บทท 4

บทท�� 4การควบคมและตรวจสอบการดำ�าเนิ�นิ

งานิของผู้��บร�หาร

1. อธิ�บายหนิ�าท��งานิหล กๆของผู้��บร�หารดำ�านิระบบสารสนิเทศไดำ�

2. อธิ�บายร�ปแบบกลยทธิ%ซึ่'�งพั ฒนิาโดำย McFarlan ไดำ� 3. อธิ�บายหนิ�าท��ของคณะกรรทการดำ�านิระบบสารสนิเทศไดำ�

4. อธิ�บายกรณ�ศ'กษา นิโยบายการพั ฒนิาระบบและบ�ารงร กษาและข -นิตอนิการปฏิ�บ ต�งานิ(System development and maintenance policies and procedures)เป/นิการก�าหนิดำนิโยบายตาม

แนิวทางของ ISO 17799 Section 10 ไดำ�

ว ตถุประสงค%เพั1�อให�ผู้��เร�ยนิสามารถุ

การท��ผู้��ตรวจสอบจะประเม�นิว3าผู้��บร�หารอาวโสของระบบ สารสนิเทศปฏิ�บ ต�งานิไดำ�อย3างดำ�หร1อไม3นิ -นิ สามารถุท�าไดำ�

โดำยใช้�หล กการบร�หารท �วไป ซึ่'�งเป/นิหนิ�าท��ของผู้��บร�หารจะ ต�องปฏิ�บ ต� กล3าวค1อ ผู้��ตรวจสอบควรประเม�นิงานิดำ�านิ

การวางแผู้นิ (Planning) การจ ดำองค%กร(Organizing) การเป/นิผู้��นิ�า(Leading) และการควบคมงานิ(Controlling) เป/นิการประเม�นิว ตถุประสงค%ของหนิ�าท��การงานิในิระบบสารสนิเทศและ

ว�ธิ�การท��จะให�บรรลว ตถุประสงค%นิ -นิ การรวบรวม การ จ ดำสรร และการประสานิงานิระหว3างทร พัยากรต3างๆท��จะ

นิ�ามาใช้�เพั1�อให�บรรลว ตถุของระบบสารสนิเทศ การสร�าง แรงจ�งใจ การแนิะนิ�าและการต�ดำต3อประสานิงานิระหว3าง บคลากร ท�ายท��สดำเป/นิการเปร�ยบเท�ยบการปฏิ�บ ต�งานิ

จร�งก บแผู้นิท��วางไว�เพั1�อให�ทราบว3าควรท�าการปร บปรงการปฏิ�บ ต�งานิท��จ�าเป/นิ

1.หนิ�าท��งานิของผู้��บร�หารดำ�านิระบบสารสนิเทศ

1.) การวางแผู้นิท��เก��ยวก บระบบสารสนิเทศ ผู้��บร�หารระดำ บส�งม�หนิ�าท��ในิการจ ดำท�าแผู้นิแม3บท(Master plan) ส�าหร บงานิดำ�านิระบบ

สารสนิเทศ แผู้นิงานิดำ งกล3าวอาจอย�3ในิร�ปของแผู้นิ งานิระยะยาว (Long-run) หร1อแผู้นิงานิระยะ

ส -นิ(Short – run) ในิการจ ดำท�าแผู้นินิ -นิผู้��จ ดำท�าแผู้นิจะต�อง (1.) ทราบถุ'งโอกาสและป5ญหาท��องค%กรประสบอย�3

โดำยป5ญหาเหล3านิ�-ม กเป/นิป5ญหาท��องค%กรสามารถุจ ดำการไดำ�โดำยใช้�เทคโนิโลย�และระบบสารสนิเทศท��ม�ประส�ทธิ�ภาพัภายใต�ต�นิทนิท��ต��า

(2.) ก�าหนิดำทร พัยากรท��ต�องนิ�ามาใช้�ในิการจ ดำท�าระบบสารสนิเทศข�างต�นิ

(3.) จ ดำท�ากลยทธิ%ในิรายละเอ�ยดำเพั1�อจ ดำหา ทร พัยากรดำ งกล3าวข�างต�นิ

ผู้��บร�หารดำ�านิระบบสารสนิเทศจะบร�หารงานิท��เก��ยวข�องก บระบบสารสนิเทศดำ งนิ�-

ผู้��บร�หารระดำ บส�งขององค%กรม กจ ดำท�าแผู้นิส�าหร บระบบสารสนิเทศ2 ประเภทดำ�วยก นิค1อ แผู้นิกลยทธิ%(Strategic plan) และแผู้นิ

ปฏิ�บ ต�งานิ (Operational plan)โดำยแผู้นิกลยทธิ%เป/นิแผู้นิระยะ ยาวส�าหร บระยะเวลา 3 ป8จนิถุ'ง 5 ป8 โดำยแผู้นิกลยทธิ%ประกอบ

ดำ�วยข�อม�ลท��เก��ยวก บ (1.)การประเม�นิสารสนิเทศในิป5จจบ นิ(Current

information assessment) ประกอบดำ�วยบร�การของ ระบบสารสนิเทศในิป5จจบ นิ เคร1�องคอมพั�วเตอร%และโปรแกรม

ระบบท��องค%กรใช้�งานิ บคลากรท��องค%กรม�อย�3 จดำอ3อนิและจดำ แข9งในิป5จจบ นิ ภ ยคกคามและโอกาสในิป5จจบ นิ

(2.)ท�ศทางของกลยทธิ%(Strategic directions) เป/นิ บร�การของระบบสารสนิเทศท��ให�ในิอนิาคต นิอกจากนิ�-ย งรวมถุ'ง

แผู้นิกลยทธิ%ท �วไประหว3างองค%กรและภายในิองค%กร (3.) การพั ฒนิากลยทธิ%(Development Strategy)

เป/นิการวางแผู้นิเก��ยวก บอนิาคตของโปรแกรมระบบงานิ(Application) ฐานิข�อม�ล เคร1�องคอมพั�วเตอร%และโปรแกรม

ระบบ บคลากร และว�ธิ�การท��ใช้�ในิการต�ดำต -งและต�ดำตามกลยทธิ%

ผู้��บร�หารดำ�านิระบบสารสนิเทศจะบร�หารงานิท��เก��ยวข�องก บระบบสารสนิเทศ(ต3อ)

ส3วนิแผู้นิปฏิ�บ ต�งานิ เป/นิแผู้นิระยะส -นิส�าหร บระยะเวลา1 ป8จนิถุ'ง 3 ป8 โดำยแผู้นิปฏิ�บ ต�งานิประกอบดำ�วยข�อม�ลเก��ยวก บ (1.) รายงานิความก�าวหนิ�า เป/นิรายงานิท��แสดำงให�เห9นิถุ'งการบรรลผู้ลและข�อผู้�ดำพัลาดำในิการเร��ม

ดำ�าเนิ�นิการตามแผู้นิ การเปล��ยนิแปลงเคร1�อง คอมพั�วเตอร%และโปรแกรมระบบ ส��งท��เพั��มเต�ม

เข�าไปในิแผู้นิเม1�อม�การดำ�าเนิ�นิการ (2.) ส��งท��ต�องเร��มท�า เช้3นิ ระบบท��ต�องท�าการ

พั ฒนิา การเปล��ยนิแปลงเคร1�องคอมพั�วเตอร%และ โปรแกรมระบบ การสรรหาและพั ฒนิาบคลากร

และการจ ดำหาแหล3งเง�นิ เป/นิต�นิ (3.) ตารางการต�ดำต -งระบบ แสดำงให�เห9นิถุ'งว นิท��เร��มต�นิและส�-นิสดำโครงการใหญ3ๆ และข -นิตอนิการควบคมโครงการท��นิ�ามาใช้�


