zadu l mead muhtasar

8/12/2019 Zadu l Mead Muhtasar

1/158

TashihPOLEN YAYINLARISayfa DzeniOSMAN ARPAUKURU

Kapak TasarmPOLEN AJANSBaskKLM MATBAASI

POLEN Y YINL RISoanaa Camii Sok. Byk Tulumba kmaz No: 5/9 Beyazt / STANBUL

Telefon: 0 212 516 42 44

w w w . p o le n k i t a p . c o m

w w w . k a r i n ca k i t a p . n et

BN KAYYM EL-CEVZYYE

ZDU L-MED

- Muhtasar -

POLEN 2006


2/158

NDEKLERHZ. PEYGAMBER'N RNEKL........................... 11 1. Hz. Peygamber'in Rehberlii ve Alimlerin....................

Bilinci Sayesinde Dinin Kolaylatrlmas ................ 122. Fkh Kitaplarnn ve Alimlerin Yetersizlii

Sebebiyle Dinin Zorlatrlmas................................ 123. Hz. Peygamber'in Rehberlii le Fkh Kitaplar

Arasnda Bir Karlatrma....................................... 134. Kur'an ve Hz. Peygamber......................................... 145. Hz. Peygamber'in Rehberliine arda

Bulunanlar................................................................ 196. Drt mam ve Dierleri. ........................................... 197. Mezhep mamlar Allah'a ve Resl'ne Uymay

Emrederler ............................................................... 198. Dinde Hkm Verme Yetkisi Allah'a ve

Hz. Peygamber'e Aittir..............................................209.Mezhep mamlar Allah'a ve Resl'ne Uymay

Emrederler........................................................2210. Dinde Hkm Verme Yetkisi Allah'a ve Hz.

Peygamber'e Aittir ...........................................22

NSZ ...................................................................26BRNC BLM

HZ. PEYGAMBER'N HAYATI1. Hz. Peygamber'in Nesebi/Soy Kt......................332. Hz. Peygamber'in Doumu ve Peygamber Olarak

Gnderilmesi............................................................333. Vahyin Geli ekilleri................................................364. Hz. Peygamber'in Snnet Olmas.............................385. Hz. Peygamber'in Stanneleri..................................396. Hz. Peygamber'in Dadlar .......................................397. Hz. Peygamber'e ndirilen lk Vahiy........................ 408. Davetin Aamalar.................................................... 419. ki Hicret (Habeistan ve Medine'ye Hicret)............ 41


3/158

10. Hz. Peygamber'in ocuklar ...................................4511. Hz. Peygamber'in Amcalar ve Halalar...................4612. Hz. Peygamber'in Hanmlar ..................................4613. Hz. Peygamber'in Kleleri ......................................4914. Hz. Peygamber'in Hizmetileri...............................49

15. Hz. Peygamber'in Katipleri.....................................4916. Hz. Peygamber'in slam Hukukuna likin

Mslmanlara Yazdrd Mektuplar ....................5017. Hz. Peygamber'in Hkmdarlara Gnderdii

Mektuplar ve Elileri .............................................5018. Hz. Peygamber'in Mezzinleri................................5419. Hz. Peygamber'in Valileri .......................................5520. Hz. Peygamber'in Muhafzlar................................5621. Hz. Peygamber'in airleri ve Hatipleri ...................5622. Hz. Peygamber'in Yolculukta ark

Syleyenleri.............................................................56

23. Hz. Peygamber'in Silahlar ve Eyas......................5724. Hz. Peygamber'in Elbiseleri ...................................58

KNC BLMHZ. PEYGAMBER'N RNEKL1. Hz. Peygamber'in Yemesi ve mesi .........................642. Hz. Peygamber'in Ailesiyle likisi ...........................653. Hz. Peygamber'in Uyuma ve Uyanma ekli .............674. Hz. Peygamber'in Hayvana Binme ekli ..................685. Hz. Peygamber'in Ticaret Ahlk..............................696. Hz. Peygamber'in Yrme, Oturma ve Bir Yere

Yaslanma ekli .........................................................747. Hz. Peygamber'in Tuvalet Adab ..............................758. Hz. Peygamber'in Beden Temizlii...........................769. Hz. Peygamber'in Konumas, Susmas,

Glmesi ve Alamas ............................................... 8010. Hz. Peygamber'in Hutbe Okumas .........................81

NC BLMHZ. PEYGAMBER'N BADETLER 1. Hz. Peygamber'in Abdest Alma ekli........................842. Hz. Peygamber'in Teyemmm Yapma ekli.............84

3. Hz. Peygamber'in Namaz Klma ekli......................874. Hz. Peygamber'in Sehiv Secdesi le lgiliUygulamalar..........................................................100

5. Hz. Peygamber'in Namaz SonrasUygulamalar.......................................................... 101

6. Hz. Peygamber'in Namazda Stre Edinmesi.......... 1037. Hz. Peygamber'in Kld Nfile Namazlar.............1038. Hz. Peygamber'in kr ve Tilvet Secdeleri

le lgili Uygulamalar.............................................1069. Hz. Peygamber'in Cuma Gn le lgili

Uygulamalar ve Cuma Namaz.............................. 10710. Hz. Peygamber'in Bayram Namazlar.................... 11111. Hz. Peygamber'in Gne Tutulmas Esnasnda

Kld Namaz ........................................................11412. Hz. Peygamber'in Yamur Duas le lgili

Uygulamalar .........................................................11513. Hz. Peygamber'in Yolculuklarndaki

Uygulamalar .........................................................11514. Hz. Peygamber'in Kur'an Okuyuu ve

Dinlemesi...............................................................11915. Hz. Peygamber'in Hasta Ziyareti ...........................12116. Hz. Peygamber'in Cenazelerle lgili

Uygulamalar ........................................................ 122

17. Hz. Peygamber'in Kabir Ziyareti........................... 12718. Hz. Peygamber'in Sadaka ve Zekat le lgili

Uygulamalar ........................................................ 12919. Ftr Sadakas........................................................ 13420. Nfile Sadaka........................................................ 13521. Hz. Peygamber'in Orula lgili Uygulamalar....... 13522. Hz. Peygamber'in Nfile Orular.........................14023. Hz. Peygamber'in tikfla lgili Uygulamalar...... 14224. Hz. Peygamber'in Hac ve Umre le lgili

Uygulamalar ........................................................ 143


4/158

25. Hz. Peygamber'in Hac Kurban (Hedy), Kurban(Duh) ve Akka Kurbanlaryla lgili Uygulamalar161

26. Hz. Peygamber'in sim ve Knyelerle lgiliUygulamalar ........................................................ 165

27. Hz. Peygamber'in Eve Giri Srasndaki

Uygulamalar ........................................................ 16628. Hz. Peygamber'in rettii Ezan ve Ezan

le lgili Zikirler..................................................... 16729. Hz. Peygamber'in Selamlama le lgili

Uygulamalar ........................................................ 17030. Hz. Peygamber'in Aksrma le lgili

Uygulamalar ........................................................ 17231. Hz. Peygamber'in Eve Girerken zin steme

le lgili Uygulamalar........................................... 17332. Hz. Peygamber'in rettii Nikah Dualar........... 17533. Hz. Peygamber'in Holand veya Holanmad

Hususlar le lgili Uygulamalar ........................... 176

DRDNC BLMCHD VE SAVA A. Cihd............................................................................ 178B. Hz. Peygamber'in Savalar..........................................183

1. Bedir Sava.............................................................1842. Uhud Sava............................................................ 1933. Mreys' Sava/Gazs...........................................2074. Hendek Sava ........................................................2105. Hudeybiye Gazs ................................................... 215

6. Hayber Sava......................................................... 2197. Mekke'nin Fethi...................................................... 2218. Huneyn Sava........................................................2309. Tebuk Sava...........................................................235

C. Hz. Peygamber'e Gelen Heyetler..................................2421. Abdlkays Heyeti....................................................2422. Necran Heyeti.........................................................243

D. Savata ve Korku Annda Namaz.................................244E. Hz. Peygamber'in Seferdeki kmet Mddeti..............247

BENC BLMYARGI VE HKMLERA. Yarg Konular..............................................................248

1. Adam ldrme Cezas: Ksas ................................248

2. Zina Cezas ............................................................ 2513. ki me Cezas ....................................................252B. Hkmler.....................................................................253

1. Esirler....................................................................2532. Ganimetler ............................................................2533. Zekat .....................................................................2544. Dmana Vefa.......................................................2545. Emn.....................................................................2556. Cizye......................................................................2557. Arabuluculuk.........................................................2568. Sadaka Maln Satmak ve Ondan Yemek..............2569. Evlilik....................................................................25710. Kadn zinsiz Evlendirmek.................................25811. Kadnn Evlendirilmesinde Velinin zni ..............259

C. Nikah/Evlilik le lgili Hkmler................................ 2601. Tefvz (Vekaletle Kylan Nikah)........................... 2602. Hamile Kadnla Evlenmek ................................... 2603. Nikahta leri Srlebilecek artlar ....................... 2614. ir Nikah .......................................................... 2615. Hlle Nikah..........................................................2626. hramlnn Nikah.................................................2627. Drtten Fazla Kadnla veya ki Kz Kardele

Evlenme ................................................................263

8. Elerden Birinin tekinden nce MslmanOlmas...................................................................263

9. Eler Arasnda Geceleme Nbeti...........................26310. Nikahta Denklik (Kefet).......................................26411. Mehir......................................................................26512. Kusurlu E..............................................................26613. Kadnn Kocasna Hizmeti .....................................26714. Boa(n)ma (Talk).................................................26815. Zhr.......................................................................27216. l...........................................................................27317. Nesebin Aidiyeti.....................................................273
http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-


5/158

18. ocuk Bakm (Hdne) .........................................27419. Boanan Ein Nafakas ..........................................27420. Akrabalarn Nafakas.............................................27621. St Emzirme ve St Emzirme Nedeniyle

Haram Olanlar....................................................... 277

22. ddetler.................................................................. 27723. Al-Veri...............................................................278

ALTINCI BLMTIP VE HASTALIKLARIN TEDAVSA. Hastalklarn Madd Yntemlerle Tedavisi ..................282

1. Hz. Peygamber'in Kendisini Tedavisi veBakasnn Tedavi Olmasn Emretmesi ...............282

2. Hz. Peygamber'in Uzman DoktorlaraYnlendirmesi.......................................................284

3. Hz. Peygamber'in Bulac HastalklardanSakn(dr)mas ve Salkl Kiileri BulacHastala Yakalananlardan Uzaklatrmaya

Yneltmesi (Karantina)........................................ 2844. Tp lmini Bilmeyip nsanlar Tedavi Etmeye

alanlarn Tazminat demesi............................2855. htiya Fazlas Yeme-meden Saknmak.............2856. Hz. Peygamber'in Hastalklar Tedavi

Etmedeki Yntemi ................................................286B. Hastalklarn Psikolojik Yntemlerle Tedavisi.............294

1. Musbet ve Musbetten Kaynaklanan zntnn Te-davisi.....................................................................294

2. znt ve Kederin Tedavisi..................................295C. Hz. Peygamber'in Saln Korunmas le lgiliUygulamalar....................................................................295

SONU................................................................ 296

VHZ. PEYGAMBER'N RNEKLAllah Reslnde sizin iin gzel bir rnek vardr. (el-

Ahzb 33/21)

O gn zlim, (aresizlik iinde) ellerini sracak ve:"Keke ben de peygamberle ayn yolu tutsaydm!" diyecek-tir.(el-Furkn 25/27)

Bismillhirrahmnirrahm

Hamd Allah'a zgdr. Allah kimi doru yola ulatrr-sa, o doru yoldadr. Kimi de doru yoldan saptrrsa, artkona doru yolu gsterecek hi kimse bulamazsn. Allah'tan

baka hibir ilah olmadna ve Muhammed'in Allah'n Re-sl olduuna tanklk ederim. Allah'n selam ve rahmetionun, ehlinin ve sahabesinin zerine olsun!

phesiz insanlar, ibdet etmek, dnya ve hiret ilerinislah etmek iin indirilen Allah'n diniyle amel etmekle so-rumludur. Bunun iin de vahyin ilk iniinden tamamlandgne kadar Hz. Peygamber'in rehberliini ve bu dini akla-ma ekli olan pratik yntemini bilmeleri gerekir.

Bu konuya ilikin, grdm en gzel kitap, hicr seki-zinci asr imamlarndan dinin koruyucusu, derin ilim sahibi,konular tahkik eden ve fikri hr olan bn Kayyim el-Cevziyye'in (751/1350) Zd'l-Me'd f Hedyi Hayri'l-'bdisimli eseridir.
http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-http://-/?-


6/158

HZ. P EYGAMD ERN RN EKL 11

Ancak konular detayl olarak ele alndndan ve iki b-yk blmden meydana geldii iin bu kitab sklmadanokuyan ok az kimse vardr. Kadnn ve basksnn kalite-sizlii, daha faydal olmasn engellemitir. Bu durum, ok

nemli olduu iin bunu insanlara kolaylatrmak ve herkesime yaknlatrmak istedim ve bylece onu zetleyip ihti-ya duyulan yerlerde de not dtm. Bu zet ve notlar bir-likte, hacmini grenin bir defada okumay arzu edecei k-k bir kitap yaptm. Hacminin kklne basksnngzellii, kadnn kalitelilii ve fiyatnn ucuzluu da ekle-nince, phesiz, bu kitaba rabet ve ilgi oald. Gaye, dininrenilmesi ve onunla amel edilmesini kolaylatrarak ona

yardmc olmaktr.

1. Hz. Peygamber 'in Rehberlii ve Alimlerin BilinciSayesinde Dinin Kolaylatrlmas phesiz ilk zamanlarda dini renmek kolay ve basitti.

Alimler Hz. Peygamber'in tutum ve davranlarn nakledi-yorlar, nce kendi nefislerinde tatbik ediyorlar sonra dammete sunup kendilerinin uygulad gibi onlardan dagereince amel etmelerini istiyorlard. mmet de aynsntatbik eder ve bu yolda hibir ey onlara engel olmazd.

