ปั�ญหาการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นปั�ญหาหลื กว่�ชา ถ้�าไม่�ยึ ดถ้อ จัะน"าปัระเทศไปัสู่��ม่�คสู่ ญญ'

ค"าปัรารภ

ในการปักครองปัระเทศ ไม่�เพี'ยึงแตั้�จัะตั้�องใช�ทฤษฎี'แลืะนโยึบายึเท�าน �น หากยึ งจัะตั้�องใช�หลื กว่�ชาด�ว่ยึ เม่1อไม่�นานม่าน'� ม่'การโตั้�เถ้'ยึง

ทางหลื กว่�ชาก นคร �งหน 1งในเร1องการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด การโตั้�เถ้'ยึงน'�เก�ดขึ้ �นอ'กในช�ว่งปัลืายึเดอนม่กราคม่ แตั้�สู่�ว่นสู่"าค ญ

เปั�นการโตั้�เถ้'ยึงทางทฤษฎี'แลืะนโยึบายึ เช�น

นายึแพีทยึ3 เหว่ง โตั้จั�ราการ กลื�าว่ว่�า "อยึากจัะฝากไปัถ้ งพีรรคปัระชาธิ�ปั�ตั้ยึ3แลืะพีรรคคว่าม่หว่ งใหม่�ว่�า ไม่�ทราบว่�าเขึ้าจัะแกลื�งลืม่

หรอเจัตั้นาจัะลืม่ว่�า ในระหว่�างท'1ม่'การหาเสู่'ยึงก นน �นเม่1อการเลือกตั้ �งท'1ผู้�านม่า ได�เคยึให�ค"าม่ 1นสู่ ญญาก บปัระชาชนไว่�ว่�า หลื งจัากท'1พีรรคได�ร บการเลือกตั้ �งเขึ้�าไปัจันสู่าม่ารถ้จั ดตั้ �งร ฐบาลืได� จัะด"าเน�นการในการ

เลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด ("บ�านเม่อง 24 ม่กราคม่ 2537)

นายึถ้ว่�ลื ไพีรสู่ณฑ์3 กลื�าว่ว่�า "เร1องน'�เปั�นนโยึบายึขึ้องพีรรคเพีราะเปั�นนโยึบายึขึ้องพีรรคแลื�ว่ เราจัะไม่�ใช�เฉพีาะตั้อนหาเสู่'ยึงเท�าน �น แตั้�จัะ

ตั้�องใช�ตั้ลือดไปั" ("บ�านเม่อง 24 ม่กราคม่ 2537")

พีลื.ตั้.สู่น 1น ขึ้จัรปัระศาสู่น3 กลื�าว่ว่�า "เร1องน'�ไม่�ใช�เปั�นนโยึบายึขึ้องร ฐบาลื ท'1ตั้กลืงก นว่�าจัะเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯ เพี'ยึงแตั้�ตั้กลืงก นว่�าจัะกระจัายึ

อ"านาจัไปัสู่��ท�องถ้�1นเท�าน �น" ("บ�านเม่อง 24 ม่กราคม่ 2537")

พีลื.อ.ชว่ลื�ตั้ ยึงใจัยึ;ทธิ กลื�าว่ว่�า "เปั�นนโยึบายึขึ้องพีรรคพีลื งธิรรม่ แตั้�นโยึบายึขึ้องร ฐบาลืไม่�ได�เขึ้'ยึนไว่�" ("เดลื�น�ว่สู่3 23 ม่กราคม่

2537")

น'1คอตั้ ว่อยึ�างขึ้องการโตั้�เถ้'ยึงทางนโยึบายึ ซึ่ 1งเปั�นสู่�ว่นสู่"าค ญขึ้องการโตั้�เถ้'ยึงคร �งน'�

อ'กด�านหน 1ง ในการโตั้�เถ้'ยึงคร �งน'� ฝ=ายึร ฐบาลืใช�ท ศนคตั้�แตั้กตั้�างก บคร �งก�อน คร �งก�อนฝ=ายึร ฐบาลืแบ�งร บแบ�งสู่�� เช�นแสู่ดงการเห>นด�ว่ยึ

ก บการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด แตั้�ยึ งไม่�ถ้ งเว่ลืา เปั�นตั้�น แตั้�คร �งน'�ใช�ท ศคตั้�ปัฏิ�เสู่ธิเด>ดๆขึ้าดๆ เช�นพีาดห ว่ขึ้�าว่ "เดลื�น�ว่สู่3" 23

ม่กราคม่ 2537 ว่�า "เลือกตั้ �งผู้��ว่�าแท�งเสู่'ยึแลื�ว่ จั�Aว่-ปัชปั. พีร�อม่ใจัไม่�เอาอ�างไม่�ใช�นโยึบายึร ฐบาลื"

แตั้�ในการโตั้�เถ้'ยึงก นคร �งน'� ก>ม่'ร�องรอยึขึ้องหลื กว่�ชาการอยึ��บ�างเหม่อนก น เช�น

ค;ณอาร'ยึ3 ว่งศ3อารยึะ กลื�าว่ว่�า "ขึ้ณะม่'สู่�1งท'1ม่'การพี�ดก นเร1องเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯน �น เปั�นคนลืะปัระเด>น เปั�นการพี�ดตั้รงขึ้�าม่ก บกฎีหม่ายึแลืะ

ระเบ'ยึบบร�หารราชการแผู้�นด�นท'1ม่'อยึ��ในขึ้ณะน'� เราก"าลื งพี�ดก นคนลืะเร1อง เพีราะถ้�าเปั�นเช�นท'1ม่'การเร'ยึกร�องน �น ก>หม่ายึถ้ งเราตั้�องลื�ม่เลื�ก

ระเบ'ยึบราชการแผู้�นด�น ซึ่ งบรรพีบ;ร;ษสู่ร�างก นม่าตั้ �งแตั้�เร�1ม่ตั้ �งปัระเทศ"

"ระเบ'ยึบราชการแผู้�นด�นซึ่ 1งบรรพีบ;ร;ษสู่ร�างก นม่าตั้ �งแตั้�เร�1ม่ตั้ �งปัระเทศ" ก>คอระเบ'ยึบขึ้องชาตั้�ร ฐเด'ยึว่ ซึ่ 1งพีระบาทสู่ม่เด>กพีระ

จั;ลืจัอม่เกลื�าเจั�าอยึ��ห ว่ ทรงสู่ร�างขึ้ �นบนพี�นฐานขึ้องสู่ภาว่การณ3ทางปัระว่ ตั้�ศาสู่ตั้ร3แลืะทางสู่ งคม่ขึ้องปัระเทศไทยึ ในการเปัลื'1ยึนแปัลืงร ฐ

เจั�าครองนคร(Feudal state) ม่าเปั�นร ฐแห�งชาตั้� (National

state) เม่1อพี.ศ. 2435 ซึ่ 1งเปั�นปั�ญหาหลื กว่�ชา

ห ว่ใจัขึ้องหลื กว่�ชาในปั�ญหาในการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯในปัระเทศท'1โตั้�เถ้'ยึงก นอยึ�� ก>คอปั�ญหาชาตั้�ร ฐเด'ยึว่ (Unitary-state nation) หรอชาตั้�หลืายึร ฐ (Multi-state nation) น'1เอง ซึ่ 1งคร �งก�อน พีลื.อ.ชว่ลื�ตั้ แลืะน กว่�ชาการบางคนยึกขึ้ �นม่าพี�ดก นม่าก แตั้�คร �งน'�ไม่�ใคร�จัะพี�ดถ้ ง จัะม่'การพี�ดถ้ งบ�างก>เปั�นสู่�ว่นปัลื'กยึ�อยึขึ้องปั�ญหาหลื กว่�ชา เช�น

พีลื.อ.ชว่ลื�ตั้ กลื�าว่ว่�า "ไม่�ได�ขึ้ ดแยึ�งก น(ก บพีรรคพีลื งธิรรม่)เพี'ยึงแตั้�ไม่�ได�พี�ดถ้ งคว่าม่หม่ายึขึ้องค"าว่�าผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด ซึ่ 1งม่'การตั้'คว่าม่ก นไปัคนลืะคว่าม่หม่ายึ ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดปักครองสู่�ว่นภ�ม่�ภาคแลืะจัะเอาผู้��ว่�าฯไปัปักครองสู่�ว่นท�องถ้�1นได�อยึ�างไร แลืะการ

เลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯ จัะเปั�นการกระจัายึอ"านาจัหรอไม่�น �น ก>ตั้�องตั้'คว่าม่ก นม่�ฉะน �น จัะท"าให�เก�ดคว่าม่เสู่'ยึหายึ("บ�านเม่อง"24 ม่.ค. 37)

น'1เปั�นสู่�ว่นหน 1งขึ้องหลื กว่�ชา คอการกระจัายึอ"านาจัคออะไร? การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯ เปั�นการกระจัายึอ"านาจัหรอไม่�? ท �ง 2 ปั�ญหาน'�กระผู้ม่จัะขึ้อช'�แจังภายึหลื ง เพีราะค�อนขึ้�างยึาว่

นายึแพีทยึ3 เหว่ง กลื�าว่ว่�า "ในนโยึบายึร ฐบาลืแถ้ลืงตั้�อสู่ภาน �นได�พี�ดไว่�ช ดเจันว่�า จัะให�ม่'การเลือกตั้ �งท;กระด บในสู่�ว่นการบร�หารท�องถ้�1น ซึ่ 1งการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯน �นก>หม่ายึถ้ งเลือกตั้ �งผู้��บร�หารท�องถ้�1นในระด บจั งหว่ ด แตั้�ม่'การแปัรไปัว่�าไม่�ใช�เปั�นการเลือกตั้ �งผู้��บร�หารสู่�ว่นท�องถ้�1น ขึ้อให�เปัBดด�นโยึบายึท'1แถ้ลืงไว่�เม่1อว่ นเขึ้�าร บหน�าท'1บร�หารปัระเทศว่�า ร ฐบาลืม่'นโยึบายึสู่น บสู่น;นการเลือกตั้ �งท;กระด บช �น ก>แสู่ดงว่�าการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯก>เปั�นนโยึบายึขึ้องร ฐบาลืด�ว่ยึ" ("บ�านเม่อง" 24

ม่.ค.37)

น'1ก>เปั�นปั�ญหาหลื กว่�ชา คอว่�า นโยึบายึขึ้องร ฐบาลืท'1เขึ้'ยึนไว่�ว่�าจัะให�ม่'การเลือกตั้ �งท;กระด บในสู่�ว่นการบร�หารท�องถ้�1นน �น ถ้�กตั้�องตั้าม่หลื กว่�ชา แตั้�การถ้อเอาว่�าการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯหม่ายึถ้ งการเลือกตั้ �งผู้��บร�หาร

ท�องถ้�1นระด บจั งหว่ ด แลืะนโยึบายึร ฐบาลืท'1ว่�าสู่น บสู่น;นการเลือกตั้ �งท;กระด บหม่ายึถ้ งการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯก>เปั�นนโยึบายึขึ้องร ฐบาลืด�ว่ยึน �น ไม่�ชอบด�ว่ยึหลื กว่�ชา แลืะเปั�นการเอาสู่�ว่นท�องถ้�1นก บสู่�ว่นภ�ม่�ภาคไปัปัะปันก น

สู่�ว่นภ�ม่�ภาคคอ จั งหว่ ด อ"าเภอ ตั้"าบลื แลืะหม่��บ�าน(แตั้�ก�อนม่'ม่ณฑ์ลื ยึ;บหลื งเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครอง 24 ม่�ถ้;นายึน)

สู่�ว่นท�องถ้�1นคอ ม่หานคร นคร เม่อง เขึ้ตั้อ1นท'1เปั�นเทศบาลืแลืะสู่;ขึ้าภ�บาลื องค3การบร�หารสู่�ว่นจั งหว่ ด แลืะสู่ภาตั้"าบลื (แตั้�ก�อนม่'องค3การบร�หารสู่�ว่นตั้"าบลืด�ว่ยึ)

จัะตั้�องไม่�เอาสู่�ว่นภ�ม่�ภาคก บสู่�ว่นท�องถ้�1นไปัปัะปันก น นโยึบายึขึ้องร ฐบาลืให�เลือกตั้ �งผู้��บร�หารสู่�ว่นท�องถ้�1นเท�าน �น ไม่�เลือกตั้ �งผู้��บร�หารสู่�ว่นภ�ม่�ภาค ซึ่ 1งถ้�กตั้�องตั้าม่หลื กว่�ชาแลื�ว่

นายึแพีทยึ3 เหว่ง กลื�าว่ว่�า "ตั้าม่ท'1บางคนในกระทรว่งม่หาดไทยึพี�ดว่�าท"าลืายึระบอบเก�าๆ ขึ้องบรรพีบ;ร;ษ ซึ่ 1งตั้นค�ดว่�าเปั�น "เจัตั้นาท'1ตั้�องการหาเร1อง" ซึ่ 1งจัร�งๆแลื�ว่การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด

เท�าก บผู้ลื กด นให�บ�านเม่องเจัร�ญก�าว่หน�า บ�านเม่องเราเปัลื'1ยึนแปัลืงไปัม่ากแลื�ว่ คงไม่�สู่าม่ารถ้ท'1จัะกลื บไปัปักครองแบบ เว่'ยึง ว่ ง คลื ง นา หรอจัตั้;สู่ดม่ภ3เหม่อนเม่1อก�อนได�อ'กแลื�ว่ ซึ่ 1งหากจัะร กษาขึ้องเก�าตั้าม่ท'1ออกม่าพี�ดก น ก>จัะตั้�องกลื บไปัปักครองแบบน �น เพีราะฉะน �น คนท'1พี�ด ขึ้อให�กลื บไปัเร'ยึนว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3เสู่'ยึใหม่�" ("บ�านเม่อง" 24

ม่.ค.37) แลืะค;ณถ้ว่�ลื กลื�าว่ว่�า "ในเร1องน'�ตั้นอยึากจัะถ้าม่กลื บไปัยึ งพีว่กม่หาดไทยึว่�า หากเปั�นอยึ�างน'�ตั้�องกลื บไปัปักครองในระบบจัตั้;สู่ดม่ภ3 ม่'ระบบ เว่'ยึง ว่ ง คลื ง นา ซึ่ 1งเปั�นระบบเก�าเช�นเด'ยึว่ก น แลืะก>ในสู่ม่ นก�อนเปั�นการปักครองระด ยึม่'ม่ณฑ์ลื จันค�ดว่�าขึ้�าราชการกระทรว่งม่หาดไทยึคงจัะไม่�ม่'ทางออกแลื�ว่ท'1จัะม่าโตั้�แยึ�งเร1องน'� จั งได�ไปัเอาเร1องน'�ม่า เช�นการบอกว่�าเปั�นการลื�างระบบเก�า" (จัากฉบ บเด'ยึว่ก น)

น'1คอปั�ญหาหลื กว่�ชาอยึ�างหน 1ง ท'1ว่�าระบบจัตั้;สู่ดม่ภ3เปั�นระบบเก�าน �นถ้�กแลื�ว่ ซึ่ 1งร ชกาลืท'1 ๕ ทรงยึกเลื�กแลืะใช�ระบบใหม่�แทน แลืะใช�ม่าจันถ้ งปั�จัจั;บ น ม่'การเปัลื'1ยึนแปัลืงบ�างในสู่�ว่นปัลื'กยึ�อยึเท�าน �น เช�น ยึกเลื�กม่ณฑ์ลื ขึ้ยึายึสู่�ว่นท�องถ้�1นให�กว่�างขึ้ว่างออกไปั แลืะม่'การเพี�1ม่เตั้�ม่ถ้�อยึค"า เช�นน"าค"าว่�า สู่�ว่นกลืาง สู่�ว่นภ�ม่�ภาคแลืะสู่�ว่นท�องถ้�1น ม่าใช�ภายึหลื งเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครอง 24 ม่�ถ้;นายึน เปั�นตั้�น

