wymagania edukacyjne z języka polskiego do klasy i gimnazjum · formułuje argumenty w dyskusji na...
TRANSCRIPT
Wymagania edukacyjne
z języka polskiego do klasy I gimnazjum
Ocenę CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji
polonistycznych spełnia wszystkie wymagania jak na ocenę bardzo dobrą oraz:
Samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania.
Proponuje rozwiązania oryginalne .
Buduje wypowiedzi ustne i pisemne, które cechują się dojrzałością myślenia, świadczą o systematycznym pogłębianiu zdobywanej wiedzy.
Nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości.
Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach języka polskiego na szczeblu rejonowym, wojewódzkim. Uczestniczy w organizowanych w mieście, województwie, kraju konkursach literackich.
Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach (gazetka szkolna, kółka polonistyczne lub teatralne, twórcza praca pozaszkolna w klubach itp.)
Prezentuje wysoki poziom merytoryczny i artystyczny.
Tworzy bezbłędne pod każdym względem wypowiedzi ustne i pisemne.
Swobodnie korzysta z wielu źródeł w docieraniu do informacji, wykorzystuje funkcjonalnie nowoczesne technologie informacyjno- komunikacyjne.
Ocenę NIEDOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą. Uczeń taki nie jest w stanie wykonać z pomocą nauczyciela zadań o niewielkim stopniu trudności, a posiadane braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają mu edukację na wyższym poziomie.
Uczeń na ocenę
DZIAŁ / tematy
dopuszczającą dostateczną spełnia wymagania
edukacyjne na ocenę dopuszczającą, a ponadto:
dobrą spełnia wymagania
edukacyjne na oceny dopuszczającą i
dostateczną, a ponadto:
bardzo dobrą spełnia wymagania
edukacyjne na oceny dopuszczającą, dostateczną
i dobrą, a ponadto: I. POSZUKIWANIE SIEBIE 1. Wymarzona szkoła 2. W jedności siła! 3. Oni i my – o kłopotach
z dorosłymi 4. Jak się
porozumiewamy? 5. Nazwać uczucia,
okiełznać emocje – o pisaniu pamiętnika
6. My – młodzież gimnazjalna
7. Warsztat dziennikarski: zakładamy gazetkę szkolną
8. Powiedzieć to samo na kilka sposobów – czyli o odmianach języka
9. Nasza mowa... środowiskowa
10. Z gramatyką na „ty”
wyszukuje informacje zawarte w tekście N. Kleinbaum Stowarzyszenie umarłych poetów wyszukuje w słowniku ortograficznym zasadę dotyczącą sposobów poprawnego zapisu nazw stowarzyszeń i organizacji bierze udział w dyskusji na temat: lepiej żyć w grupie czy w samotności? charakteryzuje główną bohaterkę fragmentu powieści Klasa pani Czajki wie, co to jest bunt zna przyczyny i skutki buntu zna schemat komunikacji określa rodzaje narracji w tekście nazywa emocje
określa cel, dla którego bohaterowie Władcy much postanowili zorganizować społeczność wymienia grupy, do których należy lub może należeć opisuje wydarzenie będące źródłem konfliktu opisanego we fragmencie książki M.M. Piekarskiej Klasa pani Czajki odnajduje w zamieszczonym w podręczniku fragmencie tej powieści cechy powieści młodzieżowej zgłasza propozycje tytułu gazetki szkolnej wyróżnia poszczególne elementy kompozycji artykułu prasowego określa zasady posługiwania się
rozumie, na czym polega przesłanie Keatinga z powieści Stowarzyszenie umarłych poetów argumentuje zasadność przynależenia do zorganizowanej grupy uzasadnia swoje stanowisko w dyskusji na temat: lepiej żyć w grupie czy w samotności? wyciąga wnioski z dyskusji określa rodzaj postawy, jaką przyjęła bohaterka powieści Klasa pani Czajki wobec nauczycielki określa, jakie warunki muszą być spełnione, by komunikat został odebrany przez odbiorcę wyjaśnia, na czym polegają różnice między pamiętnikiem a dziennikiem
dostrzega różnice i podobieństwa w opisach literackim i filmowym fabuły Stowarzyszenia umarłych poetów rozumie znaczenie mowy ciała dokonuje autorefleksji tworzy plan pracy redakcji udowadnia, że język jest żywą strukturą
towarzyszące bohaterce książki M. Budzyńskiej Ala Makota pisze kartkę z pamiętnika rozumie cel prowadzenia pamiętnika dostrzega różnice między wizerunkiem współczesnego gimnazjalisty a uczniami z dawnych epok określa swoje miejsce w zespole redakcji bierze udział w dyskusji: czy warto wydawać gazetkę szkolną rozróżnia odmiany języka podaje przykłady każdej z odmian języka formułuje argumenty w dyskusji na temat: slang – moda czy potrzeba? wyróżnia działy gramatyki wyjaśnia, czym zajmują się fonetyka, morfologia i składnia wyjaśnia pojęcia: charyzma, dyskusja, polemika, demokracja, grupa nieformalna,
slangiem klasyfikuje błędy językowe określa rodzaje błędów w wypowiedzi wyjaśnia pojęcia: fotoreporter, redaktor techniczny, layout, kultura banału
wskazuje cechy bloga określa cele, do których dąży gimnazjalista określa zakres tematyczny gazetki szkolnej analizuje strukturę artykułu prasowego tworzy słownik zwrotów znanego sobie slangu lub żargonu wyciąga wnioski z dyskusji na temat: slang – moda czy potrzeba?