Amel etmek mmete iki ynden kolay gelirdi. Birincisi, di-nin meselelerinin mnas ak, anlalmas kolay, faydas

aikar ve ak elikilerinin olmamasdr.kincisiise, limlerdin hkmlerle amel eder, mmet de onlara alrd. nklimler, Allah Resl'nn vekilleri/halefleri ve onun vrisle-ridirler. mmet iin limlerde uyulacak gzel modeller var-dr.

2. Fkh Kitaplarnn ve Alimlerin Y etersizliiSebebiyle Dinin Zorlatrlmas Alimlerin, Hz. Peygamber'in uygulamal eitimdeki tu-

tum ve davranlarn terk edip fkh kitaplarndaki tartmave grlere sarlarak pek ok mezhep ve gruplara ayrldk-

ZD ULMED 12

lar gnden beri dini renmek zorlat. Her grup bir mez-hebe kr krne baland. oka kitap telif edip onlaraerhler, erhlere hiyeler ve hiyelere de takrrler yazdlar.Sonra da kendilerini mutlak mctehid, mezhepte mctehid,

mezhepte mft, mezhepte tercih yapabilen (mreccih) vemukallid gibi pek ok tabakalara ayrdlar. nsanlar, dini bukitaplardan renmeye ve bu kitaplara koyduklar kaytlar,artlar, iaretler/remizler ve saylamayacak benzeri husus-larla amel etmeye zorladlar. nsanlar bunlarn karsndahangisinin doru hangisinin yanl olduunu seemeyecekkadar arp kaldlar!!

3. Hz. Peygamber 'in Rehberlii le Fkh KitaplarArasnda Bir Karlatrma Allah Resl'nn rehberlii ile ihtilafl bir ok konuya

tahsis edilen bu kitaplar karlatrdnda, aralarndakiak fark ve delili grrsn. rnein abdest, gusl ve te-

yemmm konularn sadece Hz. Peygamber'in uygulamasnabakmakla renebilirsin. Biz, Ezher'de bu konular buukaydan fazla bir zamanda grdk. Fakat, dinin kolayln vehakikatini ancak Hz. Peygamber'in rehberliini rendiktensonra anladk.

Bazlarmz Ezher'de on iki veya on be yl kalarak birmezhebin kitaplarn renip, dier mezhep kitaplar ile

tefsir ve hadis kitaplar bir yana, bu renmeye altmezhebin kitaplarn bile iyice tanmadan yksek okul dip-lomas alr. Hatta ihtilafl meselelerde tercih yapamayacakderecede aknlk ve tedirginlik iinde bocalamaya devameder!

Nasl olur da sradan insanlar, limlerin tutarszlklarngrd ve amel etmek iin kendilerine gzel rnek olabile-cek kimseleri bulamadklar halde, kitaplardaki bunca bilgiile amel etmekten sorumlu tutulabilirler?! Dinin kaynaklar,


7/158


hacmi byk, says ok, grleri farkl ve meseleleri etre-filli kitaplardr.

Bu kitaplardaki ykmllkler, artlarn, rknlerin,giri ve shhat artlar arasndaki farklarn, farzlarn, vacip-

lerin, ksmlarn, ekillerin, menduplarn, mstehaplarn,iptal edenlerin ve mekruhlarn (tenzihen ve tahrimen mek-ruhlarn) saysnca ok olur. Bunlarn dnda, talk lafzlar(kinaye ve ak) kafay kartran hkmler yolculukta na-maz ksaltabilmek iin mesafenin ls su bulunmadzaman abdest veya gusl yapabilmek iin yardmn snr ile

yaknln lsne ilikin hkmler ile bunlardan da te,"yle yle farz edersek" eklindeki varsaymlar gibi dn-celerin farkllat, vakit kaybettiren ve meydana gelmi birey hakknda ilim ifade etmeyen pek ok husus bu kitaplar-

da mevcuttur.stelik Allah Tel, byle hkmleri indirmedii ve hi

kimseyi bunlara uymakla sorumlu tutmad halde, mehurfkh kitaplarnda yer alan btn bu ve benzeri hkmler,avamn renmeye ve onunla amel etmeye g yetirebileceieyler deildir.

4. Kur'an ve Hz. Peygamber Kur'an' indiren Yce Allah yle buyurmaktadr:"Rab-

binizden size indirilene uyun. O'nu brakp baka dostlara

uymayn. Ne kadar da az t alyorsunuz!"1 "Siz, hi um-madnz bir srada, banza anszn inecek olan azap

gelmeden nce, Rabbinizden size indirilenin en gzelineuyun ki, kii (kyamet gn): 'Allah'a kar ilediim kusur-lardan dolay vay halime! Ben gerekten de (gerei) alaykonusu yapanlar arasndaydm.' Ya da: 'Allah beni doru

yola iletseydi, O'na kar gelmekten saknanlardan olur-dum!'. Yahut azab grdnde: 'Keke bir kez daha (dn-

1 el-A'rf 7/3.

ZD ULMED 14

ya ya dnme imkanm) olsay d da iyilik ya panlar dan ol-saydm!' demesin! (O zaman Allah, onlara: 'Hayr, (bylebir ey olamaz) nk yetlerim sana gelmiti. Sen iseonlar yalanlam, byklk taslayarak inkarclardan ol-

mutun."2

"O halde sen, sz dinleyip de onun en gzeline uyankullarm mjdele. te onlar, Allah'n doru yola ulatr-dklar ve gerekten de akl sahibi olan kimselerdir."3

"Allah szn en gzelini yetleri (gzellikte) birbirinebenzeyen ve (hkmleri, tleri, kssalar) tekrarlanan birkitap olarak indirmitir. Rablerinden korkanlarn ondantyleri rperir. Sonunda tenleri ve gnlleri Allah' hatr-lamalar nedeniyle yumuar. te bu, Allah'n, kendisiyledilediini doru yola ulatrd, doru yol rehberidir. Al-

lah kimi doru yoldan saptracak olursa, (unu ok iyi bil-sin ki), onu doru yola ulatracak baka hi kimse yok-tur."4

"Andolsun ki, Biz, dnlp t alnmas iinKur'an' ok kolaylatrdk. Var m/yok mu t alan?"5

"Biz, t almalar iin onu (Kur'an') senin dilinde indire-rek kolayca a nlalmasn sala dk."6

"Biz onu, Allah'a kar gelmekten saknmalar iin p-rzsz Arapa bir Kur'an olarak indirdik."7

nsanlar, Hz. Peygamber'in rehberliine uymakla so-rumlu tutulmulardr zira Allah'n indirdiklerini aklamak-la grevli olan odur. Bu hususa ilikin olarak Allah Tel

birok yetinde yle buyurmaktadr: "Biz, insanlara, ken-

2 ez-Zmer 39/55-59.3 ez-Zmer 39/17-18.4 ez-Zmer 39/23.5 el-Kamer 54/17. [Ayn yet 22, 32 ve 40. yetlerde de tekrarlanmtr. Z.

D].6 ed-Duhn 44/58.7 ez-Zmer 39/28.


8/158


dilerine indirileni aklaman ve onlarn da (zerinde) d-nmeleri iin sana Zikri (Kur'an') indirdik."8

"Biz sana, kitab, sadece, gr ayrlna dtklerikonular onlara aklaman, iman eden bir topluma doru

yolu gstermen ve ra hmet olman iin indirdik."9

"Biz, (kyamet) gn, her topluma/toplulua, kendi i-lerinden kendilerine kar tanklk yapmas iin bir tank

getirece iz. Seni de (vahy imi bildirdiin) bu kimselere ta-nk olarak getireceiz. Biz, sana bu kitab, her eyi akla-mas, kendilerini Allah'a teslim edenler iin bir yol gsteri-ci, bir rahmet ve bir mjde olmas iin indirdik."10

"(Bu Kur'an'a gelince), o, (asla insan tarafndan) uy-durulmu olan bir sz deildir fakat o, kendinden nceki(ilah kitaplar) onaylayan, her eyi aklayan, inananlariin bir yol gsterici ve bir rahmettir."11

"Elif, Lm, Ra. Bu, Bizim, insanlar Rablerinin izniyle,karanlklardan aydnla, mutlak g sahibi ve vgyelayk olan Allah'n yoluna ulatrman iin sana indirdii-miz bir kitaptr."12

"O, sizi karanlklardan aydnla karmak iin kulu-na (Muhammed'e) apak yetler indirendir. phesiz Al-lah, size kar ok esirgeyici, ok merhametlidir."13

"nsanlar arasnda, Allah'n sana gsterdii gibi hk-metmen iin, sana gerei ortaya koyan kitab indirdik."14

"De ki: 'Ben, ancak Rabbimden bana vahyolunanauyarm. Bu (Kur'an yetleri), inanacak olanlar iin, (kalp-

8 en-Nahl 16/44.9 en-Nahl 16/64.10 en-Nahl 16/89.11 Ysuf 12/111 .12 brahim 14/1.13 el-Hadd 57/9.14 en-Nisa 4/105.

ZD ULMED 16

lerinize) Rabbinizden basiretlerdir, bir yol gstericidir vebir rahmettir."15

"Bu (Kur'an), insanlarn kalp gzlerini aan (bir nur),kesin olarak inanan bir toplum iin de bir yol gsterici ve

bir rahmettir."16

"Andolsun ki, Allah'n Resl'nde sizin iin, gzel birrnek vardr."17

"O gn zlim, (aresizlik iinde) ellerini sracak ve:'Keke ben de peygamber ile ayn yolu tutsaydm!' Kekefalan dost edinmeseydim! Andolsun ki, o, uyarc bana

geldikten sonra beni onda n uzaklatrd.' diyecektir. Zateneytan, insan (bylece) yzst brakverir! (O gn) Pey-

ga mber de: 'Ey Rabbim! Kavmim, bu Kur'an' terk etti.'

diyecektir."18

"(Ey inananlar!) Peyg amber'in armasn, birbirini-zi armanz gibi deerlendirmeyin! phesiz, Allah, his-settirmeden aranzdan svp gidenleri ok iyi bilmektedir.Bu yzden O'nun emrine kar gelenler, balarna bir bela

gelmesinden veya ok ac veren bir aza ba ura maktansaknsnlar!"19

"Her mmetten bir tank getirdiimiz ve seni de onla-ra kar tank gsterdiimiz zaman, durumlar ne olacak-tr? O gn inkar etmi ve Peygamber'e isyan etmi olanlar,

yerin dibine girmeyi isteyeceklerdir ama Allah'tan hibirsz gizleyemeyeceklerdir."20

"Peygamber size her ne verirse onu aln sizi her nedenengellemek isterse ondan da vazgein. Allah'a kar gel-

15 el-A'rf 7/203.16 el-Csiye 45/20.17 el-Ahzb 33/21.18 el-Furkn 25/27-30.19 en-Nr 24/63.20 en-Nis 4/41-42.


9/158


mekten saknn nk Allah, cezalandrma s ok iddetliolandr."21

"O halde ona iman edenler, sayg gsterenler, yardmedenler ve ona indirilen nura (Kur'an'a) uya nlar, kurtulua

erecek olanlardr."22

"te Biz sana, emrimizle bir ruh (kalpleri dirilten birkitap) vahyettik. Oysa sen, kitabn ve imann ne olduunubilmezdin. Ancak Biz, onu, kullarmzdan dilediimizi, ken-disi ile doru yola ulatrdmz bir nur yaptk. phesizsen, doru yola, gklerde ve yerde bulunanlarn sahibiolan Allah'n yoluna ulatrmaktasn. Bilin ki, btn iler,sonunda Allah'a dnecektir."23

"Bu, Rabbinin dosdoru olan yoludur. phesiz Biz,

t alan bir toplum iin, yetleri ayrntl bir biimdeakladk."24

"(Bilin ki), bu, benim dosdoru yolumdur. O halde onuizleyin. Sizi onun yolundan ayra cak olan y ollar izlemeyin!te bunlar, Allah'n, kendisine kar gelmekten saknmanziin, size emrettii buyruklardr."25

Grld gibi, bu yetler, Peygamber'in, Allah'n emir-lerini aklayan ve O'ndan bize haber getiren teblici oldu-unu, dolaysyla Rabbinin neyi kastettiini bilen kimse ol-

duunu bildirerek Hz. Peygamber'in rehberliine uymayaarm, ona uyan kimsenin de dininde basiret zere hare-ket etmi olacan belirtmitir. Nitekim Yce Allah:"De ki:'Bu, benim yolumdur ben ve bana uyanlar, insanlar akbir delil zere olan Allah'n (dinine) aryoruz. Allah' her

21 el-Har 59/7.22 el-A'rf 7/157.23 e-ra 42/52-53.24 el-En'm 6/126.25 el-En'm 6/153.

ZD ULMED 18

trl eksiklikten tenzih ederim. Ben Allah'a ortak koan-lardan da deilim!'"26buyurmaktadr.

Allah'n, onun yoluna uymamz tavsiye etmesi ve onunyolundan baka yollara uymaktan bizi sakndrmas bize

yeter. Baka yollara uyduumuz takdirde, yetlerin sonundagrld gibi, onun yolundan saparz. te Allah Resl'-nn yolu insann onsuz dinin hakikatine vakf olmas mm-kn olmayan snneti ve hareket tarzdr. Bu da ok kolaydr.ttifak bununla mmkn olurken tefrika da yine bununlason bulur. Nitekim Allah Tel yle buyurmaktadr:"Dinle-ri konusunda ayrla denlere ve bylece gruplara ayr-lanlara gelince sen onlarn bu tutumlarndan dolay hibirekilde sorumlu tutulacak deilsin. Onlar hakknda kararvermek Allah'a aittir. Gerekten de O, onlarn yapm ol-duklarn (hesap gn) kendilerine haber verecektir."27

5. Peygamber'in Rehberliine arda BulunanlarBununla birlikte, "ey limler, Hz. Peygamber'in bu reh-

berliini insanlara retin ve aralarn birletiren ve btn-letiren bir imamn arkasnda tek bir mmet olmalar iin

bu yolda yrmelerini salayn, ta ki dinin kolayl aaksn ve bu kolaylk sayesinde herkesin ona uymas salan-sn", dediimiz zaman, "siz ictihad yapmaya aryorsunuz,mehur mezheplere kar kyorsunuz ve drt imam hak-knda ithamlarda bulunuyorsunuz", diyorlar!! Biz ise onlara

yle diyoruz: Biz, Allah'n bizi ard Hz. Peygamber'euymaya davet ediyoruz.

