โคร

Supp

สา

รงการศกษเพ

ply Chain Ma

านกงา

ษาแนวทางพอใชเปนเ

nagement of

บท

นคณะ ภารกจโ

งบรหารจดเชอเพลงแ

Agricultural

ทสรปสาห

สนบ

ะกรรมโครงการแ

ปงบประม

ดการเศษวและลดการ

l Residues for

หรบผบร

บสนนโดย

มการวจและประสมาณ พ.ศ. 255

ศนยความเปศนยวจยก

วสดเหลอใรเกดหมอก

r Using as Fu

รหาร

จยแหงสานงานวจ54

ปนเลศทางดานชการเผากากของเสมหาวทยาลยเท

ใชทางการกควน

el and Smog

งชาต (จย

ชวมวล มหาวทยสย และศนยวจยทคโนโลยพระจอ

รเกษตร

Reduction

(วช.)

จดทาลยเทคโนโลยสยนโยบายอตสาหกอมเกลาพระนครเ

ทาโดย รนาร กรรม เหนอ

บทสรปสาหรบผบรหาร โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร

เพอใชเปนเชอเพลงและลดการเกดหมอกควน

Supply Chain Management of Agricultural Residues for Using as Fuel and Smog

จดทาโดย

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร และ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

วรชย อาจหาญ ผอานวยการโครงการ

สมรฐ เกดสวรรณ วรช อยชา

หวหนาโครงการยอย

กรองแกว เลาหลดานนท สรรตน วงศสนท พรรษา ลบลบ สาวตร คาหอม สวมล เทยกทม ชวลต รงอทธวงศ ทพยสภนทร หนซย นยวฒน สขทง ปยลกษณ เตะวงษ สรเชษฐ สทธกจ ณฐพงษ ประภาการ วเชยร ดวงสเสน สมบรณ สงหมนส สมใจ องควาณชกล สภทร หนแยม กตตยาภรณ รองเมอง สวภทร ตงผลพล ธนา ธนานนทน ธนธช มขขนธ กฤษกร รบสมบต ทนกร ศภประเสรฐ กนกพรรณ อยชา ปภส ชนะโรค กงจกร ลมวชย จนตนา สนามชยสกล อญชล แยมพยนต ศรลย ปานศรพงษ นวตน คงกะพ วโรจน โชคอดมชย ประสทธ ตระการฤทธ ธราวธ บญนอม เอกสทธ นมวญญา ประธาน เรยงลาด ธาดา อทยเกยรตกล เฉลมขวญ อรยะวงศ ไพรฑล เทพม เทพ เพยมะลง บณฑรก ผลบญผลเจรญชย สมโภชน เชดพงษ วรนทร อยสภาพ

ผรวมโครงการ

ตลาคม 2555

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

1

บทสรปสาหรบผบรหาร

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

Supply Chain Management of Agricultural Residues for Using as Fuel and Smog Reduction

โดย ศนยความเปนเลศทางดานชวมวล มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ศนยวจยการเผากากของเสย และศนยวจยนโยบายอตสาหกรรม

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

ไดรบทนสนบสนน ภายใตงานวจยเชงรกดานพลงงานหมนเวยน สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.)

ปงบประมาณ พ.ศ. 2554

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

2

สรปยอสาหรบผบรหาร

***********

1. รายละเอยดเก ยวกบโครงการวจย

แผนงานวจยเร อง

(ภาษาไทย) โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรเพ6อใชเปนเช7อเพลงและลดการเกดหมอกควน

(ภาษาองกฤษ) Supply Chain Management of Agricultural Residues for Using as Fuel and Smog Reduction

โครงการวจยเร อง

1. (ภาษาไทย) โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการซงขาวโพดบนพ7นท6สงเพ6อใชเปนเช7อเพลงและลดการเกดหมอกควน: กรณศกษา จงหวดเชยงใหม และจงหวดเชยงราย

(ภาษาองกฤษ) Supply Chain Management of Corncob Residues from High Latitude Regions for Using as Fuel and Smog Reduction : Case Study in Chiang Mai and Chiang Rai.

2. (ภาษาไทย) โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการซงขาวโพดในเขตพ7นท6ภาคกลางเพ6อใชเปนเช7อเพลงและลดการเกดหมอกควน: กรณศกษา จงหวดเพชรบรณ และ จงหวดนครสวรรค

(ภาษาองกฤษ) Supply Chain Management of Corncob Residues in Central Thailand for Using as Fuel and for Smog Reduction: Case Study in Petchaboon and Nakon Sawan

3. (ภาษาไทย) การพฒนาระบบการจดการเช7อเพลงชวมวลยอดออยและใบออย (ภาษาองกฤษ) Development of Sugarcane Trash Biomass Management System

ไดรบทนอดหนนการวจยประจาป 2554 จานวนเงน 3,000,000 บาท ระยะเวลาทาการวจย 1

ป เร6มทาการวจยเม6อ พฤษภาคม 2554 ถง พฤษภาคม 2555

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

3

รายนามคณะผวจย พรอมท#งหนวยงานท สงกดและหมายเลขโทรศพท

1) ผอานวยการแผนงาน ช อ : ผศ.ดร. วรชย อาจหาญ

หนวยงาน : สานกวชาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โทรศพท : 044-225007

2) ผรวมงานวจย หวหนาโครงการวจยยอย 1

ช อ : ผศ.ดร. วรชย อาจหาญ หนวยงาน : สานกวชาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โทรศพท : 044-225007

หวหนาโครงการวจยยอย 2 ช อ : รศ.ดร.สมรฐ เกดสวรรณ

หนวยงาน : ภาควชาวศวกรรมเคร6องกลและการบน-อวกาศ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ โทรศพท : 02-9132500 ตอ 8324

หวหนาโครงการวจยยอย 3 ช อ : อาจารยวรช อยชา

หนวยงาน : สานกวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ โทรศพท : 02-9132500-25 ตอ 2604 2. รายละเอยดเก ยวกบโครงการวจย