แผู้นิท��จ ดำท�าเร�ยบร�อยแล�ว จ�าเป/นิต�องม�การปร บปรง

เปล��ยนิแปลงอย3างสม��าเสมอเพั1�อให�สอดำคล�องก บองค%กรโดำย รวมตามความจ�าเป/นิ การจ ดำท�าแผู้นินิ -นิผู้��บร�หารสามารถุใช้�ร�ป

แบบกลยทธิ%(Strategic – grid momel) ซึ่'�งพั ฒนิาโดำยMcFarlan et al.(1983) เป/นิหล กในิการพั�จารณาความ

เหมาะสมของแผู้นิท��จ ดำท�า ภาพัท�� 1 แสดำงให�เห9นิถุ'งองค%กร 4 ประเภทและแผู้นิส�าหร บระบบสารสนิเทศของแต3ละองค%กรดำ งนิ�-


ภาพัท�� 1 ร�ปแบลบกลยทธิ%

ร�ปแบบกลยทธิ%(Strategic – grid model)

(1.) องค%กรประเภทสนิ บสนินิ (Support) เป/นิองค%กรท��ระบบสารสนิเทศท��ม�อย�3ในิป5จจบ นิและระบบ

สารสนิเทศท��ต�องการในิอนิาคต ม�ความส�าค ญต3อองค%กรนิ�อยมาก องค%กรประเภทนิ�-จะม�ความต�องการการ จ ดำหาแผู้นิส�าหร บระบบสารสนิเทศนิ�อย ก�จการประเภทนิ�-ไดำ�แก3 ก�จการขายสารเคม� เป/นิต�นิ

(2.) องค%การประเภทส�านิ กงานิต วแทนิทางการค�า (Factory) เป/นิองค%กรท��ระบบสารสนิเทศท��ม�อย�3ในิ ป5จจบ นิม�ความส�าค ญต3อองค%กรส�ง ในิขณะท��ระบบสารสนิเทศท��ต�องการในิอนิาคตม�ความส�าค ญต3อองค%กร

นิ�อย องค%กรประเภทนิ�-จะม�ความต�องการการจ ดำท�าแผู้นิส�าหร บระบบสารสนิเทศปานิกลาง โดำยแผู้นิท��จ ดำท�า จะเนิ�นิท��ความต�องการทร พัยากรในิระยะส -นิ ต วอย3างของก�จการประเภทส�านิ กงานิต วแทนิทางการค�า เช้3นิ

ก�จการต วแทนิจ�าหนิ3าย เป/นิต�นิ (3.) องค%กรประเภทเปล��ยนิแปลง (Turnaround) เป/นิองค%กรท��ระบบสารสนิเทศท��ม�อย�3ในิป5จจบ นิม�ความ

ส�าค ญต3อองค%กรนิ�อย ในิขณะท��ระบบสารสนิเทศท��ต�องการในิอนิาคตม�ความส�าค ญต3อองค%กรส�ง องค%กร ประเภทนิ�- จะม�ความต�องการการจ ดำท�าแผู้นิส�าหร บระบบสารสนิเทศปานิกลางจนิถุ'งมาก โดำยแผู้นิท��จ ดำท�าจะ

เนิ�นิท��ความต�องการระบบงานิในิระยะยาว ต วอย3างของก�จการประเภทส�านิ กงานิต วแทนิทางการค�า เช้3นิก�จการเคร1อข3ายของช้�า

(4.) องค%กรประเภทกลยทธิ% (Strategic) เป/นิองค%กรท��ระบบสารสนิเทศท��ม�อย�3ในิป5จจบ นิและระบบ สารสนิเทศท��ต�องการในิอนิาคตม�ความส�าค ญต3อองค%กรมาก องค%กรประเภทนิ�-จะม�ความต�องการการจ ดำท�า

แผู้นิส�าหร บระบบสารสนิเทศท -งในิระยะส -นิและระยะยาว โดำยแผู้นิท��จ ดำท�าจะเนิ�นิท��ความต�องการทร พัยากร และระบบงานิ ต วอย3างของก�จการประเภทส�านิ กงานิต วแทนิทางการค�า เช้3นิ ก�จการธินิาคาร เป/นิต�นิ

องค%กร 4 ประเภทและแผู้นิส�าหร บระบบสารสนิเทศของแต3ละองค%กร

พั�จารณาถุ'งความจ�าเป/นิท��องค%กรควรจ ดำท�าแผู้นิส�าหร บระบบสารสนิเทศว3าข'-นิอย�3ก บป5จจ ย 2 ป5จจ ย

ค1อ การท��ระบบสารสนิเทศถุ�กนิ�าไปใช้�ในิการปฏิ�บ ต�งานิประจ�าว นิขององค%กร(Infusion) และการกระ จายระบบสารสนิเทศท �วทกหนิแห3งในิองค%กร (Diffusion) โดำยองค%กรประเภทแรกเป/นิองค%กรแบบ

ดำ -งเดำ�ม (Traditional organization) ซึ่'�งเป/นิองค%กรท��ม�การแนิะนิ�าระบบสารสนิเทศและการแพัร3 กระจายระบบสารสนิเทศนิ�อย ดำ งนิ -นิจ'งต�องการแผู้นิเพั�ยงเล9กนิ�อยเท3านิ -นิและแผู้นิสามารถุกระท�า

จากศ�นิย%กลางไดำ� (Centralized group) ส3วนิองค%กรประเภทท��สอง เป/นิองค%กรจากสมาพั นิธิร ฐ(Fedeation organization) องค%กรนิ�-จะม�การนิ�าระบบสารสนิเทศมาใช้�นิ�อยแต3จะม�การเผู้ยแพัร3

กระจายระบบสารสนิเทศท �วองค%กร ดำ งนิ -นิองค%กรประเภทนิ�-ต�องการแผู้นิในิระดำ บปานิกลาง จ ดำท�า จากส3วนิงานิหร1อผู้��ใช้�มากกว3าการจ ดำท�าจากศ�นิย%กลาง องค%กรประเภทท�� 3 ค1อ องค%กรท��เป/นิพั1-นิฐานิ

(Backbone organization) เป/นิองค%กรท��ม�การแพัร3กระจายระบบสารสนิเทศนิ�อย แต3ม�การนิ�า ระบบสารสนิเทศมาใช้�จ�านิวนิมาก องค%กรประเภทนิ�-ต�องการแผู้นิในิระดำ บปานิกลางถุ'งมาก โดำยแผู้นิ

จะจ ดำท�าจากส3วนิกลาง ซึ่'�งเนิ�นิความต�องการระบบสารสนิเทศรวมของกล3ม องค%กรสดำท�ายค1อ องค%กรท��ม�ความซึ่ บซึ่�อนิ (Complex organization) เป/นิองค%กรท��ม�การนิ�าระบบสานิสนิเทศมา

ใช้�และม�การแพัร3กระจายระบบสารสนิเทศในิองค%กรเป/นิจ�านิวนิมาก องค%กรประเภทนิ�-ต�องการแผู้นิ ขนิาดำใหญ3 โดำยแผู้นิจะม�ความซึ่ บซึ่�อนิเนิ1�องจากแผู้นิดำ งกล3าวจะเป/นิการรวมความต�องการของ

ก�จการ ความต�องการรวมของส3วนิกลาง ความต�องการของแต3ละส3วนิงานิและผู้��ใช้� ภาพัท�� 2

ร�ปแบบกลยทธิ%ท��พั ฒนิาโดำย Sullivan (1985)

ภาพัท�� 2 ร�ปแบบการนิ�าไปใช้�และการแพัร3กระจาย

ร�ปแบบการนิ�าไปใช้�และการแพัร3กระจาย (Infusion –diffusion model) ท��นิ�าเสนิอโดำย Sullivan

