การจั�ดประชุมเชุ งปฏิ บั�ติ การเพื่��ออบัรมทั�กษะในการปฏิ บั�ติ งานด�านการจั�าแนก

เร��องความรู้� �เกี่�ยวกี่ บครู้อบครู้ ว สิ่��งแวดล้�อม ชุ�มชุน สิ่ งคมแล้ะกี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้

โดย รองศาสติราจัารย"ระพื่#พื่รรณ คำ�าหอมคำณะส�งคำมสงเคำราะห"ศาสติร" มหาวิ ทัยาลั�ยธรรมศาสติร"

วิ�นทั#� 18 กรกฎาคำม 2557 เวิลัา 09.00-12.00 น.ณ โรงแรมโฟร"วิ งส" สขุมวิ ทั กรงเทัพื่มหานคำร

1

ปรู้ะเด�นกี่ารู้น�าเสิ่นอ

1 .กี่ารู้ปรู้ะเม�นครู้อบครู้ ว ชุ�มชุน สิ่ งคม

2. เครู้��องม�อกี่ารู้ปรู้ะเม�นครู้อบครู้ ว ชุ�มชุน แล้ะสิ่ งคม

2

1.การประเม นคำรอบัคำร�วิ ชุมชุน ส�งคำม

ประเภทัขุองคำรอบัคำร�วิ1.ครู้อบครู้ วเด�ยว (Nuclear Family)2.ครู้อบครู้ วขยาย (Extended Family)3.ครู้อบครู้ วผสิ่ม (Reconstituted Family)4.ครู้อบครู้ วที่�มพ่#อหรู้�อแม#เพ่ยงคนเดยว (Single-Parent Family)

คำณสมบั�ติ ขุองระบับัคำรอบัคำร�วิ

1 . ครู้อบครู้ วเป%นรู้ะบบเป&ดที่างสิ่ งคมแล้ะว ฒนธรู้รู้ม (Open Socio Cultural System)

2. ครู้อบครู้ วมกี่ารู้เปล้�ยนแปล้ง (Transformation)

3. ครู้อบครู้ วมกี่ารู้จั ดรู้ะบบภายในเพ่��อความสิ่มด�ล้ย, (Homeostasis)

4. ครู้อบครู้ วมกี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้ (Communication)

5. ครู้อบครู้ วที่�มกี่ฎที่�สิ่มาชุ�กี่ต้�องถื�อปฏิ�บ ต้� (Rules of family)

6. ครู้อบครู้ วมขอบเขต้ของต้นเอง (Boundaries)

3

การทั�าหน�าทั#�ขุองคำรอบัคำร�วิ

กี่ารู้ชุ#วยแกี่�ป1ญหา (Problem Solving)กี่ารู้สิ่รู้�างกี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้ (Communication)กี่ารู้กี่�าหนดบที่บาที่ (Role)กี่ารู้ต้อบสิ่นองต้#ออารู้มณ์, (Affective Responsiveness)ความผ�กี่พ่ นที่างอารู้มณ์, (Affective Involvement)กี่ารู้ควบค�มพ่ฤต้�กี่รู้รู้ม (Behavior Control)

4

ระยะทั#� 8

คำรอบัคำร�วิทั#�อย./ในวิ�ยชุรา

ว ยชุรู้าระยะทั#� 1 เร �ม

สร�างคำรอบัคำร�วิว ยผ��ใหญ#ต้อนต้�น

ระยะทั#� 2

คำรอบัคำร�วิเร �มม#บัติร

ว ยผ��ใหญ#ต้อนต้�น

ระยะทั#� 3

คำรอบัคำร�วิทั#�ม#บัติรเลั0ก

ว ยผ��ใหญ#ต้อนต้�นระยะทั#� 4

คำรอบัคำร�วิทั#�ม#บัติรวิ�ยเร#ยน

ว ยผ��ใหญ#ต้อนต้�น

ระยะทั#� 5

คำรอบัคำร�วิทั#�ม#บัติรวิ�ยร/น

เรู้��มเข�าสิ่�#ว ยกี่ล้างคน

ระยะทั#� 6 คำรอบัคำร�วิทั#�ม#บัติรแยกย�ายออกจัาก

บั�านว ยกี่ล้างคน

ระยะทั#� 7 คำรอบัคำร�วิทั#�อย./ในวิ�ยเกษ#ยณ

เรู้��มเข�าสิ่�#ว ยชุรู้า

วิงจัรชุ#วิ ติคำรอบัคำร�วิ (FAMILY LIFE CYCLE)

5

ขุ�1นติอนการใชุ�เคำร��องม�อวิงจัรชุ#วิ ติคำรอบัคำร�วิ

1.ที่�าความเข�าใจักี่ บวงจัรู้ชุว�ต้ครู้อบครู้ วแต้#ล้ะรู้ะยะ

2.ปรู้ะเม�นว#า ครู้อบครู้ วปฏิ�บ ต้�ภารู้กี่�จัที่�สิ่�าค ญได�สิ่�าเรู้�จัหรู้�อไม#

- ถื�าครู้อบครู้ วปฏิ�บ ต้�ภารู้กี่�จัสิ่�าค ญสิ่�าเรู้�จั ครู้อบครู้ วน 6นจัะสิ่ามารู้ถืกี่�าวไปสิ่�#วงจัรู้ชุว�ต้ครู้อบครู้ วรู้ะยะต้#อไปได�โดยไม#มความเครู้ยด

- แต้#ในครู้อบครู้ วที่�ปฏิ�บ ต้�ภารู้กี่�จัสิ่�าค ญไม#สิ่�าเรู้�จัจัะที่�าให�ครู้อบครู้ วน 6นเผชุ�ญกี่ บ ความเครู้ยด น�าไปสิ่�#กี่ารู้เกี่�ดป1ญหาในครู้อบครู้ วได�

3. ค ดกี่รู้องความเครู้ยดครู้อบครู้ วแล้ะสิ่มาชุ�กี่ในครู้อบครู้ ว

- ปรู้ะเม�นว#าครู้อบครู้ วสิ่ามารู้ถืจั ดกี่ารู้กี่ บความเครู้ยด (Family Coping) ได�หรู้�อไม# แล้ะว#าความเครู้ยดน 6นมผล้กี่รู้ะที่บต้#อสิ่มาชุ�กี่ในครู้อบครู้ วอย#างไรู้

- วางแผนกี่ารู้ด�แล้ที่�เฉพ่าะสิ่�าหรู้ บผ��รู้ บบรู้�กี่ารู้แต้#ล้ะรู้ายโดยกี่ารู้พ่ยากี่รู้ณ์,จัากี่ธรู้รู้มชุาต้�ของวงจัรู้ชุว�ต้ครู้อบครู้ วในรู้ะยะสิ่ 6น ๆ4. ต้�ดต้ามด�แล้ต้#อเน��อง

6

การวิ เคำราะห"ระบับัคำรอบัคำร�วิ (FAMILY SYSTEM ASSESSMENT)

1. เป%นครู้อบครู้ วรู้ะยะใด (Family life cycle)

2. มใครู้อย�#บ�าง (Family as a system)

3. ปกี่ต้�อย�#กี่ นอย#างไรู้ มใครู้ที่�าอะไรู้กี่ นบ�าง (Roles, Family stability or homeostasis)

4. ผ��อาว�โสิ่ต้ามล้�าด บเป%นใครู้บ�าง (Hierarchy)

5.มม��งเล้�กี่ในม��งใหญ#อย#างไรู้ (Boundaries, Alliance, Coalition)

6.เม��อเกี่�ดป1ญหาในครู้อบครู้ ว ครู้อบครู้ วมกี่ารู้ปรู้ บต้ วอย#างไรู้

(Family coping)7.ครู้อบครู้ วมรู้�ปแบบกี่ารู้แกี่�ป1ญหา

ที่�ผ#านมาอย#างไรู้ถื#ายที่อดข�ามรู้� #นหรู้�อไม# (Family pattern)

8.ใครู้ค�อผ��ที่�อาจัจัะมโอกี่าสิ่เกี่�ดป1ญหาในอนาคต้บ�าง(ผ��ใชุ�สิ่ารู้เสิ่พ่ต้�ด ผ��กี่รู้ะที่�าผ�ดกี่ม.)