จากวกฤตราคาพลงงานปรบตวข7นลงประเทศไทยตองนาเขาพลงงานเปนมลคาเกอบหน6งลานลานบาทในระยะเวลาปกวาท6ผานมา ทาใหการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไดรบผลกระทบตลอดจนประชาชนไดรบผลกระทบโดยตรงจากราคาน7 ามนเช7อเพลงท6สงข7นกระทรวงพลงงานเลงเหนความจาเปนในการจดหาแหลงพลงงานท6หลากหลายโดยเฉพาะอยางย6งพลงงานหมนเวยนในประเทศจงมนโยบายจะพฒนาพลงงานทดแทนเปนแหลงพลงงานหลกของประเทศดวยการจดทาแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป (พ.ศ. 2551 –2565) ข7นโดยมวตถประสงคของแผนเพ6อใหประเทศไทยใชพลงงานทดแทนเปนพลงงานหลกของประเทศแทนการนาเขาน7ามนเพ6อเพ6มความม6นคงในการจดหาพลงงานใหประเทศ

อยางไรกด ปญหาอปสรรคของการสงเสรมการใชพลงงานทดแทน ไมวาจะเปนการผลตเอทานอลไบโอดเซล น7 ามนชวภาพ หรอการผลตไฟฟาจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร คอ ปญหาดานการขาด

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

4

แคลนวตถดบ ไมวาจะเปน มนสาปะหลง กากน7 าตาล สาหรบการผลตเอทานอล หรอน7 ามนปาลม น7 ามนสบดา น7 ามนพชใชแลว สาหรบการผลตไบโอดเซล หรอ ผลตภณฑจากยางพารา ฟางขาว เหงามนสาปะหลง สาหรบการผลตน7 ามนชวภาพ ซ6 งแนวทางการแกไขจาเปนตองมการสงเสรมการปลกท6 มประสทธภาพและการเพ6มผลผลตของพชท6มาเปนวตถดบในการผลตพลงงานทดแทน คอ มนสาปะหลง ออย ปาลมน7ามน ยางพารา และ การสงเสรมการปลกพชพลงงานอ6นๆ ท6มศกยภาพในการผลตพลงงานทดแทน แตสาหรบปญหาอปสรรคของการผลตพลงงานจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรน7นแตกตางกนดงกลาว คอ ประเทศไทยมแหลงชวมวลท6เปนเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรจานวนมาก สามารถนามาใชผลตไฟฟาไดมากกวา 3,000 เมกะวตต แตในทางปฏบตแหลงเช7อเพลงชวมวลท6กระจดกระจายไปในภมภาคตางๆ ท6วประเทศ ท7งท6เปนเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรท6อยในโรงงานอตสาหกรรมแปรรปผลผลตเกษตร และไรนา สวนเกษตร ทาใหศกยภาพเชงพาณชยของการใชเช7อเพลงชวมวลมอยไมถง 1,000 เมกะวตต ซ6 งจากขอมลการสารวจปรมาณเช7อเพลงชวมวลคงเหลอ ในป 2549 ของมลนธพลงงานเพ6อส6งแวดลอม พบวา มเช7อเพลงชวมวลท6ยงไมถกนามาใชเปนพลงงานความรอนหรอไฟฟา อกกวา 34 ลานตน คดเปนพลงงานเทยบเทามนดบ 7,200 ตน (ktoe) ประมาณ 2,400 เมกะวตตซ6 งจากแผนพฒนาพลงงานทดแทน 15 ป (ป 2551-2565) ท6วางเปาหมายในการผลตไฟฟาจากเช7อเพลงชวมวลใหได 2,800 เมกะวตต ภายในป 2554 และ 3,700 เมกะวตต ภายในป 2565 และสนบสนนใหมการใชเช7อเพลงชวมวลมาผลตเปนความรอนทดแทนเช7อเพลงจากฟอสซล เทยบเทาน7ามนดบ 6,900 ktoe ภายในป 2565

เม6อพจารณาถงเช7อเพลงชวมวลท6มอยในประเทศไทยพบวาเช7อเพลงชวมวลสามารถแบงไดออกเปน 2 ประเภท

1) เช7อเพลงชวมวลเชงพาณชย (Commercialized Biomass) คอ เศษวสดเหลอใชท6ไดจากอตสาหกรรมการแปรรปผลผลตทางการเกษตร และสามารถนามาใชไดโดยไมจาเปนตองผานข7นตอนการแปรรป ซ7อ-ขาย งาย ในท6น7 เชน แกลบ ชานออย เสนใยปาลม กะลาปาลม ซ6 งสวนใหญถกนาไปใชประโยชนอยางแพรหลายในเชงพาณชย และแทบจะไมมหลงเหลออยเลย

2) เช7อเพลงชวมวลไมเชงพาณชย (Non-Commercialized Biomass) คอ เศษวสดเหลอใชท6กระจดกระจายในไร นา สวนเกษตร ในท6น7 เชน ฟางขาว ยอดและใบออย เหงามนสาปะหลง ทางปาลม ตน/ใบ/ซงขาวโพดบนท6สง ซ6 งยงเปนชวมวลท6คงเหลอ ยงไมถกนามาใชงานในเชงพาณชย อยางไรกดเช7อเพลงดงกลาวน7 สามารถนามาพฒนาไปเปนเช7อเพลงชวมวลเชงพาณชยได โดยผานกระบวนการจดการ คอ การรวบรวม และแปรรปใหพรอมใช ท7งน7จาเปนตองทาการศกษาสมบตของเช7อเพลงดงกลาวอยางละเอยดตอไป

จากท6กลาวมาแลวขางตน เช7อเพลงชวมวลเชงพาณชยสวนใหญถกนามาใชประโยชน ในการผลตพลงงานหรอมการซ7อ-ขายไปใชประโยชนเกอบจะท7งหมดไมมหลงเหลอ ซ6 งปรมาณเช7อเพลงชวมวลท6คงเหลอของประเทศไทยจรงๆ จะเปนเช7อเพลงชวมวลไมเชงพาณชย ซ6 งบางพ7นท6ยงไมมการนามาใชประโยชน และสรางปญหาใหเกษตรกรในการจดการเศษวสดเหลาน7 ซ6 งเกษตรกรจะนยมเผากอปญหาหมอกควน

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

5

ท7งน7 การนาเช7อเพลงชวมวลดงกลาวมาใชประโยชนจาเปนตองทาการศกษาระบบจดการเช7อเพลง ชวมวลไมเชงพาณชยใหเปนระบบ ต7งแต การรวบรวม การแปรรป และ ขนสง และเม6อทาการพจารณาสมบตของเช7อเพลงชวมวลแตละชนดอนประกอบดวย ความหนาแนน ความช7น คาความรอน สมบตแบบประมาณ และสมบตแบบละเอยด พบวาเทคนค และข7นตอนการแปรรปเช7อเพลงชวมวลแตละชนดมความแตกตางกน และจดเปนตนทนท6สาคญในการเตรยมเช7อเพลงใหพรอมใช

