 2011 2012
Cai Lan Oils & Fats Industries Co Ltd 32.55 34.37 35.18 36.18 37.26
Tuong An Vegetable Oil JSC 21.97 21.30 21.91 22.49 22.84
Golden Hope Nha Be Edible Oils Co Ltd 11.89 11.19 11.13 10.94 10.85
Tan Binh Vegetable Oil JSC 11.25 8.26 6.44 6.16 5.88
Binh An Vegetable Oil JSC 5.21 5.05 5.15 4.87 4.60
Acecook Vietnam JSC - 2.75 3.22 3.49 3.68
Lactalis, Groupe 3.13 3.06 3.02 3.06 3.14
Fonterra Brands (Vietnam) Co Ltd 1.00 1.03 1.04 1.10 1.18
Angel Camacho SA 0.46 0.41 0.37 0.35 0.36
Generics 0.25 0.18 0.17 0.15 0.14
Diğerleri 12.28 12.39 12.39 11.19 10.08
TOPLAM 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00
Kaynak: Euromonitor
43
Yağ üreticileri arasında 2012 yılında satışlarını en fazla arttıran firma Fonterra Brands
(Vietnam) Co. Olmuş, bu firmayı Acecook Vietnam JSC takip etmiştir. Acecook firması
pazarda oldukça yeni bir firma olmakla beraber De Nhat markalı yağlarıyla tüketicilerin
beğenisini toplamıştır. De Nhat Vietnam pazarındaki ilk omega-3 ve vitamin-A içeren yağ
olarak lanse edilmiştir.
%54 payla palmiye yağı pazarda lider konumundadır. %25 payla palmiye yağını soya yağı
takip etmektedir. Bu ürünler Vietnam pazarında geleneksel olarak kullanılmakta olduğu için
diğer yağlara göre avantajlı konumdadırlar. Mısır yağı, ayçiçek yağı ve susam yağı gibi diğer
yağlar birlikte pazardan %7 pay alabilmektedirler. Palm ve soya yağı haricindeki diğer
bitkisel yağların tüketicilere daha iyi tanıtılması gerekmektedir. Pek çok Vietnamlı tüketici
bahse konu yağların arasındaki farklardan yeterince bilgi sahibi değildir.
Son dönemlerde Vietnamlı tüketiciler arasında sağlık bilinci gelişilmekte olsa da trans yağlar
ve hidrojene yağlar konusunda tüketicilerin farkındalıkları düşük düzeydedir.
Ülkede paketlenmemiş bitkisel yağ kullanımı maliyetleri düşürmek amacıyla restoranlar ve
sokak satıcıları arasında yaygındır. Tüketiciler gıda güvenliği ve marka bilinci gibi hususlar
nedeniyle paketlenmemiş yağları kullanmaktan kaçınmaktadırlar.
Sağlık bilincinin gelişmesi ve daha fazla tüketicinin daha pahalı yağları satın alabilecek maddi
güce kavuşması paralelinde Vietnam bitkisel yağ pazarı gelişime açık olarak
değerlendirilmektedir. Diğer taraftan, kırsal bölgelerde ve küçük şehirlerde rekabet koşulları
daha zayıf olmakla beraber, tüketicilerde sağlıklı yağ kullanımı bilincinin geliştirilmesi için
pahalı bilinçlendirme ve tanıtım kampanyalarının yapılması gerekmektedir.
Vietnam bitkisel yağ pazarı ağırlıklı olarak yerel firmalar tarafından domine edilmiş
durumdadır. Bu kapsamda pazara girmeye istekli olan yabancı firmaların daha yenilikçi
ürünler olarak görülen tereyağı ve zeytinyağı gibi ürünlere odaklanmaları isabetli olacaktır.
Cai Lan Oil & Fats firmasına ait Neptune 1:1:1 2012 yılında dikkat çekici hamleler
gerçekleştirmektedir. Tamamen Vietnamlı tüketicilere özel olarak üretildiği iddia edilen
ürünlerinde sağlık vurgusu ön plana çıkmakta olup içeriğin omega-3 ve omega-6 gibi
katkılarla zenginleştirildiği ifade edilmektedir.
44
Pazarda önde gelen firmalar ağırlıklı olarak televizyon reklamlarını ve yazılı basını tanıtım
kampanyaları kapsamında kullanmaktadırlar. Tanıtım kampanyaları geleneksel olarak ay
takvimine göre yeni yıl gibi festival zamanlarında yoğunlaşmaktadır.
Genel olarak sıvı yağlar plastik veya cam şişelerde tüketicilere sunulmaktadır. Margarin ve
diğer yağlar ise miktarına bağlı olarak plastik veya alüminyum kutularda satılmaktadır.
Vietnam bitkisel yağ pazarı büyük şehirlerde nispeten doymuş görünse de önümüzdeki
dönemde küçük şehirlerde ve kırsal bölgelerde satışların artması beklenmektedir. Bu
kapsamda pazardı domine etmekte olan firmalar bahse konu bölgelere yönelik olarak dağıtım
ağlarını geliştirmekte ve tanıtım kampanyalarıyla tüketicilerde hayvansal yağlar yerine
bitkisel yağları kullanmalarının sağlık açısından daha yararlı olduğu konusunda
bilinçlendirmeye çalışmaktadırlar.