7

การวิ เคำราะห"ระบับัคำรอบัคำร�วิ

1 . เป%นครู้อบครู้ วรู้ะยะใด2. มใครู้อย�#บ�าง3. ปกี่ต้�อย�#กี่ นอย#างไรู้ มใครู้ที่�าอะไรู้กี่ นบ�าน 4. ผ��อาว�โสิ่ต้ามล้�าด บเป%นใครู้บ�าง

8

แผนภ�ม�ครู้อบครู้ ว GENOGRAM

วาดอย#างน�อย 3 รู้� #น เรู้��มจัากี่ต้ วผ��ป:วยหล้ กี่ ล้�าด บพ่�น�อง/สิ่ามภรู้รู้ยา จัากี่ซ้�ายไปขวา วงรู้อบสิ่มาชุ�กี่บ�านเดยวกี่ บผ��ป:วย รู้ายล้ะเอยดสิ่มาชุ�กี่ ความสิ่ มพ่ นธ,ในครู้อบครู้ ว

9

10

ส�ญลั�กษณ"บัางอย/างในการเขุ#ยน family tree

ชุาย หญ ง

ผู้.�ใชุ�บัร การ

แติ/งงาน(ระบัป4)

แยกทัางก�น

2539

2526

11

ลั�าด�บับัติร(ระบัอาย)

41 37 31

ป4เก ด ป4ส 1นชุ#วิ ติ2490 - 2545

อาศ�ยอย./ด�วิยก�นโดยไม/แติ/งงาน

2530

12

หย/า2547

บัติรบัญธรรม

13

บัติรอปถั�มภ"..

.

.

เส#ยชุ#วิ ติขุณะติ�1งคำรรภ"

14

ทั�าแทั�ง

แฝด

15

ถั.กกระทั�า(Abuse)

ลัะเลัย ทัอดทั 1ง(Neglect)

ถั.กกระทั�าทัางเพื่ศ(Sexual abuse)

16

ถั.กกระทั�าทัางร/างกาย(Physical Abuse)

ถั.กกระทั�าทัางจั ติใจั(Emotion Abuse)

คำวิามไม/ไวิ�วิางใจั(Distrust)

17

การคำวิบัคำม(Controlling)

อ จัฉา(Jealous)

เลั��อมใส/ศร�ทัธา(Admirer)

18

คำวิามขุ�ดแย�ง (Conflict)

ร�งเก#ยจั (Hate)

ร�ก(Love)

19

2.ECO MAPระบับัน เวิศขุองคำรอบัคำร�วิ

ทั�าให�เห0นบัร บัทัทั#�ชุ/วิยเหลั�อ สน�บัสนนคำรอบัคำร�วิ เชุ/น โรงเร#ยน ทั#�ทั�างาน ญาติ เพื่��อน ฯลัฯ น�าไปส./การวิางแผู้นชุ/วิยเหลั�ออย/างม#ประส ทัธ ภาพื่มากขุ:1น

20

ส�ญลั�กษณ"บัางอย/างทั#�ใชุ�ใน ECO MAP

ความสิ่ มพ่ นธ,แข�งแกี่รู้#งความสิ่ มพ่ นธ,ที่�เป%นป1ญหาที่�ศที่างความสิ่ มพ่ นธ,ความสิ่ มพ่ นธ,ไม#แข�งแรู้ง -------------- แหล้#งปรู้ะโยชุน,

21

โรู้คมะเรู้�ง

ป.; ย/า

บั ดา บั ดาเลั#1ยง

น�าสาวิน�าเขุย

ลั.กสาวิแม/

8 ป418 ป4

จัอมใจั14 ป4

ชุายแปลักหน�า

ติ�วิอย/างการเขุ#ยน Genogram or Family

Tree ติา ยาย

12 ป417 ป4

โรงเร#ยนชุมชุน

สถัาน#ติ�ารวิจับั�านพื่�กเด0กแลัะคำรอบัคำร�วิ

ร�านอาหาร

เพื่��อน

22

23

ความรู้� �ม�มมองกี่ารู้ที่�างานคน-สิ่��งแวดล้�อม-ชุ�มชุน-สิ่ งคม

24

ชุ��อ นามสิ่กี่�ล้ของผ��ให�ข�อม�ล้ – ....................... อาย� ............... ป= เกี่�ยวข�องเป%น .............................ชุ��อ นามสิ่กี่�ล้ของผ��ใชุ�บรู้�กี่ารู้– ............................ HN. .............อาย� .......... ป= เวล้า ............. ถื>ง ............... หอผ��ป:วย ............................ ว�น�จัฉ ยโรู้ค ..........................

ปรู้ะเม�นกี่#อน ปรู้ะเม�นหล้ ง

แบับัประเม นคำวิามพื่ร�อมขุองคำรอบัคำร�วิผู้.�ใชุ�บัร การส�งคำมสงเคำราะห"

25

ค�าชุ6แจัง ใสิ่#เครู้��องหมาย ล้งในชุ#อง ✓ ต้ามกี่ารู้ปรู้ะเม�นความ□พ่รู้�อม ที่ 6งน6แบบปรู้ะเม�นน6ไม#สิ่ามารู้ถืใชุ�โดยกี่ารู้ซ้ กี่ถืาม/ สิ่ มภาษณ์,ข�อม�ล้จัากี่ผ��ใชุ�บรู้�กี่ารู้หรู้�อผ��ให�ข�อม�ล้โดยต้รู้ง แต้#ต้�องมาจัากี่กี่ารู้เกี่�บรู้วบรู้วมข�อม�ล้รู้อบด�านในกี่รู้ะบวนกี่ารู้ปฏิ�บ ต้�งานของน กี่สิ่ งคมสิ่งเครู้าะห,คล้�น�กี่

26

1. ระด�บัรายได�ขุองคำรอบัคำร�วิ คำะแนนทั#�ได�**

□ 0. ไม#มรู้ายได�ที่ 6งจัากี่ต้นเองหรู้�อได�รู้ บจัากี่ ผ��อ��น

□ 1. ไม#มรู้ายได�ของต้นเอง (มหน6สิ่�น ไม#มเง�นออม)

น บคะแนนต้ามต้ วเล้ขหน�าข�อที่�

ต้อบ…………

…คะแนน

□ 2. มรู้ายได�น�อยกี่ว#ารู้ายจั#าย (มหน6สิ่�น ไม#มเง�นออม)

□ 3. มรู้ายได�เที่#ากี่ บรู้ายจั#าย (ไม#มเง�นออมแล้ะไม#มป1ญหา

หน6สิ่�น)

□ 4. มรู้ายได�สิ่�งกี่ว#ารู้ายจั#าย แต้#ไม#มเง�นออม

(ไม#มเง�นออม แล้ะไม#มป1ญหาหน6สิ่�น)

□ 5. มรู้ายได�สิ่�งกี่ว#ารู้ายจั#าย (มเง�นออม ไม#มป1ญหา หน6สิ่�น)

27

2. สภาพื่แวิดลั�อมภายในบั�าน (ติอบัได�มากกวิ/า 1 ขุ�อ) ……………คะแนน

□ 0. ไม#มที่�อย�#แน#นอน เรู้#รู้#อน ไรู้�บ�าน

□ 1. มที่�อย�#แน#นอน แต้#สิ่ภาพ่แวดล้�อมไม#เหมาะสิ่ม□ 2. ที่�อย�#มความเป%นสิ่ ดสิ่#วน □ 3. ที่�อย�#ถื�กี่สิ่�ขล้ กี่ษณ์ะ สิ่ะอาด อากี่าศถื#ายเที่□ 4. ที่�อย�#มความปล้อดภ ยที่างกี่ายภาพ่□ 5. ที่�อย�#มพ่�6นที่�ว#างในกี่ารู้ที่�ากี่�จักี่รู้รู้ม

