yrd. doç. dr. melike yiğit...
TRANSCRIPT
Eğitimin Amacı
Eğitimde amaçları belirlemek, eğitim faaliyetlerinin dayanağıdır.
Amaçlar ile “BİREYLER NİÇİN VE NEDEN EĞİTİLİYOR?”
sorularına cevap aranır.
Eğitimde amaçlar, öğretimi yönlendirmesi, öğretme-öğrenme
etkinliklerinin tasarlanması ve ölçme-değerlendirmelere
kılavuzluk etmesi açısından gerekli görülmektedir.
Eğitim ile ne amaçlanmaktadır?
Eğitimin amacı, kişileri yaşadığı
toplumun ve toplumun bağlı
bulunduğu çağdaş dünyanın uyumlu
bir üyesi haline getirerek onları çağın
gerektirdiği bilgi ve becerilerle
donatmaktır.
Amaç Çeşitleri
Amaçlar, öğrenciye kazandırılmak üzere seçilen istendik
özelliklerdir. Eğitimde amaçlar hiyerarşik sınıflamasına
göre üç düzeyde belirtilmektedir. Bunlar;
1. Uzak amaçlar (hedefler)
2. Genel amaçlar (hedefler)
3. Özel amaçlar (hedefler)
Uzak Amaçlar
Ülkenin politik felsefesini yansıtan ve en genel olarak belirtilen
hedeflerdir. Anayasada ve yasalarda belirlenir.
Örneğin; bir ülkenin sağlık, eğitim, kültür politikası gibi.
Uzak Amaçlar
1973 tarihinde yürürlüğe giren 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 2. maddesinde, Türk Milli Eğitiminin uzak hedefleri şu şekilde belirtilmiştir:
“Bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak;
öte yandan milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı
desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı,
yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.”
Genel amaçlar Ulaşılması zor, zaman alıcı ve soyut idealler olan uzak hedefleri
daha somut, belli bir sürede ulaşılabilen ve uygulanabilir kılmak için genel hedeflerin belirlenmesine gerek vardır.
Yani, uzak hedeflerin yazılı olarak ifade edilmesi bir anlamda genel hedefleri ortaya çıkarır. Genel hedefler uzak hedeflere uygun olarak düzenlenirler. Bu tür hedefler, toplumun sosyal ve siyasal ideallerinin eğitim alanına yansıması olarak kabul edilmelidir.
Genel amaçlar Ancak, uzak hedeflere göre, bu tür hedeflerlerde yetiştirilecek
insan nitelikleri daha belirgin, somut özellikler olarak tek tek sayılmıştır.
Genel hedefler bu bakımdan artık bir eğitim düzeyinin ya da okulun hedefleridir ve eğitimin ürünü olarak yetişmesi istenen ideal insanın nitelikleridir.
Bu yönüyle, genel hedefleri iki boyutlu olarak düşünebiliriz. Birinci boyutta eğitimin genel hedefleri, ikinci boyutta okulun genel hedefleri yer alır.
Genel amaçlar
Ulusal eğitime karar vericiler, eğitimin genel hedeflerini
belirledikten sonra, değişik eğitim düzeylerinin ve okulların
genel hedeflerini belirlerler.
Okul Öncesi, İlköğretim, Orta Öğretim ve Yüksek
Öğretimin bu hedefleri Milli Eğitim Temel Kanunu’nda ayrı
ayrı verilmiştir.
Okul öncesi eğitimi için genel hedef
örnekleri
Türkçeyi doğru anlayabilme.
Kendisinin ve yakınındaki insanların duygularını anlayabilme.
Türkçeyi düzgün konuşabilme.
Kendi davranışlarını yönetebilme.
Atatürk’ü sevme.
İlköğretim eğitimi için genel hedef örnekleri
Türkçeyi etkili bir biçimde kullanabilme.
Doğru yargı ve karar verebilme.
Yurttaşlık görev ve sorumluluklarını farkında oluş.
Beden ve ruh sağlığını koruyucu tedbirlere uyma.
Demokrasi anlayışını özümsemiş olma.
Yeteneklerini deneyerek öğrenmiş olma.
Ortaöğretim eğitimi için genel hedef
örnekleri
Bir iş alanının ve mesleğin temel bilgilerini kazanarak ülkenin
ekonomik kalkınmasındaki rolünü kavramış olma.
Mesleğinde ve günlük yaşamında teknolojik gelişmelere sağlıklı
bir biçimde ayak uydurabilme.
Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarının her an
bilincinde olma.
Kendisinin ve çevresinin sağlığını koruma.
Yeteneklerini deneyerek uygulama konusunda güven kazanmış
olma.
Yükseköğretim için genel hedef örnekleri
Hür ve bilimsel düşünme gücüne sahip olma.
Geniş bir dünya görüşüne sahip, insan ilkelerine saygılı olma.
İlgi ve yetenekleri yönünde yurt kalkınmasına ve ihtiyaçlarına cevap verecek aynı zamanda kendi geçim ve mutluluğunu sağlayacak bir mesleğin becerilerine sahip olma.
Zihin ve ruh bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş olma.
Özel amaçlar Öğrenciye kazandırılması uygun görülen özellikler ve bir
disiplin ya da bir çalışma için hazırlanmış olan amaçlardır.
Bir ders düzeyinde öğrencilerin kazanması gereken özellik ve davranışları özel hedef olarak tanımlayabiliriz.
Genel hedeflere göre daha ayrıntılı, sınırlı ve onlarla ilişkili bir hedeftir.
Örneğin; Kimya/Fen dersinin amaçları gibi.
Özel amaçlar
Bir disiplin ya da çalışma alanı için hazırlanır. Eğitimde belli
bir ders ya da kurs yoluyla öğrencinin yetiştirilmesi için
saptanan hedefler bu türdendir.
Örneğin ilköğretimde temel bilgi ve becerilerin genel
hedefler yoluyla kazandırılmasında hangi yeterliklerin
Türkçe, hangi yeterliklerin matematik ya da fen bilgisi
dersinde kazandırılacağı özel hedeflerle belirlenmektedir.
Konu Amaçları
Bireyin eğitimi sürecinde varılmak istenen en yakın hedefler
konunun hedefleridir.
Konuların hedefleri bir ders bütünlüğü içinde
düşünüldüğünde dersin hedeflerini, derslerin hedefleri
birleşerek okulun hedeflerini, okulun hedefleri birleşerek
milli eğitimin hedeflerini oluşturur.
Konu Amaçları Konuların hedefleri, derslerin hedefleri alt alta yazılarak okulun
hedefleri oluşturulamaz. Dersin hedefleri konunun hedeflerine
göre daha genel olmakla beraber, okulun hedeflerine göre daha
özel ve dar kapsamlıdır.
Ortaya konmuş olan hedefler, daha önce belirtildiği üzere, ilgili
eğitim süzgeçlerinden (eğitim felsefesi, eğitim psikolojisi, eğitim
ekonomisi) geçirilerek, kritik olan hedef-kazanımlar belirlenir. Son
aşamada belirlenen hedefler ve hedef kazanımlar öğretim
programında yer alır.
Uzak amaçlar
Genel amaçlar
Özel amaçlar
Milli Eğitimin Amaçları
Okulun Amaçları
Dersin Amaçları
Konunun Amaçları
Uzak amaçlar; en genel
seviyede eğitim sisteminin
yetiştirmeyi ve ortaya
çıkarmayı tasarladığı ideal
insan tipini belirler
Genel amaçlar; eğitim süreci
içerisinde yetişmesi istenen ideal
insan tipinin niteliklerini belirler
Özel amaçlar; bir ders
düzeyinde öğrencilerin
kazanması gereken özellik ve
davranışlardır
Amaç Çeşitleri
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
Eğitimin temel ilkeleri Milli Eğitim Temel Kanunu içinde yer
almaktadır. Eğitim sisteminin ve amaçlarının düzenlenmesinde ve
geliştirilmesinde kullanılmaktadır.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
I. Genellik ve Eşitlik
Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayrımı gözetilmeksizin
herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa
imtiyaz tanınamaz.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
II. Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları
Millî Eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile
Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
III. Yöneltme
Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri
ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara
yöneltilerek yetiştirilirler.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
IV. Eğitim Hakkı
İlköğretim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır. İlköğretim
kurumlarından sonraki eğitim kurumlarından vatandaşlar ilgi, istidat
ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanırlar.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
V. Fırsat ve İmkân Eşitliği
Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkân eşitliği sağlanır.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
VI. Süreklilik
Fertlerin genel ve meslekî eğitimlerinin hayat boyunca devam etmesi
esastır.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
VII. Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği
Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Anayasada ifadesini bulmuş olan Atatürk
milliyetçiliği temel olarak alınır
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
VIII. Demokrasi Eğitimi
Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin
gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken
demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve
davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının,
her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp
geliştirilmesine çalışılır;
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
IX. Lâiklik
Türk millî eğitiminde lâiklik esastır. Din kültürü ve ahlâk öğretimi
ilköğretim okulları ile lise ve dengi okullarda okutulan zorunlu
dersler arasında yer alır.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
X. Bilimsellik
Eğitimde verimliliğin artırılması ve sürekli olarak gelişme ve
yenileşmenin sağlanması bilimsel araştırma ve değerlendirmelere
dayalı olarak yapılır
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
XI. Plânlılık
Eğitim kurumlarının yer, personel, bina, tesis ve ekleri, donatım,
araç, gereç ve kapasiteleri ile ilgili standartlar önceden tespit edilir ve
kurumların bu standartlara göre optimal büyüklükte kurulması ve
verimli olarak işletilmesi sağlanır.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
XII. Karma Eğitim
Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak
eğitimin türüne, imkân ve zorunluluklara göre bazı okullar
yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
XIII. Okul İle Ailenin İş Birliği
Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda
bulunmak için okul ile aile arasında iş birliği sağlanır. Bu amaçla
okullarda okul-aile birlikleri kurulur.