fanklub, stowarzyszenie, powieść młodzieżowa, bunt, pokora, pycha, szacunek, kultura osobista, język komunikat, nadawca, odbiorca, mowa ciała, pamiętnik, dziennik, blog, narrator, autorefleksja, redaktor, wydawca, reporter, grafik, artykuł, slang, żargon, gramatyka, fonetyka, morfologia, fleksja, składnia, norma językowa, błąd językowy
II. PRZEKRACZANIE GRANIC 1. Antyk w Europie –
wprowadzenie 2. Opisać świat – ale jak
to zrobić? 3. Po imieniu z władcami
Olimpu – poznajemy bogów greckich
4. Pokonać labirynty – granice przestrzeni w micie o Tezeuszu
5. Historia Minotaura dawniej i dziś
6. Poznajemy rodzaje literackie
7. Przezwyciężyć
wyjaśnia, jaka była przyczyna powstania mitów
analizuje schemat tworzenia opisu
sporządza opis miejsca, przeżyć lub przedmiotu
wypisuje z zamieszczonego w podręczniku fragmentu tekstu P. Kuncewicza imiona herosów
opowiada mit o Tezeuszu i Ariadnie
charakteryzuje rodzaje literackie
dostrzega różnice między
tworzy drzewo genealogiczne bogów greckich na podstawie tekstu Bogowie z podręcznika
analizuje zachowanie bohaterów mitu o Tezeuszu u Ariadnie
omawia wyznaczniki poszczególnych rodzajów literackich
określa tematykę utworu W. Gomulickiego Wolna wola
wskazuje elementy nawiązania utworu Gomulickiego do mitu o
wymienia najważniejsze zabytki antyku
wskazuje najważniejsze źródła wiedzy o mitach
dostrzega związki mitu o Tezeuszu z historią przedstawioną przez Herberta w tekście Minotaur
wskazuje w tekście Herberta przykłady ironii
określa charakter tekstu Herberta
omawia przesłanie wiersza Gomulickiego Wolna wola
interpretuje obrazy –
objaśnia, na czym polega aktualność mitu o Tezeuszu i Ariadnie wyjaśnia odniesienia do treści mitu o Dedalu i Ikarze i obrazu Bruegla w tekstach Iwaszkiewicza i Różewicza dostrzega przesunięcia znaczeniowe w zakresie synonimów omawia nawiązania do Odysei we współczesnych tekstach literackich wypowiada się na temat:
ograniczenia ludzkiej natury – szaleństwo czy konieczność (w oparciu o mit o Dedalu i Ikarze)
8. Ludzkość wobec tragedii Ikara
9. Historia czy mit? – odkrywamy tajemnice Iliady
10. Nic nad honor? – pożegnanie Hektora z Andromachą
11. W kręgu starożytnych superbohaterów – Achilles i Hektor
12. Na wędrownym szlaku z Odysem
13. Gdy trudno znaleźć odpowiednie słowa... – jak synonimy mogą uatrakcyjnić naszą wypowiedź
14. Przygody Odyseusza 15. Współczesne odyseje 16. Warsztat dziennikarski:
piszemy tekst do gazetki szkolnej
17. Przebłagać śmierć – tragiczna historia Orfeusza i Eurydyki
18. Zbadać wyroki przeznaczenia
rodzajami literackimi przyporządkowuje
gatunki literackie do rodzajów
opowiada mit o Dedalu i Ikarze
wyjaśnia frazeologizm ikarowe loty
zabiera głos w dyskusji na temat zachowania Ikara
opisuje obrazy – Ch.P. Landona Dedal i Ikar oraz P. Bruegla Upadek Ikara
bierze udział w dyskusji na temat: czy tragedie „Ikarów” dotyczą wszystkich ludzi?
podaje, jakie jest aktualne stanowisko nauki w sprawie historyczności Troi
bierze udział w dyskusji na temat: czy postępowanie Hektora było godne wojownika, męża i ojca?
pisze wypracowanie w oparciu o wnioski z dyskusji
wymienia cechy
Dedalu i Ikarze analizuje obrazy – Ch.P.