ท'1ค;ณอาร'ยึ3 กลื�าว่ถ้ งระเบ'ยึบท'1บรรพีบ;ร;ษสู่ร�างขึ้ �น ก>คอระเบ'ยึบท'1ร ชกาลืท'1 ๕ ทรงสู่ร�างน 1นเอง ซึ่ 1งเปั�นระบบใหม่� ไม่�ใช�ระบบเก�า สู่ม่เด>จัพีระปักเกลื�าทรงบ นท กไว่�ว่�า "การเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครองจัากแบบเด�ม่ เปั�นตั้ �งกระทรว่งเปั�น 12 กระทรว่งน'� ตั้�องน บว่�าเปั�นการเปั�นการเปัลื'1ยึนแปัลืงอยึ�างใหญ�หลืว่ง ซึ่ 1งเร'ยึกได�อยึ�างพี�ดก นธิรรม่ดาว่�า "พีลื�กแผู้�นด�น" ถ้�าจัะเร'ยึกตั้าม่ภาษาอ งกฤษก>ตั้�องเร'ยึกว่�า "เรโว่ลื�ช 1น" ก>เพีราะเปั�นการเปัลื'1ยึนแปัลืงร ฐเจั�าครองนคร (feudal

state) ซึ่ 1งเปั�นร ฐแบบเก�า ม่าเปั�นร ฐแห�งชาตั้� (National state)

ซึ่ 1งเปั�นร ฐแบบใหม่�ท'1ใช�ก นอยึ��ท 1ว่ไปัในปั�จัจั;บ นน 1นเอง

ระบบใหม่�ซึ่ 1งร ชกาลืท'1 ๕ ทรงสู่ร�างขึ้ �นด�ว่ยึการเปัลื'1ยึนแปัลืงอยึ�างเรโว่ลื�ช 1น แลืะยึ งคงใช�ม่าจันถ้ งปั�จัจั;บ นน'� ถ้�กตั้�องตั้าม่หลื กว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3ซึ่ 1งจัะตั้�องใช�ตั้�อไปั โดยึไม่�สู่าม่ารถ้จัะเปัลื'1ยึนแปัลืงในหลื กการสู่"าค ญได� นอกจัากแก�ไขึ้ปัร บปัร;งในสู่�ว่นปัลื'กยึ�อยึเท�าน �น การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯเปั�นการเปัลื'1ยึนแปัลืงในหลื กการสู่"าค ญ ซึ่ 1งจัะน"าไปัสู่��การเปัลื'1ยึนแปัลืงจัากชาตั้�ร ฐเด'ยึว่เปั�นชาตั้�หลืายึร ฐ แลืะขึ้ ดตั้�อกฎีหม่ายึร ฐธิรรม่น�ญท'1บ ญญ ตั้�ไว่�ว่�า "ปัระเทศไทยึเปั�นราชอาณาจั กรอ นหน 1งอ นเด'ยึว่จัะแบ�งแยึกม่�ได�" กระผู้ม่เขึ้'ยึนไว่�ใน "ค"าช'�แจัง" ฉบ บท'1 6 ว่�า "การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯ คอการแบ�งแยึกราชอาณาจั กร" เพีราะสู่ภาว่การณ3ทาง

ปัระว่ ตั้�ศาสู่ตั้ร3แลืะทางสู่ งคม่ขึ้องปัระเทศไทยึ ก"าหนดให�ปัระเทศเปั�นชาตั้�ร ฐเด'ยึว่ จัะเปั�นชาตั้�หลืายึร ฐม่�ได�

ระบบใหม่� ซึ่ 1งร ชกาลืท'1 ๕ ทรงสู่ร�างขึ้ �นน �น แบ�งการบร�หารหรอการปักครองออกเปั�น 3 สู่�ว่น ซึ่ 1งเร'ยึกตั้าม่ศ พีท3ปั�จัจั;บ นว่�า สู่�ว่นกลืาง (Central) สู่�ว่นภ�ม่�ภาค (Provincial) แลืะสู่�ว่นท�องถ้�1น (Local)

ซึ่ 1งเปั�นไปัตั้าม่แบบชาตั้�ร ฐเด'ยึว่ขึ้องนานาปัระเทศ แลืะม่'อ'กสู่�ว่นหน 1งสู่ งก ดสู่�ว่นภ�ม่�ภาค เร'ยึกว่�าสู่�ว่นท�องท'1 (Rural) ซึ่ 1งในปั�จัจั;บ นบางปัระเทศม่' บางปัระเทศไม่�ม่' แลื�ว่แตั้�ระด บพี ฒนาการขึ้องแตั้�ลืะปัระเทศ

บ�านเราม่ กม่'การปัะปันแลืะสู่ บสู่นระหว่�างสู่�ว่นภ�ม่�ภาคก บสู่�ว่นท�องถ้�1น ด งเช�นค"าขึ้องบางคนท'1ยึกม่าขึ้�างตั้�น.

ตั้าม่หลื กท 1ว่ไปั การบร�หารชาตั้�ร ฐเด'ยึว่แบ�งออกเปั�น 2 สู่�ว่นเท�าน �น คอสู่�ว่นกลืางก บสู่�ว่นท�องถ้�1น หรอ Central ก บ Local เพีราะสู่�ว่นภ�ม่�ภาคหรอ Provincial เปั�นสู่าขึ้าหรอตั้ ว่แทนขึ้องสู่�ว่นกลืาง แลืะสู่�ว่นท�องท'1หรอ Rural สู่ งก ดอยึ��ม่นสู่�ว่นภ�ม่�ภาค

สู่�ว่นกลืาง ไม่�ตั้�องพี�ดถ้ งก>ได� เพีราะไม่�ม่'อะไรสู่ บสู่น ก>คอกระทรว่งน 1นเอง

สู่�ว่นภ�ม่�ภาค แตั้�ก�อนระด บสู่�งสู่;ดคอม่ณฑ์ลื เม่1อยึกเลื�กม่ณฑ์ลื จั งหว่ ดเปั�นระด บสู่�งสู่;ด ซึ่ 1งเร'ยึกในภาษาอ งกฤษว่�า Provence เม่1อม่'ม่ณฑ์ลืเร'ยึกม่ณฑ์ลืว่�า Provence เม่1อยึกเลื�กม่ณฑ์ลืก>เร'ยึกจั งหว่ ดว่�า Provence ค"าว่�า Provence จั งแปัลืว่�าม่ณฑ์ลืก>ได� แปัลืว่�าจั งหว่ ดก>ได� เพีราะหม่ายึถ้ งระด บสู่�งสู่;ดขึ้องสู่�ว่นภ�ม่�ภาค

ระด บถ้ ดลืงม่าคอ"าเภอ District ถ้อว่�าเปั�นระด บลื�างสู่;ดขึ้องสู่�ว่นภ�ม่�ภาค

แตั้�อ"าเภอยึ งแบ�งซึ่อยึลืงไปัเปั�นตั้"าบลืแลืะหม่��บ�าน ซึ่ 1งรว่ม่ก นจั ดเปั�นสู่�ว่นหน 1งตั้�างหาก เร'ยึกว่�าสู่�ว่นท�องท'1 Rural สู่�ว่นท�องท'1ไม่�ใช�ระด บลื�างสู่;ดขึ้องสู่�ว่นภ�ม่�ภาค แตั้�สู่ งก ดสู่�ว่นภ�ม่�ภาค ไม่�ใช�สู่ งก ดสู่�ว่นท�องถ้�1นแลืะถ้อว่�าสู่�ว่นท�องท'1เปั�นการปักครองพี�นฐาน

จั งเห>นได�ว่�า สู่�ว่นท �งหม่ดเหลื�าน'�รว่ม่ก น กลื�าว่โดยึหลื กท 1ว่ไปัจั ดเปั�นสู่�ว่นหน 1ง คอสู่�ว่นกลืางหรอ Central

สู่"าหร บสู่�ว่นท�องถ้�1นหรอ Local น �น เปั�นอ'กสู่�ว่นหน 1งตั้�างหาก เด�ม่เร'ยึกว่�าสู่;ขึ้าภ�บาลืหรอ Municipality ร ชกาลืท'1 ๗ ทรงเปัลื'1ยึนช1อเปั�นเทศบาลื ขึ้ณะก"าลื งจัะตั้ราเปั�นกฎีหม่ายึก>เก�ดยึ ดอ"านาจั 24

ม่�ถ้;นายึน เสู่'ยึก�อน คณะราษฎีรจั งตั้ราเปั�นกฎีหม่ายึเทศบาลื สู่�ว่นสู่;ขึ้าภ�บาลืก>ยึ งม่'อยึ�� ถ้อเปั�นระด บลื�างขึ้องเทศบาลื แลืะจั ดระด บเทศบาลืเปั�น นคร เม่อง แลืะตั้"าบลื ปั�จัจั;บ นเพี�1ม่ระด บม่หานครเปั�น

ระด บสู่�งสู่;ด คอกร;งเทพีม่หานคร แลืะตั้ �งองค3การบร�หารสู่�ว่นจั งหว่ ดก บสู่ภาตั้"าบลืเพี�1ม่ขึ้ �นในสู่�ว่นท�องถ้�1นด�ว่ยึ แลืะคร �งหน 1งเคยึตั้ �งองค3การบร�หารสู่�ว่นตั้"าบลืขึ้ �นในสู่�ว่นท�องถ้�1น แตั้�ลื�ม่เหลืว่

สู่�ว่นกลืางก บสู่�ว่นท�องถ้�1นน �น เปั�นคนลืะสู่�ว่นโดยึสู่��นเช�ง จั งแตั้กตั้�างก นท �งในลื กษณะ คว่าม่ม่;�งหม่ายึ หน�าท'1แลืะภาระก�จั เช�น ผู้��บร�หารสู่�ว่นภ�ม่�ภาค ซึ่ 1งเปั�นสู่าขึ้าขึ้องสู่�ว่นกลืาง ม่าจัากการแตั้�งตั้ �งผู้��บร�หารสู่�ว่นท�องถ้�1นม่าจัากการเลือกตั้ �ง น'1เปั�นหลื กว่�ชา ไม่�ใช�ทฤษฎี'หรอนโยึบายึ

ฉะน �น ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดจั งตั้�องแตั้�งตั้ �ง เลือกตั้ �งได� แลืะผู้��ว่�าราชการม่หานครตั้�องเลือกตั้ �ง แตั้�งตั้ �งไม่�ได� (เว่�นแตั้�ในสู่ถ้านการณ3ค บขึ้ น) เช�นเด'ยึว่ก บผู้��บร�หารสู่�ว่นท�องถ้�1นอ1นๆ ตั้�องเลือกตั้ �งท �งสู่��น

ด�เหม่อนจัะม่'ผู้��สู่งสู่ ยึเปั�นอ นม่ากว่�า ท"าไม่ผู้��บร�หารสู่�ว่นภ�ม่�ภาค โดยึเฉพีาะคอผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด จั งเลือกตั้ �งไม่�ได� แลืะท"าไม่ผู้��บร�หารสู่�ว่นท�องถ้�1น เช�นผู้��ว่�าราชการกร;งเทพีม่หานครแลืะนายึกเทศม่นตั้ร'ตั้�างๆจั งตั้�องเลือกตั้ �ง

ตั้"าแหน�งแตั้�งตั้ �งก บตั้"าแหน�งเลือกตั้ �งน �น แตั้กตั้�างก นในคว่าม่เปั�นผู้��แทน ว่�าเปั�นผู้��แทนขึ้องสู่�ว่นกลืางหรอเปั�นผู้��แทนขึ้องสู่�ว่นท�องถ้�1น ผู้��แทนขึ้องสู่�ว่นกลืางก>คอผู้��แทนขึ้องร ฐบาลื ผู้��แทนขึ้องสู่�ว่นท�องถ้�1นถ้อก นว่�าเปั�นผู้��แทนขึ้องปัระชาชน

เปั�นผู้��แทนขึ้องใครผู้��น �นก>เปั�นผู้��แตั้�งตั้ �ง เปั�นผู้��แทนขึ้องร ฐบาลื ร ฐบาลืก>แตั้�งตั้ �ง เปั�นผู้��แทนขึ้องปัระชาชน ปัระชาชนก>แตั้�งตั้ �ง แตั้�ปัระชาชนแตั้�งตั้ �งน �นเปั�นการพีร�อม่ใจัก นแตั้�งตั้ �ง ซึ่ 1งเร'ยึกว่�าเลือกตั้ �ง ฉะน �น ตั้"าแหน�งเลือกตั้ �งก>คอตั้"าแหน�งแตั้�งตั้ �งโดยึปัระชาชนน 1นเอง

ฉะน �น เม่1อผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นผู้��แทนขึ้องร ฐบาลื ร ฐบาลืจั งเปั�นผู้��แตั้�งตั้ �ง จัะให�ปัระชาชนแตั้�งตั้ �ง (พีร�อม่ใจัก นแตั้�งตั้ �ง)ได�อยึ�างไร แลืะเม่1อผู้��ว่�าราชการกร;งเทพีม่หานคร หรอนายึกเทศม่นตั้ร'ตั้�างๆเปั�นผู้��แทนขึ้องปัระชาชน ก>ตั้�องให�ปัระชาชนแตั้�งตั้ �ง(พีร�อม่ใจัก นแตั้�งตั้ �ง)

จัะให�ร ฐบาลืแตั้�งตั้ �งได�อยึ�างไร..

ถ้�ากระผู้ม่จัะให�ใครไปัท"าธิ;ระอะไรแทนกระผู้ม่สู่ กอยึ�าง กระผู้ม่ก>ตั้�องแตั้�งตั้ �งผู้��แทนขึ้องกระผู้ม่ กระผู้ม่จัะให�คนท �งหลืายึเลือกตั้ �งใครม่าเปั�นผู้��แทนขึ้องกระผู้ม่ได�อยึ�างไร

เว่ลืาน'� ปั�ญหาท'1เก�ดขึ้ �นคอ ม่'คนเร'ยึกร�องไม่�ให�ร ฐบาลืแตั้�งตั้ �งผู้��แทนขึ้องร ฐบาลืในจั งหว่ ดตั้�างๆ แตั้�จัะให�ปัระชาชนแตั้�งตั้ �งร ฐบาลื คอให�ปัระชาชนพีร�อม่ใจัก นแตั้�งตั้ �งผู้��แทนขึ้องร ฐบาลื ซึ่ 1งเร'ยึกว่�าเลือกตั้ �ง ก>คอให�เลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด

การกระท"าเช�นน'� ก>คอการยึกเลื�กฐานะขึ้องผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดท'1เปั�นผู้��แทนขึ้องร ฐบาลื ในขึ้ณะเด'ยึว่ก นผู้��แทนขึ้องปัระชาชนในจั งหว่ ดน �นๆก>ยึ งม่'อยึ�� คอนายึกเทศม่นตั้ร' ฉะน �น เม่1อผู้��ว่�าฯไม่�ได�เปั�นผู้��แทนขึ้องร ฐบาลื เพีราะร ฐบาลืไม่�ได�แตั้�งตั้ �ง ตั้"าแหน�งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดก>จัะเปั�นตั้"าแหน�งอ�สู่ระจัากร ฐบาลื แลืะไปัเปั�นค��ก บนายึกเทศม่นตั้ร' ซึ่ 1งตั้�างก>เปั�นตั้"าแหน�งเลือกตั้ �ง ท"าให�จั งหว่ ดน �นๆกลืายึเปั�นร ฐหน 1งไปั โดยึผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นสู่�ว่นกลืาง แลืะนายึกเทศม่นตั้ร'เปั�นสู่�ว่นท�องถ้�1น แลืะผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดท'1เลือกตั้ �งน �นเปั�นปัระม่;ขึ้ขึ้องร ฐน �นๆไปั

จั งเห>นได�ว่�า ถ้�าม่'การเลือกตั้ �งสู่�ว่นภ�ม่�ภาคแลืะสู่�ว่นท�องถ้�1น ถ้�าม่'การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดแลื นายึกเทศม่นตั้ร' (จัะเร'ยึกว่�าผู้��ว่�าราชการนคร หรอผู้��ว่�าราชการเม่องก>ได�) ก>จัะท"าให�จั งหว่ ดน �นๆเปัลื'1ยึนแปัลืงเปั�นอ'กร ฐหน 1งอยึ�างเปั�นไปัเอง ไม่�ม่'ทางจัะเปั�นอ1นไปัได�

แตั้�ปัระเทศไทยึม่'พีระม่หากษ ตั้ร�ยึ3เปั�นปัระม่;ขึ้ ถ้�าจั งหว่ ดตั้�างๆกลืายึเปั�นแตั้�ลืะร ฐ ปัระม่;ขึ้ขึ้องร ฐซึ่ 1งไม่�ได�เปั�นเจั�าเพีราะเลือกตั้ �งม่า ก>ม่'แนว่โน�ม่อยึ�างม่ากท'1จัะไม่�ขึ้ �นตั้�อพีระม่หากษ ตั้ร�ยึ3 ตั้�างก บม่าเลืยึ3เซึ่'ยึ ซึ่ 1งร ฐท'1เลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการม่'เพี'ยึง 2 ร ฐ นอกน �นเปั�นสู่;ลืตั้�านท �งสู่��น จั งไม่�

กระทบกระเทอนตั้�อสู่ถ้าบ นพีระม่หากษ ตั้ร�ยึ3 ฉะน �น ตั้าม่ท'1ม่'ผู้��กลื�าว่ว่�า ถ้�าเม่องไทยึเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชดารจั งหว่ ดก>จัะน"าไปัสู่��การเลือกตั้ �งปัระธิานาธิ�บด'ขึ้องปัระเทศไทยึไปั จั งเปั�นค"ากลื�าว่ท'1ม่'คว่าม่เปั�นไปัได�อยึ�างสู่�ง

ฉะน �น ท'1กระผู้ม่เขึ้'ยึนไว่�ใน "ค"าช'�แจัง" ฉบ บท'1 6 ว่�า "การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดไม่�ใช�เปั�นการกระจัายึอ"านาจั แตั้�เปั�นการแบ�งแยึกราชอาณาจั กร" น �น ยึ งน�อยึไปั คว่รกลื�าว่ว่�าเปั�นการแยึกปัระเทศแลืะยึกเลื�กสู่ถ้าบ นพีระม่หากษ ตั้ร�ยึ3จัะถ้�กตั้�องกว่�า

ตั้ �งแตั้�ม่'การตั้ �งตั้"าแหน�งผู้��ว่�าราชการกร;งเทพีม่หานครขึ้ �นม่า เก�ดม่'คว่าม่สู่ บสู่นปัะปันแลืะเขึ้�าใจัผู้�ดในปั�ญหาถ้�อยึค"า ม่'คนสู่งสู่ ยึว่�าเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการกร;งเทพีม่หานครได� ท"าไม่เลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดอ1นไม่�ได�?