EĞİTİMİN TEMEL İLKELERİ
XIV. Her Yerde Eğitim
Millî Eğitimin amaçları yalnız resmî ve özel eğitim kurumlarında
değil, aynı zamanda evde, çevrede, iş yerlerinde, her yerde ve her
fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır
Eğitimin İşlevleri
- İşlev; belirlenen amaçlar doğrultusunda her unsurun
gördüğü iş, görev ve kendine özgü etkinliklerdir. Eğitim
çeşitli işlevleri bünyesinde barındıran bir sistemdir.
Eğİtİmİn İşlevlerİ
okul
Siyasal
Seçme ve yöneltme
Bireyi geliştirme
Toplumsallaştırma
Ekonomik
Kültürel Miras
EĞ
İTİM
İN T
OP
LU
MS
AL
TE
ME
LL
ER
İ
Her toplumda eğitimin işlevleri toplumun amaçlarına göre şekillenmektedir.
Dolayısıyla bir eğitim sistemi yapılanırken hareket noktası olarak ilk önce
amaçlar ve buna bağlı olarak işlevler gündeme gelmektedir .
1. TOPLUMSALLAŞTIRMA
Buradaki hedef bireyin toplumun bir üyesi olarak içinde
bulunduğu toplumun kurallarını, normlarını (yapılması
istenen ve istenmeyen) bireye öğretmektir.
Tartışma: Toplumsallaşmanın birey ve toplum açısından yararları neler olabilir?
EĞ
İTİM
İN T
OP
LU
MS
AL
TE
ME
LL
ER
İ
Geçmişle bağlantıları güçlü olan milletler hedeflerine daha
sağlıklı ve güvenli olarak ulaşırlar. Bu nedenle kültürel mirasın
yeni nesillere aktarılması görevi okullara verilmiştir.
Okullar, toplumdaki yenilikleri başlatarak, geliştirerek, yenilikçi ve
yaratıcı bireyler yetiştirip kültürel birikimi sağlarlar.
39
2. Kültürel Mirası Aktarma
Tartışma: Eğitim toplumsal mirası aktarırken seçici
davranması doğru mudur, bu seçme işleminde sizce
ölçüt ne alınmalıdır?
Toplumların siyasal rejimlerini koruma ve devam
ettirme istekleri vardır.
Eğitim kurumları bireyleri toplumların sahip oldukları ideolojiye, değerlere ve hedeflere ulaştırabilecek mevcut siyasi düzene bağlı vatandaşlar olarak yetiştirirler.
Okullarda üzerinde yaşanılan vatanın bayrağını, devletin dayandığı temel felsefi değerler ve ideoloji, ilkeler, bayramlar ve kutlamalar öğrenilir.
Ülkemizin bütün eğitim kurumlarında Atatürk İlke İnkılâplarına bağlı, devletine karşı görev ve sorumluluklarını bilen, bayrağını seven, vatanı ve milletini seven, bu uğurda gerektiğinde canını verebilecek bireylerin yetiştirilmesi hedeflenir.
3. Siyasal İşlevİ
Eğitim kurumları çeşitli yeteneklerdeki öğrencileri
yetenekleri doğrultusunda seçer ve yönlendirirler.
