VINOGRADARSTVO

Uenica :Antonela Grgi

Prof. M. G.

SADRAJ

1. UVOD ............................................................................................................1

2. VINOGRADARSTVO U SVIJETU I HRVATSKOJ..................................................2

3. MORFOLOKE KARAKTERISTIKE VINOVE LOZE................................................3

3.1. Vegetativni organi............................................................................................3

3.2. Generativni organi...........................................................................................4

4. GODINJI BIOLOKI CIKLUS VINOVE LOZE...............................................................5

4.1. Suzenje ili pla vinove loze..............................................................................5

4.2. Pupanje rast i razvoj vegetacije......................................................................6

4.3. Cvatnja i oplodnja............................................................................................6

4.4. Razvoj bobica..................................................................................................6

4.5. Dozrijevanje groa.........................................................................................6

4.6 . Priprema za zimski odmor..............................................................................7

4.7. Zimski odmor...................................................................................................7

5. PRIRODNI UVIJETI UZGOJA VINOVE LOZE I UTJECAJ NA GROE I VINO.................7

5.1 Toplina................................................................................................................8

5.2 Svjetlost..............................................................................................................9

5.3 Vlaga...................................................................................................................9

5.4 Vjetrovi...............................................................................................................9

5.5 Tlo.......................................................................................................................9

5.6 Reljef.................................................................................................................10

6. RAZMNOAVANJE VINOVE LOZE............................................................................10

6.1 Proizvodnja sadnog materijala...........................................................................10

7. PODIZANJE VINOGRADA, ODRAVANJE MLADIH NASADA,GNOJIDBA VINOGRADA I

ISHRANA VINOVE LOZE...............................................................................................12

7.1 Pripremni radovi za podizanje nasada vinograda................................................12

7.2. Ostali pripremni radovi prije podizanja vinograda...............................................13

7.3. Sadnja....................................................................................................................14

8. NJEGA VINOGRADA U 1. GODINI...............................................................................15

8.1 Pljevljenje mladica..................................................................................................15

8.2 Vezanje mladica......................................................................................................15

8.3 Obrada tla...............................................................................................................15

8.4 Obrada tla okopavanjem........................................................................................15

8.5 Uklanjanje brandusa...............................................................................................16

8.6 Vrikanje mladica....................................................................................................16

8.7 Uklanjanje zaperaka................................................................................................16

8.8 Zatita protiv bolesti i tetnika.................................................................................16

8.9 Gnojidba vinograda..................................................................................................16

9. ODRAVANJE TLA U VINOGRADU...............................................................................17

9.1 Obrada tla kao sustav odravanja.............................................................................17

9.2 Zatravljivanje vinograda............................................................................................17

9.3 Odravanje vinograda bez obrade tla........................................................................18

10. BOLESTI VINOVE LOZE...............................................................................................18

10.1 Plamenjaa...............................................................................................................18

10.2 Pepelnica..................................................................................................................19

10.2 Siva plijesan..............................................................................................................20

10.3 Crna pjegavost..........................................................................................................21

10.4 Apoleksija ili kap vinove loze....................................................................................21

10.5 Fitoplazme ili uzronici vinove loze..........................................................................22

10.6 Bakterijski rak...........................................................................................................23

11. TETNICI VINOVE LOZE..............................................................................................23

11.1 Pepeljasti i uti groani moljac...............................................................................23

11.2 Lozine grinje..........................................................................................................24

11.3 tetne gusjenice....................................................................................................24

12. KOROVI..................................................................................................................24

13. ZATITA VINOVE LOZE OD PRIRODNIH NEPOGODA................................................25

13.1 Zatita od mraza..................................................................................................25

13.2 Zatita od tue.....................................................................................................25

14. REZ VINOVE LOZE...................................................................................................25

14.1 Rez u zrelo..............................................................................................................25

14.2 Rez u zeleno...........................................................................................................27

15. SUSTAVI UZGOJA TRSA VINOVE LOZE UZGOJNI OBLICI........................................30

15.1 Starohrvatski uzgoj..................................................................................................31

15.2 Guyot uzgoj.............................................................................................................30

15.3 Dvokraki oblik uzgoja...............................................................................................31

15.4 Kordonci...................................................................................................................32

15.5 Jednostruka zavjesa.................................................................................................33

16. EKOLOKO VINOGRADARSTVO..............................................................................34

16.1 Zatita vinograda od bolesti i tetnika.....................................................................34

16.2 Bioloke mjere zatite vinograda od bolesti i tetnika............................................34

16.3 Biotehnike mjere zatite vinove loze od bolesti i tetnika.....................................35

16.4 Doputena sredstva za zatitu bilja..........................................................................35

17. PLODNOST TLA, ISHRANA I GNOJIDBA EKOLOKOG VINOGRADA...........................35

18. BERBA I PRERADA GROA....................................................................................36

19. PODLOGE I SORTE VINOVE LOZE.............................................................................36

20. ZAKLJUAK..............................................................................................................41

1. UVOD

U ovom radu detaljno e se objasniti znaaj uzgoja vinove loze u svijetu i Republici Hrvatskoj,

kao i sam postupak uzgoja od samog poetka , odnosno sadnje do berbe. Prouit e se

ekoloki uvjeti koje vinova loza zahtjeva za svoj uzgoj. Takoer, uvidjet e se koje vrijeme je

pogodnije za sadnju i zbog kojih razloga, zatim i sami postupci koje je potrebno provesti pri

cjelokupnom uzgoju vinove loze. Ukoliko se upotpunosti ispotuju svi zahvati i uvjeti uzgoja

postoji velika mogunost da se ostvari kvalitetan i znaajan prinos. Zatim, obradit e se

pripremni radovi koji se obavljaju prije sadnje, postupak postupanja sa trsom prije sadnje, te

i sama tehnika sadnje. Vrlo je bitno poznavati tehnike sadnje koje se primjenju s obzirom na

reljef u kojem se planira zasaditi vinova loza, kao i zahtjeve pojedinih sorti. Ekoloki faktori

predstavljaju osnovu uzgoja vinove loze. Tako na uspjeh uzgoja vinove loze neposredno

utjeu koliina i raspored oborina, klima, toplina, svjetlost, tlo, vjetar kao i poloaj i nagib

same parcele. Nadalje, izbor sorte i podloge vrlo je vana odluka prilikom podizanja nasada s

time da je izbor sadnog materijala usko povezan sa postupanjem sa sadnicama. Prilikom

uzgoja takoer se donose odluke o izboru uzgojnog oblika tj. naina na koji e se kronja

oblikovati nebi li idealan uzgojni oblik donio to vie prinosa. Takoer, pojasnit e se sami

radovi koji se obavljaju u pojedinim fazama razvoja vinove loze, kao i ne manje bitna berba.

Prilikom procjene vremena za berbu postoje odreeni faktori prema kojima je mogue se

orijentirat, te odluiti u koje vrijeme e se berba izvriti. S obzirom da se javljaju mnoge

bolesti vinove, upoznat e mo se samo sa onim koje se najee javljaju.

2

1

1. VINOGRADARSTVO U SVIJETU I HRVATSKOJ

Vinova loza (vitis vinifera) povijesno je znaajna biljka koja je kroz svoju prolost

doivjela mnoga burna razdoblja i promjene. Vinova loza bila je gospodarski

znaajna i u najstarijim civilizacijama Egipta, Sirije i Mezopotamije. Vinova loza

najrasprostranjenija je vona vrsta u svijetu. Uzgaja se na svim kontinentima

osim Antartike. Hrvatska je smjetena u umjereno klimatskom poloaju izmeu

42,25 i 46,30 stupnja sjeverne geografske irine te ima povoljne uvjete za uzgoj

u svim dijelovima osim Like i Gorskog Kotara. Vinova loza uzgaja se do 400 m

nadmorske visine. Vinova loza ima veliku prednost jer se moe uzgajati na

oskudnim, kamenitim i pjeskovitim tlima primorske RH, te na breuljkastim i

strnim terenima. Vinogradarstvo je znaajna grana poljoprivredne proizvodnje

u svim zemljama svijeta gdje je mogu uzgoj. Ukupna povrina vinograda u

svijetu u znaajnom je opadanju posljednjih desetljea, a veliki utjecaj na to ima

i smanjenje vinogradarskih povrina u Europi.

POVRINE POD VINOGRADIMA U SVIJETU, 1986-2008

3

3. MORFOLOKE KARAKTERISTIKE VINOVE LOZE

3.1. Vegetativni organi vinove loze

Biljku vinove loze nazivamo trs, okot, panj. Svaki trs sastoji se od podzemnih i nadzemnih

organa koji imaju odreenu fizioloku funkciju u rastu. Ti se organi dijele jo na vegetativne i

generativne.

Vegetativni organi vinove loze slue za usvajanje vode i mineralnih hranjiva,

proizvodnju asimilata i skladitenje hranjivih tvari.

KORIJEN - Uloga korijena je viestruka uvriva biljku u tlu, opskrbljuje

nadzemne organe vodom i hranjivim tvarima, skladiti hranjive tvari. Prema

postanku korijen moe biti generativni (nastao iz sjemena) te vegetativni

(nastao upotrebom reznica). Prema dubini u kojoj je korijenje zastupljeno

razlikujemo: Povrinsko korijenje (brandusi javlja se na dubini od 5 do 10cm ),

postrano korijenje (razvija se na dubini od 15 do 20cm), te glavno ili podnono

korijenje (ujedno i najvaniji dio korijenova sustava, razvija se na najveoj

dubini korijenova sustava). Korijenov sustav je razgranat, sastoji se od mlaeg i

starijeg korijenja, debljeg i tanjeg, s raznim funkcijama. imbenici koji utjeu na

razvoj korijena su: Razmak sadnje, uzdravanje tla u vinogradu, vrsta i sorta

vinove loze, klima te tip tla. Veinom se glavnina korijena razvija na dubini od

30 do 70cm ispod povrine tla.