เม1�อเปร�ยบเท�ยบองค%กรตามร�ปแบบท��พั ฒนิาโดำย Sullivan ก บท��

พั ฒนิาโดำย McFarlan et al. พับว3าองค%กรแบบดำ -งเดำ�ม องค%กร จากสมาพั นิธิร ฐ (Fedeation organization) องค%กรท��เป/นิพั1-นิ

ฐานิและองค%กรซึ่ บซึ่�อนิ ม�ความต�องการการจ ดำท�าแผู้นิเท�ยบไดำ�ก บ องค%กรประเภทสนิ บสนินิ องค%กรประเภทส�านิ กงานิต วแทนิการค�า

องค%กรประเภทเปล��ยนิแปลง และองค%กรประเภทกลยทธิ% ตามล�าดำ บผู้��ตรวจสอบสามารถุใช้�ร�ปแบบกลยทธิ%ดำ งกล3าวเป/นิเกณฑ์%ในิการพั�จารณาว3าองค%กรท��ตรวจสอบควรม�การจ ดำท�าแผู้นิส�าหร บระบบ

สารสนิเทศมากนิ�อยเพั�ยงใดำ ส��งท��ต�องค�านิ'งถุ'งต3อมาค1อ ผู้��ใดำม�หนิ�า ท��ท�าแผู้นิดำ งกล3าว โดำยท �วไปแล�วเป/นิหนิ�าท��ของคณะกรรมการดำ�านิ

ระบบสารสนิเทศ (Information system steering committee) จ�านิวนิคนิควรไม3มากนิ ก เพั1�อให�การท�างานิเป/นิไป

อย3างดำ� องค%ประกอบของคณะกรรทการจะข'-นิอย�3ก บว3าหนิ�าท��งานิของระบบสารสนิเทศม�ความส�าค ญต3อความส�าเร9จขององค%กรมากนิ�อยขนิาดำไหนิ

การวางแผู้นิท��กล3าวมา เป/นิการต -งว ตถุประสงค%และเป<าหมาย

ของส3วนิงานิระบบสารสนิเทศในิองค%กร (Information system) ส3วนิหนิ�าท��การจ ดำองค%กรท��จะกล3าวต3อไปนิ�-เก��ยวข�องก บการรวบรวมการจ ดำสรรและการจ ดำโครงสร�างของ

ทร พัยากร เพั1�อให�เป<าหมายและว ตถุประสงค%ในิแผู้นิบรรลตามท��ต -งไว�

2. การจ ดำองค%กรทางคอมพั�วเตอร%

หนิ�าท��หล กของผู้��บร�หารระดำ บส�งค1อการจ ดำหาทร พัยากรเพั1�อนิ�า

มาใช้�ในิแผู้นิท��ต -งไว� โดำยทร พัยากรอาจเป/นิเคร1�องคอมพั�วเตอร% (Hardware) โปรแกรมระบบ (Software) บคลากร(Personel) แหล3งเง�นิทนิ (Finance)และอปกรณ%อ�านิวยความสะดำวกต3างๆ(Facilities) แหล3งเง�นิทนินิ บเป/นิ

ทร พัยากรท��ม�ความส�าค ญท��สดำ เนิ1�องจากเป/นิส��งท��ท�าให�ส3วนิงานิระบบสารสนิเทศม�ทร พัยากรอ1�นิๆเพั�ยงพัอก บความต�องการในิเวลาท��ก�าหนิดำ

(1) การจ ดำหาทร พัยากรส�าหร บหนิ�าท��งานิของระบบสารสนิเทศ

เหตผู้ล 3 ประการท��ผู้��บร�หารควรบร�หารงานิท��เก��ยวก บบคลากรของ

องค%กร ไม3ว3าจะเป/นิดำ�านิการร บพันิ กงานิและการจ ดำการบคลากรม�ดำ งนิ�- ประการแรก ผู้��บร�หารควรจ ดำอบรมเพั1�อให�แนิ3ใจว3าบคลากรม�ความร� �ท��

ท นิสม ยและเหมาะสมก บเทคโนิโลย�ดำ�านิคอมพั�วเตอร%ท��ม�ความซึ่ บซึ่�อนิ และเปล��ยนิแปลงอย�3ตลอดำเวลา และสร�างแรงจ�งใจในิการท�างานิให�ก บ

บคลากรอย�3เสมอ ประการท��สองบคลากรท��ม�คณภาพัส�งของระบบ สารสนิเทศม�จ�านิวนิจ�าก ดำ ซึ่'�งเป/นิท��ต�องการของตลาดำแรงงานิอย3าง

มาก ส3งผู้ลให�อ ตราการลาออกส�ง ดำ งนิ -นิการร บและการเก9บร กษา พันิ กงานิดำ งกล3าวไว�ก บองค%กรจ'งเป/นิป5ญหาท��ต�องพั�จารณา ประการ

สดำท�ายบคลากรในิองค%กรเป/นิผู้��ท��ม�แนิวโนิ�มท��จะกระท�าความผู้�ดำ ซึ่'�งจะส3งผู้ลกระทบต3อความปลอดำภ ยของทร พัย%ส�นิขององค%กรไดำ�มากกว3าบคคลภายนิอกองค%กร

(2) การจ ดำการบคลากรของระบบสารสนิสนิเทศ

1.) การร บสม ครพันิ กงานิ (Personel acquisition) แผู้นิ

ส�าหร บระบบสารสนิเทศควรก�าหนิดำพันิ กงานิท��ต�องการเพั1�อนิ ท�างานิให�บรรลเป<าหมายและว ตถุประสงค%ท��ต -งไว� แนิวทางในิการ

ควบคมการร บสม ครพันิ กงานิข -นิต�นิประกอบดำ�วย ตรวจสอบประว ต�ของผู้��สม ครจากคนิอ�างอ�ง (References) ประว ต�

ย3อของผู้��สม คร ประว ต�การศ'กษา และอ1�นิๆ ตรวจสอบสขภาพัจ�ตของผู้��สม คร ก�าหนิดำให�ม�การค�-าประก นิจากผู้��สม คร อธิ�บายข�อตกลงระหว3างผู้��สม ครก บองค%กร เช้3นิ ไม3ให�เป=ดำเผู้ยข�อม�ล

ขององค%กรก บสาธิารณช้นิ เป/นิต�นิ การให�ความร� �และความเข�าใจเก��ยวก บบร�ษ ทโดำยท �วไป ก�าหนิดำรายละเอ�ยดำล กษณะงานิท��พันิ กงานิจะต�องปฏิ�บ ต� (Job

description)

หนิ�าท��ดำ�านิบคลากรของระบบสารสนิเทศประกอบ ดำ�วยหนิ�าท��หล ก 3 ประการค1อ

2.) การพั ฒนิาพันิ กงานิ(Personel development) การ

พั ฒนิาพันิ กงานิอาจท�าในิร�ปแบบการส3งเสร�มให�ม�ความก�าวหนิ�าในิ หนิ�าท��การงานิ และการฝึ?กอบรม การพั ฒนิาดำ งกล3าวจะช้3วยให�

พันิ กงานิเก�ดำขว ญและก�าล งใจในิการท�างานิ นิอกจากนิ�-ย งช้3วยให� พันิ กงานิม�ท กษะในิการปฏิ�บ ต�งานิ การส3งเสร�มให�พันิ กงานิไดำ�เล1�อนิ

ต�าแหนิ3ง ผู้��บร�หารควรตรวจทานิผู้ลการปฏิ�บ ต�งานิของพันิ กงานิเพั1�อประเม�นิว3าพันิ กงานิคนิใดำม�ความเหมาะสมในิการเล1�อนิ

ต�าแหนิ3ง และเพั1�อให�ทราบถุ'งจดำอ3อนิและจดำแข9งของพันิ กงานิ การฝึ?กอบรมจ'งเป/นิเคร1�องม1อในิการให�ความร� �เพั��มเต�มแก3พันิ กงานิ