ดงน7นในการศกษาในงานวจยน7 จะเนนการศกษาในลกษณะประเมนเทคโนโลย (Technology Assessment) ท6เหมาะสมสาหรบการเกบรวบรวมวสดเหลอท7งจากการทาเกษตร (ซงขาวโพด, ตนขาวโพด, เปลอกขาวโพด ยอดออย และใบออย) ตลอดจนเทคโนโลยการแปรรปใหเหมาะสมเพ6อการขนสงเขาโรงไฟฟาชวมวลระบบการขนสง ท6เหมาะสมและคมคา ในการนาไปใชเปนเช7อเพลงในการผลตไฟฟา 3.วตถประสงคของการวจย

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรเพ6อใชเปนเช7อเพลงและลดการเกดหมอกควน มวตถประสงคเพ6อศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร (ซงขาวโพดและออย) ท6กระจายอยตามไรนาสวนเกษตรบนพ7นท6สงและพ7นท6ราบ ดานเทคโนโลย การเกบรวบรวมตนทน ชนด และปรมาณสาหรบรองรบการขยายตวของความตองการเช7อเพลงชวมวลในอนาคตและทาการเสนอรปแบบท6เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

ท7งน7 เพ6อใหการดาเนนงานเปนไปตามวตถประสงค ทางโครงการฯ ไดแบงงานวจยออกเปน 3 โครงการยอย ไดแก

โครงการยอย 1 โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการซงขาวโพดบนพ7นท6สงเพ6อใชเปนเช7อเพลงและลดการเกดหมอกควน: กรณศกษา จงหวดเชยงใหม และ จงหวดเชยงราย

โครงการยอย 2 โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการซงขาวโพดในเขตพ7นท6ภาคกลางเพ6อใชเปนเช7อเพลงและลดการเกดหมอกควน: กรณศกษา จงหวดเพชรบรณ และ จงหวดนครสวรรค

โครงการยอย 3 การศกษาระบบการจดการเช7อเพลงชวมวลยอดออยและใบออย 4. ระเบยบวธการวจย

โครงการยอย 1 โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการซงขาวโพดบนพ#นท สงเพ อใชเปนเช#อเพลงและ

ลดการเกดหมอกควน: กรณศกษา จ.เชยงใหมและ จ.เชยงราย 1) ศกษาขอมลศกยภาพเชงปรมาณ 2) ศกษาขอมลศกยภาพเชงคณภาพ 3) ศกษาปรมาณการเกดหมอก

ควนจากการเผาซงขาวโพด 4) ศกษาการจดการระบบหวงโซอปทานเช7อเพลงชวมวลระดบชมชน 5) การประเมนตนทนท6ใชในการจดเกบ รวบรวมและ การแปรรปเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร 6) ศกษาและประเมนผลกระทบส6งแวดลอมและสงคม และ 7) จดทานโยบายและแผนการจดการเช7อเพลงชวมวลระดบชมชน

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

6

โครงการยอย 2 โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการซงขาวโพดในเขตพ#นท ภาคกลางเพ อใชเปน

เช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน: กรณศกษา จงหวดเพชรบรณ และ จงหวดนครสวรรค 1) สารวจขอมลดานศกยภาพเชงปรมาณของวสดเหลอใชจากขาวโพด 2) การสารวจขอมลดานศกยภาพเชงคณภาพของวสดเหลอใชจากขาวโพด 3) ศกษาเทคโนโลยการผลตพลงงานและคณสมบตของเช7อเพลงชวมวลท6เหมาะสมเพ6อนาไปใชผลตพลงงานไฟฟาและความรอนสาหรบแตละเทคโนโลย 4) ศกษาและคดเลอกวธการเกบรวบรวมวสดเหลอใชจากการเพาะปลกขาวโพด5) ศกษาและคดเลอกเทคโนโลยการแปรรปวสดเหลอใชจากขาวโพดเพ6อใชเปนเช7อเพลงชวมวล 6) ศกษาเสนทางการขนสงเช7อเพลงชวมวลท6เหมาะสมไปยงโรงงานไฟฟาหรอโรงงานอตสาหกรรมท6อยใกลเคยง 7) ศกษาประเมนราคาตนทนการผลตเช7อเพลงชวมวลจากวสดเหลอใชจากขาวโพด 8) ศกษาผลกระทบทางส6งแวดลอมและสงคมท6เกดข7นจากการนาวสดเหลอใชจากขาวโพดไปใชประโยชนเปนเช7อเพลงชวมวล 9) ศกษารปแบบแนวทางในการบรหารจดการระบบหวงโซอปทานเช7อเพลงชวมวลระดบชมชน (Biomass Supply Chain Management) 10) สรางนโยบายพฒนาและจดต7งโครงการนารองสาหรบการผลตเช7อเพลงชวมวลจากวสดเหลอใชจากขาวโพดในพ7นท6ศกษา

โครงการยอย 3 การศกษาระบบการจดการเช#อเพลงชวมวลยอดออยและใบออย 1) สารวจขอมลดานศกยภาพเชงปรมาณของวสดเหลอใชจากออย 2) สารวจขอมลดานศกยภาพเชงคณภาพของวสดเหลอใชจากออย 3) ศกษาเทคโนโลยการผลตพลงงานไฟฟาและคณสมบตของเช7อเพลง ชวมวลท6เหมาะสมเพ6อนาไปใชผลตพลงงานไฟฟาและความรอนสาหรบแตละเทคโนโลย 4) ศกษาและคดเลอกวธการเกบรวบรวมวสดเหลอใชจากการเพาะปลกออย 5) ศกษาและคดเลอกเทคโนโลยการแปรรปวสดเหลอใชจากออยเพ6อใชเปนเช7อเพลงชวมวล 6) ศกษาเสนทางการขนสงเช7อเพลงชวมวลท6เหมาะสมไปยงโรงงานไฟฟาหรอโรงงานอตสาหกรรมท6อยใกลเคยง 7) ศกษาประเมนราคาตนทนการผลตเช7อเพลงชวมวลจากวสดเหลอใชจากออย 8) ศกษาผลกระทบทางส6งแวดลอมและสงคมท6เกดข7นจากการนาวสดเหลอใชจากออยไปใชประโยชนเปนเช7อเพลงชวมวล 9) ศกษารปแบบแนวทางในการบรหารจดการระบบหวงโซอปทานเช7อเพลงชวมวลระดบชมชน (Biomass Supply Chain Management) 10) สรางนโยบายพฒนาและจดต7งโครงการนารองสาหรบการผลตเช7อเพลงชวมวลจากวสดเหลอใชจากออยในพ7นท6ศกษา 5. ผลการศกษา