เขึ้าน กว่�าผู้��ว่�าราชการกร;งเทพีม่หานครน �น เปั�นผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเช�นเด'ยึว่ก บผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดนครศร'ธิรรม่ราช เปั�นตั้�น

เด'Aยึว่น'� "จั งหว่ ดกร;ว่เทพีม่หานคร" หรอ "จั งหว่ ดพีระนคร" ไม่�ม่'แลื�ว่ ม่'แตั้� "กร;งเทพีม่หานคร" หรอ "ม่หานครกร;งเทพี"

"จั งหว่ ดกร;งเทพีม่หานคร" หรอ "จั งหว่ ดพีระนคร" เปั�นสู่�ว่นภ�ม่�ภาค แตั้� "กร;งเทพีม่หานคร" หรอ "ม่หานครกร;งเทพี" เปั�นสู่�ว่นท�องถ้�1น

เรายึกเลื�กจั งหว่ ดหรอ Providence ในกร;งเทพี เหลือแตั้�นครหรอ City หรอม่หานคร หรอ Great City ก>คอยึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาคในกร;งเทพีท"าให�กร;งเทพีเหลือแตั้�สู่�ว่นท�องถ้�1น ฉะน �น ผู้��บร�หารสู่�ว่นภ�ม่�ภาคในกร;งเทพีจั งไม่�ม่' ม่'แตั้�ผู้��บร�หารสู่�ว่นท�องถ้�1นในกร;งเทพีเท�าน �น เร'ยึกว่�า "ผู้��ว่�าราชการกร;งเทพีม่หานคร"

แตั้�ในนครศร'ธิรรม่ราช ในนนทบ;ร' ฯลืฯ เราไม่�ได�ยึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาค จั งยึ งม่'จั งหว่ ด(province) แลืะม่'เม่อง(Town) ซึ่ 1งเปั�นสู่�ว่นท�องถ้�1นอยึ��ก บสู่�ว่นภ�ม่�ภาค ฉะน �น จั งม่'ท �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดแลืะนายึกเทศม่นตั้ร'เม่องท �ง 2'ตั้"าแหน�ง

ในกร;งเทพี เราเอาค"าว่�า "ผู้��ว่�าราชการ" ม่าใช�ก บม่หนครภายึหลื งท'1ได�ยึกเลื�กจั งหสู่ ดไปัแลื�ว่ แตั้�ผู้��คนยึ งเคยึช�นอยึ��ก บค"าว่�า "ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดพีระนคร" หรอ "ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดกร;งเทพีม่หา นคร" จั งเก�ดเขึ้�าใจัผู้�ดว่�า "ผู้��ว่�าราชการม่หาคร" ก บ "ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด" เปั�น

สู่�1งเด'ยึว่ก น แตั้�คว่าม่จัร�งแลื�ว่ ถ้ งแม่�จัะใช�ค"าว่�า "ผู้��ว่�าราชการ" ค"าเด'ยึว่ก น แตั้�ตั้�างก นในหลื กการ "ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด" เปั�นผู้��บร�หารสู่�ว่นภ�ม่�ภาค "ผู้��ว่�าราชการม่หานคร" เปั�นผู้��บร�หารสู่�ว่นท�องถ้�1น บางท' เร1องม่หญ�โตั้โตั้�เถ้'ยึงก นเกอบตั้ายึ เก�ดจัากคว่าม่สู่ บสู่นในถ้�อยึค"าเพี'ยึงค"าเด'ยึว่เท�าน �นเอง

บางคนท'1เขึ้�าใจัคว่าม่แตั้กตั้�างระหว่�างสู่�ว่นภ�ม่�ภาคก บสู่�ว่นท�องถ้�1นแตั้�อยึากให�เลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด โดยึท"าให�ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นผู้��บร�หารสู่�ว่นท�องถ้�1นอยึ�างผู้��ว่�าราชการ กทม่. จั งอยึากให�ยึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาคท 1ว่ปัระเทศ โดยึอ�างว่�าเขึ้าไปัด�ตั้�างปัระเทศม่าม่าก ไม่�ม่'สู่�ว่นภ�ม่�ภาค ม่'แตั้�สู่�ว่นท�องถ้�1น

เว่ลืาน'� เรายึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาคในเม่องหลืว่ง เพี'ยึงแห�งเด'ยึว่ แตั้�ก>กลื�อม่แกลื�ม่เตั้>ม่ท' เพีราะแม่�แตั้�ใน "กร;งเทพีม่หานคร" แถ้ว่หนองจัอก ตั้ลื�1งช น ก>ยึ งม่'ผู้��ใหญ�บ�าน ซึ่ 1งเปั�นเศษเดนขึ้องสู่�ว่นท�องท'1 สู่ งก ดสู่�ว่นภ�ม่�ภาค

ยึ�1งในห ว่เทองด�ว่ยึแลื�ว่ ท�องท'1หรอชนบทหรอ Rural ยึ�1งเปั�นฝ=ายึครอบง"า ซึ่ 1งเปั�นลื กษณะพี�เศษขึ้องปัระเทศด�อยึพี ฒนา ด�สู่;ราษฎีร3ธิาน'บ�านกระผู้ม่ สู่�ว่นท�องท'1เตั้>ม่ไปัหม่ด ห ว่เม่องอ1นก>ท"านองเด'ยึว่ก น แลื�ว่จัะไปัยึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาคในห ว่เม่องได�อยึ�างไร

ปัระเทศพี ฒนาไม่�จั"าเปั�นตั้�องม่'สู่�ว่นภ�ม่�ภาค แตั้�ปัระเทศพี ฒนาบางปัระเทศก>ยึ งร กษาสู่�ว่นภ�ม่�ภาคไว่� เพีราะถ้อว่�าเหม่าะสู่ม่ก บปัระเทศขึ้องเขึ้า เช�นปัระเทศอ งกฤษแลืะฝร 1งเศสู่

ญ'1ปั;=นไม่�ม่'สู่�ว่นภ�ม่�ภาค เพีราะนอกจัากจัะเปั�นปัระเทศพี ฒนาระด ยึสู่�ง 1

ใน 7 ปัระเทศท'1รว่ยึท'1สู่;ดในโลืก ซึ่ 1งคว่าม่เจัร�ญแผู้�ไปัท 1ว่ปัระเทศ นครแลืะเม่องเปั�นฝ=ายึครอบง"า ชนบทแทบจัะไม่�ม่'เหลือแลื�ว่ ห ว่เม่องตั้�างๆยึ งม่'ลื กษณะการปักครองตั้นเองทางว่ ฒนธิรรม่ (Cultural

automomous) ซึ่ 1งเปั�นจัาร'ตั้ปัระเพีณ'สู่บทอดม่าจัากสู่ม่ ยึเจั�าครองนคร (Feudal) ตั้าม่ท'1กระผู้ม่เขึ้'ยึนไว่� "ค"าช'�แจัง" ฉบ บท'1 6 อ'กด�ว่ยึ ซึ่ 1งเปั�นสู่�ว่นท�องถ้�1น แลืะผู้��บร�หารท�องถ้�1นเร'ยึกว่�า "ไคเม่'ยึว่"

ไคเม่'ยึว่น'� เม่1อญ'1ปั;=นร�างร ฐธิรรม่น�ญใหม่�หลื งสู่งคราม่โลืกคร �งท'1 2

นายึพีลืแม่คอาเธิอร3 ให�ใช�ค"าว่�า Grvernor เลื'ยึนแบบสู่หร ฐซึ่ 1งม่าตั้รงก บ Governor ซึ่ 1งใช�เร'ยึกผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด บ�านเรา ท'1จัร�งตั้รงก นแตั้�เฉพีาะค"า Governor เท�าน �น แตั้�คว่าม่หม่ายึตั้�างก น เพีราะขึ้องสู่หร ฐคอ State Governor หรอ� ผู้��ว่�าการม่ณฑ์ลืร ฐ ขึ้องเราคอ Provincial Governor หรอผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด แตั้�ก>ท"าให�หลืายึคนเอา Governor ท'1นายึพีลืแม่คอาเธิอร3 น"าม่าใช�ในญ'1ปั;=นม่าอ�างว่�าญ'1ปั;=นเปั�นร ฐเด'ยึว่ท"าไม่เลือกตั้ �ง Governor หรอผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดได� เม่องไทยึร ฐเด'ยึว่เหม่อนก นท"าไม่จัะเลือกตั้ �ง Governor หรอผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดไม่�ได� น'1ก>เปั�นคว่าม่สู่ บสู่นในถ้�อยึค"าเหม่อนก น

ไคม่'ยึว่ขึ้องญ'1ปั;=นจัะเร'ยึกเปั�นค"าไทยึว่�าอะไรก>แลื�ว่แตั้� แลืะเขึ้ตั้ปักครองขึ้องไคเม่'ยึว่ซึ่ 1งเร'ยึกว่�า "ฮั่ 1น" จัะเร'ยึกเปั�นไทยึว่�าอะไรก>แลื�ว่แตั้� แตั้�ตั้ะเร'ยึกผู้��สู่�าราชการจั งหว่ ด แลืะจั งหว่ ด ท'1เปั�นสู่�ว่นภ�ม่�ภาคอยึ�างบ�านเราน �นไม่�ได� ฉะน �น จั งอ�างค"า Governor ขึ้องนายึพีลืแม่คอาเธิอร3ในญ'1ปั;=นม่าเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดบ�านเราไม่�ได� เพีราะคนลืะเร1องก น

รว่ม่คว่าม่ว่�า ชาตั้�ร ฐเด'ยึว่ซึ่ 1งเปั�นปัระเทศด�อยึพี ฒนา ไม่�สู่าม่ารถ้จัะยึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาค จั งไม่�สู่าม่ารถ้จัะเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด ซึ่ 1งเปั�นผู้��บร�หารสู่�ว่นภ�ม่�ภาค ท'1ค;ณช�ว่งศ3 ฉายึะบ;ตั้ร กลื�าว่ว่�า "ผู้ม่ยึนยึ นว่�า อ'ก 100 ปัG ก>ไม่�คว่รเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯ" ("สู่ยึาม่ร ฐ" 25 ม่.ค. 37)

น �นเปั�นค"าเปัร'ยึบเท'ยึบท'1ถ้�กตั้�อง เพีราะถ้�าเม่องไทยึยึ งอยึ��อยึ�างน'�ตั้�องอ'กยึาว่นานม่ากกว่�าจัะยึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาคได� เพีราะจัะยึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาคได� จัะตั้�องท"าให�ปัระเทศไทยึเปั�นปัระเทศพี ฒนาระด บสู่�ง ซึ่ 1งจัะตั้�องเร�1ม่ตั้�นจัากการท"าปัระเทศให�เปั�นปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ เพี1อก�าว่จัากปัระเทศด�ว่ยึพี ฒนาไปัสู่��ปัระเทศก"าลื งพี ฒนาแลืะตั้�อไปัเปั�นปัระเทศพี ฒนาแตั้�เราก>ยึ งไม่�ได�เร�1ม่ตั้�นก นเลืยึ แม่�แตั้�ในบรรดาผู้��เร'ยึกร�องให�เลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด ก>ไม่�ม่'ใครสู่ กคนท'1ค�ดจัะท"าปัระเทศไทยึให�เปั�นปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ ม่'แตั้�ค�ดจัะแก�ร ฐธิรรม่น�ญโดยึไม่�สู่ร�างปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ ซึ่ 1งเปั�นการตั้�ออายึ;ระบอบเผู้ด>จัการร ฐสู่ภาเท�าน �น แลื�ว่เม่1อไหร�เม่องไทยึจัะเปั�นปัระเทศพี ฒนาระด บสู่�งได�เลื�า

ม่าเลืเซึ่'ยึ เปั�นปัระเทศก"าลื งพี ฒนาม่า 40 กว่�าปัGแลื�ว่ เม่1อไม่�นานม่าน'�เขึ้าปัระกาศว่�าจัะเปั�นปัระเทศพี ฒนาใน 35 ปัG กระผู้ม่ค�ดว่�าถ้�าเม่องไทยึเปั�นปัระชาธิ�ปัไตั้ยึเด'Aยึว่น'� อาจัจัะเปั�นปัระเทศพี ฒนาได�เร>ว่กว่�าม่าเลืเซึ่'ยึ เพีราะสู่ม่บ�รณ3ด�ว่ยึทร พียึากรท;กด�าน ซึ่ 1งหม่ายึคว่าม่ว่�าเราจัะสู่าม่ารถ้ยึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาคได�ใน 35 ปัG แตั้�ก>ไม่�แน�ว่�าถ้ งแม่�เม่องไทยึจัะเปั�นปัระเทศพี ฒนาแลื�ว่สู่ม่คว่รจัะยึกเลื�กสู่�ว่นภ�ม่�ภาค เพีราะขึ้นาดอ งกฤษฝร 1งเศสู่ยึ งไม่�ยึกเลื�ก ฉะน �น จั งน�าจัะเปั�นอยึ�างค"าขึ้องค;ณช�ว่งศ3 ท'1กลื�าว่ว่�า อ'ก 100 ปัG ก>ไม่�คว่รเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดม่ากกว่�า

กระผู้ม่กลื�าว่ไว่�ในตั้อนตั้�นว่�า การโตั้�เถ้'ยึงเร1องการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดคร �งน'� สู่�ว่นใหญ�เปั�นการโตั้�เถ้'ยึงทางทฤษฎี'แลืะนโยึบายึการโตั้�เถ้'ยึงทางหลื กว่�ชาเปั�นสู่�ว่นน�อยึ แตั้�คว่รจัะกลื�าว่ไว่�ในท'1น'�ด�ว่ยึว่�า การโตั้�เถ้'ยึงทางทฤษฎี'แลืะนโยึบายึน �น เปั�นคว่าม่ขึ้ ดแยึ�งระหว่�างน กการเม่องด�ว่ยึก น สู่�ว่นการโตั้�เถ้'ยึงทางหลื กว่�ชาเปั�นคว่าม่ขึ้ ดแยึ�งระหว่�างน กการเม่องก บขึ้�าราชการ