ซึ่'�งจะส3งผู้ลกระทบต3อประส�ทธิ�ผู้ลของการปฏิ�บ ต�งานิไดำ� การฝึ?ก อบรมพันิ กงานิควรม�การวางแผู้นิอย3างเหมาะสม การจ ดำฝึ?กอบรม

ห วข�อท��จ�าเป/นิต�องใช้�ในิการท�างานิและพันิ กงานิย งไม3ม�ความร� �มาก นิ ก นิอกจากนิ�-ควรม�การประเม�นิผู้ลการฝึ?กอบรมและพันิ กงานิท��เข�า

ร บการอบรมควรเผู้ยแพัร3ความร� �ท��ตนิไดำ�ร บระหว3างการฝึ?กอมบรมให�เอนิร3วมงานิไดำ�ร บความร� �ภายหล งจากการฝึ?กอบรมดำ�วย

3.) การลาออกจากงานิของพันิ กงานิ(Personel termination) การลาออกจากงานิอาจเป/นิไปไดำ�โดำยสม ครใจ

หร1อไม3สม ครใจ การลาออกของพันิ กงานิจะเป/นิล กษณะใดำก9ตาม ผู้�� บร�หารระดำ บส�งขององค%กรควรม�การควบคมการลาออก ซึ่'�งความ

เข�มงวดำของการควบคมข'-นิอย�3ก บว3าการลาออกของพันิ กงานิเก�ดำ จากความไม3พั'งพัอใจในิองค%กรหร1อไม3 ต วอย3างการควบคมม�ดำ งนิ�-

เม1�อพันิ กงานิขอลาออกควรแจ�งข3าวให�ผู้��บร�หารระดำ บส�งทราบท นิท�พัร�อมก บต�ดำต3อห วหนิ�าของพันิ กงานิท��ลาออกเพั1�อหาสาเหตของการลาออก

เม1�อถุ'งเวลาของการลาออก ควรตรวจสอบให�แนิ3ใจว3า พันิ กงานิค1นิ กญแจและบ ตรประจ�าต วพันิ กงานิ ม�การยกเล�กการใช้�รห สล บของ

พันิ กงานิ ถุ�าการลาออกของพันิ กงานิไม3ไดำ�เก�ดำจากความไม3พัอใจในิองค%กร

พันิ กงานิเหล3านิ -นิ ควรม�หนิ�าท��ในิการฝึ?กพันิ กงานิท��จะมาท�าหนิ�าท��แทนิ ส มภาษณ%ก3อนิลาออก เพั1�อให�ทราบถุ'งส��งท��ก3อให�เก�ดำความไม3พั'งพัอใจ

และเป/นิการเต1อนิเก��ยวก บการร กษาความปลอดำภ ย

3). การจ ดำองค%กรของระบบสารสนิเทศ นิ บต -งแต3ม�การนิ�า

คอมพั�วเตอร%มาใช้�งานิในิองค%กร ม กจะม�ค�าถุามว3าหนิ�าท��งานิ ของระบบสารสนิเทศควรเป/นิแบบรวมศ�นิย%หร1อกระจายศ�นิย%

(Centralization versus decentralization of the information systems function)ผู้��สนิ บสนินิการจ ดำการ

ระบบสารสนิเทศแบบรวมศ�นิย%ในิผู้ลว3า การรวมศ�นิย%จะท�าให�ผู้��บร�หารระดำ บส�งสามารถุควบคมหนิ�าท��งานิของระบบสารสนิเทศ

ไดำ� และก3อให�เก�ดำการประหย ดำเนิ1�องจากขนิาดำ(Economies of scale) ในิร�ปของเคร1�องคอมพั�วเตอร% โปรแกรมระบบ และ

บคลากร (Personel) ในิทางตรงก นิข�ามผู้��ให�การสนิ บสนินิ การจ ดำการระบบสารสนิเทศแบบกระจายศ�นิย%ให�เหตผู้ลว3า

การกระจายศ�นิย%เป/นิการปร บปรงความสามารถุขององค%กรในิ การใช้�ประโยช้นิ%ของระบบสารสนิเทศ และช้3วยลดำค3าใช้�จ3ายในิ

การต�ดำต3อส1�อสารระหว3างระบบสารสนิเทศ

1.) การควบคม (Control)เป/นิการแบ3งหนิ�าท��ความร บผู้�ดำช้อบ

ในิการต ดำส�นิใจเก��ยวก บระบบสารสนิเทศซึ่'�งอาจมอบให�ก บคนิๆ เดำ�ยวหร1อกล3มคนิจ�านิวนินิ�อย หร1อมอบให�ก บบคคลในิระดำ บต3างๆ

หร1อบคคลในิพั1-นิท��ต3างๆท �วองค%กร 2.) สถุานิท��ต -ง (Location) พั�จารณาถุ'งท��ต -งของเคร1�องอ�านิวย

ความสะดำวกทางดำ�านิคอมพั�วเตอร%และโปรแกรมระบบ ซึ่'�งอาจต�ดำ ต -ง ณ ท��แห3งเดำ�ยวหร1อกระจายไปในิสถุานิท��ต3างๆท �วองค%กร

3.) หนิ�าท��งานิ (Function) การพั ฒนิาระบบสารสนิเทศ การ ปฏิ�บ ต�งานิ และการบ�ารงร กษาสามารถุกระท�าโดำยบคลากรซึ่'�งอย�3

ณ ท��แห3งเดำ�ยวก นิ หร1อบคคลากรท��อย�3ในิสถุานิท��ต3างๆท �วองค%กร

ป5จจ ยท��จะนิ�ามาพั�จารณาจะเป/นิการพั ฒนิาแผู้นิ ส�าหร บข�อม�ลและการควบคม โดำยสรปการต ดำส�นิใจ

จ ดำระบบสารสนิเทศในิร�ปแบบใดำนิ -นิข'-นิก บป5จจ ย 3 ป5จจ ยดำ�วยก นิ ค1อ

การจ ดำองค%กรทางหนิ�าท��งานิของระบบสารสนิเทศ ถุ�กจ ดำแบ3ง

ตามก�จการของเทคโนิโลย�ท��ส�าค ญๆ(Major technology – based activities) เช้3นิ การพั ฒนิาระบบงานิ(Development) และการปฏิ�บ ต�งานิ (Operations)เ

ป/นิต�นิ จากภาพัท�� 3 แสดำงให�เห9นิถุ'งโครงสร�างการจ ดำองค%กร ดำ�านิระบบสารสนิเทศแบบดำ -งเดำ�ม (Traditional

organization) ซึ่'�งจ ดำแบ3งส3วนิงานิออกเป/นิ การว�เคราะห% ระบบ (System Analysis) การเข�ยนิ

โปรแกรม(Programming) การป<อนิข�อม�ล(Data Entry) การปฏิ�บ ต�งานิ (Operations) และการ

ควบคม(Production Control)

3. การจ ดำองค%กรทางหนิ�าท��งานิระบบสารสนิเทศ

ภาพัท�� 3 โครงสร�างการจ ดำองค%กรดำ�านิระบบสารสนิเทศแบบดำ -งเดำ�ม

โครงสร�างการจ ดำองค%กรดำ�านิระบบสารสนิเทศแบบดำ -งเดำ�ม

การว�เคราะห%ระบบและการเข�ยนิโปรแกรมจะแบ3งเป/นิการพั ฒนิา และการบ�ารงร กษา ส3วนิการปฏิ�บ ต�งานิจะแบ3งออกเป/นิส3วนิย3อย

สามส3วนิค1อการปฏิ�บ ต�งานิดำ�านิคอมพั�วเตอร%(Computer Operations) การปฏิ�บ ต�งานิดำ�านิเคร1อข3าย(Network Operations)และบรรณาร กษ%(Librarian) จากการท��สภาพั