28

3. คำวิามร�กใคำร/ผู้.กพื่�นในคำรอบัคำร�วิ (ติอบัได�มากกวิ/า 1

ขุ�อ)

……………

คะแนน□ 0. ไม#ได�รู้ บความรู้ กี่ □ 1. ด�แล้เอาใจัใสิ่# เอ�6ออาที่รู้

□ 2. สิ่#งเสิ่รู้�ม สิ่น บสิ่น�นที่างจั�ต้ใจั กี่ล้#าวชุ��นชุม□ 3. มกี่ารู้สิ่ มผ สิ่ที่างกี่าย□ 4. ที่�ากี่�จักี่รู้รู้มรู้#วมกี่ นสิ่ม��าเสิ่มอ

29

4. คำวิามสามารถัในการแก�ไขุป<ญหาขุองสมาชุ กในคำรอบัคำร�วิ (ติอบัได�มากกวิ/า 1 ขุ�อ)

คำะแนนทั#�ได�**

□ 0. ไม#มความสิ่ามารู้ถืในกี่ารู้แกี่�ไขป1ญหา

□ 1. เผชุ�ญป1ญหารู้#วมกี่ น ……………คะแนน

□ 2. รู้ บรู้� �ป1ญหาแล้ะหารู้�อรู้#วมกี่ น□ 3. รู้ บผ�ดชุอบป1ญหารู้#วมกี่ น□ 4. ชุ#วยกี่ นแกี่�ไขป1ญหา□ 5. ยอมรู้ บความเจั�บป:วย

30

5. คำวิามสามารถัขุองสมาชุ กในคำรอบัคำร�วิติ/อการจั�ดการพื่ฤติ กรรมทั#�ไม/เหมาะสมขุองผู้.�ป;วิย (ติอบัได�มากกวิ/า 1 ขุ�อ)

……………คะแนน

□ 0. ไม#มความสิ่ามารู้ถืจั ดกี่ารู้พ่ฤต้�กี่รู้รู้ม

□ 1. ที่ กี่ษะกี่ารู้ควบค�มพ่ฤต้�กี่รู้รู้ม□ 2. กี่ารู้ให�แรู้งเสิ่รู้�มที่�เหมาะสิ่ม□ 3. ฝึAกี่รู้ะเบยบว�น ย

□ 4. สิ่มาชุ�กี่ในครู้อบครู้ วรู้� �ว�ธกี่ารู้ด�แล้เม��อผ��ป:วยมป1ญหา พ่ฤต้�กี่รู้รู้ม

□ 5. ยอมรู้ บกี่ฎ กี่ต้�กี่าของครู้อบครู้ ว

31

6. การยอมร�บัแลัะให�อภ�ยขุองสมาชุ กในคำรอบัคำร�วิเม��อผู้.�ป;วิยทั�าผู้ ดหร�อม#พื่ฤติ กรรมไม/เหมาะสม (ติอบัได�มากกวิ/า 1 ขุ�อ)

……………

คะแนน

□ 0. ไม#มกี่ารู้ยอมรู้ บหรู้�อให�กี่�าล้ งใจั

□ 1. ยอมรู้ บความแต้กี่ต้#างสิ่#วนบ�คคล้□ 2. ให�อภ ยแล้ะให�โอกี่าสิ่แกี่�ไข□ 3. ยอมรู้ บโดยไม#มเง��อนไข□ 4. ให�กี่�าล้ งใจั

32

7. การส��อสารระหวิ/างก�นขุองสมาชุ กในคำรอบัคำร�วิ (ติอบัได�มากกวิ/า 1 ขุ�อ)

……………คะแนน

□ 0. ไม#มกี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้ใดๆ □ 1. มกี่ารู้รู้ บรู้� �ความรู้� �สิ่>กี่

□ 2. พ่�ดค�ย/แสิ่ดงความรู้� �สิ่>กี่แล้ะความต้�องกี่ารู้ได�อย#าง เป&ดเผย□ 3. มอ�สิ่รู้ะในกี่ารู้แสิ่ดงความค�ดเห�น□ 4. มสิ่ มผ สิ่ โอบกี่อดรู้ะหว#างสิ่มาชุ�กี่□ 5. มกี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้เพ่��อล้ดกี่ารู้ข ดแย�ง 33

8. การติระหน�กแลัะสามารถัทั�าหน�าทั#�ติามบัทับัาทัขุองตินอย/างเหมาะสมขุองสมาชุ กในคำรอบัคำร�วิ (ติอบัได�มากกวิ/า 1 ขุ�อ)

คำะแนนทั#�ได�**

□ 0. ไม#มกี่ารู้ที่�าหน�าที่�ต้ามบที่บาที่

□ 1. ต้รู้ะหน กี่รู้� � มความชุ ดเจันในบที่บาที่ของต้น

……………คะแนน

□ 2. กี่ารู้แบ#งเบาภารู้ะ□ 3. กี่ารู้มสิ่#วนรู้#วมในกี่�จักี่รู้รู้มของครู้อบครู้ ว□ 4. กี่ารู้มอบหมายหน�าที่�ในครู้อบครู้ ว□ 5. รู้ บผ�ดชุอบต้ามบที่บาที่ หน�าที่�

34

9. คำวิามร.� คำวิามเขุ�าใจัขุองสมาชุ กในคำรอบัคำร�วิติ/อการด.แลัผู้.�ป;วิย (ติอบัได�มากกวิ/า 1 ขุ�อ)

……………คะแนน

□ 0. ไม#มความรู้� �ความเข�าใจัในกี่ารู้ด�แล้

□ 1. มความรู้� � ความเข�าใจัเรู้��องโรู้คที่�ผ��ป:วยเป%น

□ 2. มความรู้� � ความเข�าใจัในกี่ารู้ด�แล้ผ��ป:วย

□ 3. มความสิ่ามารู้ถืในกี่ารู้ด�แล้ผ��ป:วย

□ 4. มความสิ่ามารู้ถืในกี่ารู้สิ่ งเกี่ต้อากี่ารู้เปล้�ยนแปล้ง อากี่ารู้กี่�าเรู้�บของผ��ป:วยได�

□ 5. มความเข�าใจัในสิ่ภาพ่จั�ต้ใจัของผ��ป:วย

35

10. การม#เคำร�อขุ/ายทัางส�งคำมขุองสมาชุ กในคำรอบัคำร�วิ เพื่��อขุอร�บัการชุ/วิยเหลั�อ (ติอบัได�มากกวิ/า 1 ขุ�อ)

……………คะแนน

□ 0. ไม#มเครู้�อข#าย □ 1. ญาต้� (ที่�ไม#ได�อย�#ในครู้อบครู้ ว)

□ 2. เพ่��อนบ�าน

□ 3. ผ��น�าชุ�มชุน/อาสิ่าสิ่ม ครู้ในชุ�มชุน□ 4. หน#วยงานภาครู้ ฐ/เอกี่ชุน□ 5. แหล้#งข�อม�ล้อ��นๆ เชุ#น อ�นเต้อรู้,เน�ต้

รวิมคำะแนนทั#�ได� ……………คะแนน** การให�คำะแนนการประเม นขุ�อทั#� 2 - 10 น�บัคำะแนนติามจั�านวินขุ�อทั#�

เลั�อกติอบั36

คำวิามพื่ร�อมขุองคำรอบัคำร�วิอย./ในระด�บั ................................................……………………………………………………………………………………………………ป<ญหาแลัะวิางแผู้นให�คำวิามชุ/วิยเหลั�อ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................น กี่สิ่ งคมสิ่งเครู้าะห,ผ��ปรู้ะเม�น ................................................................ว นที่�.................................................................................................