ตั้ ว่อยึ�างเช�น พีรรคพีลื งธิรรม่เสู่นอว่�า กา i เลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นผู้ลืด'แก�ปัระชาชนอยึ�างไรบ�าง เปั�นการสู่�งเสู่ร�ม่ปัระชาธิ�ปัไตั้ยึอยึ�างไรบ�าง จัะแก�ปั�ญหาคว่าม่ยึากจันได� กระท 1งจัะแก�ปั�ญหาร ฐปัระหารได�ท'เด'ยึว่ น'1คอขึ้�อเสู่นอทางทฤษฎี' สู่�ว่นพีรรคปัระชาธิ�ปั�ตั้ยึ3แลืะพีรรคคว่าม่หว่ งใหม่� โตั้�ว่�าไม่�ใช�นโยึบายึขึ้องร ฐบาลืแลืะนะโยึบายึขึ้องพีรรคก>ม่'เพี'ยึงให�กระจัายึอ"านาจัไปัสู่��ท�องถ้�1น ซึ่ 1งเปั�นการโตั้�เถ้'ยึงทางนโยึบายึ

แตั้�ฝ=ายึขึ้�าราชการอ�างเหตั้;ผู้ลืทางหลื กว่�ชา เช�นค;ณอาร'ยึ3 กลื�าว่ว่�าการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นการท"าลืายึระเบ'ยึบบร�หารราชการแผู้�นด�นซึ่ 1งบรรพีบ;ร;ษสู่ร�างม่าตั้ �งแตั้�ตั้ �งปัระเทศ แลืะว่�าขึ้�อเสู่นอขึ้องน กการเม่องเปั�นคนลืะเร1องก บขึ้องกระทรว่งม่หาดไทยึ แลืะค;ณช�ว่งศ3กลื�าว่ว่�าอ'ก 100 ปัG ก>ไม่�สู่ม่คว่รเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด นอกจัากน �นยึ งม่'ขึ้�าราชการการเม่อง 2 คนเสู่นอเหตั้;ผู้ลืทางหลื กว่�ชา คอ พีลื.อ.ชว่ลื�ตั้ ซึ่ 1งตั้ �งปั�ญหาว่�า การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดจัะเปั�นการกระจัายึอ"านาจัหรอไม่�? แลืะผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดหม่ายึคว่าม่ว่�าอะไร? แลืะค;ณบ ญญ ตั้� แนะให�กลื บไปัใช�ค"าว่�า "ขึ้�าหลืว่งปัระจั"าจั งหว่ ด" อยึ�างเด�ม่ ("เดลื�น�ว่สู่3" 23 ม่.ค.37) ซึ่ 1งนอกจัากจัะเปั�นกาเสู่นอคว่าม่เห>นทางหลื กว่�ชาแลื�ว่ ยึ งเปั�นการยึ;ตั้�ปั�ญหาการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดด�ว่ยึว่�ธิ'ง�ายึๆอ'กด�ว่ยึ เพีราะ "ขึ้�าหลืว่ง" น �น ไม่�ว่�าจัะ

เปั�นขึ้�าหลืว่งอะไรไม่�เปั�นตั้"าแหน�งเลือกตั้ �ง แตั้�เปั�นตั้"าแหน�งแตั้�งตั้ �งท �งสู่��น เหลื�าน'�คอตั้ ว่อยึ�างขึ้องการเสู่นอเหตั้;ผู้ลืทางหลื กว่�ชา โดยึขึ้�าราชการ ท �งขึ้�าราชการปัระจั"าแลืะขึ้�าราชการการเม่อง

ทฤษฎี'แลืะนโยึบายึการเม่อง จัะตั้�องไม่�ขึ้ ดตั้�อหลื กว่�ชา สู่"าหร บหลื กว่�ชาทางว่�ทยึาศาสู่ตั้ร3ธิรรม่ชาตั้� (Natural science) น �นขึ้ ดไม่�ได�อยึ��แลื�ว่ เพีราะเปั�นสู่ จัธิรรม่ท'1สู่อดคลื�องก บกฎีขึ้องปัรากฎีการณ3ธิรรม่ชาตั้� เช�นว่�ทยึาศาสู่ตั้ร3ว่�าด�ว่ยึระเบ�ดปัรม่ณ� ไม่�ว่�าทฤษฎี'แลืะนโยึบายึปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ เผู้ด>จัการหรอคอม่ม่�ว่น�สู่ตั้3 ท'1แตั้กตั้�างก นถ้ งขึ้นาดตั้รงก นขึ้�าม่ ก>ยึ งตั้�องใช�หลื กว่�ชาทางว่�ทยึาศาสู่ตั้ร3ธิรรม่ชาตั้�อยึ�างเด'ยึว่ก บโลืกเสู่ร'ก บโลืกคอม่ม่�ว่น�สู่ตั้3ตั้�างก>เอาหลื กว่�ชาระเบ�ดปัรม่ณ�อ นเด'ยึว่ก นไปัใช�ก บทฤษฎี'แลืะนโยึบายึท'1ม่;�งจัะท"าลืายึลื�างก น แตั้�หลื กว่�ชาทางว่�ทยึาศาสู่ตั้ร3สู่ งคม่ (Social Science) ก>เปั�นสู่ จัธิรรม่เหม่อนก น ซึ่ 1งทฤษฎี'แลืะนโยึบายึการเม่องท'1แตั้กตั้�างก นโดยึท 1ว่ไปัก>ตั้�องยึ ดถ้ออยึ�างเด'ยึว่ก น เช�นหลื กว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3ว่�าด�ว่ยึชาตั้�ร ฐเด'ยึว่หรอหลืายึร ฐ เกาหลื'ใตั้�ก บเกาหลื'เหนอตั้�างก>ยึ ดถ้อว่�าชาตั้�ตั้นเปั�นชาตั้�ร ฐเด'ยึว่ สู่หร ฐ ก บ สู่หภาพีโซึ่เว่'ยึตั้ (เด'Aยึว่น'�เปั�นจั กรภพี)

ตั้�างก>ยึ ดถ้อว่�าชาตั้�ขึ้องตั้นเปั�นหลืายึร ฐ เปั�นตั้�น ท �งท'1ม่'ทฤษฎี'แลืะนโยึบายึตั้รงก นขึ้�าม่

บรรพีบ;ร;ษขึ้องเราตั้ �งชาตั้�สู่ยึาม่ขึ้ �นม่าเปั�นชาตั้�ร ฐเด'ยึว่ โดยึยึ ดถ้อหลื กว่�ชา แลืะด�ว่ยึทฤษฎี'แลืะนโยึบายึท'1สู่อดคลื�องก บหลื กว่�ชา

พีระบาทสู่ม่เด>จัพีระจั;ลืจัอม่เกลื�าเจั�าอยึ��ห ว่ ไม่�เพี'ยึงแตั้�จัะทรงม่'พีระราชปัระสู่งค3จัะร กษาชาตั้�ไทยึเท�าน �น หากยึ งทรงศ กษาหลื กว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3เปั�นอยึ�างด'ด�ว่ยึ

ด งพีระราชบ นท กขึ้องสู่ม่เด>จัพีระปักเกลื�า เม่1อว่ นท'1 12 ตั้;ลืาคม่ พี.ศ.

2470 ว่�า "พีระบาทสู่ม่เด>จัพีระพี;ทธิเจั�าหลืว่ง ทรงม่'พีระปัร'ชารอบร� �ในร ฐปัระศาสู่น3ปัระเพีณ'การปักครองอยึ�างท'1น�ยึม่ก นอยึ��ในทว่'ปัยึ;โรปั ได�ทรงศ กษาทราบหลื กการโดยึตั้ลือด" ฉะน �น เม่1อทรงสู่ถ้าปันาชาตั้�สู่นาม่ด�ว่ยึทฤษฎี'แลืะนโยึบายึท'1ถ้�กตั้�องเพีราะสู่อดคลื�องก บหลื กว่�ชาเปั�นอยึ�างด'ด งน'�แลื�ว่ จั งไม่�เพี'ยึงแตั้�ระบบท'1ทรงสู่ร�างขึ้ �นจัะม่ 1นคงถ้าว่รแลืะจั'ร งยึ 1งยึนม่าจันถ้ งปั�จัจั;บ นเท�าน �น หากยึ งม่'ปัระสู่�ทธิ�ภาพีในการร กษาชาตั้�ไทยึให�รอดพี�นจัากอ;�งเลื>บขึ้องลื ทธิ�อาณาน�คม่ได�ด�ว่ยึ

กระทรว่งม่หาดไทยึ ม่'บทบาทสู่"าค ญในการสู่ถ้าปันาชาตั้�สู่ยึาม่เพีราะพีระบาทสู่ม่เด>จัพีระจั;ลืจัอม่เกลื�าเจั�าอยึ��ห ว่ โปัรดเกลื�าฯให�กระทรว่งม่หาดไทยึม่'หน�าท'1

"จั ดการปักครองห ว่เม่องม่ห�เปั�นระเบ'ยึบเร'ยึบร�อยึเพี1อร กษาพีระราชอาณาเขึ้ตั้" สู่ม่เด>จักรม่พีระยึาด"ารงราชาน;ภาพี พีระบ�ดาขึ้องกระทรว่งม่หาดไทยึ ทรงร บสู่นองหน�าท'1น'�เปั�นผู้ลืสู่"าเร>จัอยึ�างด'ยึ�1ง ก>เพีราะทรงเปั�นปัราชญ3ในหลื กว่�ชาท �งปัว่งโดยึเฉพีาะคอหลื กว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3 ซึ่ 1งจั"าเปั�นตั้�องใช�ในการปัฏิ�บ ตั้�หน�าท'1โดยึตั้รง แลืะขึ้�าราชการกระทรว่งม่หาดไทยึก>ได�ร บสู่บทอดหลื กว่�ชาน'�ม่าจันถ้ งปั�จัจั;บ น ซึ่ 1งม่'บ;คคลืหน 1งท'1กระผู้ม่ค;�นเคยึแลืะน บถ้อว่�าเปั�นช �นยึอดคนหน 1งในทางหลื กว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3 จั งสู่าม่ารถ้ช�ว่ยึเหลือกระผู้ม่ได�อยึ�างม่าก

ในการแก�ไขึ้ร�างร ฐธิรรม่น�ญขึ้องจัอม่พีลื สู่ฤษด�H ธินะร ชตั้3 ซึ่ 1งร�างเด�ม่เปั�นเผู้ด>จัการสู่;ดขึ้'ด ให�เปั�นร ฐธิรรม่น�ญฉบ บ พี.ศ. 2511 ท'1ให�เสู่ร'ภาพีทางการเม่องม่ากกว่�าร ฐธิรรม่น�ญฉบ ยึปั�จัจั;บ น เช�นผู้��สู่ม่ คร สู่.สู่. จัะสู่ งก ดพีรรคก>ได�ไม่�สู่ งก ดพีรรคก>ได� เปั�นตั้�น

กลื�าว่เฉพีาะปั�ญหาการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดจัะเห>นได�จัากขึ้�อเขึ้'ยึนขึ้องท�านว่�า "ในปั�จัจั;บ นน'� ม่'บางท�านม่'คว่าม่เห>นว่�าสู่ม่คว่รจัะให�ม่'การเลือกตั้ �งตั้"าแหน�งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด โดยึให�เหตั้;ผู้ลืว่�า เพี1อให�การปักครองจั งหว่ ดเปั�นปัระชาธิ�ปัไตั้ยึม่ากยึ�1งขึ้ �นเช�นในสู่หร ฐอเม่ร�กา เร1องน'�ม่'ขึ้�อท'1คว่รจัะพี�จัารณาว่�า สู่หร ฐม่�ใช�ร ฐเด'ยึว่ (United

States) เช�นปัระเทศอ งกฤษ ฝร 1งเศสู่ แลืะปัระเทศตั้�างๆในยึ;โรปั ผู้��ว่�าการม่ลืร ฐ (State Governor) ตั้�างในสู่หร ฐอเม่ร�กา ม่'ฐานะเช�นเด'ยึว่ก บนายึกร ฐม่นตั้ร'ขึ้องปัระเทศท'1เปั�นร ฐเด'ยึว่---" (จัากหน งสู่อ "อน;สู่รณ3งานพีระราชทานเพีลื�งศพีศาสู่ตั้ราจัารยึ3 ทว่' แรงขึ้"า")

ซึ่ 1งกระผู้ม่ค ดลือกไปัคร �งหน 1งแลื�ว่ใน "ค"าช'�แจัง" ฉบ บท'1 6 บ;คคลืน �นคอ อด'ตั้อธิ�บด'กรม่การปักครอง ค;ณช"านาญ ยึ;ว่บ�รณ3

ในขึ้ณะน'� ท ศนะขึ้องค;ณอาร'ยึ3 ก>ด' ขึ้องค;ณช�ว่งศ3 ก>ด' ก>ยึ งคงร กษาท�ว่งท"านองสู่บทอดหลื กว่�ชาได�เปั�นอยึ�างด' ท"าให�ระเบ'ยึบบร�หารราชการแผู้�นด�นซึ่ 1งบรรพีบ;ร;ษสู่ร�างไว่� ยึ งคงม่'ปัระสู่�ทธิ�ภาพีในการร กษาชาตั้�ไทยึให�พี�นภ ยึอ นตั้รายึ ซึ่ 1งยึ งจัะเก�ดขึ้ �นได�ท;กเม่1อ นอกจัากน'�ค;ณสู่;พีร ผู้��ว่�าฯอ;ดรธิาน' กลื�าว่ว่�า "ผู้��ว่�าฯ ในภ�ม่�ภาคเปั�นตั้ ว่แทนร ฐบาลื ถ้�าเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯท�องถ้�1นคอนายึก อบจั.ก>ไม่�ขึ้ ดขึ้�องโดยึแบ�งปั�นอ"านาจัให�ช ดเจัน สู่�ว่นผู้��ว่�าฯจั งหว่ ดเลือกตั้ �งไม่�ได� ไม่�ม่'ท'1ไหนในโลืก

เลือกก น เพีราะเปั�นตั้ ว่แทนร ฐบาลืกลืาง ขึ้อให�ม่องว่�าบ�านเม่องขึ้ณะน'�เปั�นอยึ�างไร ไม่�ใช�ด�ถ้�กปัระชาชน แตั้�ถ้�าถ้าม่ปัระชาชนว่�าตั้�องการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯหรอไม่� ปัระชาชนก>ตั้�องเอา แตั้�ไม่�ร� �ว่�าคออะไร" แลืะ ค;ณปัระก�ตั้ เทพีชนะ ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดสู่ระบ;ร' กลื�าว่ว่�า "การเร'ยึกร�องให�เลือกตั้ �งผู้��ว่�าฯคงม่'อะไรอะไรแบแฝงอยึ�างแน�นอน เปั�นไปัไม่�ได�ท'1หลื งจัากการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าแลื�ว่จัะเคลื1อนไหว่ให�ม่'การเลือกตั้ �งปัระธิานาธิ�บด'ตั้�อไปั นอกจัากน'� ยึ งเสู่'ยึปัระเพีณ'การปักครอง แลืะอาจัเสู่'ยึด�นแดนได�ง�ายึขึ้ �น การเคลื1อนไหว่เลือกตั้ �งในจั งหว่ ดภาคใตั้� เช�น ปั�ตั้ตั้าน' นราธิ�ว่าสู่ ยึะลืา แลืะสู่ตั้�ลื เปั�นกลืลืว่ง

ตั้�อไปัคงตั้�องม่'การแยึกด�นแดนอยึ�างแน�นอน เพีราะผู้��ว่�าฯเลือกตั้ �งจัะเปั�นกบฎี" ("ม่ตั้�ชน" 30 ม่.ค.37) น'1ก>เปั�นคว่าม่เห>นจัากจั;ดท ศนะหลื กว่�ชา...