5.1สถานภาพเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร สาหรบเช7อเพลงเศษวสดเหลอใชจากขาวโพดของประเทศไทย ป พ.ศ. 2553 ปรมาณผลผลต

4,683,386 ตนตอป ไดปรมาณซง/เปลอกขาวโพด 1,732,846 ตนตอป ตน/ตอ/ใบขาวโพด 5,151,704 ตนตอป สามารถคานวนผลประหยดพลงงาน (คดเปนพลงงานทดแทนน7ามนเตา) ดงน7

ปรมาณเศษวสดเหลอใชซง/เปลอกขาวโพด 1.7 ลานตน/ป ปรมาณเศษวสดเหลอใชตน/ตอ/ใบขาวโพด 5.2 ลานตน/ป คดเปนคาความรอนซง/เปลอกขาวโพด 0.8 ลาน ktoe/ป

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

7

คดเปนคาความรอนตน/ตอ/ใบขาวโพด 2.0 ลาน ktoe/ป คดเปนน7ามนเตา 3,092 ลานลตร/ป คดเปนมลคาทดแทน 49, 466 ลานบาท/ป (คดราคาน7ามนเตา 16 บาท/ลตร)

สาหรบเช7อเพลงเศษวสดเหลอใชยอดออยและใบออยของประเทศไทย ป 2552/53 ปรมาณผลผลตออย 72,850,283 ตน/ป ไดปรมาณยอดออยและใบออย 22,000,785 ตน/ป สามารถคานวณผลการประหยดพลงงาน (คดเปนการทดแทนน7ามนเตา) ดงน7

ปรมาณเศษวสดเหลอใชยอดออยและใบออย 22 ลานตน/ป คดเปนคาความรอน 8.13 ลาน ktoe/ป

คดเปนน7ามนเตา 8,250 ลานลตร/ป คดเปนมลคาทดแทน 132,000 ลานบาท/ป (คดราคาน7ามนเตา 16 บาท/ลตร)

5.2 ระบบหวงโซอปทานเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรและการบรหารจดการเทคโนโลยท เหมาะสม แนวทางการจดการชวมวลขาวโพดท6เหมาะสมบนพ7นท6สง(กรณศกษาจงหวดเชยงใหมและเชยงราย)

คอ รปแบบการจดการชวมวลแบบรวมศนยท6สามารถดาเนนการเปนศนยรวบรวมและแปรรป โดยต7งเปนจดรวบรวมและแปรรปบรเวณจดรบซ7อผลผลตขาวโพดหรอบรเวณใกลเคยง แลวสงเช7อเพลงชวมวลขาวโพดในลกษณะอดแทงไปขายยงพ7นราบ หรอใชเปนเช7อเพลงผลตไฟฟาใชเองบนพ7นท6สง หรอใชเปนวสดผสมกบมลสตวผลตปยอนทรยใชเองบนพ7นท6สงและขายพ7นราบ โดยหลกการของจดการเช7อเพลงชวมวลขาวโพดเแบบรวมศนยประเภทน7จะเปนจดรวบรวม แปรรปเช7อเพลงชวมวลท6ต7งอยในชมชนพ7นท6สง และมการจดต7งองคกรเปนหนวยวสาหกจในชมชน องคกรท6จดต7งข7นโดยชมชนเปนหนวยธรกจชมชนท6 ทาหนาท6 ซ7อ-ขาย แลกเปล6ยน เช7อเพลงชวมวล หรอลงทนจดการชวมวลขาวโพดโดยเอกชนท6มความเก6ยวของกบธรกจขาวโพดหรอเอกชนท6สนใจ

สาหรบรปแบบการบรหารจดการเช7อเพลงชวมวลวสดเหลอใชจากขาวโพดเล7 ยงสตวท6เหมาะสมสาหรบนามาใชในพ7นท6ราบ(กรณศกษาจงหวดเพชรบรณ และจงหวดนครสวรรค) มรปแบบท6เหมาะสม 2 รปแบบ ไดแก การแปรรปท6แหลงกาเนด และการแปรรปแบบรวมศนย จากการประชมหารอกบหนวยงานท6เก6ยวของและเกษตรกรรายยอยน7น สวนมากสนใจและเหนวารปแบบการแปรรปท6แหลงกาเนดจะมความเปนไปไดในระยะเร6มแรก สาหรบรปแบบรวมศนยน7นควรจะเปนระยะเวลา 3 ป หลงจากท6มเกษตรรายยอยนารองโครงการในรปแบบท6 1 ไปแลว ท7งน7 เพ6อใหการนาเศษวสดเหลอใชจากขาวโพดเล7ยงสตวมาผลตเปนเช7อเพลงชวมวลมความเปนรปธรรมมากข7น ควรไดมการสนบสนนจากหนวยงานของรฐ ท7งในเชงนโยบายและเชงงบประมาณ การบรหารและจดจาหนายชวมวลจากออยของชมชนในระดบตาบล (กรณศกษาจงหวดอทยธาน จงหวดสพรรณบร และจงหวดกาญจนบร) หากดาเนนการในรป “วสาหกจชมชน” จะมความ

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

8

เหมาะสม เน6องจาก ม พ.ร.บ.สงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ. 2548 รองรบ ทาใหสามารถบรหารจดการโดยคณะบคคลท6ชมชนเปนเจาของและชมชนเปนผดาเนนการรวมกน วสาหกจชมชนยงเปนองคกรของภาคประชาชนท6รฐพรอมใหการสนบสนนท7งในดานเงนทนและความรวมมอจากหนวยงานตาง ๆ และองคกรปกครองสวนทองถ6น ทาใหมโอกาสในการพฒนาตนเองคอนขางมาก การท6วสาหกจชมชนเปนผจดการ ชวมวล ซ6 งอาจจะดาเนนการต7งแตตนน7 า ถงปลายน7 า (ต7 งแตการรวบรวม แปรรป และจดจาหนาย) จะกอใหเกดอานาจการตอรองกบภายนอกไดมากกวาการท6เกษตรหรอผแปรรปรายยอยแยกกนดาเนนการ โดยวสาหกจชมชนอาจจดใหมผจดการ ฝายการผลตฝายการตลาด ฝายจดสงสนคา ฯลฯ ตามความเหมาะสม เพ6อสะดวกในการบรหารจดการ การจาหนายและจดสงชวมวลแปรรปใหกบผซ7อ เชน โรงไฟฟาชวมวล โรงงานอตสาหกรรม ฯลฯ ท7งภายในและภายนอกพ7นท6 อยางไรกตาม เพ6อใหชมชนมการบรหารจดการทรพยากรอยางมประสทธภาพ นอกจากผท6เก6ยวของจะไดรบประโยชนจากการมรายไดเพ6มจากการขายชวมวลแลว ควรคานงถงความเขมแขงของชมชนควบคกนไปในทกหวงโซอปทาน โดยเฉพาะอยางย6งการชวยเหลอเก7อกลซ6 งกนและกน ความรวมมอกนในการบรหารจดการทรพยากร และการสรางอานาจการตอรองของชมชน การบรหารจดการหวงโซอปทานแตละข7นตอนน7นอาจยดหยนไปตามความพรอมของผท6เก6ยวของ