Bu sorumluluk yerine getirilirken ilk önce ilgi ve yetenekler
tespit edilir, daha sonra da yönlendirme yapılır.
Bu sayede mesleğini seven, işini yapmaktan haz duyan mutlu
insanlar ve mutlu bir toplum meydana gelir.
4. Seçme ve Yöneltme İşlevİ
İnsanlar genellikle para kazanıp yaşamlarını sürdürebilecekleri
bir işi daha kolay bulabilmek veya daha çok kazandıran bir
meslek sahibi olabilmek için eğitim almaktadırlar.
Bu nedenle birçok insan nitelikli, aranan ve kendini geliştirmiş
eleman olabilmek için eğitim olanaklarından yoğun şekilde
yararlanmaktadır.
Bu anlamda eğitim bireyi, yeteneklerini ve bilgisini
geliştirmekte ve onu aranan eleman haline dönüştürmeye
yardımcı olmaktadır.
5. Bireyi Geliştirme İşlevİ
Ülkelerin gelişmişlik ve geri kalmışlıklarında önemli
bir kriter ekonomileridir.
Ekonomik hedeflere ulaşabilmek için bilinçli, alanında
uzman teknik elemanlara ve üreticilere ihtiyaç vardır.
Eğitimin en önemli özelliklerinden birisi de hem
devletin hem de özel sektörün ihtiyaç duyduğu nitelikli
elemanları yeterli sayıda yetiştirmek ve bu sektörlerin
hizmetine sunmaktır.
6. Ekonomik İşlevi
Eğitimin GİZLİ İşlevlerİ
OKUL
Eş seçme
Tanıdık sağlama
Statü kazandırma
İşsizliği önleme
Bireyi koruma
EĞ
İTİM
İN T
OP
LU
MS
AL
TE
ME
LL
ER
İ
45
Eğİtİm KurumlarInIn Toplumsal
İşlevlerİ
Eğitim;
Bireyin bireysel yeteneklerini geliştirmek
Bireyin içinde yaşadığı topluma uyum sağlaması şeklinde iki
noktaya vurgu yapmaktadır.
46
Eğİtİm KurumlarInIn Toplumsal
İşlevlerİ
Öyleyse eğitim bireyi hem bireyselleştirmekte hem de
toplumsallaştırmaktadır.
Eğitim bireye toplum değerlerini, toplumsal kuralları, normları
çeşitli yollarla öğreterek onu toplumsallaştırır.
47
Eğİtİm KurumlarInIn Toplumsal İşlevlerİ
Eğitimin ana görevlerinden birisi kültürel mirası kuşaktan kuşağa aktarmaktır.
Okullar ve diğer eğitim kurumları kültürü tanıtmak yoluyla öğrencilerin topluma uyum sağlamalarını ve değişmekte olan dünyaya ayak uydurmak için kültürü geliştirme yollarını öğretmek amacı gütmelidir.
48
Herkese eşit miktarda öğrenim imkanı,
Asgari ölçüde öğrenim görme hakkı,
Sahip olunan yeteneklerin ve zihinsel potansiyelin tamamından yararlanılacak bir eğitim-öğretim
Eğitimin en üst seviyelerine çıkabilme hakkının sağlanması,
Eğİtİmde Fırsat eşitliği...
49
Eğitimde fırsat eşitliğini engelleyen
faktörler;
Ekonomik faktörler,
Coğrafi faktörler,
Toplumsal faktörler,
Siyasal faktörler,
Biyolojik faktörler
Okul Nedir?
Okul, toplumdaki bireylerin eğitilmesi işlevini üstlenen
kurumların ortak adıdır.
Okullarda bir grup öğrenciye toplumun ve bireyin
ihtiyaçlarına göre önceden hazırlanan programlar
doğrultusunda öğretim faaliyetleri sunularak, öğrencilerde
istendik davranış değişikliği meydana getirilmeye çalışılır.
Okul;
Kontrollü ortamlardır.
Kazandırılacak bilgi, beceri ve tutumlar önceden belirlenmiştir.
Amaçlar konunun uzmanı öğretmenler tarafından planlı bir
şekilde düzenlenen öğretim faaliyetleri ile kazandırılır.
Okul Türleri?
Okullar eğitim düzeyi ve niteliğine göre;
anaokulu,
ilköğretim okulu,
lise,
meslek okulu,
yüksek okul ve
üniversite gibi çeşitli adlar alır.