6. Drt mam ve DierleriBiz drt imam ile onlardan nceki ve sonraki imamlarn

Allah hepsinden raz olsun- dini bize aktarma hususundabizden tn olduklarna inanrz. Onlara sayg gsterip de-erlerini biliriz. Fakat bu durum, onlarn grlerini kutsal-

26 Ysuf 12/108.27 el-En'm 6/159.


10/158


latrdmz ve Hz. Peygamber'in emrine ncelediimizanlamna gelmez. Kald ki onlar da, kendi grlerini kutsal-latrmamza raz olmazlar. nk onlarn hepsi, Hz. Pey-gamber'in snnetine aykr olan hususlar kabul etmekten

bizi sakndrmlardr. Kendileri de snnet ile amel eden veona davet eden insanlarn banda gelmitir.

7. mamlara Mensup Kitaplarmamlarn, kendi grlerine gre dini konularda kitap

telif edip sonra insanlar bu kitaplarn ieriine gre amel ilesorumlu tuttuklar bilinmemektedir. Dorusu u ki onlar-dan her biri hkm kardklar Hz. Peygamber'in sz vefiillerinden oluan hadisleri derledikleri birer "Msned"tasnif etmilerdir. Onlara nispet edilen fkh kitaplarndaki

btn bilgiler, onlarn grlerini yayp ictihadlarn destek-

lemek iin kendilerinden sonra gelen alimler tarafndanyazlmtr. Her gelen sonraki kuak, sz konusu grleribiraz daha geniletmi, meseleleri daha fazla alt balklaraayrmtr. Neticede, insann kapanda yazl olan mellif,rih, hiyeci ve notlandran kimselerin isimlerini sayarken

yorulaca yzlerce kitap telif edilmitir.

Bu kitaplarn slm ktphanesinde kalmas isabetlidir.Bylece melliflerinin biyografisi, akllarnn ve anlaylar-nn derecesi ortaya kar. Din alimlerinin bu kitaplardaki

bilgiler ile aydnlanmasnda bir saknca yoktur. zellikle de,

artlarn deimesi ile deiecek slm Yarglama Hukukugibi muamelata dair meselelerde bunlardan istifade edilir.

8. Din limlerinin GreviDin limleri her asrda, slm mmetinin iktisad ve si-

ys bakmdan kalknmasn salayacak meseleleri aratr-makla ve dinin esaslar ile uyum iinde olan kanunlar koy-makla sorumludur.

Dinin bir ksm zamann deimesi ile deimez. Meselanamaz, teyemmm, hac ve dier ibadetler byledir. Allah

ZD ULMED 20

Tel bunlarn, belli bir ekilde ve belli bir dzen iinde ya-plmasn istemitir. Bununla inanlarn arasnda ba kurma-

y, onlar bir sisteme, bir sorumluluu yerine getirmeye,kiiye fazilet kazandran amelleri ilemeye altrmay vedier sosyal vazifeleri yapmaya hazrlamtr. te dinin buksmn Hz. Peygamber (s.a.v), en ince ayrntsna kadaraklamtr. Ne buna ilavede bulunulabilir ne de bunlardan

bir ey eksiltilebilir. nk insanlar ne kadar ilerlerse ilerle-sin, bunlar deitirmeye, bir alternatifini bulmaya kesinlik-le ihtiya duymazlar.

Dinin bir de muamelat ve genel konularla alakal ksmvardr. Mesela sava ve bar sistemi, uluslararas anlama-lar, al-veri, slm yarglama hukuku, retim sistemi,irketler, ceza ve ticaret hukuku ile bunlara benzer siys veiktisdi meseleler bu kabildendir. Bunlar, zamann deime-siyle deiir. mmetin gelimesiyle geliir. Din, bu mesele-leri zel ayrntlarla snrlandrarak mmeti bir metot zeredondurmay hedeflememitir. Aksine din, mmete genelilkeler getirmitir. Reslullah ve grlerine ba vurulanashab bu ilkeleri zamanlarndaki olaylara uygulayarakictihad ediyorlard. Bu temel ilkeler, her asrda tekrarla-nan/yenilenen olaylar kapsayan esaslardr. mmetin tem-silcileri ve yneticileri, mmete uygun dzenlemeler hak-knda aratrma yapmak iin bir araya geldikleri zaman, dinlimleri, dinin kaidelerini ve esaslarn uygun olan her sis-

teme uygulamada otorite idiler. Alimler, yeni olan her husu-sa kar kmak suretiyle mmeti gelitirecek eylerdenmahrum brak(a)mayacaklar gibi, incelemeden ve uygula-madan kabul edip mmeti dininden uzaklatran, kendisiniayakta tutan deerlerinden tecrit eden Avrupallama eli-kisi ierisine drecek eyleri de benimse(ye)mezler. Aksi-ne, limler, mmeti ynetimde ve uygarlkta ileriye dorugtrrken ayn zamanda onu dinine balayan bir arac un-sur grevi yaparlar.


11/158


O halde bu limlerin mehur fkh kitaplarna muttaliolmalar, zikrettiimiz meselelerle ilgili gemi zamanlardameydana gelmi olaylar hakkndaki grleri tanmalardoru olur. O grlerden biri onlarn houna gider ve bugnler iin uygun olursa o gr almalarna veya onu d-zenleyip uygun hale getirmelerine hi bir engel yoktur. Bukitaplar kendisiyle ibadet edecekleri ve onlardaki yazl hereyi kutsallatracaklar din haline getirmezler. Bu grev,her asrdaki din limlerinin yapmas gereken ictihad veameldir. Fakat limlerimiz -Allah onlar affetsin- bu greviihmal ettiler ve bu hususu kendilerine byk grdler. By-lece taklide altlar ve onda rahatlk grerek bu kitaplarnesiri olmaya raz oldular, zamana uysun ya da uymasn iba-det ve muamelata ilikin yazl olan her eyi kutsallatrdlar

ve: "ncekiler sonrakilere hibir ey brakmadlar." diyerek

kendileri, dinleri ve mmetleri iin "sonrakiler" olmaya razoldular. Bundan daha vahimi ise, insanlar bu kitaplara sa-rlmaya zorlamalar, kitap sahibinin her grn taklitetmelerini gerekli grmeleri ve onlarn grlerine karkanlar da zndklk ve dinden uzaklamakla sulamalar-dr!!

mamlar -Allah onlardan raz olsun- kendileri byleyapmadklar gibi, bu ekilde yaplmasn da emretmemi-lerdir.

9. Mezhep mamlar Allah'a ve Resl'ne UymayEmrederler mamlar bize dini, Allah'n kitab ve Hz. Peygamber'in

rehberliini delil olarak almamz emretmilerdir. Onlardanbiri yle demitir: Benim grm Hz. Peygamber'in s-zne aykr bulduunuz zaman, benim grm terk edin.

Ve u sz de imamlara aittir: "Hz. Peygamber'in szndenbaka her sz kabul edilebilir veya reddedilebilir. nk o,vahiyle konuur ve hatadan korunmutur." mamlardanbiri, kendisinin syledii bir sz yazan bir kiiye: "Bendenbir gr yazp sonra onu insanlara din olarak m syleye-

ZD ULMED 22

ceksin? Belki yarn o grten vazgeerim." demitir! Bu,imamlardan nakledilen szlerden biridir.

10. Dinde Hkm Verme Yetkisi Allah'a veHz. Peygamber 'e Aittir Dinin kayna ve otoritesi Allah'tr. Elisi'ni doru yol

rehberi (hidyet) olarak gndermitir. Bu nedenle insanlar,din konular Allah Resl'ne arz etmedike ve hakemlik iinona bavurmadka imanlar kabul edilmeyecektir. Nitekim

yce Allah yle buyurmaktadr:"Hay r! Rabbine andolsunki, onlar, aralarnda anlamazla dtkleri konularda,seni hakem tayin edip sonra da verdiin hkme ilerindehibir sknt duymadan tamamen kabul etmedike, inan-m olmayacaklardr."28

"Karar vermek ancak Allah'a aittir."29 "Hakknda ay-

rla dtnz herhangi bir eyin hkm Allah'a ait-tir."30 "Sana bat edenler ancak Allah'a bat etmi olur-lar."31 "Kim Peygambere itaat ederse, Allah'a itaat etmiolur."32 "Kim Allah'a ve Peygambere itaat ederse, ite on-lar, Allah'n kendilerine nimet verdii peygamberlerle,sdklarla, ehitlerle ve iyi kimselerle birliktedirler. Bunlarne gzel arkadatr. Bu ltuf Allah'tandr. Hakkyla bilenolarak Allah yeter."33"Hep birlikte Allah'n ipine (Kur'an'a)smsk sarln. Paralanp blnmeyin."34 "Kim Allah'asmsk balanrsa, kesinlikle o, doru yola iletilmitir."35

"Herhangi bir hususta anlamazla dtnz tak-dirde, Allah'a ve ahiret gnne gerekten inanyorsanz,onu Allah ve Reslne arz edin. Bu, daha iyidir, sonu ba-

28 en-Nis 4/65.29 el-En'm 6/57.30 e-r 42/10.31 el-Fetih 48/10.32 en- Nis 4/80.33 en- Nis 4/69-70.34 l-i mrn 3 /103.35 l-i mrn 3 /101.


12/158


kmndan da daha gzeldir."36 "Ey iman edenler! SaknAllah'n ve Elisinin nne gemeyin ve Allah'a kar gel-mekten saknn. Zira Allah, ok iyi iiten, ok iyi bilendir."37

"Allah ve Elisi bir konuda hkm verdiinde, inanan

erkek ve kadnn artk o konuda seim hakk yoktur. O hal-de kim Allah'a ve Elisine kar gelecek olursa o, apak birsapkla dmtr."38 "Aralarnda hkm vermesi iin

Allah'a ve Elisine arldklarnda, inana nlarn verecekle-ri tek cevap: 'ittik ve uyduk' demelerinden baka bir eyolamaz. te onlar, kurtulua erecek olanlardr. Kimler

Allah'a ve Elisine itaa t edecek, Allah'tan korkacak ve O'nakar gelmekten saknacak olurlarsa, onlar kazanacakolanlardr."39

"Size kitab aklanm olarak indiren Allah iken, O'-

dan bakasn m hakem olarak isteyeyim?"40

"Allah'a ke-sin olarak (yakinen) inanan bir toplum iin, O'ndan dahagzel hkmeden kim olabilir ki?"41 "De ki: 'Allah'a itaatedin ve Eliye itaat edin! Eer yz evirecek olursanz (u-nu ok iyi bilin ki), o (peygamber), yalnz ykml olduk-larndan sorumlu tutulacaktr. Siz de sadece ykml ol-duklarnzdan sorumlu tutulacaksnz.' Eer ona itaat ede-cek olursanz, doru yola ularsnz. Eliye den, sadece(kendine bildirileni insanlara) aka duyurmaktr."42

"De ki: 'Eer Allah' seviyorsanz, bana uyun ki, Allah

da sizi sevsin ve gnahlarnz balasn nk Allah okbalayan, ok merhamet edendir.' De ki: 'Allah'a ve Eli-

36 en-Nis 4/59.37 el-Hucurt 49/1.38 el-Ahzb 33/36.39 en-Nr 24/51-52.40 el-En'm 6/114.41 el-Mide 5/50.42 en-Nr 24/54.

ZD ULMED 24

sine itaat edin!' Eer yz evirecek olurlarsa (ok iyi bilsin-ler ki), Allah inkar edenleri sevmez."43

Bundan sonra bir kimse, "halkn, Kur'an'dan ve Hz.Peygamber'in snnetinden dinini renmesi mmkn de-

ildir." derse yle deriz: Biz onlar ictihad yapmaya ve h-km kartmaya zorlamyoruz. Sadece limler, onlara ak-lamakla sorumludurlar. Zira, Allah Resl'nn retisi akolup ictihada ve hkm karmaya ihtiya yoktur. Sonuta,limler, amel etmek suretiyle onu halka naklederler ve onla-ra: "Resl-i Ekrem byle namaz kld (Benim kldm gr-dnz gibi namaz klnz.)44 ve u ekilde abdest ald."derler. Alimler halkn nnde abdest alrlar.

Halkn dine ait her eyi, limlerin yapt gibi yapmasgerekir. Allah Resl'nn ashabnn nnde yapt gibi,

limler de halkn nnde namaz klarlar. Bu gibi uygulamalretim, insanlara kolaylk salar ve onlar dine daha oktevik eder. Bunda dini teblide varisleri olduklar peygam-

berin tebli ettii gibi, limlerin de dini tebli etmeye birar vardr. Hz. Peygamber'i bir ey yaparken grdmz-de biz de onu yapar bir eyden kanrken grdmzde

biz de ondan kanrz onu bir eyi bazen yapp bezen deterk ettiini grdmzde, biz de kimi zaman yapar kimizaman terk ederiz. Resl-i Ekrem'in din pratikleriyle ilgili

yapt btn bunlar, onlar bize gstermek iindir. Hakkbununla bulur ve dini en gzel ekilde pratie dkeriz n-k biz, bilgiye dayal olarak amel etmekteyiz. Nitekim AllahTel: "Sakn hakknda bilgin olmad bir eyin ardnadme nk gz, kulak ve kalp btn bunlar, ondan do-lay sorumludurlar."45buyurmaktadr.

Sonu olarak, insanlar en byk nder olan Hz. Pey-gamber'in rehberliine aryor, hem din okullardan hem

43 l-i mrn 3 /31-32.44 Buhr, "Ezn", 18 "Edeb", 27 "Ahbru'l-hd", 1 Drim, "Salt", 42

bn Hanbel, V, 53.45 el-sr 17-36.