VEGETATIVNI ORGANI Korijen

Stablo sa krakovima i ograncima

Rozgve - mladice

Lie

4

STABLO pod stablom se podrazumijeva nadzemni dio trsa od razine tla

do granjanja. Stablo ima provodnu funkciju (vode i hranjiva) od korijena do

listova i obrnuto. Prekriveno je korom koja se uzduno cijepa. Na sebi nosi

ogranke i krakove. Debljina stabla je promjenjiva a ovisi o uvjetima uzgoja,

starosti trsa, sorti, podlozi.Visina stabla odreuje uzgojni oblik. S obzirom na

visinu razlikujemo: Nisko stablo (do 4ocm visine), srednje visoko (40-120cm),

povieno (120-150cm), i visoko stablo (vie od 150cm).

MLADICE ROZGVE Razvijaju se iz pupova na bilo kojem dijelu trsa.

Razlikujemo rodne (na sebi nose cvatove tj. grozdove) i nerodne. Mladice su

podjeljene na nodije i internodije. Na sebi nose ostale organe. Rodne mladice

se u pravilu razvijaju iz zimskih pupova jednogodinje rozgve koja je razvijena

na dvogodinjem drvu, to je potrebno znati prilikom rezidbe. Osim toga treba

znati i raspored pupova. Na rodnim mladicama od 2. do 8. Najea je zona

grozdova, a iznad nje dolazi zona vitica. Razlikujemo tri vrste pupova i to:

spavajui, zimski ili pravi i ljetni ili zaperkovi.

LIST- Veoma je bitan organ vinove loze jer vri disanje, fotosintezu i

transpiraciju. Sastoji se od peteljke i plojke. Prema broju ureza na razlikujemo

nekoliko listova: Rasjepkan, cijeli, trodijelan, peterodijelan te sedmerodijelan.

Pouzdan je imbenik za prepoznavanje vrste i sorte.

3.2. Generativni organi

GENERATIVNI ORGANI Cvat

Cvijet

Grozd

Bobica Sjemenka

5

CVAT- Smjeten je nasuprot listova na nodijima mladice, a privren

je peteljkovinom. Iz cvata nastaje grozd koji se sastoji od peteljkovina i glavne

osi.

CVIJET- Moe biti dvospolan i funkcionalno enski. Nalazi se na tankoj

stapci koja je pri vrhu proirena. Vanjski dio cvijeta sastoji se od pet aki, 5

cvjetnih kapica, tuka i pranika.

BOBICA- Plod je vinove loze koji se razvija nakon oplodnje. Moe biti

razliitog oblika, veliine i boje. Sastoji se od koice i mesa. Koica moe biti

debela i tanka, prekrivena votanom prevlakom ili posuta tokicama. Meso

moe biti hrskavo i sono, a po okus ovisi o sorti. Sok od cijeenja bobica moe

biti bezbojan do tamno crven.

SJEMENKA- Moe biti razliitog oblika i veliine. Najee je

krukolikog oblika. Broj sjemenki varira od 1 do 4. Meutim, postoje i

bezsjemene sorte.

4. GODINJI BIOLOKI CIKLUS VINOVE LOZE

Odvija se periodino svake godine. Obuhvaa promjene koje se dogaaju

unutar jedne godine, a te promjene se zovu faze razvoja ili fenofaze.

4.1. SUZENJE ILI PLA VINOVE LOZE

Poetak suzenja ukazuje na proljetno buenje vinove loze. Glavni imbenici za poetak

su temperatura zraka (dnevna temperatura mora biti 8 do 10 oC) i temperatura tla (na

dubini od 25 do 30cm mora dosegnuti 7 do 10 oC). Na rezu vinove loze u fenofazi

suzenja vidljivo je kolanje vode (sokova) kroz trs u obliku kapljica vode. Radovi koji se

provode u ovoj fazi su rezidba vinove loze, proljetna obrada tla, gnojidba, zimsko

prskanje.

FENOFAZE RAZVOJA VINOVE LOZE

Suzenje ili plavinove loze

Pupanje, rast

i razvoj vegetacije

Cvatnja i oplodnja

Rast bobica

Dozrijevanje grozda

Priprema za zimski

odmor

Zimski odmor

6

4.2. PUPANJE, RAST I RAZVOJ VEGETACIJE

Ova faza nastupa kada srednja dnevna temperatura nekoliko dana iznosi 7 do 12oC.

Traje 40 do 60 dana. Razlikujemo nekoliko faza unutar ove fenofaze: Otvaranje

pupova, rast mladica i listova, pojava i razvoj cvjetova i cvatova te oblikovanje plodnice

i peluda. U ovoj fazi ljuskasti listii pupa pucaju, pojavljuje se zatitna vunica te izlazi

vrak mladice. esto se ova faza naziva fazom mijih uiju. Mladice se vrlo brzo

razviju uz povoljne temperature dnevni porast moe iznositi i do 15cm. Na mladicama

se oblikuju listovi, koljenca i cvatovi. U pazucu listova oblikuju se zimski pupovi (za

iduu vegetaciju) i zaperkovi pupovi. Cvjetovi se na cvatu razdvajaju, oblikuju se vitice.

Radovi koji se obavljaju u ovoj fazi su: Poetak vezanja lucnjeva, zatita vinove loze,

pinciranje rodnih mladica prije cvatnje, zalamanje zaperaka i pljevljenje.

4.3. CVATNJA I OPLODNJA

Fenofaza cvatnje zapoinje odvajanjem cvjetne kapice od osnove i odbacivanja pri

emu cvijet ostaje gol. Za poetak ove fenofaze temperatura mora biti najmanje 15 oC,

dok je optimalna oko 20 25 oC bez oborina i uz laganje povjetarce. Cvijet ostaje

otvoren tri do etiri dana te u tom periodu dolazi do oplodnje. Cvatnja u vinogradu

traje 10 do 20 dana. Na cvatu se oplodi 30 do 70%, to ovisi o uvjetima okoline. U ovoj

fazi se ne bi trebali obavljati nikakvi poslovi u vinogradu, kako ne bismo ometali cvatnju

i oplodnju.

4.4. RAZVOJ BOBICA

Razvoj bobica zapoinje oplodnjom, a zavrava poetkom dozrijevanja grozdova.

Najpovoljnija temperatura za ovu fazu iznosi 25 30oC uz povoljnu koliinu vlage.

Bobice se poveaju nekoliko puta, a trajanje ove faze je 30 do 60 dana, a to ovisi o sorti

i vremenskim prilikama. Tijekom ove faze bobice su zelene, obavljaju funkciju

asimilacije, transpiracije i disanja. Sadraj eera je nizak oko 3%, dok je sadraj kiselina

visok. U ovoj fazi potrebno je obaviti radove zelenog reza, obradu tla te ako je

potrebno navodnjavanje.

4.5. DOZRIJEVANJE GROA

Faza dozrijevanje grozdova zapoinje kada su bobice dosegle svoju veliinu i prestale

rasti. Mijenja se boja koice te tu pojavu nazivamo ara bobica. Koica postaje meka,

prozirna, elastina, esto prekrivena makom. Osim vidljivih promjena, dolazi i do

kemijskih promjena u sastavu bobice. Poveava se koliina eera a smanjuje koliina

7

kiselina. U trenutku kada se odnos eera i kiselina vie ne mijenja nastupila je

fizioloka zrelost groa (sjemenka je spremna za klijanje). Pri preradi groa vanija je

tehnoloka zrelost tj. trenutak kada je groe spremno za razliite namjene.

4.6. PRIPREMA ZA ZIMSKI ODMOR

Zapoinje odmah po fiziolokoj zrelosti groa. Mladice odrvene, nakupljaju se

rezervne hranjive tvari u rozgvi, korijenu i drvetu, prestaje funkcija lista. Postupno

prestaje i funkcija korijena. Ova faza zavrava pri temperaturama niim od 10oC.

4.7. ZIMSKI ODMOR

Nastupa opadanjem lista i zavrava pojavom suzenja. Traje u prosjeku 120 do 180

dana. Sve ivotne funkcije su svedene na minimum ili ak potpuno prekinute. U ovoj

fazi moe se obaviti zimska rezidba, u kontinentalnim uvijetima pri zavretku trajanja

fenofaze, a na jugu tijekom cijelog trajanja fenofaze.

5. PRIRODNI UVIJETI UZGOJA VINOVE LOZE

Klima je ograniavajui faktor uzgoja vinove loze. O klimi ovisi izbor sorata, agrotehnike i ampeltehnike mjere gospodarenja u vinogradu, a

o tome ovisi kvaliteta groa i vina.

5.1. TOPLINA- Ona je neophodna za odvijanje ivotnih procesa vinove

loze. Podruja sa prosjenom godinjom temperaturom od 10 do 20oC

pogodna su za uzgoj vinove loze. Koliina topline nekog podruja

izraava se sumom temperatura, tj. zbrojem svih srednjih dnevnih

temperatura iznad 10oC u vegetaciji (travanj rujan). Za visoki prirod i

kakvou groa u RH potrebne su temperature od 3200oC do 4000oC.

Osim sume temperatura raunaju se i sume efektivnih temperatura.

Efektivne temperature dobijemo tako da od aktivnih temperatura

VANI KLIMATSKI FAKTORI

Toplina

Svjetlost

Vjetrovi

Vlaga

8

odbijemo 10oC. Za postizanje pune zrelosti groa i zavretak cijelog

vegetacijskog perioda potrebna je odreena suma ovih temperatura, a

to je ovisno o sorti koja se uzgaja. U periodu zimskog mirovanja veina

sorata podnosi temperature do -20oC, a u periodu kretanja vegetacije

vinova loza je najosjetljivija na niske temperature. Mladice i lie

podnosi temperature do -2oC, a cvat stradava ve pri 0oC. Visoke

temperature mogu izazvati opekline na liu, mladicama i bobicama, a

pri temperaturama viim od 38oC prestaje rast i razvoj vinove loze.

