Παύλειος Λόγος τεύχος 106

ΤΕΥΧΟΣ 106 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355

ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ:ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

ενισχύστε οικονομικά

τη συνέχιση των εργασιών

λειτουργεί ηΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗΑΠΟΓΕΥΜΑΤΕΛΕΙΤΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙΠΑΡΑΚΛΗΣΗ

ETOΣ K΄TEYXOΣ 106

ΝΟΕ. - ΔΕΚ. 2013

σελ 6 σελ 16

σελ 24

EΞΩΦYΛΛOΆγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος,

(113-2013) 1900η επέτειος από το μαρτύριο του.

ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛOΗ τιμία Κάρα του αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου

που φυλάσσεται στην Ιερά Μητρόπολη Βεροίας.

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

1900 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΦΟΡΟΥτου αρχιμ. Αρσενίου Χαλδαιοπούλου

�

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑτου π. Νεκταρίου Σαββίδησελ 30

σελ 8

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Β’ ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΣ:Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣτου Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 4ΔΙMHNIAIO

OPΘOΔOΞOΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣBEPOIAΣ , NAOYΣHΣ

KAI KAMΠANIAΣ

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣΣεβασμιώτατος

Mητροπολίτης Bεροίαςκ. Παντελεήμων

ΣΥΝΤΑΞΗ, HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣE ΛI ΔO ΠOI HΣH, KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA και ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Mον. Γεράσιμος Mπεκές.

ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ, EKTYΠΩΣH: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια

ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ-ΛONTAI ΣTHΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY:ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ»ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO-ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: [email protected]

X E I P O Γ P A Φ A A Σ X E T Ω Σ ΔH MOΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI-ΣTPE ΦONTAI

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Δ ΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40 ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ

ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY

website:

www.imverias.gr

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

σελ 12

Ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΑΣΤΗΡ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝτου Αρχιμ. Ιερεμίου Γεωργαλή

σελ 22

«ΜΕ ΠΑΡΡΗΣΙΑ»: ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ...του αρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ 70 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥΜον. Γερασίμου Μπεκέσελ 14

νθουσιωδῶς καὶ χαρ-μοσύνως ὁ Προφήτης μᾶς γνωστοποιεῖ προ-ορατικῶς πρὸ αἰώνων πολλῶν τὴν ἐκ τῆς Ἀειπαρθένου Γέννησιν τοῦ Παιδίου Ἰησοῦ. Βε-

βαίως, δὲν εὑρέθη καὶ τότε, περίοδον ἀπογραφῆς ἐπὶ Καίσαρος Αὐγούστου, τόπος ἐν τῷ καταλύματι διὰ τὴν στέ-γασιν τῆς κυοφορούσης ἐκ Πνεύματος Ἁγίου Παρθένου καὶ οὕτως ἠναγκάσθη ὁ μνήστωρ καὶ φύλαξ αὐτῆς ἅγιος Ἰωσὴφ νὰ τὴν ὁδηγήσῃ εἰς σπήλαιον, εἰς τὴν φάτνην τῶν ἀλόγων, «τοῦ τε-κεῖν τὸ Παιδίον».

Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ὑποδέχονται, προσφέροντες τὴν εὐχαριστίαν εἰς τὸν Δημιουργόν: «οἱ Ἄγγελοι τὸν ὕμνον˙ οἱ οὐρανοὶ τὸν ἀστέρα˙ οἱ Μάγοι τὰ δῶρα˙ οἱ ποιμένες τὸ θαῦμα˙ ἡ γῆ τὸ σπήλαιον˙ ἡ ἔρημος τὴν φάτνην˙ ἡμεῖς δὲ Μητέρα Παρθένον»˙ οἱ ποιμένες ἀγραυλοῦν ἐπί «τὴν ποίμνην αὐτῶν» καὶ φυλάσσουν «φυλακάς νυκτός», καὶ ἄγγελοι θεωροῦντες ἐκστατικοὶ τὸ Μυ-στήριον ὑμνολογοῦν (Ἑσπέρια Ἑορτῆς Χριστουγέννων).

Ἡ γλυκύτης τῆς Ἁγίας Νυκτὸς τῶν Χριστουγέννων περιβάλλει καὶ πάλιν τὸν κόσμον. Καὶ ἐν μέσῳ τῶν ἀνθρωπίνων καμάτων καὶ πόνων, τῆς κρίσεως καὶ τῶν κρίσεων, τῶν παθῶν καὶ τῶν ἐχθροτήτων, τῶν ἀνησυχιῶν καὶ τῶν ἀπογοητεύσεων, προβάλλει πραγματικὸν καὶ ἐπίκαιρον ὅσον ποτὲ

τὸ μυστήριον τῆς Ἐνανθρωπή-σεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, Ὅστις κατῆλθεν ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον εἰς τὴν κοιλίαν τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας ἵνα ἀνατείλῃ δι-καιοσύνην καὶ πλῆθος εἰρήνης (πρβλ. Ψαλμ. οα΄ 7).

Ὑπὸ τὴν σιωπὴν καὶ τὴν εἰρήνην τῆς ἱερᾶς Νυκτὸς τῶν Χριστουγέννων, Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἄναρχος, ὁ ἀόρα-τος, ὁ ἀκατάληπτος, ὁ ἄϋλος, ὁ ἀεὶ ὤν, ὁ ὡσαύτως ὤν, εἰσέρχεται σαρ-κοφόρος, ἄσημος, ἁπλοῦς, πτωχός, ἄγνωστος, εἰς τό δρᾶμα τῆς ἱστορίας. Εἰσέρχεται συγχρόνως ὡς «μεγάλης βουλῆς ἄγγελος, θαυμαστὸς σύμβου-λος, [...] ἐξουσιαστής, ἄρχων εἰρήνης, πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος» (Ἡσ. θ΄ 6). Ναί, ἐρχεται ὡς ἄνθρωπος ὑπὸ Μητρὸς Παρθένου καὶ λύει τὴν περι-πλοκὴν τῆς ἀνομίας καὶ δίδει μὲ τὴν Χάριν καὶ τὸ Ἔλεός Του διέξοδον εἰς τὰς ἀπορίας τῆς ζωῆς, προορισμὸν καὶ ἀξίαν καὶ περιεχόμενον καὶ ὑπο-δειγματικὸν ἦθος καὶ πρότυπον εἰς τὴν ἀνθρωπίνην περιπέτειαν.

Ὁ Κύριος προσελάβετο ἅπασαν τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν καὶ ἡγίασεν αὐτήν. Ὁ προαιώνιος Θεὸς κατεδέχθη νὰ γίνῃ δι᾿ ἡμᾶς ἔμβρυον καὶ νὰ κυοφορηθῇ εἰς τὴν γαστέρα τῆς Θεοτόκου. Οὕτως ἐτίμησε καὶ τὴν ἀνθρωπίνην ζωὴν ἐκ τοῦ πρωταρχικοῦ σταδίου αὐτῆς καὶ ἐδίδαξε τὸν σεβασμὸν εἰς τὸν ἄνθρω-πον ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τῆς κυήσεως αὐτοῦ. Ὁ τὰ πάντα Δημιουργήσας συ-γκατέβη νὰ γεννηθῇ ὡς Βρέφος καὶ νὰ

γαλακτοτροφηθῇ ὑπὸ τῆς Παρθένου. Οὕτως ἐτίμησε τὴν παρθενίαν καὶ τὴν μητρότητα, τὴν πνευματικὴν καὶ τὴν φυσικήν. Διὰ τοῦτο ὁ Ἅγιος Γρηγόρι-ος ὁ Θεολόγος προτρέπει: «γυναῖκες παρθενεύετε, ἵνα Χριστοῦ γένησθε μη-τέρες» (Λόγος ΛΗ’, Εἰς τὰ Θεοφάνεια, PG 36, 313A).

Καὶ ὥρισεν ὁ Κύριος τὴν συζυ-γίαν τοῦ ἄρρενος καὶ τοῦ θήλεος ἐν τῇ εὐλογημένῃ οἰκογενείᾳ. Αὐτὸς ὁ θεσμὸς τῆς χριστιανικῆς οἰκογενείας ἀποτελεῖ τὸ κύτταρον τῆς ζωῆς καὶ τὴν θερμοκοιτίδα τῆς ὑγιοῦς ψυχικῶς καὶ σωματικῶς ἀναπτύξεως τῶν τέ-κνων. Ὡς ἐκ τούτου, ἀποτελεῖ ὀφειλὴν τῆς Ἐκκλησίας ἀλλὰ καὶ καθῆκον τῆς ἡγεσίας ἑκάστου λαοῦ ἡ διὰ ποικίλων τρόπων ἐνίσχυσις τοῦ θεσμοῦ τῆς οἰκογενείας.

Διὰ νὰ ἀναπτυχθῆ ἓν παιδίον ὑγιῶς καὶ ὁμαλῶς ἀπαιτεῖται μία οἰκογένεια ὅπου ὁ ἀνὴρ καὶ ἡ γυνὴ ζοῦν ἁρμο-νικῶς, ὡς ἓν σῶμα, μία σάρξ, μία ψυχή, ὑποτασσόμενοι ὁ ἕνας πρὸς τὸν ἄλλον.

Εἴμεθα βέβαιοι ὅτι πάντες οἱ πνευ-ματικοὶ καὶ ἐκκλησιαστικοὶ ἡγέται, ὡς ἄλλοι ἀγραυλοῦντες ποιμένες, ἀλλὰ καὶ οἱ ἰθύνοντες τὰ τοῦ κόσμου, γνω-ρίζουν καὶ ἀποδέχονται τὴν θείαν ἀλή-θειαν καὶ πραγματικότητα ταύτην, τὴν ὁποίαν διακηρύττομεν ἀπὸ τοῦ Οἰκου-μενικοῦ Πατριαρχείου καὶ κατὰ τὰ ἐφε-τεινὰ Χριστούγεννα. Πάντες ὀφείλομεν νὰ ἐνθαρρύνωμεν τὴν δημιουργίαν καὶ

E

Πατριαρχική ἈπόδειξιςΧριστουγέννων

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ ΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥ-ΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ

ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

4 Παύλειος Λόγος

τὴν λειτουργίαν τῶν φυσιολογικῶν οἰκογενειῶν διὰ νὰ ἀναπαράγουν ὑγιεῖς ψυχικῶς καὶ χαρούμενους πολί-τας, πλήρεις αἰσθημάτων ἀσφαλείας, στηριζομένους εἰς τὸ αἴσθημα τῆς προστασίας τοῦ ἰσχυροῦ καὶ προστα-τεύοντος πατρὸς καὶ τῆς στοργικῆς καὶ ἀγαπώσης μητρός. Οἰκογενείας, εἰς τὰς ὁποίας θὰ ἀναπαύεται ὁ Θεός. Προσκαλοῦμεν καὶ προτρεπόμεθα ἅπαν τὸ πλήρωμα τῆς Ἁγίας Ὀρθοδό-ξου ἡμῶν Ἐκκλησίας ὅπως πολιτευό-μενον ἀξίως τῆς ἧς ἐκλήθη κλήσεως πράττῃ πᾶν τὸ δυνατὸν διὰ τὴν στήρι-ξιν τοῦ θεσμοῦ τῆς οἰκογενείας.

Ἀδελφοί, «ἡ νύξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἥμερα ἤγγικεν» (Ρωμ. ιγ΄ 12). Ἤδη οἱ ποιμένες πορεύονται πρὸς τὴν Βηθλεέμ τὸ θαῦμα ἀνακηρύττο-ντες καὶ προσκαλοῦν ἡμᾶς νὰ τοὺς ἀκολουθήσωμεν, ὡς ἄλλοι «ἀστερο-σκόποι μάγοι χαρᾶς πληρούμενοι» (τροπάριον δ΄ ᾠδῆς Ὄρθρου Ἑορτῆς Χριστουγέννων), «δῶρα τίμια» προ-σάγοντες Αὐτῷ «χρυσὸν δόκιμον, ὡς Βασιλεῖ τῶν αἰώνων, καὶ λίβανον ὡς Θεῷ τῶν ὅλων, ὡς τριημέρῳ δὲ νεκρῷ σμύρναν τῷ ἀθανάτῳ» (Ἀνα-τολίου, Στιχηρὸν ἰδιόμελον Ἑσπερινοῦ Ἑορτῆς Χριστουγέννων). Δηλαδὴ τὰ δῶρα τῆς ἀγάπης καὶ τῆς πίστεώς μας καὶ τῆς δοκιμῆς μας ὡς χριστιανῶν καὶ μάλιστα ὀρθοδόξων εἰς τὸ ἦθος καὶ τὴν παράδοσιν, τὴν οἰκογενειακήν, τὴν πατερικήν, τὴν ἐκκλησιαστικήν,

τὴν ὀρθοπράττουσαν πάντοτε ἀνὰ τοὺς αἰῶνας καὶ συνέχουσαν μέχρι σήμερον τὴν εὐλογημένην κοινωνίαν μας, τῆς ὁποίας κύτταρον κατὰ Θεὸν βιοτῆς καὶ αὐξήσεως εἶναι, ἐπαναλαμ-βάνομεν, ἡ οἰκογένεια.

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, -2013 χρόνια συνεπληρώθησαν

ἀπὸ τῆς κατὰ σάρκα Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ˙

-2013 χρόνια καὶ ὁ Χριστός, ὅπως τότε, δὲν παύει νὰ καταδιώκεται ἐν τῷ προσώπῳ τῶν ἀδυνάτων ἀπὸ τὸν Ἡρώδην καὶ τοὺς παντοειδεῖς συγχρό-νους Ἡρώδας˙

-2013 χρόνια καὶ ὁ Ἰησοῦς διώκεται εἰς τὰ πρόσωπα τῶν χριστιανῶν ἐν Συρίᾳ -καὶ ὄχι μόνον˙

-2013 χρόνια καὶ ὁ Χριστὸς φεύγει, ὡς πρόσφυξ μετ᾿ αὐτῶν, ὄχι εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἀλλὰ εἰς τὸν Λίβανον, εἰς τὴν Εὐρώπην, εἰς τὴν Ἀμερικὴν καὶ ἀλλαχοῦ δι᾿ ἀσφάλειαν ἐν τῇ ἀνασφα-λείᾳ τοῦ κόσμου˙

-2013 χρόνια καὶ τὸ Παιδίον Ἰησοῦς εἶναι ἀκόμη φυλακισμένον μὲ τοὺς δύο Ἱεράρχας τῆς Συρίας Παῦλον καὶ Ἰω-άννην, μὲ τὰς Ὀρθοδόξους μοναχὰς καὶ πολλοὺς ἀκόμη ἀνωνύμους καὶ ἐπωνύμους χριστιανούς˙

-2013 χρόνια καὶ ὁ Χριστὸς σταυ-ρώνεται μαζὶ μὲ αὐτοὺς ποὺ βασανίζο-

νται καὶ φονεύονται διὰ νὰ μὴ προδώ-σουν τὴν πίστιν των εἰς Αὐτόν˙

-2013 χρόνια καὶ ὁ Ἰησοῦς φονεύε-ται καθ᾿ ἡμέραν εἰς τὸ πρόσωπον τῶν χιλιάδων ἐμβρύων, τὰ ὁποῖα οἱ γονεῖς των δὲν ἀφήνουν νὰ γεννηθοῦν˙

-2013 χρόνια καὶ ὁ Χριστὸς ἐμπαί-ζεται καὶ ὀνειδίζεται εἰς τὸ πρόσωπον τῶν δυστυχισμένων παιδίων, τὰ ὁποῖα ζοῦν ὑπὸ τὴν κρίσιν τῆς οἰκογε-νείας, τῆς ἀνεχείας, τῆς πτωχείας.

Τὸν πόνον, τὴν θλῖψιν καὶ τὰ παθή-ματα τῶν ἀνθρώπων ἦλθε καὶ ἔρχεται καὶ κατὰ τὰ ἐφετεινὰ Χριστούγεννα νὰ ἀναλάβῃ ὁ Κύριος, ὁ εἰπών «ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. κε΄ 40-41). Δι᾿ αὐτοὺς ἦλθεν ἐκ Παρθένου, δι᾿ αὐτοὺς ἐγένετο ἄνθρω-πος, δι᾿ αὐτοὺς ἔπαθεν, ἐσταυρώθη, ἀνέστη. Δι᾿ ἡμᾶς ὅλους, δηλαδή. Ἂς ἄρωμεν, λοιπόν, ἕκαστος ἡμῶν τὸν προσωπικὸν αὐτοῦ σταυρὸν διὰ νὰ εὕρωμεν χάριν καὶ ἔλεον εἰς εὔκαιρον βοήθειαν˙ διὰ νὰ εἶναι «μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός», ὁ τεχθεὶς Ἐμμανουήλ, Σωτὴρ καὶ Κύριος. Ἀμήν

Χριστούγεννα, βιγ΄ + Ὁ Κωνσταντινουπόλεως

διάπυρος πρὸς Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν.

Παύλειος Λόγος 5

Ποιμαντορική ΕγκύκλιοςΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

«Οὐ φέρει τό μυστήριον ἔρευναν· πίστει μόνῃ τοῦτο πάντες δοξάζομεν».

† Π Α Ν Τ Ε Λ Ε Η Μ Ω Νἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καὶ ΚαμπανίαςΠ ρ ὸ ς τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ τὸν εὐσεβῆ λαὸν τῆς καθ’ ἡμᾶς θεοσώστου ἐπαρχίας


υστήριο μέγα καί παράδοξο τελεῖται σήμερα.

Μυστήριο ξένο καί παράδοξο γιά ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους, πού κλεισμένοι στά τείχη

τοῦ ἐγωισμοῦ καί τοῦ ἀτομισμοῦ μας δέν γνωρίζουμε τά ὅρια τῆς συγχωρη-τικότητος καί τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιά τό πλάσμα του.

Μυστήριο ξένο καί παράδοξο γιά ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους πού ὑπερή-φανοι καί ἀλαζόνες δέν μποροῦμε νά κατανοήσουμε τό μέγεθος τῆς ταπεινώσεως τοῦ Θεοῦ γιά χάρη τοῦ ἀνθρώπου.

Μυστήριο ξένο καί παράδοξο γιά ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους, πού προσκο-λημμένοι στά ὑλικά ἀγαθά δέν εἴμαστε διατεθειμένοι νά τά μοιρασθοῦμε οὔτε μέ τούς ἀδελφούς μας.

Νά γιατί τό μυστήριο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πού γίνεται ἄνθρωπος ὑπερβαίνει τήν ἀνθρώπινη λογική καί ἀποδεικνύεται ἀκατανόητο. Νά γιατί τό μυστήριο τῆς ἑκουσίου κενώσεως τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος «πλούσιος ὤν» πτω-χεύει γιά νά κάνει ἐμᾶς, τούς ἁμαρ-τωλούς καί ἀποστάτες, κληρονόμους τῆς βασιλείας του, δέν μπορεῖ νά γίνει ἀντιληπτό ἀπό τόν χοϊκό νοῦ μας. Νά γιατί τό μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, πού ἔγινε γιά χάρη μας ἔγινε «ὁμοιοπαθής ἡμῖν», εἶναι δύσκολο νά γίνει κατανοη-τό ἀπό τόν ἄνθρωπο.