ท'1กลื�าว่ก นว่�า ขึ้�าราชการกระทรว่งม่หาดไทยึค ด�านการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเพีราะหลืงอ"านาจัน �น กระผู้ม่ไม่�ออกคว่าม่เห>น แตั้�ขึ้�อเท>จัจัร�งปัรากฎีว่�าท ศนะขึ้องขึ้�าราชการกระทรว่งม่หาดไทยึท'1แสู่ดงออกม่าน �น หม่;นอยึ��รอบๆหลื กว่�ชา

กระผู้ม่ยึ ดถ้อขึ้�อน'�เปั�นสู่"าค ญ

เม่อทฤษฎี'แลืะนโยึบายึขึ้ ดแยึ�งก บหลื กว่�ชา จัะตั้�องถ้อเอาหลื กว่�ชาเปั�นหลื ก เพีราะทฤษฎี'แลืะนโยึบายึน �นก"าหนดขึ้ �นจัากคว่าม่ตั้�องการขึ้องคน จั งเปัลื'1ยึนแปัลืงได� แลืะไม่�แน�นอนว่�าจัะถ้�กตั้�องเสู่ม่อไปั แตั้�หลื กว่�ชาก"าหนดขึ้ �นจัากกฎีขึ้องคว่าม่จัร�งแท�(Reality) ท'1ด"ารงอยึ��จั งเปั�นสู่ จัธิรรม่ท'1แน�นอนแลืะถ้�กตั้�องเสู่ม่อไปั

ฉะน �น การโตั้�เถ้'ยึงก นทางทฤษฎี'แลืะนโยึบายึจั งม่ กจัะไม่�จับ ยึ�1งตั้�างก>เปั�นทฤษฎี'แลืะนโยึบายึท'1ไม่�ถ้�กตั้�องเพีราะขึ้ ดก บหลื กว่�ชาด�ว่ยึก นด�ว่ยึแลื�ว่ ก>ยึ�1งจัะบานปัลืายึแลืะคว่าม่ขึ้ ดแยึ�งทางทฤษฎี'ม่'ผู้ลืร�ายึอยึ�างไรเราได�เห>นก นอยึ��แลื�ว่อยึ�างน�อยึในปัระเทศก ม่พี�ชาตั้�ดก บบ�านเรา ในปั�จัจั;บ นปั�ญหาร�ายึแรงท'1สู่;ดขึ้องปัระเทศไทยึก>คอคว่าม่ขึ้ ดแยึ�งทางทฤษฎี'น'1เอง กระผู้ม่ขึ้อยึกเอาขึ้�อเขึ้'ยึนปัระโยึคแรกใน "ค"าขึ้'�แจัง"

ฉบ บท'1 9 ม่าเสู่นอซึ่"�าในท'1น'�ว่�า "ปั�ญหาเปั�นตั้ายึขึ้องปัระเทศไทยึคอปั�ญหาคว่าม่เห>น เร'ยึกเปั�นศ พีท3บาลื'ว่�าปั�ญหาท�ฏิฐ� เร'ยึกเปั�นศ พีท3สู่ นสู่กฤตั้ว่�าปั�ญหาทฤษฎี' เร'ยึกศ พีท3อ งกฤษว่�า Theoretical

problem"

ขึ้ณะน'�เราม่'ปั�ญหาทฤษฎี'ท'1สู่"าค ญ คอคว่าม่ขึ้ ดแยึ�งในการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด ซึ่ 1งคว่รร'บแก�ไขึ้คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งทางทฤษฎี'แลืะนโยึบายึจัะแก�ไขึ้ได�ด�ว่ยึหลื กว่�ชาเพีราะหลื กว่�ชาเปั�นเคร1องตั้ ดสู่�นคว่าม่ถ้�กผู้�ด

ขึ้องทฤษฎี'แลืะนโยึบายึโดยึเฉพีาะปั�ญหาการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นปั�ญหาหลื กว่�ชา ฉะน �น จั งตั้�องยึกระด บทฤษฎี'แลืะนโยึบายึขึ้ �นสู่��หลื กว่�ชา โดยึเปัลื'1ยึนการโตั้�เถ้'ยึงทางทฤษฎี'แลืะนโยึบายึ ม่าเปั�นการโตั้�เถ้'ยึงทางหลื กว่�ชา

ค;ณถ้ว่�ลื กลื�าว่ว่�า "หน งสู่อราชก�จัจัาน;เบกษา ลืงว่ นท'1 23 ตั้;ลืาคม่ 33

พีรรคคว่าม่หว่ งใหม่�ได�เขึ้'ยึนนโยึบายึไว่�ในหม่ว่ดสู่�1งแว่ดลื�อม่ว่�า จัะจั ดให�ม่'การเลือกตั้ �งผู้��ใหญ�บ�าน ก"าน น ตั้ลือดจันผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด" ("ไทยึร ฐ" 29 ม่กราคม่ 2537) ค;ณเด�น โตั้Iะม่'นา ก>"ยึอม่ร บว่�าพีรรคคว่าม่หว่ งใหม่�ตั้อนหาเสู่'ยึงว่�าจัะให�ม่'การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด" (สู่ยึาม่โพีสู่ตั้3 25 ม่.ค.37) แตั้�หน งสู่อ "สู่ยึาม่โพีสู่ตั้3" ฉบ บเด'ยึว่ก นเขึ้'ยึนไว่�ว่�า พีรรคคว่าม่หว่ งใหม่�ไม่�ม่'นโยึบายึเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเพี'ยึงแตั้�ม่'นโยึบายึ "จัะปัร บปัร;งการกระจัายึอ"านาจัจัากสู่�ว่นกลืางไปัสู่��ท�องถ้�1นให�ม่ากขึ้ �น" แลืะฉบ บเด'ยึว่ก นน'�เขึ้'ยึนไว่�ว่�าพีรรคปัระชาธิ�ปั�ตั้ยึ3ม่'นโยึบายึจัะให�เลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดในระยึะ 5 ปัGแรก แลืะ "สู่ม่าพี นธิ3 ปัชตั้.ถ้ลื�ม่ร ฐบาลืยึ บ ตั้ระบ ดสู่ ตั้ยึ3" ("บ�านเม่อง" 31 ม่.ค.37) ฯลืฯ

กระผู้ม่เห>นว่�า พีรรคแลืะกลื;�ม่ตั้�างๆ ไม่�คว่รจัะโตั้�เถ้'ยึงก นว่�าพีรรคตั้นกลื;�ม่ตั้นท'หรอไม่�ม่'นโยึบายึเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด หรอโตั้�เถ้'ยึง

ก นว่�าในการเลือกตั้ �งคน �งท'1แลื�ว่ ใครใช�นโยึบายึการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดหาเสู่'ยึงหรอไม่� เพีราะถ้�าพีรรคใดกลื;�ม่ใดม่'นโยึบายึน'�หรอได�ใช�นโยึบายึน'�หาเสู่'ยึง ก>เปั�นนโยึบาบท'1ขึ้ ดตั้�อหลื กว่�ชาด�ว่ยึก นท �งน �น แลืะถ้�าจัะน"าเอานโยึบายึท'1ขึ้ ดก บหลื กว่�ชาม่าโตั้�เถ้'ยึงก นตั้�อไปั ก>จัะน"าไปัสู่��คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งทางทฤษฎี'ท'1เปั�นอ นตั้รายึอยึ�างร�ายึแรง

ฉะน �น ท'1ค;ณบ ญญ ตั้� กลื�าว่ว่�าคว่รยึ;ตั้�การโตั้�เถ้'ยึงเร1องการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดก นได�แลื�ว่ จั งเปั�นการเร�1ม่ตั้�นแก�ไขึ้คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งด�ว่ยึว่�ถ้'ท'1ถ้�กตั้�อง

แตั้�หยึ;ดการโตั้�เถ้'ยึงก นเฉยึๆก>ไม่�แก�ปั�ญหาร แลืะคงจัะหยึ;ดไม่�ได�ท'1ท"าได�คอหยึ;ดการโตั้�เถ้'ยึงทางนโยึบายึ คว่รเปัลื'1ยึนม่าเปั�นการโตั้�เถ้'ยึงทางหลื กว่�ชา ซึ่ 1งจัะไม่�เปั�นอ นตั้รายึ เพีราะการโตั้�เถ้'ยึงทางหลื กว่�ชาก>คอการศ กษารว่ม่ก นน 1นเอง ซึ่ 1งจัะจับลืงด�ว่ยึด' เพีราะหลื กว่�ชาเปั�นเคร1องตั้ ดสู่�นคว่าทถ้�กผู้�ดขึ้องนโยึบายึแลืะทฤษฎี' แลืะน กการเม่องบ�านเราท;กคนอ�างตั้ ว่ว่�าเปั�นน กปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ ซึ่ 1งจัะตั้�องเคารพีตั้�อหลื กว่�ชาเพีราะคว่าม่เคารพีตั้�อหลื กว่�ชาเปั�นค;ณสู่ม่บ ตั้�ท'1จัะขึ้าดเสู่'ยึม่�ได�ขึ้องน กปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ เพีราะหลื กว่�ชาเปั�นคว่าม่ถ้�กตั้�อง แลืะคว่าม่ถ้�กตั้�องยึ�อม่สู่อดคลื�องก บผู้ลืปัระโยึชน3ขึ้องปัระชาชนเสู่ม่อไปั ผู้��ไม่�เคารพีตั้�อหลื กว่�ชาจั งไม่�ม่'สู่�ทธิ�Hท'1จัะอ�างตั้ ว่ว่�าเปั�นน กปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ

ฉะน �น การหยึ;ดโตั้�เถ้'ยึงทางทฤษฎี'แลืะนโยึบายึแลื�ว่ห นม่าศ กษาหลื กว่�ชาร�ว่ม่ก น จั งเปั�นว่�ธิ'แก�ไขึ้คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งในปั�ญหาน'�ท'1ม่'ปัระสู่�ทธิ�ภาพีแน�นอน

หลื กว่�ชาเก'1ยึว่ก บการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดน �น ค�อนขึ้�างยึาก เพีราะเปั�นนาม่ธิรรม่อยึ�างม่าก จั งตั้�องศ กษาให�ด' เท�าท'1โตั้�เถ้'ยึงก นม่าแสู่ดงให�เห>นว่�าตั้�างฝ=ายึยึ งไม่�ร� �พีอ แลืะถ้�าพีรรคใดม่'นโยึบายึเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด หรอม่'ผู้��ใดเอานโยึบายึเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดไปัหาเสู่'ยึงในการเลือกตั้ �งคร �งท'1แลื�ว่ ก>ไม่�แปัลืก เพีราะคว่าม่ผู้�ดพีลืาดบกพีร�องในปั�ญหาน'�เปั�นขึ้องธิรรม่ดา แลืะถ้�าพีรรคการเม่องกลื;�ม่การเม่องหรอน กการเม่องยึอม่ร บคว่าม่ผู้�ดพีลืาดบกพีร�องตั้�อปัระชาชนก>จัะเปั�นเกร'ยึตั้�ยึศอยึ�างสู่�ง แลืะเปั�นท'1ช1นชม่ยึ�นด'แก�ปัระชาชนการยึนยึ นสู่�1งท'1ผู้�ดจัะท"าให�ปัระชาชนเสู่1อม่คว่าม่เชอถ้อ

การท'1ขึ้�าราชการกระทรว่งม่หาดไทยึเขึ้�าใจัปั�ญหาน'�ได�ด'กว่�าผู้��อ1นคงไม่�ใช�เพีราะเหนอกว่�าผู้��อ1น แตั้�เพีราะคลื;กคลื'อยึ��ก บปั�ญหาน'�ม่าตั้ลือด

บ�านเรา ม่'การโตั้�เถ้'ยึงก นเปัลื�าๆเก�ดขึ้ �นบ�อยึๆ เช�นการโตั้�เถ้'ยึงเร1องพีระราชทานอภ ยึโทษ ตั้าม่ท'1กระผู้ม่เขึ้'ยึนไว่� "ค"าช'�แจัง" ฉบ บท'1 11

แลืะการโตั้�เถ้'ยึงเร1อง ก.ตั้ร. ซึ่ 1งม่'การพี�ดก นถ้ งการถ้�ว่งด;ลืระหว่�าง

ขึ้�าราชการการเม่องก บขึ้�าราชการปัระจั"า ด;ลืแห�งอ"านาจัในแตั้�ลืะกระทรว่งน �น ไม่�ม่'การถ้�ว่งด;ลืระหว่�างเจั�ากระทรว่งก บสู่�ว่นราชการขึ้องกระทรว่ง เพีราะระบบราชการจัะตั้�องขึ้ �นตั้�อระบบการเม่องโดยึปัราศจัากเง1อนไขึ้ ซึ่ 1งเปั�นหลื กว่�ชาท'1จัะตั้�องยึ กถ้อก นท;กปัระเทศ ไม่�ว่�าจัะม่'ร�ปัขึ้องการปักครองหรอร�ปัขึ้องร ฐเปั�นอยึ�างใด ระหว่�างเจั�ากระทรว่งก บสู่�ว่นราชการในกระทรว่งน �น เจั�ากระทรว่งเปั�นผู้��ถ้อด;ลื ไม่�ใช�เปั�นค��ถ้�ว่งด;ลื ค��ถ้�ว่งด;ลืม่'แตั้�ภายึในระบบการเม่อง โดยึเฉพีาะคอระหว่�างอ"านาจัน�ตั้�บ ญญ ตั้�ก บอ"านาจับร�หาร ถ้�าจัะเอา ก.ตั้ร. ม่าถ้�ว่งด;ลืก บร ฐม่นตั้ร'ว่�าการกระทรว่งม่หาดไทยึ ก>จัะกลืายึสู่ภาพีอนาธิ�ปัไตั้ยึ จั งเห>นได�ว่�า การโตั้�เถ้'ยึงก นในเร1องน'�เก�ดจัากคว่าม่บกพีร�องในหลื กว่�ชาซึ่ 1งเปั�นการโตั้�เถ้'ยึงก นเปัลื�าๆ ถ้�ายึกระด บหลื กว่�ชาให�สู่�งขึ้ �น การโตั้�เถ้'ยึงชน�ดน'�ก>จัะหม่ดไปั จั งเปั�นการถ้�กตั้�องท'1ในการโตั้�เถ้'ยึงเร1องการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดคร �งน'� บางคนเร'ยึกร�องให�ค��โตั้�เถ้'ยึงไปัศ กษาว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3เสู่'ยึใหม่� ซึ่ 1งคว่รจัะเปั�นการเร'ยึกร�องตั้�อตั้นเองด�ว่ยึ เพี1อจัะได�เปัลื'1ยึนการโตั้�เถ้'ยึงทางทฤษฎี'แลืะนโยึบายึ ม่าเปั�นการโตั้�เถ้'ยึงหลื กว่�ชาก>คอร�ว่ม่ก นในการเพี�1ม่พี�นการศ กษาหลื กว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3ในเร1องการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดน 1นเอง

สู่ม่ ยึน'� ไม่�ม่'ศาลืฎี'กาทางหลื กว่�ชา สู่ม่ ยึก�อนเม่1อเก�ดปั�ญหาทางหลื กว่�ชา ม่' "ท�านว่รรณ" เปั�นผู้��ตั้ ดสู่�น การโตั้�เถ้'ยึงชน�ดท'1เปั�นอยึ��อยึ�าง

เด'Aยึว่น'�จั งไม่�ใคร�ม่' ฉะน �น สู่ม่ ยึน'�จั งตั้�องศ กษาเอาเอง เพี1อตั้ ดสู่�นเองได� แลืะท'1ด'คอศ กษาร�ว่ม่ก น โดยึเปัลื'1ยึนการโตั้�เถ้'ยึงทางทฤษฎี'แลืะนโยึบายึ ม่าเปั�นการโตั้�เถ้'ยึงทางหลื กว่�ชาด งกลื�าว่แลื�ว่