Treba voditi rauna o zahtjevima pojedinih sorti prema klimatskim

uvjetima i izbjegavati estu pojavu kasnih proljetnih mrazeva.

5.2. SVJETLOST- Neophodna je u procesu fotosinteze.

Odreeni broj sunanih sati potreban je za uspjean uzgoj vinove loze i

dozrijevanje, a kree se od 1500 2000 sati sijanja Sunca ili 150 170

vedrih dana u naim uvijetima.

5.3. VLAGA Obuhvaa sve vrste oborina. Ovisno o godinjem

ciklusu u kojem se vinova loza nalazi, ovisi i koliina te raspored

potrebnih oborina. Najpovoljnija koliina oborina za uzgoj vinove loze je

600 800mm. Vinova loza najvie vlage treba u fazi intenzivnog rasta

mladica i bobica. Velike koliine oborina ometaju cvatnju i oplodnju dok

nedostatak oborina za vrijeme dozrijevanja smanjuje prinos i kakvou

groa, kao i viak koji uzrokuje pucanje bobica.

5.4. VJETROVI Ovisno o jaini vjetra, vremenu pojave i

svojstvima vjetar moe imati povoljne i nepovoljne utjecaje na rast i

razvoj vinove loze. Umjereni i jaki vjetrovi povoljnisu pri opraivanju i

oplodnji (osim suhih i toplih vjetrova u vrijeme cvatnje), dok su snani ili

olujni vjetrovi nepovoljni jer lome mladice, spreavaju oplodnju, isuuju

tlo itd.

5.5. TLO- Vinovoj lozi odgovaraju lagana, prozrana i propusna

tla sa dobrim vodo-zranim odnosom, povoljnim za razvoj

mikroorganizama i korijena. Teka glinena tla nisu pogodna zbog slabih

vodo-zranih odnosa, to uzrokuje zbijanje korijena, manji razvoj

korijenovih dlaica te ta tla imaju nepovoljna toplinska svojstva i previe

akumuliraju vlagu koja se moe dugo zadrati. Veoma je vaan kemijski

sastav tla (koliina biogenih elemenata) te koliina humusa u tlu.

9

5.6. RELJEF Najbolji rezultati postiu se na viim i blago

nagnutim terenima june i jugoistone ekspozicije. U uvjetima

kontinentalne klime ravniarski tereni nisu pogodni za vinogradarsku

proizvodnju zbog veih opasnosti od mrazeva, zadravanja magle u

dolinama, slabijeg prosuivanja, prozraivanja vinograda te slabijeg

osvjetljenja.

6. RAZMNOAVANJE VINOVE LOZE

Sve sorte vinove loze razmnoavaju se iskljuivo vegetativno, to osigurava vjerno

prenoenje svih vanih karakteristika sorte s roditelja na potomke. Odnosno, sve

biljke su genetiki identine. U sluaju nasljednih mutacija (promjena) unutar sorte

od gospodarski vanih svojstava (veliina i oblik grozda, vei prinosi, ranije

dozrijevanje itd.) sa tog trsa se uzimaju reznice i proizvode cijepovi sa poboljanim

svojstvom. Takva populacija biljaka naziva se klon. Klon je obino rezultat

dugotrajne klonske selekcije unutar pojedine sorte i superioran je u odnosu na

matini trs. Razlikujemo: Masovnu selekciju (ouvanje sorte, razmnoavanje sortno

tipinih jedinki), individualnu ili klonsku selekciju (selekcija prema gospodarskom

svojstvu), sanitarnu selekciju (test na viruse).

6.1. PROIZVODNJA SADNOG MATERIJALA

NAJEI TIPOVI TLA U VINOGRADARSKIM

PODRUJIMA

Obronanipseudoglej

Crvenice

Defradirani

ernozem

Pjeskovita tlaLaporasta tla

Smea tla

Siva tla

10

Razmnoavanje vinove loze i proizvodnja sadnog materijala odvija se u rasadniku.

Reznice loznih podloga (dio dozrele jednogodinje rozgve uzimaju se iz matinjaka kada

odrvene ili u tijeku zimskog mirovanja. Rozgva se ree na 90cm duine to je dovoljno

za dvije standardne reznice za cijepljenje. Ovako pripremljenje reznice stavljaju se u

hladnjau na temp. od 0,5 do 2oC do poetka cijepljenja. Reznice sorata za cijepljenje

takoer se uzimaju u jesen iz matinih nasada sorata. Vano je da reznica sorte nosi

pet do 12 upotrebljivih pupova. Reznice se stavljaju u hladnjau na istu temperaturu

kao i reznice loznih podloga. Temperatura ne smije pasti ispod 0oC. Prije uvanja i

cijepljenja reznice se dezinficiraju. Reznice podloga reu se na duinu od 40 do 45cm i

to tako, da se donji dio odree ravno dva do tri milimetra ispod nodija, a gornji dio

malo ukoso na eljenoj duini. Svi pupovi se oslijepe. Reznice sorte reu se na jedan

pup, odnosno prutie duge pet do est centimetara koje na sebi nose jedan pup.

Cijepljenje se moe izvoditi runo (engleski spoj) ili strojno na vie razliitih naina

spajanja. Danas se uglavnom primjenjuje strojno cijepljenje na omega spoj ili lamelasti

spoj. Spojene podloga i plemka nazivaju se cijep. Kako bi se zatitilo spojno mjesto i

omoguilo lake srastanje cijepovi se umoe u otopljeni parafin. Ovako pripremljeni

cijepovi slau se u sanduke sa tresetom i perlitom te odlaze u stratifikalu kako bi spojno

mjesto potpuno sraslo. Proces srastanja traje 15-17 dana, cijepovi se klasiraju te se

ponovno parafiniraju. Ovakvi cijepovi mogu se posaditi u priporite da se okorijene. U

priporitu je veoma bitna njega. Cijepovi se vade u jesen kada opadne lie, najee

strojno pazei da se ne otete klasiraju se preprodaju ili sade. Imamo nekoliko

kategorija sadnog materijala:

Bazni bijela etiketa, slui samo za podizanje matinih nasada;

Certificirani plava etiketa, najkvalitetniji sadni materijal;

Standardni uta etiketa, najnie je kategorije, nije testiran na viruse i

nije klonski.

SPOJEVI PRI STROJNOM CIJEPLJENJU: a)lamelasti b)omega

a) b)

11

7. PODIZANJE VINOGRADA, ODRAVANJE MLADIH

NASADA,GNOJIDBA VINOGRADA I ISHRANA VINOVE LOZE

Pri osnivanju vinograda nisu poeljne nikakve pogreke u poetku jer ih

je naknadno vrlo teko ispraviti. Zbog toga treba vrlo oprezno pristupiti

tom poslu. Prije podizanja potrebno je obaviti itav niz raznih postupaka.

7.1. PRIPREMNI RADOVI ZA PODIZANJE NASADA

VINOGRADA

U pripremne radove za podizanje vinograda spada: Ureenje proizvodnog prostora

(krenje,planiranje terena), hidromelioracija, agromelioracija (meliorativna gnojidba,

rigolanje), priprema tla za sadnju.

Ukoli se planira zasaditi novi vinograd na parceli na kojoj je bio stari vinograd ili ikara

te neto slino potrebno je obaviti krenje. Krenje moe biti runo, strojno ili

kombinirano. Cilj krenja je otkloniti sve ostatke prethodne vegetacije. Nakon krenja

tlo je potrebno dezinficirati prije sadnje, a poeljno je i tako oienu parcelu pustiti da

odmori najmanje est godina zbog nepoeljnih posljedica, kao to je razvoj gljivica koje

uzrokuju truljenje trsa. Nakon krenja potrebno je obaviti planiranje (ravnanje) terena.

Tim postupkom nasipavaju se udubine,

DOBAR CIJEP

Mora imati

Dobro

sraslo

spojno

mjesto

Zdrav

i neoteenkorijen

S minimalno 3

dobro razvijena

korijena

Potpuno zrelu rozgvu

S dobro razvijenim i zdravim

pupovima

12

mikrodepresije i skidaju izboine (breuljci). Ravnanje terena izvodi se buldoerima sa

ugraenim daskama za ravnanje ii posebnim ravnjaima tla. Na nagnutim terenima u

sastavu ovog procesa obavlja se terasiranje terena. Ukoliko postoji mogunost pojave

suvinih voda obavlja se hidromelioracija. Taj viak vode odvodi se otvorenom

kanalskom mreom ili podzemnom drenaom. Kako bi smo postigli to bolje rezultate

poeljno je popraviti tlo u pogledu njegovih svojstava. U tu svrhu provodi se

agromelioracija. Agromelioracija je skup mjera kojima se poboljava tlo, da bi novi

nasad dao to bolje proizvodne rezultate. Jedna od najvanih agromeliorativnih mjera

jest meliorativna gnojidba. U meliorativnoj gnojidbi dodaje se odreena koliina

gnojiva u tlo po rezultatima kemijske analize tla. U meliorativnoj gnojidbi dodaju se

ista fosforna i kalijeva gnojiva. U praksi u novije vrijeme dodaju se kompleksna NPK

gnojiva (5:20:30, 7:20:30), a u tla u kojima ima dovoljno kalija NPK 12:52:0. Da bismo

postigli to rahlije tlo na veoj dubini obavlja se rigolanje tla, tj. duboka obrada tla.

Dubina rigolanja iznosi 60-70 cm. Rigolanjem se mijeaju horizonti tla, rasporeuju

gnojiva, prorahljuje tlo na veu dubinu te odstranjuju ostatci raslinja. Obavlja se

buldoerima, bagerima, traktorima vee snage, podrivaima. Vrijeme u kojem je

najbolje obaviti rigolanje je druga polovica ljeta ili u jesen 2-3 mjeseca prije sadnje.

Rigolano tlo se ostavlja odreeno vrijeme u otvorenoj brazdi. Prije sadnje kada se tlo

dovoljno prosui potrebno je obaviti tanjuranje, a potom poravnati ravnjaem. S time

su glavni pripremni radovi zavreni.