37

หมายเหติ คะแนนน�อยกี่ว#าหรู้�อเที่#ากี่ บ 10 หมายถื>ง รู้ะด บความพ่รู้�อมน�อยที่�สิ่�ด ใชุ�ว�ธ Family Therapy หมายถื>ง รู้ะด บ น�อยที่�สิ่�ด

คะแนน 11 – 20 หมายถื>ง รู้ะด บความพ่รู้�อมน�อย ใชุ�ว�ธ Family Therapy / Family Counseling

คะแนน 21 – 30 หมายถื>ง รู้ะด บความพ่รู้�อมปานกี่ล้าง ใชุ�ว�ธ Counseling

คะแนน 31 – 40 หมายถื>ง รู้ะด บความพ่รู้�อมมากี่ ใชุ�ว�ธ Psycho – Social Support

คะแนน 41 – 47 หมายถื>ง รู้ะด บความพ่รู้�อมมากี่ที่�สิ่�ด ใชุ�ว�ธ Psycho – Social Education

** ถื�าคะแนนอย�#ในรู้ะด บปานกี่ล้าง มากี่ที่�สิ่�ด – (21 คะแนนข>6นไป) หมายถื>ง ครู้อบครู้ วมความพ่รู้�อมในกี่ารู้ด�แล้ผ��ป:วย

** ถื�าคะแนนอย�#ในรู้ะด บน�อย น�อยที่�สิ่�ด – (น�อยกี่ว#าหรู้�อเที่#ากี่ บ 20 คะแนน) หมายถื>ง ครู้อบครู้ วไม#มความพ่รู้�อมในกี่ารู้ด�แล้ผ��ป:วย

น กี่สิ่ งคมสิ่งเครู้าะห,ต้�องพ่�จัารู้ณ์าให�ความชุ#วยเหล้�อต้ามข�อที่�มคะแนนกี่ารู้ปรู้ะเม�นน�อย

38

1.คำวิามหมายขุองการส��อสาร2.หลั�กการส��อสารทั��วิไป3.องคำ"ประกอบัขุองการส��อสาร4.เทัคำน คำการติ ดติ/อส��อสารในการให�บัร การ5. ทัฤษฎ#การวิ เคำราะห"การติ ดติ/อส��อสาร (TRANSACTIONAL ANALYSIS -TA) 

6.ทั�กษะการส��อสาร 7. สถัานการณ"จั�าลัองการฝ>กปฏิ บั�ติ ด�านการส��อสาร

ประเด0นการน�าเสนอ

39

กี่รู้ะบวนกี่ารู้ที่�าความเข�าใจัซ้>�งกี่ นแล้ะกี่ นเป%นกี่รู้ะบวนกี่ารู้ซ้>�งสิ่ารู้ถื�กี่สิ่#งจัากี่ผ��สิ่#งสิ่ารู้ไปย งผ��รู้ บสิ่ารู้ กี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้เป%นกี่รู้ะบวนกี่ารู้รู้ บรู้� �รู้ #วมกี่ นในเรู้��องของความค�ด ความรู้� �สิ่>กี่แล้ะความรู้� �

1 . การส��อสารภายในติ�วิบัคำคำลั (intrapersonal

communication)

2. การส��อสารระหวิ/างบัคำคำลั (interpersonal

communication) แลัะการส��อสารกลั/มเลั0ก (small group

communication)

3. การส��อสารกลั/มใหญ/ (large group

communication)

4. การส��อสารในองคำ"การ (organizational

ommunication)

5. การส��อสารมวิลัชุน (mass

communication)

40

1.คำวิามหมายขุองการส��อสาร ประเภทัขุองการส��อสาร

41

การส��อสาร

ส/งสาร สาร ร�บัสาร

ส�ญญาณทั#�ส/งออกมาหร�อสามารถัส�งเกติได�

ร�บัสาร - ภาษาพื่.ด ส/งสาร

- ภาษากาย

คำ�าพื่.ด น�1าเส#ยง แวิวิติา ส#หน�า การเคำลั��อนไหวิขุองร/างกาย

42

แบับัจั�าลัองการส��อสารแบับัทัางเด#ยวิ

43

ลั�กษณะขุอง S M C R MODEL

ป1จัจั ยสิ่�าค ญต้#อขดความสิ่ามารู้ถืของผ��สิ่#งแล้ะผ��รู้ บที่�จัะที่�าให�กี่ารู้สิ่��อความหมายน 6นได�ผล้สิ่�าเรู้�จัหรู้�อไม#เพ่ยงใด ได�แกี่#

1. ทั�กษะการส��อสาร (Communication Skills)หมายถื>ง ที่ กี่ษะซ้>�งที่ 6งผ��สิ่#งแล้ะผ��รู้ บควรู้จัะมความชุ�านาญในกี่ารู้สิ่#งแล้ะ

กี่ารู้รู้ บสิ่ารู้เพ่��อให�เกี่�ดความเข�าใจักี่ นได�อย#างถื�กี่ต้�อง เชุ#น ผ��สิ่#งต้�องมความสิ่ามารู้ถืในกี่ารู้เข�ารู้ห สิ่สิ่ารู้ มกี่ารู้พ่�ดโดยกี่ารู้ใชุ�ภาษาพ่�ดที่�ถื�กี่ต้�องใชุ�ค�าพ่�ดที่�ชุ ดเจันฟั1งง#าย มกี่ารู้แสิ่ดงสิ่หน�าหรู้�อที่#าที่างที่�เข�ากี่ บกี่ารู้พ่�ด ที่#วงที่�านองล้ล้าในกี่ารู้พ่�ด เป%นจั งหวะน#าฟั1ง หรู้�อกี่ารู้เขยนด�วยถื�อยค�าสิ่�านวนที่�ถื�กี่ต้�องสิ่ล้ะสิ่ล้วยน#าอ#าน เหล้#าน6เป%นต้�น สิ่#วนผ��รู้ บกี่�ต้�องมความสิ่ามารู้ถืในกี่ารู้ถือดรู้ห สิ่ แล้ะมที่ กี่ษะที่�เหม�อนกี่ นกี่ บผ��สิ่#ง โดยมที่ กี่ษะกี่ารู้ฟั1งที่�ด ฟั1งภาษาที่�ผ��สิ่#งพ่�ดมารู้� �เรู้��อง หรู้�อสิ่ามารู้ถือ#านข�อความที่�สิ่#งมาน 6นได� เป%นต้�น

44

ลั�กษณะขุอง S M C R MODEL

2. ทั�ศนคำติ (Attitudes) เป%นที่ ศนคต้�ของผ��สิ่#งหรู้�อผ��รู้ บซ้>�งมผล้ต้#อกี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้

เกี่�ยวข�องกี่ บกี่ารู้ยอมรู้ บซ้>�งกี่ นแล้ะกี่ นรู้ะหว#างผ��สิ่#งแล้ะผ��รู้ บด�วย เชุ#น ถื�าผ��ฟั1งมความน�ยมชุมชุอบในต้ วผ��พ่�ดกี่�ม กี่จัะมความเห�นที่�คล้�อยต้ามไปได�ง#ายกี่ บผ��พ่�ด แต้#ในที่างต้รู้งข�ามกี่�จัะเกี่�ดกี่ารู้ปฏิ�เสิ่ธ หรู้�อถื�าที่ 6งสิ่องฝึ:ายมที่ ศนคต้�ที่�ไม#ดต้#อกี่ น ที่#วงที่�านองหรู้�อน�6าเสิ่ยงในกี่ารู้พ่�ดกี่�อาจัจัะห�วนห�าว แต้#ถื�ามที่ ศนคต้�ที่�ดต้#อกี่ นแล้�วกี่�ม กี่จัะพ่�ดกี่ นด�วยความไพ่เรู้าะอ#อนหวานน#าฟั1ง