5.3 การวเคราะหตนทนเช#อเพลงเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร จากการศกษาวเคราะหตนทนการผลตเช7อเพลงจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรขาวโพด

และออย พบวา ตนทนเช7อเพลงจากเปลอก/ซงขาวโพดบนพ7นท6สงสาหรบผลตไฟฟา 0.5 บาทตอกโลวตต-ช6วโมง ตนทนเช7อเพลงจากตน/ตอ/ใบและเปลอกขาวโพดบนพ7นท6ราบสาหรบผลตไฟฟา 1.36 บาท ตอกโลวตต-ช6วโมง ท7งน7 ในกรณของตน/ตอ/ใบขาวโพดบนพ7นท6สงน7นมตนทนการเกบรวบรวมสงมากไมสามารถนามาใชเปนเช7อเพลงได แตสามารถสงเสรมใหเกษตรกรเกบรวมรวบและทาปยอนทรยบรเวณแปลงเกษตรใชเองภายในครวเรอน และตนทนเช7อเพลงจากใบออยและยอดออยสาหรบผลตไฟฟา 1.89 บาท ตอกโลวตต-ช6วโมง

5.4 การศกษาผลกระทบส งแวดลอม จากการศกษาผลกระทบส6งแวดลอมท6เกดจากการเผาเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรในท6

โลงแจง พบวา การเผาเปลอก/ซงขาวโพดในท6โลงแจงกอใหเกดคารบอนมอนอกไซด ออกไซดของไนโตรเจน ซลเฟอรไดออกไซด คารบอนไดออกไซด และฝ นรวม เทากบ 68.68 3.57 0.46 1,917.69 และ23.38 กรมตอกโลกรมชวมวลแหง ตามลาดบ การเผาตน/ตอ/ใบขาวโพดในท6โลงแจงกอใหเกดคารบอนมอนอกไซด ออกไซดของไนโตรเจน ซลเฟอรไดออกไซด คารบอนไดออกไซด และฝ นรวม เทากบ 63.74 2.31 0.54 1,147.43 และ 3.39 กรมตอกโลกรมชวมวลแหง ตามลาดบ และการเผาใบออย/ยอดออย ในท6 โลงแจง กอให เ กดคารบอนมอนอกไซด ออกไซดของไนโตรเจน ซล เฟอรไดออกไซด และคารบอนไดออกไซด และฝ นรวม เทากบ 30.23 1.63 0.01 1,161.59 และ 3.07 กรมตอกโลกรมชวมวลแหง ตามลาดบ

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

9

ดงน7นถาประเทศไทยมการเผาเศษวสดเหลอใชจากขาวโพดและออยท7งหมดในท6โลงแจง ไดแก ซง/เปลอกขาวโพด 1.7 ลานตน/ป และ ตน/ตอ/ใบขาวโพด 5.1 ลานตน/ป จะกอใหเกดกาซคารบอนมอนอกไซด ออกไซดของไนโตรเจน ซลเฟอรไดออกไซด คารบอนไดออกไซด และฝ นรวม เทากบ 441,745 17,850 3,536 9,111,966 และ 57,035 ตนตอป ตามลาดบ และเศษวสดเหลอใชจากออย ไดแก ยอด/ใบ 22 ลานตน/ป จะกอใหเกดกาซคารบอนมอนอกไซด ออกไซดของไนโตรเจน ซลเฟอรไดออกไซด คารบอนไดออกไซด และฝ นรวม เทากบ 665,072 35,920 279 22,555,029 และ 67,477 ตนตอป ตามลาดบ

5.5 นโยบายและแผนการจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรระดบชมชน จากการศกษาและสารวจเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรแลวสามารถนามาสรางแผนและนโยบาย

สาหรบภาครฐบาลสหนวยงานตางๆ ท7งภาครฐและเอกชน รวมถงเกษตรกร เร6มต7งแต การปลกจตสานกสราง

แรงจงใจ แลวสงเสรมสนบสนนในดานงบประมาณและปจจยตางๆ เพ6อใหเกดการพฒนา ปรบปรง พ7นฟ

และปรบกระบวนการ ภายใตการกากบดแลของรฐบาล อนนาไปสการใชประโยชนทรพยากรท6มอยใน

ประเทศใหเกดประโยชนสงสด และลดการนาเขาพลงงาน ดงแสดงในรปท 1

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

10

รปท 1 นโยบายและแผนการจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร

กลมท� 1

1) สรางแรงจงใจใหเยาวชน หรอเกษตรกรรนใหม และแรงงานท มคณภาพเขาสอาชพ

เกษตรกรรม เพ6อใหมจตสานก เหนคณคาของอาชพเกษตรและวถชวตครอบครวท6อบอน ดวยการสนบสนนองคความรอยางครบวงจร การจดหาท6ดนทากน สรางโอกาสเขาถงแหลงทน รวมท7งสนบสนนกระบวนการสรางภาพลกษณท6ดแกอาชพเกษตรกรรม และเปดโอกาสการมสวนรวมการพฒนาภาคเกษตรของเกษตรกรตนแบบใหมากข7น สนคาพลงงานแบบกลมการผลตท6เปนมตรกบส6งแวดลอม เพ6อยกระดบและตอยอดการแปรรปเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรเพ6อผลตเปนพลงงาน

2) ปลกจตสานกในการใชพลงงานจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรอยางมประสทธภาพ

และคมคา โดยสรางความรความเขาใจแกประชาชนถงประโยชนและผลกระทบของการใชพลงงานจาก เศษวสดเหลอใชทางการเกษตร