Γι᾽ αὐτό καί ὁ ἱερός ὑμνογράφος μᾶς προειδοποιεῖ ὅτι «οὐ φέρει τό μυστή-ριον ἔρευναν». Δέν μπορεῖ, δηλαδή, νά διερευνηθεῖ τό μυστήριο τῆς θείας σαρκώσεως μέ τίς πεπερασμένες ἀνθρώπινες δυνάμεις μας. Δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἐξιχνιάσει πῶς καί για-τί συνέβη ὅ,τι σχεδίασε ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τόν πεπτωκότα ἄνθρωπο καί τήν ἀποκατάστασή του. Ὄχι γιατί θέλει

νά κρύψει κάτι ἀπό ἐμᾶς ὁ Θεός. Ὄχι γιατί θέλει νά κρατήσει κάποιο μυστικό γιά τόν ἑαυτό του, ὅπως ἄδικα τόν εἶχε συκοφαντήσει ὁ ὄφις στούς πρωτο-πλάστους, ὅταν ὁ Θεός τούς εἶχε δώ-σει τήν ἐντολή νά μήν δοκιμάσουν ἀπό τόν καρπό τοῦ δένδρου τῆς γνώσεως.

Ὁ Θεός δέν κρύβει τίποτε ἀπό ἐμᾶς, ἀλλά τά σχέδιά του γιά ἐμᾶς εἶναι σχέ-δια θεϊκά καί ὄχι ἀνθρώπινα· γι᾽ αὐτό καί ὑπερβαίνουν τίς δυνατότητές μας. Ὁ Θεός δέν κρύβει τίποτε ἀπό ἐμᾶς, ἀλλά μᾶς δείχνει τόν δικό του τρόπο γιά νά κατανοήσουμε τό σχέδιό του γιά τή σωτηρία μας. Ὄχι γιατί δέν ἐπαρκεῖ ὁ νοῦς καί ἡ λογική πού ὁ ἴδιος μᾶς χάρισε, ἀλλά γιατί θέλει νά μεταποιήσει τόν νοῦ μας ἀπό ἀνθρώπινο σέ οὐρά-νιο. Ὄχι γιατί θέλει νά μᾶς στερήσει τή γνώση, ἀλλά γιατί θέλει νά μᾶς χαρίσει τήν κοινωνία. Θέλει νά μᾶς ἀνυψώσει ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό. Θέλει νά μᾶς διδάξει ἕναν ἄλλο τρόπο μέ τόν ὁποῖο μποροῦμε νά τόν προσεγγίσουμε καί νά τόν γνωρίσουμε. Καί αὐτός εἶναι ὁ τρόπος τῆς πίστεως. Ἄν δέν προ-σεγγίσουμε τό μέγα καί παράδοξο γεγονός τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖο ἑορτάζουμε σήμερα, μέ τήν πίστη, ὄχι μόνο δέν θά μπορέσουμε νά κατανοήσουμε γιατί ὁ Θεός ἐπέλεξε αὐτόν τόν τρόπο γιά νά μᾶς ἀπαλλάξει ἀπό τήν ἁμαρτία καί νά μᾶς ἀποκατα-στήσει ἐκεῖ ἀπό ὅπου εἴχαμε ἐκπέσει ἐξ αἰτίας τῆς παρακοῆς, ὄχι μόνο δέν θά μπορέσουμε νά κατανοήσουμε για-τί ἐπέλεξε νά γεννηθεῖ ὡς βρέφος στό ταπεινό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, ἀλλά καί δέν θά μπορέσουμε καί νά οἰκειω-θοῦμε τή σωτηρία πού μᾶς προσφέρει μέ τήν ἐνανθρώπισή του.

Μέ τήν πίστη τόν προσήγγισαν οἱ ποιμένες καί ἀξιώθηκαν νά δοῦν πρῶτοι τό θαῦμα. Μέ τήν πίστη οἱ μάγοι ἔφθασαν, παραμερίζοντας τή δοκησίσοφη γνώση, μέχρι τό σπήλαιο γιά νά τοῦ προσφέρουν τά δῶρα τῆς ἀφοσιώσεώς του, καί ἔγιναν μάρτυρες

τοῦ θαύματος τῆς θείας ἀγάπης. Ὅσοι ἀπέρριψαν τήν πίστη καί

θέλησαν νά χρησιμοποιήσουν τή γνώ-ση, τήν ἐπιστήμη, τήν κατά κόσμον σοφία γιά νά κατανοήσουν τόν Θεό εἴτε ἀναγκάσθηκαν ἐκ τῶν πραγμάτων νά μεταβάλλουν τήν ἐπιλογή τους εἴτε στερήθηκαν τήν κοινωνία μαζί του.

Ἀδελφοί μου, γιά ἄλλη μία φορά ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀποκαλύπτεται διά τοῦ ταπεινοῦ βρέφους τῆς Βηθλε-έμ, πού δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, τόν ἄρχοντα τῆς εἰρήνης Χριστό· καί μᾶς καλεῖ νά τόν πλησιάσουμε, νά τόν δοῦμε καί νά τόν γνωρίσουμε. Μᾶς καλεῖ νά τόν πλησιάσουμε μέ πίστη, γιατί μόνο μέ τήν πίστη θά μπορέσουμε νά κατα-νοήσουμε τήν ἀγάπη του γιά μᾶς καί νά ἀκολουθήσουμε τόν τρόπο καί τόν δρόμο τόν ὁποῖο μᾶς ὑποδεικνύει μέ τή δική του κένωση καί τή δική του τα-πείνωση, τόν δρόμο πού ὁδηγεῖ στήν ἀγάπη του μέσα καί ἀπό τή δική μας κένωση καί ταπείνωση, μέσα ἀπό τήν ἀγάπη γιά τόν ἀδελφό μας. Γι᾽ αὐτό καί ἄς προσεγγίσουμε καί σήμερα καί καθημερινά καί σέ ὅλη μας τή ζωή μέ πίστη τό θαῦμα τῆς θείας Γεννήσεως καί ἄς κάνουμε τήν πίστη μας αὐτή τρόπο ζωῆς, κινητήρια δύναμη τῶν ἔργων καί τῶν πράξεών μας γιά νά ἀξιωθοῦμε ὄχι μόνο σήμερα ἀλλά καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν μέσα στή χαρά τοῦ σημερινοῦ μεγάλου καί πα-ραδόξου γεγονότος, νά ζοῦμε μέ τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ στήν ψυχή μας καί τή ζωή μας.

Διάπυρος πρός τόν δι᾽ ἡμᾶς ἐναν-θρωπήσαντα Χριστόν εὐχέτης

† Ὁ Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων

Ποιμαντορική ΕγκύκλιοςΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

M


Ορθόδοξη Θεολογία δεν αποτελεί αυτό-νομη στοχαστική λειτουργία για την κατανόηση, την ανά-πτυξη και τη διατύ-πωση των αληθειών της πίστεως, αλλά συνδέεται στενά με την πνευματική

εμπειρία, τη λατρεία και τη ζωή. Κάθε προσπάθεια αλλοίωσης του περιεχομένου της ορθόδοξης Θεολογίας από τους διά-φορους αιρετικούς μέσα στην ιστορία θεω-ρείται από τους Πατέρες της Εκκλησίας ως προσπάθεια αλλοίωσης της πνευματικής εμπειρίας και ζωής. Το δόγμα δεν είναι μια θεωρητική σύλληψη, μια ιδεολογία αλλά μια πρόταση ζωής και οι Πατέρες αντιμε-τώπισαν τόσο τις τριαδολογικές όσο και τις χριστολογικές αιρέσεις επισημαίνοντας κατά κύριο λόγο τις αρνητικές συνέπειες που είχαν για την πραγμάτωση της σωτη-ρίας και της θεώσεως του ανθρώπου.

Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος, που συ-γκλήθηκε από τον Μέγα Θεοδόσιο στην Κωνσταντινούπολη το 381 και συμμε-τείχαν 150 Πατέρες, κατεδίκασε τους οπαδούς του Μακεδονίου, οι οποίοι αμφισβητούσαν τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος («πνευματομάχοι») αλλά και τους οπαδούς του Απολλιναρίου, συμπλη-ρώνοντας το Σύμβολο της Νικαίας (325). Από τη σύνοδο αυτή προέρχεται και το γνωστό ως «Σύμβολο Νικαίας – Κωνστα-ντινουπόλεως».

Το σύμβολο της Νίκαιας - Κωνστα-ντινούπολης, επικυρώθηκε από την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο και απέβη ο «αυθε-ντικότατος και επισημότατος όρος πίστεως και το αλάθητον κριτήριον και ο απλανής και ακριβής γνώμων της Ορθοδοξίας». Το Σύμβολο της Πίστεως «Νικαίας - Κων-σταντινουπόλεως» χρησιμοποιήθηκε ως βαπτιστήριο σύμβολο από όλες τις τοπικές εκκλησίες και κατέστη ενιαία ομολογία πίστεως και οικουμενικό. Το σύμβολο χρησιμοποιείται από τον 6ο αιώνα στη

Θεία Λειτουργία, τη διδαχή και τον εν γένει χριστιανικό βίο και αποτελεί τον απόλυτο κανόνα της ορθοδόξου πίστεως.

Οι προσθήκες στο Σύμβολο της Νικαί-ας από τη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο είναι οι εκφράσεις «σαρκωθέντα εκ Πνεύμα-τος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου», «σταυρωθέντα υπέρ ημών επί Ποντίου Πιλάτου», «καθεζόμενον εκ δεξιών του Πατρός», «ου της βασιλείας ουκ έσται τέ-λος», «……τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξα-ζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν», «εις μίαν αγίαν καθολικήν και αποστολικήν εκκλησίαν, ομολογούμεν εν βάπτισμα εις άφεσιν αματιών, προσδοκώμεν ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος». Κύριος στόχος των φράσεων αυτών ήταν να δοθούν απαντήσεις σε καίρια θεο-λογικά ερωτήματα και να αποκλειστούν εκπεφρασμένες κακοδοξίες, όπως του Μακεδονίου, του Απολλιναρίου και των Πνευματομάχων.

Αφορμή για την ανάπτυξη της εκκλη-σιαστικής διδασκαλίας σχετικά με το Άγιο Πνεύμα έδωσε η αμφισβήτηση της θεό-τητάς του από τους Πνευματομάχους. Ο Άρειος δεν αμφισβήτησε μόνο τη θεότητα του Υιού του Θεού αλλά και του Αγίου Πνεύματος. Και το Άγιο Πνεύμα αποτελού-σε γι’ αυτόν κτίσμα και μάλιστα το πρώτο κτίσμα του Υιού. Είναι όμως γνωστό ότι το ενδιαφέρον του στράφηκε στην αμφισβή-τηση της κατά φύση θεότητας του Λόγου του Θεού. Με την άρνηση της θεότητας του Λόγου η άρνηση της θεότητας του Αγί-ου Πνεύματος ήταν φυσικό επακόλουθο. Γι’ αυτό ακριβώς και οι Πατέρες που πολέ-μησαν τον Αρειανισμό έστρεψαν την προ-σοχή τους στη διασφάλιση της θεότητας του Λόγου. Έτσι εξηγείται γιατί στο σύμ-βολο της Νικαίας δεν περιλήφθηκε τίποτε που να εκφράζει την πίστη της Εκκλησίας σχετικά με τη θεότητα του αγίου Πνεύμα-τος και τη σχέση του με τον Πατέρα και τον Υιό παρά μόνο η φράση: «Και εις το Άγιον Πνεύμα». Από την στιγμή όμως που

ο Μακεδόνιος, ομοιουσιανός επίσκοπος της Κωνσταντινουπόλεως, χαρακτήρισε το Άγιο Πνεύμα σαν αγγελοειδές κτίσμα και σαν πρώτο και μείζον δημιούργημα του Υιού, το ζήτημα για τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος άρχισε να απασχολεί ζωηρότε-ρα την Εκκλησία.

Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος διετράνωσε την αλήθεια περί της θεότητος του Αγίου Πνεύματος και η αφετηρία της θεολογικής σκέψεως των Πατέρων έναντι των πνευ-ματομάχων συνδέεται στενά με την προ-σπάθειά τους να διασφαλίσουν την πραγ-ματικότητα της σωτηρίας και θεώσεως του ανθρώπου. Η άρνηση της θεότητος του Αγ. Πνεύματος αποτελεί ουσιαστικά άρνηση της σωτηρίας και θεώσεως του ανθρώπου. Η εναντίον των πνευματο-μάχων επιχειρηματολογία των Πατέρων στηρίζεται όχι μόνον επί της Γραφής, αλλά και επί της εν τη Εκκλησία βιώσεως της ανακαινιστικής και θεωτικής δυνάμεως του Πνεύματος, όπως επισημαίνει ο μακαρι-στός Π. Χρήστου.

Το Άγιο Πνεύμα είναι το μέσον αγιασμού και τελειώσεως των λογικών όντων, αγγέ-λων και ανθρώπων. Οι αιρετικοί Ευνόμιος, Άρειος και Μακεδόνιος, με το να δέχονται ως κτίσματα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα στερούσαν τη δυνατότητα θεώσεως δι-ότι πώς θα μπορούσαν να θεώσουν τον άνθρωπο, αν ήσαν κτίσματα, αφού και αυτά θα είχαν ανάγκη θεώσεως, όπως επιγραμματικά και προκλητικά διετύπωσε για το Άγιο Πνεύμα ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγοντας τα εξής: «ει μη Θεός το Πνεύμα το Άγιον, θεωθήτω πρώτον και ούτω θεούτω με τον ομότιμον», δηλαδή, εάν δεν είναι το Άγιο Πνεύμα Θεός και είναι κτίσμα, ας θεωθεί πρώτα αυτό και ύστερα να θεώσει και εμένα που είμαι και εγώ κτίσμα. Πάλι επίσης λέγει τα εξής: «Ει τέτακται μετ’ εμού πώς εμέ ποιεί Θεόν, ή πώς συνάπτει Θεότητι», δηλαδή, εάν το Άγιο Πνευμα είναι κτίσμα όπως εγώ, πως είναι δυνατόν να μου δίνει τη δυνατότητα της θεώσεως; Εάν, λέγει ο Μέγας Βασίλει-ος, κατά χάριν θεούς ονομάζουμε αυτούς

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

Η

Β΄ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΣη σημασία της στη ζωή

και τη λατρεία της Εκκλησίας


που τελειοποιούνται στην αρετή, η τελείω-σις αυτή γίνεται δια του Αγίου Πνεύματος, πως είναι δυνατόν, συνεχίζει ο άγιος Πατέ-ρας, αυτό που θεοποιεί τους αγίους να μην είναι Θεός; «Και, ει θεούς ονομάζομεν τους κατ’ αρετήν τελείους, η δε τελείωσις διά του Πνεύματος, πώς το ετέρους θεοποιούν αυτό της θεότητος απολείπεται;».

Όλη η λατρευτική ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι μία διαρκής επίκλησις του Αγίου Πνεύματος. Τα μυστήρια δεν είναι απλή ανάμνηση λόγων και πράξεων του Χριστού, ηθική υπενθύμιση των λόγων του Ιησού αλλά αυτή η άκτιστος Χάρις του Αγίου Πνεύματος η οποία κατέρχεται «εφ’ ημάς και επί των τιμίων δώρων», μας αγιάζει και μας θεώνει. Διά τούτο διαρκώς στην ορθόδοξη λατρεία γίνεται επίκληση της παρουσίας και της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος.

Εφόσον το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός, όπως διεκήρυξε η Β΄ Οικουμενική Σύνο-δος, εμείς οι πιστοί λατρεύοντας το Άγιο Πνεύμα δεν οδηγούμαστε στην ειδωλολα-τρεία αλλά στη λατρεία του αληθινού Θεού. Εφόσον το Άγιο Πνεύμα είναι Άκτιστος Θεός, κατά συνέπεια η διά των μυστηρίων παρεχομένη χάρις του Αγίου Πνεύματος είναι άκτιστος διότι η κοινωνία με κτιστή χάρη, έστω και αν χαρακτηρίζεται ως

υπερφυσική, δεν δημιουργεί κοινωνία με τον Άκτιστο Θεό καθώς το κτιστό δεν έχει τη φυσική δύναμη να ενώσει τον άνθρωπο με τον Άκτιστο Θεό. Εάν το Άγιο Πνεύμα είναι κτίσμα, τα Μυστήρια της Εκκλησίας δεν θα ήταν σημεία της παρουσίας του Ακτίστου στην Εκκλησία, θα ήταν απλές συμβολικές επαναλήψεις κάποιων γεγονό-των του παρελθόντος που συνέβησαν στο παρελθόν, όπως η Σταύρωση και η Ανά-σταση του Ιησού, και όχι δυναμική εισβολή του Ακτίστου εντός του κτιστού ανθρώπου μέσω της οικειώσεως της σωτηρίας που προσεφέρθη από τον Ιησού Χριστό διότι η κατεξοχήν ενέργεια του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία είναι η οικείωση από τα μέλη της Εκκλησίας του σωτηριώδους έρ-γου του Ιησού. Άνευ της θεωτικής δράσεως του Αγίου Πνεύματος η υπό του Χριστού πρόσληψη, ανακαίνιση, αφθαρτοποίηση και θέωση της ανθρωπίνης φύσεως, δεν θα είχε κάποιο σωτηριώδες αντικρύσμα.

Οι αγώνες της ασκητικής ζωής αποβλέ-πουν στο να αποκτήσει ο άνθρωπος τις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος. Η μέθεξη του Αγίου Πνεύματος καθιστά τους πι-στούς δεκτικούς του Θεού Λόγου, επειδή «το Πνεύμα χρίσμα και σφραγίς εστιν εν ω χρίει και σφραγίζει πάντας ο Λόγος... η δε σφραγίς την μορφήν του σφραγίζοντος

έχει, και ταύτης οι σφραγιζόμενοι μετέχου-σι, μορφούμενοι κατ’ αυτήν», αναφέρει ο Μέγας Αθανάσιος. Έτσι οι πιστοί σφραγι-σμένοι από το Λόγο με τη σφραγίδα του Αγίου Πνεύματος που αποτελεί ταυτόχρο-να και το χρίσμα τους γίνονται κοινωνοί θείας φύσεως και συνάπτονται μέσω του Αγίου Πνεύματος με το Θεό Πατέρα, την παρουσία του οποίου μαρτυρεί στην καρδιά τους το Άγιο Πνεύμα(Γαλ.4,6). Εάν το Άγιο Πνεύμα δεν είναι Θεός τότε η άσκηση εκπίπτει σε ηθικό αγώνισμα άνευ της εμπειρίας της Ακτίστου Χάριτος, και κατά συνέπεια δεν θεάται ο άνθρωπος το άκτιστο, θαβώρειο Φως, δεν μετέχει στην δόξα, στην λαμπρότητα και στην Βασιλεία του Τριαδικού Θεού.