Okulun Temel Özellikleri
Bir eğitim kurumu, örgüt ve işyeri olarak okulun başlıca özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
• Okulun var oluş nedeni olan belli bir amacı vardır.
• Okula devam zorunludur.
• Toplumun gözü okulların üzerindedir
• Okulların kaynakları sınırlıdır.
• Okuldaki rol ve statüler sınırlıdır.Okullarda işler çoğunlukla küçük gruplarla yürütülür.
Okulun Öğeleri
Öğretmen
Öğrenci
Eğitim Programı
Yönetici
Bina, Araç ve Gereçler
Çevre (toplumsal kurum, gruplar,…)
Okulun Öğeleri: Eğitim Programı
Eğitim programı, bireyde istenilen yönde davranış
değişikliği meydana getirmek amacıyla resmi olarak okul içi
ve dışında yapılan tüm etkinleri gösteren plandır.
Okullardaki tüm etkinlikler eğitim programı kapsamında
düzenlenir.
Kapsamlı bir eğitim programında öğretim, ders dışı kol
faaliyetleri, özel günlerin kutlamaları, geziler, rehberlik
hizmetleri,…vb. yer alır.
Okulun Öğeleri: Eğitim Programı TOPLUM ÖĞRENCİ KONU ALANI
GENEL AMAÇLAR
ÖZEL AMAÇLAR
İÇERİK
EĞİTİM
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME
AMAÇLAR
Eğitim
Programının
Dört Temel
Öğesi
Genel ve Özel Amaçlar Öğrencilerin eğitim süreci sonunda ne yapabileceklerini
tanımlayan ifadelerdir.
Genel amaçların belirlenmesinde toplumun beklenti, ihtiyaç ve
eğitim felsefeleri ön planda tutulur.
Özel amaçlar ise öğrenci ve konu alanı özelliklerine göre genel
amaçlar doğrultusunda saptanır.
Özel amaçlar öğrencinin hangi kapsamı, ne derece yeterlikte
öğrenmesi gerektiği ve öğrenme gerçekleştiğinde hangi davranışı
gösterebileceğini açıkça belirtir.
İçerik
Eğitim süresince öğrencilere kazandırılacak bilgiler
kapsamını (içeriği) oluşturur
İçerik (kapsam) seçiminde hedeflere ve öğrencilerin giriş
davranışlarına uygunluk önem taşır
Ayrıca bilgilerin basitten karmaşığa, somuttan soyuta,
kavramlardan ilke ve genellemelere göre dizilmesi, içerikteki
ön koşul ilişkilerin belirlenmesi öğrenmede önemlidir
Eğitim Durumları
Öğrencilerin hedeflere ulaşması için geçirmeleri gereken öğrenme yaşantılarını sağlayacak dış koşulların düzenlenmesine eğitim durumları denir.
Eğitim durumları hazırlanırken öğretim yöntem, teknik ve bunları destekleyen öğretim materyallerinden yararlanılır.
Bunların seçiminde hedefler, öğrenci ve öğretmen özellikleri, içerik ve eldeki olanakların göz önünde bulundurulması gerekir.
Ölçme ve Değerlendirme (Sınama)
Durumları
Bu aşamada öğrencilerin hedeflere ulaşma dereceleri çeşitli ölçme
araçları ile saptanır. Bu şekilde öğretmenler gerçekleştirdikleri
öğretim faaliyetlerinin etkililiği hakkında bilgi alır.
Okulun Öğeleri: Eğitim Programı
Eğitim programları dinamik olgulardır. Çünkü;
Toplumsal değişme ve gelişmeye paralel olarak
değiştirilmesi gerekir.
Programların işlerliği sürekli kontrol edilerek, eğitim süreci
ürünlerinin değerlendirilmesi ve görülen aksaklıkların
giderilmesi gerekir.
Okulun Öğeleri: Eğitim Programı
Ülkemizde üniversiteler hariç tüm örgün eğitim
kurumlarının programları Milli Eğitim Bakanlığı’nın çeşitli
birimlerince hazırlanır, Talim Terbiye Kurulunca kabul
edildikten sonra uygulamaya konur.
Okul yöneticileri ve öğretmenler öğrenci özelliklerine göre
programda bazı değişiklikler yapabilirler. Ancak programın
özü değiştirilemez.
Okulun Öğeleri: Öğrenci
Eğitim ihtiyacı olan ve bu ihtiyacı karşılamak üzere okula
devam eden bireylerdir.