45

ลั�กษณะขุอง S M C R MODEL

3. ระด�บัคำวิามร.� (Knowledge Levels)

ผ��สิ่#งแล้ะผ��รู้ บมรู้ะด บความรู้� �ที่�เที่#าเที่ยมกี่ นกี่�จัะที่�าให�กี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้น 6นล้�ล้#วงไปด�วยด แต้#ถื�าหากี่ความรู้� �ของผ��สิ่#งแล้ะผ��รู้ บมรู้ะด บที่�แต้กี่ต้#างกี่ น ย#อมจัะต้�องมกี่ารู้ปรู้ บความยากี่ง#ายของข�อม�ล้ที่�จัะสิ่#งในด�านของความยากี่ง#ายของภาษาแล้ะถื�อยค�าสิ่�านวนที่�ใชุ� เชุ#น

*กี่ารู้ไม#ใชุ�ค�าศ พ่ที่,ที่างว�ชุากี่ารู้ ภาษาต้#างปรู้ะเที่ศหรู้�อถื�อยค�ายาว ๆ สิ่�านวนสิ่ล้ บซ้ บซ้�อน

*กี่ารู้ใชุ�ภาษาถื��นสิ่��อสิ่ารู้*กี่ารู้ใชุ�ภาษาม�อของคนใบ� ถื�า ผ��รู้ บไม#เคยได�เรู้ยนภาษาม�อมา

กี่#อนจัะที่�าให�ไม#เข�าใจัแล้ะไม#สิ่ามารู้ถืสิ่��อสิ่ารู้กี่ นได�

46

ลั�กษณะขุอง S M C R MODEL

4. ระบับัส�งคำมแลัะวิ�ฒนธรรม (Social - Culture Systems)

เป%นสิ่��งที่�มสิ่#วนกี่�าหนดพ่ฤต้�กี่รู้รู้มของปรู้ะชุาชุนในชุาต้�น 6น ซ้>�งเกี่�ยวข�องไปถื>งขนบธรู้รู้มเนยมปรู้ะเพ่ณ์ที่�ย>ดถื�อปฏิ�บ ต้� สิ่ งคมแล้ะว ฒนธรู้รู้มในแต้#ล้ะชุาต้�ย#อมมความแต้กี่ต้#างกี่ นไป เชุ#น กี่ารู้ให�ความเคารู้พ่ต้#อผ��อาว�โสิ่ หรู้�อว ฒนธรู้รู้มกี่ารู้กี่�นอย�#ต้#าง ๆ กี่ฎ ข�อบ งค บที่างศาสิ่นาของแต้#ล้ะศาสิ่นาด�วย

47

ร.ปแบับัการจั�ดทั#�น��ง

การเร �มติ�นสนทันา 1. การติ�อนร�บั (Greeting) แบับัก�นเอง 2. แนะน�าตินเองส�1น ๆ แลัะสนทันาเพื่��อทั�กทัาย

(Small Talk)เพื่��อสร�างส�มพื่�นธภาพื่ เชุ/น การเด นทัาง ด นฟAาอากาศ การคำยแบับัไม/เปBนทัางการ

3. การจั�ดทั#�น��งสนทันา 4. ผู้.�สนทันาใชุ�ทั�1งคำ�าพื่.ดแลัะภาษากายเปCดเผู้ย จัร งใจั

48

การเร �มติ�นสนทันา (ติ/อ)

5. กี่ารู้สิ่บต้า (eye contact) กี่ารู้แสิ่ดงสิ่หน�าที่�สิ่อดคล้�องกี่ บเรู้��องรู้าวของเขา แสิ่ดงความจัรู้�งใจั ให�กี่�าล้ งใจัผ��เล้#าเรู้��อง

6. กี่ารู้สิ่นที่นาใชุ�ที่ 6งภาษากี่าย น�6าเสิ่ยง กี่ารู้แต้#งกี่าย

49

การส��อสาร 2 ทัาง

กี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้ 2 ที่าง กี่ารู้แล้กี่เปล้�ยนข�อม�ล้ กี่ารู้ปฏิ�สิ่ มพ่ นธ,รู้ะหว#างกี่ น กี่ารู้เรู้ยนรู้� � ความเข�าใจั กี่ารู้แสิ่ดงออกี่ผ#าน พ่ฤต้�กี่รู้รู้มที่�พ่>งปรู้ะสิ่งค,

50

แบับัจั�าลัองการส��อสาร MELVIN DE FLEUR

51

การลั�วิงขุ�อม.ลัเชุ งลั:ก/ คำวิามในใจั (PROBING)

ได�ข�อม�ล้จัากี่กี่ารู้สิ่ มภาษณ์,ไม#สิ่มบ�รู้ณ์, ขาดรู้ายล้ะเอยด ย งมบางเรู้��องที่�ถื�กี่ป&ดบ ง ไม#อยากี่เป&ดเผย ต้�องสิ่รู้�างความรู้� �สิ่>กี่ผ#อนคล้าย ไว�วางใจั แล้ะม �นใจัในต้ วผ��ให�สิ่ มภาษณ์,

เชุ#น กี่#อนมาขายต้ ว เคยเสิ่ยต้ วมากี่#อนหรู้�อไม# อย#างไรู้“ ” ข�อแนะน�า : “กี่#อนมาเข�าวงงานอาชุพ่น6 เคยมปรู้ะสิ่บกี่ารู้ณ์,ที่าง เพ่ศมากี่#อนหรู้�อไม# อย#างไรู้”

ที่�มา: ที่วศ กี่ด�D นพ่เกี่สิ่รู้, ว�ธกี่ารู้ว�จั ยเชุ�งค�ณ์ภาพ่ เล้#ม 1, 2548.

2.หลั�กการส��อสารทั��วิไป

จังทั�าคำวิามเขุ�าใจัก�บัคำวิามคำ ดขุองเราให�แจั/มแจั�งก/อนทั#�จัะส��อสารไปย�งผู้.�อ��น

จังร.�ถั:งจัดหมายทั#�แทั�จัร งขุองการส��อสารทักคำร�1งวิ/าเราติ�องการอะไร

พื่ จัารณาถั:งส �งแวิดลั�อมแลัะติ�วิบัคำคำลัในการส��อสาร

52

จังระม�ดระวิ�งน�1าเส#ยงขุองเราเชุ/นเด#ยวิ ก�บัเน�1อหาขุองขุ�อคำวิามทั#�ส/งออกไป

จังใชุ�โอกาสทั#�จัะให�ส �งทั#�เปBนประโยชุน" แก/ผู้.�ร�บัสารในการส��อสารเพื่��อการ

บัร การ จังระวิ�งทั/าทัางขุองเราซึ่:�งคำวิรสน�บัสนน

การส��อสารขุองเราด�วิย

2.หลั�กการส��อสารทั��วิไป

53

จังเปBนผู้.�ฟ<งทั#�ด# จังปร:กษาหาร�อก�บัผู้.�อ��นในการส��อสาร จังคำ�าน:งถั:งผู้ลัการส��อสารทั#�จัะเก ดใน

ป<จัจับั�นแลัะอนาคำติ จังติ ดติามผู้ลัการส��อสาร

2.หลั�กการส��อสารทั��วิไป

54

2.หลั�กการส��อสารแบับั 7CS

คำวิามน/าเชุ��อถั�อ (Credibility) คำวิามลัะเอ#ยด (Context) เน�1อหา (Content) คำวิามชุ�ดเจัน (Clarity) กลั/าวิซึ่�1า (Consistency) ชุ/องทัาง (Channel) คำวิามสามารถั (Capability)