แวดำล�อมของการท�างานิทางคอมพั�วเตอร%เปล��ยนิแปลงไป ส3ง ผู้ลให�โครงสร�างการจ ดำองค%กรเปล��ยนิแปลงไปจากภาพัท�� 3

กล3าวค1อ บางองค%กรไม3ม�ส3วนิงานิดำ�านิป<อนิข�อม�ลเข�าส�3ระบบงานิคอมพั�วเตอร%(Data –processing or information Systems development) เนิ1�องจากหนิ�าท��ดำ งกล3าว ถุ�กโอนิไปย งหนิ3วยงานิผู้��ใช้�ซึ่'�งม�หนิ�าท��ดำ�แลอปกรณ%อ�านิวยความสะดำวก

เคร1�องคอมพั�วเตอร%และโปรแกรมระบบ(Hardware/software facilities) การพั ฒนิา การปฏิ�บ ต�

งานิ และการบ�ารงร กษาระบบงานิของตนิ ท�าให�โครงสร�างการ จ ดำองค%กรเปล��ยนิแปลงไปดำ งภาพัท�� 4 กล3าวค1อ โครงสร�างการ

จ ดำองค%กรม�ล กษณะแบนิราบกว3าเดำ�ม นิอกจากนิ�-ย งม�การเพั��ม ส3วนิงานิท��ม�ความส�าค ญ เช้3นิ ก�าหนิดำมาตรฐานิการพั ฒนิาระบบ

งานิ (Standards Development) การประก นิคณภาพั(Quality Assurance)การสนิ บสนินิผู้��ใช้�งานิ(End-User Support)ส ญญาและการใช้�บร�การภายนิอก(Contracts and Outsourcing)

ภาพัท��4 โครงสร�างการจ ดำองค%กรล กษณะแบนิราบ

โครงสร�างการจ ดำองค%กรล กษณะแบนิราบ

นิ กว�เคราะห%ระบบ(System analyst) ม�หนิ�าท��ในิการค�นิหาความต�องการของผู้��ใช้�งานิต3อโปรแกรมประยกต%ท��จะสร�างข'-นิมาใหม3หร1อท��ม�อย�3แล�ว(Application)นิอกจากนิ�-ย งม�หนิ�าท��ในิการออกแบบโปรแกรมประยกต%

เพั1�อให�ตรงก บความต�องการของผู้��ใช้�งานิระบบ ต�ดำต -งระบบงานิ จ ดำท�าค�3ม1อใช้�งานิโปรแกรม(User Document)

นิ กโปรแกรมประยกต%(Application programmer) ม�หนิ�าท��ในิการเข�ยนิ โปรแกรม และตรวจสอบว3าโปรแกรมท�างานิอย3างถุ�กต�อง จ ดำท�าเอกสาร

ประกอบโปรแกรม ปร บปรงโปรแกรมเพั1�อให�โปรแกรมประมวลผู้ลถุ�กต�อง และตรงตามความต�องการของผู้��ใช้�งานิ และเพั��มประส�ทธิ�ภาพัของการท�างานิ

นิ กโปรแกรมระบบ(Systems programmer) ม�หนิ�าท��ในิการบ�ารงร กษา และส3งเสร�มการท�างานิของซึ่อฟต%แวร%ระบบปฏิ�บ ต�การ (Operating

system software) โปรแกรมเคร1อข3าย(Network software)และโปรแกรมอรรถุประโยช้นิ%(Utility software) นิอกจากนิ�-ย งให�ความช้3วยเหล1อระบบคอมพั�วเตอร%ล�มเหลว

หนิ�าท��งานิของเจ�าหนิ�าท��ในิส3วนิงานิระบบสารสนิเทศม�ดำ งนิ�-

ผู้��บร�หารข�อม�ล(Data administrator) ม�หนิ�าท��ในิการค�นิหาความ ต�องการดำ�านิข�อม�ลของผู้��ใช้�งานิระบบจ ดำท�านิโยบายข�อม�ล วางแผู้นิ

เพั1�อพั ฒนิาข�อม�ลขององค%กร และปร บปรงเอกสารท��เก��ยวก บข�อม�ล ผู้��บร�หารฐานิข�อม�ล (Database administrator)ม�หนิ�าท��

เก��ยวข�องก นิการปฏิ�บ ต�การอย3างม�ประส�ทธิ�ภาพัของฐานิข�อม�ลของ องค%กร ปร บปรงการควบคมการเข�าถุ'งฐานิข�อม�ล และช้3วยเหล1อผู้��ใช้�

งานิระบบให�สามารถุใช้�ฐานิข�อม�ลไดำ�อย3างดำ� ผู้��บร�หารดำ�านิความปลอดำภ ย (Security administrator)ม�หนิ�าท��

ในิการต�ดำต -งและบ�ารงร กษาความปลอดำภ ยทางกายภาพัและตรรกะ ของระบบงานิคอมพั�วเตอร% ตรวจตราการร กษาความปลอดำภ ยของ

ระบบงานิคอมพั�วเตอร% ช้3วยเหล1อผู้��ใช้�งานิในิการออกแบบการควบคมภายในิและการบ�ารงร กษาว�ธิ�การควบคมการเข�าถุ'งข�อม�ล

ผู้��บร�หารเคร1อข3าย (Network administrator)ม�หนิ�าท��ในิการ วางแผู้นิ การต�ดำต -งและการบ�ารงร กษาข�อม�ลในิระบบเคร1อข3าย

หนิ�าท��งานิของเจ�าหนิ�าท��ในิส3วนิงานิระบบสารสนิเทศ(ต3อ)

ผู้��เช้��ยวช้าญดำ�านิสถุานิ�งานิ (Workstation specialist)ม�หนิ�าท�� ให�ค�าแนิะนิ�าในิการเล1อก ต�ดำต -ง ปฏิ�บ ต�งานิ และบ�ารงร กษาสถุานิ�

งานิประเภทต3างๆ ผู้��เช้��ยวช้าญดำ�านิสนิ บสนินิผู้��ใช้�งานิในิระบบ (End – user/client

support specialist)ม�หนิ�าท��ในิการให�ค�าแนิะนิ�าผู้��ใช้�งานิเก��ยว ก บระบบเก��ยวก บการว�เคราะห% ออกแบบ และต�ดำต -งระบบ

ผู้��เช้��ยวช้าญการประก นิคณภาพั(Quality assurance specialist) ม�หนิ�าท��ในิการก�าหนิดำมาตรฐานิการควบคมคณภาพั

ส�าหร บงานิดำ�านิระบบสารสนิเทศ ผู้��เช้��ยวช้าญดำ�านิระบบสารสนิเทศเพั1�อผู้��บร�หารและเพั1�อการต ดำส�นิ

ใจ(Executive information systems/decision support systems specialist) ม�หนิ�าท��ในิการค�นิหาความต�องการและออกแบบและสร�างระบบสารสนิเทศเพั1�อสนิ บสนินิผู้��บร�หารและเพั1�อการต ดำส�นิใจ


ผู้��เช้��ยวช้าญดำ�านิระบบผู้��ช้�านิาญการ(Expert System

specialist) ม�หนิ�าท��ในิการค�นิหาความต�องการออกแบบ จ ดำ สร�าง และบ�ารงร กษาระบบผู้��ช้�านิาญการ

ผู้��เช้��ยวช้าญดำ�านิการปฏิ�บ ต�การ(Operations specialist) ม�หนิ�าท��ในิการวางแผู้นิและควบคมการปฏิ�บ ต�งานิในิแต3ละว นิ

นิอกจากนิ�-ย งม�หนิ�าท��ในิการตรวจตรา ปร บปรงการปฏิ�บ ต�งานิให�ม�ประส�ทธิ�ภาพั

พันิ กงานิปฏิ�บ ต�การ (Operator) ม�หนิ�าท��ในิการจ ดำการและบ�ารงร กษาอปกรณ%คอมพั�วเตอร%