สงเสรม

ฟ# นฟ

สนบสนน

ปรบปรง

พฒนา

สรางแรงจงใจ

ปลกจตสานก กากบดแล

ปรบกระบวนการ

รฐบาล

กลมท 2

กลมท 1

กลมท 3

กลมท 4

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

11

กลมท� 2

1) สนบสนนการวจยและพฒนาของภาคเอกชน โดยสนบสนนสนเช6อผอนปรนและมาตรการทางดานภาษแกเกษตรกรและผประกอบการธรกจพลงงานจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร ท6มการใชเทคโนโลยอยางเหมาะสมและคมคา เพ6อปรบปรงประสทธภาพและขยายการลงทนใหเหมาะสมกบสถานการณการแขงขนในตลาดโลก

2) สนบสนนการผลตทางการเกษตรท สอดคลองกบสภาพพ#นท เชน ศกยภาพของดน แหลงรองรบผลผลต และปจจยพ7นฐานทางการเกษตรท6สาคญ เชน ระบบชลประทาน ระบบโลจสตกส เปนตน เพ6อใหเกดการใชทรพยากรและการจดสรรทรพยากรอยางมประสทธภาพ บนพ7นฐานของความสมครใจและการมสวนรวมของเกษตรกร โดยกาหนดเขตการใชท6ดนและมาตรการจงใจใหเกษตรกรทาการผลตตามศกยภาพของพ7นท6และสนบสนนขอมลเพ6อการตดสนใจ เชน สนเช6อเง6อนไขผอนปรน เปนตน และสงเสรมให มการข7นทะเบยนเกษตรกรผปลกพชแตละชนด เพ6อใชสาหรบวางแผนการผลตใหมประสทธภาพและสอดคลองกบภาวะตลาด 3) สงเสรมภาคเอกชนและองคกรชมชนเขามามบทบาทรวมกนบรหารจดการระบบสนคา

พลงงาน การเพ มมลคา และการจดการดานการตลาด รวมกบสถาบนเกษตรกร เพ6อชวยใหเกษตรกรมชองทางในการสรางรายไดท6เปนธรรมและเหมาะสมเพ6มข7น รวมถงสนบสนนการบรหารจดการ 4) สงเสรมใหเกษตรกรรกษปาและมการปลกปาโดยชมชนและเพ อชมชนเพ มข#น เพ6อรกษาส ม ด ล ข อ ง ร ะ บ บ น เ ว ศ ท6 จ ะ เ ป น ฐ า น ก า ร ผ ล ต ดา น พ ลง ง า น แ ล ะ ใ ช เ ป น แ ห ล ง ช ว ย ด ด ซบ ก า ซคารบอนไดออกไซด

5) สงเสรมการนาเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรท ผลตไดในชมชนมาผลตเปนพลงงาน

ทดแทนใชในระดบครวเรอนและชมชน เชน พลงงานความรอนจากการเผาไมเศษวสดทางการเกษตร การทาถานอดแทง เปนตน

6) สนบสนนบทบาทของเกษตรกร เครอขายปราชญชาวบาน ภาคเอกชน และชมชนใหเขา

มามสวนรวมในการกาหนดทศทางและวางแผนการใชประโยชนเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ6อสรางความม6นคงดานพลงงานท7งในระดบชมชนและระดบประเทศ เช6อมโยงกบกลไกการบรหารจดการภาครฐและองคกรเกษตรกรท6เก6ยวของท7งในระดบพ7นท6และสวนกลาง รวมท7งมสวนรวมในการตดตามตรวจสอบการทางานของภาครฐอยางเปนระบบ เพ6อสรางความรบผดชอบตอสงคม

7) สงเสรมความรวมมอระหวางประเทศท#งในระดบพหภาคและทวภาค โดยเฉพาะ

ประชาคมอาเซยน ในการสนบสนนการวจยและพฒนา ความรวมมอในการผลตการตลาด การจดต7งระบบการใชพลงงาน และเสรมสรางความเขมแขงใหกบกลไกท6มอย เพ6อใหเกดความม6นคงดานพลงงาน

8) สงเสรมการนาเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรมาใชแทนการเผา เชน ผลตเปนปยอนทรยใชในระดบครวเรอนและชมชน ใชเปนวสดปรบปรงดน เปนตน

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

12

9) สงเสรมใหเกษตรกรทราบถงผลกระทบท เกดจากการเผาเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เชน ผลกระทบดานสขภาพ ผลกระทบดานการคมนาคมขนสง ผลกระทบดานการทองเท6ยวและเศรษฐกจ และอ6นๆ เปนตน

กลมท� 3

1) ฟ# นฟและสงเสรมคานยมและวฒนธรรมท ดของชมชน โดยเฉพาะวถชวตและวฒนธรรมทางการเกษตรท6ใหความสาคญกบการพฒนาระบบเกษตรกรรมย 6งยนไมทาลายระบบนเวศนเพ6อชวยสรางความสมดลและการใชทรพยากรธรรมชาตท7งดน น7 า และปาไมอยางย 6งยน ซ6 งจะเปนฐานการผลตทางการเกษตรตอไปในนาคต

2) รฐควรใหความสาคญกบการวจยและพฒนาอยางตอเน อง โดยเฉพาะการใชเทคโนโลยการเกษตรท6ลดการพ6งพาเช7อเพลงฟอสซล และการวจยท6เก6ยวของกบภาคเกษตร โดยเฉพาะการพฒนาระบบเกษตรกรรมย 6งยน และระบบตลาดสนคาพลงงานท6เปนธรรม เพ6อยกระดบความสามารถในการแขงขน และพ6งพาตนเองของเกษตรกร รวมท7งสนบสนนการบรหารจดการและการสรางนวตกรรมตลอดหวงโซการผลตสนคาพลงงาน เพ6อใหประเทศไทยสามารถพ6งพาตนเองดานพลงงาน และคงความเปนผนาดานพลงงานของโลกในอนาคตได

3) ปรบปรงบรการข#นพ#นฐานเพ อการผลตใหท วถง เชน ศนยเคร6องจกรกลการเกษตรหรอศนยเรยนรและถายทอดเทคโนโลยการผลตในระดบชมชน เปนตน เพ6อสนบสนนการผลตไดอยางมประสทธภาพและย 6งยน