อยึ�างไรก>ด' กระผู้ม่ร� �สู่ กว่�า ตั้ �งแตั้�การโตั้�เถ้'ยึงก นคร �งก�อนจันถ้ งคร �งน'� น กการเม่องม่'คว่าม่ก�าว่หน�าขึ้ �นเปั�นลื"าด บ จัะเห>นได�จัากขึ้�าว่พีาดห ว่ขึ้อง "ม่ตั้�ชนฯ" 29 ม่กราคม่ 2537 ว่�า "ชว่น ปัระกาศจั;ดยึนช ด ผู้��ว่�าฯตั้�องม่าจัากการแตั้�งตั้ �ง" แลืะเน�อขึ้�าว่ว่�า "ชว่น เลื�กอ�อม่แอ�ม่แลื�ว่ ปัระกาศเปัร'�ยึงผู้��ว่�าฯแตั้�งตั้ �งตั้�องม่'อยึ��ตั้�อไปั เลื�กไม่�ได�" แลืะขึ้�าว่ "ไทยึร ฐ" 29 ม่กราคม่ 2537 ว่�า "สู่�ว่นการท'1กระทรว่งม่หาดไทยึจัะเพี�1ม่อ"านาจัให�ผู้��ว่�าฯคว่บค;ม่ได�ท;กสู่�ว่นราชการในจั งหว่ ดน �น นายึถ้ว่�ลื กลื�าว่ว่�า เม่1อผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นตั้ ว่แทนจัากสู่�ว่นกลืาง ผู้��ว่�าฯก>คว่รจัะขึ้ �นก บสู่"าน กนายึกร ฐม่นตั้ร' ไม่�ใช�ขึ้ �นก บม่หาดไทยึ" ซึ่ 1งแสู่ดงว่�าค;ณถ้ว่�ลื ก>ยึอม่ร บว่�าผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นผู้��แทนขึ้องสู่�ว่นกลืาง คอเปั�นผู้��แทนขึ้องร ฐบาลื สู่�ว่นจัะขึ้ �นตั้�อม่หาดไทยึหรอตั้�อสู่"าน กนายึกก>ค�อยึพี�จัารณาก นตั้�อไปั ท �งน'�เปั�นน�ม่�ตั้หม่ายึท'1ด'ว่�า จัะสู่าม่ารถ้ยึกระด บทฤษฎี'แลืะนโยึบายึในปั�ญหาการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดสู่��หลื กว่�ชา ซึ่ 1งจัะแก�ไขึ้คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งได�

แลืะกระผู้ม่ขึ้อยึ"�าว่�า ปั�ญหาการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดเปั�นปั�ญหาหลื กว่�ชา ซึ่ 1งจัะตั้�องใช�คว่าม่ร� �ในหลื กว่�ชาเปั�นทางแก�ไขึ้คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งปั�ญหาหลื กว่�ชาน �นจัะใช�สู่�1งอ1นนอกจัากคว่าม่ร� �ม่าแก�ปั�ญหาม่�ได� เช�น ไฟฟKาในบ�านเสู่'ยึ จัะตั้�องหาช�างไฟฟKาม่าแก� ถ้�าจัะเอาปัระชาม่ตั้�ขึ้องคนในบ�านซึ่ 1งไม่�ม่'คว่าม่ร� �ไฟฟKาม่าแก� อาจัท"าให�เก�ดการลื ดว่งจัรไฟไหม่�บ�านหม่ดท �งหลื ง แลืะถ้�าจัะเอาปัระชาม่ตั้�ขึ้องคนในบ�านม่าแก�ไฟฟKาปัระชาม่ตั้�น �นก>จัะตั้�องม่'คว่าม่ร� �ไฟฟKา

การแก�ไขึ้คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งเร1องการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดจัะตั้�องใช�คว่าม่ร� �ว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3ม่าแก�ไขึ้ จัะใช�ม่ตั้�ม่หาชนท'1ยึ งไม่�ร� �ว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3ม่าแก�ปั�ญหาได�ไม่� อยึ�างท'1ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดคนหน 1งกลื�าว่ว่�าไม่�ใช�ด�ถ้�กปัระชาชนน �นถ้�กแลื�ว่ เพีราะปัระชาชนท 1ว่ไปัยึ งไม่�ร� �ว่�ชาร ฐศาสู่ตั้ร3ในเร1องน'� เขึ้าร� �แตั้�ทฤษฎี'แลืะนโยึบายึ เช�นถ้�าถ้าม่ปัระชาชนว่�าเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดด'ไหม่? ก>จัะตั้อบว่�าด' แตั้�ม่ นขึ้ ดก บหลื กว่�ชาจั งเปั�นทฤษฎี'แลืะนโยึบายึท'1ผู้�ด แลืะจัะเก�ดผู้ลืร�ายึ ฉะน �น การใช�ม่ตั้�ม่หาชนม่าแก�ไขึ้คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งในปั�ญหาการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดก>จัะเปั�นเช�นเด'ยึว่ก บการใช�ปัระชาม่ตั้�ขึ้องคนในบ�านม่าแก�ไฟฟKา

ถ้�าไม่�ใช�คว่าม่ร� �ม่าแก�ปั�ญหาหลื กว่�ชา ก>จัะท"าให�คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งทางทฤษฎี'ในเร1องการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด กลืายึเปั�นคว่าม่ขึ้ ดแยึ�งท'1ร �ายึแรงยึ�1ง เพีราะโดยึเน�อแท�เปั�นคว่าม่ขึ้ ดแยึ�งระหว่�างการแบ�งแยึกปัระเทศก บการไม่�ยึอม่แบ�งปัระเทศ แลืะระหว่�างการเปั�นราชอาณาจั กร

ก บการเปั�นสู่าธิารณร ฐ ซึ่ 1งสู่"าหร บปัระเทศไทยึแลื�ว่จัะไม่�ม่'คว่าม่ขึ้ ดแยึ�งใดๆท'1ยึ�1งไปักว่�าน'� แลืะถ้�าไม่�แก�ไขึ้ พี ฒนาการขึ้องม่ นก>จัะม่'ม่�คสู่ ญญ'กลื'ยึ;คเปั�นจั;ดจับแตั้�ทางเด'ยึว่เท�าน �น

แตั้�บางพีรรค บางคณะ บางกลื;�ม่ อาจัเห>นว่�สู่ม่�คสู่ ญญ'เปั�นทางสู่ร�างปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ เขึ้าจั งตั้�องการให�ปัระเทศไทยึเก�ดม่�คสู่ ญญ'กลื'ยึ;คเช�นเด'ยึว่ก บเก�ดสู่งคราม่กลืางเม่อง 10 กว่�าปัGคร �งท'1แลื�ว่

ก>เปั�นคว่าม่จัร�ง ท'1บางปัระเทศในบางยึ;คบางสู่ม่ ยึ ม่�คสู่ ญญ'กลื'ยึ;คเปั�นทางสู่ร�างปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ เช�นม่หาปัฏิ�ว่ ตั้�ฝร 1งเศสู่เม่1อศตั้ว่รรษท'1 18 แตั้�สู่"าหร บปัระเทศไทยึยึ;คปั�จัจั;บ น ทางแห�งการสู่ร�างปัระชาธิ�ปัไตั้ยึจัะตั้�องเปั�นทางสู่ นตั้�แลืะสู่าม่ คค'แห�งชาตั้� ทางแห�งม่�คสู่ ญญ'กลื'ยึ;คนอกจัากจัะเปั�นทางไปัสู่��คว่าม่ว่�นาศยึ�อยึยึ บแลื�ว่ ยึ งจัะเปั�นทางกระช บระบอบเผู้ด>จัการอ'กด�ว่ยึ เหตั้;ใดจั งเปั�นเช�นน'� กระผู้ม่จัะขึ้อช'�แจังในโอกาสู่ตั้�อไปั...

ซึ่ 1งเศรษฐก�จัท;นน�ยึม่เร�1ม่แตั้กหน�อ คอ ไทยึ จั'น แลืะญ'1ปั;=น ซึ่ 1งได�ท"าการเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครองจัากแบบเก�าม่าเปั�นแบบใหม่�อยึ�างเด'ยึว่ก นในปัระเทศไทยึพีระบาทสู่ม่เด>จัพีระจั;ลืจัอม่เกลื�าเจั�าอยึ��ห ว่ ได�

ทรงด"าเน�นการโดยึน"าเอาสู่ภาพีขึ้องยึ;โรปัแลืะไทยึม่าปัระกอบก นด�ว่ยึพีระปัร'ชาญาณอ นยึ�1งยึว่ด แลืะก�อนท'1จัะทรงด"าเน�นการเปัลื'1ยึนแปัลืงทรงฝากกรม่หลืว่งเทว่ว่งศ3ว่โรปัการ เม่1อคร �งเสู่ด>จัเปั�นผู้��แทนพีระองค3ไปัร�ว่ม่งานร ชกาลืครบรอบ ๕๐ ปัG ขึ้องสู่ม่เด>จัพีระบรม่ราช�น'ว่�คเตั้อเร'ยึ ให�ทรงทอดพีระเนตั้รการเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครองในยึ;โรปัเม่1อทรงได�ร บรายึงานแลืะพี�จัารณาอยึ�างสู่;ขึ้;ม่รอบคอบแลื�ว่ ทรงตั้กลืงพีระราชหฤท ยึเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครองโดยึใช�ว่�ธิ'รว่ม่ปัระเทศแบบร ฐเด'ยึว่

ทรงเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครองสู่�ว่นกลืางจัาก ๖ กรม่เด�ม่ตั้ �งเปั�น ๑๒ กระทรว่ง ๖ กรม่เด�ม่คอ กรม่กลืาโหม่ กรม่ม่หาดไทยึ กรม่เม่อง กรม่คลื ง แลืะกรม่นา ยึกเปั�นกระทรว่ง แลืะเพี�1ม่อ'ก ๖ กระทรว่ง คอ กระทรว่งการตั้�างปัระเทศ กระทรว่งยึ;ทธินาธิ�การ กระทรงยึ;ตั้�ธิรรม่ กระทรว่งโยึธิาธิ�การ แลืะกระทรว่งม่;รธิร เปั�น ๑๒ กระทรว่ง

การปักครองสู่�ว่นกลืางในห ว่เม่องจั ดจั ดเปั�นม่ณฑ์ลื โดยึรว่บรว่ม่ห ว่เม่องชายึแดน ๕-๖ ห ว่เม่อง ตั้ �งเปั�นม่ณฑ์ลืหน 1ง โปัรดเกลื�าฯ ให�เช�อพีระว่งศ3 แลืะขึ้�าราชการผู้��ใหญ�ท'1ทรงไว่�ว่างพีระราชหฤท ยึไปัปักครองทลืฑ์ลื ตั้�อม่าจั กร�ปัม่ณฑ์ลืใหม่� เร'ยึกว่�าม่ณฑ์ลืเทศาพี�บาลื โดยึรว่ม่ห ว่เม่องช �นใน ๒-๓ ห ว่เม่อง ตั้ �งเปั�นม่ณฑ์ลืหน 1งท 1ว่ราชอาณาจั กร ม่'สู่ม่หเทศาภ�บาลืแตั้�งตั้ �งจัากสู่�ว่นกลืางเปั�นผู้��ปักครอง แบ�งม่ณฑ์ลืออกเปั�น

จั งหว่ ด ม่'ขึ้�าหลืว่งจั งหว่ ด(ผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด) เปั�นผู้��ปักครอง แบ�งจั งหว่ ดเปั�นอ"าเภอ ม่'นายึอ"าเภอเปั�นผู้��ปักครองแบ�งอ"าเภอเปั�นตั้"าบลื ม่'ก"าน นเปั�นผู้��ปักครอง แลืะแบ�งตั้"าบลืออกเปั�นหม่��บ�าน ม่'ผู้��ใหญ�บ�านปักครอง น'1คอการปักครองสู่�ว่นกลืางในห งเม่อง ซึ่ 1งเร'ยึกว่�าเทศาภ�บาลืหรอ Provincial administration ตั้�อม่าเร'ยึกว่�าการปักครองสู่�ว่นภ�ม่�ภาค แลืะอ"าเภอ ตั้"าบลืแลืะหม่��บ�านรว่ม่ก นเร'ยึกว่�าการปักครองสู่�ว่นท�องท'1 หรอ Rural administration แลืะถ้อเปั�นการปักครองครองพี�นฐาน ในขึ้ณะเด'ยึว่ก นในท�องถ้�1นท'1เจัร�ญ จั ดให�ม่'การปักครองสู่;ขึ้าภ�บาลื ซึ่ 1งเปั�นการปักครองท�องถ้�1นหรอ Local

administration อยึ�างยึ;โรปั

การปักครองท�องท'1ในสู่�ว่นขึ้องก"าน น ผู้��ใหญ�บ�าน แลืะการปักครองท�องถ้�1น ม่'คว่าม่ม่;�งหม่ายึตั้รงก นอยึ��อยึ�างหน 1งคอ เพี1อฝQกห ดทดลืองปัระชาธิ�ปัไตั้ยึแก�ปัระชาชน ก"าน น ผู้��ใหญ�บ�านน �น แม่�ว่�าจัะอยึ��ในการปักครองสู่�ว่นภ�ม่�ภาค แตั้�ก"าหนดให�เปั�นผู้��แทนขึ้องปัระชาชนร�ว่ม่ท"าก บขึ้�าราชการระ ด บอ"าเภอ ซึ่ 1งเปั�นผู้��แทนขึ้องขึ้องร ฐบาลื แลืะให�ม่'การเลือกตั้ �งโดยึตั้รงจัากปัระชาชน เม่1อเลือกตั้ �งแลื�ว่ตั้�องได�ร บการแตั้�งตั้ �งได�ร บหม่ายึตั้ �งจัากผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด แลืะปัระชาชนถ้อดผู้��ใหญ�บ�านได�สู่�ว่นก"าน นเลือกตั้ �งโดยึผู้��ใหญ�บ�าน การปักครองท�องถ้�1นคอ

การปักครองตั้นเองขึ้องปัระชาชนในขึ้อบเขึ้ตั้ท'1แน�นอนท'1ปัฏิ�บ ตั้ก นอยึ��ในอารยึะปัระเทศ

ในการปัฎี�บ ตั้�พีระราชกรณ'ยึก�จัสู่ถ้าปันาการปักครองแบบปัระชาธิ�ปัไตั้ยึขึ้องพีระบาทสู่ม่เด>จัพีระปักเกลื�าเจั�าอยึ��ห ว่ ทรงม่'แผู้นพีระราชด"าร�จัะขึ้ยึายึการใชพีระราชบ ญญ ตั้�สู่;ขึ้าภ�บาลืออกไปัท 1ว่ปัระเทศเพี1อฝQกห ดอบรม่ปัระชาธิ�ปัไตั้ยึแก�ปัระชาชน โดยึเฉพีาะคอการเลือกตั้ �งแบปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ

ตั้�องเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครอง โดยึรว่ม่เขึ้ตั้แคว่�นแลืะห ว่เม่องฟBว่ด ลืให�เขึ้�าม่าอยึ��ภายึใตั้�นครหลืว่งอ นเด'ยึว่ก น ไม่�กระจั ดกระจัายึก นอยึ��หรอขึ้ �นตั้�อนครหลืว่งอยึ�างหลืว่ม่ๆ เหม่อนแตั้�ก�อน กระบว่นการน'�คอกระบว่นการเปัลื'1ยึนแปัลืงร ฐแบบเก�าหรอร ฐฟBว่ด ลืม่าเปั�นร ฐแบบใหม่�หรอร ฐแห�งชาตั้�ก>คอกระบว่นการรว่ม่ปัระเทศ รว่ม่ราชอาณาจั กร รว่ม่ชาตั้�หรอก�อตั้ �งกอตั้ �งชาตั้�(Nation) ซึ่ 1งเปั�นเง1อนไขึ้อ นจั"าเปั�นขึ้องพี ฒนาการขึ้องระบบท;นน�ยึม่น 1นเอง

การรว่ม่ชาตั้�หรอรว่ม่ปัระเทศ กลื�าว่โดยึท 1ว่ไปัม่' ๒ ว่�ธิ' คอว่�ธิ'ร ฐเด'ยึว่ (Unitary state)แลืะว่�ธิ'หลืายึร ฐ (Multi-state)อยึ�าง อ งกฤษ