Landona Dedal i Ikar oraz P. Bruegla Upadek Ikara
dostrzega związki obrazów z treścią mitu
dostrzega elementy wspólne dla opowiadania Iwaszkiewicza Ikar i treści mitu o Dedalu i Ikarze
analizuje i interpretuje wiersz T. Różewicza Prawa i obowiązki
określa główny temat Iliady
analizuje i ocenia postępowanie Hektora
tworzy charakterystykę porównawczą bohaterów Iliady
określa funkcje zastosowanych we fragmencie Iliady środków artystycznych
wyodrębnia z artykułu K. Pytki jego główne tezy i argumenty
pisze opowiadanie o przygodach Odysa z perspektywy członka
Ch.P. Landona Dedal i Ikar oraz P. Bruegla Upadek Ikara
określa punkt widzenia z jakiego został przedstawiony na obrazie P. Bruegla moment upadku Ikara
omawia uniwersalizm mitu o Dedalu i Ikarze
rozumie, na czym polega tzw. kwestia homerycka
omawia funkcję, jaką pełniły eposy Homera w starożytności
wyodrębnia z tekstu Iliady (pożegnanie Hektora z Andromachą) argumenty Andromachy i Hektora
dostrzega podobieństwo w kreacji współczesnych superbohaterów oraz Achillesa i Hektora
ocenia zachowanie Achillesa i Hektora w czasie pojedynku opisanego w Iliadzie
wyciąga i analizuje wnioski z porównania narracji Iliady i Odysei
redaguje tekst prasowy
dlaczego dla człowieka podróżowanie jest ważne? dostrzega różnice w znaczeniu podróży w świecie starożytnym – statycznym i współczesnym – mobilnym objaśnia, na czym polega funkcja sztuki w micie o Orfeuszu inscenizuje Wywiad z Atropos redaguje na podstawie wiersza Szymborskiej własne pytania do Atropos omawia, czym powodowane jest ludzkie dążenie do zbadania wyroków przeznaczenia rozpoznaje intencję wypowiedzi
19. Warsztat dziennikarski: Jak przeprowadzić wywiad?
20. Rzeczowo o rzeczowniku
Achillesa i Hektora bierze udział w dyskusji
na temat: który z bohaterów, Achilles czy Hektor, jest mi bliższy?
określa sposób narracji w Iliadzie Homera
określa formę tekstu K. Pytki Achilles żyje!
tworzy na podstawie tekstu M. Kłańskiej ramowy plan wydarzeń Odysei
wyjaśnia znaczenie frazeologizmów: syreni śpiew, znajdować się między Scyllą a Harybdą
wyjaśnia czym są synonimy i antonimy
analizuje tekst fragmentu Odysei
określa sposób prowadzenia narracji
opowiada mit o Orfeuszu i Eurydyce
tworzy plan ramowy tego mitu
opisuje na podstawie mitu o Orfeuszu królestwo Hadesu
określa cechy podmiotu lirycznego w utworze W.
jego załogi rozróżnia znaczenia
homonimów porównuje narracje
Iliady i Odysei ocenia w oparciu o
fragment Odysei (przygoda z Cyklopem) zachowanie Odysa
pisze tekst do gazetki szkolnej
nadaje swojemu artykułowi tytuł
analizuje pytania Wywiadu z Atropos Szymborskiej
dostosowuje pytania wywiadu do charakteru rozmowy
omawia wybrane osobliwości w odmianie rzeczowników
wyjaśnia pojęcia: panteon, dekonstrukcja mitu, odpowiedzialność, honor, porównanie homeryckie, spryt, zemsta, paradoks, interview
dyskutuje na temat postawy Orfeusza
analizuje i interpretuje obraz J.B.C. Corota Orfeusz wyprowadzający Eurydykę z podziemi
interpretuje wiersz W. Szymborskiej Wywiad z Atropos
odpowiada samodzielnie na pytania postawione przez poetkę w Wywiadzie z Atropos
Szymborskiej Wywiad z Atropos
pisze charakterystykę Atropos na podstawie wiersza Szymborskiej
wymienia zasady prowadzenia wywiadu
wymienia cechy rzeczownika
wyjaśnia, jaką funkcję pełni rzeczownik
określa rodzaje rzeczownika
odmienia rzeczowniki przez przypadki
stosuje zasady pisowni rzeczowników z partykułą nie
stosuje zasady pisowni rzeczowników wielkimi i małymi literami
wyjaśnia pojęcia: mitologia, mit, mitograf, opis, epika, liryka, dramat, rodzaj literacki, gatunek literacki, epos, epitet, porównanie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, charakterystyka porównawcza, synonimy, antonimy,
homonimy, statyczny, mobilny, nagłówek, tytuł, wywiad, fatum, rzeczownik, deklinacja
III. BIBLIJNY ŚWIAT 1. Biblia – wprowadzenie 2. Biblijne dzieło
stworzenia świata 3. Skąd się biorą słowa? 4. Człowiek – największe
dzieło Boga 5. W kręgu biblijnych
opowieści: historia Adama i Ewy
6. Biblijna historia Adama i Ewy oczami pisarzy i poetów
7. Wiersz – jak to ugryźć? 8. Tajemnice metafory 9. W kręgu biblijnych
opowieści: ewangelie i przypowieść o synu marnotrawnym
10. Żeby nauka nie poszła w las – o związkach frazeologicznych
11. Kiedy nie myślisz wracać, wygląda ciebie – druga strona przypowieści w utworze Janusza Pasierba Przypowieść o
potrafi powiedzieć, na czym polega zasadniczy podział Biblii określa nadawcę i adresata wypowiedzi w pieśni Jana Kochanowskiego Czego chcesz od nas, Panie wyodrębnia w wyrazie rdzeń i formanty rozpoznaje wyraz podstawowy i wyrazy pochodne tworzy parafrazy słowotwórcze wyrazów pochodnych porównuje dwa biblijne opisy stworzenia człowieka dostrzega podobieństwa i różnice w obu opisach stworzenia człowieka opowiada biblijną historię Adama i Ewy odróżnia fikcję literacką od kłamstwa w Pamiętnikach Adama i Ewy M. Twaina