Önümüzdeki dönemde zeytinyağının bitkisel yağ pazarında satışların en fazla artacağı ürün
olması beklenmektedir. Zeytinyağı üzerine çalışmakta olan firmaların önümüzdeki dönemde
artması artan rekabet nedeniyle tanıtım kampanyalarına ağırlık verilmesi sonucu tüketicilerin
daha fazla bilinçleneceği ve zeytinyağı tüketimini arttıracakları düşünülmektedir.
Tablo 57: Vietnam’da Yağ Satışlarında Geleceğe Yönelik Beklentiler (Satış Değeri Artışı %)
2012-17 Ortalama 2012/17 TOPLAM
Tereyağı 8,50 50,35
Margarin 4,30 23,42
Zeytinyağı 17,99 128,69
Bitkisel Yağlar 7,40 42,89
Toplam 7,41 42,94
Kaynak: Euromonitor
Vietnam’da kullanılan geleneksel bitki yağı bütün Uzakdoğu ülkelerinde olduğu gibi palm
yağıdır. Ancak ülkenin artmakta olan margarin ve zeytinyağı ithalatı ile birlikte bu ürünlere
yönelik olumlu beklentiler bu ürünlerin ithalatının önümüzdeki yıllarda önemli miktarda
artacağını göstermektedir.
Tablo 58: Vietnam’ın Türlerine Göre Bitkisel Yağ İthalatı ( bin dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012
151190 Diğer palm yağı ve
fraksiyonları 287.542 206.304 288.742 0 548.160
150710 Soya yağı ve fraksiyonları 140.365 90.206 131.645 143.179 52.479
45
GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012
(ham)
151790 Diğer soya yağı ve
fraksiyonları 31.939 17.583 26.025 66.772 35.034
151110 Ham palmiye yağı 162.695 140.230 188.935 201.352 6.676
151529 Diğer bitkisel sabit katı ve sıvı
yağlar 1.262 2.750 2.119 3.642 5.212
150790
Diğer kimyasal değişime
uğramamış soya yağı ve
fraksiyonları
2.211 4.911 16.713 12.219 4.869
151710 Margarin (sıvı margarin hariç) 594 829 1.049 1.779 2.201
151321
Ham palm çekirdeği veya
babassu yağları ve bunların
fraksiyonları
0 0 0 596 1.996
151219
Diğer ayçiçeği tohumu veya
aspir yağları ve bunların
fraksiyonları
527 995 743 1.222 1.839
151329
Diğer palm çekirdeği veya
babassu yağları ve bunların
fraksiyonları
341 296 556 560 469
151521 Ham mısır yağı ve
fraksiyonları 0 0 0 0 89
151229 Diğer pamuk tohumu yağı ve
fraksiyonları 0 3 7 1 3
151211
Ham ayçiçeği tohumu veya
aspir yağları ve bunların
fraksiyonları
0 0 0 0 0
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın bitkisel yağ ithalatında ilk sıralarda komşusu ve ASEAN’dan partneri olan ülkeler
gelmektedir. Ancak, yukarıda da belirtildiği gibi Vietnamlı tüketicilerin daha sağlıklı bir diyet
uygulama yönündeki istekleri ve artan gelirleri gelecek dönem içerisinde özellikle zeytinyağı
tüketiminde artışlar yaratacağı, bu şekilde Vietnam’ın ithalatındaki ülkelerin kompozisyonunu
değiştireceği beklenmektedir.
Tablo 59: Vietnam’ın Bitkisel Yağ İthalatına Başlıca Ülkeler ( bin dolar)
ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012
TOPLAM 550.883 415.953 634.514 781.334 659.027
Malezya 206.920 196.003 341.020 485.291 436.575
Endonezya 195.015 134.408 175.596 188.947 150.767
Arjantin 57.444 6.267 61.720 58.809 22.845
Tayland 40.506 8.604 19.291 26.661 15.526
Brezilya 0 15.104 0 3.360 14.728
46
ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012
ABD 979 43.839 11.770 3.948 5.661
Avustralya 2.457 3.186 3.753 3.924 3.843
G.Kore 811 1.021 1.450 2.654 3.182
Singapur 6.365 5.344 2.587 3.475 2.964
Hong Kong 0 54 599 795 561
Kaynak: Trademap
Vietnam’ın bitkisel yağlara uygulamakta olduğu gümrük vergisi oranları aşağıdaki gibidir.