7.2. OSTALI PRIPREMNI RADOVI OKO PODIZANJA

VINOGRADA

Nakon zavrenih osnovnih pripremnih radova pristupa se obavljanju ostalih dodatnih

radova. U ostale pripremne radove spada: Iskolavanje parcela, ureenje glavnih i

sporednih puteva, odabir smjera redova, odabir razmaka sadnje, obiljeavanje

(makiranje) sadnih mjesta.

ISKOLAVANJE PARCELA- Pri iskolavanju parcela, na veim povrinama potrebno

je odrediti irinu i duinu tabli. Najpovoljnija duina reda je od 100 do 130m. Nakon to

se obavi iskolavanje terena pristupa se ureenju tj. odabiru glavnih i sporednih

puteva.

ODABIR GLAVNIH I SPOREDNIH PUTEVA - Glavni putevi se postavljaju okomito

na smjer redova, i njihova irina najee iznosi pet do sedam metara. Sporedni se

putevi postavljaju okomito na glavni put, a njihova irina iznosi tri do pet metara. irina

13

redova mora biti dovoljno velika tako da omogui nesmetan mimoilazak strojeva pri

vrenju radova u vinogradu.

ODABIR SMJERA REDOVA - ovisi o ekolokim uvjetima poloaja te o konfiguraciji

terena. Takoer pri odabiru smjera redova treba paziti na pojavu vjetrova. Na malim

povrinama smjer redova je ogranien oblikom parcele pa se najee sadi duinom

parcele. U sjevernim krajevima najei smjer redova je sjever-jug, a u junim

krajevima nije toliko bitna smjer redova zbog koliine svjetlosti. Pri odabiru smjera

redova na nagnutim terenima potrebno je na umu imati mogunost pojave erozije.

Potom je potrebno odabrati razmak sadnje, te izvriti obiljeavanje (markiranje)

sadnih mjesta.

ODABIR RAZMAKA SADNJE - Razmak sadnje varira. Uveliko ovisi o mehanizaciji

koja e se primjenjivati. Razmak za primjenu manjih traktora iznosi 1,2 do 2,2m X 0,7

do 1,2m, dok je za vee traktore 2,4 do 3 m X 0,9 do 1m. Nakon odabira razmaka

sadnja, potrebno je obaviti markiranje sadnih mjesta kako bi se sadnja to preciznije

izvrila.

MARKIRANJE SADNIH MJESTA - Na veim povrinama markiranje sadnih mjesta

obavlja se pomou geodetskog instrumenta tzv. teodolita tako da se odredi pravac

prvog reda, a drugi redovi moraju biti pod pravim kutom u odnosu na prvi red. Ako se

sadi u jame svako sadno mjesto se oznaava koiem, a ako se sadi u brazde kolce je

dovoljno postaviti na 20 do 30m udaljenosti. Na manjim povrinama koje su esto i

nepravilnog oblika iskolavanje se obavlja tako da se odredi prvi red na najduem

dijelu parcele, a ostali se redovi odreuju prema njemu. Za markiranje obino koristi

dobro nategnuta ica oznaena lako vidljivom bojom.

7.3. SADNJA

Sadnja vinove loze se moe obavljati u jesen ili proljee. Proljetna sadnja primjenjuje

se u kontinentalnoj RH radi mogue otre zime. Obavlja se od oujka do kraja svibnja.

Jesenska sadnja se primjenjuje u mediteranskom dijelu gdje je blaga zima. Prije sadnje

loznim cijepovima je potrebno prikratiti korijen i odstraniti oteeno korijenje. Poeljno

je 24h prije sadnje cijepove namoiti u vodu, a neposredno pred sadnju drati ih u

smjesi vode, zemlje, svjee balege u omjeru 1:1. Sadnja se treba obaviti po suhom,

toplom i lijepom vremenu. Razllikuje se runa sadnja (kopanjem sadnih jama), runa

sadnja uz pomo hidro ureaja, runa sadnja u redove te strojna sadnja.Poto je vinova

loza penjaica prilikom sadnje ili nakon sadnje poeljno je postaviti naslon (armaturu).

Armatura se sastoji od stupova, ice, ankera, razliitih zatezaa ice i dodatnih

pomagala (kukice, lanci i dr.). Stupovi koji su sastavni dio armature trebaju biti

14

dovoljno vrsti i ukopani u tlo 60 do 80cm. Najee se izrauju od

metala,betona,plastike i impregniranog drveta. Najea dimenzija stupova je duina 2

do 2,7m pa ak do 5m ako se koriste mree protiv tue. Ovi stupovi se mogu na

razliite naine impregnirati odnosno poboljati. Jedan od tih naina je primjena

razliitih tipova naslanjanja eonog stupa na oslonac. Prilikom postavljanja stupova

postavlja se i ica koja slui za vezanje i provlaenje gibljivih dijelova trsa. icu je

potrebno prilagoavati (zatezati) razvojem vinove loze. Zatezanje se obavlja na dva

naina. Prvi nain je runo zatezanje otputanjem jednog kraja ice na jednom ili oba

eona stupa uz ponovno fiksiranje krajeva ice nakon dotezanja, te runo zatezanje

ice bez oslobaanja krajeva ice.

8. NJEGA VINOGRADA U 1. GODINI

Njega vinograda u 1. godini obuhvaa sljedee radove: Pljevljenje

nepotrebnih mladica, vezanje mladica, obrada tla, vrikanje izraslih mladice

te zatitu protiv bolesti i tetnika.

8.1. PLJEVLJENJE MLADICA

Pri pljevljenju mladica potrebno je odstraniti nepotrebne mladice, jer su konkurencija

korisnim mladicama. Pri pljevljenju se ostavljaju samo 2 najbolje mladice osloboenje

od kunkurenata, koje e najbolje rasti tijekom vegetacije. Ostavljaju se radi stvaranja

vee koliine asimilata te radi smanjenja rizika od mogueg stradavanja mladice.

8.2. VEZANJE MLADICA

Prvo vezanje mladica potrebno je obaviti kad su mladice 25 30cm duljine, a kasnije se

veu prema potrebi odnosno na svakih 20-25cm naknadnog porasta. Mladice se veu

plastinim vezivom,likom ili pagom.

8.3. OBRADA TLA

Obrada tla je postupak ulaska u tlo, rahljenja i usitnjavanja pomou raznih prikljuaka

na traktoru. Cilj obrade tla u vinogradu je postizanje to bolje strukture tla, spreavanje

prekomjerne transpiracije te unitavanje korova. Obradom tla ujedno se potie bolji

porast mladice, laki i bolji razvoj korijena te razvoj mikroorganizama.

8.4. OBRADA TLA OKOPAVANJEM

15

Obrada tla okopavanjem izvodi se otrom motikom pazei da se ne posijee ili oteti

trs. Dubina okopavanja ovisi o tipu tla. Tijekom okopavanja uklanjaju se korovi. Tijekom

prve dvije godine potrebna su 2-3 okopavanja.

8.5. UKLANJANJE BRANDUSA

Povrinsko korijenje (brandusi) potrebno je odstraniti jer su konkurencija glavnom

korijenu. Ukoliko preuzmu ulogu glavnog korijena mogu uzrokovati propadanje tla.

8.6. VRIKANJE MLADICA

Kada mladice nakon sadnje dosegnu najmanje 1,2m valja prikratiti njihove vrhove. Taj

se postupak zove vrikanje. Vrikanjem se privremeno obuzdava nagli porast mladica.

Korisno je i za dozrijevanje ali ne stimulira porast zaperaka.

8.7. UKLANJANJE ZAPERAKA

Mladica koja tijekom vegetacije izraste iz ovogodinje mladice naziva se zaperak. Biljka

zaperkom nastoji stvoriti to vie asimilaa te sa odreenom zalihom ui u stadij

zimskog mirovanja. Koliina stvorenih asimilata garantira dobro prezimljavanje ve

odrvenjele mladice koja se tada zove rozgva. Stoga je dobro na zaperku ostaviti dva

poetna lista a ostale odstraniti rezom ili zakidanjem. Ukoliko se na zapercima

ostavepo dva lista smanjuje se mogunost zimske pozebe pupa, te zbog poveane lisne

povrine omoguuje se biljci stvaranje vee koliine asimilata.

8.8. ZATITA PROTIV BOLESTI I TETNIKA

U godini sadnje vinove loze zatita se uglavnom svodi na zatitu protiv plamenjae i

pepelnice vinove loze. Vrlo rijetko je potrebno provoditi zatitu protiv tetnika.

8.9. GNOJIDBA VINOGRADA

Prema vanosti i potrebama loze razlikujemo: Makroelemente (N,P,K,Ca,S,H,O) te

mikroelemente (Fe,B,Mg,Mn,Zn,Cu,Mo). Gnojidbom se popravlja: Kemijska svojstva

tla, mikrobioloka aktivnost, vodozrani reim te ukupna plodnost tla. Nedostatak

odreenih biogenih elemenata oituje se pojavom karakteristinih znakova na liu ili

na temelju rezultata kemijske analize tla. Tijekom vegetacije makro i mikro elementi

mogu se nadomjestiti tekuim gnojivima. Na jako propusnim tlima u kojima je esto

ispiranje hraniva preporuuje se u osnovnoj i dopunskoj gnojidbi ukupne koliine

potrebnih mineralnih gnojiva osobito duina dodati u vie obroka. Prema vremenu

primjenje gnojiva razlikujemo osnovnu gnojidbu (obavlja se u jesen u kombinaciji sa

obradom tla) te dopunsku gnojidbu ili prihranu (obavlja se u proljee i tijekom

vegetacije). Pri osnovnoj obradi u tlo unosimo mineralna gnojiva sa naglaenim

16

sadrajem P i K (NPK 7-20-30 ILI 5-20-30), poeljno je obaviti i gnojidbu organskim

gnojivima. U jesenskoj gnojidbi potrebno je dodati otprilike oko 400 kg/ha NPK 7-20-30

ili 5-20-30 a oko 600kg/ha formulacije 7-14-21. Osim toga potrebno je svake 4 godine

dodati oko 40t/ha stajskog gnoja. Dopunska gnojidba duinim gnojivima (KAN, UREA)

provodi se prije kretanja i tijekom vegetacije, a koliine se odreuju prema

kondicijskom stanju vinograda, oekivanom prinosu i koliinama N u tlu.