Okul içinde düzenlenen tüm etkinlikler öğrenciye
yöneliktir. Diğer bir deyişle, okulların varlık nedeni
öğrencilerdir.
Okuldaki öğretimin etkili olabilmesi için öğrencilerin
fiziksel, zihinsel ve sosyal beceri düzeylerinin bilinmesi
önemlidir. Bu şekilde öğrencinin eğitim ihtiyacı
belirlenirken, eğitim yoluyla hangi davranışları öğrenip
hangilerini öğrenemeyeceği hakkında fikir sahibi olunur.
Okulda Öğrencilerden Beklenenler…
Derslere devam etme
Derslerini çalışma
Öğretmen, yönetici ve arkadaşlarına saygılı olma
Arkadaşları ile iyi geçinme
Okul kurallarına uyma vs.
Okulun Öğeleri: Öğretmen
Öğretmenin başlıca görevlerini üç ana başlıkta incelemek
mümkündür;
Öğretmenlerin öğretim işleri ile ilgili görevleri
Öğretmenlerin eğitim işleri ile ilgili görevleri
Öğretmenlerin yönetim işleri ile ilgili görevleri
Öğretmenlerin Öğretim İşleri ile İlgili Görevleri
Kendisine verilen dersleri okutmak
Her ders yılı başında öğretim programının uygulamalarını içeren bir yıllık plan hazırlamak ve müdüre sunmak
Zümre öğretmelerle işbirliği yapmak
Öğrencilere ödev vermek
Ölçme ve değerlendirme yapmak
Verdiği ders, ödev, yaptığı deney ve yoklama ile ilgili bilgileri her ders sınıf defterine yazmak
Yoklama yapmak
Derste, laboratuarda veya gezi-gözlem faaliyetlerinde yapılanları her hafta sonunda müdüre rapor etmek
Öğrencileri kişisel çalışmalara yöneltmek
Ölçme sonuçlarını not defterine geçmek
Öğretmenlerin Eğitim İşlerindeki Görevleri
Haftada bir gün nöbet tutmak
Öğretmenler kurulunca ya da okul müdürlüğünce verilen öğrenci kurullarını yönetmek ve her türlü eğitim çalışmalarına katılmak
Öğretmenler Kurulu kararıyla kendilerine verilen sınıfın eğitim işlerini yerine getirmek
Öğretmenlerin Yönetim İşindeki Görevleri
Okulun disiplin ve onur kurulu ile eğitim ve yönetim
kurullarında kendisine verilen görevleri yapmak
Öğretmenler Kurulu toplantısına katılmak
Müdürün uygun bulacağı şekilde okulun diğer yönetim
işlerine yardımcı olmak
Tebliğler dergisini okumak
Okulun Öğeleri: Yönetici
Yönetici: Okulun amaçlarına ulaşması için gerekli insan ve maddi kaynakların en verimli biçimde kullanılmasından sorumludur.
Atama yoluyla yöneticilik statüsüne gelirler. Statünün verdiği yetki sosyal ve teknik yetkilerle desteklenmelidir.
Sosyal yetki; yöneticinin etrafındaki gruptan, okulun iç ve dış öğelerinden gelir. Yöneticinin öğretmenler tarafından sevilip sayılması onun sosyal yetkisini artırır.
Teknik yetki; yöneticinin yönetim bilgi ve becerileri ile ilgilidir. Gerekli yönetim bilgilerine sahip olma ve bunu gerçekleştirdiği faaliyetler ve aldığı kararlarla ortaya koyma teknik yetkinin göstergesidir.
Okulun Öğeleri: Yönetici Okullarda yönetimden sorumlu kişi müdürdür.
Yönetmeliklerde belirtilen okul müdürü görevleri aşağıdaki gibi özetlenebilir; Okulu müdür yönetir. Yönetim işlerinde müdürün yardımcıları; müdür
yardımcıları, öğretmenler, stajyer öğretmenlerdir.
Müdür; kanun, yönetmelik ve emirlerin sınırları içinde okulun bütün işlerini çevirmeye, düzene koymaya ve denetlemeye yetkilidir.
Okulun eğitim ve disiplin işlerini düzenler.
Müdür diploma tasdikname gibi belgeleri müdür yardımcıları ile imzalar ve onaylar.
Okulun giderleri ve ayniyat işleri ile ilgili kanun yönetmelik çerçevesinde onaylar.