13/158


de dier okullardan bu eitimi vermelerini istiyorum.Mescid ve benzeri yerlerde vaizlik yapanlara, vaazlarnda vederslerinde Resl-i Ekrem'in rettiklerini anlatmalarn vedini yaamn kolaylamas iin eitli insan tabakalarnda

bunu yaymalarn, halkn ise, mezhep kitaplarndan doanihtilaftan ve bu kitaplarn tutkunu olanlarn errinden ko-runmasn tavsiye ediyorum. Yce Allah yle buyurmakta-dr: "Eer yz evirecek olursanz (unu ok iyi bilin ki), o(peygamber), yalnz ykml olduklarndan sorumlu tutu-lacaktr. Siz de sadece ykml olduklarnzdan sorumlututulacaksnz.' Eer ona itaat edecek olursanz, doru y olaularsnz. Eliye den, sadece (kendine bildirileni insan-lara) aka duyurmaktr."46

Muhammed Eb Zeyd

46 en-Nr 24/54.

VNSZ

(Zd'l-Me'd'den)

Bismillhirrahmnirrahm

Ey Rabbim! Kolaylatr. Ey Kerm olan Allah'm yardmet! Allah'n selam Peygamber Efendimiz gvenilir Muham-med'e ve onun cmert ilesi ve yaknlarna olsun! Hamd,lemlerin Rabbi Allah'a mahsustur. Akbet ise

mttakilerindir. Zlimlerden bakasna dmanlk sz ko-nusu deildir. "Allah'tan baka hibir ilah olmadna a-hitlik ederim." cmlesi, yerin ve gklerin kendisiyle ayaktadurduu bir kelimedir. Bu, Allah'n btn kullar zerindekihakkdr. u iki soru sorulmadan kul Allah'n huzurundanayrlmayacaktr: 1 . 'Neye/k ime ku l luk e t t in i z? ' 2 . 'Pey -g a mber l e r e ne c evap v e rd in i z ?' Birincisorunun cevab,marifet/bilgi, kabul/tasdik ve davran bakmndan"L il-he illallah",yani "Allah'tan baka hibir ilah yoktur." haki-

katiniikincisorunun cevab ise, marifet/bilgi, kabul/tasdik,boyun eme ve itaat bakmndan "Enne Muhammedenreslullah", yani "phesiz Hz. Muhammed Allah'n elisi-dir."hakikatini gerekletirmektir.

Hz. Muhammed'in, Allah'n kulu, elisi, vahyini gvenipteslim ettii, yaratklar arasndan setii ve hak din ve dos-doru yol/yntem ile kendisi ile kullar arasnda gnderdiielisi olduuna tanklk ederim. Allah, onu lemlere birrahmet, Allah'a kar gelmekten saknanlara bir nder ve

btn insanla bir delil olarak gndermitir. Yine Allah,


14/158

N SZ 27

peygamberlerin ard arkasnn kesildii bir zamanda (fetret)onu peygamber olarak gndermi ve onunla yollarn en do-rusunu ve en an gstermitir. nsanlardan ona itaatetmelerini, desteklemelerini, sayg duymalarn, sevmelerini

ve haklarn gzetmelerini emretmitir. Cennetinin nnde-ki yollar kapam ve sadece onun yolundan gelenlere aaca-n bildirmitir. Onun gnln am, zerinden yknkaldrm ve zillet ve alakl onun emrine kar gelenlere

yklemitir. Ahmed b. Hanbel'in Msned'inde Eb Mnbel-Cra kanalyla Abdullah b. mer'den rivyet edilen birhadise gre Hz. Peygamber yle buyurmutur: "Kymetncesinde hibir orta olmayan, tek olan Allah'a ibdetedilinceye kadar klla gnderildim. Rzkm mzramn

glgesi altna konulmutur. Zillet ve ala klk benim emrime

kar gelenlere yklenmitir. Kim bir toplulua benzerse oda onlardandr."47

Aalanma Hz. Peygamber'in emrine kar gelenlereyklenmise de, stnlk ona itaat edip uyanlarndr. Nite-kim bu hususlara ilikin olarak Allah Tel yle buyurmak-tadr: "Gevemeyin, zlmeyin. Eer inanyorsanz stnolanlar sizlersiniz."48 "stnlk ancak Allah'n, Peygambe-rinin ve inananlarndr."49 "stn olduunuz halde (d-man karsnda) geveklik gsterip bar isteme durumun-

da kalmayn. nk Allah sizinle beraberdir."50

"Ey Pey-ga mber! Allah sana ve sana uya n ina nanlara yeter."51Ya-ni, Allah tek bana hem sana hem de sana uyup itaat eden-lere yeter. yleyse Allah'la birlikte baka hi kimseye ihtiyaduyulmaz.

47 bn Hanbel, II, 50, 92.48 l-i mrn 3 /139.49 el-Mnfikn 63/8.50 Muhammed 47/35.51 el-Enfl 8/64.

ZD ULMED 28

Hz. Peygamber, insanlarn peygamberi kendinden, o-cuundan, babasndan ve btn insanlardan daha ok sev-medike iman etmi olamayacan yeminle sylemektedir.52

Yce Allah da bakasyla aralarnda ekitikleri her konuda

onu hakem tayin edip, sonra da onun verdii karar ilerindebir sknt duymadan, tam bir teslimiyetle boyun emedikebir kimsenin iman etmi olamayacan yeminle ifade et-mektedir. Yce Allah yle buyurmaktadr: "Allah ve Elisibir konuda hkm verdii zaman, inanan erkek ve kadnnartk o konuda seim hakk olamaz."53

Hz. Peygamber'in o konuya dair hkmnden sonra ina-nan bir kimsenin bir tercihte bulunmas sz konusu olamaz.O emredince artk onun emri kesindir. yleyse hi kimseninondan baka herhangi bir kiinin grne uymas uygundeildir. Btn insanlarn onun emir ve yasaklarna uymas,emrettiklerini yapp yasakladklarndan da kanmas gere-kir. Zira o, yalnzca bir teblici ve bir haberci idi o yeni birey reten deildi.

Buna gre kim, kendi anlay ve yorumlayna gre e-itli grler ileri srer ve bir takm ilkeler ortaya koyarsa,

bu gr ve ilkeler Hz. Peygamber'in getirdii esaslara su-nulmadka, mmetin, ileri srlen bu gr ve ilkelereuyup meselelerini bunlar esas alarak zmeye alamaz.

Eer sz konusu gr ve ilkeler, Hz. Peygamber'in getirdiiesaslara uygun olur ve onun getirdikleri sz konusu gr veilkelerin doruluunu tasdik ederse, o zaman kabul edilirler.ayet aralarnda kartlk sz konusu ise, bu grlerin red-dedilmesi ve terk edilmesi gerekir. Bunlar hakknda bu ikidurumdan biri belirginlemezse, ekimser kalnr.

52 Bk. Buhr, "mn", 8 Mslim, "mn", 69, 70.53 el-Ahzb 33/36.


15/158

N SZ 29

Btn bunlardan sonra, istediini yaratmada ve yarat-tklar arasndan istediini seme hususunda Allah Teltektir. Nitekim O, bu konularda yle buyurmaktadr:"Rab-bin dilediini yaratr ve seer."54 O halde Allah'n setii

her eyin iyi olan demektir. Allah'n yaratmas ise her ikitr de kapsar ve bununla, kulun mutluluunun ve/veyabedbahtszlnn almeti bilinir. nk iyi olan kii ancakiyi olana uyum salar ve sadece en gzel amelleri yapar.rnein, Allah'a hibir eyi ortak komadan sadece O'naibadet eder Allah'n honutluunu kendi istek ve arzularnatercih eder gc yettii oranda insanlara iyi davranr/iyilikeder ve insanlarn kendisine yapmalarn istedii davrantarzn onlara gsterir.

Temiz kii, hilim (hogrl/balayc), vakar, mer-hamet, sabr, vefa, kolaylk, doruluk ve gnln kin, aldat-ma, nefret ve hasetten uzak olmas gibi en gzel huylarasahiptir inananlara ve izzet sahiplerine kar alak gnll,

Allah'n dmanlarna kar ise, sert tavrl benliini Allah'-tan bakas iin yaymaktan ve zelil etmekten koruyandriffetli, cesaretli, cmert, kiilikli ve eriatlarn, ftratn veakllarn gzel olduunda ittifak ettikleri btn ahlak ilkele-re sahiptir. Temiz kii, yiyeceklerin de kendisinin kt so-nularla karlamas tehlikesinden uzak, beden ve ruhun en

gzel biimde gdalarn almasn temin eden helal, salklve temiz olann seer. Temiz kii, yine ayn ekilde, evlene-cei kadnn, kullanaca kokunun, arkada ve dostlarn daancak iyi olanlarn seer ve onun kalaca her yer iyi olacak-tr. Bu temiz kiiler hakknda Allah Tel yle buyurmakta-dr: "Melekler onlarn canlarn tertemiz kimseler olarakalrlarken, (onlara): 'Selam size! (Dnyada iken) yapm

54 el-Kasas 28/68.

ZD ULMED 30

olduklarnzdan dolay cennete girin!' derler."55 Cennetbekileri kendilerine yle diyecekler:"Selam size! Tertemizoldunuz. Haydi srekli kalmak zere girin oraya (cenne-te)!"56 Bu yetteki "fe" harfi sebebiyet bildirmektedir. Yani,

tertemiz olduunuzdan dolay cennete giriniz, demektir.Yce Allah yle buyurmaktadr:

"Kt olan kadnlar, kt erkekler kt olan erkeklerde kt kadnlar iindir. Ayn ekilde iyi olan kadnlar, iyierkekler iyi olan erkekler de iyi kadnlar iindir."57 yi sz-ler, iyi iler ve iyi kadnlar kendilerine uygun olan iyilerekt szler, kt iler ve kt kadnlarsa kendilerine uygunolan ktlere yarar. Allah Tel, her bakmdan iyi olancennete her bakmdan kt olan da cehenneme koyacaktr.

Allah yurtlar e ayrmtr:

1) Sadece iyi olanlara tahsis edilen yurt. yi olmayan ki-ilere haram olan bu yurt, her trl iyilikleri bnyesindetoplamtr. Bu yurt cennettir.

2) Sadece ktlere ve ktlklere tahsis edilen yurt. Bu-raya ancak kt olanlar girecektir. Bu yurt cehennemdir.

3) yinin ve ktnn bir arada bulunduu ve birbirinekart yurt. O da bu dnyadr. Bu karklk ve birliktelik-ten dolay imtihan ve snama var olmutur. Bu da ilh hik-

metin bir gereidir. nsanlarn yeniden dirili gn olankymet gn gelince Allah, kty iyiden ayracak ve iyiolanlar bakalarnn kendilerine karmayaca bir yurdakoyacak kt ve kt olanlar ise, bakalarnn kendilerinekarmayaca bir yurda koyacaktr. Sonuta yalnzca iki

yurt kalacaktr: ( ) yilerin yurdu olan cennet () Ktle-rin yurdu olan cehennem.Allah Tel her iki grubun yap-55 en-Nahl 16/32.56 ez-Zmer 39/73.57 en-Nr 24/26.


16/158

N SZ 31

tklar eylemlerinden ya sevap ya da azaplarn yaratacak vebunlarn gzel szlerini, eylemlerini ve ahlklarn, faydala-nacaklar nimet ve lezzetlerinin bizzat kendisi yapacak veonlar iin o nimet ve lezzetlerden nimet ve sevin sebepleri-

nin en mkemmelini yaratacak dierlerinin kt szlerini,eylemlerini ve ahlklarn da tadacaklar azap ve elemlerininbizzat kendisi yapacak ve onlar iin azap ve elemlerindenazap ve elem sebeplerinin en byn yaratacaktr.

Bylece, hem Allah kullarna rablnn, hikmetinin, il-minin, adaletinin ve rahmetinin mkemmelliini gstere-cek, hem de dmanlar asl kendilerinin iftirac ve yalanc,peygamberlerin ise, grevlerine bal ve sadk insanlar ol-duklarn bileceklerdir. Nitekim Allah Tel yle buyur-maktadr: "Onlar: 'Allah len bir kimseyi diriltmeyecektir.'

diye olanca gleriyle Allah adna ant imektedirler. Ha-yr , hayr, gerek udur ki, bu, Allah'n gereklemesinibizzat kendisinin stlendii bir szdr. Ancak insanlarnou, bu gerei bilmemektedir. (te bu sz gereidir ki,

Allah onlar), haklarnda ay rla dtkleri konular ak-la kavuturmak ve (ldkten sonra dirileceklerini) inkaredenlerin de yalanc olduklarn bilmeleri iin (diriltecek-tir)."58

Maksat, Allah Tel'nn, mutluluk ve bedbahtl, ken-

disiyle tannacak bir almet olarak belirlemesidir. Buna g-re, kt kiinin kalbinden, diline ve dier organlarna kt-lk fkrr. yi kiinin kalbinden ise, diline ve dier organla-rna iyilik fkrr. Bazen bir ahsta ayn anda bu iki durum

bulunabilir. Hangisi baskn gelirse, kii o taraftan olur. EerAllah bir kiiye iyilik dilerse, ktlkler kendisini tamamenkuatmadan ktlklerden onu arndrr, kymet gn ter-

58 en-Nahl 16/38-39.

ZD ULMED 32

temiz yapar, artk cehennemle arndrlmasna gerek kal-maz.

Ktlklerden temizlemesi iin Allah onu itenlikle ya-plan tvbeye, gnahlar yok eden iyilikler yapmaya muvaf-

fak klar ve gnahlarna kefaret olacak belalar verir. Byleceo kii gnahsz olarak Allah'a kavuur. Allah, ktlklerinkendisini tamamen kuatt kimseden ise temizle(n)me

vastalarn engeller. O kii kymet gn ktlk ve iyilik-lerle birlikte Allah'a kavuur. lh hikmetin gerei olarak,hi kimsenin, ktlkleriyle birlikte Allah'n yurdunda bu-lunmas yaramaz.