55

3.องคำ"ประกอบัขุองการส��อสาร

ผ��สิ่#งสิ่ารู้

ผ��รู้ บสิ่ารู้

สิ่��อ56

กี่ารู้วางแผนที่�ด

ว�ธกี่ารู้ แล้ะเที่คน�ค

กี่ารู้ต้�ดต้ามผล้ แล้ะปรู้ะเม�นผล้

3.องค,ปรู้ะกี่อบของกี่ารู้สิ่��อสิ่ารู้

57

คำวิามลั�มเหลัวิในการส��อสาร1 •ต้ วผ��สิ่#งสิ่ารู้ หรู้�อผ��ให�บรู้�กี่ารู้

2 •ต้ วผ��รู้ บสิ่ารู้ หรู้�อผ��มาต้�ดต้#อ

3 •ข#าวสิ่ารู้ หรู้�องาน

58

4.เที่คน�คกี่ารู้ต้�ดต้#อสิ่��อสิ่ารู้ในกี่ารู้ให�บรู้�กี่ารู้คำ�าน:งถั:งกาลั

เทัศะ สถัานทั#� แลัะบัคำคำลั

ในการโติ�ติอบั คำวิรฟ<ง

มากกวิ/าพื่.ด

ม#การเน�นย�1าเน�1อหาติามคำวิามจั�าเปBนอย./เสมอ

ติ�องหม��นติรวิจัสอบัคำวิามเขุ�าใจั

ขุองผู้.�ร�บัสาร

ม#คำวิามเปBนก�นเอง ให�คำวิามสนใจั

59

4.เทัคำน คำการส��อสารขุองผู้.�ให�บัร การ เทัคำน คำการพื่.ดเพื่��อการบัร การ

1. รอจั�งหวิะทั#�เหมาะสมทั#�จัะเร �มติ�นพื่.ดเพื่��อคำวิามเขุ�าใจัอ�นด#ซึ่:�งก�นแลัะก�น2. ส�งเกติอารมณ"แลัะคำวิามติ�องการขุองผู้.�ฟ<ง3. ย 1มทักคำร�1งก/อนทั#�จัะพื่.ดจัาโติ�ติอบั4. หากเปBนการโติ�ติอบัทั#�ขุ�ดก�บัคำวิามเห0นขุองเรา คำวิรกลั/าวิคำ�าขุอโทัษก/อนทั#�จัะเร �มพื่.ดประโยคำแรก5. คำวิบัคำมอารมณ"ทักคำร�1งในการติอบัโติ�6. ฝ>กใชุ�คำ�าพื่.ดติ/อไปน#1ให�เก ดคำวิามเคำยชุ น เชุ/น สวิ�สด#คำร�บั / คำ/ะ ขุอบัคำณคำร�บั / คำ/ะ ขุอโทัษคำร�บั / คำ/ะ

60

หล้ กี่ในกี่ารู้สิ่นที่นา1. พ่�ดจัาด�วยความอ#อนหวาน หล้กี่เล้�ยงกี่ารู้ใชุ�ถื�อยค�าหยาบคาย2. พ่�ดจัาด�วยใบหน�าย�6มแย�ม แจั#มใสิ่ แล้ะที่#าที่างกี่รู้ะต้�อรู้�อรู้�น3. หล้กี่เล้�ยงค�าต้อบที่�คล้�มเครู้�อ ต้�องอธ�บายให�ชุ ดเจันด�วยความเชุ��อม �น4. ไม#โต้�เถืยง หรู้�อที่ะเรู้าะกี่ บล้�กี่ค�าเด�ดขาด5. ห ดเป%นผ��ฟั1งที่�ด แล้ะพ่ยายามเข�าใจัความรู้� �สิ่>กี่ของล้�กี่ค�า

4.เทัคำน คำการส��อสารขุองผู้.�ให�บัร การ

61

การใชุ�เส#ยง1. เส#ยง ติ�องไม/แหบัพื่ร/า แหลัม หร�อด�งเก นไป2. ออกเส#ยง ชุ�ดเจัน น/มนวิลั

การใชุ�คำ�า1. ใชุ�คำ�าทั#�เขุ�าใจัง/าย ชุ�ดเจัน ถั.กติ�อง เหมาะสม2. อย/าใชุ�ประโยคำยาวิเก นคำวิามจั�าเปBน3. อย/าทั�าให�ผู้.�อ��นเส#ยเวิลัา4. พื่ยายามพื่.ดถั:งใจัคำวิามทั#�ส�าคำ�ญ

4.เทัคำน คำการส��อสารขุองผู้.�ให�บัร การ

62

การแสดงอารมณ"1 .ใชุ�เส#ยงส.ง ติ��า เม��อแสดงอารมณ"คำวิาม

ร.�ส:ก2. กระติ�อร�อร�นในการทั�างาน3. อย/าใชุ�ม�อในการพื่.ด หร�ออธ บัาย4. อย/าแสดงส#หน�าหร�อสายติาทั#�แสดงคำวิาม

โกรธ

4.เทัคำน คำการส��อสารขุองผู้.�ให�บัร การ

63

การฟ<ง1. ฟ<งเพื่��อให�ได�ขุ�อม.ลัทั#�ถั.กติ�อง2. ฟ<งเพื่��อให�เขุ�าใจัป<ญหาหร�อขุ�อเสนอแนะ3. ฟ<งเพื่��อให�เขุ�าถั:งคำวิามร.�ส:ก4. ฟ<งเพื่��อหาคำวิามผู้ ดพื่ลัาด5. ฟ<งเพื่��อกรอง ติ�ดเร��องทั#�ไม/เก#�ยวิขุ�อง6. ฟ<งเพื่��อกระติ�นคำวิามคำ ดให�เก ดแนวิคำ ดใหม/7. ฟ<งเพื่��อแสดงคำวิามสภาพื่

4.เทัคำน คำการส��อสารขุองผู้.�ให�บัร การ

64

หมายถื>ง  กี่ารู้ว�เครู้าะห, กี่ารู้ต้�ดต้#อสิ่��อสิ่ารู้รู้ะหว#างบ�คคล้ ซ้>�งจัะเกี่�ดข>6นเม��อมบ�คคล้ต้ 6งแต้#สิ่องคนข>6นไปมาพ่บกี่ น

Dr. Eric  Berne จั�ต้แพ่ที่ย,ชุาวอเมรู้�กี่ นเป%นผ��รู้ �เรู้��มแล้ะ

พ่ ฒนาแนวค�ดในเรู้��อง  TA   จัะชุ#วยให�ผ��ที่�ศ>กี่ษาได�รู้� �จั กี่บ�คล้�กี่ภาพ่ของ

ต้นเอง เข�าใจัพ่ฤต้�กี่รู้รู้มของต้นเองในกี่ารู้ต้�ดต้#อสิ่��อสิ่ารู้กี่ บบ�คคล้อ��น เข�าใจัความรู้� �สิ่>กี่น>กี่ค�ดแล้ะพ่ฤต้�กี่รู้รู้มของบ�คคล้อ��น ต้ล้อดจันย งได�ให�แง#ค�ดง#าย  ๆ  ในกี่ารู้เสิ่รู้�มสิ่รู้�างแล้ะปรู้ บปรู้�งกี่ารู้ต้�ดต้#อ  ซ้>�งจัะที่�าให�ความสิ่ มพ่ นธ,รู้ะหว#างบ�คคล้เป%นไปอย#างสิ่รู้�างสิ่รู้รู้ค,แล้ะเจัรู้�ญงอกี่งาม    

65

5.ทัฤษฎ#การวิ เคำราะห"การติ ดติ/อส��อสาร(TRANSACTIONAL  ANALYSIS -TA) 

แนวิคำ ดส�าคำ�ญในเร��อง  TA  ได�แก/ 1.  สภาวิะส/วินติ�วิ  (Ego-State)  2.  สโติร"ก  (Stroke)   3.  จัดย�นแห/งชุ#วิ ติ  (Life  Positon)   4.  เกมส"  (Games)

