yrd. doç. dr. gökşen Çapar ankara Üniversitesi su yönetimi enstitüsü

TÜRKİYE’DE SU YÖNETİMİNDEKİ GELİŞMELER VE ENDÜSTRİYEL SU YÖNETİMİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yrd. Doç. Dr. Gökşen ÇAPARAnkara Üniversitesi Su Yönetimi Enstitüsü

2

Su Fakirlik İndeksi: Türkiye 78. sırada

1. Uluslararası Endüstriyel Su Teknolojileri Sempozyumu ve Fuarı 06-09 Aralık 2012 Tüyap Fuar Merkezi - Bursa

Lawrance P., Meigh J., Sullivan C., The Water Poverty Index: an International Comparison, Keele Economics Research Papers, Keele University, October 2002.

ÜlkeSu Fakirlik

İndeksi

Finlandiya (1) 78.0

Birleşik Krallık (11) 71.5

Almanya (35) 64.5Kongo Cumhuriyeti (75)

57.3

Türkiye (78) 56.5

Nijerya (129) 43.9

3

Su zenginliği karşılaştırması (147 ülke)


Ülke Kaynak

Erişim Kapasite Kullanı

m ÇevreSu

Fakirlik İndeksi

Finlandiya (1) 12.2 20.0 18.0 10.6 17.1 78.0Birleşik Krallık (11) 7.3 20.0 17.8 10.3 16.0 71.5Almanya (35) 6.5 20.0 18.0 6.2 13.7 64.5Kongo Cumhuriyeti (75) 17.1 10.3 11.8 7.3 10.9 57.3

Türkiye (78) 7.8 14.8 13.1 10.7 10.1 56.5Nijerya (129) 7.4 7.5 8.5 10.4 10.1 43.9

İndeks bileşeni

Kullanılan veri

Kaynak Ülke içindeki tatlı su akışı, diğer ülkelerden gelen akış, nüfus

Erişim Temiz suya erişen nüfus yüzdesi, sanitasyona erişen nüfus yüzdesi, sulamaya erişen nüfus yüzdesi (kişi başı su kaynaklarına göre ayarlanmış)

Kapasite Kişi başı gelir (ppp), 5 yaş altı ölüm oranı, eğitime kaydolma oranları, gelir dağılımının Gini katsayıları

Kullanım Evsel su kullanımı (lt/gün), sanayi ve tarımsal su kullanım paylaşımı (sektörlerin GSMH paylaşımına göre ayarlanmış)

Çevre Su kalitesi, su stresi (kirlilik), çevresel mevzuat ve yönetim, enformasyonel kapasite, biyoçeşitlilik (tehlike altındaki türlere dayanan) ile ilgili indeksler

4

Su Potansiyelimiz

112 milyar m3 : yıllık ortalama tüketilebilir yerüstü ve yeraltı su potansiyeli 46 milyar m3 : yıllık kullanılan miktar (2008)Nüfus yoğun bölgelerde su kaynakları yetersiz

1. Uluslararası Endüstriyel Su Teknolojileri Sempozyumu ve Fuarı 06-09 Aralık 2012 TÜYAP Fuar Merkezi - BURSA

5

Kişi başına kullanılabilir su


Kaynak: Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevresel Göstergeler 2009 Kitapçığı.

6

Sektörel Kullanım


Kaynak: Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevresel Göstergeler 2009 Kitapçığı. 2008,

milyar m3

46

347

5

7

Su Yönetiminin GeliştirilmesiKurumsal

◦ Toprak ve su kaynakları ile ilgili kamu yönetiminin güçlendirilmesi,

◦ Havza yönetiminin esas alınması, entegre su kaynakları yönetiminin benimsenmesi,

◦ Su ile ilgili düşünce kuruluşlarının oluşturulması, ◦ Su konusunda araştırma, geliştirme ve eğitim

çalışmaları yapan üniversite, enstitü vb. kurumlarla kamu kuruluşları arasında koordinasyon sağlanması,

◦ Sivil toplum kuruluşlarının güçlendirilmesi.

Yasal◦ Su Yasası’nın çıkartılması,◦ AB Su Mevzuatına tam uyum sağlanması.

Su Çerçeve Direktifi (2000/60/EC)1. Uluslararası Endüstriyel Su Teknolojileri Sempozyumu ve Fuarı 06-09 Aralık 2012 Tüyap Fuar Merkezi - Bursa

8

Su Kullanımında Verimlilik

◦ Eğitim, ◦ Tarımda verimli sulama tekniklerinin

yaygınlaştırılması, ◦ Endüstriyel tesislerde “sıfır deşarj”

yaklaşımının uygulanması, ◦ Atıksuların geri kazanımı, tarımda ve

sanayide yeniden kullanımı,◦ Su kullanımında tasarruflu olunması, vb.


9

Biz neredeyiz?