Okulun Öğeleri: Yönetici Müdür, öğretim programının aksamadan yürütülmesini
sağlamalıdır. Bunun için;
Ders yılı başında yıllık planı almak, planların uygulanıp uygulanmadığını belirlemek ve bitirilmeyen kısımları nedenleriyle bakanlığa bildirmek
Zümre öğretmenler arasında işbirliği sağlamak
Derslerin verimini artıracak maddi olanakları sağlamak, okuldaki araç-gereç, laboratuar ve kütüphanelerden öğrencilerin yaralanmalarını düzeltmek
Gezi-gözlem faaliyetlerini plana-programa bağlamak
Nöbet çizelgelerini düzenlemek ve uygulamak
Okulun Öğeleri: Yönetici
Zaman zaman öğretmenlerin derslerini ve işlerini kontrol etmek
Ders yılı başında derslerin öğretmenlere dağıtımını yapmak
Okulla ilgili olağanüstü halleri hemen valiliğe bildirmek
Evde ders çalışma olanağı bulamayan öğrenciler için çalışma saatleri dışında okuldan yararlanmalarını sağlamak gibi görevleri yerine getirmelidir.
Okulun Öğeleri: Bina, Araç ve Gereçler
Okul eğitimi okul binasında sınıflarda gruplar içinde
yürütülür.
Bina; çocuğun tuvalet, beslenme, barınma gibi temel fiziksel
ihtiyaçlarını ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde
düzenlenmelidir.
Okulun Öğeleri: Bina, Araç ve Gereçler
Okul binasında bulunması gereken özellikler şunlardır; Okul binaları temiz, bakımlı ve sağlam olmalı Okul binalarının büyüklüğü öğrenci sayısı ile uyumlu olmalı Çocukların oyun oynayabileceği büyük bir bahçesi olması Çocukların spor yapmalarına ve sosyal faaliyetlerde
bulunmalarına olanak sağlayıcı geniş kapalı alanlara sahip olması Dersliklerin yanı sıra fen ve bilgisayar laboratuarı, kütüphanesi
bulunmalı
Okulun Öğeleri: Bina, Araç ve Gereçler
Öğrenci sayısı ve sağlık koşullarına uygun lavabo ve tuvaletler olmalı
Dersliklerin güneş görmesi, aydınlık olması ve öğretim araç gereçlerin kullanımını sağlayacak donanıma sahip olması
Okulun ve dersliklerin iç donanımında öğrenciler için tehlikeli olabilecek malzeme kullanılmaması
Sıra, sandalye, lavabolar öğrencilerin fiziksel yapısına uygun olması
Binada derslikler ile öğretmenler odası, yönetim odası, laboratuarlar arasında ulaşım kolay olması
Okulun Öğeleri: Bina, Araç ve Gereçler Hedeflerin kazandırılmasında için öğretmene yardımcı eğitim
araç ve gereçlere (yazı tahtası-tebeşir, modeller, haritalar, slayt,
video kaseti, CD-ROM,…) sahip olunmalıdır.
Mesleki okullarda meslekle ilişkili laboratuar, atölye, v.b
mekanların olması önemlidir.
Okulun fiziki yapısı, araç-gereçlerin yeterli sayıda ve nitelikte
olması bir yandan öğrenmeyi kolaylaştırırken bir yandan da
öğrencilerin okula ve derslere yönelik tutumlarını olumlu yönde
etkiler.
Okulun Öğeleri: Çevre
Okul toplumdaki bireylerin eğitilmesi işlevini üstlendiği için birçok toplumsal kurum ve grup okullarda gerçekleştirilen etkinliklerle ilgilenir. Okulla yakın ilişki içinde olan bu kurum ve gruplar okulun çevresini oluşturur.
Okulun yakın çevresini oluşturan kişi, grup ve kurumların en etkililer;
veliler,
okul-aile birliği
işverenler
basın
….
Okulun Öğeleri Arasındaki İlişkiler
Okulun öğeleri arasındaki ilişkiler çok yönlü ve karmaşıktır.
Okulun amaçlarına ulaşabilmesi için bu öğeler arasında bir
uyum ve denge olması gerekir.
Okul içinde bu denge sağlanırken, çevrenin okul üzerindeki
etkisi de göz önünde bulundurulmalıdır.
Çevredeki öğelerden de okulun amaçları doğrultusunda
yararlanılmalıdır.