แนวิคำ ดส�าคำ�ญในเร��อง  TA

66

1.1  บ�คล้�กี่ภาพ่แบบพ่#อแม#  (Parent  Ego-State) ม 2  ล้ กี่ษณ์ะ  ค�อ -  แบับัติ�าหน   ด�ด#า ว#ากี่ล้#าว สิ่ �งสิ่อน ต้ กี่เต้�อน บ งค บ ข#มข�# ฯล้ฯ เรู้ยกี่ว#า Critical Parent  -  แบับัระคำ�บัประคำอง  ชุ#วยเหล้�อ ปล้อบโยน ห#วงใย ให�กี่�าล้ งใจั ฯล้ฯ เรู้ยกี่ว#า Nurturing Parent

สรป ถั�าบัคำคำลัใดประพื่ฤติ คำลั�ายก�บัคำนทั#�ทั�าติ�วิเปBนบั ดามารดาหร�อผู้.�ปกคำรองคำนอ��น เราก0เร#ยกวิ/าบัคำคำลัน�1นม# Parent Ego-State ซึ่:�งบัางคำร�1งอาจัจัะเปBน Critical Parent  หร�อบัางคำร�1งอาจัจัะเปBน  Nurturing  Parent

1.สภาวิะส/วินติ�วิ (Ego-State)

67

แสิ่ดงออกี่ใน  2  ล้ กี่ษณ์ะ    

-  ในล้ กี่ษณ์ะที่�เป%นธรู้รู้มชุาต้� ค�อ สิ่น�กี่สิ่นานเป%นต้ วของต้ วเอง รู้#าเรู้�ง กี่รู้ะต้�อรู้�อรู้�น มความค�ดเพ่�อฟั1นสิ่รู้�างว�มานในอากี่าศอยากี่รู้� �อยากี่เห�น ชุ#างเล้#น ฯล้ฯ เรู้ยกี่ว#า Natural Child

  -  ในล้ กี่ษณ์ะที่�ได�รู้ บกี่ารู้ปรู้ บมาแล้�ว ค�อ ไม#เป%นต้ วของต้ วเอง ต้�องพ่>�งพ่าอาศ ยคนอ��น ไม#กี่ล้�าต้ ดสิ่�นใจัที่�าอะไรู้โดยต้นเองต้�องคอยหาคนอ��นแนะน�าชุ#วยเหล้�อสิ่น บสิ่น�น ฯล้ฯ เรู้ยกี่ว#า Adapted Child

1.2  บัคำลั กภาพื่แบับัเด0ก  (Child  Ego-State)

68

   เป%นบ�คล้�กี่ภาพ่ของผ��ที่�ปรู้ะพ่ฤต้�ปฏิ�บ ต้�สิ่��งใดอย#างมเหต้�ผล้อย#างมจั�ดม�#งหมาย มกี่ารู้ค�ดใครู้#ครู้วญต้ามข�อเที่�จัจัรู้�ง ไม#ใชุ�อารู้มณ์,กี่#อนที่�จัะต้ ดสิ่�นใจัหรู้�อที่�าอะไรู้ จัะรู้วบรู้วมข�อม�ล้มาศ>กี่ษาว�เครู้าะห, แล้ะปรู้ะเม�นผล้อย#างรู้อบคอบเสิ่ยกี่#อน

1.3  บัคำลั กภาพื่แบับัผู้.�ใหญ/  (Adult  Ego-State)

69

2. กี่ารู้ว�เครู้าะห,กี่ารู้ต้�ดต้#อสิ่��อสิ่ารู้

P

A

C

Ego State สิ่ภาวะบ�คล้�กี่ภาพ่แบบพ่#อแม#

Ego State สิ่ภาวะบ�คล้�กี่ภาพ่แบบผ��ใหญ#

Ego State สิ่ภาวะบ�คล้�กี่ภาพ่แบบเด�กี่

การวิ เคำราะห"การติ ดติ/อส��อสาร

70

2.1 การส��อสารแบับัสอดคำลั�องก�น

P

A

C

P

A

C

เก/ง ก�อย

Ex

เกี่#ง เวล้ากี่�โมงแล้�วครู้ บกี่�อย ต้อนน6สิ่�บโมงคะ

2.1 การส��อสารแบับัสอดคำลั�อง

71

2.2 การส��อสารแบับัขุ�ดแย�ง

P

A

C

P

A

C

เก/ง ก�อย

Ex

เก/ง: รายงานเสร0จัแลั�วิหร�อย�งขุอลัอกหน/อยส

ก�อย: ทั�าเองด#กวิ/านะจัะได�เขุ�าใจั

2.2 การส��อสารแบับัขุ�ดแย�ง

72

2.3 การส��อสารแบับัซึ่�อนเร�น

P

A

C

P

A

C

เด0ก เจั�าหน�าทั#�

Ex

เด0ก: พ่�ครู้ บ ผมมเรู้��องอยากี่บอกี่พ่� แต้#ไม#รู้� �จัะเล้#าย งไง

เจั�าหน�าทั#�: กี่�…. ล้องเล้�อกี่สิ่ กี่เรู้��องที่�อยากี่บอกี่พ่� (ย งไม#ต้�องบอกี่ที่ 6งหมดกี่�ได� )

2.3 การส��อสารแบับัซึ่/อนเร�น

73

ล้ กี่ษณ์ะของว จันภาษาที่�เป%นค�าพ่�ดที่�เจั�าหน�าที่�แล้ะญาต้�ใชุ�พ่�ดกี่ บเด�กี่แล้ะเยาวชุนในศ�นย,ฝึAกี่แล้ะอบรู้มเด�กี่แล้ะเยาวชุนมล้ กี่ษณ์ะเหม�อนกี่ นค�อปรู้ะกี่อบไปด�วย

กี่ารู้พ่�ดเพ่��อขอให�เล้�กี่กี่รู้ะที่�าผ�ด กี่ารู้พ่�ดปล้อบใจัให�กี่�าล้ งใจั กี่ารู้พ่�ดต้ล้กี่ข�าข น กี่ารู้พ่�ดว#ากี่ล้#าวต้ กี่เต้�อน แล้ะค�าพ่�ดด�ด#า

ล้ กี่ษณ์ะเน�6อหาในต้ วค�าพ่�ดแต้#ล้ะปรู้ะเภที่จัะมความแต้กี่ต้#างกี่ นรู้ะหว#างเจั�าหน�าที่�แล้ะญาต้�ของเด�กี่ แล้ะพ่บว#าเด�กี่แล้ะเยาวชุนมความรู้� �สิ่>กี่ต้#อค�าพ่�ดที่�ได�รู้ บจัากี่บ�คคล้ที่ 6งสิ่องกี่ล้�#มในด�านที่�ดเหม�อนกี่ น แต้#เหต้�ผล้แต้กี่ต้#างกี่ น (ย�รู้น นที่, ต้ามกี่าล้,2542)

การฟF1 นฟ.เด0กแลัะเยาวิชุนกระทั�าผู้ ด : การศ:กษาในมมมองการส��อสารเชุ งวิ�จันภาษา

74

ป<ญหาแลัะอปสรรคำ ความบกี่พ่รู้#องของอว ยวะ ขาดที่ กี่ษะ ใชุ�ภาษาหรู้�อค�ายากี่เกี่�นไป มอคต้� ไม#เข�าใจัดพ่อ ต้�องกี่ารู้บ�ดเบ�อน ไม#ค#อยอธ�บายบที่บาที่ ขาดความศรู้ ที่ธา

พ่�ดผ�ด อารู้มณ์,ไม#ด ความแต้กี่ต้#าง ผ��ฟั1งแปล้ความเอาเอง เล้�อกี่ฟั1งที่�พ่อใจั ข#าวบ�ดเบ�อน ข�อม�ล้คล้�มเครู้�อ เสิ่ยงรู้บกี่วน อ��นๆ