10

Türkiye’de GelişmelerUlusal Bilim Teknoloji ve Yenilik StratejisiTÜBİTAK Bilim Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanlığı, Aralık 2010


11

Ulusal Bilim Teknoloji ve Yenilik Stratejisi


12

Ulusal Bilim Teknoloji ve Yenilik Stratejisi


13

Ulusal Su Kalitesi Yönetimi Strateji Belgesi Taslağı (2012-2023)Orman ve Su İşleri Bakanlığı


14

Yasal DüzenlemelerSu Kanunu Taslağı Su kaynaklarına ilişkin olarak mevzuatımızdaki

düzenlemelerde bulunan dağınıklığın ve ilgili kurum ve kuruluşların yetkilerindeki çakışmaların giderilmesi,

Su kaynaklarının tek elden ve havza bazında yönetilmesi, Suyun tahsisinin ihtiyaçlara göre yapılması, Sürdürülebilir su kullanımının sağlanması hedeflenmiştir. Ülkemizin ulusal su mevzuatını AB mevzuatı ile

uyumlaştırması ve AB Çevre Faslı Su Sektörü kapanış kriterini yerine getirme yükümlülüğü vardır.

Su Kanunu Tasarısı taslağı, su kalitesinin “iyi su durumu”na getirilmesini hedefleyen ve havza esaslı su yönetimini benimseyen 2000/60/EC sayılı AB Su Çerçeve Direktifi ile uyumludur.


15

Su Kanunu Taslağında Endüstriyel Su Kullanımı Su kaynaklarından faydalanma ve kullanma hakkının tesisinde

öncelik sırası; ◦ İçme ve kullanma suyu ◦ Tabii hayat için gerekli su, ◦ Zirai sulama suyu, ◦ Enerji ve sanayi suyu, ◦ Ticaret, turizm, rekreasyon, projeye dayalı su ürünleri

yetiştiriciliği ve avcılığı, taşıma, ulaşım ile sair su ihtiyaçları. Öneriler:

◦ Endüstriyel atıksuların geri kazanılması ve yeniden kullanılması için mevcut en iyi teknolojilerin kullanımının özendirilmesi,

◦ Endüstrilerde sıfır deşarj yaklaşımının benimsenmesi.


16

AB Su Mevzuatına Uyum Çalışmaları

Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği (30.11.2012)

Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (26.11.2005)

AB Entegre Kirlilik Kontrol ve Önleme Direktifi (Endüstriyel Emisyonlar Direktifi)’ne uyuma yönelik hazırlıklar◦ Tekstil Sektöründe Entegre Kirlilik Kontrol ve Önleme Tebliği

Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği revizyon çalışmaları.


17

Havza Koruma Eylem Planları 25 hidrolojik havza için planların hazırlanması, Havzadaki mevcut yüzey, yeraltı ve kıyı sularının miktar,

özellik ve kirlilik durumu bakımından incelenmesi, Havzadaki kentsel, endüstriyel, tarımsal, ekonomik vb.

faaliyetlere bağlı olarak oluşan baskı ve etkilerin tespit edilmesi,

Havzada mevcut su kaynaklarının miktarı ve kullanım potansiyeli ile havza bazında tespit edilen kirlilik kaynakları ve yüklerinin ayrıntılı olarak incelenmesi,

Su kalitesi haritalarının oluşturulması, çevresel altyapı durumunun tespit edilmesi, havzanın korunması, kirliliğin azaltılması ve iyileştirilmesi için havzadaki tüm paydaşların katılımı ile kısa, orta ve uzun vadede tedbirlere yönelik çalışmaların yapılması,

Sanayide ortak ileri atıksu arıtma tesislerinin kurulması, daha az su, daha az kirletici hammadde kullanımına geçilmesi, vb.


18

Ergene Havzası


19

Ergene Havzası(ergene.ormansu.gov.tr)


20

Kurumsal Düzenlemeler Orman ve Su İşleri Bakanlığı bünyesinde Su Yönetimi Genel

Müdürlüğü kuruldu: Su kaynaklarının korunması, iyileştirilmesi ve kullanılması

ile ilgili politikaları belirlemek; Su yönetiminin ulusal ve uluslararası düzeyde

koordinasyonunu sağlamak, Bütüncül nehir havzaları yönetimi ile ilgili mevzuat

çalışmalarını yürütmek, vb. ◦ Orman ve Su İşleri Bakanlığı bünyesinde Türkiye Su

Enstitüsü kuruldu: Su ile ilgili geleceğe yönelik çalışmaları yönlendirmek,

takip etmek, Ülkemizin kısa ve uzun dönemli su yönetimi stratejisini

geliştirmek, Su yönetimi ile ilgili görev yapan kurum ve kuruluşlar

arasında eşgüdüm sağlamaya yönelik bilgi üretmek, vb.


21

İki Yeni Enstitü! Ülkemizde su ile ilgili iki yeni enstitü kurulmuştur:

Ankara Üniversitesi Su Yönetimi Enstitüsü 28.03.1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanunun Ek 30.

Maddesine göre Bakanlar Kurulunun 2010/103 sayılı kararı ile 01.02.2010 tarihinde kurulmuştur.

Ankara Üniversitesi Gölbaşı 50. Yıl Yerleşkesi’nde faaliyet göstermektedir.