Buna gre, Allah onu gnahlarndan temizlemek, arn-drmak ve eki-dzen vermek iin atee atar. mannn kl-

esi (paras) ktlkten arnnca, artk Allah'a yakn olma-ya ve O'nun iyi kullar ile bir arada oturmaya layk bir du-ruma gelir. Bu gruptaki insanlarn cehennemde braklmasreleri, bu ktlklerin kendilerinden hzl veya yava ay-rlmalarna gredir. Daha hzl temizlenen ve arnan dahaerken, daha ge temizlenen de cehennemden daha sonrakacaktr. Allah yle buyurmaktadr:"Gnahlarna uygunbir ceza verilir!"59 "Rabbin kullarna asla hakszlk yap-maz!"60

Mrik hem maddesi hem de z pis olduu iin onun

pisliini cehennem de temizleyemez. Cehennemden ksabile yine eski pis haline dner! Onun bu durumu tpk deni-ze girip sonra kan kpek gibidir. te bu nedenden dolay

Allah Tel mrik bir kiiye cenneti haram klmtr.

Temiz ve temizlenen mmin de ktlklerden uzak ol-duu iin cehennem ona haramdr. Zira onun orada temiz-

59 en-Nebe 78/26.60 Fussilet 41/46.


17/158

N SZ 33

lenmesini gerektirecek bir ey yoktur. Yce Allah' her trleksiklikten tenzih ederim ki O'nun hikmeti akllar ve zihin-leri hayran brakr, kullarnn ftrat ve akllar O'nun hkim-ler hkimi, lemlerin Rabbi ve O'ndan baka hibir ilhn

olmadna tanklk eder.

VBRNC BLMHZ. PEYGAMBER'N HAYATI

Buradan, insann peygamberi tanmaya, onun haberverdiklerini tasdik etmeye ve emrettii hususlarda ona uy-maya zorunlu olduunu renmekteyiz. Zira iyi ve ktyayrntl olarak bilmenin yolu ancak peygamberler vastasy-la mmkndr. Onlar tercih edilen llerdir ki, dier sz-

ler, karakterler ve davranlar onlarn sz, davran ve ka-rakterleriyle llr. Hangi zaruret ve ihtiya farzedilirseedilsin, kulun peygamberlere olan ihtiya ve gereksinimiondan ok daha fazladr.

nsann dnya ve hiret mutluluu Hz. Peygamber'inrehberliine/rnekliine (hedy) uymaya baldr. yleyse,kendi iyiliini dnen, kurtuluunu ve mutluluunu isteyenherkesin, kendisini cahillikten kurtarp, Allah Elisi'nin tbi-

leri, taraftarlar ve grubu arasnda saylacak kadar onunrnekliini ve yaam biimini tanmas gerekir. Bu husustakimi insanlar, Peygamber'in yaam biimine ilikin engin

bilgiye, kimileri ok bilgiye sahip iken kimileri de byle bil-giden yoksundurlar. Ltuf ve ihsan, Allah'n elindedir onudilediine balar zira Allah, snrsz ltuf sahibidir.

1. Hz. Peygamber 'in Nesebi/Soy Kt Hz. Peygamber'in nesebi, zirve noktasndadr. Bu ne-

denle en erefli kavim onun kavmi, en erefli kabile onunkabilesi ve en erefli airet onun airetidir. Onun soy kt


18/158

HZ. PEYGAMBERN HAYATI 35

yledir: Muhammed b. Abdullah b. Abdlmuttalib b. H-im b. Abdmenf b. Kusay b. Kilb b. Mrre b. Ka'b b. Ley

b. Glib b. Fihr b. Mlik b. en-Nadr b. Kinne b. Huzeyme b.Mdrike b. lys b. Mudar b. Nizzr b. Mead b. Adnn. Bu-raya kadar olan ksm doru olarak bilinmektedir ve bu ko-nuda nesep uzmanlar arasnda gr birlii vardr. Ayrca,

Adnn'n Hz. smil'in ocuklarndan olduuna dair hibirihtilaf yoktur. Hz. smil ise, sahbe, tabin ve daha sonrakilimlerce doru kabul edilen gre gre, (babas Hz. br-him tarafndan) kurban edilmek istenen kiidir.

2. Hz. Peygamber'in Doumu ve Peygamber Ola-rak Gnderi lmesiHz. Muhammed, Fil Va'kas'nn meydana geldii sene-

de61 Mekke'de dodu. Fil olay vesilesiyle Allah, peygamberi

Hz. Muhammed'e ve evi Kabe'ye bir armaan sunmutur.Yoksa fil sahipleri Ehl-i kitap hristiyanlard ve onlarn dinio zamanki Mekke halknn dininden daha iyi idi, zira Mek-keliler putperest idiler. Bununla birlikte Allah, Mekke'denkacak olan Hz. Peygamber'i koruma ve ona bir armaanolmas ve Kabe'yi yceltme amacyla, Ehl-i kitaba kar Mek-kelilere, hibir beerin rol oynamad bir yardmda bulun-mutur.

Hz. Peygamber, ana karnnda iken babas ld. Annesi

61 Yl, mildn 571. yl i di. Ara plar nemli olaylar tar ihiyle kay dederlerdi.Yemenli baz Hristiyanl ar, Habeli Ebrehe'nin komutasnda Kabe'yiykmak zere filler ile geldiler. Bu hususu Allah Tel yle dile getir-mektedir:"Rabbinin, Fil Ordusu'na nasl yaptn grmedin mi? O, onlarnzerlerine balktan piirilmi talar atan srler halinde kular gn-dermek ve bylece onlar yenilmi ekin yapraklar gibi yapmak sure-tiyle, planlarn boa karmam mdr?" [el-Fl 105/1-5]. "Tayranebbl"gkyznde topluluklar halinde pe pee uan kulardr. Taber,tefsirinde krime'den yle rivyet etmektedir: Bu kular, onlara talaratyordu. Talar onlardan birine isabet ettii zaman, iek hastal k-

yordu. lk defa o zaman (Arap topraklar nda) iek hastal gr ld.

ZD ULMED 36

ise, Muhammed'in daylarn ziyaret edip Medine'den d-nerken Mekke ile Medine arasndaki Ebv'da vefat etmitir.Hz. Muhammed o zaman henz yedi yan tamamlamam-t. Bakmn dedesi Abdlmuttalib stlendi, dedesi ldn-de Hz. Muhammed sekiz yalarnda idi. O vakit Hz. Pey-gamber'in alt veya on yanda olduu da sylenmektedir.Daha sonra bakmn amcas Eb Tlib stlendi.

Hz. Peygamber on iki yana gelince, amcas onu am'agtrd. O zaman dokuz yanda olduunu syleyenler de

vardr. Bu yolculukta rahip Bahr onu grd veyahudilerden ona bir zarar gelir korkusuyla amcasna onuam'a gtrmemesini tavsiye etti. Bunun zerine amcas,onu hizmetilerinden biriyle Mekke'ye gnderdi. Hz. Mu-hammed yirmi be yana gelince, bir ticaret kervan ile am

yolculuuna kt. Busr'ya kadar vard, sonra geri dnd.Dndkten sonra Huveylid'in kz Hatice ile evlendi. Buevlilik srasnda kendisinin otuz veya yirmi bir yalarndaolduuna ilikin grler de vardr. Hatice, hem evlendii ilkei hem de len ilk hanmdr. Hz. Muhammed, Hz. Hatice

varken bir bakasyla evlenmemitir. Cebril, RabbindenHatice'ye selam getirdiini sylemesini Hz. Peygamber'eemretti.

Daha sonralar Hz. Muhammed'e yalnzlk ve Rabbine

ibadet etmek sevdirildi. Hira maarasnda yalnzla (halve-te) ekilir, orada pek ok gece ibadet ederdi. Putlardan vetoplumunun yaam biiminden (dininden) nefret ettirildi.Onun nazarnda bunlardan daha iren bir ey yoktu.

Krk yan tamamlaynca, zerinde peygamberlik nur-lar parlad. Allah Tel ona elilik grevini ihsan etti ve onu

btn insanla peygamber olarak gnderdi. Peygamberolarak gnderildii gnn Pazartesi olduunda hibir ihtilafolmamakla birlikte, peygamber olarak gnderildii ay hak-knda ihtilaf sz konusudur. Bu ayn, Fil Vak'as'nn meyda-


19/158


na geliinin krk birinci senesinin Reblevvel aynn seki-zinci gnnde olduuna dair bir gr de vardr. Bu gr,ounluk tarafndan benimsenmektedir. Bir dier gregre bu ay, Ramazan aydr. Bu grte olanlar "(Bu ay)Kur'an'n indirildii Ramazan aydr."62 yetini delil olarakileri srmektedirler. Bir baka gre gre ise, peygamberolarak gnderilii Recep aynda olmutur.

3. Vahyin Geli ekilleriYce Allah, Hz. Peygamber'e birok ekilde vahyetti:

a)Sdk rya: Vahyin balangc bu ekilde idi. Grdrya sabah aydnl gibi gerekleirdi.63

b) Vahiy melei, grnmeksizin Hz. Peygamber'in akl-na ve kalbine vahyi yerletirirdi. Nitekim Allah Resl yle

demektedir: "Rhu'l-Kuds (Cebrail), hi kimsenin rzkntamamlamadan asla lmeyeceini zihnime esinledi. yley-se Allah'a kar say gl olun, rzknz arama hususunda iyidavrann. Rzkn yaval/gecikmesi sizi Allah'a isyanederek onu aramaya sevketmesin! Zira Allah'n katndaki-lere ancak O'na itaatle ulalabilir."64

c) Vahiy melei, Hz. Peygamber'e insan eklinde gr-nr, onunla konuur ve Allah elisi de onun syledikleriniezberlerdi. Vahyin bu durumunda sahabe de bazen (insan

suretindeki) melei grrlerdi.d) Vahiy bazen zil sesi eklinde gelirdi. Bu ekilde gelenvahiy, Hz. Peygamber'e en ar geleniydi. Melek ona iyicesokulur, souu iddetli gnde bile alnndan ter boanrd.Hatta eer deve zerinde ise devesi yere kerdi. Bir sefe-rinde bu ekildeki vahiy geldiinde, baldr/dizi Zeyd b. S-

62 el-Bakara 2/185.63 rnein bk. Buhr, "Bed''l-Vahiy", 3 "Tefsru Sreti 96", 1-3 "Ta'br",

1, 5.64 bn Mce, "Ticrt", 2.

ZD ULMED 38

bit'in dizi zerindeydi. O kadar ar gelmiti ki, Zeyd'in dizineredeyse krlacakt.e) Hz. Peygamber, vahiy meleini yaratld asl sure-tinde grr, melek Allah'n iletmesini istedii yetleri ona

bildirirdi. Bu olgu, Allah'nNecmsresinde zikrettii gibi ikikez meydana gelmitir.

f) Hz. Peygamber gklerin tesinde iken, Allah'n Mi'rcgecesinde namazn farz klnmas vb. hususlar ona

vahyettii ekil.

g) Hibir melek aracl olmadan -Allah'n Hz. Musa'yadorudan konutuu gibi- Allah'n Hz. Muhammed'e bizzatkendisinin konutuu ekil. Bu ekil, Hz. Musa iin Kur'anyeti ile tespit edilmiken,65 Peygamberimiz iin sr hadsiile sabittir.

Kimi bilginler sekizinci bir ekil olarak, Allah'n onunlahibir engel bulunmadan kar karya konumasn ilaveetmektedirler. Bu grte olanlara gre, Hz. PeygamberRabbi Allah Tel'y grmtr. Bu gr, -her ne kadarsahabenin ounluu, hatta tamam Hz. Aie ile ayn grpaylasalar da- selef ve halef limleri arasnda tartmaldr.Nitekim Osman b. Sad ed-Drim sahabenin bu husustaicm ettiklerini aktarmaktadr.66

65 en-Nis 4/164 el-A'rf 7/143.66 Buhr, Mslim, Tirmiz ve Nes'nin Mesrk'tan rivyet ettiine gre

Mesrk yle demitir: Hz. Aie'ye: Ey mminlerin annesi! Hz. Mu-hammed Rabbini grd m? diye sorunca Hz. Aie: "Fesbhanallah!Sorduun eyden dolay tylerim diken diken oldu! u ey hakkndasen ne biliyorsun ki! Bunlar sana anlatan muhakkak yalan sylemitir:1) Sana Hz. Muhammed'in Rabbini grdn syleyen yalan syle-mitir." dedi. Sonra u yetleri okudu: "Gzler O'nu alglayamazlar,ama O, gzleri alglar nk O, kendisi alglanamaya n ama her ey-den ok iyi haberdar olandr." [el-En'm 6/103]."Allah'n bir insan ilekonumas ancak vahiy yoluyla ya da perde arkasndan (seslenmek)

ya hut da (vahy edilmesini) istedi ini, izni ile, vahy etmesi iin bir elignder mek suretiy le ger ekleebilir . phesiz O, ok ycedir, hikmet


20/158


4. Hz. Peygamber'in Snnet Olmas Bu konuda ihtilaf olup, gr vardr:

a)Hz. Peygamber, snnetli ve gbei kesik domutur.Bu hususta Ebu'l-Ferec ibn'l-Cevz'nin el-Mevzt isimli

eserinde kaydettii ancak sahih olmayan bir hadis vardr. Buhususta hibir sahih hadis yoktur. Bu ekil doma Hz. Pey-gamber'e has bir durum deildir zira pek ok kii snnetliolarak domaktadr.

b) Stannesi Halime'nin yannda iken meleklerin kalbi-ni yard gn snnet edilmitir.

c) Dedesi Abdlmuttalib, doumunun yedinci gn onusnnet ett(ird)i, yemek ziyafeti verdi ve ona "Muhammed"ismini koydu. Eb Amr b. Abdlber yle demektedir: "Bukonuda isnad garb bir hadis vardr. Bu mesele, iki deerlilim arasnda tartma konusu haline geldi. Bunlardan biriolan Kemaleddin b. Talha, Hz. Peygamber'in snnetli do-duuna dair bir eser yazd ve eserinde asl astar olmayan birok hadis toplad. Kemaleddin b. Nedm ise, ona reddiye

yazm ve bu reddiyesinde Hz. Peygamber'in Arap detinegre snnet edildiini ve sz konusu detin btn Araplararasnda yaygn olmasndan dolay bu konuda belli bir nakil

bulunmasna ihtiya duyulmadn izah etmitir. Yine de endorusunu Allah bilir.

sahibidir." [e-r 42/51]. 2) "Sana, Allah Resl'nn yarn ne olaca-n bilir diyen, yalan sylemitir!" dedi ve:"Hi kimse, yarn ne kaza-nacan bilemez yine hibir kimse nerede leceini de bilemez. p-hesiz Allah, ok iyi bilendir, ok iyi haberdar olandr."[Lokmn 31/34]yetini okudu. 3) "Sana Hz. Peygamber'in kendisine gelen vahiydenherhangi bir eyi gizlediini syleyen de yalan sylemitir!" dedi ve:"Ey Eli! Sana Rabbinden indirileni bildir! Eer (bu grevini) yapma-

ya cak olurs an, (ok iy i bil ki), sen, o takdir de O'nun mesajn bildir-memi olursun. Allah, seni insanlardan korur. phesiz ki, Allah, ka-firler topluluunu doru yola ulatrmaz." [el-Mide 5/67] yetiniokudu. Buhr, "Tefsru Sre 53", 1 Mslim, "mn", 289 Tirmiz,"Tefsru Sre 53", 2 bn Hanbel, VI, 49.