wymienia w kolejności podanej w Biblii elementy świata stworzonego przez Boga wskazuje różnice w opisie stworzenia człowieka względem innych elementów świata analizuje i interpretuje pieśń Jana Kochanowskiego Czego chcesz od nas, Panie odnajduje w tekście Kochanowskiego elementy wymienione w biblijnym opisie stworzenia świata nazywa uczucia nadawcy wobec adresata w utworze Kochanowskiego tworzy drzewo genealogiczne rodziny wyrazów analizuje tzw. drugi opis stworzenia człowieka odnajduje w tekstach M. Twaina (Pamiętniki
wyjaśnia, dlaczego Biblia jest nazywana świętą księgą określa, jak ważną rolę w dziejach kultury europejskiej odegrała Biblia omawia funkcje powtórzeń w biblijnym opisie stworzenia świata analizuje i interpretuje fresk Michała Anioła Stworzenie Adama analizuje i interpretuje obraz A. Dürera Adam i Ewa określa charakter zmian dokonanych przez Twaina i Gałczyńskiego w ich utworach względem Biblii dostrzega uniwersalny i kulturotwórczy charakter biblijnej historii Adama i Ewy omawia różne rodzaje metafor buduje własne metafory
wymienia najważniejsze dzieła kultury, które swoją tematyką nawiązują do Biblii określa główne cechy Boga w oparciu o analizę opisu stworzenia świata porównuje kolejność stwarzania świata według Biblii i według opracowań naukowych analizuje i interpretuje sposób przedstawienia Boga-Architekta na francuskiej miniaturze zamieszczonej w podręczniku dostrzega związki kompozycji pieśni Kochanowskiego Czego chcesz od nas, Panie z biblijnymi psalmami uzasadnia, że człowiek jest według Biblii najwspanialszym dziełem Boga próbuje określić przyczyny upadku
Ojcu 12. Po co nam słowniki?
omawia na czym polegają i czemu służą analiza i interpretacja wiersza rozpoznaje i opisuje podmiot liryczny w utworze lirycznym wymienia rodzaje liryki analizuje utwór liryczny wyszukuje, rozpoznaje i charakteryzuje środki stylistyczne w utworze lirycznym tworzy plan szczegółowy przypowieści o synu marnotrawnym określa okoliczności powstania przypowieści bierze udział w dyskusji na temat słuszności zachowań bohaterów przypowieści wyjaśnia znaczenie najpopularniejszych związków frazeologicznych korzysta ze słownika frazeologicznego wskazuje w wierszu J. Pasierba Przypowieść o Ojcu aluzje do tekstu
Adama i Ewy) i K.I. Gałczyńskiego (Żarłoczna Ewa) nawiązania do Biblii wskazuje źródło humoru we fragmentach utworów Twaina i Gałczyńskiego wymienia i charakteryzuje narzędzia analizy utworu lirycznego posługuje się wybranymi pojęciami z zakresu analizy wiersza rozpoznaje rodzaj liryki określa rodzaj metafory analizuje język i treść przypowieści o synu marnotrawnym analizuje postawy bohaterów przypowieści używa poprawnie frazeologizmów porównuje treść wiersza Pasierba z biblijną przypowieścią interpretuje wiersz omawia cele tworzenia słowników wyjaśnia, w jakim celu korzysta się ze słowników
dostrzega uniwersalizm postaw i sytuacji przedstawionych w przypowieści o synu marnotrawnym analizuje i interpretuje dzieła Rembrandta (Powrót syna marnotrawnego) i Malczewskiego (Powrót syna marnotrawnego) omawia różnice w malarskiej interpretacji sceny powrotu syna na obrazach Rembrandta i Malczewskiego wskazuje różnice między utworem Pasierba i tekstem przypowieści biblijnej nazywa postawę ojca dostrzega metaforyczny sens utworu Pasierba odczytuje w słowniku wszystkie informacje dotyczące danego hasła
pierwszych ludzi rozpoznaje w tekście Gałczyńskiego znamiona prowokacji wyjaśnia, jaką funkcję pełnią w wierszu poszczególne rodzaje metafor określa pochodzenie danego związku frazeologicznego
biblijnego analizuje poszczególne strofy wiersza Pasierba pod względem obecności środków stylistycznych wymienia rodzaje słowników omawia rodzaje słowników i umiejętnie z nich korzysta
IV. QUO VADIS HENRYKA SIENKIEWICZA 1. Jak analizować dzieło
epickie? 2. Quo vadis –
wprowadzenie do omówienia lektury
3. Cywilizacja radości? – Sienkiewicz o codzienności starożytnych Rzymian
4. Obraz upadku Imperium
5. „Czas próby” – życie chrześcijan w starożytnym Rzymie na postawie Quo vadis
6. Wartości pogańskie czy wartości chrześcijańskie – do których bliżej nam i
wyjaśnia podstawowe pojęcia z zakresu analizy tekstu prozatorskiego
stosuje te pojęcia w analizie tekstu
wyszukuje w tekście powieści Quo vadis fragmenty dotyczące życia mieszkańców stolicy Imerium Rzymskiego
wyszukuje w tekście powieści fragmenty mówiące o życiu chrześcijan w starożytnym Rzymie
bierze udział w dyskusji na temat: wartości pogańskie czy chrześcijańskie – do których bliżej nam i naszemu światu?