4) พฒนาและเสรมสรางองคความร วทยาศาสตรและเทคโนโลยตางๆ ท6เหมาะสมในการนามาใชกบเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร รวมท7งสนบสนนการใชเทคโนโลยการผลตท6เปนมตรตอส6งแวดลอมใหแกเกษตรกรอยางตอเน6องและท6วถง โดยผานศนยเรยนรและถายทอดเทคโนโลยการผลต เครอขายเกษตรกรท6มความรความเช6ยวชาญ ในแตละพ7นท6และจากเกษตรกรท6ประสบความสาเรจหรอปราชญชาวบาน ตลอดจนเพ6มความสามารถและชองทางในการรบรขาวสารใหแกเกษตรกรอยางท6วถง รวมถงพฒนาส6อทางการเกษตรในวงกวาง เพ6อถายทอดเทคโนโลยและนวตกรรมทางการเกษตรสเกษตรกรและประชาชนท6มความสนใจใหท6วถงมากข7น

5) เพ มประสทธภาพการผลตและการใชเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรท เก ยวเน องกบภาค

การผลตและบรการ เพ6อลดการพ6งพาการใชน7 ามนเช7อเพลงจากการนาเขาตางประเทศ ซ6 งจะทาใหเกดการสรางภมคมกนใหกบผลผลตทางการเกษตรเกดความม6นคงและราคาสนคาเกษตรมเสถยรภาพ

6) ปรบกระบวนการทางานของหนวยงานภาครฐท เก ยวของ อาท กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงสาธารณสข กระทรวงพาณชย กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส6งแวดลอม และกระทรวงพลงงาน ใหมการรวมมอและบรณาการการทางานอยางจรงจง ท7งในสวนกลางและระดบพ7นท6โดยมเปาหมายรวมกน เพ6อสนบสนนการสรางความม6นคงทางดานพลงงาน รวมถง เปนผผลกดนและสนบสนนการพฒนาพลงงานใหสอดคลองกบความตองการในระดบชมชนในพ7นท6และ

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

13

ระดบประเทศ นอกจากน7 กาหนดใหมกลไกการประสานการทางานระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และเกษตรกร และตรวจสอบการด าเนนงานแบบมสวนรวมของชมชนในพ7นท6

กลมท� 4

1) จดใหมกลไกในการกากบดแลโครงสรางราคาของพลงงานจากเศษวสดเหลอใชทาง

การเกษตร ท6ไมสงผลกระทบตอการสรางเสถยรภาพและความเปนธรรมตอผบรโภคและผผลต เพ6อเปนเคร6องมอในการสรางความม6นคงของการใชพลงงานจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรและศกยภาพการผลตท6เหมาะสม โดยไมกระทบตอพลงงานประเภทอ6นๆ ของประเทศ

5.6 รปแบบการจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรท เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

1) ขาวโพด: บนพ#นท สง สาหรบการจดการเศษวสดเหลอใชจากขาวโพดบนพ7นท6สงน7นจะตองคานงถงสภาพพ7นท6

เปนหลก เน6องจากบนพ7นท6สงเสนทางคมนาคมขนสงคอนขางลาบาก บางหมบานเม6อถงฤดฝนจะถกตดขาดจากโลกภายนอก เพราะถนนทางเขาหมบานจะถกน7 าปาพดจนเกดความเสยหายหรอเปนหลมโคนจนรถไมสามารถสญจรไปมาได ทางเดยวท6เกษตรกรจะออกจากหมบานได คอ การเดนเทา ลกษณะเสนทางดงกลาวไดสงผลกบตนทนการผลตสนคาเกษตรบนพ7นท6สงอยางมาก ในงานวจยน7ขอนาเสนอแนวทางการจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร (ตน/ตอ/ใบ เปลอก/ซงขาวโพด) ใน 2 รปแบบ คอ การแปรรปแบบรวมศนยเพ6อนาไปใชเปนเช7อเพลงในโรงงานอตสาหกรรรมและการผลตไฟฟาดวยทคโนโลยแกสซฟเคช6น และการผลตเปนปยอนทรยใชเองในชมชนหรอสงขายในพ7นราบ ดงน7

1) การแปรรปแบบรวมศนยเพ อนาไปใชเปนเช#อเพลงในโรงงานอตสาหกรรรมหรอผลต

ไฟฟาดวยเทคโนโลยแกสซฟเคช น เหมาะสาหรบซงและเปลอกขาวโพด เน6องจากเศษวสดเหลอใชจากขาวโพดดงกลาวน7น ถกลาเลยงมาพรอมกบผลผลตขาวโพดเพ6อสบรเวณถนนใหญหรอใกลจดรบซ7อผลผลต ตนทนคาขนสงจงมมลคาเปนศนย ดงน7นพ7นท6ท6เหมาะสมกบการแปรรป คอ จดสหรอจดรบผลผลต โดยในจดรวมศนยน7 จะรวบรวมซงและเปลอกขาวโพดกอนแปรรปจากเกษตรกร(ฟร) และแปรรปเปนเช7อเพลงอดแทง แลวนาไปผลตเปนพลงงานไฟฟาดวยเทคโนโลยแกสซฟเคช6น หรอสงขายพ7นราบใหกบกลมโรงงานอตสาหกรรม

ในงานวจยน7 ไดนาเสนอการผลตไฟฟาดวยเทคโนโลยแกสซฟเคช6นเน6องจากเปนเทคโนโลยท6งาย เปนมตรกบส6 งแวดลอม เหมาะกบชมชนขนาดเลก และใหญ การบรหารจดการระบบสามารถทาไดเองภายในชมชน

2) การผลตปยอนทรยใชเองในชมชนหรอสงขายในพ#นราบ เหมาะสาหรบตน/ตอ/ใบ เปลอก/ซงขาวโพด แตในการศกษาน7 ไดแยกการผลตเปนปยอนทรย ออกเปน 2 กรณ ไดแก การผลตจากเปลอก/ซงขาวโพด และการผลตจากตน/ตอ/ใบ ขาวโพด ดงน7

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

14

การผลตปยอนทรยจากเปลอก/ซงขาวโพดมแนวทางการจดการเชนเดยวกบการแปรรป โดยมจดรวบศนย คอ จดสหรอจดรบผลผลต และต7งโรงงานผลตปยอนทรยในจดรวมศนยน7นๆ ผลผลตท6ไดกใชเองในชมชนบนพ7นท6สง หากมผลผลตเหลอจากการใชในพ7นท6สามารถสงขายในพ7นราบได