9. ODRAVANJE TLA U VINOGRADU

Odabir naina odravanja tla u vinogradu ovisi o tipu tla, nagibu terena, razmacima

sadnje, klimatskim prilikama te koliini oborina.

9.1. OBRADA TLA KAO SUSTAV UZDRAVANJA

Ovaj nain odravanja tla u vinogradu primjenjuje se u vinogradima koji su posaeni na

ravnim i blago nagnutim terenima te gdje je tee tlo. Prema vremenu izvoenja

razlikujemo jesensku i proljetnu tj. ljetnu obradu tla. Jesenska se obrada obavlja nakon

berbe radi dubinskog rahljenja tla i unoenja fosfornih i kalijevih gnojiva u tlo. Dubina

obrade ovisi o dubini prostiranja korijenova sustava, strukturi tla a najee iznosi 25-

30cm. Obrada se izvodi plugovima koji nagru zemlju na redove vinograda pri emu pri

emu brazda ostaje tijekom zime izloena povoljnom utjecaju niskih temperatura, a u

proljee se obavlja razoravanje. Obrada tla tijekom vegetacije obavlja se runo ili

mehanizacijom da bi se unitili korovi, odrala dostatna koliina vlage u tlu tijekom

ljetnih mjeseci i u tlo unijela mineralna gnojiva.

9.2. ZATRAVLJIVANJE VINOGRADA

Primjenjuje se u vinogradima posaenim na nagnutim terenima radi spreavanja

erozije, te tamo gdje ima dovoljno vlage. Vinogradi se zatravljuju sjetvom travnih ili

djetelinsko-travnih smjesa. Trava se tijekom vegetacije kosi 2-4 puta te se ostavlja u

NAINI ODRAVANJA TLA U VINOGRADU

OBRADA TLA

ZATRAVLJIVANJE

PRIMJENA HERBICIDA

KOMBINACIJA PRIMJENA HERBICIDA I

ZATRAVLJIVANJA

17

meurednom prostoru. Potrebno je paziti da travni pokrov nije konkurencija vinovoj

lozi za vodom i hranjivim tvarima.

9.3. ODRAVANJE VINOGRADA BEZ OBRADE TLA

U vinogradima gdje se vinograd odrava bez obrade tla gnoji se povrinski, a korovi se

unitavaju konjom ili herbicidima odnosno kombinirano. U proljee i ljeto korov se

suzbija kroz 2-3 prohoda.

10. BOLESTI VINOVE LOZE

BOLESTI VINOVE LOZE SE SUZBIJAJU KEMIJSKI.

10.1. PLAMENJAA (plasmopora viticola)

Plamenjaa je najopasnija gljivina bolest vinogradarskih podruja. Pojavljuje se

svake godine s razliitim intenzitetom u kontinentalnom i mediteranskom

podruju. Smanjenje uroda moe se oitovati ak i 2 godine poslje jakog

napada. Napada sve zelene organe vinove loze. Najee su zaraeni list, cvijet i

bobice, a rijetko mladice i vitice. Na mladim listovima nastaju neto svjetlije

zeleno ute uljane mrlje, a sa donje strane mrlje razvije se bijela prevlaka.

Zaraeno lie postupno odumire i otpada. Bobe mogu biti zaraene od

zametanja do promjene boje tj. dok ne ponu omekavati. Plamenjaa se

najee javlja na niim terenima i tlima koji zadravaju vlagu, te na manje

prozranim poloajima.

BOLESTI VINOVE LOZE PLAMENJAA

PEPELNICA

SIVA PLIJESAN CRNA PJEGAVOST

APOLEKSIJA ILI KAP

UTICA

BAKTERIJSKI RAK

18

10.2. PEPELNICA (oidium tuckeri)

Urod moe biti umanjen za 80 do 90%. Ime je dobila po pepeljastoj prevlaci na

povrini napadnutih biljnih organa: liu, peteljkovini, mladicama, viticama,

cvatu i bobicama grozda. Sivo bijela prevlaka u poetku se javlja postupno kao

otoii koji vrlo brzo prekriju zelene dijelove loze. Uvijek se javlja na gornjoj

povrini lista. Za jae zaraze lie se uvija, postaje tvrdoi poprima metalni sjaj,

potpuno uti, smei, osui se i otpada. Najosjetljiviji organi na pepelnicu su

bobice u intenzivnom porastu. Na zaraenim bobicama prestaje rast koice pa

zbog pritiska unutranjeg sadraja bobica puca do sjemenke.

19

10.3. SIVA PLIJESAN (botrtytis cinerea)

Siva plijesan ili botritis ili gnjiloa jest gljivina bolest koja pored izravnih

gubitaka u proizvodnji groa zbog smanjenja teine i volumena bobica, moe

pri jaem napadu oteati i vinifikaciju.Na pojavu sive plijesni najvie utjee kia,

rosa, magla, zadravanje vlanostiu zoni groa 15 i vie sati uz optimalnu

temperaturu zraka od 15oC. Takoer sve mjere koje pospjeuju bujni rast

vinove loze i pogoduju zadravanju vlage u nasada pozitivno utjeu i na pojavu

ove bolesti. U vinogorjima s jakom populacijom moljaca esta je pojava gnjiloe

jo na zelenim grozdovima tijekom ljeta = tzv. "zelena plijesan". Zbog jae

osjetljivosti peteljkovine odreenih sorata (npr. rajnski rizling, kerner, zeleni

silvanac i ) napad sive plijesni moe bitno utjecati na otpadanje grozdova prije

berbe.

20

10.4. CRNA PJEGAVOST (phomopsis viticola)

Ova bolest ne uzrokuje direktne ekonomske tete na grou pa je vinogradari esto

zanemaruju. Bolest se najlake prepoznaje krajem zime ili poetkom proljea, jer

zaraena rozgva izbjeljuje, a na povrini se vide crne tokice (plodita gljiva).

Uz kemijsko suzbijanje za kontrolu crne pjegavosti vrlo su vane sljedee mjere biljne

higijene: Odrezanu zaraenu rozgvu soaliti prije pojave zelenoh vrha pupa i prvih

listova, u rezidbi valja ostavljati to je mogue vie zdravih lucnjeva i reznika te

obavljati uravnoteenu gnojidbu.

10.5. APOLEKSIJA ILI KAP VINOVE LOZE

To je najstarija opisana gljivina bolest vinove loze, poznata u mediteranskom podruju

jo u vrijeme Rimljana. Rezultira suenjem okota zbog degradacije drva. Uzronici

apopleksije napadaju sredinju sr, a postupno se ire u drvo.

Apopleksija se pojavljuje u dva tipina oblika:

u kroninoj formi kao degradacija lia te

u akutnoj formi kao brzo suenje ili smrt okota.

Kronini tijek bolesti prepoznatljiv je promjenama na listu u obliku nekroza i uenja

izmeu glavnih ila, a esto je praen pojavom smeih tokica na bobama. U akutnom

tijeku apopleksije naglo venu okoti kojisu do tada bili naizgled zdravi.

21

10.5. FITOPLAZME UZRONICI UTICE VINOVE LOZE

U mladicama i liu inficiranog trsja uzrokuju zaepljenje provodnog stanija,

uzrokujui razliite stupnjeve i oblike teta, uz najdrastinije propadanje trsa. Jaem

intenzitetu pojave fitoplazmatske utice pogoduje suno vrijeme. Rubovi lia poinju

se uvijati prema dolje. Lisna povrina pouti, naroito uz lisnu nervaturu, a u tamnih

kultivara lie poprima crvenkastu boju. Lie je krhko, dozrijeva ranije, ali otpada

kasnije od nezaraenog. izbojci krajem ljeta, poetkom jeseni ne odrvenjavaju, tijekom

zime smrzavaju se i pocrne. Bobe ili esto cijeli grozdovi smeuraju i sue se. Jednom

oboljela biljka uzronikom fitoplazme ne moe se oporaviti (ali moe nekoliko godina

biti u tzv. latentnom ili skrivenom obliku)!

22

10.5. BAKTERIJSKI RAK

Bolest koju izaziva bakterija agrobacterium tumefaciens lako je

prepoznati po kvrgavim izraslinama - tumorima na svim dijelovima

trsa. Kemijske mjere u zatiti ne daju zadovoljavajue rezultate pa je

glavna mjera suzbijanja odabir odgovarajueg sadnog materijala.

Oboljele loze reu se posebnim karama koje nakon rezidbe treba

dezinficirati.

11.TETNICI VINOVE LOZE

11.1. PEPELJASTI I UTI GROANI MOLJAC

Ubrajamo ih u najvanije tetnike vinove loze. tete prave gusjenice. enke prve

generacije odlau jaja na cvjetne pupove peteljkovinu i peteljke. Tijekom travnja kada

srednje dnevne temperature kroz 10 dana prelaze 10oC pojavljuju se prvi leptiri. Leptiri

druge generacije pojavljuju se tijekom lipnja i srpnja. Napad 2. i 3. generacije moljca

omoguava zarazu i irenje sive plijesni ili botritisa groa. tete se oituju na

vegetativnim i generativnim organima vinove loze.

23

11.2. LOZINE GRINJE

Vinovu lozu napada nekoliko vrsta grinja:

iz skupine grinja ikarica

iz skupine crvenih pauka najei su crveni voni pauk i koprivina grinja.