Οι συνέπειες από την απομάκρυνση από τη ορθή πνευματολογία της Β΄ Οι-κουμενικής Συνόδου φαίνονται από την εισαγωγή του Filioque στο Σύμβολο της Πί-στεως στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, δη-λαδή ότι το Άγιο Πνεύμα δεν εκπορεύεται μόνο από τον Πατέρα αλλά και εκ του Υιού. Το Filioque εισάγει διαρχία στην Θεότητα, υποδηλώνει μείωση του Αγίου Πνεύματος και την υπαγωγή του στην υπηρεσία του συνδέσμου των δύο άλλων προσώπων, επισημαίνει ο καθηγητής Γ. Μαντζαρίδης. Αυτή η μείωση του Αγίου Πνεύματος έχει


ως συνεπακόλουθο την συνολική υπο-βάθμιση της αγιοπνευματικής εμπειρίας και Χάριτος στην ζωή της Εκκλησίας. Αυτή η μείωση έχει συνέπειες επί της εκκλη-σιολογίας καθώς στην διαλεκτική μεταξύ «πρωτείου»-«συνοδικότητας» η πλάστιγγα σαφώς γέρνει υπέρ του πρωτείου διότι η ρωμαιοκαθολική εκκλησιολογία αναπτύσ-σεται επί της γραμμής Χριστός - Πέτρος - πάπας, κατά συνέπεια ο πάπας είναι ο αντιπρόσωπος του Χριστού επί της γης, το αλάθητο κριτήριο της Εκκλησίας, ως διάδοχος του Πέτρου, και όχι επί της γραμ-μής Χριστός Άγιο Πνεύμα – Απόστολοι, κατά συνέπεια η σύνοδος των επισκόπων, ως διάδοχοι των Αποστόλων που τους μεταδόθηκε δια της επιθέσεως των χειρών το Άγιο Πνεύμα, λαμβάνει αποφάσεις για την πίστη και την τάξη της Εκκλησίας, όπως συμβαίνει στην ορθόδοξη Εκκλησία. Κατά την παρατήρηση του Ρώσου θεολόγου Παύλου Ευδοκίμωφ, «ενώ η Ορθοδοξία βιώνεται ως συνεχιζομέ-νη Πεντηκοστή, αντλώντας από αυτό την αρχή μιας εξουσίας συλλογικής, συνοδικής, στη Δύση η Ρώμη αυτοβε-βαιώνεται ως συνεχιζόμενος Πέτρος, μόνος ηγεμών και αντιπρόσωπος όλων των εξουσιών του Χριστού». Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Γ. Μαντζαρίδης με το Filioque έχουμε την υποταγή του προσώπου και της κοινωνίας στο θεσμό και τη θεοποιη-μένη αυθεντία .

Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος, ιχνη-λατώντας στα βήματα των μεγάλων Πατέρων μας, προσέφερε στην Οι-κουμένη την αποσαφήνιση της πίστε-ως στην Υπερούσια Αγία Τριάδα μη επιτρέποντας περαιτέρω αμφισβη-τήσεις. Η πίστη αυτή διαφοροποιεί τον Χριστιανισμό «από πάσαν άλλην μορφήν θρησκευτικής σκέψεως». Το «Μονάς εν Τριάδι και Τριάς εν Μο-νάδι» αποτελεί αλήθεια την οποία ο Θεός αποκάλυψε στον άνθρωπο. Το Τριαδικό δόγμα δεν αποτελεί θεωρη-τική πίστη, αλλά αλήθεια που προσ-διορίζει αποφασιστικά τη ζωή των πιστών ως μελών της Εκκλησίας. Άνευ της περί Αγίας Τριάδος διδασκαλίας δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να υψωθεί ο άνθρωπος, έστω και αμυδρά, στην κατανόηση εννοι-ών όπως η αγάπη και το πρόσωπον.

Ο Τριαδικός Θεός αποτελεί μια ουσία με τρεις υποστάσεις-πρόσωπα σε σχέση αγάπης. Τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τρι-άδος δεν είναι άτομα αλλά πρόσωπα σε μια κοινωνία αγάπης. Υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στο άτομο και το πρό-σωπο, ανάμεσα στην συλλογικότητα ως άθροισμα ατόμων και την κοινωνία προ-σώπων. Σε κοινωνικό επίπεδο το άτομο εί-ναι η βιολογική ύπαρξη, υποταγμένο στην απρόσωπη συλλογική αναγκαιότητα του είδους. Αντίθετα, κάθε πρόσωπο είναι μο-ναδικό, με τα ιδιαίτερα φυσικά και πνευμα-

τικά χαρακτηριστικά του. Κάθε πρόσωπο, με τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αποτελεί μία ανεπανάληπτη συγκεκριμένη ψυχοσωματική και πνευματική οντότητα. Αυτή η ετερότητα, το ιδιάζον και ανεπανά-ληπτο του κάθε προσώπου δεν μπορεί να προσδιοριστεί με τρόπο αφηρημένο ως θεωρητική έννοια, αλλά μόνο να βιωθεί ως σχέση η οποία ουσιαστικά πραγματώνεται στην αγάπη που είναι ο τρόπος άσκη-σης της ελευθερίας γιατί η κοινωνία των προσώπων είναι η βίωση όχι του περιορι-σμού, αλλά της ελευθερίας.

Η ενότητα του Τριαδικού Θεού αποτε-λεί το πρότυπο για την πραγμάτωση της εκκλησιολογικής ενότητας των πιστών, ταυτόχρονα είναι το μυστήριο της αγαπητι-κής ενότητας των πολλών που συντελείται δια της Θείας Ευχαριστίας μέσα στην Εκκλησία. Αυτός είναι ο λόγος, για τον

οποίο η Εκκλησία έχει ως πρότυπο της ενότητάς της το μυστήριο του εν Τριάδι Θεού. Η τριαδική ενότητα αποτελεί γενικό-τερα και πρότυπο ενότητας για όλους τους ανθρώπους αφού όλοι οι άνθρωποι είναι ομοούσιοι μεταξύ τους και συγκροτούν έτσι μια ενότητα κατά φύση, ενώ ταυτό-χρονα διατηρούν την μοναδικότητα και ιδιαιτερότητα του προσώπου τους, όπως και ο Τριαδικός Θεός είναι ένας κατά την ουσία του και τριαδικός όσον αφορά τις υποστάσεις του. Οι πιστοί καλούνται να ζουν κατά το πρότυπο της τριαδικής ενό-τητας και να εκφράζουν με τον τρόπο της ζωής τους την κοινωνία και μετοχή τους στη ζωή του Τριαδικού Θεού. Η πατερική σκέψη σαφώς επισημαίνει ότι η κοινωνι-κότητα του ανθρώπου εκδηλώνεται στην πιο αυθεντική της μορφή με την υπέρβαση της ατομικότητάς του. Αυτό επιτυγχάνεται

με την έκφραση της ανιδιοτελούς αγάπης προς τον Θεό και τον πλησίον. Η αγάπη πραγματικά ξεπερνά τα όρια του ατόμου. Είναι εκείνη που σπρώχνει τον άνθρωπο με ορμή σε μια συνάντηση με τον άλλο, χωρίς οποιεσδήποτε προϋποθέσεις και με πλήρη αποδοχή. Εμείς οι άνθρωποι, κατά συνέπεια, καλούμαστε σε ηθικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο να μιμηθούμε τον τρόπο ύπαρξης της Αγίας Τριάδος και να υπερβούμε τον ατομισμό μας. Απέναντι στην πόλωση που παρατηρείται στο σύγ-χρονο κοινωνικό προβληματισμό ανάμεσα στο άτομο και την συλλογικότητα, ανάμεσα στον ατομικιστικό οικονομικό φιλελευθε-ρισμό και στον κολεκτιβισμό, το μυστήριο της ταυτόχρονης παρουσίας της ενότητας και της ιδιαιτερότητας των προσώπων που παρουσιάζει ο τρόπος ζωής της Αγίας Τριάδος υπερβαίνει αυτού του είδους τα

διλήμματα.Η ενότητα των μαθητών του Χριστού

και κατά συνέπεια όλων των πιστών κατά μίμηση της τριαδικής ενότητας, που ζητείται στην προσευχή του Ιησού στην Γεθσημανή (Ιω.17,21), αποτελεί έργο της ενοποιού χάρης του Αγίου Πνεύματος. Μόνο η μετοχή στην προσφερόμενη αυτή χάρη του Αγίου Πνεύματος μας ενοποιεί κατά το πρότυπο της ενότητας των Θείων προσώπων. Η παρουσία του Αγίου Πνεύματος στους πιστούς ση-μαίνει ταυτόχρονη παρουσία μέσα τους του Θεού Λόγου και του Θεού Πατέρα. Σημαίνει δηλαδή παρουσία του όλου Τριαδικού Θεού σε όλους τους πιστούς, οι οποίοι συγκροτούν έτσι ακατάλυτη ενότητα κατά το πρότυπο της ενότητας των Θείων προσώπων.

Η χαρισματική αυτή ενότητα φανερώ-νεται στην πράξη με τη συμφωνία της γνώμης και την ύπαρξη ενιαίου φρο-νήματος σ’ αυτούς. Σε εκκλησιολογικό επίπεδο εκφράζεται μέσα από την σύ-νοδο των επισκόπων όπου διαφορετικοί άνθρωποι καλούνται με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος να ομονοήσουν σε δογματικά και κανονικά ζητήματα. Σε

λατρευτικό επίπεδο εκφράζεται μέσα από τη σύναξη γύρω από την ευχαριστιακή τράπεζα όπου διαφορετικά πρόσωπα γι-νόμαστε ένα Σώμα, το Σώμα του Χριστού (Α΄ Κορ.10,16-17 και 12,14) μέσω της με-τοχής στο μυστήριο της Θείας Κοινωνίας.

Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος δεν διετρά-νωσε μόνο την αλήθεια περί της Θεότητος του Αγίου Πνεύματος αλλά απάντησε και σε ένα βασικό ερώτημα σχετικά με την πληρότητα και τελειότητα της ανθρωπίνης φύσεως του Ιησού Χριστού. Η φράση του 3ου άρθρου του Συμβόλου «σαρκωθέντα εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρ-θένου» διατρανώνει την αλήθεια ότι ο Υιός του Θεού έγινε πραγματικός άνθρωπος και αναιρεί την θέση του Απολλιναρίου, ο οποίος κήρυττε ότι κατά την ενσάρκωσή του ο Θεός Λόγος δεν προσέλαβε λογική


ψυχή και ανθρώπινο νού. Ο ανθρώπινος νους κατά τον Απολλινάριο είναι τελείως διεφθαρμένος εξαιτίας του προπατορικού αμαρτήματος. Έτσι σημείωνε ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού κατά την ενανθρώπηση προσέλαβε μόνο σώμα και άλογη ψυχή ενώ τη θέση της λογικής ψυχής ή του νού κατέλαβε ο Θείος Λόγος. Η θεολογική αυτή άποψη του Απολλιναρίου δημιουργεί σοβαρότατα σωτηριολογικά προβλήματα διότι η θέωση σύνολης της ανθρωπίνης φύσεως του Χριστού αποτελεί προϋπόθε-ση της θέωσης του ανθρώπου. Η άρνηση πρόσληψης πλήρους ανθρωπίνης φύσεως από το Χριστό καθιστά αδύνατη την πραγ-ματικότητα της σωτηρίας διότι παραμένει αθεράπευτο οτιδήποτε δεν ενώνεται με το Θεό σύμφωνα με τον Γρηγόριο Θεολόγο ο οποίος τόνισε τα εξής: «τὸ γὰρ ἀπρόσλη-πτον ἀθεράπευτον, ὅ δὲ ἥνωται τῷ Θεῷ, τούτο καί σώζεται», δηλαδή, οποιοδήποτε στοιχείο της ανθρωπίνης φύσεως που δεν έχει προσληφθεί από τον Θεό Λόγο παραμένει ανευ σωτηρίας, διότι μόνο αυτό το οποίο έχει ενωθεί με το Θεό μπορεί και να σωθεί. Όπως ακριβώς ο Λόγος για να αγιάσει την σάρκα προσέλαβε σάρκα, για να αγιάσει την ψυχή προσέλαβε ψυχή, έτσι για να αγιάσει τον νου έπρεπε να προσλά-βει και νου. Μάλιστα ο νους, επειδή ακρι-βώς ήταν πρωταίτιος και πρώτο θύμα της αμαρτίας, ήταν το κυριότερο ανθρώπινο στοιχείο, το οποίο είχε ανάγκη σωτηρίας.

Ο Χριστός είναι ο τέλειος Θεός, ο οποί-ος γίνεται άνθρωπος, προσλαμβάνοντας τέλεια ανθρώπινη φύση. Είναι αυτός που ενσαρκώθηκε για να θεραπεύσει την αν-θρώπινη φύση και να την αφθαρτοποιήσει διότι η σωτηρία και η λύτρωση του αν-θρώπου είναι η θεραπεία της ανθρώπινης φύσης του. Η σωτηριολογική αυτή θέση προϋποθέτει την αντίληψη ότι η αμαρτία είναι ασθένεια της ανθρώπινης φύσης. Το κακό είναι νόσος και διάβρωση της κτιστής πραγματικότητας∙ κατά συνέπεια ο Ιησούς είναι αυτός ο οποίος θεραπεύει και απο-καθιστά την ανθρώπινη φύση στην αρχική της κατάσταση, έτσι όπως δημιουργήθηκε

Η θεραπεία και η αποκατάσταση της ανθρώπινης φύσης συντελείται μέσα στην ίδια την ύπαρξη του Χριστού. Ο Ιησούς φέρει την πραγματική ανθρώπινη φύση την οποία θεραπεύει. Η αποδοχή της πλη-ρότητας και τελειότητας της ανθρώπινης φύσης του Ι. Χριστού αποτελεί την εγγύ-ηση για τη διαφύλαξη του μυστηρίου της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους.

Για την Εκκλησία μας η σωτηρία δεν εί-ναι μια ηθική καλυτέρευση του ανθρώπου διότι ο Χριστός δεν είναι ένας φιλόσοφος ή ένα ηθικό πρότυπο, όπως οι διδάσκα-λοι άλλων θρησκειών. Εάν ο Χριστός ήταν απλά ένας ηθικός διδάσκαλος θα μπορούσε να ευσταθήσει η διδασκαλία του Απολλιναρίου, η χριστιανική ζωή θα μπορούσε να περιοριστεί στην τήρηση ενός κώδικα ηθικής χωρίς την ανάγκη

της ανακαινιστικής ενεργείας του Αγίου Πνεύματος η οποία ενώνει τον πιστό με τον Χριστό και η λατρεία μας θα μπορούσε να περιοριστεί σε προσευχή και κήρυγμα, όπως πράττουν οι προτεστάντες, χωρίς ανάγκη των μυστηρίων, και ειδικά της Θείας Ευχαριστίας, τα οποία ενώνουν την κοινή ανθρώπινη φύση με την θεωμένη ανθρωπίνη φύση του Ιησού. Όμως ο Ιησούς είναι ένα απολυτρωτικό πρότυπο και η σωτηρία που προσέφερε είναι η θεραπεία, ανακαίνιση και αφθαρτοποίηση σύνολης της ανθρωπίνης φύσεως από την αμαρτία και τις συνέπειες της και γι’ αυτό οι Πατέρες μας τονίζουν την πληρότητα και την ακεραιότητα της ανθρώπινης φύσεως του Χριστού. Ο Χριστός είναι ο πλήρης και τέλειος άνθρωπος. Η θεωμένη ανθρώπινη φύση του Χριστού είναι ανεξάντλητη πηγή αγιασμού και χάρης. Στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας ο άρτος και ο οίνος μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα Χριστού, που μεταδίδουν τις άκτιστες Θείες ενέργει-ες στους μετέχοντες στο Μυστήριο.

Τελειώνοντας, θα θέλαμε να επισημά-νουμε ότι η B’ Οικουμενική Σύνοδος δεν παρήγαγε μόνο δογματικό έργο αλλά και νομοκανονικό. Η συγκεκριμένη Σύνοδος, με εξαίρεση την οριστική διατύπωση του Τριαδικού δόγματος, έχει μείνει στην ιστο-ρία εξαιτίας της εκκλησιολογικής ριζοσπα-στικότητάς της, όπως αυτή διατυπώθηκε στον επί αιώνες αμφιλεγόμενο 3ο Κανόνα της, με τον οποίο επετράπη στον «της Κωνσταντινουπόλεως επίσκοπον έχειν τα πρεσβεία της τιμής μετά τον της Ρώμης επίσκοπον, διά το είναι αυτήν νέαν Ρώ-μην».

Η Νέα Ρώμη ή Κωνσταντινούπολη ιδρύθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο ως αυτοκρατορική πρωτεύουσα και απέκτη-σε μεγάλη σπουδαιότητα ως διοικητικό κέντρο. Οι αυτοκράτορες τής έδωσαν όλα εκείνα τα προνόμια που κατείχε η Παλαιά Ρώμη. Η μεταφορά της πρωτεύουσας από την Παλαιά Ρώμη στη Νέα Ρώμη θα δημιουργήσει αλλαγές στην εκκλησιαστική διοίκηση καθώς αρχίζει να δημιουργείται ένα νέο πολιτικό, διοικητικό και οικονομικό κέντρο και συνάμα ένα νέο εκκλησιαστικό κέντρο στα παράλια του Βοσπόρου.

Η πολιτική ανάπτυξη της πόλης είχε επιπτώσεις στην εκκλησιαστική διοίκηση. Κατά τον 4ο αιώνα, ο επίσκοπος της Κων-σταντινουπόλεως είναι υπό την εποπτεία του επισκόπου Ηρακλείας, ο οποίος ήταν αυτός που εγκατέστησε τον Δημόφιλο, τον προκάτοχο του Γρηγορίου Θεολόγου, στον θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως καθώς πίστευε ότι αυτός κατέχει κανονικό δικαίωμα. Η συγκεκριμένη κανονική κατά-σταση ανατράπηκε διότι η Β΄ Οικουμενική σύνοδος παρείχε το κανονικό υπόβαθρο για την βαθμιαία ανύψωση του θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως καθώς ο 2ος κανόνας απαγορεύει κάθε υπερόρια εκ-κλησιαστική χειροτονία των επισκόπων

κάθε περιφέρειας και με τον 3ο κανόνα, δόθηκαν «τα πρεσβεία της τιμής μετά τον της Ρώμης επίσκοπον, διά το είναι αυτήν νέαν Ρώμην». Κατά συνέπεια, η Β΄ Οι-κουμενική σύνοδος παρείχε το κανονικό υπόβαθρο για την βαθμιαία ανύψωση του θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως. Αυτή η βαθμιαία ανύψωση του θρόνου της Κων-σταντινουπόλεως ολοκληρώθηκε με τις αποφάσεις της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία αφού συγκεκριμενοποίησε στον 17ο Κανόνα της, ότι «τοις πολιτικοίς και δημοσίοις τύποις και των εκκλησιαστικών παροικιών η τάξις ακολουθείτω», με τον 28ο Κανόνα της επεξέτεινε την εκκλησι-ολογική αυτή ρύθμιση ακόμη παραπέρα, απονέμοντας «τα ίσα πρεσβεία …τω της Νέας Ρώμης αγιωτάτω θρόνω», που από αιώνες ίσχυαν «τη πρεσβυτέρα βασιλίδι Ρώμη». Έτσι στην Β΄ Οικουμενική Σύνοδο αρχίζει να διαμορφώνεται το διοικητικό σύστημα της μιάς, ενιαίας και αδιαίρετης Εκκλησίας το οποίο πήρε την οριστική του μορφή στην Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο. Σύμφωνα με αυτό το διοικητικό σύστημα, το θεσμό της πενταρχίας, η Εκκλησία μας διοικείται συνοδικώς για αιώνες μέχρι σήμερα. Παράλληλα, ο θρόνος της Κων-σταντινουπόλεως, καθόλη τη διάρκεια των αιώνων υπήρξε διοικητικό και πνευματικό κέντρο του χριστιανισμού και του ελληνι-σμού, ανέδειξε πνευματικές φυσιογνωμίες μεγάλου αναστήματος και διεφύλαττε το γένος μας όταν αντιμετώπιζε την απειλή του αφανισμού.

Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος διετράνωσε, αποσαφήνισε, διετύπωσε, ερμήνευσε, διεκήρυξε στην Οικουμένη την πίστη της Εκκλησίας και αποτελεί αιώνιο ορόσημο για την χριστιανική πίστη αλλά και για την νομοκανονική εκκλησιαστική τάξη, όπως είπαμε παραπάνω. Οι συνέπειες των αποφάσεών της βιώνονται στη λατρεία της Υπερουσίου Αγίας Τριάδος, στην επίκληση του Παναγίου και Τελεταρχικού Πνεύματος κατά την μεταβολή των τιμίων Δώρων αλλά και σε κάθε λατρευτική πράξη, στα αγιοπνευματικά χαρίσματα των αγίων, στον εγκεντρισμό μας, μέσω του Βαπτί-σματος και της Θείας Ευχαριστίας, στο Σώμα του Χριστού ο οποίος είναι τέλειος Θεός που έγινε τέλειος και πλήρης άνθρω-πος, στην αναγνώριση των πρεσβείων τιμής στο Οικουμενικό μας Πατριαρχείο. Τις συνέπειες των αποφάσεών της τις ομο-λογούμε κάθε φορά που απαγγέλουμε το Σύμβολο της Πίστεως και διακηρύσσουμε την πίστη μας στον εν Τριάδι Θεό.


Ἄγγελος ἐσάλπισε καὶ ἠκούσθη φωνὴ μία: «Ἰδοὺ νῦν και-ρός, εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου». Μὲ δέος τότε μέρωσε ὁ Λιβυκὸς ὁ πόντος καὶ ἐρίγησε, σκιρτῶν, ὁ ἀγέρω-

χος ὁ Κόφινας. Ἱερὴ σιγὴ ἁπλώθηκε στὰ ὁσιοβάδιστα Ἀστερούσια ὄρη. Πυρφόρο καὶ πυρίκαυστο τό σκοτάδι τῆς νυκτός, τυ-λίγει τὸ νησὶ τῶν γενναίων, τὴν νῆσο τῶν ἁγίων, τὴν Κρήτη, τὴν ἑξάκουστη. Μύρα ἐαρινά, ἐν μέσῳ χειμῶνος, τὸν ἀέρα ἐπλήρωσαν. Ὁ φρυκτωρός τῶν ἀφθίτων ἀπέρχεται. Στὶς δυό τοῦ Δεκέμβρη, στῆς μέρας τὸ βασίλεμα καὶ στῆς νυκτὸς τὴν εἴσοδο, ἐξῆλθε, ἀστραπόμορφος, ἀπὸ τὸ Μέγα Κάστρο, ὁ καστροπολεμίτης. Σὰν τὸ φῶς τῆς ἀστραπῆς διέσχισε τοῦ οὐρα-νοῦ τὸν θόλο καὶ ἔλαβε «καιρὸ» ἀπὸ τὸν Μέγα Θρόνο. Νηστεμένος, καθαρμένος, φωτισμένος, στὸ Θεὸ παραδωμένος, λει-τουργεῖ πλέον στὸ οὐράνιο θυσιαστήριο ὁ γέροντας Ἀναστάσιος, ὁ Κουδουμιανός. Στοῦ οὐρανοῦ τὸ δῶμα τὸν προϋπάντησε ἐκείνη τὴν λαμπροφόρα νύκτα ὁ ὅσιος γέ-ροντας Πορφύριος. Σίγησε ἡ βραχωμένη ἱκεσία τοῦ ἀστερούσιου ἀσκητῆ καὶ ἔγινε ἐπουράνια δοξολογία, καθὼς πορευόταν στὴν ἄνω φωτοφορία. Λιγόστευσαν οἱ παννύχιες ἰαχὲς τῶν σπηλαίων μὰ αὐξή-θηκαν οἱ πρεσβεῖες τῶν λελυτρωμένων. Ὁ σεβάσμιος ἀκροφύλακας τῆς πίστεως καὶ ἀκοίμητος προσμονάριος τῆς αἰώνιας Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, εἰσῆλθε, διὰ τῆς Χρυσῆς Πύλης τῆς αἰωνιότητας, εἰς τὴν ἀνέσπερη ἡμέρα, εἰς τὴν ἀνεκλάλητη δόξα τῆς Τρισηλίου Θεότητος. Ὁ ἐν σπηλαίῳ γεννηθείς καὶ ἐν φάτνῃ ἀνακλιθείς Κύριος, ὑποδέχεται τὸν τῶν σπηλαίων οἰκιστή καὶ τῶν ὀρέων ἀγωνιστή, γέροντα Ἀναστάσιο.

Ὁ μακαριστὸς Ἱερομόναχος Ἀναστά-σιος, τῆς περιξάκουστης Μονῆς τοῦ Κου-δουμᾶ, εἶναι ἕνα ἐλπιδοφόρο ξάφνιασμα τῶν δύσμοιρων τῶν χρόνων μας. Πρό-σωπο ἱερὸ καὶ σεβάσμιο, ποὺ διάβηκε μὲ

θεοπρεπεῖς βηματισμοὺς τὴν εἰδωλομα-νοῦσα, ἀνίερη καὶ ἀσεβέστατη ἐποχή μας. Μορφὴ ἁγία, πατερικὴ μὰ καὶ προφητική, ἄγνωστη στοὺς κλητούς, πολυσέβα-στη γιὰ τοὺς ἐκλεκτούς. Ἀσκήθηκε στὶς ἀκρώρειες τῆς μεγαλονήσου, σὲ βράχους θεολάξευστους, ἠγιασμένους ἀπὸ τὰ δά-κρυα ὁσίων ἀνδρῶν, ἀπὸ τὰ παλαίσματα ἀρχαίων ἀσκητῶν. Κεκρυμμένος ἀπὸ τὰ βλέμματα τοῦ κόσμου, βίωσε τὸ μυστήριο τῆς σιωπῆς καὶ τῆς ὑψοποιοῦ ταπεινώ-σεως ἀλλὰ κάποτε καὶ τῆς κατὰ Χριστὸν σαλότητος. Τοῦτος, ὁ μικρός τό δέμας καὶ μέγιστος στὸ πνεῦμα, σύγχρονος γέρο-ντας, ἦταν πνοὴ ἀλλοτινῶν αἰώνων. Ὁ πατὴρ Ἀναστάσιος ἀναδείχθηκε ἀσκητὴς ἀκατάγνωστος, μοναχὸς ἀκριβέστατος, πατὴρ συμπαθέστατος, λειτουργὸς εὐλα-βέστατος, κληρικὸς εὐσεβέστατος, ἐγκρα-τείας διδάσκαλος, θεωρὸς τῶν ἀρρήτων, νοῦς πεφωτισμένος, καθαρὸς τῇ καρδίᾳ, κήρυξ τῆς Χάριτος, κρήνη φιλανθρωπίας, πηγὴ συμπαθείας μὰ κυρίως ταπεινώσε-ως πρόβολος. Μιὰ πηγαία εὐγένεια καὶ μιὰ ἀρχοντοσύνη εἶχε ὁ τρόπος τοῦ γέ-ροντα. Ἦταν φωτεινὸς στὸ πρόσωπο, μὲ καθάριο βλέμμα, εἰρηναῖος στὴν ἔκφραση καὶ πάντοτε μὲ χαρούμενη διάθεση. Ὁ ἐπὶ γῆς βίος του θώπευση τῶν οὐρανίων, αὔρα γλυκαίνουσα καὶ εὐφραίνουσα τὸν καύσωνα τῶν πειρασμῶν, τῶν προστρε-χόντων εἰς αὐτόν.

Ὁ, ἀλήστου μνήμης, Ἱερομόνοναχος Ἀναστάσιος, κατὰ κόσμον Γεώργιος Λεο-νταρίδης, γεννήθηκε στὸ χωριὸ Πανασὸς τοῦ νομοῦ Ἡρακλείου τῆς Κρήτης, στὶς 20 Ἰουλίου 1927. Ὁ πατέρας του Νικόλαος καταγόταν ἀπὸ τὴν Σελεύκεια τῆς ἁγιοτό-κου Μικρασίας. Ἡ μητέρα του, ἡ εὐσεβε-στάτη Ἑλένη, ποὺ ἀργότερα ἔγινε μοναχὴ μὲ τὸ ὄνομα Εὐγενία, καταγόταν ἀπὸ τὸν Πανασό. Χήρεψε νωρὶς καὶ μὲ πολλοὺς κόπους ἀλλὰ καὶ μὲ βαθειὰ πίστη στὸν Θεό, μεγάλωσε τὰ τρία ὀρφανὰ παιδιά της. Ὁ γέροντας, λόγῳ τῶν δυσκολιῶν τῆς ἐποχῆς, κατόρθωσε νὰ φοιτήσει μόνο στὸ Δημοτικὸ σχολεῖο, ἂν καὶ ἦταν ἄριστος μαθητής. Ἡ μητέρα του, τοῦ μετέδωσε

τὴν εὐλάβειά της καὶ τὸν εἰσήγαγε, πρώτη αὐτή, στὴν πνευματικὴ ζωή. Ὡς μικρὸ παιδί, ὁ γέροντας, ἐντυπωσιάσθηκε ἀπὸ τὸν βίο τοῦ καθηγητοῦ τῆς ἐρήμου, τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, τὸν ὁποῖο ἔκτοτε εἶχε ὡς πρότυπό του. Ἀπὸ τὴν τρυφερὴ ἐκείνη ἡλικία, ἄρχισε νὰ καλλιεργεῖ τὴν νοερὰ προσευχή. Εὑρέθη δοχεῖο χωρητικὸ τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γι’ αὐτό, ὅταν πήγαινε στὴν πρώτη του δημοτικοῦ σχολείου, τοῦ ἐνεφανίσθηκε ἡ Κυρία Θεοτόκος καὶ τοῦ ἔδωκε τὸ χάρισμα τῆς χωρητικότητος τοῦ νοῦ. Ἀργότερα, ὅταν, ὡς ἔφηβος, παρασύρθηκε, στὸ Ἡράκλειο, ἀπὸ κάποιο συγχωριανό του καὶ παρακο-λούθησε μιὰ συνάθροιση τῆς Εὐαγγελικῆς αἱρέσεως, τοῦ ἐνεφανίσθηκε καὶ πάλι ἡ Θεοτόκος καὶ τοῦ ἀποκάλυψε τὸ μεγαλεῖο τῆς Θείας Λειτουργίας γιὰ νὰ τὸν σώσει. Μετὰ τὴν ἐκπλήρωση τῶν στρατιωτικῶν του ὑποχρεώσεων καὶ συγκεκριμένα στὶς 26 Ἰουλίου 1957 εἰσέρχεται, ὡς δόκιμος μοναχός, στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Ἀντωνίου Βροντησίου. Ἐν συνεχείᾳ πηγαίνει στὴν Μονὴ Ὁδηγητρίας καὶ κατόπιν στὴν Μονὴ Κουδουμᾶ, ὅπου στὶς 12 Αὐγούστου 1958 γίνεται μοναχός, μὲ τὸ ὄνομα Ἀναστάσιος. Στὶς 11 Αὐγούστου 1959 χειροτονεῖται διάκονος, ἀπὸ τὸν μακαριστὸ Ἐπίσκοπο Γορτύνης καὶ Ἀρκαδίας καὶ μετέπειτα Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης, κυρὸ Τιμόθεο Πα-πουτσάκη. Στὸ μοναστήρι τοῦ Κουδουμᾶ, ὁ νεαρὸς τότε διάκονος Ἀναστάσιος, διακρίνεται γιὰ τὴν ὑπακοή του, τὴν ἐργα-τικότητά του, τὰ ἀσκητικά του παλαίσματα καὶ τὴν ἀγάπη του στὶς ἱερὲς ἀκολουθίες. Συνασκητὴς του ἀγαπητὸς ὑπῆρξε, τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, ὁ ἕτερος πολυσέβαστος γέ-ροντας, Εὐμένιος Σαριδάκης. Ὁ γέροντας Ἀναστάσιος ἀποσύρεται στὰ σπήλαια τῆς περιοχῆς καὶ ἀποκτᾶ πείρα τοῦ πο-λέμου ἐναντίον τοῦ σατανᾶ ἀλλὰ δέχεται καὶ τὴν ἐπίσκεψη τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ. Μὲ εὐλογία τῶν γερόντων τῆς Μονῆς ἀποσύρεται γιὰ ἐντονότερη ἄσκηση στὸ Μετόχι τοῦ Ἀϊ-Γιάννη. Ἐπί, ἑπτὰ ἔτη, πα-ραμένει σ’ ἕνα ἀπαράκλητο σπήλαιο τῆς περιοχῆς ἐκείνης, βοῶν πρὸς τὸν Κύριο:

Οτοῦ Ἀρχιμ. Ἱερεμίου Γεωργαλῆ

Ὁ λαμπρὸς ἀστὴρ τῶν Ἀστερουσίων.

Γέρων Ἀναστάσιος τοῦ Κουδουμᾶ


«Τὰ δάκρυα, Σωτήρ, τῶν ὀμμάτων μου καὶ τοὺς ἐκ βάθους στεναγμοὺς καθαρῶς προσφέρω, βοώσης τῆς καρδίας· ὁ Θεός, ἡμάρτηκά σοί, ἱλάσθητί μοί». Τὸ 1973, μετὰ ἀπὸ ἐγκεφαλικὸ ἐπεισόδιο, ποὺ ὑπέ-στη ἡ μοναχὴ πλέον μητέρα του ἐπιστρέ-φει στὸ χωριό του. Μετὰ τὴν κοίμηση τῆς μητέρας του περιοδεύει στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ἐγκαταβιοῖ, γιὰ ἕνα χρόνο, στὴν Σκήτη τῶν Ἰβήρων, κοντὰ στὸν γέροντα Γρηγό-ριο. Ἐπιστρέφει στὴν Κρήτη, γιὰ λόγους ὑγείας, καὶ στὶς 24 Νοεμβρίου 1974 χειρο-τονεῖται ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Γορτύνης καὶ Ἀρκαδίας, Τιμόθεο, Πρεσβύτερος. Ἀπὸ τὸ 1974 ἕως τὸ 2000, ὑπηρετεῖ, ὡς Ἐφημέριος, στὸν Τσούτσουρο. Τὸ 2002 ἐπιστρέφει στὴν Μονὴ τῆς μετανοίας του καὶ εὐεργετεῖ, μὲ τὴν θεοφιλή παρουσία του, τὴν Ἀδελφότητα τῆς Μονῆς. Ὁ Ἡγούμενος, Ἀρχιμ. Μακάριος καὶ οἱ περὶ αὐτὸν ἀδελφοί τῆς Μονῆς, μὲ περισσὴ φροντίδα καὶ βαθύτατο σεβασμό, περιβάλλουν τὸν γέροντα Ἀναστάσιο, ὁ ὁποῖος ἤδη ἔχει ὑποστεῖ ἐγκεφαλικὸ ἐπεισόδιο. Στὶς 2 Δεκεμβρίου 2013, στὸ Βενιζέλειο νοσοκομεῖο τοῦ Ἡρακλείου, ἀφοῦ τὸν ἐπισκέ-πτεται ὁ Ἐπίσκοπός του, Μητρο-πολίτης Γορτύνης καὶ Ἀρκαδίας κ. Μακάριος καὶ τοῦ διαβάζει εὐχή, σύμφωνα μὲ τὴν ἐπιθυμία του, ἀφήνει τὴν τελευταία του πνοὴ καὶ πορεύεται πρὸς συνά-ντηση τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ. Ὁ μακαριστὸς γέροντας, ὡς γνή-σιος ἐκκλησιαστικὸς ἀνήρ, ἔλαβε τὴν εὐχή τοῦ Ποιμενάρχου του, ὁ ὁποῖος πάντοτε τὸν περιέβαλλε μὲ ἰδιαίτερη ἀγάπη, γιὰ νὰ εἰσέλ-θει εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων τοῦ ἀχειροποιήτου ναοῦ, πρὸς ὑπά-ντηση τοῦ μόνου ἠγαπημένου τῆς καρδίας του, τοῦ Ἀρχιποίμε-νος Σωτῆρος Χριστοῦ.