พันิ กงานิเก9บร กษา (Librarian) ม�หนิ�าท��ดำ�แลส1�อแม3เหล9กและเอกสารประกอบระบบต3างๆ

พันิ กงานิการป<อนิข�อม�ล(Data entry operator) ม�หนิ�าท��ในิการจ ดำเตร�ยมและป<อนิข�อม�ลท��เคร1�องคอมพั�วเตอร%หร1อเทอร%ม�นิอล

พันิ กงานิสนิ บสนินิงานิดำ�านิการบร�หาร(Administrative support clerk)ม�หนิ�าท��ในิการบ�ารงร กษาและปฏิ�บ ต�งานิเก��ยวก บการค�ดำค3าใช้�จ3ายและงานิดำ�านิบ ญช้�


การควบคมงานิดำ�านิระบบสารสนิเทศท��เก��ยวข�องก บการ

ประเม�นิว3าก�จกรรมของระบบสารสนิเทศแตกต3างจากแผู้นิท�� ก�าหนิดำหร1อไม3 จะพั�จารณาเฉพัาะความเหมาะสมของการ

ควบคมท��ผู้��บร�หารก�าหนิดำเท3านิ -นิ (1.) การควบคมหนิ�าท��งานิระบบสารสนิเทศโดำยรวม (2.) การควบคมหนิ�าท��งานิระบบสารสนิเทศระหว3างการแพัร3

กระจายและการควบคม (3.) การควบคมก�จกรรมของระบบสารสนิเทศ (4.) การควบคมการใช้�บร�การสารสนิเทศของผู้��ใช้�งานิ

4. การควบคมงานิดำ�านิระบบสารสนิเทศ

ปกต�ผู้��บร�การจะถุามค�าถุาม 2 ข�อเก��ยวก บระบบสารสนิเทศค1อ

(1) องค%กรควรจ3ายเง�นิส�าหร บระบบสารสนิเทศจ�านิวนิเท3าไหร3 และ (2) องค%กรไดำ�ร บประโยช้นิ%หร1อม�ลค3าจากเง�นิท��ลงไปก บ

ระบบสารสนิเทศหร1อไม3 ส�าหร บในิค�าถุามข�อแรก ผู้��บร�หารม กเปร�ยบเท�ยบจ�านิวนิเง�นิท��ก�จการจ3ายเง�นิลงทนิให�ก บระบบสารสนิเทศของตนิเท�ยบก บค3าเฉล��ยของการจ3ายลงทนิดำ�านิ

ระบบสารสนิเทศของอตสาหกรรม ส�าหร บค�าถุามข�อท��สองนิ -นิผู้��บร�หารต�องประเม�นิว3าโครงการดำ�านิระบบสารสนิเทศทกโครงการไดำ�ร บผู้ลตอบแทนิค�มค3าก บเง�นิลงทนิ

(1.) การควบคมหนิ�าท��งานิระบบสารสนิเทศ

ความสามารถุในิการควบคมหนิ�าท��งานิของระบบสารสนิเทศ

ของผู้��บร�หารย งข'-นิอย�3ก บล กษณะของการแพัร3กระจายระบบ สารสนิเทศนิ -นิในิองค%กร (Diffusion) โดำยผู้��บร�หารสามารถุใช้�

S –shaped curve ซึ่'�งนิ�าเสนิอโดำย Nolan (1973) เพั1�อก�าหนิดำและประเม�นิความเหมาะสมของการควบคมหนิ�าท��งานิในิระบบสารสนิเทศไดำ�ดำ งนิ�-

(2.) การควบคมหนิ�าท��งานิระบบสารสนิเทศระหว3างการแพัร3กระจายและการควบคม

ภาพัท�� 5 S – shaped curve

ช้3วงแรกเร��ม(Initiation) เป/นิช้3วงต�ดำต -งระบบสารสนิเทศนิ -นิ เคร1�องคอมพั�วเตอร%ม ก

ต�ดำต -งท��ส3วนิงานิของผู้��ใช้� ในิช้3วงนิ�-จะย งไม3ม�การควบคม งบประมาณส�าหร บระบบ สารสนิเทศย งไม3ช้ ดำเจนิ ย งไม3นิ�าราคาโอนิมาใช้� ล�าดำ บความส�าค ญของโครงการระบบ

สารสนิเทศจะถุ�กก�าหนิดำดำ�วยหล กการเข�าก3อนิออกก3อนิ(First – in ,First – out) ข -นิตอนิการกระจาย(Contagion) เป/นิช้3วงท��ผู้��บร�หารงานิส3วนิงานิต3างๆท��ใช้�ระบบ

สารสนิเทศแสดำงให�เห9นิถุ'งประโยช้นิ%จากการใช้�ระบบสารสนิเทศนิ -นิๆ ในิข -นิตอนินิ�- สถุานิภาพัของผู้��บร�หารดำ�านิประมวลผู้ลข�อม�ลจะส�งข'-นิ การควบคมในิข -นิตอนินิ�-ย งไม3

ช้ ดำเจนิส�าหร บการพั ฒนิาระบบสารสนิเทศ มาตรฐานิม�นิ�อย และการควบคมโครงการย งไม3เป/นิทางการและงบประมาณย งไม3ช้ ดำเจนิ

ข -นิตอนิการควบคม(Control) ในิข -นิตอนินิ�-ระบบสารสนิเทศถุ�กนิ�าไปใช้�ก บผู้��ใช้�งานิท�� ไม3ใช้3ผู้��งานิหล กการเพั��มการควบคมงบประมาณท��ไม3เป/นิไปตามก�าหนิดำ ม�การจ ดำต -ง

คณะกรรมการสารสนิเทศ มาตรฐานิ การตรวจสอบภายหล งการใช้�งานิ ข -นิตอนินิ�-เร��มใช้�ราคาโอนิแล�ว

ข -นิตอนิการรวมก นิ (Integration) ในิข -นิตอนินิ�-ม�การวางแผู้นิและควบคม ทร พัยากร การประมวลผู้ลเป/นิไปในิล กษณะท��กระจายหนิ�าท��งานิไปย งส3วนิต3างๆ

ก�าหนิดำให�นิ กว�เคราะห%ระบบและโปรแกรมเมอร%กระจายไปย งหนิ3วยงานิผู้��ใช้� ระบบสารสนิเทศในิข -นิตอนินิ�-จะเป/นิระบบท��ม�ความก�าวหนิ�าส�ง

S – shaped curve

ผู้��บร�หารควรจ ดำท�า

(1) มาตรฐานิเก��ยวก บว�ธิ�ปฏิ�บ ต� (Methods standards) เพั1�อเป/นิแนิวทางให�เจ�าหนิ�าท��ใช้�ในิการว�เคราะห% ออกแบบ และต�ดำ

ต -งระบบ (2) มาตรฐานิผู้ลของการปฏิ�บ ต� (Performance

standards) เพั1�ออธิ�บายผู้ลท��จะไดำ�ร บจากก�จกรรมของระบบ สารสนิเทศท��แตกต3างก นิออกไปและทร พัยากรท��นิ�ามาใช้� นิอกจาก

นิ�-ย งแสดำงถุ'งคณภาพัของผู้ลท��ต�องการไดำ�ร บ (3) มาตรฐานิเอกสาร (Documentation standards)

อธิ�บายว3าโปรแกรมสารสนิเทศท��ท�าการพั ฒนิาข'-นิมานิ -นิจ�าเป/นิ ต�องม�เอกสารประกอบอะไรบ�าง ซึ่'�งรวมถุ'งคณภาพัของเอกสาร