ZD ULMED 40

5. Hz. Peygamber'in Stanneleria) Sveybe:Eb Leheb'in criyesi idi. Hz. Peygamber'ignlerce emzirdi. Olu Mesrh'un st ile hem Hz. Pey-gamber'i hem de Abdullah b. Abdlesed el-Mahzm'yi ve

hem de Hz. Peygamber'in amcas Hamza b. Abdlmuttalib'iemzirdi. Sveybe'nin mslman olup olmad tartmaldr.Dorusunu Allah bilir.

b) Halme es-Sa'diyye: Olu Abdullah' emzirirkenHz. Peygamberi de emzirdi. Abdullah, Hars b. Abdluzz b.Rifa es-Sa'd'nin ocuklar olan neyse ve Czme yanieym'nn kardeidir. Hz. Peygamber'in stannesinin vestbabasnn mslman olup olmadklar hususu tartma-ldr. Dorusunu en iyi Allah bilir. Halme, Hz. Peygamber'le

birlikte, nceleri Hz. Muhammed'in azl dman olupMekke'nin Fethi senesinde mslman olan amcas olu EbSfyn b. el-Hris b. Abdlmuttalib'i de emzirdi. Peygam-

ber'in amcas Hz. Hamza da st emzirilmesi iin Sa'd b. Be-kir oullar arasnda idi. Hamza'nn annesi, Reslullah',stannesi Halime'nin yannda bir gn emzirdi. Buna greHamza, hem Sveybe hem de Halme es-Sa'diyye tarafndanemzirildii iin Allah Elisi'nin stkardeidir.

6. Hz. Peygamber'in Dadlara) Annesi Amine:Vehb b. Abdimenf b. Zhre b. Ki-lb'n kzdr.

b) Sveybe.c) Halme.d) Halme'nin Kz eym:eym, Hz. Peygamber'in

st kardei olup, annesi ile birlikte ona dadlk yapard.Hevzin heyeti iinde Hz. Peygamber'in huzuruna kmt.Hz. Muhammed ona sayg iin iin ridasn (st elbise) yereserip zerine oturttu.


21/158


e) mm Eymen Bereke: Habeli, saygn ve faziletliolan bu hanm (cariye olduundan) babasndan miras kal-mt ve onun dads idi. Hz. Peygamber, onu ok sevdiiZeyd b. Hrise ile evlendirdi. Bu evlilikten sme dnyayageldi. Hz. Peygamber'in vefatndan sonra Hz. Eb Bekir veHz. mer, mm Eymen'in yanna girdiler, o ise alyordu.Dediler ki: "Ey mm Eymen! Neden alyorsun? Allahkatnda olanlar Peygamberi iin daha hayrldr." O ylecevap verdi: "Allah katnda olanlarn Peygamberi iin dahahayrl olduunu elbette biliyorum. Alaymn asl sebebi,artk gn haberlerinin kesilmesidir!" Bu szleriyle onlaralatt.67

7. Hz. Peygamber'e ndirilen lk VahiyHz. Muhammed'in peygamberlii ilk olarak rya eklin-

de balad. Grd her rya mutlaka sabah aydnl gibimeydana kard.68 Bu rya srecinin alt ay, peygamberlikdneminin ise yirmi sene olduu alnd iin bu ryann,peygamberliin krk altda biri olduu sylenmektedir. Endorusunu Allah bilir.

Sonra Allah Tel ona peygamberlik grevini ltfetti.Hira maarasnda bulunduu bir srada melek geldi. Kendisiuzlete ekilmeyi severdi. Ona indirilen ilk yetler yledir:"Yaratan Rabbinin adyla oku! O, insan 'alak'dan yarat-

t."69 Bu, Hz. Aie ve ounluun grdr. Cbir ise, "Eyrtnp brnen (Peygamber!). Kalk da uyar. Rabbini

ycelt."70 yetlerinin ilk indirilen yetler olduu grnde-dir. Doru olan Hz. Aie'nin grdr.71

67 Mslim, "Fedil's-Sahbe", 18.68 Buhr, "Bed''l-Vahy", 1 "Sret 96", 1.69 el-Alak 96/1-5.70 el-Mddessir 74/1-7.71 Kimileri yle demektedir: Hz. Peygamber'e ilk inen Ftiha suresidir.

Bu grlerin arasn yle birletirmek mmkndr: Btn bunlardaki

ZD ULMED 42

8. Davetin Aama lara) Peygamberlik, b) Yakn akrabalarn uyarmas, c) Kavmini uyarmas, d) Kendisinden nce hibir uyarcnngelmedii bir kavmi, yani btn Arap toplumunu uyarmas

ve e) Kyamete kadar davetin ulat btn cinleri ve insan-lar uyarmas. Bundan sonra Hz. Peygamber sene insan-lar gizlice Allah'a davet etti. Daha sonra "Artk sana emre-dileni aka tebli et ve mriklere aldr etme!"72 yetiinince davetini herkese ilan etti. Kavmi dmanln akagsterdi ve hem ona hem de mslmanlara kar yaplan ezaiddetini artrd ve nihayet Hz. Peygamber onlara (Habeis-tan'a) iki kez hicret etme izni verdi.

9. ki Hicret (Habeistan ve Medine'ye Hicret) Mslmanlar oalp kfirler onlardan korkmaya bala-

ynca Hz. Peygamber'e ve mslmanlara ynelik ikencele-rinin iddetini artrdlar. Bunun zerine Allah Resl,mslmanlarn Habeistan'a hicret etmelerine izin verdi veyle buyurdu: "Orada, yannda insanlara zulm edilme-

yen bir hkmdar vardr."On iki erkek ve drt kadn hicretetti. Aralarnda Hz. Osman da vard.

Hz. Peygamber'in kz olan hanm Rukiyye de berabe-rinde ilk hicret eden idi. Mslmanlar Habeistan'da en iyi

yerlerde ikamet ettiler. Kurey'in mslman olduuna dair

ilk olu nisbdir. Buna greFtiha,bir bt n halinde indirilen ilk sre-dir. Bu, Hz. Peygamber'i altrmak ve bundan sonra gelecek vahyi din-lemek iin bir hazrlktr. Allah Elisi'nin:"Kendisini grmediim kii-den bir sz iittim." diyerek Varaka b. Nevfel'den bunun anlamn sor-masna ilikin rivyet edilen sz bu durumu desteklemektedir.Daha sonra bu duyduu szn Ftiha olduu ortaya kmtr. Alak sresin(in ilk yetlerin)e gelince, bunlar vahyin balangcnda kendisinegelmitir. Cebrl, Hz. Peygamber'in maneviyatn kuvvetlendirmek ve

bildirilecek vahiylere hazrlamak iin onu kucaklamtr. Mddessir sresi de ilk vahyin kesilmesinden sonra veya teblile emredilmesi iti-

bariyle ilk olu r. Allah en iyi bilendi r.72 el-Hicr 15/94.


22/158


yalan haber kendilerine ulanca Mekke'ye geri dndler.Durumun ncekinden daha iddetli bir hal ald haberi

yolda onlara ulanca, bir ksm geri dnd, dier bir ksmise Mekke'ye girdi Kurey'in ok iddetli eziyetiyle karla-tlar. Mekke'ye girenler arasnda Abdullah b. Mes'd da var-d.

Daha sonra Hz. Peygamber, mslmanlarn Habeis-tan'a ikinci kez hicret etmelerine izin verdi. Seksen erkek

ve on sekiz kadndan oluan bir topluluk oraya hicret ettilerve Nec'nin yannda en gzel ekilde ikamet ettiler. Budurum Kurey'e ulanca, Nec'nin nazarndamslmanlar tuzaa drmek amacyla derhal Amr b. el-

s ve Abdullah b. Zbeyr el-Mahzm'yi bir heyet ile gn-derdiler. Allah heveslerini kursaklarnda koydu. Bunun ze-

rine Reslullah'a eziyetleri daha artt onu ve ailesini EbTlib mahallesinde sene -bir baka gre gre iki sene-kuatma altna aldlar/tecrit ettiler. Hz. Peygamber bu ku-atmadan ktnda krk dokuz -bir baka gre gre krksekiz- yandayd.

Bundan birka ay sonra amcas Eb Talib, ardndan daei Hz. Hatice vefat etti. Kafirlerin eziyet ve ikenceleri arta-rak devam etti. Bunun zerine Allah'a davet etmek zereZeyd b. Hrise ile birlikte Taif'e gitti. Orada gnlerce kald.Davetine olumlu cevap vermedikleri gibi ona eziyet ettiler veonu beldelerinden kardlar, yol kenarlarna iki sra oluponu taladlar,73 topuklarn kana bulattlar. Hz. Peygamber,

73 Yani, her iki tara ftan ta atmak iin iki s ra oldula r. Bu, eziyet bakmn-dan en iddetli ve alay bakmndan da en ak olanyd. yleyse din ve

vatan urunda mcadele edenler buna alsn hapse atlma, vatann-dan srgn edilme ve dvlme gibi kendilerine reva grlen skntlarmslmanlara zor gelmesin. Zira Allah ve bamszlk dmanlar, Al-lah'a davet edenleri her zaman engellerler, Allah' inkar, millet ve lke-lere egemen olma arzularnn derecelerine gre onlara eitli eziyetler-de bulunurlar.

ZD ULMED 44

oradan ayrlp tekrar Mekke'ye geri dnd. Yolda HristiyanAdds ile karlat ve Hz. Peygamber'e iman etti. Yine yoldaiken Nahle denilen yerde Nusaybinlilerden yedi kiilik bircin grubu gnderildi ve Kur'an dinlediler. Yine bu yolda

Allah "dalarn melei"ni gnderip, kendisine itaat etmesinive ayet isterse Mekke'nin iki byk dan kavminin zeri-ne geireceini syledi. O ise,"Hayr, aksine onlara zamantannmasn istiyorum. Belki Allah, onlarn nesillerindenO'na hibir eyi ortak komadan ibadet edecek kiiler yara-tr."74 demiti. Yolda iken u duay yapmt: "Allah'm! G-cmn zayflndan ve aresizliimden Sana yaknyorum."Sonra Mut'm b. Adiy'in himayesinde Mekke'ye girdi.

Daha sonra ruhu ve bedeniyle Mescid-i Aks'ya gecegtrld. Oradan gklerin tesine bedeni ve ruhuyla yce

Allah'n huzuruna karld. Allah onunla konutu ve ona bevakit namaz farz kld. Bu durum bir kere oldu. Grlerinen dorusu budur. Bu hdisenin uykuda meydana geldii desylenmektedir.75 Hz. Peygamber Mekke'de kald srecekabileleri Allah'a davet ediyor ve Rabbinin eliliini onlaratebli etmek iin her (hac) mevsiminde onlara kendisiniarzedip barndrmalarn, isteini yerine getirmeleri duru-munda cennete gireceklerini sylyordu. Fakat hibir kabileonun bu arsna olumlu cevap vermedi!!

Yce Allah, dinini aa karmak, va'dini yerine getir-mek, peygamberine yardm etmek, kelimesini yceltmek vedmanlarndan intikam almak isteyince -kendilerine bireref bahetmek istemiyle- ensr Hz. Peygamber'e gnder-di. Onlardan alt kiilik -sekiz kii olduklar da sylenmekte-

74 Buhr, "Bed''l-Halk", 7 Mslim, "Cihd", 111.75 Yce Allah Kur'an'da yle bu yurmaktadr:"Kulu (Muhammed'i) gece-

leyin, mucizelerini gstermek zere, Mescid-i Haram'dan, evresinimbarek kldmz Mescid-i Aks'ya gtren Allah, her trl noksansfattan uzaktr. Kukusuz, O, ok iyi iiten, ok iyi grendir." [el-sr17/1]


23/158


dir- bir grubun hac mevsiminde Mina'da Akabemevkiindebalarn tra ederlerken yanlarna vard ve oturdu onlarAllah'a davet etti ve onlara Kur'an okudu. Bunun zerineAllah ve Elisi'nin davetini kabul edip Medine'ye dndler.Toplumlarn slm'a davet ettiler ve slm aralarnda yayl-

d. Reslullah'dan bahsedilmeyen hibir ensr evi kalmad.Medine'de iinde Kur'an okunan ilk mescid Zreykoullarmescididir.