rozpoznaje gatunek utworu prozatorskiego
wymienia najważniejsze fakty z życia autora powieści Quo vadis
omawia genezę Quo vadis
wymienia formy rozrywki starożytnych Rzymian
charakteryzuje mieszkańców starożytnego Rzymu
analizuje zachowanie rzymian w obliczu katastrofy opisanej w Quo vadis
określa różnice między sposobami życia Rzymian i chrześcijan
określa rodzaj charakterystyki w tekście
określa okoliczności powstania utworu
uwzględnia wpływ genezy na interpretację dzieła
omawia znaczenie powieści Quo vadis dla kultury polskiej i światowej
podaje nazwisko reżysera przynajmniej jednej z ekranizacji Quo vadis
wskazuje
dostrzega analogie między zachowaniami starożytnych Rzymian i ludzi współczesnych
dostrzega analogie i różnice w opisach życia chrześcijan w Quo vadis i Dziejach apostolskich
określa, czym są wartości chrześcijańskie
nadaje tekstom i ilustracjom układ dostosowany do makiety gazetki szkolnej
naszemu światu? 7. Odkrywamy tajemnice
czasownika 8. Charakterystyka Marka
Winicjusza 9. Warsztat dziennikarski:
redakcyjne ABC 10. Quo vadis jako powieść
historyczna 11. W kilku słowach o...
imiesłowach
wymienia funkcje czasownika
odmienia poprawnie czasowniki przez osoby
określa tryb, aspekt i liczbę czasownika
dokonuje charakterystyki Marka Winicjusza według schematu z podręcznika
wyszukuje w tekście powieści fragmenty, które pozwalają scharakteryzować bohatera
określa, na czym polegała przemiana Marka Winicjusza
omawia cechy powieści historycznej
wskazuje w Quo vadis elementy charakterystyczne dla powieści historycznej
omawia funkcję, jaką pełnią imiesłowy
rozpoznaje imiesłowy podaje podział
imiesłowów
powieści Sienkiewicza Quo vadis
selekcjonuje teksty prasowe do gazetki pod kątem ich ważności i atrakcyjności
dobiera ilustracje odpowiednie do prezentowanego materiału i profilu gazetki
rozpoznaje imiesłowy w wypowiedzi i potrafi określić ich rodzaj
V. W ŚWIECIE TAJEMNIC 1. Tajemnice
wskazuje charakterystyczne dla rycerza atrybuty oraz
wymienia warunki, jakie musiał spełnić mężczyzna, by zostać
określa ramy czasowe epoki
dostrzega we współczesnej kulturze elementy kultury
średniowiecza 2. Gdzie ci mężczyźni? –
wspomnienie rycerzy 3. W kilku słowach o
przymiotniku 4. Rycerski etos – wciąż
aktualny? 5. Pani rycerskiego serca
– o kobietach w średniowieczu
6. (O)błędny rycerz? – o rycerzu z przymrużeniem oka
7. Rycerze Pana Boga – średniowiecze o świętych
8. Wyobraźnia średniowiecza
9. Portret króla – jaki powinien być idealny władca?
10. Jak napisać opowiadanie?
11. Przy biesiadnym stole
elementy wyglądu i stroju
charakteryzuje przymiotnik jako część mowy
stopniuje przymiotniki dobiera sposób
stopniowania do rodzaju przymiotnika
stosuje zasady pisowni partykuły nie z przymiotnikami
wyszukuje w tekście Pieśni o Rolandzie fragmenty, które charakteryzują głównych bohaterów
analizuje zachowanie i wygląd kobiet przedstawionych w zamieszczonym w podręczniku fragmencie Krzyżaków
wyodrębnia z tekstu legendy o św. Mikołaju autorstwa J. de Voragine’a zjawiska fantastyczne
wymienia cechy idealnego władcy
bierze udział w dyskusji: czy średniowieczny wzór
rycerzem wskazuje w
postępowaniu Zbyszka z Krzyżaków elementy odpowiadające etosowi rycerskiemu
porównuje życiorys świętego (na podstawie Złotej legendy) z opowieściami o rycerzach
analizuje strukturę opowiadania Ewy Nowackiej Dar Pani Jeziora
pisze opowiadanie na dowolny temat
tworzy na postawie wiersza P. Słoty spis średniowiecznych zasad zachowania się przy stole
podaje charakterystyczne cechy średniowiecza wymienia najwybitniejszych przedstawicieli średniowiecza i ich najważniejsze dzieła wie, skąd wywodzi się nazwa średniowiecze układa kodeks rycerski w oparciu o tekst Pieśni o Rolandzie określa, jaką funkcję pełni hiperbolizacja w tekście literackim zestawia zachowania i obyczaje bohaterów Krzyzaków ze współczesnymi standardami realicji towarzyskich ocenia zachowanie bohaterów Krzyżaków dostrzega parodystyczny charakter utworu Cervantesa Don Kichot wskazuje elementy świata przedstawionego, które zostały sparodiowane określa, jak ważnym elementem kultury
rycerskiej odpowiada na pytanie: czy rycerski etos jest wciąż aktualny? zauważa synkretyzm cech rycerza i świętego w konstrukcji osobowego wzoru władcy omawia charakter średniowiecznej literatury świeckiej (na podstawie utworu P. Słoty) porównuje średniowieczny savoir-vivre ze współczesnymi zasadami ogłady towarzyskiej
władcy sprawdziłby się w naszych czasach?