Süleyman Demirel Üniversitesi Su Enstitüsü 26 Şubat 2010 Cuma tarihli ve 27505 Sayılı Resmi

Gazete'de yayınlanmasıyla, Süleyman Demirel Üniversitesi Rektörlüğü’ne bağlı olarak Milli Eğitim Bakanlığının 28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanunun Ek 30. maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 1/2/2010 tarihinde kurulmuştur.


22

Ankara Üniversitesi Su Yönetimi Enstitüsü (ENSTİTÜ-SU)


23

ENSTİTÜ-SUAmaç

AraştırmaTarım, sanayi ve kentsel su kullanımında su

kullanım verimliliğini artırmak için modern teknik ve yöntemler geliştirmek,

Ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yaparak su kaynaklı sorunlara çözüm yolları geliştirmek ve karar vericilere yardımcı olacak strateji dokümanları üretmek.

Eğitim◦ Ülkemizin su yönetimi konusunda ihtiyaç duyduğu

uzmanları yetiştirmek.


24

ENSTİTÜ-SUÇalışma KonularıEntegre Su YönetimiHavza Yönetimiİklim Değişikliğine AdaptasyonSuya Erişim ve Su HakkıSu ve Tarımsal ÜretimSulama ve DrenajSu PolitikalarıTermal ve Mineralli Sularİçme Suyu ve Atıksu Yönetimiİleri Arıtma TeknikleriSu Kalitesi, Sağlık ve Çevre


ULUSLARARASI PROJELER-1

Proje Adı Türkiye’de Tarımsal Su Yönetimi Üzerine Pilot Bir Proje: Gölbaşı Özel Çevre Koruma Alanı

İşbirliği Yapan Ülkeler

Türkiye-İngiltere

Destekleyen Kuruluş

British Council (Bilgi Ortaklığı Programı)

Süresi 1 yıl (Nisan 2012- Mayıs 2013)

Bütçesi 22 000 GBP

Partner Kuruluşlar Ankara Üniversitesi Su Yönetimi Enstitüsü (Türkiye Lideri)Orta Doğu Teknik ÜniversitesiGölbaşı Kaymakamlığı İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık MüdürlüğüImperial College, London (İngiltere Lideri)Newcastle University

PROJE İÇERİĞİ Ankara Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde faaliyet

gösteren tarımsal işletmeler belirlenmiştir. Sulu tarım yapılan yerlerde ve hayvancılık tesislerinde kullanılan su

kaynaklarından örnekler alınmıştır. Su örnekleri, sulama suyu ve hayvanların içme suyu standartlarına

uygunluğu bakımından değerlendirilmiştir. Gölbaşı bölgesinde toprağın doğal yapısından kaynaklanan bor kirliliği

söz konusu olduğundan, örnekleme yapılan kuyu sularında bor miktarları tespit edilerek bitki türüne göre sulama suyunda ve hayvanların içme suyunda olması gereken sınır değerlerle karşılaştırma yapılmaktadır.

Kullanılabilir su miktarı ve su kalitesi yönünden sorunlar yaşanan bölgede tarımsal işletmelerde kullanılan yıllık su miktarı hesaplanacak ve su tasarrufu amacıyla gerekli önlemler belirlenecektir.

Bölgede sulu tarım yapan çiftçilere eğitim verilecek ve proje sonuçlarının paylaşılması amacıyla bir çalıştay düzenlenecektir.

Türkiye ve İngiltere ekipleri arasında karşılıklı ziyaretler gerçekleştirilmektedir.

Projenin, gelecekte Türkiye ve İngiltere’deki üniversiteler arasında yeni işbirliği olanakları yaratması beklenmektedir.


Çalışma Alanı

ULUSLARARASI PROJELER-2

Proje Adı Türkiye Gölbaşı Bölgesi’nde Yağmur Suyu Hasadı ve Verimli Su Kullanımı ile İklim Değişikliğine Adaptasyon

Destekleyen Kuruluş

Birleşmiş MilletlerUNDP ve COCA-COLA PARTNERSHIP “EVERY DROP MATTERS” Programı

Süresi 1 yıl (Ekim 2012- Ekim 2013)

Bütçesi 116 000 USD

Kapsamı Gölbaşı bölgesinde iklim değişikliğine adaptasyon için yağmur sulama ve damla sulama sistemlerinin kurulması. Otomasyon sağlanması. Meteoroloji istasyonu kurulması. Yağmur suyu hasadı sisteminin kurulması. Bir demonstrasyon alanı oluşturulması.

29

DeğerlendirmeÜlkemizde su yönetimi konusunda son yıllarda

önemli kurumsal ve yasal gelişmeler yaşanmaktadır.

Havza bazında su yönetimine geçilmesi, sürdürülebilir su kullanımının sağlanması için faydalı olacaktır.

Ülkemizde su ile ilgili faaliyet gösteren tüm kuruluşlar arasında daha sıkı işbirliğine ihtiyaç vardır.


yrd. doç. dr. gökşen Çapar ankara Üniversitesi su yönetimi enstitüsü

Documents