Ertesi sene aralarnda nceki alt kiiden beinin de bu-lunduu on iki erkekten oluan bir ensr topluluu Mekke'-

ye gelip Akabe'de Hz. Peygamber'e kadnlarla da biat etmekzere biat ettiler sonra Medine'ye geri dndler. Bir sonraki

yl yetmi erkek ve iki kadn -son Akabe ehli olarak- Hz.Peygamber'e gelip kadnlarn, ocuklarn ve kendilerini

koruduklar gibi onu da koruyacaklarna dair biat ettiler.Bunun zerine Hz. Muhammed ve ashab onlarn yannahicret ettiler. Allah Resl onlardan on iki temsilci (nakb)seti. Ashabnn Medine'ye hicretine izin verdi. Bunun ze-rine birbirini takiben topluluklar halinde yola ktlar.Ensrn evinde konuk oldular, muhacirleri evlerinde barn-drdlar, onlara ikramda bulundular ve bylece slm Medi-ne'de yayld.

Sonra Allah, Elisi'ne hicret izni verdi. Hz. MuhammedReblevvel aynn -bir gre gre bu ay Safer idi - bir pa-

zartesi gn Mekke'den yola kt. Reslullah o zaman elli yanda idi. Beraberinde Hz. Eb Bekir ve onun klesi

mir b. Fheyre de vard. Klavuzlar Abdullah b. Uraykt el-Leys idi. Hz. Peygamber ve Hz. Eb Bekir76 Sevrmaaras-na girip orada gn kaldlar. Sonra sahil yolunu tutular.Medine'ye ulanca -o gn Reblevvel aynn on ikinci gece-

76 Allah Tel yle buyurmaktadr: "Ona yardm etmeyecek olursanz,(bilin ki), Allah -inkar edenler, onu (Mekke'den) kardklarnda, ma-

a ra da bulunan iki kiiden biri olar ak- ona ya rdm etmiti. Hani o,arkadana: zlme zira Allah bizimledir.' diyordu."[et-Tvbe 9/40]

ZD ULMED 46

si olan Pazartesi idi-, Medine'nin st taraflarnda Kuba deni-len yerde Amr b. Avfoullar'nn konuu oldu. -Bir gregre Glsm b. el-Herem'in, bir dier gre gre ise Sa'd b.Hayseme'nin konuu olduu sylense de- birinci gr dahamehurdur. Hz. Peygamber, Amr b. Avfoullar'nn yannda

on drt gn kald ve Kuba Mescidi'ni ina etti.Sonra cuma gn yola koyuldu. Cuma vaktinde Slim-

oullar'nn bulunduu yere vard. Beraberinde bulunanyaklak yz mslmana cuma namaz kldrd, sonra deve-sine binip yola koyuldu. nsanlar kendilerinin yannda ko-nuk olmas iin onunla konumaya ve devesinin yularntutmaya baladlar. Bunun zerine o yle diyordu: "Deve-nin yolunu an! Zira o nerede duracana dair gerekli emrialmtr." Deve bugnk Mescid-i Nebev'nin bulunduu

yerin yaknna kt. -Buras Neccroullar'ndan Sehl veSheyl adnda iki ocuun hurma kuruttuklar bir yerdi.-Allah Resl deveden inip Eb Eyyub el-Ensr'nin evinekonuk oldu. Daha sonra hurma kurutulan bu yerde arkada-laryla beraber hurma dallar ve kerpiten kendi eliyle mes-cidini (Mescid-i Nebev'yi) ina etti. Sonra da mescidin

yanna kendisinin ve hanmlarnn odalarn yapt. Kendisi-ninkine en yakn olan Hz. Aie'nin odas idi. Eb Eyyub'unevinde yedi ay kaldktan sonra kendi evine tand.

Habeistan'daki arkadalarna Hz. Muhammed'in Me-

dine'ye hicret ettii haberi ulanca, onlardan otuz kiigeri dnd. lerinden yedisi Mekke'de alkonul-du/hapsedildi. Dierleri Medine'de Allah Resl'ne ulat-lar.

10. Hz. Peygamber 'in ocuklar lk ocuu Ksm'dr. Daha sonra srasyla Zeynep, Ru-

kiyye, mm Glsm, Ftma ve Abdullah dnyaya gelmi-tir. Bunlarn hepsi Hz. Hatice'den olmutur. Hz. Peygamber-'in ondan baka bir hanmndan ocuu olmamtr. ok


24/158


sonralar Medine'de hicretin sekizinci ylnda cariyesiMriye'den olu brhim domutur fakat o daha st ocu-u iken lmtr. Ftma dnda btn ocuklar kendisin-den nce vefat etmitir. Hz. Ftma ise, kendisinden alt aysonra vefat etmitir.

ZD ULMED 48

11. Hz. Peygamber'in Amcalar ve HalalarAmcalarnn isimleri yledir: a) ehidlerin efendisi

Hamza b. Abdlmuttalib. b) Abbs. c) Eb Tlib. d) EbLeheb. e) Zbeyr. f) Abdlkabe. g) Mukavim. h) Drr. i) Kusem. j) Mure. k) Aydk. Bazlar bu listeye Avvm' dailave ederler. Bunlardan yalnzca Hz. Hamza ve Hz. Abbs mslman olmulardr.

Halalarnn isimleri de yledir: a) Safiyye: Zbeyr b.Avvm'n annesidir. b) Atike. c) Berre. d) Erv. e) meyye:Hakm el-Beyz'nn annesidir. Bunlardan sadece Safiyyemslman oldu, Atike'nin mslmanl tartmal olup,

bazlar ise Erv'nn mslman olduunu dorulamlardr.

12. Hz. Peygamber 'in Hanmlara) Hz. Hatice:Hanmlarndan ilki olan Hz. Hatice Ku-reyli Huveylid'in kzdr. Hz. Muhammed onunla peygam-

ber olmadan nce, Hatice krk yanda iken evlendi. Bu ha-nm lnceye kadar bir bakasyla evlenmedi. Zira bu ha-nm, peygamberlik grevinde Hz. Muhammed'e yardmeden, onunla birlikte stn gayret gsteren, cann ve malnonun yoluna koymutu. Hicretten sene nce vefat etti.

b) Hz. Sevde: Reslullah, Hz. Hatice'nin vefatndangnlerce sonra Kureyli Zem'a'nn bu kz ile evlendi. Hz.Sevde Hz. Peygamber'le geceleme hakkn Hz. Aie'ye dev-retmiti.

c) Hz. Aie: Hz. Eb Bekir'in kzdr. Hicretin birincisenesinde Hz. Peygamber onunla zifafa girdi. Ondan baka

bkire ile evlenmedi. Hanmlarnn en fakihi/anlayls vekendisine en sevimlisi idi. Sahbenin pek ounun fetvkayna idi. (Ona iftira atldnda) susuzluu vahiy ile tes-pit edildi.


25/158


d) Hz. Hafsa: mer b. Hattb'n kzdr. Eb Dvd,Hz. Peygamber'in onu boadn fakat daha sonra ona geridndn zikretmektedir.77

e) Hz. Zeyneb: Kays kabilesinin Hill b.Amiroullar'ndan Huzeyme b. el-Hris'in kzdr.Hz.Peygamber'in bu hanm, evlendikten iki ay sonra vefatetmitir.

f) Hz. mm Seleme Hind:Kureyli Mahzmoulla-r'ndan Eb meyye'nin kzdr. mm Seleme, Allah Res-l'nn en son len hanmdr.

g) Hz. Zeyneb bt. Cah: Esedoullar'ndandr. Bu ha-nm, halas meyye'nin kzdr. u yet onun hakknda in-mitir:"Zeyd o kadnla beraberliini sona erdirdiinde onuseninle evlendirdik."78 Bu yet nedeniyle Hz. Peygamber'in

77 Eb Dvd, "Talk", 38.78 el-Ahzb 33/37. Ayetin tamam yledir: "Bundan byle evlatlklar,

elerinden gereksinmelerini karladktan sonra onlar (boadklarn-da), inananlarn o kadnlarla evlenmeleri konusunda kendilerine her-hangi bir glk olmamas iin, seni onunla evlendirdik. Allah'n sz,bylece yerine getirilmitir."

Allah Tel bu yetle, Hz. Peygamber'in Zeyneb'le bir hikmete binaenevlendiini aklamaktadr. Bu hikmet ise, evlatln eini, gerek olunei gibi kabul edenlerin inanlarn ortadan kaldrmaktr. Hz. Peygam-

ber'in Zeyneb'in dndaki dier eleri hakknda iyice dnen bir kii,Hz. Peygamber'i onlarla evlenmeye sevk eden hikmetleri grr. Hik-

metlerden biri, akrabalk balar oluturmak ve ilikileri kuvvetlendir-mektir. Dirili dnemlerinde bu akraba ilikilerindeki faydalar aktr.Bir baka hikmet ise, mminlerin hanmlarn eitmektir zira bir veyaiki kadn eitimde yeterli olmaz.

Allah Res l'nn evi, e itim ve retim yuvas i di. Ka dnlara a it ihtiyaduyulan hususlarda mminlerin kadnlarna gzel rehberlik yapabile-cek hanmlarnn olmas gerekir.Resl-i Ekrem'in Cveyriye ile evlenmesindeki siyasete bak:Cveyriye'nin kavmi sahabenin eline esir dmt. Bu evlilikten dolaymslmanlar onlar serbest brakt. Bunun zerine hepsi de mslmanolup, inananlara yardm ettiler. mm Habbe ile evliliindeki hikmetgayet aktr: Hz. Peygamber mm Habbe'yi slm zere sebat etmiolarak buldu. Bylece hem Habeistan'da Hristiyan olan kocasnnhem de Mekke'deki kfir ailesinin ona bask kurup zulm etmelerinden

ZD ULMED 50

dier hanmlarna kar vnerek yle derdi: "Sizi aileleri-niz evlendirdi. Beni ise yedi kat tesinden Allah evlendir-di!"79 Hz. mer'in hilfetinin ilk zamanlarnda vefat etti.

h) Hz. Cveyriye:el-Hris'in kzdr. Bu hanm Mutsa-likoullar'ndan esir alnanlar arasnda idi. Hz. Peygamber'egelerek ondan klelikten azt szlemesi (mktebe) ile

yardm istedi. Hz. Muhammed onun adna klelikten kur-tulma parasn dedi ve onunla evlendi.

i) Hz. mm Habbe: Kurey'in Emeviler kolundanEb Sfyn'n kzdr. Abdullah b. Cah ile evli iken, birlikteHabeistan'a hicret etmilerdi. Abdullah orada hristiyanoldu, mm Habbe ise mslman olarak kald. Bunun ze-rine Hz. Muhammed, Nec'ye bir heyet gndererek mmHabbe'ye talip oldu. Nec, Hz. Muhammed'le onu nikah-

lad. Nec, Hz. Peygamber adna mm Habbe'ye mehirverdi. Bu olay hicretin yedinci senesinde meydana geldi.

j) Safiyye: Nadroullar'nn reisi olan Huyey b.Ahtab'n kzdr. Hrn b. mrn'n soyundan gelmektedir.Bu hanm, Hz. Peygamber'e Saf'den bir criye olarak gel-miti. Allah Resl onu azt etmi ve azdn mehri saym-t. Bylece bu durum mmet iin snnet/ gelenek oldu. Bu-

korumay ve ona iyilik etmeyi isteyerek evlendi. Safiyeile evliliine ge-lince, babasnn Kurayzaoullar'yla kocasnn da Hayber savanda l-drlmesinden sonra, onun esir olarak perian duruma dmesi, AllahResl'ne ok ar geldi. Btn bu evliliklerde, "Hz. Peygamber hikmetiin deil, ehvet iin ok evlenmitir." diyen din dmanlarna cevap

vardr.Eer bunlar meseleyi iyice anlam olsalard, Peygamber onlarn iddiaettiklerinden daha ycesine ynlendirilmi olduunu anlarlard. Birdenfazla kadnla evlenmesindeki hikmet sona erince yce Allah ona yle

buyurdu: "(Ey Muhammed!) Bundan byle senin, cariyelerin dnda,gzellikler i houna gitse de ne baka kadnla rla evlenmen ne de ele-rini boayp onlarn yerine bakalarn alman helaldir. Allah, her eyiok iyi grp gzetendir."[el-Ahzb 33/52].

79 Buhr, "Tevhd", 22 Tirmiz, "Tefsru Sre 33", 16.


26/158


na gre, kii criyesini azt eder ve azdn onun mehri ka-bul ederdi.

k) Hz. Meymne: Hilloullar'ndan el-Hris'in kz-dr. Bu hanm, Hz. Muhammed'in evlendii en son kadndr.

Hz. Peygamber'in bu hanmla evlilii, Mekke'de kaza umresisrasnda ihramdan ktktan sonra gereklemitir.

13. Hz. Peygamber 'in Kleleria)Zeyd b. Hrise: Allah Resl'nn a. Hz. Peygam-ber onu azt edip criyesi mm Eymen ile evlendirdi. Buevlilikten sme dodu. b) Elsem. c) Eb Rfi'. d) Sevbn.e) Eb Kebe Sleym. f) krn: smi Slih'tir. g) Rebh'Nb'. h) Yesr 'Nb': Urenler tarafndan ldrlmtr.i) Mid'am. j) Kirkire 'Nb'. k) Encee el-Hd. l) Sefne b.Ferrh: Asl ismi Mihrn olup Hz. Muhammed ona Sefineismi koymutur. nk yolculukta eyalarn ona tatyor-lard. m) Ense: Knyesi Eb Merh idi. n) Eflah. o) Ubeyde. p) Tahmn. r ) Huneyn. s) Sender. ) Fudle'Yemn'.

Kadn kleleri ise unlardr: a) Selm mm Rf'. b) Meymne bt. Sa'd. c) Hudayra. d) Radv. e) Reyeha. f) Reyhne.