wymienia podstawowe cechy opowiadania
średniowiecza była religia dostrzega wspólne elementy w kreacji rycerza, władcy i świętego wyjaśnia, czemu służy przesadna fantastyka w średniowiecznych opisach życia świętych wyjaśnia cel idealizacji króla określa, na czym polega językowa specyfika tekstów średniowiecznych
VI. PO PROSTU CZŁOWIEK 1. Człowieku, jesteś
wielki! – wprowadzenie do renesansu
2. Dokąd prowadzi ciekawość – o fenomenie ludzkiego geniuszu
3. Wielcy ludzie renesansu – geniusze wszechczasów?
4. Współcześni geniusze – podziwiani czy odrzuceni?
5. Szkoda życia na smutki, więc: Carpe
charakteryzuje postaci Leonarda da Vinci i Mikołaja Kopernika na podstawie tekstów A. Klubównej i M.J. Gelba zamieszczonych w podręczniku
analizuje reakcje społeczne wobec wybitnych jednostek w oparciu o tekst S. Nasar Człowiek pięknego umyłu
rozpoznaje intencje utworu J. Kochanowskiego Do gór i lasów
analizuje i nazywa środki
dostrzega na podstawie fragmentów tekstów S. Nasar, A. Klubówny i M.J. Gelba podobieństwa i różnice w życiu zwykłych ludzi i geniuszy charakteryzuje podmiot liryczny utowrów J. Kochanowskiego omawia funkcję środków stylistycznych wymienia możliwe źródła szczęścia dla współczesnego człowieka omawia swoją hierarchię wartości ocenia zachowanie
określa w przybliżeniu ramy czasowe renesansu wymienia nazwiska głównych postaci epoki i przynajmniej jedno dzieło każdego z nich określa centrum zainteresowań najwybitniejszych przedstawicieli epoki renesansu był człowiek rozróżnia rodzaje podróży ze względu na jej cel tworzy na podstawie tekstów z podręcznika plany dnia L. da Vinci i M. Kopernika
rozpoznaje elementy charakterystyczne dla renesansu w dziełach architektonicznych i malarskich wskazuje przyczyny, które powodują, że człowiek podróżuje wyjaśnia, na czym polega uniwersalizm postaw Leonarda da Vinci i Mikołaja Kopernika wymienia nazwiska kilku współczesnych ludzi uznanych za geniuszy
diem! 6. Uroki życia w poezji
Jana Kochanowskiego 7. Co sprawia, że ludzie są
szczęśliwi? 8. Człowiek – nasz
największy skarb! 9. Dogadać się z drugim
człowiekiem – oto jest wyzwanie!
10. Najszlachetniejsze uczucie, do którego jest zdolne ludzkie serce? – o mocy przyjaźni
11. Śpieszmy się kochać ludzi...
12. Po stracie najbliższej osoby – żal ojca w Trenach Jana Kochanowskiego
13. Pocieszenie – osłoda dla strapionej duszy
14. Trwać aż do końca... 15. Spokojem silni 16. Śmierć – tylko kolejne
doświadczenie w życiu człowieka?
17. Policzmy się z liczebnikiem
18. Duży urok wiersza w tym, że ma dobry rytm i rym
stylistyczne rozpoznaje wypowiedź
prasową analizuje język
wypowiedzi prasowej określa tematykę utworu
Kochanowskiego Z Anakreonta i analizuje ten utwór
analizuje postępowanie bohaterów fragmentu Władcy Pierścieni zamieszczonego w podręczniku
analizuje wiersz J. Twardowskiego Śpieszmy się...