Akarinoza te su grinje vrlo sitne pa se ne vide golim okom. Posljedice napada su

vidljive u dva oblika: *Iz napadnutih pupova mladice se jedva razvijaju i zaostaju u

rastu,

*Ve razvijene mladice imaju skraene internodije s nepravilnim ili deformiranim

listiima uvinutim rubom prema gore.

11.3. TETNE GUSJENICE

Preventivna mjera zatite od tetnih gusjenica je skidanje i unitavanje stare kore s okota pred poetak suzenja vinove loze. Gusjenice sovise aktivne su iskljuivo

nou, a pojavom prvih svjetlonosnih zraka padaju s trsa te se plitko skrivaju u zemlji.

Kemijsko suzbijanje ovih tetnika oteava povrinska kotana graa tijela i relativno

mala zatitna povrina vinove loze.

12. KOROVI

U suvremenim vinogradima tlo se moe odravati na ove naine: Obradom tla,

zatravljivanje i konjom te ostavljanjem mala u nasadu i primjenom herbicida.

24

esto se istovremeno primjenjuju dva navedena zahvata npr. meuredni se prostor

zatravni a korovi se unutar reda suzbijaju herbicidima. U vinogradima gdje je tijekom

ljeta izraen nedostatak vode zatravljivanje vinograda je dalo negativne rezultate.

Herbicide treba primjeniti dva ili tri puta tijekom sezone. Ovisno o vremenu primjene

razlikujemo pripravke koji se primjenjuju nakon nicanja korova, prije nicanja korova, te

one koje korovi apsorbuju preko lista. Prvi rok primjene jest rano proljee pred cvatnju

kad korovi dosegnu 10-15cm. Drugom primjenom nastojimo suzbiti ljetne termofilne

korove obino u drugoj polovici ili poetkom srpnja. Izbor herbicida ili njihove

kombinacije odreuje sastav korovne flore.

13. ZATITA VINOVE LOZE OD PRIRODNIH NEPOGODA

Vremenske nepogode koje najvie pogaaju vinovu lozu, jesu mraz i tua. Od tih

nepogoda, koje mogu priiniti znatne tete, zatiujemo nasade vinove loze na razne

naine.

13.1. ZATITA OD MRAZA

Prva i najvanija mjera zatite od mraza jest odabir povoljnog poloaja za nasad. Druga

mjera jest izbor kultivara. Treba odabrati onaj kultivar kojemu se razdoblje vegetacije

u kojem je osjetljiv na mraz moe sa sigurnou uklopiti u bezmrazno razdoblje

poloaja na kojem se nasad nalazi. Na otpornost trsova prema mrazu moemo

djelovati i rezidbom. Dri se da je trs rezan kasnije otporniji od trsa rezanog ranije.

13.2. ZATITA OD TUE

Tua je tetna oborina, javlja se u toplom dijelu godine kad je vrlo intenzivno uzdizanje

toplog i vlanog zraka u gornje slojeve atmosfere.

Tri su praktina zahvata kojima moemo djelovati

pri kontroli temperature:

SUSTAV

UMJETNOG

KIENJA

SUSTAV VELIKIHVENTILATORA

ZAGRIJAVANJE

ZRAKA

NAINI BORBE PROTIV TUEPostavljanje

zatitnihmrea

Spreavanjeuvjeta

za nastanak

tue

25

14. REZ VINOVE LOZE

Vinova loza u svom ivotnom ciklusu zahtjeva rez svake godine. To je jedna od

najvanijih tehnolokih operacija u vinogradarskoj proizvodnji. Rezom se: oblikuje i

odrava uzgojni oblik

regulira vegetativni i rodni potencijal

utjee na prinos i kakvoa groa

utjee na zdravstveno stanje vinove loze.

Rez vinove loze izvodi se tijekom vegetacije (rez u zrelo) i tijekom perioda mirovanja

(rez u zeleno).

14.1. REZ U ZRELO

Rez u zrelo je prikraivanje jednogodinje mladice - rozgve na odreenu duinu, koja je

u pravilu odreena brojem rodnih pupova. Potrebno je procijeniti koliko treba ostaviti

rodnih pupova kako ne bi dolo do optereenja. U naelu je odreeno sustavom

uzgoja (npr. dvokrak se ree na 20 - 24 pupa), ali na optimalan broj pupova po trsu e

utjecati uvelike i kondicija trsa, plodnosttla, klimatski uvjeti prethodne godine i

naravno sorta. Uz manje optereenje porast mladica je vei i obrnuto. Kako bi se

rezdba obavila to kvalitetnije potrebno je znati sljedee: Bujnije trsove u pravilu

optereujemo vie, a slabobujne manje od uobiajenog broja pupova za neki uzgojni

oblik,

Na plodnijim tlima gdje su u pravilu mogui vii prinosi, optereenja po trsu su vea

te se ree due i obrnuto, siromana tla i nia ishranjenost trsa zahtijevaju otriji rez,

odnosno manje optereenje.

Na broj pupova i duinu rodnog drva utjee i sorta

Potrebno je poznavati ii razlikovati pojedine vrstedrva na trsu kako bi rezidba bila

uspjena. Uvaavajui sve ove navedene imbenike, rez treba prilagoditi sorti,

uzgojnom obliku, kondiciji trsa, tipu tla, ali i cilju proizvodnje, odnosno oekivanom

prinosu i kakvoi groa.

26

Vrste drva na trsu, a) jednogodinje rodno drvo, b) dvogodinje drvo, c) trogodinje ili

viegodinje drvo, d) jednogodinje nerodno drvo (izboj, mlaz), e) stablo

Rez se izvodi ukoso, na suprotnu stranu od pupa, kako sokovi u suzenju ne bi vlaili

nabubreni pup.

Nain rezanja rozgve na reznicima i lucnjevima, a) i b) nepravilno, c) PRAVILNO

VRSTE DRVA NA TRSU VINOVE LOZEVIEGODINJE

STARO

DRVO

DVOGODINJE DRVO

JEDNOGODINJEDRVO

27

Ako na prologodinjem rezniku nedostaje mladica, tj. razvijena je samo jedna mladica,

tada nju reemo na prigojni reznik, a lucanj ostavljamo iz prve dobro razvijene rozgve

na starom lucnju. Mjeoviti rez kombinacijom iz starog lucnja, a) prije reza, b) poslije:

14.2. REZ U ZELENO

PLIJEVLJENJE je uklanjanje mladica koje su se razvile iz starog drva (spavajuih

pupova) ili suoica (na rodnom i prigojnom drvetu).Plijevljenjem se odstranjuju

nerodne mladice, odnosno one mladice od kojih neemo oblikovati rodno ni prigojno

drvo.

Ampelotehniki zahvati reza u zeleno

PLJEVLJENJE

PINCIRANJE

ZALAMANJE

ZAPERAKA

PRSTENOVANJEPRORJEIVANJE

GROZDOVA

VRIKANJE

PRORJEIVANJELISTOVA

28

Plijevljenje je najbolje provesti to ranije, a ponekad se ova mjera izvodi u dva navrata:

odmah na poetku vegetacije kada su mladice narasle do 15 cm, a drugi puta 10-ak

dana prije cvatnje, istodobno s pinciranjem.

Plijevljenje nerodnih mladica, a) prije plijevljena, b) poslije plijevljenja

PINCIRANJE je prikraivanje vrhova rodnih mladica prije cvatnje, kako bi se prekinuo

njihov bujan rast, te omoguili bolji uvjeti za cvatnju i oplodnju. Pinciranje se vri 10 -20

dana prije cvatnje, a ovisno broju ostavljenih listova iznad zadnjeg grozda moe biti

otro (svega 1-2 lista), umjereno (3-4) i blago (vie od 5 listova).

ZALAMANJE ZAPERAKA obino se obavlja istovremeno s plijevljenjem ili

pinciranjem, a podrazumijeva potpuno uklanjanje mladica razvijenih iz ljetnog

(zaperkovog) pupa ili pak njihovo prikraivanje na jedan pup. Najvanije je ukloniti

zaperke u zoni cvatova, dakle na donjim koljencima na mladici, kako bi se poboljali

uvjeti cvatnje i oplodnje.

PRSTENOVANJE je uklanjanje dijela kore na osnovi rodne mladice posebnim

karama za prstenovanje. Svrha mu je onemoguavanjetransporta asimilata prema

korijenu, to omoguava bolju ishranu grozdova, odnosno poveavanje prinosa i

kakvoe. Nije za preporuiti prstenovanje svake godine niti napraviti vie od jednog do

tri prstena po trsu, jer iscrpljuje trs.

PRORJEIVANJE GROZDOVA se obavlja ili prije cvatnje ili u fazi porasta bobica.

Svrha mu je rastereenje trsa od preobilnog roda. Poveava se krupnoa ostavljenih

grozdova i bobica, postie se potpunijedozrijevanje. Prorjeivanjem se prvo uklanjaju

slabo razvijeni i sitni grozdovi, a zatim po potrebi i dobro razvijeni grozdovi. Grozdovi

se ne trgaju rukom, ve se reu karama na gornjem dijelu peteljke.

29

VRIKANJE je skidanje svih vrhova mladica pred kraj faze rasta obino u kolovozu,

odnosno pred poetak dozrijevanja groa. Ovom se mjerom prekida rast mladica u

duinu, a hranjiva se usmjeravaju prema grozdu.

PRORJEIVANJE LISTOVA ili defolijacija je uklanjanje listova u zoni groa,

odnosno 3-4 donja lista na rodnoj mladici. Izvodi se pred poetak dozrijevanja groa

neposredno prije are ili u razdoblju are. Osnovni cilj ovog zahvata je bolje

dozrijevanje grozdova.

15. SUSTAVI UZGOJA TRSA VINOVE LOZE UZGOJNI OBLICI

Sustav uzgoja predstavlja oblik trsa, odnosno broji razmjetaj pojedinih dijelova trsa u

prostoru, nain postavljanja naslona, rez i raspored dijelova trsa na naslonu (armaturi).