Μὲ ἀξίωσε ὁ Θεός, ἐπανει-λημμένως, νὰ διαβῶ τὰ Ἀστε-ρούσια ὄρη καὶ νὰ αὐλισθῶ στὶς μυρωμένες αὐλὲς τῆς Μονῆς τοῦ Κουδουμᾶ. Νὰ ἀπολαύσω τὴν θέα τοῦ προσώπου τοῦ μακαρι-στοῦ γέροντα, νὰ ἀκροαστῶ τοὺς θεόπνευστους λόγους του, νὰ λάβω τὴν εὐχή του, νὰ λειτουργήσω στὸ Καθολικό τῆς Μονῆς καὶ ἐκεῖνος ἀρχαγγελικῶς νὰ παραστέκει καὶ εὐλαβῶς νὰ μεταλαμ-βάνει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον γλυκύτεροι οἱ λόγοι του. Χαρισμάτων πεπληρωμένος, ὁ ὁσιώτα-τος γέροντας, ἀναδείχθηκε ἀκηλίδωτον ἔσοπτρον τῶν θείων ἐλλάμψεων, ἐξαίσιος ἐκφάντωρ ἀρρήτων τοῦ Θεοῦ μυστηρίων καὶ διὰ τοῦτο ἀληθὴς θεολόγος. Ἔπαθε τὰ θεῖα, διὰ τοῦτο ἀπλανῶς καθοδήγησε καὶ ὀρθοδόξως ἐλάλησε. Ὡς πολύτιμο μύρο περικρατῶ, στὴν καρδιὰ καὶ στὸ χαρτί, τοὺς ἔνθεους λόγους του, πού σ’ ἐκεῖνες τὶς φωτοφόρες νύκτες, ἤκουσα παρὰ τοὺς πόδας του. Μοῦ μίλησε γιὰ

τὰ πρῶτα μοναχικὰ του παλαίσματα, τὶς φοβερὲς παρουσίες τῶν φρικτῶν δαιμό-νων, τὶς λυσσαλέες ἐπιθέσεις ἐναντίον του ἀλλὰ καὶ τὴν ἐπίσκεψη τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ. Μὲ προέτρεψε νὰ μελετῶ τὴν Φιλοκαλία, καθὼς στὸν λόγο του, ἀνέφε-ρε, συνεχῶς, αὐτούσια καὶ ἀπὸ στήθους, κείμενα τῶν νηπτικῶν πατέρων. Ὀλίγους ἀπὸ τοὺς ἁγιοπνευματικοὺς του λόγους παραθέτω, εἰς μνημόσυνον αἰώνιον: « Εἶναι ἀδύνατον, πάτερ μου, σήμερα νὰ ἀντιληφθοῦμε, οἱ πολλοί, τοὺς ἁγίους τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ, ὡς πρὸς τὸ βίωμα καθολικί-ζουμε καὶ προτεσταντίζουμε. Παρατηρῶ μιὰ τάση περιφρονήσεως τῆς θεολογίας τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπὸ ὁρισμένους σύγχρονους θεολόγους. Θέλουν μιὰ Ὀρθοδοξία, χωρὶς ἄσκηση,

χωρὶς θυσία, χωρὶς κόπο. Δὲν ὑπάρχει. Ἐπιδιώκουν ἐξωραϊσμὸ τῶν δαιμονικῶν παθῶν. Σήμερα τὸ παρὰ φύσιν θεωρεῖται κατὰ φύσιν, τὸ κατὰ φύσιν ὑπὲρ φύσιν καὶ τὸ ὑπὲρ φύσιν παραμύθια τοῦ παλιοῦ καιροῦ. Θὰ ρθει ἡ ὥρα, ὅμως, ποὺ οἱ πεπλανημένες αὐτὲς ἰδέες θὰ καταρρεύ-σουν… Σὰν Πνευματικός, νὰ προτρέπεις μὲ καλοσύνη καὶ ἀγάπη τοὺς ἀνθρώπους νὰ μετανοήσουν. Μὲ πόνο καὶ συντριβή. Μετάνοια σημαίνει ὄχι μόνον νὰ ἀγω-νιστῶ, νὰ μὴν διαπράξω τὶς ἴδιες ἁμαρτίες ἀλλὰ νὰ μισήσω τὰ ἁμαρτωλά μου ἔργα. Τὸ πνεῦμα τῶν θείων καὶ ἱερῶν Κανόνων, πού, δυστυχῶς, σήμερα κάποιοι τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀνθρώπων περιφρονοῦν, δεικνύει πόσο κάποια ἁμαρτία ἀπομακρύ-νει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν κοινωνία μετὰ

τοῦ Σωτῆρος μας Χριστοῦ. Μετάνοια ἀλη-θινὴ θὰ σώσει τὸν σύγχρονο ἄνθρωπο. Μυστηριακὴ ζωή, ἐγκράτεια, σωφροσύνη καὶ πολλὴ προσευχὴ νὰ συστήνεις στοὺς ἀνθρώπους. Ἐν μετανοίᾳ νὰ ἐξασκοῦν τὴν εὐχή. Πάντοτε μὲ ἀγάπη νὰ παιδα-γωγεῖς ὄχι μὲ αὐταρχισμό. Νὰ μάχεσαι ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας ἀλλὰ νὰ περιβάλ-λεις μὲ ἀγάπη καὶ στοργὴ τὸν ἁμαρτωλό, ὅπως ὁ Διδάσκαλός μας, ὁ Χριστός…Πολλοὶ σήμερα ψάχνουν ἀπεγνωσμένα γέροντες, γιὰ νὰ τοὺς ποῦν τὸ μέλλον. Εἶναι ἀπεγνωσμένοι ἀπὸ τὶς ἐξελίξεις καὶ θέλουν ἀπὸ κάπου νὰ πιαστοῦν. Προσω-πικά, ἀρνοῦμαι νὰ παίξω αὐτὸ τὸν ρόλο. Πρέπει νὰ ζητοῦμε ἀνθρώπους νὰ μᾶς διερμηνεύουν τὸ ἅγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ἐξυγιανθοῦμε ψυχικά. Νὰ μᾶς

ἀφυπνίσουν συνειδησιακά, νὰ μᾶς προσφέρουν λόγο μετάνοιας, ἔτσι, ἔρχεται ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Ὅταν γίνουμε κάτοχοι τῆς Θείας Χάριτος, εἴμαστε σὲ ζώνη προ-στασίας…».

Δὲν θὰ ξαναντικρύσουμε, λοιπόν, μὲ τοὺς σαρκικοὺς ὀφθαλμούς μας, τὸν πολιὸ πυρ-γοφύλακα τῶν ἱερῶν ὀρέων τῶν Ἀστερουσίων, διότι διάβηκε τὸ διαβατικό του ἀχειροποιήτου ναοῦ τοῦ οὐρανοῦ, «Ἔνθα ὁ τῶν ἑορταζόντων ἦχος ὁ ἀκατάπαυ-στος, καὶ ἡ ἀπέραντος ἡδονὴ τῶν καθορώντων τοῦ προσώπου τοῦ Κυρίου τὸ κάλλος τό ἄρρητον». Δὲν θὰ ἀκούσουμε τοὺς θεοδίδα-κτους λόγους του, διότι τώρα μιλᾶ τὴν γλῶσσα τῶν ἀγγέλων. Δὲν θὰ τόν δοῦμε νὰ ἀτενίζει μὲ εὐλάβεια τὴν Ἁγία Τράπεζα τοῦ Καθολικοῦ τῆς Μονῆς του, διότι θεωρεῖ πλέ-ον τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Δὲν θὰ περιδιαβαίνει πλέον τὶς αὐλὲς τοῦ Κουδουμᾶ, διότι περιπολεύει στὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ. Δὲν θὰ ξανα-νοίξει τὴν πόρτα τοῦ κελλιοῦ του, διότι εἰσῆλθε διὰ τῆς βασιλικῆς πύλης εἰς τὰς οὐρανίους Μονάς. Γιὰ τοῦτο τὸν γέροντα τῶν ἐσχά-των, ἰσχύει ὁ λόγος τοῦ Κυρίου διὰ τοὺς ἀγωνιστὲς τῶν ἐσχάτων, ποὺ καταγράφεται στὸ ἐλπιδοφό-

ρο βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως:«Μακάριοι οἱ ποιοῦντες τὰς ἐντολάς αὐτοῦ, ἵνα ἔσται ἡ ἐξουσία αὐτῶν ἐπὶ τὸ ξύλον τῆς ζωῆς, καὶ τοῖς πυλῶσιν εἰσέλθωσιν εἰς τὴν πόλιν· ἔξω οἱ κύνες καὶ οἱ φαρμακοί καὶ οἱ πόρνοι καὶ οἱ φονεῖς καὶ οἱ εἰδωλολάτραι καὶ πᾶς ὁ φιλῶν καὶ ποιῶν ψεῦδος».(Ἀποκ.22,14-15). Τὴν θλίψη τῆς ἐξόδου ἀφ’ ἡμῶν γλυ-καίνει ἡ χαρὰ τῆς εἰσόδου τοῦ μακαριστοῦ γέροντος εἰς τὴν ἀνέσπερη ἡμέρα τοῦ Κυρίου. Ἀς εὔχεται ὑπὲρ πάντων ἡμῶν εἰς τὸ ἅγιον καὶ ὑπερουράνιον καὶ νοερόν θυσιαστήριο τοῦ Κυρίου.


υμπληρώθηκαν φέ-τος 70 χρόνια ἀπό τήν κοίμηση τοῦ με-γάλου Ἕλληνα ποι-ητὴ Κωστὴ Παλαμᾶ, ποὺ εἶναι ὁ νεότερος ἐθνικὸς ποιητής μας καὶ μία ἀπὸ τὶς κορυφαῖες πνευ-

ματικὲς φυσιογνωμίες τοῦ νεότερου ἑλληνισμοῦ, στὸν ὁποῖο ὀφείλουμε τὴν θεμελίωση τῆς νέας λογοτεχνίας μας.

Ἡ ποίηση τοῦ Παλαμᾶ εἶναι ἕνας ὠκεανός, ὅπου συναντιοῦνται τὸ ἐπικὸ καὶ τὸ λυρικό, τὸ δραματικὸ καὶ τὸ φι-λοσοφικό. Δοκίμασε ὅλους τοὺς ρυθμοὺς καὶ τὰ μέτρα, ὅλες τὶς ἐμπνεύσεις καὶ τραγούδησε τὸ αἰώνιο καὶ τὸ πρόσκαιρο, τὸ με-γάλο καὶ τὸ μικρό, τὸ προσωπικὸ καὶ τὸ ἀντικειμενικό. Τρυφερὸς καὶ λεπτός, ζωγραφικὸς καὶ αἰσθηματικὸς στὰ λυρικά του ποιήματα, ξέρει, ὅμως, κυρίως νὰ γίνεται μεγαλόπνευστος καὶ προφητικὸς μὲ τὰ μεγάλα ποι-ητικά του συνθέματα. Μέσα σ᾿ αὐτὰ περνάει ἡ δόξα καὶ ἡ τέφρα, ἡ αἴγλη καὶ τὰ ἐρείπια, ἡ μοίρα καὶ τὸ μέλλον τῆς Ἑλλάδας, τῆς αἰώνιας Ἑλλάδας ἀρχαίας - βυ-ζαντινῆς - τουρκοκρατούμενης - ἐπαναστατημένης, ἐλευθερωμένης.

Τέτοιος ὑπῆρξε ὁ Παλαμᾶς, ἕνας ἀληθινὸς Τιτάνας τῶν ἑλληνικῶν γραμ-μάτων, ποὺ ἡ μορφή του θὰ φαντάζει πάντοτε ἀνάμεσα στὶς φωτεινότερες, μέσα στὸ πνευματικὸ Πάνθεο τῶν νεο-τέρων χρόνων.

Βιογραφικά στοιχεῖα.Ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς ἀποτελεῖ μία

ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες πνευματικὲς φυ-σιογνωμίες τῆς νεώτερης Ἑλλάδας καὶ

ἕναν ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους ποιητὲς τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Εἶναι ἕνας στοχαστὴς διαχρονικὸς καὶ ἐπίκαιρος.

Τὸ τεράστιο ποιητικό του ἔργο ὑμνεῖ τὴν ἱστορία, τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὸν ὁραματισμὸ τῆς «μεγάλης ἰδέας» γιὰ τὴν πατρίδα, ἀλλὰ παράλληλα ἀσχο-λεῖται μὲ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὰ συναι-σθήματά του.

Ἡ λυρικότητα καὶ ἡ γλωσσοπλαστική του δεινότητα εἶναι μοναδικές. Πέρα ὅμως ἀπὸ τὴν ποιητική του ὀντότητα ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς διακρίθηκε καὶ γιὰ τὴν κριτική, φιλολογικὴ ἀλλὰ καὶ διηγη-ματογραφική του ἐργασία.

Γεννήθηκε στὴν Πάτρα στὶς 13 Ἰα-νουαρίου τοῦ 1859, ἡ καταγωγή του ὅμως ἦταν ἀπὸ τὸ Μεσολόγγι. Τὸ 1864 πεθαίνει ἡ μητέρα του Πηνελόπη ἀπὸ πρόωρο τοκετό, ἐνῶ λίγο ἀργότερα, τὸ 1865 πεθαίνει καὶ ὁ πατέρας του Μι-χαὴλ Παλαμᾶς. Τὸν ἑπτάχρονο Κωστὴ ἀνέλαβε τότε, ὁ θεῖος του Δημήτριος Παλαμᾶς καὶ τὸν πῆρε στὸ σπίτι του στὸ Μεσολόγγι. Ἐκεῖ ὁ ποιητὴς ἔμεινε ἀπὸ τὸ 1867 ὡς τὸ 1875. Ἤδη ἀρχίζει ν᾿ ἀσχολεῖται στὰ γυμνασιακά του χρό-νια μὲ τὴν λογοτεχνία.

Μόλις τελείωσε τὸ γυμνάσιο, τὸ 1876, ἦρθε στὴν Ἀθήνα, ὅπου ἐγγρά-φηκε στὸ Πανεπιστήμιο, στὴ Νομικὴ σχολή. Οἱ σπουδές του ὅμως δὲν κράτησαν πολύ, γιατί ἡ ποίηση καὶ ἡ λογοτεχνία ἀπὸ νωρὶς τὸν κέρδισαν. Τὸ 1879 διαμένει σ᾿ ἕνα μικρὸ σπίτι στὴν ὁδὸ Ἱπποκράτους, ὅπου συγκατοικεῖ μὲ τὸ Νίκο Καμπᾶ, γιὰ περίπου ἕνα χρόνο. Ἀργότερα θὰ μείνει στὴν ὁδὸ Ἀσκληπιοῦ γιὰ πολλὰ χρόνια. Τὴν ἴδια ἐποχὴ ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς ἀσχολεῖται καὶ μὲ τὴ δημοσιογραφία καὶ συνερ-γάζεται μὲ ἐφημερίδες καὶ περιοδικά, χρησιμοποιώντας κατὰ καιροὺς τὰ ψευ-

δώνυμα «Κώστας», «Διαγόρας», «Ὁνολουλού», «Φλόρα Μιράμπι-λης», «W». Πολὺ γρήγορα ξεχωρίζει ἀπὸ τοὺς συναδέλφους του καὶ γίνε-ται ὁ ἱδρυτὴς τῆς ἐπονομαζόμενης «Νέας Ἀθηναϊκῆς Σχολῆς». Τὸ 1886 τυπώνει τὴν πρώτη του ποιητικὴ συλλογὴ «Τὰ τραγούδια τῆς Πατρί-δος μου».

Τὸ 1887 νυμφεύεται (κουμπάρος ὁ Βλάσης Γαβριηλίδης) μὲ τὴν Μα-ρία Βάλβη μὲ τὴν ὁποία καὶ θὰ ἀπο-κτήσει τρία παιδιὰ - τὴ Ναυσικᾶ, τὸ Λέανδρο καὶ τὸν Ἄλκη. Ὁ θάνατος βρίσκει τὸν Ἄλκη σὲ ἡλικία 5 χρό-νων στὶς 24 Φεβρουαρίου τοῦ 1898 καὶ ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς βυθίζεται σὲ

ἄφατη ὀδύνη. Γιὰ τὸ χαμὸ τοῦ μικροῦ του γιοῦ γράφει τὸ ἀριστουργηματικὸ ἐλεγεῖο «Ὁ Τάφος» (1898).

Τὸ 1879 διορίζεται γραμματέας στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν καὶ ἀπὸ τὴ θέση αὐτὴ θ᾿ ἀποχωρήσει τὸ 1928 μὲ τὸ βαθμὸ τοῦ Γενικοῦ Γραμματέα καὶ μὲ πολλὲς τιμητικὲς διακρίσεις, ἡ σπου-δαιότερη ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι ὁ τίτλος τοῦ ἀκαδημαϊκοῦ τὸ 1926. Νωρίτερα, τὸ 1924 ἡ Γαλλικὴ κυβέρνηση τὸν τιμᾶ μὲ τὸ παράσημο τῆς «Λεγεῶνος τῆς

Σ

Κωστὴς Παλαμᾶς7 0 χ ρ ό ν ι α ἀ π ὴ τ ὴ ν κ ο ί μ η σ ή τ ο υ

τοῦ μοναχοῦ Γερασίμου Μπεκέ


Τιμῆς». Τὸ 1929 ἀναλαμβάνει καθή-κοντα ὡς Πρόεδρος τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν. Στὶς ἀρχὲς τοῦ 1933 τιμᾶται μὲ τὸ μετάλλιο «Γκαῖτε» ἀπὸ τὸν Γερμανὸ πρεσβευτὴ στὴν Ἀθήνα. Ἀνακηρύσσε-ται Ἐπίτιμος Πρόεδρος τοῦ νεοϊδρυθέ-ντος τμήματος τῆς Διεθνοῦς Ἑνώσεως Συγγραφέων καὶ λίγο ἀργότερα τοῦ ἀπονέμεται τὸ «Οἰκονόμειο Βραβεῖο». Τὸ 1934 ἡ Ἱσπανικὴ κυβέρνηση τὸν τιμᾶ μὲ τὸ μετάλλιο «Del la plaque del l᾿ Ordre de la Republique» καὶ ἕνα χρόνο μετὰ τοῦ ἀπονέμεται τὸ Μετάλλιο τῆς Ἀμβροσιανῆς Βιβλιοθήκης τοῦ Μιλάνου. Τὸ ἴδιο ἔτος μετακομίζει ἀπὸ τὸ σπίτι του τῆς ὁδοῦ Ἀσκληπιοῦ 3, στὴν ὁδὸ Περιάνδρου 3, στὴν Πλάκα. Τὸ 1936 ἑορτάζεται ἡ πενηντάχρονη προσφορὰ τοῦ ποιητῆ στὰ πνευματικὰ δρώμενα καὶ τοῦ ἀπονέμονται τὰ διάσημα τοῦ Ἀνωτέρου Ταξιάρχου τοῦ Βασιλικοῦ Τάγματος καὶ τὸ βραβεῖο «Γραμμάτων καὶ Τεχνῶν» τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας. Τὴν ἴδια ἐποχὴ τὸν ἐπισκέπτεται στὸ σπίτι του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χρυσόστομος καὶ τοῦ μεταφέρει τὰ συγ-χαρητήρια καὶ τὶς εὐχὲς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Τὸ 1937 ἀποκαλύπτεται προτομὴ τοῦ Κωστὴ Παλαμᾶ στὸ Με-σολόγγι.

Τὰ τελευταῖα χρόνια της ζωῆς του θὰ τὰ ζήσει ἀποτραβηγμένος καὶ θ᾿ ἀσχο-ληθεῖ μὲ τὴ συγγραφὴ νέων ἔργων, τὴ διευθέτηση τῶν παλαιοτέρων του καὶ τὴν ἁπλὴ συναναστροφὴ γνωστῶν, φίλων καὶ θαυμαστῶν του. Στὰ χρόνια της Γερμανικῆς κατοχῆς, ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς πεθαίνει στὶς 27 Φεβρουαρί-ου τοῦ 1943, στὶς 3 π. μ. Ἡ κηδεία του ἔμεινε μνημειώδης στὰ χρονικά της πα-τρίδας μας. Χιλιάδες λαὸς πλημμύρισε τὸ Α´ Νεκροταφεῖο Ἀθηνῶν καὶ συνό-δευσε τὸν μεγάλο μας ποιητὴ μέχρι τὴν τελευταία του κατοικία, ψάλλοντας τὸν ἐθνικὸ ὕμνο, μπροστὰ στὰ μάτια τῶν ἔκπληκτων Γερμανῶν κατακτητῶν. Λίγο νωρίτερα ὁ ποιητὴς Ἄγγελος Σικελιανὸς εἶχε ἀπαγγείλει τὸ περίφημο νεκρώσιμο ποίημα στὴ μνήμη τοῦ Κωστὴ Παλαμᾶ.