wymienia charakterystyczne cechy trenu
określa podmiot liryczny i rodzaj liryki w Trenach J. Kochanowskiego
analizuje listy Oskara do Pana Boga (na podstawie utworu E.E. Schmitta Oskar i pani Róża)
charakteryzuje Oskara i panią Różę (na podstawie utworu Schmitta)
analizuje Pieśń IX
bohaterów noweli Sokół analizuje intencje wypowiedzi poszczególnych postaci z fragmentu powieści M. Musierowicz zamieszczonego w podręczniku pisze opowiadanie na dowolny temat określa funkcje i charakter środków stylistycznych wyjaśnia sens maksymy: Śpieszmy się kochać ludzi – tak szybko odchodzą analizuje i interpretuje Odę X Horacego wskazuje elementy wspólne dla pieśni IX Kochanowskiego i Ody X Horacego charakteryzuje i ocenia postawy Sokratesa i jego rozmówców (na podstawie fragm. Fedona) omawia funkcję rymów w wierszu
określa cechy geniuszy, które mu imponują wskazuje dzieła Horacego jako źródło inspiracji dla Jana Kochanowskiego rozpoznaje w Pieśni świętojańskiej o sobótce opis tradycji ludowej tworzy scenariusz rozmowy wchodzi w rolę jednego z bohaterów fragmentu powieści Władca Pierścieni wskazuje te elementy biografii J. Twardowskiego, które mogą mieć znaczenie dla interpretacji utworu Śpieszmy się... wyjaśnia, na czym polega nowatowrstwo trenów Kochanowskiego wyjaśnia, na czym polega uniwersalizm trenów Kochanowskiego łączy cechy podmiotu lirycznego trenów Kochanowskiego z biografią ich autora omawia rolę, jaką w całości cyklu Trenów
wskazuje różnice i podobieństwa między wybitnymi ludźmi renesansu a współczesnymi geniuszami wskazuje w Odzie X Horacego elementy epikurejskie dostrzega w tekstach Kochanowskiego elementy epikurejskie dostrzega uniwersalizm słów z utworu Twardowskiego wskazuje podobieństwa i różnice Trenu XIX do pozostałych znanych mu utworów cyklu Trenów wskazuje te cechy pani Róży z utworu E.E. Schmitta, które umożliwiły jej porozumienie z Oskarem tworzy testamenst Oskara dostrzega związki przesłania z utworu Kochanowskiego ze stoicyzmem dostrzega charakterystyczny dla
Kochanowskiego analizuje rozmowę
Sokratesa z uczniami (na posdstawie zamieszczonego w podręczniku fragmentu Fedona)
wymienia rodzaje liczebnika
umie poprawnie odmienić liczebniki
omawia funkcję, jaką pełni w wypowiedzi liczebnik
wyodrębnia w tekście poetyckim rymy
określa rodzaj rymów rozróżnia wiersz
regularny od nieregularnego
rozpoznaje wiersz wolny
pełni Tren XIX określa sens przesłania płynącego z Pieśni IX Kochanowskiego i Ody X Horacego podaje najważniejsze fakty z życia Sokratesa rozumie sens sentencji: wiem, że nic nie wiem omawia funkcje rytmiki w wierszu wyodrębnia cząstki rytmiczne wiersza
Sokratesa sposób prowadzenia dysputy filozoficznej
VII. ZMYSŁY I DUCH 1. Zmysłami ku duszy,
czyli o myśli i sztuce ludzi w epoce baroku
2. Barokowa harmonia sprzeczności
3. Tajemnica piękna zniekształconej perły – piękno i brzydota w baroku
analizuje teksty kultury: Na toż H. Morsztyna i obraz H.B. Griena trzy etapy życia kobiety
odróżnia subiektywizm od obiektywizmu
analizuje tekst felietonu M. Piątkowskiej Grube
charakteryzuje bohaterkę Pamiętnika księżniczki
wyjaśnia pojęcie konceptu
rozpoznaje koncept w utworach
wskazuje źródło humoru w aforyzmach S.J. Leca
wyjaśnia, jak rozumie piękno
wyodrębnia elementy
wymienia typowe dla baroku dzieła sztuki
rozpoznaje cechy charakterystyczne dla sztuki barokowej
omawia, jakie jest źródło konceptu w poezji
wyjaśnia, jaką funkcję w utworze pełni koncept
pisze utwór z konceptem dostrzega różnice w
pojmowaniu kategorii piękna przez twórców barokowych i ludzi współczesnych
dostrzega różnice między barokowym i współczesnym rozumieniem bogactwa
4. Jak widzimy siebie? Jak widzą nas inni? – odwieczne problemy z akceptacją siebie
5. „Piękno” z plastiku – spojrzenie z dystansu na współczesne kanony piękna (w oparciu o fragm. Poczwarki Doroty Terakowskiej)
6. Bogactwo jako środek i cel – barok a czasy współczesne (wprowadzenie do omówienia lektury Skąpiec Moliera)
7. Jak analizować dramat? 8. Zaślepiony
bogactwem? – charakterystyka Harpagona
9. Przezorny biznesmen czy bezduszny skąpiec? – sąd nad Harpagonem
10. Żądza pieniądza jako zagrożenie dla człowieka – refleksje po lekturze Skąpca Moliera i mitu o królu Midasie
bierze udział w dyskusji na temat: czy moda jest wyznacznikiem piękna?
określa, na czym polega specyfika dramatu jako rodzaju literackiego
wskazuje we fragmencie Skąpca Moliera elementy dramatu (dialogi, monologi, didaskalia, sceny, akty)
wyodrębnia z tekstu dramatu fragmenty służące charakterystyce Harpagona
charakteryzuje tytułowego bohatera dramatu Skąpiec
analizuje zachowanie Harpagona
opowiada i analizuje mit o Midasie
bierze udział w dyskusji: czy żądza pieniądza stanowi zagrożenie dla człowieka?