ดำ�วย (4) มาตรฐานิควบคมโครงการ (Project – control

standards) อธิ�บายการควบคมโครงการต3างๆท��ก�าล งพั ฒนิา (5) มาตรฐานิตรวจต�ดำตาม (Post- audit standards)

อธิ�บายว�ธิ�การท��ใช้�ในิการตรวจต�ดำตามก�จกรรมต3างๆในิระบบสารสนิเทศ

(3.) การควบคมก�จกรรมของระบบสารสนิเทศ

ผู้��บร�หารระดำ บส�งควรพั ฒนิานิโยบายและต�ดำต -งว�ธิ�การท��จะท�าให�

ผู้��ใช้�งานิบร�การสารสนิเทศอย3างม�ประส�ทธิ�ภาพัและประส�ทธิ�ผู้ล ถุ�าคณะกรรมการประเม�นิความต�องการของผู้��ใช้�ส�าหร บบร�การ

ทางคอมพั�วเตอร% คณะกรรมการควรก�าหนิดำเคร1�องม1อท��ใช้�ในิการประเม�นิระดำ บความส�าค ญของงานิ(Priorities) ว�ธิ�หนิ'�งท��

นิ�ามาใช้�ค1อการใช้� Zero –based budgeting(ZBB) ข�อดำ�ของว�ธิ�การZBB ค1อว�ธิ�การนิ�-เนิ�นิระบบงานิท��ม�ประโยช้นิ%ต3อ

องค%กรให�เป/นิหล ก นิอกจากนิ�-ท�าให�เก�ดำการควบคมจาก ศ�นิย%กลาง โดำยลดำภาระส�าหร บคณะกรรมการท��จะต�องประเม�นิ

ประโยช้นิ%และต�นิทนิส�าหร บระบบงานิท��ผู้��ใช้�งานิร�องขอ

(4.) การควบคมการใช้�บร�การสารสนิเทศของผู้��ใช้�

งานิ

ถุ�าผู้��บร�หารเล1อกการควบคมดำ�วยราคาโอนิหร1อการค�ดำค3าบร�การ

ผู้��บร�หารต�องต ดำส�นิใจดำ งนิ�- ประการแรก ผู้��บร�การต�องการให�ผู้��ให� บร�การระบบสารสนิเทศม�ล กษณะเป/นิศ�นิย% (Center) ประเภท

ใดำ โดำยประเภทของศ�นิย%สามารถุเป/นิไดำ�ดำ งนิ�- 1) ศ�นิย%ต�นิทนิ (Cost center) ผู้��ให�บร�การระบบสารสนิเทศม�

เป<าหมายท��จะท�าให�เก�ดำค3าใช้�จ3ายนิ�อยท��สดำ 2) ศ�นิย%ก�าไร (Profit center) ผู้��ให�บร�การระบบสารสนิเทศม�เป<า

หมายท��จะท�าให�เก�ดำก�าไรส�าหร บก�จกรรมต3างๆท��จ ดำท�าข'-นิ 3) ศ�นิย%ลงทนิ (Investment center) ผู้��ให�บร�การระบบ

สารสนิเทศม�ความร บผู้�ดำช้อบต3อการลงทนิในิเทคโนิโลย� สารสนิเทศ ม�เป<าหมายท��จะต�องท�าให�เก�ดำผู้ลตอบแทนิจากการ

ลงทนิ 4) ศ�นิย%แบบผู้สม (Hybrid center) ก�จกรรมต3างๆท��เก��ยวก บ

ระบบสารสนิเทศท��ผู้��ให�บร�การจ ดำหามานิ -นิม�ว ตถุประสงค%ท��แตกต3างก นิออกไป


งานิ(ต3อ)

เม1�อต ดำส�นิใจไดำ�ว3า ผู้��ให�บร�การระบบสารสนิเทศควรเป/นิศ�นิย%ประเภท

ใดำแล�ว ข -นิต3อมาค1อการพั�จารณาทางเล1อกต3างๆดำ งตารางท�� 1

ตารางท�� 1 ประเภทของการค�ดำค3าบร�การ



เจ�าหนิ�าท��ระบบสารสนิเทศควรประเม�นิว3าทางเล1อกท��ผู้��บร�หาร

ระดำ บส�งก�าหนิดำให�เป/นิเคร1�องม1อควบคมการใช้�บร�การของระบบ สารสนิเทศนิ -นิเป/นิว�ธิ�การท��ม�ประส�ทธิ�ผู้ล ในิการประเม�นินิ -นิเจ�า

หนิ�าท��ระบบสารสนิเทศควรพั�จารณาส��งเหล3านิ�- 1) องค%กรต�องการกระต�นิการนิ�าระบบสารสนิเทศใหม3ๆ มาใช้�

(Innovation) หร1อต�องการจ�าก ดำการบร�โภคบร�การ ถุ�า ว ตถุประสงค%ค1อการนิ�าส��งใหม3ๆ มาใช้�แล�ว ดำ งนิ -นิการควบคมจะไม3

เหมาะสม กล3าวค1อ Zero –based budgeting หร1อการค�ดำค3าใช้�จ3ายควรนิ�ามาใช้�ส�าหร บบร�การท��ถุ�กนิ�ามาใช้�ในิองค%กรแล�วเท3านิ -นิ

2) ระดำ บของความสามารถุในิการอธิ�บายถุ'งการใช้�บร�การระบบ สารสนิเทศท��ก�าหนิดำให�ก บผู้��ใช้�งานิ ความข ดำแย�งจะเก�ดำข'-นิถุ�าผู้��ใช้�

ก�าหนิดำจ�านิวนิการใช้�บร�การระบบสารสนิเทศแต3ไม3สามารถุควบคมทร พัยากรท��ต�องการใช้�หร1อค3าบร�การไดำ�

3) ระดำ บของการเต�บโตขององค%กรเม1�อนิ�าบร�การระบบสารสนิเทศมา ใช้� ถุ�าผู้��ใช้�และผู้��ให�บร�การย งไม3เจร�ญเต�บโตอย3างเต9มท��การนิ�าราคาต3อ

รองหร1อราคาตลาดำมาใช้�ส�าหร บค�ดำค3าบร�การจะย งไม3ไดำ�ผู้ล ดำ งนิ -นิประเภทของการค�ดำค3าบร�การควรสอดำคล�องก บความสามารถุของผู้��

ใช้�งานิในิการต ดำส�นิใจว3าใช้�บร�การระบบสารสนิเทศอย3างไร



กรณ�ศ'กษา นิโยบายการพั ฒนิาระบบและบ�ารงและข -นิตอนิการปฏิ�บ ต�งานิ(System

development and maintenance policies and procedures) เป/นิการ

ก�าหนิดำนิโยบายตามแนิวทางของ ISO 17799 Section 10ต วอย3างข�อความส�าค ญท��ควรปรากฏิในินิโยบายท��เก��ยวข�องม�ดำ งนิ�-

1) ประเม�นิความเส��ยงเพั1�อพั�จารณาความต�องการการร กษาความ

ปลอดำภ ยส�าหร บระบบใหม3หร1อระบบท��เพั��มประส�ทธิ�ภาพั 2) เจ�าของระบบร3วมก บส3วนิงานิร กษาความปลอดำภ ยและส3วนิงานิ

เทคโนิโลย�ม�หนิ�าท��ในิการก�าหนิดำความต�องการการร กษาความปลอดำภ ยของระบบใหม3ท��ต�ดำต -งก3อนิการอนิม ต�ใช้�ในิข -นิสดำท�าย

3) การควบคมและความต�องการต�องสะท�อนิให�เห9นิถุ'งระดำ บช้ -นิและม�ลค3าของทร พัย%ส�นิทางสารสนิเทศ

4) ในิกรณ�ท��จ�าเป/นิสามารถุว3าจ�างท��ปร'กษาอ�สระเพั1�อประเม�นิความต�องการการร กษาความปลอดำภ ยไดำ�

5) ถุ�าเป/นิไปไดำ�ควรต�ดำต -งการควบคมให�ก บระบบก3อนิการนิ�าระบบออกใช้�งานิ

- ข�อความท��เก��ยวก บนิโยบายความต�องการ ร กษาความปลอดำภ ยของระบบ ม�ดำ งนิ�-

1) ทดำสอบโปรแกรมประยกต%พั ฒนิาก3อนิการนิ�าออกใช้�งานิ

ท -งนิ�-รวมถุ'งเม1�อม�การปร บเปล��ยนิโปรแกรมประยกต% 2) เจ�าของระบบม�หนิ�าท��ดำ�แลการร กษาความปลอดำภ ย

- ข�อความท��เก��ยวก บนิโยบายการร กษาความ ปลอดำภ ยโปรแกรมประยกต% ม�ดำ งนิ�-

1) ประเม�นิความเส��ยงเพั1�อพั�จารณาระดำ บการป<องก นิ

สารสนิเทศท��เป/นิความล บ 2) เข�ารห สสารสนิเทศท��จ�าเป/นิ 3) ส3วนิงานิร กษาความปลอดำภ ยม�หนิ�าท��ในิการพั�จารณาความ

เหมาะสมของระดำ บการควบคม 4) ส3วนิงานิเทคโนิโลย�ท�าหนิ�าท��เป/นิผู้��ควบคมการต�ดำต -งระบบ

การร กษาความปลอดำภ ยและเป/นิผู้��บร�หารหล ก

- ข�อความท��เก��ยวก บนิโยบายการควบคมการเข�า รห ส ม�ดำ งนิ�-

1) ควรใช้�ระบบปฏิ�บ ต�การและโปรแกรมประยกต%ร 3นิท��ไม3ม�

ป5ญหาส�าหร บเคร1�องเซึ่�ร%ฟเวอร%ท��ใช้�ในิการปฏิ�บ ต�งานิ 2) ส3วนิงานิร กษาความเปลอดำภ ยม�หนิ�าท��ในิการออกแบบและ

ต�ดำต -ง Patch เพั1�อให�ระบบขององค%กรม�ความแข9งแกร3ง 3) จ ดำท�าบ นิท'กการต�ดำต -ง Patch 4) ไม3ควรนิ�าข�อม�ลท��ใช้�งานิจร�งไปจ ดำเก9บในิระบบท��ใช้�ส�าหร บ

ทดำสอบ

- ข�อความท��เก��ยวก บนิโยบายการร กษาความปลอดำภ ย แฟ<มข�อม�ลระบบ การพั ฒนิาและกรรมว�ธิ� ม�ดำ งนิ�-

นิโยบายการกล บค1นิส�3สภาพัเดำ�มและการดำ�าเนิ�นิ ธิรก�จต3อเนิ1�องและข -นิตอนิการปฏิ�บ ต�งานิ

(Disaster recovery and business continuity policies and procedures)เ

ป/นิการก�าหนิดำนิโยบายตามแนิวทางของ ISO 17799 Section 11 ต วอย3างข�อความส�าค ญ

ท��ควรปรากฏิในินิโยบายท��เก��ยวข�องม�ดำ งนิ�-

1) ประเม�นิความเส��ยงภายใต�การควบคมของส3วนิงานิร กษาความปลอดำภ ยประจ�าทกป8เพั1�อประเม�นิภ ยคกคามระบบ

สารสนิเทศ การควบคมเพั1�อลดำความเส��ยง 2) รายงานิความเส��ยงจากการประเม�นิความเส��ยงต3อผู้��บร�หาร

ระดำ บส�ง 3) ว�เคราะห%ผู้ลกระทบต3อธิรก�จภายใต�การควบคมของส3วนิงานิ

ร กษาความปลอดำภ ยเพั1�อให�เข�าใจถุ'งผู้ลกระทบท��ส3งผู้ลการหยดำช้ะง กของการดำ�าเนิ�นิงานิองค%กร

4) นิ�าเสนิอผู้ลของการประเม�นิต3อผู้��ม�หนิ�าท��ในิการจ ดำท�าแผู้นิการท�าให�ระบบกล บค1นิส��สภาพัเดำ�มจากภ ยพั�บ ต�

- ข�อความท��เก��ยวก บนิโยบายการประเม�นิ การดำ�าเนิ�นิธิรก�จต3อเนิ1�อง ม�ดำ งนิ�-

1) จ ดำท�าเอกสารท��เก��ยวก บกลยทธิ%และแผู้นิในิการดำ�าเนิ�นิธิรก�จ

ต3อเนิ1�องท��ตรงก บล�าดำ บความส�าค ญและว ตถุประสงค%ของ องค%กร โดำยแผู้นิควรประกอบดำ�วย การตอบสนิองต3อภ ยพั�บ ต�

และการท�าให�ระบบกล บค1นิส�3สภาพัเดำ�ม 2) ห วหนิ�าส3วนิงานิปฏิ�บ ต�การม�หนิ�าท��ในิการจ ดำท�าแผู้นิดำ ง

กล3าว 3) ส3วนิงานิร กษาความปลอดำภ ยม�หนิ�าท��ในิการเก9บร กษาแผู้นิ

ดำ งกล3าว 4) แผู้นิดำ งกล3าวต�องไดำ�ร บการอนิม ต�จากคณะกรรมการบร�ษ ท

- ข�อความท��เก��ยวก บนิโยบายแผู้นิการ ดำ�าเนิ�นิธิรก�จต3อเนิ1�อง ม�ดำ งนิ�-

1) แต3งต -งท�มงานิการดำ�าเนิ�นิธิรก�จต3อเนิ1�อง โดำยท�มงานิต�อง

ประกอบไปดำ�วยต วแทนิจ�าหนิ3ายจากส3วนิงานิต3างๆ 2) ส3วนิงานิร กษาความปลอดำภ ยจะเป/นิห วหนิ�าท�มการดำ�าเนิ�นิ

ธิรก�จต3อเนิ1�อง ส3วนิห วหนิ�าคนิอ1�นิๆ ให�ท�มงานิเป/นิผู้��ค ดำเล1อก 3) ท�มงานิการดำ�าเนิ�นิธิรก�จต3อเนิ1�อง 4) เจ�าหนิ�าท��และผู้��บร�หารทกคนิต�องปฏิ�บ ต�ตามแผู้นิท�าให�ระบบ

กล บค1นิส�3สภาพัเดำ�ม

- ข�อความท��เก��ยวก บนิโยบายท�มงานิการดำ�าเนิ�นิ ธิรก�จต3อเนิ1�อง ม�ดำ งนิ�-

1) ท�มงานิการดำ�าเนิ�นิธิรก�จต3อเนิ1�องม�หนิ�าท��ทดำสอบแต3ละองค%

ประกอบของแผู้นิทกป8 2) ห วหนิ�าส3วนิงานิร กษาความปลอดำภ ยม�หนิ�าท��ทบทวนิ

แผู้นิการดำ�าเนิ�นิธิรก�จต3อเนิ1�องทกป8 3) ห วหนิ�าส3วนิงานิร กษาความปลอดำภ ยสามารถุกระจาย

อ�านิาจหนิ�าท��เพั1�อให�แผู้นิเป/นิป5จจบ นิ 4) ส3วนิตรวจสอบภายในิม�หนิ�าท��ควรตรวจสอบแผู้นิเป/นิประจ�า

ทกป8 และรายงานิผู้ลการตรวจสอบโดำยตรงก บห วหนิ�าส3วนิงานิร กษาความปลอดำภ ย

- ข�อความท��เก��ยวก บนิโยบายการบ�ารงและทดำสอบ แผู้นิการดำ�าเนิ�นิธิรก�จต3อเนิ1�อง ม�ดำ งนิ�-

บทท 4

Business