Tablo 60: Vietnam’ın Bitkisel Yağlara Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranları (%)
ASEAN* ÇİN G.Kore Japonya Avs- YZ. Hindistan MFN**
151190 0 5 0 16- 19 20 20 5- 25
150710 0 0 5 3- 5 5 4 5
151790 5 10 15 25- 27,5 20 30 25- 30
151110 0 0 5 3- 5 5 4 5
151529 0 5 5- 15 3- 27,5 5- 20 20- 30 5- 20
150790 0 0 5- 10 5- 10 5- 20 4- 22 5
151710 5 5 10 16- 17 20 15 20
151321 0 0 5 3- 5 5 5 5
151219 0 5 5- 10 3-21 5- 20 12,5- 20 5- 15
151329 0 5 5- 15 3- 19 5- 20 12- 20 5- 25
151521 0 0 5 3- 5 5 5 5
151229 0 5 5- 15 3- 21 5- 20 5- 20 5- 25
151211 0 0 5 3- 5 5 4 5
Kaynak: http://www.customs.gov.vn *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya,
Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.
Tablo 61: Vietnam’da Bitkisel Yağların Fiyatları
ÜRÜN ADI FİYATI (TL)
500 ml %100 saf zeytinyağı (ithal) 11-16
250 gr. Tereyağı (ithal) 9- 11
125 gr. Tereyağı (ithal) 5-6
6. GENEL DEĞERLENDİRME
Vietnam ekonomisi son yıllarda çevre ülkelerdeki ekonomik faaliyetlerin de artmasına
bağlı olarak hızlı bir büyüme trendi içerine girmiştir. Ülkenin artan geliri doğal olarak
kendisini tüketicilerin harcama eğilimlerinde göstermektedir. Geliri artan tüketiciler henüz
47
yavaş da olsa batı ülkelerinden gelen ürünlere karşı oldukça ilgilidirler. 88,7 milyonluk
nüfusu ile de Vietnam oldukça büyük bir pazardır. Ülkede kişi başına düşen milli gelir
satınalma gücü paritesine göre 2012 yılında sadece 3.584 dolar olmasına rağmen ülkede
var olan gelir eşitsizliğine bağlı olarak yüksek gelirli Vietnamlıların sayısı oldukça
fazladır. Bunun yanında, kırsal alanlar ile şehirler arasında da önemli bir gelir farkı
bulunmaktadır ve ülkede şehirleşme oranı hızlı bir şekilde artmaktadır. Oldukça genç bir
nüfusa sahip olan Vietnam’da genç tüketiciler bir batılı gibi yaşamaya çalışmakta olup
batı tarzı yaşam felsefesini hayatlarının her kısmına sokma gayreti içerisindedirler. Batı
tarzı ürünlerin de tüketilmesi buna dahildir. Hanoi ve Ho Chi Minh City gibi şehirlerde
yüksek satınalma gücüne sahip birçok Vietnamlının yanı sıra oldukça fazla sayıda yabancı
ve turist de bulunmaktadır. Ayrıca, ülkemizin de ihraç ettiği gıda ürünlerinin önemli bir
kısmı iklim ve sosyolojik faktörlerin doğurduğu sonuçlardan ötürü Vietnam’da
üretilememekte olup neredeyse tamamı ithalat yoluyla temin edilmektedir. Bu faktörler
gıda ürünleri açısından önemli bir potansiyel doğurmaktadır.
Vietnam ekonomisinde kamunun payının yüksek ve kamu firmalarının halen ülkenin en
büyük firmaları olması nedeniyle firmaların tam anlamıyla rekabetçi ve verimlilik
anlayışla çalışamamaktadır.
Henüz ülkemizin tanınırlığı çok düşük düzeylerde de olsa ülkemizi bilen Vietnamlılar
ülkemizi de diğer batı ülkelerinden birisi olarak görmektedirler. Bu noktada ülkemiz
açısından ilk olarak yapılması gereken şey firmalarımız ve ürünlerimizin tanıtımına
yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesidir. Vietnam`da düzenlenen uluslararası fuarlara
aktif veya ziyaretçi olarak katılım sağlanması, firmalarımızın ilk olarak yapmaları gereken
eylemlerdir.
Bununla birlikte, Bakanlığımız Hanoi Ticaret Müşavirliğimizden alınan bilgi
doğrultusunda İstanbul Ticaret Odası’nın 2014 yılında Vietnam`ın Ho Chi Minh şehrinde
Türk Ürünleri Sergisine düzenleneceği belirtilmiş olup firmalarımızın bu etkinliğe
katılımlarının faydalı olacağı düşünülmektedir.
48
7. GÖRÜŞME GERÇEKLEŞTİRİLEN FİRMALAR
F&B Kinh Doanh Các Loai Ruou Vang Nhap Kau Chinh Thuc
Dang Thi Hong Phuc
Hoang Lan Trading Co. Ltd.
Thanh Thanh Cong Trading Joint Stock Company
Cong Ty Co Phan Kinh Do
Saigon Union Of Trading Co. Op.
Tong Cong Ty Luong Thuc Mien Nam
Maximark Kham Pha Su Hoan Hao
Saigon Trading Group
Olam Vietnam Ltd.
Cong Ty Tnhh Thuong Mai Ky Thuat
Saigon Trading Co- Operation
Kinh Do Corporation
Southern Food Corporatıon (Vınafood 2)
An Phong Investment Corporatıon
49