ฝร 1งเศสู่ สู่ะแกนด�เนเว่'ยึ ใช�ว่�ธิ'ร ฐเด'ยึว่ อยึ�างเช�น ก บ ว่ จันาพีร —

พี นธิ;ม่ะโน

แบบปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ ทรงม่อบหม่ายึให�เจั�าหน�าท'1ปัร บปัร;งพีระราชบ ญญ ตั้�สู่;ขึ้าภ�บาลืให�สู่ม่บ�รณ3ยึ�1งขึ้ �น แลืะให�เปัลื'1ยึนช1อเปั�นพีระราชบ ญญ ตั้�เทศบาลืก"าลื งออกกฎีหม่ายึฉบ บน'�อยึ��แลื�ว่ก>เก�ดการยึ ดอ"านาจั ๒๔ ม่�ถ้;นายึน เสู่'ยึก�อน แลืะคณะราษฎีรน"าม่าแก�ไขึ้เพี�1ม่เตั้�ม่ปัระกาศใช�

น'1คอสู่าระสู่"าค ญขึ้องการเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครองขึ้องพีระบาทสู่ม่เด>จัพีระจั;ลืจัอม่เกลื�าเจั�าอยึ��ห ว่ เม่1อ ๑๐๐ ปัGก�อน ท'1ใช�ม่าจันถ้ งปั�จัจั;บ นม่'การเปัลื'1ยึนแปัลืงบ�างในสู่�ว่นปัลื'กยึ�อยึ เช�นยึกเลื�กม่ณพีลืเทศาภ�บาลืใช�จั งหว่ ดแทนม่ณฑ์ลื ขึ้ยึายึการปักครองสู่�ว่นท�องถ้�1นออกไปัเปั�นองค3การปักครองบร�หารสู่�ว่นจั งหว่ ดแลืะตั้ �งสู่ภาตั้"าบลื เปั�นตั้�น แตั้�หลื กการคงเด�ม่ภายึใตั้�หลื กการพี�นฐานคอยึกเลื�กร ฐเจั�าครองนครหรอฟBว่ด ลืสู่ถ้าปัณาร ฐแห�งชาตั้�ในร�ปัร ฐเด'ยึว่ โดยึเฉพีาะใกลื�เค'ยึงท'1สู่;ดก บฝร 1งเศสู่

อ นท'1จัร�ง ตั้าม่สู่ภาว่การณ3ทางปัระว่ ตั้�ศาสู่ตั้ร3แลืะสู่ งคม่ขึ้องปัระเทศไทยึ ม่'เงอนไขึ้ท'1จัะรว่ม่ปัระเทศเปั�นแบบหลืายึร ฐได� เพีราะกร;งร ตั้นโกสู่�นทร3ม่'เม่องปัระเทศราชแลืะเม่องพีระยึาม่หานครอยึ��หลืายึเม่องเช�นเช'ยึงใหม่� ลืาว่ ก ม่พี�ชา เม่องแขึ้ก แลืะนครศร'ธิรรม่ราช ว่ นก�อนกระผู้ม่ก�นขึ้�าว่ก บช;ม่น; อ.จั.ก.ซึ่ 1งม่'ค;ณเปัลื�อง ณ นคร เปั�นห ว่เรอใหญ�ตั้าม่ท'1 "นายึตั้"ารา ณ เม่องใตั้�" เขึ้'ยึนไว่�ในน�ตั้ยึสู่าร "ตั้ 1ว่ตั้�น"

เดอนก;ม่ภาพี นธิ3 ๑๕๓๔ ว่�า

"ผู้��เขึ้'ยึนเปั�นชาว่อ กษรศาสู่ตั้ร3จั;ฬาลืงกรณ3ม่หาว่�ทยึาลื ยึร; �นแรก เขึ้าเร'ยึกก นว่�า ร; �นปั�= ม่'ท �งหญ�งแลืะชายึ ไม่�ได�ยึ�นใครเร'ยึกพีว่กหญ�งว่�า ร; �นยึ�า ห ว่เด>ดตั้'นขึ้าดฝ=ายึหญ�งเขึ้าคงไม่�ยึอม่ร บค"าน'� คร �นเร'ยึนสู่"าเร>จัก>ออกร บราชการ จันได�เปั�นใหญ�เปั�นโตั้ตั้าม่บ;ญว่าสู่นา เปั�นร ฐม่นตั้ร'ก>ม่' เปั�นอธิ�การบด'ก>ม่าก สู่�ว่นผู้��หญ�งได�เปั�นท�านผู้��หญ�งโดยึไม่�ตั้�องม่'สู่าม่'เปั�นเจั�าพีระยึาก>ม่' ท'1ไม่�ได�เปั�นอะไรเลืยึก>เยึอะ เปั�นบ�าไปัก>หลืายึคน สู่�ว่นท'1เปัKนม่หาเศรษฐ'ไม่�ม่'เลืยึ

"เราพีาช'ว่�ตั้ม่าได�จันบ ดน'� อายึ;ก> ๘๐ ก นเปั�นสู่�ว่นม่ากพีว่กเราฝ=ายึชายึพีาก นร"าลื กถ้ งคว่าม่เก�า เม่1อยึ งเปั�นหน;�ม่ร; �นตั้ะกอจั งชว่นก นตั้ �งช;ม่น;ม่พีบปัะก นปัระจั"าเดอน ตั้�องเปัลื'1ยึนท'1พีบปัะก นหลืายึหน ด�ว่ยึภ ตั้ตั้าคารท'1เราใช�เปั�นท'1ช;ม่น;ม่ก นน �ม่'อ นเปั�นลื�ม่เลื�กไปัตั้าม่กฎีแห�งอน�จัจัตั้า จันใน

ท'1สู่;ดเราก>ม่าได�ท'1ปัระจั"า คอภ ตั้ตั้าคารพีงหลื'ซึ่ 1งม่'อายึ;ยึาว่นานพีอๆ ก บพีว่กเรา เราหว่ งว่�าภ ตั้ตั้าคารน'�จัะม่'ช1เสู่'ยึงในทางปัระว่ ตั้�ศาสู่ตั้ร3 เพีราะคว่าม่ม่'ช1อเสู่'ยึงขึ้องเรา เช�นเด'ยึว่ก บว่�าโรงเตั้'Uยึม่เตั้อร3ก เฮั่ด ท ฟเว่�ร3น ในกร;งลือนดอน สู่ม่ ยึแซึ่ม่ว่ลื จัอห3นสู่ น แลืะโอลื�เว่อร3 โกลืด3สู่ม่�ธิ ก บศ�ลืปัBนช นยึอดขึ้องอ งกฤษไปัพีบปัะถ้กเถ้'ยึงก นเร1องการเขึ้'ยึนหน งสู่อแลืะศ�ลืปัะก นเปั�นปัระจั"า เม่1อราว่ๆ พี.ศ.๒๓๐๗

แลื�ว่ก>ช;ม่น;ม่ขึ้องเราคว่รม่'ช1อ เพี1อสู่ะดว่กในการการสู่1อสู่ารเห>นชอบพีร�อม่ก นตั้ �งช1อว่�าคณะอ กษรศาสู่ตั้ร3เก�าจั;ฬาลืงกรณ3ม่หาว่�ทยึาลื ยึถ้ งช1อน'�จัะช ดเจันแจั�ม่แจั�งในการสู่1อสู่าร แตั้�ม่ นก>ยึดยึาว่น ก จั งค�ดอ กษรยึ�อให�ท นสู่ม่ ยึว่�า อ.จั.ก. เปั�นท'1ร� �จั ก น แตั้�ผู้��อ1นบางคยึไพีลื�ไปัพี�ดว่�า อ.จั.ก. ก>คอ เอาก นจันแก� พีาให�เสู่1อม่เสู่'ยึเช�นเด'ยึว่ก บอ กษรยึ�อ ปั.ม่.แตั้�พีว่กเราก>ท"าเฉยึเสู่'ยึ โดยึถ้อคตั้�ว่�า พี�ดไปัสู่องไพีเบ'�ยึเขึ้�าตั้ ว่เปัลื�าๆ "

น'1คอขึ้�อเขึ้'ยึนขึ้องค;ณเปัลื�อง แตั้�ท'1ค;ณเปัลื�อง เขึ้'ยึนว่�าอ.จั.ก.เปั�นร; �นปั�=น �นกระผู้ม่ว่�าไม่�ใช� เพีราะสู่�ว่นม่ากเหม่อนๆ เด�ม่ ขึ้องยึกตั้ อยึ�างชาว่สู่;ราษฎีร3บ�านกระผู้ม่คอค;ณเจัร�ญ ธิรรม่พีาณ�ช (คณะว่�ทยึาศาสู่ตั้ร3) ชาว่กาญจันด�าฐ3 อ"าเภอเด'ยึว่ก บกระผู้ม่ ด�สู่ดช1นแจั�ม่ใสู่กว่�าแตั้�ก�อนเสู่'ยึอ'ก ค;ณนพี ปัาลืกว่งศ? (คณะอ กษรศาสู่ตั้ร3) ซึ่ 1งเปั�นเช�อสู่ายึ

เจั�าครองนครเหม่อนก บบอว่�า เขึ้าม่'เม่'ยึสู่าว่ คณว่;ฒ� สู่;ว่รรณลื กษณ3(คณะร ฐปัระสู่านศาสู่ตั้ร3) ชาว่เกาะสู่ม่;ยึบอกว่�าอายึ; ๖๘ ท�าทางคลื�องแคลื�ว่ ว่องไว่เหม่อนเม่1อสู่ม่ ครสู่.สู่.สู่;ราษฎีรแขึ้�งก นก บกระผู้ม่เม่1อ ๕๕ ปัGก�อน ค;ณว่;ฒ�เปั�นร ฐม่นตั้ร'คนแรกขึ้องจั งหว่ ดสู่;ราษฎีร3 ม่าถ้ งเ'Aยึว่น'�สู่;ราษฎีร3ม่'ร ฐม่นตั้ร'เพี�1ม่ขึ้ �น ๓ คน คอ ค;ณบรรญ ตั้�บรรท ดฐาน ค;ณภ�ญญา ช�ว่ยึปัลือด แลืะค;ณสู่;เทพี เทอกสู่;บรรณ แลืะค;ณว่;ฒบอกว่�า เปั�นสู่หชาตั้�ก บท�านพี;ทธิทาสู่ จั งเขึ้�าก บค"าพี งเพียึขึ้องสู่;ราษฎีรพีอด'ท'1ว่�า "ร�อยึเกาะ เงาะอร�อยึ หอยึใหญ� ไขึ้�แดง แหลื�งธิรรม่" ซึ่ 1งกระผู้ม่ขึ้อเตั้�ม่เขึ้�าไปัอ'กค"าหน 1งว่�า คอ "ปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ"

เพีราะกระผู้ม่เคยึม่'สู่�ว่นร�ว่ม่งานขึ้องคณะธิรรม่ทานในระยึะแรก แลืะเปั�นผู้��เผู้ยึแผู้�ปัระชาธิ�ปัไตั้ยึท'1ถ้�กตั้�องขึ้องสู่ม่เด>จัพีระปักกลื�า เพี1อท"าให�ปัระเทศเปั�นปัระชาธิ�ปัไตั้บ เพีราะปัระเทศไทยึอะไรๆ ก>ด'หม่ด ตั้�ดขึ้ ดอยึ��น�ดเด'ยึว่ท'1ท'1ไม่�เปั�นปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ ท"าให�การเม่องลื�าหลื งกว่�าเศรษฐก�จัซึ่ 1งเปั�นเหตั้;แห�งคว่าม่เสู่1อม่โทรม่แลืะอ นตั้รายึตั้�างๆ อยึ�าท'1น กว่�ชาการคนหน 1งกลื�าว่ไว่�อยึ�าถ้�กตั้�องว่�า "พีฤษภาทม่�ฬ" เก�ดจัากการเม่องท'1ลื�าหลื งกว่�าเศรษฐก�จัม่ากเก�นไปัถ้�าปัลื�อยึไว่�อยึ�างน'�ตั้�อไปัจัะร�ายึแรงกว่�า "พีฤษภาทม่�ฬ" อาจัจัะถ้ งก บลื�กหลืานจัะอยึ��ไม่�ได�ก นท'1เด'ยึว่

จั งจั"าเปั�นตั้�องท"าให�ปัระเทศเราเปั�นปัระชาธิ�ปัไตั้ยึซึ่ 1งม่'แตั้�ทางเด'ยึว่ คอสู่ถ้าปันาการปักครองแบบปัระชาธิ�ปัไตั้ยึตั้าม่พีระบรม่ราโชบายึขึ้องพีระบาทสู่ม่เด>จัพีระปักเกลื�า ซึ่ 1งเปั�นการปักครองท'1เปั�นธิรรม่เร'ยึกว่�าเปั�นธิรรม่ท'1เร'ยึกว่�าธิรรม่าธิ�ปัไตั้ยึ แตั้�น กว่�ชาการใหญ�บางคนบอกว่�า ปัระชาธิ�ปัไตั้ยึคอโลืกาธิ�ปัไตั้ยึ เพีราะถ้อเสู่'ยึงขึ้�างม่ากเปั�นใหญ� น 1นเปั�นเพี'ยึงว่�ธิ'การปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ เพีราะถ้อเสู่'ยึงขึ้�างม่ากอาจัไม่�สู่อดคลื�องก บผู้ลืปัระโยึชน3ขึ้องปัระชาชนก>ได� แตั้�การปักครองแบบปัระชาธิ�ปัไตั้ยึคอการปักครองเพี1อผู้ลืปัระโยึชน3ขึ้องปัระชาชน แลืะปัระโยึชน3ขึ้องปัระชาชนยึ�อม่สู่อดคลื�องก บคว่าม่เปั�นธิรรม่เสู่นม่อไปั

ฉะน �น การเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครองในสู่ม่ ยึร ชกาลืท'1 ๕ ถ้�าจัะท"าให�ปัระเทศไทยึเปั�นปัระเทศหลืายึร ฐ ซึ่ 1งก>ม่'เง1อนไขึ้บร�บ�รณ3 ก>เอาเม่องปัระเทศราชแลืะเจั�าเม่องพีระยึาม่หานครรว่ม่ท �งเม่องขึ้ �น ตั้ �งเปั�นแตั้�ลืะร ฐ ม่'เจั�าปัระเทศราช แลืะเจั�าเม่องพีระยึาม่หานครเปั�นผู้��ปักครองสู่บสู่ นตั้�ว่งศ3อยึ�างค;ณเปัลื�อง ซึ่ 1งก>ยึ งเปั�นเจั�าอยึ�� ม่าถ้ งเด'Aยึว่น'�อาจัเปั�นเจั�าครองร ฐนครศร'ธิรรม่ราชไปัแลื�ว่ก>ได� ในขึ้ณะเด'ยึว่ก นก>รว่ม่ห ว่เม่องช �นนอก โทตั้ร' จั ตั้ว่า เขึ้�าเปั�นแตั้�ลืะร ฐ แลืะห ว่เม่องช นในก>ท"าอยึ�างเด'ยึว่ก น ถ้�าไม่�ม่'เจั�าก>เลือกตั้�งผู้��ว่�าการร ฐ อยึ�างม่าเลืเซึ่'ยึ ซึ่ 1งไม่�ใช�ว่�าม่'สู่;ลืตั้าน

ปักครองท;กร ฐ บางร ฐก>ตั้ �งผู้��ว่�าว่�าราชการ ด งน'� การเปัลื'1ยึนแปัลืงการปักครองขึ้องปัระเทศไทยึเม่1อ ๑๐๐ ปัGก�อน ก>จัะเปั�นแบบหลืายึร ฐได�

แตั้�เหตั้;ใดพีระบาทสู่ม่เด>จัพีระจั;ลืจัอม่เกลื�าเจั�าอยึ��ห ว่จั งทรงเลือกเอาว่�ธิ'การรว่ม่ปัระเทศไทยึเปั�นแบบร ฐร ฐเด'ยึว่?