Ἐργογραφία.Α. Συλλογές:Τραγούδια τῆς πατρίδος μου (1886)Ὁ ὕμνος εἰς τὴν Ἀθηνᾶν (1889)Τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μου (1892)Ἴαμβοι καὶ Ἀνάπαιστοι (1897)Ὁ Τάφος (1898)Οἱ χαιρετισμοὶ τῆς ἠλιογέννητης

(1900)Ἀσάλευτη Ζωὴ (1904)Ὁ Δωδεκάλογος τοῦ Γύφτου (1907)Ἡ φλογέρα τοῦ βασιλιᾶ (1910)Οἱ καημοὶ τῆς λιμνοθάλασσας (1912)Σατυρικὰ Γυμνάσματα (1912)Ἡ Πολιτεία καὶ ἡ Μοναξιά (1912)Βωμοί (1915)

Τὰ παράκαιρα (1919)Δεκατετράστιχα (1919)Οἱ πεντασύλλαβοι (1925)Τὰ παθητικὰ κρυφομιλήματα (1925)Οἱ λύκοι (1925)Δυὸ λουλούδια ἀπὸ τὰ ξένα (1925)Ἡ δόξα στὸ Μεσολόγγι (1926)Δειλοὶ καὶ σκληροὶ στίχοι (1928)Ὁ κύκλος τῶν τετράστιχων (1929)Περάσματα καὶ χαιρετισμοί (1931)Οἱ νύχτες τοῦ Φήμιου (1935)Βραδυνὴ φωτιά (1944)

Β. Διηγήματα:Θάνατος παλληκαριοῦ (1901)Διηγήματα (1920)

Γ. Θεατρικό:Τρισεύγενη (1903)

Δ. Μεταφράσεις:Ἑλένη τῆς Σπάρτης - Emile Verharen

(1916)Ξανατονισμένη Μουσικὴ (1930)

Ε. Κριτικές σημειώσειςΤὸ ἔργο τοῦ Κρυστάλλη (1894)Διονυσίου Σολωμοῦ. Ἅπαντα τὰ

εὑρισκόμενα (1901)Ἡρωικὰ πρόσωπα καὶ κείμενα

(1911)Τὰ πρῶτα κριτικά (1913)Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης (1914)Πεζοὶ δρόμοι (τόμοι Α´ καὶ Β´) (1928)Τὰ χρόνια μου καὶ τὰ χαρτιά μου

(1940).

ΠΗΓΗ: http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kwsths_palamas/


1900 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΟΥ ΑΓ. ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΦΟΡΟΥ (113 - 2013)


1900 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΟΥ ΑΓ. ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΦΟΡΟΥ (113 - 2013)

Ἱερά Μητρόπολή μας ἔχει τήν μεγάλη εὐλογία νά φυλάττει τήν Ἱερά Κάρα ἑνός ἀποστολικοῦ πατρός καί μάρτυρα τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, τοῦ ἁγίου

Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου. Σύμφωνα μέ τή συναξαριακή διήγηση, οἱ λέοντες δέν κατασπάραξαν τά σκληρά ὀστά τοῦ ἁγίου, μεταξύ τῶν ὁποίων βέβαια συγκαταλέγεται καί ἡ κεφαλή. Τά ἱερά αὐτά λείψανα μετα-φέρθηκαν ἀργότερα στήν Ἀντιόχεια.

Σέ ἔγραφο κώδικα τῆς Ἱερᾶς Μητρο-πόλεως Βεροίας, πού ὑπογράφεται ἀπό τόν Μητροπολίτη Βεροίας Δανιήλ τό 1798, ἀναφέρεται ὅτι τήν ἱερά Κάρα ἀγόρασε ὁ μητροπολιτικός ἱερός ναός ἁγίων ἀποστό-λων Βεροίας τό 1770 κατά τήν «αἰχμαλω-σίαν τοῦ Μορέως». Τό πῶς ἔφτασε στόν Μοριά τό ἱερό λείψανο μᾶς εἶναι ἄγνωστο. Στό ἔγγραφο τοῦ κώδικα ὁ Μητροπολίτης Δανιήλ ἐπικαλεῖται μαρτυρίες ἀρχιερέων γιά τήν ταυτοποίηση τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου καί βεβαιώνει γιά «τά σημάδια ἐκ τῶν ὀνύχων τῶν λεόντων», πού διακρίνονται πάνω στήν ἁγία Κάρα. Τό ἱερό κειμήλιο κατά και-ρούς πέρασε στήν κατοχή διαφόρων ἱερών Μονῶν τῆς ἐπαρχίας καί τό 1911 ἐπέστρε-ψε καί πάλι στόν ἱερό μητροπολιτικό ναό.

Πρό πενταετίας ἡ ἁγία Κάρα εὑρισκό-μενη στήν ἱερά μονή Παναγίας Δοβρά μυ-ρόβλυσε, ἀναδίνοντας ἔντονη εὐωδία πού γινόταν αἰσθητή ἀπό μακρινή ἀπόσταση.

ΟΙ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣΤό 2013 συμπληρώθηκαν 1900 χρόνια

ἀπό το Μαρτύριό του (113-2013) καί ὡς εκ τούτου ἡ Ἱερά μας Μητρόπολη προέβαλε τήν ἱερή μορφή του μέ πολλές ἐκδηλώσεις καθ’ ὅλη τή διάρκεια τοῦ ἔτους. Στό κλεί-σιμο τῆς χρονιᾶς, κοντά στήν ἡμέρα τῆς μνήμης του, κορυφώθηκαν οἱ ἐκδηλώσεις προός τιμήν του.

Τήν Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου τό βράδυ στόν ἱερό μητροπολιτικό ναό Βεροίας τελέστηκε ἀρχιερατική ἱερά ἀγρυπνία γιά τήν μνήμη του καί τέθηκε σέ προσκύνηση ἡ τιμία Κάρα του.

Τό Σάββατο 21 Δεκεμβρίου τό ἀπόγευμα στήν ἱερά μονή Ἁγίων Πάντων τελέστη-κε πολυαρχιερατικός ἑσπερινός καί τήν Κυριακή 22 Δεκεμβρίου τό πρωΐ στόν ἱερό ναό ἁγίου Ἀντωνίου Βεροίας τελέστηκε πολυαρχιαρετικό συλλείτουγο, ἐπί τῇ λήξει τοῦ ἀφιερωμένου στόν ἅγιο Ἰγνάτιο ἔτους, μέ τή συμμετοχή τῶν σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Ἄρτης κ. Ἰγνατίου, Λαρίσ-σης κ. Ἰγνατίου, Δημητριάδος κ. Ἰγνατίου, Ἐλασσῶνος κ. Βασιλείου καί Βεροίας κ.

Η

τοῦ ἀρχιμ. Ἀρσενίου Χαλδαιοπούλου


Παντελεήμονος. Στή συνέχεια στίς 11:30 π.μ. στό Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο πραγματοποιήθηκε ἐκδήλωση στήν ὁποία μίλησαν περί τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου ὁ ἱερομόναχος Ἰωακείμ Καρεώτης καί ὁ πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Λουδοβίκος, καθηγητής τῆς Α.Ε.Α.Θ., ἐνώ ἐπίκαιρους ὕμνους ἀπέδωσε ὁ χορός τῶν Σύριων μοναζουσῶν τῆς ἱερᾶς μονῆς ἁγίας Κυριακῆς Λουτροῦ.

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΡΥΠΝΙΑ

Πρίν ἀπό δώδεκα μῆ νες, στήν ἀρχή τοῦ ἔ τους πού σέ λίγες ἡμέ ρες

κλείνει, ἡ Ἱερά Μη τρόπολή μας εἶχε ἀπο φα σίσει νά τό ἀφιε ρώ σει σέ ἕνα ἀπό τούς με γάλους καί παλαιούς ἁ γ-ίους τῆς Ἐκκλησίας μας, σέ ἕνα ἀπό τούς ἀποστολικούς πατέρες, αὐτούς δηλα δή τούς ἱε ράρχες πού ἔζησαν τόν πρῶτο μετά Χρι στόν αἰ ῶνα καί ὑ πῆρ ξαν ἄμε σοι μαθητές τῶν ἀπο-στόλων τοῦ Χριστοῦ καί διδάχθη καν ἀπό τούς αὐτόπτες τοῦ Λό γου τήν πίστη καί τό εὐ αγγέλιό του.

Ἀφιερώσαμε, λοιπόν, καί ἐμεῖς τό ἔτος 2013 στόν ἅγιο Ἰγνάτιο τόν

θεοφόρο, τοῦ ὁποίου τήν τιμία καί χαριτό βρυ τo κάρα φυλάσσου με ὡς θησαυρό πολύ τι μο στήν Ἱερά Μητρό-πο λή μας. Καί ἀπόψε, λί γες ἡμέρες πρίν νά ἑορ τάσουμε τή μνήμη του ἀγρυπνοῦμε πρός τιμήν του ἐδῶ στήν ἱερά Μο νή τῆς Ἁγίας Κυρια κῆς γιά νά λάβουμε τήν εὐ λογία καί τή χάρη του.

Καί ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος, ἀδελφοί μου, ἔχει λάβει πολλή χάρη ἀπό τόν Θεό, διότι ἀγάπησε στή ζωή του πολύ τόν Χρι στό, ἔζησε καί δίδαξε τήν ἀλήθειά του καί ἐπι σφράγισε τή ζωή του καί τήν πίστη του μέ τό μαρτύριο καί τή θυσία του.

Τό μαρτύριό του δέν εἶ ναι συνηθι-σμένο. Δέν ἀποκεφαλίσθηκε, ἀλ λά ρίχθηκε ὡς βορά τῶν ἀγρίων θηρίων. Τό μαρ τύριο αὐτό εἶ ναι τρο μακτι κό καί πο λυώ δυνο, σέ τέτοιο βα θμό πού δέν μπορεῖ νά τό συλ λάβει ὁ ἀνθρώ πινος νοῦς. Ὅμως ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος δέν δει λιάζει καί δέν ὀρρωδεῖ ἐνώ πιον τῶν θηρίων. Ἡ ψυ χή του φλέγεται γιά τόν Χρι στό, φλέγε ται ἀπό τήν ἀγάπη γιά αὐ τόν, ὥστε δέν μπορεῖ νά τόν ἀρ νηθεῖ γιά νά ἀ παλ λαγεῖ ἀπό τή σκλη ρή αὐτή δο κιμα σία. Ἡ ψυχή του φλέ γεται ἀπό τόν Χρι στό καί γιά τόν Χριστό, καί γι᾽ αὐτό ὑπο μένει μέ ἀπα-

ράμιλ λη γεν ναι ό-τη τα τό μαρ τύ ριο, γιατί τό μόνο πού τόν ἐνδια φέ ρει, τό μόνο πού τόν ἀπα σχο λεῖ εἶναι

Ορατόριο αφιε-ρωμένο στον άγ. Ιγνάτιο (κεντρι-κή εκδήλωση ΙΘ΄Παυλείων)

Ο σεβ. Μητροπολίτης Καστορίας κ. Σεραφείμ προεξάρχει στην αγρυπνία στο μητροπολιτικό ιερό ναό με την οποία

ξεκίνησαν οι εκδηλώσεις για τον άγιο Ιγνάτιο (Ιανουάριος 2013)

Το εγκόλπιο ημερολόγιο της Μητροπόλεως ήταν αφιερωμένο

στον άγιο Ιγνάτιο


τό πῶς νά ἐκφράσει τήν ἀγάπη του πρός τόν Χριστό καί πῶς νά μήν χωρι σθεῖ ἀπό αὐτόν.

Τόσο μεγάλη ἦταν ἡ ἀγάπη καί ὁ πόθος τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου γιά τόν Χριστό, ὥστε ὑπέβαινε ὁποιαδή-πο τε ἀνθρώ πι νη ἀγάπη καί ἔφλεγε τήν ψυχή του. Καί μπο ρεῖ νά εἶναι δύσκολο γιά μᾶς νά συλλάβουμε τό μέγεθος καί τό με γα λεῖο αὐτῆς τῆς ἀγά πης, γιατί δέν βρισκό μαστε ἐνώ-πιον διωγ μῶν καί μαρτυρίων, ὅπως οἱ Χρι στιανοί τῶν πρώ των αἰώνων, ἀλλά ἔ χου με συνηθίσει νά ζοῦ με σέ ἕνα εἰρηνικό περιβάλλον μέσα στό ὁποῖο μποροῦμε νά πι στεύουμε χωρίς προ βλή ματα καί διωγμούς, ὅπως δυστυχῶς καί στίς ἡμέρες μας συμβαίνει μέ ἄλλους ἀδελφούς μας, ὅμως ἔχουμε καί ἐ μεῖς χρέος καί καθῆκον, ἐμπνεόμενοι ἀπό τόν ἅγιο Ἰγνάτιο, νά προ σπα θοῦμε καί νά καλ-λι ερ γοῦμε μέσα στήν ψυ χή μας τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό.

Διότι, ἀδελφοί μου, ἡ ἀγάπη αὐτή εἶ ναι ἡ κι νητήρια δύναμη τῆς ψυ χῆς μας. Καί ὅπως ὅταν ἀγαποῦμε ἕναν ἄνθρωπο, εἴμαστε ἕτοι μοι νά κάνουμε τά πάν τα γιά νά τόν εὐ χα ρι στή σουμε καί νά τόν χα ροποιήσουμε, ἔτσι, ἀ δε-λφοί μου, καί ὅταν ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ φλέγει τήν ψυχή μας, εἴμαστε ἕτοιμοι νά καταβά λου με κάθε προσπάθεια γιά νά τόν εὐχαριστήσουμε καί νά τόν εὐαρεστή σου με.

Ὅταν ἡ φλόγα τῆς ἀ γά πης γιά τόν Χριστό, πυρπολεῖ τήν ψυχή μας, ὅπως πυρπολοῦσε καί τήν ψυχή τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου, ὥστε νά μήν ἀντιλαμ-βάνεται τόν πό νο τοῦ φρικτοῦ μαρ τυ-ρίου του, τότε τά τεί χη τοῦ ἐγωισμοῦ

καί τοῦ ἀτομισμοῦ γκρε μί ζονται καί μποροῦμε νά συναντηθοῦμε καί νά ἑνωθοῦμε τούς ἀδελ φούς μας, ἡ ἕνωση μέ τούς ὁποίους ἀποτελεῖ τό πρῶτο βῆμα τῆς ἑνώ σεώς μας μέ τόν Χρι στό, ὁ ὁποῖος στά πρό σωπά τους βλέπει τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό καί μᾶς ζητᾶ νά τούς προσφέρουμε ὅ,τι θά προσφέραμε καί στόν ἴδιο.

Καί ἀκόμη, ἐάν ἡ ἀγά πη τοῦ Χριστοῦ φλέ γει τίς ψυχές μας, τότε μπο ροῦμε νά θερμά νου με μέ αὐτήν ὄχι μό νο τά σώματα πολ λῶν ἀδελφῶν μας οἱ ὁποῖοι ὄντως περ-νοῦν δύσκο λα αὐτές τίς ἡμέρες, ἀλ λά καί τίς ψυ χές πολ λῶν στίς ὁποῖες γιά δια φόρους λόγους ἔχει ψυγεῖ ἡ ἀγάπη γιά τόν Χριστό καί ἔχουν ἀπο-μα κρυνθεῖ ἀπό αὐτόν καί ἀπό τήν

Ἐκκλησία. Καί εἶναι ὀδυνηρό γιά μιά ψυχή νά ἔχει ἀπο μα κρυνθεῖ ἀπό τόν Θεό, γιατί στερεῖται τό ἔρει σμά της· καί σ᾽ αὐτή τή ζωή, μέσα στήν ὁποία ὅλοι ἀντιμετωπίζουμε πολλά καί διά-φορα προ βλήματα, προσωπι κά, οἰκο-γενειακά, ἐπαγ γελματικά, οἰκονομικά καί ἄλλα, ἔχουμε ἀνά γκη νά στηριζό-μαστε στόν Θεό, ἔχουμε ἀνά γκη νά ἐλπίζουμε στόν Θεό, γιά νά ἀντλοῦμε δύναμη ἀπό τήν ἀγάπη του, δύναμη ἀπό τήν πίστη ὅτι μεριμνᾶ γιά ἐμᾶς καί ὅτι ὅ,τι ἐπι τρέπει νά ζοῦμε εἶναι πρός ὄφελος τῆς ψυχῆς μας.

Ἀδελφοί μου, τιμῶν τας σήμερα τόν ἅγιο Ἰγνάτιο τόν Θεοφόρο, ἄς τόν παρακαλέσουμε νά μεσιτεύει στόν Θεό νά μᾶς αὐξήσει τήν ἀγά πη καί νά θερμάνει μέ αὐτή τήν ψυχή μας, ὥστε νά μπορέσουμε νά τόν αἰσθανθοῦμε καί ἐ μεῖς καί ὅλοι οἱ ἀδελ φοί μας νά γεννᾶται καί πάλι στήν ψυχή μας καί νά μᾶς ἐνισχύει μέ τήν παρουσία του.

ΟΜΙΛΙΑ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ

«Χριστοῦ σπεύδω γε νέ σθαι, Χρι-στοῦ μόνου ἐρῶ».

Μέ αὐτούς τούς λό γους ἐκφράζει ὁ ἱερός ὑμνογράφος τήν ἐπιθυ μία τοῦ ἑορταζομένου ἁ γίου Ἰγνατίου τοῦ Θεο φόρου νά μαρ τυ ρή σει γιά τόν Χριστό. Ἡ ἀγάπη του πρός αὐτόν εἶναι τόσο μεγάλη καί ἡ φλόγα της τόσο ἰσχυρή πού δέν διστάζει μπρο-στά στό μαρτύριο, ἀλλά ἐπιθυμεῖ διακαῶς νά θυ σιάσει τή ζωή του ὁμο -λογῶντας τήν πί στη του στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, γιά νά μήν χω ρισθεῖ ἀπό τήν ἀγά πη του.Αρχιερατικό συλλείτουργο στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου προεξάρχοντος του

σεβ. Μητροπολίτου Άρτης κ. Ιγνατίου (Δεκ.2013)

Πανηγυρικός εσπερινός στην ιερά μονή Αγίων Πάντων Βεργίνης


Οἱ λόγοι του θυμίζουν τούς λόγους τοῦ πρω το κορυφαίου ἀπο στό λου Παύλου ὁ ὁποῖ ος γράφοντας πρός τούς Φιλιππησίους τούς βε βαι ώνει γιά τήν πρό θε σή του νά μαρτυρήσει χάριν τοῦ Χριστοῦ, προ κει μένου νά βρίσκεται κο ντά του. «Ἐπιθυμίαν ἔχων εἰς τό ἀναλῦσαι καί σύν Χριστῷ εἶναι».