การผลตปยอนทรยจากตน/ตอ/ซงขาวโพด น7นจากการศกษามแนวโนมวาอาจจะไมสามารถดาเนนการไดในเชงธรกจ เน6องจากตนทนการเกบรวบรวมและขนสงมคาสงมาก เน6องจากพ7นท6มลกษณะสงชนไมสามารถใชเคร6องจกรหรอเทคโนโลยใด ๆ ได ตองใชแรงงานคนเทาน7น แตหากคานงถงความจาเปนในการจดการตน/ตอ/ซงขาวโพดเพ6อลดการเผาเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรเหลาน7 ทางคณะผวจยขอเสนอแนวทางการทาปยอนทรยใชเองภายในหมบาน ซ6 งตองอาศยความชวยเหลอจากรฐบาลในการสนบสนนเงนชวยเหลอในการบรหารจดการผลตปยอนทรยในระดบหมบานหรอครอบครวเพ6อสรางแรงจงใจในการผลต และตดปญหาการเผาเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรอนนามาสปญหาหมอกควนในปจจบน ซ6 งรปแบบการสรางแรงจงใจในการผลตปยอนทรยของเกษตรกรบนพ7นท6สงน7นตองมการศกษาหาแนวทางท6เหมาะสมอยางละเอยดตอไป

2) ขาวโพด: บนพ#นท ราบ รปแบบการบรหารจดการเช7 อเพลงชวมวลวสดเหลอใชจากขาวโพดบนพ7นท6ราบท6

เหมาะสมสาหรบประเทศไทยจากการศกษาวจยในคร7 งน7 และจากงานวจยโครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเช7อเพลงชวมวลเพ6อใชเปนพลงงานทดแทน (ระดบชมชน)น7นมรปแบบท6เหมาะสม 2 รปแบบ ไดแก การแปรรปท แหลงกาเนด และการแปรรปแบบรวมศนย จากการไดประชมหารอกบหนวยงานท6เก6ยวของและเกษตรกรรายยอยน7น สวนมากสนใจและเหนวารปแบบการแปรรปท6แหลงกาเนดจะมความเปนไปไดในระยะเร6มแรก สาหรบรปแบบรวมศนยน7นควรจะเปนระยะเวลา 3 ป หลงจากท6มเกษตรรายยอยนารองโครงการในรปแบบแปรรปท6แหลงกาเนด ไปแลว อยางไรกตามท7ง 2 รปแบบมความเปนไปไดในเวลาเดยวกน ท7งน7 ข7นอยวาชมชนและหนวยงานท6เก6ยวของจะมมาตรการสงเสรมและสนบสนนโครงการนารองอยางจรงจง และหากหนวยงานท6เก6ยวของสงเสรมและสนบสนนใหเกษตรกรไดทราบถงการจดการและการเพ6มมลคาของวสดเหลอใชจากขาวโพด จะเปนการเพ6มรายไดอกชองทางหน6ง นอกจากน7หากชมชนสามารถรวมกลมหรอสรางเครอขายไดกจะเปนการสรางความเขมแขงใหกบชมชนและสงคมอยางย 6งยน สอดคลองแนวพระราชดารสเศรษฐกจพอเพยงอกดวย

3) ออย จากผลการศกษารปแบบตางๆในการจดการชวมวลและการดาเนนโครงการนารองใน 2

รปแบบ คอ 1) รปแบบการนาชวมวลยอดและใบออยสงจาหนายใหกบโรงไฟฟาชวมวลในพ7นท6 และ 2) รปแบบการแปรรปชวมวลอดแทงและนาสงจาหนายใหกบโรงงานอตสาหกรรม ซ6 งรปแบบท6 1 ไดถกนาไปปฏบตจรงอยางเปนรปธรรมแลว รปแบบดงกลาวจงเหมาะสมสาหรบประเทศไทยในการจดการเช7อเพลงชวมวลยอดและใบออย แตอยางไรกตาม พ7นท6ปลกออยมอยทกภาคของประเทศไทย ดงน7นจงควรไดรบการเผยแพรขยายผลการศกษาเร6องน7 ใหแพรหลายตอไป

โครงการศกษาแนวทางบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร เพ อใชเปนเช#อเพลงและลดการเกดหมอกควน

15

6. การใชประโยชนจากผลการวจยของโครงการ จากขอมลการลงพ7นท6เพ6อดาเนนโครงการวจยท6ผานมา กลมเกษตรกร หนวยงานภาครฐ และเอกชน ไดใหความสนใจกบโครงการเปนอยางสง และใหคาเสนอแนะตางๆ มาใชประกอบการรางนโยบายในงานวจยน7 เพ6อหวงใหเกดโครงการนารองข7นจรงภายในชมชนโดยการสนบสนนจากรฐบาลเพ6อเปนการเพ6มมลคาใหสนคาเกษตรในรปพลงงานทดแทน และปยอนทรย และสรางงานใหกบทองถ6น และสรางแหลงพลงงานท6ย 6งยนใหกบประชาชนชาวไทยท6มอาชพหลกดานเกษตรกรรม ท7งน7กลมบคคลตาง ๆ น7นยงเลงเหนถงประโยชนของการนาเศษวสดเหลอใชกลบมาใชในการผลตเปนเช7อเพลงและปยอนทรยวามความคมคากวาการเผาท7งท6สรางปญหาหมอกควนในปจจบน ซ6 งหากมการสนบสนนโครงการนารองจากรฐบาลในอนาคตเกดข7นได ทางคณะผวจยคาดวาโครงการฯ จะสามารถสรางคานยมหรอแนวคดท6ถกตองในการบรหารจดการเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรใหเกษตรกรไดใชประโยชนอยางคมคา

ศนยวจย

สา

ยการเผากากของ

านกงานค196 ถนนพหล

งเสย และศนยว1518 ถ. พบลสง

คณะกรรลโยธน แขวงล

ww

ศน111 ต. สรนาร อ.

วจยนโยบายอตสคราม บางซอ กรง

มการวจลาดยาว เขตจต

ww.nrct.go.th

นยความเปนเลศ เมอง จ. นครราชส

สาหกรรม มหาวงเทพฯ 10800 เบอ

ยแหงชาตจกร กรงเทพ

ศทางดานชวมวลสมา 30000 เบอรโ

วทยาลยเทคโนโรโทรศพทตดตอ

ต (วช.) ฯ 10900

ล มหาวทยาลยเโทรศพทตดตอ 0-

โลยพระจอมเกล 02-9132500-25

เทคโนโลยสรนา4422-3000 ตอ 50

ลาพระนครเหนตอ 8324 และ 26

าร 007

นอ 04