เหตั้;ผู้ลืม่'หลืายึปัระการ แตั้�ท'1สู่"าค ญท'1สู่;ดคอเพี1อร กษาคว่าม่ม่ 1นคงแห�งชาตั้�ทางด�นแดน โดยึเฉพีาะคอปัKองก นการเสู่'ยึด�นแดน ซึ่ 1งค;ณช"านาญยึ;ว่บ�รณ3 เขึ้'ยึนไว่�อยึ�างถ้�กตั้�องในหน งสู่อเลื�ม่ท'1อ�างขึ้�างตั้�นว่�า

"นอกจัากปั�ญหาทางด�านการจั ดการปักครองห ว่เม่องด งกลื�าว่แลื�ว่ปัระเทศไทยึยึ งเผู้ช�ญก บปั�ญหาการลื�าอาณาน�คม่ขึ้องอ งกฤษ แลืะฝร 1งเศสู่ในภ�ม่�ภาคน'� ซึ่ 1งเปั�นอ นตั้รายึตั้�อเอกราชอธิ�ปัไตั้ยึขึ้องปัระเทศอยึ�างยึ�1งอ'กด�ว่ยึ

อ งกฤษแลืะฝร 1งเร�1ม่เขึ้�าม่าลื�าเม่องขึ้ �นในแถ้บเอเช'ยึตั้ �งแตั้�พี.ศ.๒๓๓๐ ปัระเทศเพี1อนบ�านขึ้องไทยึถ้�กสู่องปัระเทศด งกลื�าว่ใชก"าลื งทหารแลืะ

อาว่;ธิท'1เหนอกว่�าเขึ้�าครอบครองเปั�นเม่องขึ้ �นหม่ดท;กปัระเทศปัระเทศไทยึเองก>ตั้�องสู่�ญเสู่'ยึด�นแดนบางสู่�ว่นไปัถ้ ง ๕ คร �งแลื�ว่ในร ชสู่ม่ ยึขึ้องพีระบาทสู่ม่เด>จัพีระจั;ลืจัอม่เกลื�าเจั�าอยึ��ห ว่ คอ

คร �งท'1 ๑ เสู่'ยึเกาะหม่าก พี.ศ.๒๓๒๙

คร �งท'1 ๒ เสู่'ยึม่ะร�ด ทะว่ายึ ตั้ะนาว่ศร' พี.ศ.๒๓๓๖

คร �งท'1 ๓ เสู่'ยึแสู่นหว่'

คร �งท'1 ๔ เสู่'ยึสู่�บสู่องปั�นนา พี.ศ.๒๓๙๗

คร �งท'1 ๕ เสู่'ยึแคว่�นเขึ้ม่ร พี.ศ.๒๔๑๐

เน1องจัากห ว่เม่องไม่�ม่'คว่าม่ผู้�กพี นก บเม่องหลืว่งอยึ�างแน�นแฟKนปัระกอบก บเจั�าเม่องม่'อ�สู่ระม่ากขึ้�างตั้�น เม่1ออ งกฤษแลืะฝร 1งเศสู่ได�แสู่ดงให�เห>นแสู่นยึาน;ภาพีก"าลื งรบท'1เหนอกว่�าปัระเทศไทยึ ห ว่เม่องท'1

อยึ��ชายึแดนก>ม่'แนว่ดน�ม่ท'1จัะห นไปัสู่ว่าม่�ภ กด�Hตั้�อปัระเทศม่หาอ"านาจัด งกลื�าว่

ปั�ญหาอ'กอยึ�างหน 1งคอ การปั�กปั�นเขึ้ตั้แดนระหว่�างปัระเทศไทยึก บปัระเทศเพี1อนบ�านม่�ได�ก"าหนดแบ�งปั�นก นเปั�นท'1แน�นนอน เปั�นเง1อนไขึ้ให�ปัระเทศม่หาอ"านาจัถ้อเปั�นโอกาสู่ร;กลื"�าด�นแดนขึ้องปัระเทศไทยึอยึ��เสู่ม่อปัระกอบก บด�นแดนตั้าม่ชายึแดนสู่�ว่นหน 1งเคนตั้กเปั�นเม่องขึ้ �นขึ้องปัระเทศโน�นบ�างปัระเทศน'�บ�าง กลื บไปักลื บม่า ก>เปั�นขึ้�ออ�างให�ม่หาอ"านาจัถ้อเปั�นเง1อนไขึ้ยึ ดครองแผู้�นด�นอ'กปัระการหน 1ง

ด งน �น พีระบาทสู่ม่เด>จัพีระจั;ลืจัอม่เกลื�าเจัาอยึ��ห ว่ จั งทรงตั้ �งกระทรว่งม่หาดไทยึขึ้ �นโดยึม่'พีระราชปัระสู่งค3ให�เปั�นกระทรว่งท"าหน�าท'1จั ดการบร�หารราชการสู่�ว่นภ�ม่�ภาค เพี1อรว่บรว่ม่ห ว่เม่องท �งหลืายึเขึ้�าเปั�นปัระเทศไทยึอ นหน 1งอ นเด'ยึว่ก น เพี1อร กษาปัระเทศให�รอดพี�นจัากการตั้กเปั�นปัระเทศเม่องขึ้ �นขึ้องปัระเทศม่หาอ"านาจัด งกลื�าว่. น'1คอขึ้�อเขึ้'ยึนขึ้องค;ณช"านาญ

แม่�แตั้�ภายึหลื งท'1ได�จั ดการปักครองม่ณฑ์ลืเทศาภ�บาลืเร'ยึบร�อยึท 1ว่ปัระเทศแลื�ว่เพี'ยึง ๑ ปัG ก>ยึ งเก�ดการร;กรานคร �งใหญ�ขึ้องฝร 1งเศสู่ ท'1

เร'ยึกว่�า "กรณ' ร.ศ. ๑๑๒" ซึ่ 1งฝร 1งเศสู่ฮั่;บเอาม่ณฑ์ลืบ�รพีาไปั แลืะอ งกฤษฮั่;บเอาเม่องแขึ้ก จั งเหลือแค�ท'1ปัรากฏิอยึ��ในปั�จัจั;บ น ถ้�าจั ดการปักครองเปั�นหลืายึร ฐ ก>จัะเสู่'ยึด�นแดนม่ากกว่�าน'�

หลื งจัากอ นตั้รายึจัากลื ทธิ�ลื�าอาณาน�คม่แลืะลื ทธิ�จั กรพีรรด�น�ยึม่ผู้�านพี�นไปั ปัระเทศไทยึยึ งตั้�องเผู้ช�ญก บอ นตั้รายึรอบปัระเทศจัากลื ทธิ�สู่ งคม่น�ยึม่ แลืะลื ทธิ�แยึกด�นแดนขึ้องชนชาตั้�สู่�ว่นน�อยึม่าจันถ้ งปั�จัจั;บ นท �งลื ทธิ�ขึ้องชนช นกรรม่ม่าช'พีแลืะลื ทธิ�ขึ้องชนช �นกลืาง ท"าให�ม่'คว่าม่จั"าเปั�นท'1ตั้�องกระช บการรว่ม่ปัระเทศให�เปั�นแบบร ฐเด'1ยึว่อยึ��ตั้ลือดเว่ลืา กระผู้ม่ขึ้อเสู่นอเหตั้;ผู้ลืในค"าช'�แจังฉบ บน'�เพี'ยึงขึ้�อเด'ยึว่น'�เพีราะเน�อท'1ไม่�พีอ

จั งหว่ ดขึ้องปัระเทศไทยึ เปั�นคว่าม่ตั้�อเน1องขึ้องม่ณฑ์ลืเทศาภ�บาลื ภายึใตั้�สู่ภาว่การณ3ทางปัระว่ ตั้�ศาสู่ตั้ร3แลืะสู่ งคม่ อ นเปั�นลื กษณะพี�เศษขึ้องขึ้องปัระเทศไทยึ ซึ่ 1งจัะยึ งผู้ลืให�การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั หว่ ดในปัระเทศไทยึ กลืายึเปั�นการเปัลื'1ยึนโครงสู่ร�างขึ้องปัระเทศไทยึจัากปัระเทศร ฐเด'1นว่กลืายึเปั�นปัระเทศหลืายึร ฐ แตั้กตั้�างโดยึสู่��นเช�งก บการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดในปัระเทศญ'1ปั;=น ซึ่ 1งเปั�นเพียึงลื กษณะการ

ปักครองตั้นเองทางว่ ฒนธิรรม่ ท'1ม่'ว่ว่ ฒนาการทางปัระว่ ตั้�ศาสู่ตั้ร3แลืะสู่ งคม่ม่าเกอบ ๒๐๐๐ ปัG ท �งทางการเม่อง ทางเศรษฐก�จั แลืะทางสู่ งคม่ แตั้กตั้�างก นลื�บลื บก บปัระเทศไทยึ ก�อนอ1นคอ ไทยึเปั�นปัระเทศเผู้ด>จัการ ญ'1ปั;=นเปั�นปัระเทศปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ ไทยึเลือกตั้�งแบบเผู้ด>จัการ ญ'1ปั;=นเลือกตั้ �งแบบปัระชาธิ�ปัไตั้ยึ ไม่�ว่�าจัะเปั�นการเลือกตั้ �งระด บชาตั้� หรอระด บท�องถ้�1น

ร ฐธิรรม่ม่าตั้รา ๑ ซึ่ 1งบ ญญ ตั้�ไว่�ว่�า "ปัระเทศไทยึเปั�นราชอาณาจั กรอ นหน 1อ นเด'ยึว่ จัะแบ�งแยึกม่�ได�" น �น บ ญญ ตั้�ขึ้ �นตั้าม่ขึ้�อเท>จัจัร�งขึ้องการรว่ม่ปัระเทศไทยึให�เปั�นแบบร ฐเด'1ยึว่ ด�ว่ยึพีระปัร'ชาญาณอ นยึ�1งยึว่ดขึ้องพีระบาทสู่ม่เด>จัพีระจั;ลืจัอม่เกลื�าเจั�าอยึ��ห ว่ ซึ่ 1งสู่อดคลื�องก บหลื กน�ตั้�ธิรรม่ท'1ว่�า "คว่าม่ม่ 1นคงแห�งร ฐคอกฎีหม่ายึสู่�งสู่;ด" ฉะน �น แม่�ว่�าการรว่าม่ปัระเทศแบบหลืายึร ฐ จัะเปั�นว่�ธิ'หน 1งขึ้องการรว่ม่ปัระเทศให�เปั�นอ นหน 1งอ นเด'ว่ก นก>ตั้าม่ แตั้�สู่"าหร บสู่ภาว่การณ3ขึ้องปัระเทศไทยึแลื�ว่กลืายึเปั�นการแบ�งราชอาณาจั กร ขึ้ ดตั้�อร ฐธิรรม่น�ญม่าตั้รา ๑ ซึ่ 1งกระท"าม่�ได� เพีราะร ฐธิรรม่น�ญม่าตั้ราน'�สู่อดคลื�องก บหลื กน�ตั้�ธิรรม่เปั�นอยึ�างด'แลื�ว่

ฉะน �น การเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดในปัระเทศไทยึ จั งไม่�ใช�การกระจัายึอ"านาจั แตั้�เปั�นการท"าลืายึคว่าม่เปั�นอ นหน 1งอ นเด'ยึว่ขึ้องราชอาณาจั กร เปั�นการแบ�งแยึกราชอาณาจั กร

สู่�ว่นการกระจัาอ"านาจัคออะไรน �น ขึ้อช'�แจังในโอกาศตั้�อไปั

อน 1ง ปั�ญหาการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดสู่�ว่นสู่"าค ญเปั�นปั�ญหาปั�ญหาหลื กว่�ชา ซึ่ 1งจัะขึ้องปัระชาม่ตั้�ไม่�ได� แตั้�จัะตั้�องศ กษาแลืะพี�จัารณาว่�น�จัฉ ยึก นในหม่��ว่�ชาการ น กการเม่อง แลืะปั�ญญาชน ปั�ญหาหลื กว่�ชาน �น ไม่�ว่�าในด�านว่�ทยึาศาสู่ตั้ร3ธิรรม่ชาตั้�หรอด�านว่�ทยึาศาสู่ตั้ร3สู่ งคม่ จัะตั้ ดสู่�นด�ว่ยึการขึ้อปัระชาม่ตั้�ม่�ได�

การจัะเอาขึ้�อเสู่นอเลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ดไปัหาเสู่'ยึง ก>คงจัะไม่�ได�ผู้ลื เพีราะการเลือกตั้ �งผู้��ว่�าบ�านเรายึ งเปั�นการเลือกตั้ �งแบบเผู้ด>จัการจั งเปั�นการเลือกตั้ �งน"�าเน�าท'1ปัระชาชนเบ1อหน�ายึเออม่ระอา ปัระชาชนร� �ด'ว่�าผู้��ได�ร บเลือกตั้ �งไม่�ใช�ผู้��แทนขึ้องปัระชาชน แตั้�เปั�นผู้��แทนขึ้องกลื;�ม่ใดกลื;�ม่หน 1งเท�าน �น ปัระชาชนเปั�นอ นม่ากจั งไม่�อยึากให�เลือกตั้ �งผู้��ว่�าราชการจั งหว่ ด

กระผู้ม่เสู่นอปั�ญหาน'� ตั้าม่ฐานะท'1กลื�าว่ไว่�ในค"าช'�แจังฉบ บท'1 ๑ ว่�า กระผู้ม่ "ถ้อเอาการท"าค"าช'�แจังน'� เปั�นการท"างานทางว่�ชาการ

อยึ�างหน 1งด�ว่ยึ" จั งไม่�ม่'ฝ�กม่'ฝ=ายึ แตั้�เสู่นอเพี1อให�ท;กฝ=ายึร�ว่ม่ม่อก นศ กษาพี�จัารณาว่�น�จัฉ ยึ

๑๔ พีฤศจั�กายึน ๒๕๓๕ ก บ ว่ จันาพีร พี นธิ;ม่ะโน—

ค กฤทธิ�H ปัราโม่ท ทางด�านคว่าม่ค�ด แลืะตั้�อสู่��ก นทางด�านน'�อยึ��ตั้ลือดม่าท;กยึ;คท;กสู่ม่ ยึ แม่�กระท 1งปั�จัจั;บ นน'�"

กระผู้ม่จั งขึ้องช'�แจังว่�า กระผู้ม่ผู้ม่ไม่�ทราบว่�าหม่�อม่ค กฤทธิ�H ท�านถ้อว่�ากระผู้ม่เปั�นศ ตั้ร�ทางคว่าม่ค�ดขึ้องท�านหรอไม่� แตั้�กระผู้ม่ร� �สู่ กว่�า คว่าม่ค�ดสู่"าค ญๆ ขึ้องหม่�อม่ค กฤทธิ�H ตั้รงก บคว่าม่ค�ดขึ้องกระผู้ม่หลืายึอยึ�าง แลืะกระผู้ม่ได�ร บคว่าม่ร� �อ นม่'ค�าจัากขึ้�อเขึ้'ยึนขึ้องหม่�อม่ค กฤทธิ�Hม่ากหลืายึ ซึ่ 1งกระผู้ม่ได�ปัระกาศคว่าม่ขึ้�อน'�ไว่�เปั�นอ นม่าก แลืะท'1แน�นอนท'1สู่;ดคอกระผู้ม่ไม่�ได�ถ้อว่�าหม่�อม่ค กฤทธิ�Hหรอบ;คคลืใดบ;คคลืหน 1งเปั�นศ ตั้ร� หากถ้อเปั�นเพี1อนเก�ดแก�เจั>บตั้ายึด�ว่ยึก นท �งหม่ดท �งสู่��น ยึ�1งเปั�นคนแก�ๆ ยึ�1งเปั�นเพี1อนแก� กระผู้ม่บอกไว่�แลื�ว่ใน "ค"าช'�แจัง"

ฉบ บก�อนว่�า ในการเลื�นการเม่องน �น กระผู้ม่ม่'ศ ตั้ร�เพี'ยึงสู่�1งเด'ยึว่ คอคว่าม่หว่ 1นไหว่ในโลืกธิรรม่ซึ่ 1งตั้�องตั้�อสู่��อยึ��ท;กว่ น ชนะบ�านแพี�บ�าง แตั้�ถ้�ากลื�าว่ดดยึรว่ม่ก>พี�ดได�ว่�าชนะขึ้ �นเร1อยึๆ ซึ่ 1งเปั�นท'1พีอใจัอยึ��เม่อนก น.

ปัระเสู่ร�ฐ ทร พียึ3สู่;นทร

๓๑ ม่กราคม่ ๒๕๓๗

(ท"าเปั�นไฟลื3คอม่พี�ว่เตั้อร3 โดยึ  อาจัารยึ3 ก จันาพีร พี นธิ;ม่ะโน  แลืะ ค;ณ Jenny Low Li Li )edit : thongkrm_virut@yahoo.com