14. Hz. Peygamber'in Hizmetileria)Enes b. Mlik: Peygamberin ihtiyalarn grrd. b) Abdullah b. Mes'd: Ayakkabsna ve misvana sahip olur-

du. c) Ukbe b. mir el-Chen: Katrna sahip olur, onu yol-culuklarda srerdi. d) Esla' b. erk: Devesine gz-kulakolurdu. e) Eb Zerr el-Gfr. f) Eymen b. Ubeyd: Temizlik

ve tuvalet ilerine bakard. g) Mezzin Bill b. Rebh. h) Sa'd. Son ikisi Hz. Eb Bekir'in aztl kleleri idi.

15. Hz. Peygamber'in Katipleri

ZD ULMED 52

a)Eb Bekir. b) mer. c) Osmn. d) Ali. e) Zbeyr. f) mir b. Fheyre. g) Amr b. s. h) beyy b. Ka'b. i) Abdul-lah b. Erkam. j) Sbit b. Kays b. emms. k) Hanzala b.Reb' Esed. l) Mure b. u'be. m) Abdullah b. Revha. n) Hlid b. Veld. o) Hlid b. Sad b. s. Bu kiinin Hz. Pey-gamber'in ilk ktibi olduu sylenmektedir. p) Muviye b.Eb Sfyn. r) Zeyd b. Sbit. Bu ile en ok ilgilenen ve enuzman olanlar idi.

16. Hz. Peygamber'in slam Hukukuna likinMslmanlara Yazdrd Mektuplara)Hz. Eb Bekir'in yannda bulundurduu zekat konu-larn ieren mektubu: Hz. Eb Bekir, Enes b. Mlik'i Bah-reyn'e gnderdiinde bu mektubu yazd.

b) Yemenlilere gnderdii mektup: Eb Bekir b. Amr b.Hazm'n rivyet ettii mektuptur. Ayn ekilde bu mektubuHkimSahih'inde, Nes ve dierleri. rivyet etmilerdir. Bukapsaml bir mektup olup fkhn eitli konularn iermek-tedir.

c) Zheyroullar'na gnderdii mektup.d) Hz. mer'in yannda bulunan mektup: Zekat nisab-

n ve benzeri konular iermektedir.

17. Hz. Peygamber'in Hkmdarlara Gnder diiMektuplar ve ElileriHz. Muhammed, Hudeybiye'den dnnce eitli yerler-

deki hkmdarlara mektuplar ve eliler gnderdi. Bu cm-leden olarak Rm hkmdarna mektup gnderdi. Kendisi-ne "Onlar mhrsz hibir mektubu okumazlar!" denilince,

bir gm mhr/yzk edinip zerine Muhammed birsatr, Resl bir satr ve Allah bir satr olmak zere satr yazdrd. Hkmdarlara gnderdii mektuplar bunun-


27/158


la mhrledi. Hicretin yedinci ylnn Muharrem aynda birgnde tam alt kiiyi eli olarak gnderdi.

a) Amr b. meyye Damr: Bu eliyi Nec'ye gnder-di. -Nec'nin asl ismi Eshame olup Arapa'da atyye* an-

lamndadr.- Nec, Hz. Peygamber'in mektubuna sayggsterip sonra mslman oldu. Bylece hakkn ahdetinehitlikte bulundu. ncil'i en iyi bilenlerdendi. O Habeis-tan'da ld gn Allah Resl Medine'de cenaze namaznkldrd. Vkd ve benzerlerinin de iinde bulunduu birgrup tarihi byle demekteyse de durum bunlarn dedii gibideildir. Zira Reslullah'n cenaze namazn kldrdNec Eshame, Peygamberin kendisine mektup gnderdiikii deildir. Mslman olarak len birincisinin aksine, buikincisinin mslman olduu bilinmemektedir.

Nitekim MslimSahh'inde Katde yoluyla Enes'in yledediini rivyet etmektedir: "Raslullah, Kisr'ya, Kayser'e veNec'ye birer mektup yazdrp gnderdi. Bu Nec, AllahElisi'nin cenaze namazn kldrd Nec deildir."80 Mu-hammed b. Hazm: "Reslullah'n Amr b. meyye Damr'yieli olarak gnderdii bu Nec mslman olmad." demek-tedir. Birincisi bn Sa'd vb. tarihilerin tercihidir. Ak olanise bn Hazm'n grdr.b) Dhye b. Halfe Kelb: Rm hkmdar Kayser'egnderdi. Hkmdarn ismi Hirakl (Heraklius) idi. Msl-man olmay dnd, neredeyse olacakt fakat olmad. EbHtim ve bn HibbnSahh'inde Enes b. Mlik'ten u riv-

yeti nakletmektedirler: "Reslullah: 'u mektubumu kimKayser'e gtrp karlnda cenneti kazanmak ister?'diye sordu. Topluluktan biri: "Mektubu ya kabul etmezse?"dedi. Hz. Peygamber: "Kabul etmese de (cennet var)" bu-

* Trke de ise ba, hediye' gibi anlamlara gelmektedir. Z. D.80 Mslim, "Cihd", 75.

ZD ULMED 54

yurdu. Kayser Beyt-i Makdis'e gelirken eli ona rastlad.Mektubu halnn zerine att ve yana ekildi. Kayser:

-Bu mektubun sahibi kimse gvendedir! diye nida etti. El-i:

-Benim, dedi. Kayser:-(Memleketime) geldiinde bana gel, dedi. Eli memle-

ketine gelince yanna gitti. Derken Kayser saraynn kapla-rnn kapatlmasn emretti. Sonra tellala "Haberiniz olsun!Kayser, Muhammed'e uydu, Hristiyanl terk etti!" eklin-de nida etmesini emretti. Bunu duyan ordusu silahlarnkuanp geldiler. Bunun zerine Reslullah'n elisine ylededi: "Gryorsun, memleketimden korkuyorum/tahtmelden gidecek!". Sonra tellalna "Dikkat! Kayser, bu davran-nzdan honut oldu." Kayser, Hz. Peygamber'e "Benmslmanm" diye mektup yazd ve ona dinarlar gnderdi.Hz. Muhammed "Allah'n dman yalan sylemitir. Ms-lman olmayp Hristiyanlk zere devam etmektedir." bu-

yurdu ve kendisine gnderilen dinarlar datt.

c) Abdullah b. Huzfe Sehm:Bu eliyi Kisr'ya gn-derdi. Kisr'nn ismi, brevz b. Hrmz b. Enirvn'dr. Buhkmdar Allah Elisi'nin mektubunu paralad! Bununzerine Reslullah: "Allahm! Onun saltanatn parala!"diye bedduada bulundu. Allah hem onun hem de toplumu-

nun saltanatn paralad.81d) Htib b. Eb Beltea':Bu eliyi Mukavks'a gnderdi.Mukavks'n ismi, Creyc b. Min olup skenderiye kral veKptlerin lideri idi. Mukavks, iyi eyler syleyip yaknlkgsterdi. Fakat mslman olmad. Hz. Peygamber'e Mriyeile onun kz kardeleri Srn ve Kayser'y hediye olarakgnderdi. Allah Elisi Mriye'yi odalk edinip Srin'i Hassn

81 Buhr, "lim", 7 "Cihd", 101 "Mez", 82 "Ahd", 4 bn Hanbel, I,243, 305.


28/158


b. Sbit'e hediye etti. Mukavks ayrca, bir baka criye, binmiskl altn, Msr kubt kumandan yirmi para elbise,Dldl isimli bir boz katr , Ufeyr isimli bir boz eek ,Mbradnda bir hadm kle -bu klenin Mriye'nin amca-snn olu olduu sylenmektedir-, Lizz isimli bir at , bir

cam kadeh ve bir miktar bal hediye olarak gndermitir.Bunun zerine Hz. Peygamber: "Pis adam, saltanatna k-

ya mad, saltanat srekli olmay aca ktr."buyurdu.

e) uc' b. Vehb Esed:Belk kral Hris b. Eb emirel-Gassn'ye gnderdi.

f) Selt b. Amr:Yemme'deki Hevze b. Ali el-Hanef'yegnderdi. Hevze eliye ikramda bulundu. Bir baka gregre, Hz. Peygamber, Selt b. Amr' bn Hevze ve Smme b.nl el-Hanef'ye gnderdi. Hevze mslman olmad,Smme ise daha sonra mslman oldu. te Allah Resl'-nn ayn gnde gnderdii sylenen alt eli bunlardr.

g) Amr b. s:Hicretin sekizinci ylnn Zilkade ayndaUmman'daki Ezdoullar'ndan el-Clend'nin oullarCeyfer ile Abdullah'a gnderdi. Bu ikisi mslman olup Hz.Peygamber'in peygamberliini tasdik ettiler ve Amr'a hemzekat/sadaka toplama hem de aralarnda hkmetme yetkisitandlar. Amr, Allah Elisi'nin vefat haberi kendisine ula-ncaya kadar onlarn yannda kald.

h) Al b. Hadram: Reslullah, Ci'rne'den ayrlma-dan nce -bir gre gre Mekke'nin fethinden nce- Bah-reyn kral el-Mnzir b. Sv el-Abd'ye gnderdi. Bu kralmslman olup, Hz. Peygamber'in peygamberliini tasdiketti.

i) Muhcir b. Eb meyye Mahzm :Yemen'deki el-Hars b. Abdikll el-Hmyer'ye gnderdi. Hars: "Durumu-mu iyiden iyiye dnp tanacam." dedi.

ZD ULMED 56

j) Eb Ms Ear ve Muz b. Cebel:Tebuk seferin-den dnerken -bir gre gre hicretin onuncu senesininReblevvel aynda- bu iki sahbyi slm'a davet etmek ze-re Yemen'e gnderdi. Yemen halknn geneli savasz, gnl-l olarak mslman oldu.

k) Ali b. Eb Tlib:Yemenlilere gnderdi. Hz. Ali vedahacc esnasnda Mekke'de mslmanlara katld.

l) Cerr b. Abdullah Becel: Z'l-Kel' el-Hmyer ileZ Amr'a onlar slm'a davet etmek iin gnderdi. Bu kii-ler mslman oldu. Hz. Peygamber vefat ettiinde Cerr,onlarn yannda idi.

m) Amr b. meyye Damr: Bir mektuplaMseylemet'l-Kezzb'a gnderdi. Ayrca ona Zbeyr'in

kardei es-Sib b. el-Avvm ile bir baka mektup daha gn-derdi, fakat mslman olmad.

n) slm'a davet etmek iin Ferve b. Amr el-Czm'yebir eli gnderdi. Bu kiiye Hz. Peygamber'in eli gnder-medii de sylenmektedir. Ferve, Kayser'in Maan valisi idimslman oldu ve Hz. Peygamber'e slm' kabul ettiinedair bir mektup gnderdi. Ferve, Mes'd b. Sa'd ile Hz. Pey-gamber'eFdda adnda bir boz katr,Darbadnda bir at veYagfr adnda bir de eei hediye olarak gnderdi. Ayrca

deiik kumalar ve altn ilemeli ipek bir kaftan gnderdi.Allah Resl hediyelerini kabul etti ve Mes'd b. Sa'd'a oniki ukiyye ve gzel koku ba yapt.

o) Ayy b. Eb Reba Mahzm:Bir mektupla Him-yer'den el-Hars, Mesrh ve Nuaym b. Abdikll'a gnderdi.

18. Hz. Peygamber'in Mezzinleri Hz. Peygamber'in mezzinleri drt tane olup ikisi Me-

dine'de idi: a) Bill b. Rabh: Allah Elisi'nin ilk mezzini-


29/158


dir. b) Kureyli miroullar'ndan Amr b. mm Mektm.c) Kuba'da Sa'd Karaz: Ammr b. Ysir'in aztls idi. d) Mekke'de Eb Mahzre: smi Evs b. Mure Cumh'dir.

Eb Mahzre, ezanda terci'*yapar ve kmeti iki kere

tekrarlard. Bill ise, terci' yapmaz, kmeti bir kez sylerdi.19. Hz. Peygamber'in Valileria) Bzn b. Ssn: Hz. Peygamber, Kisr'dan sonraonu btn Yemen halknn bana geirdi. slm'da Yemen'etayin edilen ilk vali olup, ayn zamanda Arap olmayan kral-lardan ilk mslman olandr. Allah Elisi, Bzn'n lmn-den sonra San'a ve civarna olu ehr b. Bzn' atad. Dahasonra ehr ldrlnce Hz. Muhammed, Hlid b. Sad b. el-

s' San'a'ya vali olarak atad.

b) Muhcir b. Eb meyye Mahzm: Kinde veSadif'e vali tayin etti. Reslullah vefat ettiinde daha grev

yerine gitmemiti. Bunun zerine Eb Bekir onu dindendnen (mrted) bir takm insanlarla savamas iin (birmfrezenin banda) gnderdi.

c) Ziyd b. meyye Ensr: Hadramevt'e tayin etti.d) Eb Mus E'ar:Zbeyd, Aden ve Shil'e tayin etti.e) Muaz b. Cebel:Cened'e tayin etti.f) Eb Sfyn Sahr b. Harb: Necrn'a tayin etti.g) Eb Sfyn'n Olu Yezd: Teym'ya atad.h) Attb b. Esd: Mekke'ye tayin etti ve hicretin seki-

zinci senesi mslmanlara hac ibadeti yaptrma greviniona verdi. O zaman yirmi yandan kkt.

* Yani ahadet kelimelerinin her birini yavaa syledikten sonra tekraryksek sesle sylemektir. Z .D.

ZD ULMED 58

i) Ali b. Eb Tlib: Humuslar (bete birlik vergileri)toplama ve kadlk grevini icra etmek zere Yemen'e gn-derdi.

j) Amr b. s: Ummn ve evresine vali olarak atad.Zekat toplama iine pek ok grup grevlendirdi. Zira herkabilenin zekatlarn toplayan bir grevli vard.

k) Eb Bekir:Hicretin dokuzuncu senesi hac ibadetiniyaptrmakla grevlendirdi ve onun ardndan Hz. Ali'yiBere(Tvbe)sresini okumak zere gnderdi.

20. Hz. Peygamber'in Muhafzlara) Sa'd b. Muz: Bedir savan

zadu l mead muhtasar

Documents