Τόσο ὁ ἀπόστολος Παῦ λος, ὅσο καί ὁ τι μώ μενος σήμερα ἅγιος Ἰγνά-τιος ὁ Θεοφόρος δέν εἶναι ἀντίθετοι στή ζωή, οὔτε ἐπιλέγουν τόν θάνατο ἀπό ἀγάπη γι᾽ αὐτόν. Ἄν ἀρνοῦν ται τή ζωή, τήν ἀρ νοῦ ν ται γιατί θεω-ροῦν ὅτι δέν ὑπάρχει ζωή χω ρίς τόν Χριστό, τόν ὁποῖο καλοῦνται ἀπό τούς διῶ κτες τους νά ἀπαρ νηθοῦν. Ἄν ἐπιλέ γουν τόν μαρτυρικό θά να το, τόν ἐπιλέγουν για τί γνω ρίζουν ὅτι τό μαρ τύ ριο δέν εἶναι τό τέλος τῆς ζωῆς, ἀλλά εἶναι ἡ ἀρχή μιᾶς ζωῆς κοντά στόν Χριστό, μι ᾶς ζωῆς ἀληθινῆς μέσα στή μα καριότητα τῆς αἰωνίου παρουσίας του. Αὐτή τή ζωή ἐπεδίω-κε ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ἀπό τή νεα νι κή του ἡλικία καί γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χρι-στοῦ ἀφιερώθηκε ψυχῇ τε καί σώ-ματι στήν Ἐκ κλη σία του. Ἐπίσκοπος στή μεγα λούπολη τῆς Ἀν τιοχεί ας, ἐκεῖ ὅπου ἡ Ἐκ κλη σία τοῦ Χριστοῦ ἀρι θ μοῦ σε ἀπό τά πρῶ τα χρόνια ἀρκετά μέλη, ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος δέν ἐπα ναπαύθηκε σ᾽ αὐτά, ἀλ λά μέ ζῆλο καί παρ ρησία, μέ πόθο καί ἀγά πη γιά τόν Χριστό δί δα σκε τό εὐαγγέλιό του καί καλοῦσε τούς ἀν θρώ πους στήν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ ἀγάπη του γιά τό ποίμνιό του ἦταν τόσο μεγάλη, ὥστε τίποτε δέν

θά μπο ροῦσε νά τόν χωρί σει ἀπό αὐτό· ὁ δι ωγμός ὅμως τόν ὁ ποῖο κήρυξε ὁ αὐτο κρά τορας Τραϊα νός ἐναν τίον τῶν χρι στιανῶν, τό ἐπέτυχε. Ὁ ζηλωτής ἐπίσκοπος βρέ θηκε στό στόχαστρο τῶν διω κτῶν τοῦ Χρι στοῦ ἐξαι τίας τῆς φή μης καί τῆς δράσεώς του καί ἀπο φα σί σθηκε νά μετα φερ θεῖ στή Ρώ μη γιά νά ἀπολογηθεῖ ἐνώ-πιον τοῦ αὐτοκρά το ρος. Ἔ τσι ὁ ἅγιος Ἰγνά τιος παίρνει τόν δρόμο τοῦ μαρ-τυρίου, πού γιά τόν ἴδιο ταυ τί ζεται μέ τόν δρόμο τῆς συναντήσεως καί τῆς ἑνώ σεώς του μέ τόν Χρι στό. Γι᾽ αὐτό

καί δια κηρύσσει: «Χριστοῦ σπεύδω γενέσθαι, Χρι στοῦ μόνον ἐρῶ».

Ἡ ὁμολογία αὐτή τοῦ ἁγίου Ἰγνα-τίου καί ἡ στάση του ἐνώπιον τοῦ μαρτυρίου καί ἐνώπιον τοῦ διλήμμα-τος μεταξύ ζωῆς καί θανάτου χά ριν τοῦ Χριστοῦ, πα ρα κινεῖ καί ἐμᾶς, ἀδελ φοί μου, πού τιμοῦμε τόν ἅγιο ἀγρυπνῶντας ἀπό ψε, ὅπως κάθε χρό νο, στή μνήμη του καί προ -σκυνῶντας τήν τι μία κά ρα του, τήν ὁποία ἔ χουμε τήν εὐλογία νά φυ-λάσσουμε στήν Ἱερά Μητρόπολή μας, νά ἐπα νεκτιμήσουμε τή σχέ ση μας καί τή θέση μας ἀπέναντι στή ζωή μας καί ἀπέναντι στήν πίστη καί τήν ἀγάπη μας στόν Χριστό.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ

Μέ ἰδιαίτερη χαρά σᾶς καλω σο ρί-ζω στή σημερινή Ἡμερίδα τήν ὁποία διορ γανώνει ἡ Ἱερά Μητρό πολη Βε ροίας, Ναούσης καί Καμ πα νίας πρός τιμήν ἑνός μεγάλου ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου τοῦ θεοφόρου, στόν ὁποῖο εἶχε ἀφιε-ρώσει τό ἔτος 2013.

Ἰδιαιτέρως καλωσορίζω καί εὐ-χαριστῶ τούς Σεβασμιωτάτους ἁ γί ους Ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι εὐ γε νῶς ἀνταποκρίθηκαν στήν πρόσ κλησή μας νά συμμε τά σχουν καί νά ὁμι-λήσουν στήν Ἡμερίδα μας, τόν Σε-βασμιώτατο Μητροπολίτη Ἄρ της κ.κ.

Γενική άποψη του ακροατηρίου της Ημερίδας

Σύριες μοναχές από την ιερά μονή αγίας Κυριακής Λουτρού ψάλλουν ύμνους του αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου


Ἰγνάτιο, τόν Σεβα σμι ώ τατο Μητρο-πολίτη Λαρίσσης καί Τυρ νά βου κ.κ. Ἰγνά τιο, τόν Σε βα σμι ώτατο Μητροπο-λίτη Ἐλασ σῶ νος κ.κ. Βασίλειο καί τόν Σε βασμι ώ τατο Μητροπολίτη Δη-μη τριάδος καί Ἁλμυροῦ κ.κ. Ἰγνάτιο.

Ἡ ἱερή μορφή τοῦ ἁγίου Ἰγνα τίου τοῦ θεοφόρου, ἡ διδασκαλία του καί τό μαρτύριό του ὑπῆρξαν τό θέμα πολλῶν ἐκδηλώσεων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας οἱ ὁποῖες πραγ-μα τοποιήθηκαν κατά τή διάρ κεια τοῦ ἔτους σέ ὅλες τίς ἀρ χιε ρατικές περιφέρειές της μέ σκοπό νά κάνουν περισσότερο γνωστό τόν μεγάλο αὐτό ἅγιο τῆς Ἐκ κλη σίας μας, ὁ ὁποῖος διακρίθηκε ὄχι μόνο γιά τήν μεγάλη ἀγάπη του στόν Χριστό καί τό ποίμνιό του, ἀλλά καί τή γενναιό-τητα καί τήν ὑπομονή τήν ὁποία ἐπέ-δειξε κατά τό πολυ ώ δυνο μαρτύριο τό ὁποῖο ὑπέστη χάριν τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ εὐ αγγελίου του.

Ἡ ὑπομονή αὐτή καί ἡ καρτερία του, πού ὀφείλονται στήν ἀγάπη καί τήν ἀφοσίωσή του στόν Χρι στό, ἀποτελοῦν γιά ὅλους μας μά θημα ζωῆς γιά τίς ὅποιες δυ σκο λίες ἀντι-μετωπίζουμε σή μερα, δυ σκολίες πού δέν συγκρίνονται μέ αὐ τές πού ἄλλοι ἀδελφοί μας κα λοῦνται νά ὑπομεί-νουν.

Διότι, ἐάν ἐμεῖς σήμερα ἔχουμε τήν εὐλογία νά πιστεύουμε στόν Θεό καί νά ἐκφράζουμε τήν πίστη καί τή λατρεία μας σ᾽ Αὐτόν ἐ λεύ θερα, ὑπάρχουν ἄλλοι ἀδελ φοί μας πού

βρίσκονται ὑπό διωγ μό. Ἀνάμεσα σ᾽ αὐτούς καί οἱ ἀδελ-

φοί μας χριστιανοί στή Συρία, πού βιώνουν ἕναν ἀκήρυκτο διωγ μό, πού ζοῦν μέ τόν φόβο καί τή θλί ψη τῶν ἀπαγωγῶν πού ἔπληξαν τόν τελευ-ταῖο χρόνο τούς χριστια νούς, ἀρχικά μέ τήν ἀπαγωγή τῶν δύο ἐπισκόπων καί στή συνέχεια τῶν μοναχῶν τῆς

ἱστορικῆς μονῆς τῆς Ἁγίας Θέ κλης, καί τούς ἀνα γκάζουν νά ἐγκαταλεί-ψουν μέ πό νο ψυχῆς τήν πατρίδα τους, ὅπως οἱ μονα χές πού φιλο-ξενοῦμε στή Μητρό πολή μας, στήν Ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Κυριακῆς, τούς τελευ ταί ους μῆ νες.

Ἡ παρουσία τους ἀνάμεσά μας ἀποτελεῖ μία προσωρινή ἀναψυχή γι᾽ αὐτές καί μία ὑπόμνηση προ σευχῆς γιά μᾶς, γιά χάρη τῶν ἀδελφῶν μας πού δοκιμάζονται· μία ὑπό μνη ση προσευχῆς, ἰδιαιτέ ρως αὐ τές τίς ἡμέρες πού τιμοῦμε τόν ἅγιο Ἰγνάτιο τόν θεοφόρο, ἐπί σκο πο Ἀντιοχείας, ὥστε διά τῶν πρε σ βειῶν του ὁ Θεός νά ἀπαλ λάξει τούς ἀδελφούς μας ἀπό τή δο κι μα σία τήν ὁποία ζοῦν, καί νά τούς χα ρίσει τήν ὑπομονή καί τήν καρ τερία τήν ὁποία διέθετε καί ὁ ἴδιος ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεο φό ρος.

Τήν ἱερή αὐτή μορφή τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου, ἐπισκόπου Ἀντιοχείας, θά φωτίσουν καί σήμερα μέ τίς εἰσηγή-σεις τους οἱ διακεκριμένοι ὁμιλητές μας.

Τούς εὐχαριστῶ θερμά, γιατί συμβάλλουν καί αὐτοί στήν τιμή τοῦ ἁγίου μας καί θά μᾶς ἀποκα λύπτουν πτυχές τῆς ζωῆς καί τῆς προσωπικό-τητός του.

Οι δύο εισηγητές της Ημερίδας. Στο βήμα ο π. Ιωακείμ Καρεώτης και στο πάνελ ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος.

Αναμνηστική φωτογραφία μετά το τέλος της ΗμερίδαςΠαύλειος Λόγος 21

μεγάλη εορτή της Χριστια-νοσύνης μόλις πέρασε. Χρι-στούγεννα εορ-τάσαμε, και γι’ αυτό τον λόγο χαιρόμαστε.

Χαιρόμα-στε που ο Θεός έγινε άνθρωπος, χαιρόμαστε που μπορούμε και εμείς να ελπίζουμε, όχι απλά στην αποκατάσταση της φύσης μας αλλά στην μεταμόρφωσή της από ανθρώπινη σε κατά χάριν θεαν-θρώπινη.

Και όμως…πόσοι από εμάς αυτές τις ημέρες χαιρόμαστε γι’ αυ-τόν τον λόγο; Γιατί εορτάζουμε και πανηγυρίζουμε; Γιατί λέμε ευχές ο ένας στον άλλο; Επειδή απλά οι ημέρες το απαιτούν;

Δυστυχώς, πολλές φορές, σχε-δόν όλοι μας χανόμαστε μέσα στην παραζάλη του πανηγυριού και βάζουμε στην άκρη τον λόγο του πανηγυριού! Ξεχνούμε τον λόγο της εορτής και κρατάμε μόνο την εορτή.

Ιστορικά ο Χριστός γεννήθηκε μέσα στην φτωχική φάτνη της Βη-θλεέμ, αλλά καθημερινά γεννιέται και μέσα στις καρδιές των ταπει-νών ανθρώπων.

Η εορτή των Χριστουγέννων είναι η εορτή της Ταπείνωσης, είναι η εορτή της εκούσιας αφάνειας και της απλότητας.

Ο Χριστός εξ αρχής μας δείχνει τον δρόμο προς της τελείωση μέσα από την ταπείνωση, μας δίνει την δυνατότητα να Τον ακολουθήσουμε εφόσον αναγεννηθούμε και εμείς υπαρξιακά στην φάτνη της συγκα-

τάβασης, της συγχωρετικότητας και της αγάπης.

Οι χριστιανοί χαίρονται και εορ-τάζουν πανηγυρικά τα Χριστού-γεννα, όχι για τα δώρα, όχι για τα φαγητά, όχι για στολίδια και τα φωτάκια, αλλά διότι ο Θεός έγινε Άνθρωπος.

Οι χριστιανοί μπορούν και εορ-τάζουν Χριστούγεννα κάθε ημέρα, διότι κάθε ημέρα γεννιέται ο Χρι-στός στις καρδιές μας διαμέσου της μετάνοιας.

Οι χριστιανοί χαίρονται κάθε στιγμή της ζωής τους κι ας μην είναι Χριστούγεννα, χαίρονται κι ας πονούν, χαίρονται κι ας περνούν δοκιμασίες, χαίρονται κι ας διώ-κονται… χαίρονται διότι «Χριστός ετέχθη εκ της Παρθένου» και τα πάντα πλέον ανακαινίστηκαν.

Οι χριστιανοί δεν πρέπει να μέ-

Η

Χριστούγεννασημαίνει....

του αρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου


νουν στον πόνο της γέννας, αλλά να προχωρούν στην χαρά που μια μάνα έχει όταν αντικρίζει το νεο-γέννητο παιδί της… χαίρονται μιας και μπορούν πλέον να θωρούν τον ίδιο τους τον Δημιουργό, τον ίδιο τους τον Θεό ο οποίος είναι Θεάν-θρωπος όχι από ανάγκη αλλά από Αγάπη!

Ο Θεάνθρωπος Χριστός υπάρ-χει για όλους τους ανθρώπους… γεννιέται όμως μόνο μέσα στην καρδιά των ταπεινών και των απλοϊκών, γεννιέται μέσα σε θα-λάμους νοσοκομείων, εκεί που ο

πόνος γίνεται αρετή. Γεννιέται μέσα σε οικογένειες,

εκεί που κατασκηνώνει η αλλη-λοπεριχώρηση. Γεννιέται μέσα στις φυλακές, εκεί που η μετάνοια γίνεται σύντροφος. Γεννιέται μέσα σε πλατείες, εκεί που το κρύο και η βροχή μάχονται με τις ζεστές καρδιές των αστέγων. Γεννιέται μέσα σε άνομους τόπους, εκεί που κάποια δάκρυα χαλούν το μακιγιάζ και τα βαμμένα χείλη ζητούν έλεος.

Ο Χριστός δεν διστάζει να έρθει οπουδήποτε, δεν φοβάται μην επη-ρεαστεί από κάτι, διότι ο Χριστός

δεν αλλάζει. Η παρουσία Του όμως αλλάζει τα πάντα. Κάνει Φως την νύκτα, κάνει Ουρανό το χώμα, κά-νει Βασιλεία την φάτνη, κάνει την ανθρωπότητα, θεανθρωπία.

Ο Θεός έγινε Άνθρωπος για τον άνθρωπο…και παραμένει Θεάν-θρωπος περιμένοντας τον άνθρω-πο να Του ομοιάσει… άραγε πόσοι από εμάς, το έχουμε καταλάβει;

Για πόσους χριστιανούς τα Χρι-στούγεννα σημαίνουν Θεάνθρω-πος;


ορτάστηκε και φέτος η μνήμη του εν αγίοις πατρός ημών Γρηγορίου του Παλα-μά και της αγίας Οικογενεί-

ας αυτού.Την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου στο καθολικό της Ιεράς Μονής Πανα-γίας Δοβρά πραγματοποιήθηκε αγρυπνία επί τη εορτή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά αρχιεπι-σκόπου Θεσσαλονίκης ο οποίος ασκήτευσε και στην περιοχή της Ημαθίας (έμεινε για αρκετά χρόνια στην Σκήτη της Βέροιας στον Αλι-άκμονα ποταμό).Στην αγρυπνία προεξήρχε ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης Βε-ροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων ο οποίος και κύρηξε τον θείο λόγο. Καθ’ όλη την διάρ-κεια της αγρυπνίας οι πιστοί είχαν την ευκαιρία να προσκυνήσουν το

μ ι κ ρ έ ς Ε Ι Δ Η Σ Ε Ι Σ

Αρχιερατική θεία Λειτουργία της εορτής της αγίας Οικογενείας των Παλαμάδων στον ι. ναό αγ. Λουκά

Εορτασμός του αγ. Γρηγορίου Παλαμά

και της Αγίας Οικογενείας του

Ε

Αγρυπνία της εορτής του αγ. Γρηγορίου του Παλαμά

τεμάχιο ιερού λειψάνου του Αγί-ου Γρηγορίου του Παλαμά που φυλάσσεται στην ιερά μονή.Επίσης το Σαββατοκύριακο 16 και 17 Νοεμβρίου πανηγυ-ρίστηκε στον ιερό ναό αγίου Λουκά Συμφερουπόλεως της ιεράς μονής Παναγίας Δοβρά στη Βέροια η μνήμη της αγίας Οικογενείας των Παλαμάδων, που εορτάζεται κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά την εορτή του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.Στον πανηγυρικό εσπερινό χοροστάτησε και κήρυξε το θείο λόγο ο σεβασμιώτατος Μητρο-πολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος προεξήρχε και της αρχιερατικής θείας Λειτουργίας την Κυριακή το πρωί. Το θείο λόγο κατά τη θεία Λειτουργία κήρυξε ο αιδεσιμολογιώτατος πρωτοπρεσβύτερος π. Νικόλα-ος Λουδοβίκος, καθηγητής της ΑΕΑΘ.

Από την παρουσίαση του βιβλίου του αγίου Αρσενίου

Από τον αγιασμό στο δημιουργικό εργαστήρι «Υφάδι»

Από την τελετή ενθρονίσεως του σεβ. Μητροπολίτου Αργολίδος κ. Νεκταρίου

τα πλαίσια της έκθεσης βιβλί-ου και βυζαντινής εικόνας που διοργανώθηκε από την Σχολή βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς

Μητροπόλεως στο Πνευματικό Κέντρο τοῦ Ἱερου Ναού Αγίου Μηνά Ναούσης παρουσιάστηκε το βιβλίο του Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. Παντελεήμονος «ΑΓΙΟΣ ΑΡΣΕΝΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ». Το βιβλίο παρουσίασαν οι Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος καί πρωτ. Στυλιανός Μακρής, υπεύθυνοι του ιδιαιτέρου Γραφείου του Μητροπο-λιτου.

Αγιασμός έκθεσης και παρουσί-αση βιβλίου για τον

αγ. Αρσένιο

Σ

ην Τετάρτη 27 Νοεμβρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης

μας κ. Παντελεήμων επισκέφθηκε το «Υφάδι», ένα δημιουργικό Εργαστήρι για τα ενήλικα ΑμεΑ της Νάουσας και της γύρω περιοχής.Ο Σεβασμιώτατος τέλεσε Αγιασμό και εν συνεχεία μοίρασε στα παιδιά γλυκίσματα, εικόνες της Παναγίας αλλά και ένα χρηματικό ποσό, προσφέροντας με αυτόν τον τρόπο εκτός από την ηθική και πνευματική του στήριξη και οικονομική βοήθεια. Η κ. Ευγενία Ζάλιου, η οποία είναι και η πρόεδρος του εργαστηρίου, ευχαρίστησε τον Σεβασμιώτατο αλλά και όλους τους ανθρώπους που βοηθούν με πράξεις το έργο αυτό.