Mnogi imbenici utjeu na izbor sustava uzgoja, prije svega smjer proizvodnje,

odnosno koju koliinu i kakvou groa oekujemo da bi planirana proizvodnja bila

gospodarski opravdana.

Prema visini stabla razlikujemo:

niski uzgoj (visina stabla do 40 cm)

srednji uzgoj (visina stabla 40-120 cm)

povieni uzgoj (visina stabla 120-150 cm)

visoki uzgoj (visina stabla preko 150 cm).

Uzgojni sustavi prema razvijenosti

uzgoja i optereenju trsa Mali sustavi uzgoja

Veliki sustavi uzgoja

mali razmaci sadnje

optereenje iznosi do 25 pupova po trsu

Vea veg. povrina po trsuoptereenje 25-60 pupova po trsu a ponekad i do 200 pupova po trsu

30

15.1. STAROHRVATSKI UZGOJ

Najee ima 2-3 oblikovana kraka na kojima se nalaze reznici sa 2-3 pupa. Na jednom

kraku ostavlja se lucanj sa 8-12 pupova. Sve mladice razvijene iz reznika veu se uz

glavni kolac, a lucanj uz susjedni kolac ili potkolac. Razmaci sadnje su 100x90 cm te

nema armature.

STAROHRVATSKI uzgoj, a) prije reza, b) poslije reza

15.2. GUYOT UZGOJ

To je jedan od najjednostavnijih sustava uzgoja malog optereenja. U treoj

godini, rozgva se ree na visinu uzgoja 60-100 cm,tijekom vegetacije dvije vrne

mladice se njeguju i veu uzicu, a ostale se uklone ili otro prikrauju. U etvrtoj godini

se rozgva na najnioj poziciji ree na reznik sa 2 pupa, a gornja na lucanj sa 8-10

pupova. Takav je rez i u sljedeim godinama.

GUYOT uzgoj, a) prije reza, b) poslije reza

UZGOJNI OBLICI PREMA GRAIOSNOVNOG KOSTURA

I SLOENOSTIJEDNOSTAVNI

Ravasti Starohrvatski

Guyotov Dvokraki oblik

SLOENI

Kordonci

Manje pergole

Jednostrukazavjesa

31

15.3. DVOKRAKI OBLIK UZGOJA

Kod nas najei, a i drugdje je rairen obzirom daje jednostavan za odravanje, nema

mnogo elemenata starog drva ve se redoviti obnavlja mladim drvom, velike su

mogunosti razliitih optereenja. Dvostruki Guyot uzgoj, sastoji se od 2 lucnja s po 8-

10 pupova i 2 prigojna reznika s 2 pupa. Visina stabla je takoer 60-120 cm,

oblikovanje i odravanje slino kao i kod Guyot uzgoja, no za razliku od njega zahtijeva

veerazmake sadnje, od 160-280x90-120 cm, a najpovoljniji su razmaci 180x110 cm. U

proljee tree godine rozgva se ree do osnovne ice, na visinu uzgoja. U tijeku

vegetacije, ostavlja se 4-5 mladica, ostale se oplijeve. U proljee etvrte godine reemo

dvije nasuprotne rozgve na dva reznika koje se priveu na osnovnu icu. Ta dva reznika

su budui krakovi. Idue godine, na svakom kraku ostavljaju se reznik i lucanj. Takav

nain rezidbe primjenjuje se i nadalje.

32

15.4. KORDONCI

Do nedavno su bili dosta raireni, ali se zbog sloenosti i oteanog odravanja,

postupno naputaju. Spadaju u sustave sa srednjim ivelikim optereenjem. Mogu biti

jednostrani ili dvostrani. Oblikovanje kordonskog uzgoja (jednostranog ili dvostranog)

poinje ostavljanjem rozgve pri vrhu stabla u treoj godinikoja e posluiti za

formiranje kraka. U etvrtoj godini rezom se oblikuju ogranci na kraku (rozgva se ree

na reznike sa 3-5 pupova), a dobro razvijena rozgva pri vrhu stabla ostavlja se kao drugi

krak te se vee uz icu (u sluaju formiranjadvostrukog kordonca). U petoj godini i na

drugom kraku se oblikuju ogranci (reznici) te je postupak formiranja zavren. Takav

nain rezidbe primjenjuje se i nadalje.

Oblikovanje jednostranog kordonca

33

15.5. JEDNOSTRUKA ZAVJESA

Jednostruka zavjesa se nekoristi tako esto zbog komplicirane i skupe armature.

Jednostruka zavjesa je ustvari visoki kordonac, s visinom uzgoja 160-200 cm, a

specifinost joj je jednostavna armatura: stupovi ijedna jaka ica (obino 5 mm) uz koju

je vezan krak, a mladice slobodno vise prema dolje. Ree se uglavnom samo na

lucnjeve, a optereenje iznosi 50-70 pupova po trsu. Obino se sadi u paru, odnosno sa

svake strane stupa po jedan cijep, i tada su razmaci sadnje obino 2,8-3,0 m x 2,0-2,5

m. Kod pojedinane sadnje razmak u redu je 1,0-1,20 m, ali tada svaki trs mora imati

jaki kolac. Prednosti ovog sustava su u postizanju visokih prinosa, jednostavnosti

uzgoja i njegovog odravanja, jednostavnoj i jeftinoj armaturi, te mnogo manjoj potrebi

za runim radom nego kod klasinih uzgojnih sustava. Nedostatak je potrebna

strunost u provoenju reza, te mogue ee oteenje mladice i grozda od vjetra.

4 OSNOVNA SUSTAVA KORDONSKOG UZGOJA

Royat kordonac Ree se kratko

na svakom se

ogranku ostavljapo jedan rodni reznik

sa 2-3 pupa.

Broj ogranaka - razliit

Optereenje iznosi 10-30 pupova po trsu

Prije i poslije reza

Moser kodonac

ostavlja se prigojni reznik sa 2-3

pupa i

rodni reznik sa 3-4 pupa na

svakom ogranku

optereenje iznosi do 60 pupova

Poslije reza

Sylvoz kordonac

ree se na dugorodno drvo tj.

lucnjeve

Poslije reza

Casenave

kordonac

34

16. EKOLOKO VINOGRADARSTVO

Ekoloka poljoprivreda pronalazi sve vee znaenje u uzgoju. Obzirom na sve veu

brigu za zdravlje ljudi i okoli, poljoprivredna proizvodnjase poela mijenjati, tj.

usklaivati sa normama odrivog razvoja. Ekoloka proizvodnja je poseban sustav

odrivog gospodarenja u poljoprivredi i umarstvu koji obuhvaa uzgoj biljaka i

ivotinja po odreenim standardima koji odgovaraju odreenim naelima o zatiti

ljudi, ivotinja te istoi okolia. Glavni ciljevi ekolokog vinogradarstva prvenstveno se

odnose na smanjenu koliinu upotrebe insekticida i fungicida, odravanje plodnosti tla

upotrebom organske tvari u zatvorenom biolokom ciklusu i smanjenom upotrebom

herbicida i mineralnih gnojiva. Male povrine ekolokih vinograda vjerojatno su

posljedica zahtjevnijeg gospodarenja vinogradom, prije svega jer je za to potrebno

dostatno znanje i zainteresiranost vinogradara te praenje stalnih kontrola ekolokog

uzgoja prema propisanim zakonima i pravilnicima.

16.1 ZATITA VINOGRADA OD BOLESTI I TETNIKA

Postoji jako velik broj kemijskih sredstava koje se koriste pri uzgoju vinove loze. Upravo

je to razlog zbog kojeg je velik izazov baviti se ekolokom proizvodnjom groa.

Odnosno, ekoloka proizvodnja groa upravo zbog toga nije zastupljena.

Neotpornost vinove loze na bolesti i tetnike glavna su prepreka pri ekolokom uzgoju

vinove loze, no uz primjenu kombiniranih metoda borbe protiv bolesti i tetnika koji su

prihvatljiviji za okoli i ljude te uvoenjem u uzgoj otpornih sorata vinove loze, moe se

osigurati usjeno vinogradarenje po naelima ekoloke proizvodnje.

16.2. BIOLOKE MJERE ZATITE VINOGRADA OD TETNIKA

Pod biolokim mjerama zatite vinograda podrazumijevamo koritenje biolokih

pesticida na bazi gljiva, virusa i bakterija te prirodnih pesticida. U bioloke mjere zatite

35

moemo ubrojiti i korisne kukce, odnosno prirodne neprijatelje, predatore i parazite.

Virusni preparati manje su u upotrebi zbog sporijeg djelovanja i visoke cijene. Prirodni

pesticidi su uglavnom insekticidi koji se dobivaju ekstrakcijom iz biljaka koje se

prikupljaju u prirodi ili se uzgajaju ciljano zaproizvodnju insekticida. Prirodni neprijatelji

uveliko mogu pomoi u borbi protiv odreenih tetnika, ali prekomjerna upotrebaba

kemijskih sredstava za zatitu bilja pridonosi nestanku izumiranju tih korisnih

organizama.

16.3. BIOTEHNIKE MJERE ZATITE VINOVE LOZE OD BOLESTI I

TETNIKA

Atraktanti su sredstva koja privlae tetnike, korite se za privlaenje insekata da bi se

utvrdila njihova brojnost i na osnovu toga potreba za njihovim suzbijanjem.

Repelenti odbijaju tetnike od biljaka i na taj nain spreavaju nastanak teta.

Inertna praiva(vodeno staklo, kameno brano) sadre soli silicijeve kiseline koje

uvruju epidermu i kutikulu te sprjeavaju prodorhifa gljiva.

Biljna ulja kao insekticid onemoguavaju opskrbu insekata kisikom, to dovodi do

njihovog ugibanja.