Sınıf Ortamı Okullarda eğitim, benzer yaş grubunda ve benzer bilgi ve becerilere sahip öğrencilerle sınıf adı verilen odalarda yürütülür.
Sınıftaki öğrencilerin kişilik özellikleri,
Öğrencilerin okula ve derse yönelik tutumları,
Ders çalışma ve dinleme alışkanlıkları,
Sahip oldukları kültürel birikimleri,
Öğrenciler arasındaki ilişkiler,
Sınıfın fiziksel koşulları,
Öğrenci-öğretmen etkileşimi
bir bütün olarak sınıf ortamını oluşturur.
Sınıfın Özellikleri
Fiziksel özellikleri
Sınıftaki öğrencilerin sayısı
Sınıfın estetik görünümü
Isı, ışık, temizlik ve gürültü düzeyi
Sosyal özellikleri
Her sınıftaki öğrenciler küçük bir toplumsal grup
oluşturur. Dolayısıyla bir grupta olması gereken
özelliklere sahiptir
Sınıfın Sosyal (Toplumsal) Özellikleri
Her grubun ortak amaçları ve özellikleri vardır. Bireylerin grup içindeki davranışları, tek başlarına
gösterdikleri davranışlardan farklıdır. Grubun birey üzerinde toplumsal baskı kurma etkisi vardır. Her grubun kendine özgü norm ve değerleri vardır. Grubun bireylerin verimliliği üzerinde etkisi vardır. Birey grup içinde daha fazla risk alma eğilimindedir. Her grup kendi içinde zamanla bir lider çıkarır.
Sınıf İçi Etkileşim
Öğrenci-öğrenci etkileşimi;
Sınıftaki öğrenci-öğrenci etkileşimi, sınıf normunun ortaya
çıkmasında önemli rol oynar. Öğrencilerin çoğunun ders
çalışmama, sınıf dışı etkinliklerle uğraşma gibi olumsuz
davranışları benimsemesi diğer öğrencileri de etkileyebilir
ve sınıf ortamını bütün olarak bozabilirler.
Bireyler içinde bulundukları grubun yargı standartlarına
uyma eğilimindedir.
Sınıf İçi Etkileşim
Öğrenci-öğrenci etkileşimi;
Bir sınıfın tümü çalışkan ya da tembel değildir. Sınıfta
öğrenciler bazı ortak amaç ve çıkarlar için birleşirken,
çoğunlukla sınıf içinde alt gruplar oluştururlar.
Birbirine benzeyen kişiler etkileşim kurma eğilimindedir. Bu
eğilim öğrencilerin birbirlerini çekerek alt gruplar
oluşturmalarını sağlar.
Sınıf İçi Etkileşim
Öğrenci-öğrenci etkileşimi;
Sınıfta derslerle fazla ilgilenmeyen, daha çok sosyal etkinliklerle ilgilenen öğrenciler bir grup oluşturur. Aynı şekilde dersleri dikkatle izleyen, ödevlerini düzenli yapan ve akademik olarak başarılı olan öğrenciler de başka bir grup oluştururlar. Bu iki uç grup sınıf ortamının oluşmasında etkili olur.
Bu grupların dışında kalan öğrenciler, birkaç kişilik gruplar oluşturarak ya da gruptan uzak durarak herkes ile mesafeli ilişki kurarlar.
Okullarda olumsuz davranışlara sahip öğrencilerin etkili alt gruplar oluşturduğu sınıflar, yönetim tarafından dağıtılmalıdır.
Sınıf İçi Etkileşim
Öğretmen-öğrenci etkileşimi;
Sınıf ortamında diğer bir önemli etkileşim öğrenci-öğretmen etkileşimidir.
Öğretmen sınıfın doğal bir lideri haline gelirse öğrenciler öğretmenin koyduğu kurallara uyma eğilimi gösterir.
Öğretmen öğrenciler için bir model oluşturarak onların tutumlarını ve değerlerini bilinçli yada bilinçsiz bir şekilde etkileyebilir.
Sınıf İçi Etkileşim
Öğretmen-öğrenci etkileşimi;
Öğrencileri tarafından sevilen, sayılan öğretmenleri öğrenciler üzerinde çok olumlu etkileri vardır.
Diğer taraftan öğrencilerin kişilik özellikleri, aile yapıları, sosyo-ekonomik durumları ve tutumları da öğretmeni etkiler.
Aynı öğretmen iki ayrı grup dinamiğine sahip sınıfta farklı performans gösterebilir.