Αγιασμός στο δημιουργικό

εργαστήρι «Υφάδι»

Τ

ην Κυριακή 24 Νοεμβρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μετέβη στο Ναύπλιο για να παραστεί στην τελετή ενθρονίσεως του νέου

Μητροπολίτου Αργολίδος κ. Νεκταρίου.Παρόλη τη κακοκαιρία (συνεχείς και έντονες βροχοπτώσεις) ο καθεδρικός ναός ήταν κατάμεστος, ενώ μεγάλος αριθμός πιστών παρηκολούθησε την τελετή στο προαύλιο του ναού.Εκτός από τον μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο παρέστησαν πολλοί αρχιερείς της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Ενθρόνιση Μητροπολίτου Αργολίδος κ.

Νεκταρίου

Τ


Από την επίσκεψη αξιωματούχων της Υπερδνειστερίας

Από την παρουσίαση του τόμου «Ανθολογία λειτουργικών»

Από την υποδοχή της θαυματουργού Εικόνος Παναγίας Σουμελά στη Δράμα

πίσκεψη στην ιερά Μητρόπολή μας πραγματοποίησε ο σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Τιράσπολ κ. Σάβ-

βας, επικεφαλής αντιπροσωπίας αξιω-ματούχων από την Υπερδνειστερία κατά το διήμερο 27 και 28 Νοεμβρίου.

Επίσκεψη Αρχιεπισκόπου

Τιράσπολ κ. Σάββα

E

ην Κυριακή 1η Δεκεμβρίου, το απόγευμα, στον Ιερό Ναό Υπαπα-ντής του Χριστού Βεροίας, με την ευκαιρία της επικείμενης εορτής

του προστάτου των Ιεροψαλτών Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, πραγματοποιή-θηκε η βιβλιοπαρουσίαση του τόμου «ΑΝ-ΘΟΛΟΓΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ» που εξέδωσε η Σχολή Βυζαντινής Μουσικής «Κοσμάς ο Μαδυτινός» της Ιεράς μας Μητροπόλεως.Την επίμελεια της παρουσίασης είχε ο Αντιπρόεδρος της Σχολής Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος ενώ την εκδήλωση χαι-ρέτησαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, ο προϊστάμενος του Ι.Ν. Υπαπαντής Αρχιμ. Παύλος Σταματάς και ο Διευθυντής της Σχολής κ. Γεώργιος Ορδουλίδης. Στη συνέχεια ο αναπληρω-τής καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Παναγιώτης Σκαλτσής προσέγ-γεισε θεολογικά την ιερή στιγμή της αγίας αναφοράς, ενώ ο επίκουρος καθηγητής της Α.Ε.Α. Βελλάς Ιωαννίνων κ. Εμμανου-ήλ Γιαννόπουλος αναφέρθηκε στην ιστορι-κή και μουσικολογική εξέλιξη των λειτουρ-γικών. Τέλος, ο επιμελητής της έκδοσης θεολόγος και καθηγητής της Σχολής κ. Βασίλειος Μαυράγκανος αναφέρθηκε στα περί της εκδόσεως του τόμου.

Παρουσίαση μουσικού τόμου στη

Βέροια

Τ

πό τις 3 μέχρι και τις 7 Δεκεμβρί-ου η ιερά εικόνα της Παναγίας Σουμελά μετεφέρθηκε προς προ-

σκύνηση των πιστών στην Ιερά Μητρό-πλη Δράμας, κατόπιν προσκλήσεως του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δράμας κ. Παύλου, ο οποίος ως γνωστόν διετέλεσε επί σειρά ετών ηγουμενος στο ιερό προ-σκύνημα στο Βέρμιο.

Το απόγευμα της 3ης Δεκεμβρίου πραγ-ματοποιήθηκε μεγάλη υποδοχή έξω από τον πανηγυρίζοντα ιερό ναό αγίας Βαρβά-ρας (πολιούχου Δράμας) και ακολούθησε λιτανευτική πομπή μέχρι τον μητροπολιτι-κό ιερό ναό των Εισοδίων όπου τελέστηκε

Η Εικόνα της Παναγίας Σουμελά

στη Δράμα

Α

Από το αρχιερατικό συλλείτουργο της εορτής της αγίας Βαρβάρας στη Δράμα

Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλος μετά την απονομή του χρυσού Σταυρού της Σουμελιωτίσσης

Από την αρχιερατική θεία λειτουργία στον ιερό ναό αγίων Αναργύρων Βέροιας

ην Κυριακή 8 Δεκεμβρίου, εορτή του αγίου Παταπίου ο σεβασμιώ-τατος Μητροπολίτης Βεροίας, Να-

ούσης και Καμπανίας λειτούργησε στον ιερό ναό αγίων Αναργύρων Βεροίας.

Ως γνωστόν στην ενορία αγίων Αναρ-γύρων υπάρχει βυζαντινό παρεκκλήσιο 14ου αι. στο οποίο κάθε χρόνο λειτουρ-γεί ο σεβασμιώτατος στην εορτή του αγίου Παταπίου.

Ειδικά όμως φέτος, λόγω εργασιών συντήρησης, το παρεκκλήσιο είναι κλει-στό και η θεία λειτουργία τελέστηκε στον ενοριακό ιερό ναό.

Η πανήγυρις του οσίου Παταπίου

στη Βέροια

και ο πανηγυρικός πολυαρχιερατικός εσπερινός κατά τον οποίο χοροαστάτησε και μίλησε ο σεβασμιώτατος Μητροπολί-της Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος και συγχοροστάτησαν οι σεβ. Βεροίας κ. Πα-ντελεήμων και Δράμας κ. Παύλος.Την επομένη ημέρα το πρωί στον ίδιο ναό τελέστηκε αρχιερατικό συλλείτουργο κατά το οποίο προεξήρχε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο. Το βράδυ της ίδιας ημέρας η ιερά εικόνα μεταφέρθηκε στην ιερά μονή Αναλήψεως Σίψας, όπου τελέστηκε ιερά Αγρυπνία. Την επομένη ημέρα το απόγευμα, πα-ραμονή της εορτης του αγίου Νικολάου πραγματοποιήθηκε υποδοχή στον πα-νηγυρίζοντα ιερό ναό αγίου Νικολάου Δράμας και ακολούθως πανηγυρικός εσπερινός χοροστατούντος του σεβ. Μη-τροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο, ενώ προεξήρχε και αρχιερατικού συλλείτουρ-γου με τον σεβ. Μητροπολίτη Δράμας την κυριώνυμο ημέρα.Στο τέλος της θείας Λειτουργίας ανεγνώ-σθη κοινή ομοφωνη απόφαση των Δ.Σ. του Σωματείου Παναγία Σουμελά και του ιερού Προσκυνήματος με τις οποίες απονεμήθηκε στον σεβασμιώτατο Μητρο-πολίτη Δράμας κ. Παύλο ο χρυσός σταυ-ρός της Σουμελιώτισσας για την εν γένει προσφορά του στον ποντιακό ελληνισμό και την διακονία και προσφορά του στο ιερό Προσκύνημα. Την απονομή έκανε ο σεβασμιώατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων, Πρόεδρος του ιερού Προσκυνήματος, ενώ παρών ήταν και ο Πρόεδρος του Σωματείου κ. Γεώργιος Τανιμανίδης, ο οποίος σε σύντομο λόγο που απηύθυνε εξήρε τους αγώνες και των δύο παρόντων ιεραρχών για το ιερό Προσκύνημα. Κατά τη μετάβασή του στη Δράμα τον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βεροίας κ. Παντελεήμονα συνόδευσαν ο πανοσιολ. Αρχιμ. Αθηναγόρας Μπίρδας, Γεν. Αρχιε-ρατικός Επίτροπος και καθηγούμενος της ιεράς μονής Παναγίας Σουμελά, καθώς και ο αρχιδιάκονος π. Πρόδρομος Γκιρ-τζαλιώτης.

Τ


Από την Χριστουγεννιάτικη θεία Λειτουργία στον μητροπολιτικό ναό Βέροιας

Από τη θεατρική παράσταση στο δημοτικό θέατρο Νάουσας

Από τις απονομές υποτροφιών και διακρίσεων σε φοιτητές της Αλεξάνδρειας

ην Τρίτη 24 Δεκεμβρίου τελέστηκε στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου πολιούχου Βεροίας ο πανηγυρικός Εσπερινός των Χριστουγέννων

χοροστατούντος του σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος και συγχοροστατούντος του θεοφιλεστάτου Επισκόπου Θερμών κ. Δημητρίου.

Τον θείο λόγο κήρυξε ο πανοσιολο-γιώτατος αρχιμανδρίτης π. Γεώργιος Χρυσοστόμου, πρωτοσύγκελλος της ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας.

Ανήμερα τα Χριστούγεννα ο σεβα-σμιώτατος χοροστάτησε στον όρθρο και στη συνέχεια τέλεσε αρχιερατική θεία Λειτουργία στον μητροπολιτικό ιερό ναό αγ. πρωτοκορυφαίων αποστόλων Πέ-τρου και Παύλου Βεροίας.

Ο εορτασμός των Χριστουγέννων στη

Βέροια

Τ

ελέστηκε, όπως κάθε χρόνο ευχαριστήριος εσπερινός στον ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας για τους επιτυχό-

ντες στις φετινές Πανελλαδικές εξετά-σεις και στη συνέχεια απονεμήθηκαν χρηματικές υποτροφίες στους αριστού-χους φοιτητές της πόλης καθώς και τιμητικές διακρίσεις στους εισαχθέντες στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα κατά τις τελευταίες Πανελλα-δικές εξετάσεις.

Απονομή υποτρο-φιών και τιμητικών διακρίσεων στην

Αλεξάνδρεια

Τ

ερισσότεροι από 500 νέοι και νέες από τις κατηχητικές συνάξεις της Ιεράς Μητροπό-λεως παρακολούθησαν την

Χριστουγεννιάτικη γιορτή του Γραφείου Νεότητας της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας που έγινε την Παρασκευή 28 Δεκεμβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Νάουσας. Στην αρχή η Παιδική και η Νεανική Χορωδία της Ιεράς Μητροπόλεως εκτέλεσε χρι-στουγεννιάτικα τραγούδια απ’ όλο τον κόσμο.Ακολούθησε θεατρική παράσταση του παραμυθιού του Κάρολου Ντίκενς «Χριστουγεννιάτικη ιστορία» σε ελεύ-θερη θεατρική διασκευή από το νεο-σύστατο θεατρικό εργαστήρι ενορίας Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας.

Χριστουγεννιάτικη εορτή γραφείου

Νεότητας

Π


Από τα εγκαίνια της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων «Παρμενίων Κωνσταντινίδης» της ενορίας αγίων Αναργύρων Βέροιας

Από τη θεία Λειτουργία των Αποστολικών Διαταγών στην ενορία αγίων Αναργύρων Βέροιας

Από την κοπή βασιλόπιττας για τα στελέχη του πνευμ. έργου της Ι. Μητροπόλεως

τις 29 Δεκεμβρίου το βράδυ ο σεβασμιώτατος Μητροπολιτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε τον αγιασμό των εγκαινίων

στην ανακαινισμένη αίθουσα της ενορίας αγίων Αναργύρων Βέροιας η οποία ονομάστηκε αίθουσα χοράρ-χου «Παρμενίωνος Κωνσταντινίδη» και θα εξυπηρετεί τις ανάγκες τόσο της χορωδίας της ενορίας, όσο και πολλών άλλων δραστηριοτήτων του πνευματικού έργου της Ιεράς Μητρο-πόλεως.

Εγκαίνια ανακαινι-σμένης αίθουσας

στην ενορία αγίων Αναργύρων

Σ

ην Τρίτη 31 Δεκεμβρίου, πα-ραμονή της πρωτοχρονιάς, το μεσημέρι, όπως κάθε χρόνο, ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης

μας κ. Παντελεήμων δεξιώθηκε στην αίθουσα του θρόνου στο επισκοπείο όλους τους εργαζομένους στα γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως, τα στελέχη του πνευματικού έργου, τους αρχιερα-τικούς επιτρόπους, τους ηγουμένους και ηγουμένες των ιερών μονών, τα μέλη του Μητροπολιτικού Συμβουλίου, τις τοπικές αρχές κ.α.Αφού έκοψε την καθιερωμένη βασιλό-πιττα ο σεβασμιώτατος απηύθυνε σε όλους πατρικούς λόγους και ευχές για τις άγιες ημέρες που διερχόμαστε ενώ έκανε έναν σύντομο απολογισμό του πνευματικού, ιεραποστολικού, νεανι-κού, κοινωνικού και φιλανθρωπικού έργου

Η Βασιλόπιττα για τα στελέχη της

Ιεράς Μητροπόλεως

Τ

τις 30 Δεκεμβρίου το βράδυ, με την ευκαιρία της εορτής της αγίας Ανυσίας, ο σεβα-

σμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελε-ήμων τέλεσε στον ιερό ναό αγίων Αναργύρων Βεροίας την αρχαιοπρεπή θεία λειτουργία των Αποστολικών Διαταγών.

Συμμετείχαν κυρίως νέοι και νέες που είχαν την ευκαιρία να βιώσουν το μυστήριο της θείας ευχαριστίας, όπως οι πρώτοι χριστιανοί. Να σημειωθεί ότι το κείμενο της θείας Λειτουργία αυτής είναι το αρχαιότερο σωζόμενο όπως και ο τρόπος τέλεσής της.

Η θεία Λειτουργία των Αποστολικών

Διαταγών

Σ


α Χριστού-γεννα έχουν νόημα βαθύτατα πνευματικό. Γιορτάζουμε την ίδια την

εμφάνιση, με σάρκα και οστά, του Θεού στη γη κι ανάμεσά μας. Ο Χριστός είναι το μοναδικό πρόσω-πο, που έχει προϊστορία. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα γεγονός πρωτοφανές και εκπληκτικό. Γίνεται λόγος, λεπτομερής μάλι-στα, για ένα πρόσωπο που δεν έχει γεννηθεί ακόμα: Συγγράφεται ιστορία, που δεν έχει εκτυλιχτεί ακόμη! Η πιο μεγάλη απόδειξη για τον Χριστό είναι οι προφητείες. Τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τόσους άλλους τους θαύμασαν οι άνθρωποι! Μα αφού πρώτα τους άκουσαν. Τον Αννίβα, τον Αλέξανδρο, τον Ναπο-λέοντα, τους επικρότησαν, αφού γνώρισαν τις ένδοξες εκστρατείες τους! Όλοι αυτοί, πριν γεννηθούν στην ζωή αυτή, ήταν εντελώς άγνωστοι. Και όταν γεννιό-νταν, κανείς δεν μπορούσε να πει κάτι για την μελλοντι-κή τους δράση! Τον Χριστό όμως η ανθρωπότητα Τον

γνώρισε, πριν ακόμη Τον δει! Αναλογίζομαι μαζί σας αγαπητοί αναγνώστες της στήλης, πόσο το πεπερα-σμένο μυαλό μας μπορεί να καταλάβει το μεγαλείο της πίστεώς μας. Μόνο με τη χάρη του Αγίου Πνεύ-ματος μπορεί να εννοήσει κανείς το μέγα μυστήριο της σάρκωσης του αληθινού Θεού και να αναφωνήσει : Τις Θεός Μέγας ως ο Θεός ημών!

***************

Στις 27 Νοεμβρίου η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, προχώρησε στην αγιοκατά-ταξη του Γέροντος Πορφυ-ρίου του Καυσοκαλυβίτη. Ο γέροντας Πορφύριος ήταν ήδη άγιος στις καρδιές όλων όσων τον γνώρισαν. Η Μητρόπολή μας, με την ευλογία του επισκόπου μας κ. Παντελεήμονος, χρόνια πριν, οργάνωσε και ομιλίες αλλά και ημερίδα, ειδικά για τον γέροντα Πορφύριο. Σήμερα πλέον και επίση-μα απολαμβάνει όλο το ορθόδοξο πλήρωμα ανά την οικουμένη, τις ευλογίες του γέροντα. Οι λόγοι του δεν ήταν ανθρώπινοι αλλά λόγοι

του αγίου Πνεύματος. Λόγοι Παρακλήσεως. Χαρισμα-τούχος, ταπεινός με περίσ-σευμα αγάπης. Ο Γέροντας Πορφύριος ο Καυσοκαλυβί-της, από τα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους ξεκίνησε την πνευματική πορεία του και εκεί κατέληξε. Βασικός σταθμός του, ήταν η Αθήνα. Ο Άγιος της πλατείας Ομο-νοίας. Προσφέρουμε εδώ ως ευλογία μερικούς από τους λόγους τους. « Όποιος ζει τον Χριστό, γίνεται ένα μαζί Του, με την Εκκλησία Του. Ζει μια τρέλα!

Η ζωή αυτή είναι διαφορε-τική απ’ τη ζωή των ανθρώ-πων. Είναι χαρά, είναι φως, είναι αγαλλίαση, είναι ανά-ταση. Αυτή είναι η ζωή της Εκκλησίας, η ζωή του Ευαγ-γελίου, η Βασιλεία του Θεού. «Η Βασιλεία του Θεού εντός ημών εστίν» (Λουκ. 17,21). Έρχεται μέσα μας ο Χριστός κι εμείς είμαστε μέσα Του. Και συμβαίνει όπως μ’ ένα κομμάτι σίδηρο που τοπο-θετημένο μες στη φωτιά γίνεται φωτιά και φως· έξω απ’ τη φωτιά, πάλι σίδηρος σκοτεινός, σκοτάδι». Επί-σης: « Όσοι κατηγορούν την Εκκλησία για τα λάθη των εκπροσώπων της, με σκοπό δήθεν να βοηθήσουν για την

διόρθωση, κάνουν μεγάλο λάθος. Αυτοί δεν αγαπούν την Εκκλησία. Ούτε, βέβαια τον Χριστό. Τότε αγαπάμε την Εκκλησία, όταν με την προσευχή μας αγκαλιάζουμε κάθε μέλος της και κάνομε ό,τι κάνει ο Χριστός. Θυσια-ζόμαστε, αγρυπνούμε, κάνο-με το παν, όπως εκείνος, ο οποίος «τις λοιδορίες δεν τις ανταπέδιδε, και όταν έπασχε δεν απειλούσε». (Α΄ Πετρ. 2,23.). Ακόμη έλεγε: «Να ζούμε τα μυστήρια, ιδιαίτε-ρα το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. Σ’ αυτά βρίσκεται η Ορθοδοξία. Προσφέρεται ο Χριστός στην Εκκλησία με τα μυστήρια και κυρίως με την Θεία Κοινωνία». Και τέλος : «Ο Χριστός είναι νέα ζωή. Πώς το λέω; Ο Χριστός είναι το παν. Είναι η χαρά, είναι η ζωή, είναι το φως, το φως το αληθινόν, που κάνει τον άνθρωπο να χαίρεται, να πετάει, να βλέπει όλα, να βλέπει όλους, να πονάει για όλους, να θέλει όλους μαζί του, όλους κοντά στο Χριστό». Τι μπορούμε να πούμε εμείς άλλο; Μόνο ένα: Όσιε του Θεού Πορφύ-ριε πρέσβευε υπέρ ημών.

τύπος&ουσία

τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

T

Παύλειος Λόγος τεύχος 106

Documents