Sapuni su soli masnih kiselina. Poznati su preparati na bazi kalijevih sapuna koji imaju

insekticidno i fungicidno djelovanje. Vinova loza se moe tretirati sredstvima koja

jaaju nespecifinu otpornost biljaka i agroekolokog sustava, a nisu izravno usmjerena

protiv bolesti i tetnika pomou mlijeka, propolisa, raznih preparata na bazi algi itd.

Suzbijanje korova u ekolokom vinogradu moe se provoditi: svim mehanikim

mjerama koje se provode pri obradi,odravanju i zatiti plodnosti tla, zasijavanjem

meurednog prostora, zelenom gnojidbom, upotrebom mala itd.

16.4. DOPUTENA SREDSTVA ZA ZATITU BILJA

Uz uzgoj groa u skladu s biolokim i biotehnikim mjerama zatite vinograda od

bolesti i tetnika, mogu se koristiti i sljedea sredstva protiv gljivinih bolesti: Kameno i

glineno brano, vodeno staklo, sumpor u prahu ili topivi sumpor, bakreni pripravci,

kompostni ekstrakti te kombinacija navedenih pripravaka.

17. PLODNOST TLA, ISHRANA I GNOJIDBA EKOLOKOG VINOGRADA

Sve mjere koje se primjenjuju u ekolokom vinogradu imaju cilj, kao to je poveanje

mikrobiooloke aktivnosti tla, obogaivanje tla organskom masom, spreavanje erozije

36

itd. Kako bi se poveala mikrobiooloka aktivnost tla poeljno je provoditi zatravljivanje

vinograda, dodavati kompostirani ili nekompostirani organski materijal, te zelenu

gnojidbu. Obrada tla smanjena je na najmanju moguu mjeru zbog nepovoljnih

utjecaja smanjenja organske tvari u tlu i naruavanja povoljnih vodo-zranih odnosa.

Tlo se rahli i prozrauje, zatravljuje travnim smjesama, koje osim navedenog uinka,

takoer poveavaju biljnu raznolikost u ekosustavu vinograda. U gnojidbi nije

doputena primjena lako topivih duinih gnojiva zbog nepovoljnog utjecaja na okoli

odnosno zbog ispiranja duika u podzemne vode. Kao alternativa duinoj gnojidbi,

vrlo je vrijedna sadnja i zaoravanje leguminoza koje uz pomo bakterija rhizobium

fiksiraju atmosferski duik. Takoer se primjenjue stajski gnoj domaih ivotinja pri

obogaivanju tla organskim tvarima.

18. BERBA I PRERADA GROA

Berba groa iz ekolokog uzgoja ne razlikuje se uvelike od berbe konvencionalnog

groa. Posebna pozornost mora se obratiti na rok berbe i zdravstveno stanje groa.

Rok berbe mora osigurati sirovinu koja e dati mot, a zatim i vino odreene kakvoe

bez pretjerane upotrebe enolokih preparata i tehnologija. Berba groa se vri u

ranijim jutarnjim satima kako bi groe pristiglo to hladnije na preradu. Groe bi

trebalo brati u prozrane sanduke, ime se smanjuje oteenje groa, pucanje bobica

i poetak moguih negativnihoksidacijskih procesa. Potrebno je obratiti panju na

posue koje se koristi pri preradi groa i proizvodnji vine jer je zabranjeno koristiti

posue od simalena, PVC-a i drugih materijala koji su izraeni s pomou tekuih

omekivaa. Preporua se upotreba posua koje ne utjeu negativno na kvalitetu vina,

npr. drvenih bavi i sua od nehrajueg elika. Prerada groa zapoinje runjenjem i

muljanjem, a dobiveni masulj se prea ili ostavlja na maceraciji. Maceracija je

postupno izdvajanje pojedinih sastojaka iz vrstih dijelova groa.

19. PODLOGE I SORTE VINOVE LOZE

Do pojave trsne ui (filoksere) vinova loza se uzgajala na vlastitom korijenu.

Razmnoavanje je bilo vrlo jednostavno, oiljavanjem reznica na stalnom mjestu u

vinogradu. Amerike vrste roda Vitis, koje se najee koristekao podloge su Vitis

riparia, Vitis rupestris i Vitis berlandieri. Vitis riparia potjee iz Sjeverne Amerike, iz

hladnijih i humidnih podruja, pa su joj i svojstva prilagoena ambijentu: kratak

vegetacijski ciklus, plitko razgranat korijen (kut geotropizma 80), velike bujnosti.

Geotropizma je kut koji stvara podnono korijenje u odnosu na vertikalnu os reznice.

Vitis rupestrispotjee iz umjereno toplih podruja Sjeverne Amerike, a osnovno joj je

svojstvo mali kut geotropizma (20), odnosno dubokoprodiranje korijena. Vitis

berlandieri dolazi iz suhih i vruih podruja Sjeverne Amerike gdje raste i na tlima s

poveanim sadrajem vapna. Korijen joj takoer duboko prodire u tlo, ali se

37

najmanje proirila kao podloga zbog vrlo loeg ukorjenjivanja reznica. Od istih vrsta

mnogo su se vie proirili njihovi krianci. Postoje tri podskupine:

1) Vitis riparia x Vitis rupestris - krianci ove podskupine podnose nie koncentracije

vapna u tlu, prilino su otporne na filokseru, imaju dobar afinitet s veinom sorata

plemenite loze, prikladne su za vie tipova tala.

2) Vitis berlandieri x Vitis riparia - ovo je najznaajnija podskupina za veinu tala

kontinentalnih vinogorja. Ima dobar afinitet sa veinom sorata, ukorijenjivanje je vrlo

zadovoljavajue, bujnost je razliita.

3) Vitis berlandieri x Vitis rupestris - temeljne znaajke ove podskupine su slabija

bujnost od krianaca vitis berlandieri x vitis riparia, dui vegetacijski ciklus, dobre su

podloge za toplije krajeve, vrlo dobro ukorijenjivanje, dobar afinitet sa veinom sorti.

Kako amerike vrste nisu u potpunosti mogle zadovoljiti zahtjeve vinogradara,

selekcioneri su nastojali dobiti bolja svojstva krianjem amerikih vrsta i plemenite

loze. Dobra podloga za vinovu lozu mora ispunjavati sljedee uvjete:

otpornost na filokseru (imunitet)

da podnosi odreene koliine vapna u tlu

prilagodljivost na okolinske uvjete (klima, tlo)

dobar afinitet prema sortama

dobra sposobnost ukorjenjivanja.

Danas u svijetu, u kulturnom uzgoju postoji veliki broj sorata vinove loze, prema

nekima i do 20.000. Najosnovnija i najloginija podjela sorata groa prema nainu

koritenja: Za potronju u svjeem stanju, za preradu u vino- vinske sorte, za destilate,

za proizvodnju uguenih motova, koncentrata i sokova, za suenje (groice), za

kompote i marmelade te za dekorativne svrhe. Za podjelu sorata prema vremenu

dozrijevanja kao osnova poetka dozrijevanja uzima se dozrijevanje sorte pod nazivom

plemenke zlatne. Prema vremenu dozrijevanja razlikujemo vrlo rane sorte(dozrijevaju

10 dana prije plemenke), rane sorte(dozrijevaju kad i plemenka), srednje kasne sorte

(dozrijevaju 12-15 dana poslije plemenke), kasne sorte (dozrijevaju 25-30 dana poslije

plemenke ) i vrlo kasne sorte(dozrijevaju 45 dana poslije plemenke). Prema kakvou

sorte se dijele na sorte visoke kakvoe, sorte dobr e kakvoe i sorte osrednje kakvoe.

38

VINSKE SORTE ZA BIJELA VINAVISOKE KAKVOE

Pinot bijeli

Pinot sivi

Rajnski rizling

Silvanac zeleni

Traminac crveniMukat ottonel

VINSKE SORTE ZA VINA DOBRE KAKVOE

Graevinabijela

Malvazija istarska bijela

Rizvanac

bijeli

krlet bijeli

Moslavac bijeli

VINSKE SORTE ZA CRNA VINA VISOKE KAKVOE

Plavac maliPinot crni

Cabernet

sauvignon

39

VINSKE SORTE ZA CRNA VINA DOBRE KAKVOE

Babi crni Frankovka crna

Merlot crni

Portugizac crniTeranac crni

VRLO RANE SORTEabski biser Ealy cardinal

RANE SORTECardinal crveni

Kraljica vinograda bijela

Plemenka bijela

Victoria bijelaSREDNJE KASNE SORTEMukat hamburg

40

20. ZAKLJUAK

Iz obraenog materijala mogu se zakljuiti odreene injenice o vinovoj lozi. Vinova

loza najrasprostranjenija je vona vrsta na svijetu, zbog svoje prilagodljivosti. Mogue

je uzgajati na gotovo svim tlima. Za svoj rast i razvoj ima odreene agroekoloke uvjete

koji se moraju ispuniti za njen uspjean uzgoj. Poto je penjaica neophodan je naslon

pri uzgoju. Osjetljiva je na prirodne nepogode kao to je tua. Zahtjeva vrlo mnogo

radova u svom uzgoju kako tijekom vegetacije tako i tijekom mirovanja. Osjetljiva je na

mnoge bolesti pa je neophodna primjena kemijskih sredstava. Iz toga razloga vrlo malo

se uzgaja u ekolokoj proizvodnji, Pravilnim uzgojem mogu se postii visoki prinosi. Od

plodova vinove loze mogue je napraviti mnoge raznovrsne proizvode kao to je dem,

sok, marmelada te najpoznatiji proizvod vinove loze vino.

LITERATURA:

1. Miroevi, N., Karoglan Konti, J.: Vinogradarstvo, Zagreb, 2008.

2. Maleti, E., Karoglan Konti, J., Peji, I.: Vinova loza, Zagreb, 2008.

3. Maceljski, M., Cvjetkovi, B., Ostoji, Z., Bari, B.: tetoinje vinove loze, akovec,

2006.

KASNE SORTE

Ribol crni

Italija bijela

BEZSJEMENE SORTE Sultanina bijela

Perlete bijela

Perlon crveni

41