wspólne dla utworu Morsztyna Na toż i obrazu Griena Trzy etapy życia kobiety
określa charakter wypowiedzi prasowej
wskazuje stereotyp jako źródło braku akceptacji swojego wyglądu ze strony bohaterki Pamiętnika księżniczki
wyjaśnia, jaką funkcję pełni ornamentyka
dostrzega i wskazuje źródło humoru w kreacji Harpagona
wymienia cechy charakteru wspólne dla Midasa i Harpagona
ocenia słuszność kary, jak spadła na Midasa
omawia rolę, jaką odgrywa piękno w życiu człowieka
określa na podstawie reprodukcji dzieł sztuki barokowe kanony piękna
zauważa dystans, jaki mieli artyści baroku do kategorii piękna
charakteryzuje świat opisany przez bohaterkę powieści Poczwarka
dostrzega różnice w kreacji światów przedstawionych w powieści Terakowskiej
pisze wypracowanie na temat współczesnych kanonów piękna
wskazuje bogactwo jako jedną z dominujących cech barokowej stylistyki
formułuje argumenty broniące i oskarżające bohatera dramatu Moliera Skąpiec
ocenia stopień szkodliwości zachowania Harpagona
wyraża swoją opinię na temat Harpagona
wyciąga wnioski z nauki
wyjaśnia na czym polega uniwersalizm postaci skąpca z dramatu Moliera
płynącej z mitu o Midasie
uzasadnia cel komicznej kreacji Harpagona
omawia zagrożenia, jakie czyhają na ludzi zaślepionych żądzą bogactwa
VIII. ROZUM I MARZENIE 1. W kręgu ideałów
oświecenia 2. Świat rozumem
stworzony na nowo 3. Podstawowe
wiadomości o zaimku 4. Zachwyt nad potęgą
rozumu 5. Ludzki umysł pod lupą
uczonych 6. Poznajemy
nieodmienne części mowy
7. Marzenia o lepszym świecie
8. Uporządkuj swoją wiedzę – notatka ułatwia życie!
9. Jak wygląda wymarzony świat? – Kandyd Woltera
10. Smutne proroctwa dla
określa tematykę i nastrój wiersza Woltera
analizuje utwór Wolera Wiersz nad nieszczęściem Lizbony
wskazuje pytania retoryczne
określa funkcje, jakie pełnią zaimki
omawia podział zaimków
rozróżnia poszczególne typy zaimków
podaje zasady odmiany zaimków
odmienia zaimki rzeczowne, przymiotne i liczebne przez przypadki
analizuje utwór A. Naruszewicza Balon
analizuje fragment tekstu Z. Pietrasińskiego zamieszczony w podręczniku
określa, jakiej sfery życia dotyczą pytania retoryczne w utworze Woltera Wiersz nad nieszczęściem Lizbony
stosuje poprawnie zaimki we własnych wypowiedziach
określa stosunek podmiotu lirycznego utworu Balon Naruszewicza do wynalazków nauki
określa kompozycję tekstu Pietrasińskiego
charakteryzuje „umysł płytki” i „umysł głęboki”
omawia funkcje poszczególnych środków stylistycznych w utworze Gałczyńskiego
charakteryzuje wyspy
podaje w przybliżeniu ramy czasowe oświecenia w Europie i w Polsce
wymienia najwybitniejszych ludzi epoki oświecenia i ich największe dzieła
analizuje związek wiersza Woltera z historycznymi wydarzeniami z Lizbony
dostrzega w wierszu Woltera odwołania do myśli baroku
wskazuje w wierszu Naruszewicza odwołania do mitologii
definiuje określenie piękny umysł w rozumieniu Pietrasińskiego
wymienia znane sobie postacie literackie, które
rozpoznaje w argumentacji podmiotu lirycznego wiersza Woltera przejawy racjonalizmu
wyjaśnia sens odwołań do mitologii i natury w wierszu Balon Naruszewicza
wyjaśnia, na czym polega utopijny charakter wizji kraju Eldorado
wskazuje różnice między utopią i antyutopią
wymienia, na podstawie powieści Orwella, charakterystyczne cechy nowomowy
współczesności 11. Poznajemy rodzaje
wypowiedzeń 12. Uczyć, bawiąc –
najlepszy sposób na edukację?
13. Czego uczą nas bajki Krasickiego?
podaje cechy poszczególnych nieodmiennych części mowy
określa, jakie funkcje pełnią w wypowiedzi poszczególne nieodmienne części mowy
omawia podziały, jakim podlegają nieodmienne części mowy
analizuje utwór Gałczyńskiego Prośba o wyspy szczęśliwe
określa adresata i nadawcę w wierszu Gałczyńskiego
określa nastrój tego wiersza
rozpoznaje w nim środki stylistyczne
omawia różne rodzaje notatek
charakteryzuje społeczność Eldorado
analizuje zachowanie Kandyda jego towarzyszy
analizuje fragment powieści Orwella Rok 1984
szczęśliwe wskazuje w utowrze
Gałczyńskiego metafory określa cel tworzenia
notatek tworzy notatkę w formie
planu, mapy myśli, wykresu i tabeli
pisze wypracowanie na temat: co mogę zrobić, żeby świat był lepszy?
przekształca zdania złożone na zdania pojedyncze i zdania pojedyncze łączy w zdania złożone
omawia podział wypowiedzeń ze względu na cel wypowiedzi
rozpoznaje rodzaj wypowiedzenia ze względu na cel wypowiedzi
dostrzega podobieństwa i różnice w bajkach Ezopa i La Fontaine’a
wyodrębnia w bajce elementy dydaktyczne i humorystyczne
odczytuje alegorie wskazuje i wyjaśnia
można określić mianem umysłu głębokiego lub umysłu płytkiego
interpretuje motyw „wysp szczęśliwych”
charakteryzuje antyutopijną wizję świata na podstawie utworu Orwella
wskazuje opisane w powieści Orwella metody inwigilacji
porównuje Rok 1984 z Kandydem
charakteryzuje bajki Krasickiego w kontekście utworów Ezopa i La Fontaine’a
wyjaśnia, na czym polega uniwersalizm bajek Krasickiego