ป<ญหาแลัะอปสรรคำการส��อสาร

75

76

6. ทั�กษะการส��อสารการส��อสาร

Work With ก/อน ระหวิ/าง

ใกลั�จับั- การส�มภาษณ" (Interview) - การเง#ยบั

- การสรปคำวิาม- การฟ<ง (Listening) - การสะทั�อนคำวิาม

ร.�ส:ก - การติ#คำวิาม- การส�งเกติ (Observation) - การทัวิน

ซึ่�1า(Paraphrasing) - การประเม น- การถัาม (Questioning) - การ

ให�ก�าลั�งใจั(Supporting) - การวิางแผู้น- การทั�าขุ�อติกลังเพื่��อการสนทันา - การแกะรอย (Tracking) - การประเม นผู้ลั

- การบั�นทั:ก (Recording) - การลั�วิงขุ�อม.ลัเชุ งลั:ก/ คำวิามในใจั (Probing)

(Reflection)

ทั�กษะการฟ<ง ผู้.�ให�บัร การสามารถัติรวิจัสอบัการฟ<งขุองตินเองจัาก 20

ขุ�อ ด�งน#11 .การเปCดใจั คำวิามร.�ส:กร/วิมแลัะการติระหน�กในตินเอง2 .การร�กษาระด�บัการใชุ�สายติาทั#�ด#3. การแสดงทั/าทัางทั#�ใส/ใจั4. การให�คำวิามสนใจัติ/อการส��อสารทั#�ไม/เปBนลัายลั�กษณ"

อ�กษรแลัะการให�คำวิามหมาย5. การใชุ�คำวิามเง#ยบัขุณะส��อสาร6. การใชุ�ระยะห/าง7. การให�คำ�าเติ�อนให�ผู้.�อ��นพื่.ดหร�อแสดง

77

ทั�กษะการฟ<ง (ติ/อ)8 .การติระหน�กติ/อการแสดงทั/าทัางแลัะพื่ฤติ กรรมทั#�ทั�าให�ผู้.�

ฟ<งเก ดคำวิามวิ�าวิ /นใจั9. การหลั#กเลั#�ยงการทั�าให�เก ดคำวิามคำลัมเคำร�อ ไม/ชุ�ดเจัน10. คำ�าน:งถั:งคำวิามส�าคำ�ญขุองผู้.�ใชุ�บัร การโดยการคำ�นหาถั�อยคำ�า

ระหวิ/างส��อสารก�น1 1 . จัดจั�าคำวิามส�าคำ�ญขุองสภาพื่แวิดลั�อมทัางกายภาพื่1 2 . ลัดการขุ�ดจั�งหวิะแลัะแทัรกแซึ่งน�อยทั#�สด1 3 . ม#คำวิามไวิติ/ออารมณ"1 4 . ร�บัฟ<งเน�1อหาทัางอารมณ"ขุองการส�มภาษณ"แลัะปร�บั

คำ�าถัามให�เหมาะสม78

1 5 . ติรวิจัสอบัแลัะแสวิงหาการติอบักลั�บั1 6 . คำ�าน:งถั:งคำวิามส�าคำ�ญขุองชุ/วิงเวิลัา1 7 . จัดจั�าคำวิามส�าคำ�ญขุองน�1าเส#ยง1 8 . หลั#กเลั#�ยงอ�นติรายขุองการก�าหนดแนวิคำ ดไวิ�ลั/วิงหน�า1 9 . จัดจั�าทั#�จัะอ�างทัฤษฎ#ทั#�จัะใชุ�อธ บัายได�อย/างเหมาะสม20. วิางติ�วิให�เปBนธรรมชุาติ

ทั�กษะการฟ<ง (ติ/อ)

79

ประเด0นการส��อสารขุองเด0กแลัะเยาวิชุน ด�งน#1

ติ ดติ/อขุอทัราบัผู้ลัการติ�ดส นขุองศาลั มาติรการพื่ เศษขุองศาลั ระยะเวิลัาขุองมาติรการพื่ เศษขุองศาลัแทันการ

ด�าเน นคำด#อาญา สอบัถัามเก#�ยวิก�บัการติ ดติ/อญาติ สอบัถัามเก#�ยวิก�บัการปลั/อย สอบัถัามเก#�ยวิก�บัการฝ>กอบัรม/คำมประพื่ฤติ สอบัถัามเก#�ยวิก�บัการด�าเน นคำด#

80

การเลั�อกเวิลัา ติ�วิอย/างการใชุ�เวิลัาในการโทัรศ�พื่ทั"อย/างม#ประส ทัธ ภาพื่ในการ

ติ ดติ/อก�บับัคำคำลัประเภทัติ/างๆ แพื่ทัย" เชุ�า 08-09 น. น�กธรก จั เชุ�า 09-10 น. บั/าย 14-15 น. ผู้.�บัร หาร เชุ�า 09-11 น. บั/าย 13-17 น. บัคำคำลัทั��วิไป เชุ�า 09-11 น. บั/าย 13-17 น. แม/บั�าน เชุ�า 10-11 น. บั/าย 13-16 น. นอกจัากน�1นระหวิ/างวิ�นแรกขุองส�ปดาห" (จั�นทัร") แลัะวิ�นสดทั�ายขุอง

ส�ปดาห" (ศกร"หร�อเสาร") เปBนวิ�นทั#�สะดวิกทั#�จัะติ ดติ/อทัางโทัรศ�พื่ทั"

81

การจัดบั�นทั:กทัางโทัรศ�พื่ทั" เม��อม#ผู้.�โทัรเขุ�ามาขุอพื่.ดก�บัคำนๆ หน:�งในหน/วิยงาน

คำวิรถัามให�ชุ�ดเจันวิ/าใคำรโทัรมาหาใคำร หลั�งจัากน�1นติ�องติามผู้.�น�1นมาพื่.ดเลัย แติ/ถั�าผู้.�น�1น

ติ ดประชุม ให�เขุ#ยนขุ�อคำวิามเขุ�าไปบัอกวิ/าม#โทัรศ�พื่ทั"มาจัากผู้.�ใด แลัะแจั�งให�ผู้.�ทั#�โทัรมาทัราบัวิ/าเขุาจัะออกมาพื่.ดหร�อไม/อย/างไร

82

ถั:ง.............................................................................................................

ว นที่�................................................. เวล้า................................................

ขณ์ะที่�ที่#านไม#อย�#

ค�ณ์......................................................................................

จัากี่.....................................................................................

โที่รู้ศ พ่ที่,มา ให�โที่รู้กี่ล้ บหมายเล้ข

โที่รู้มาจัะขอพ่บ จัะโที่รู้มาใหม#

ต้�องกี่ารู้พ่บ ต้�ดต้#อด#วน

ข�อความที่�ฝึากี่ไว�..............................................................................

....................................................................................................................ผ��รู้ บข�อความ........................................................................................

หากี่ถื�กี่ขอรู้�องให�จัดบ นที่>กี่ ควรู้เขยนข�อความล้งในแบบพ่�มพ่,น6

การบั�นทั:กการส��อสารทัางโทัรศ�พื่ทั"

83

เม��อบัคำคำลัทั#�ผู้.�โทัรมาประสงคำ"จัะพื่.ดด�วิยน�1น ไม/อย./ คำวิรบัอกให�ผู้.�โทัรมาอย/างสภาพื่วิ/าบัคำคำลัน�1นไม/อย./ในส�าน�กงาน โดยไม/ติ�องคำาดคำะเนวิ/าผู้.�น�1นไปทั#�ไหน แลัะจัดเบัอร"โทัรศ�พื่ทั"ไวิ� เพื่��อให�ผู้.�น�1นโทัรกลั�บั หร�อถัามวิ/าม#ใคำรทั#�จัะสามารถัสนทันาในธระน#1แทันบัคำคำลัผู้.�น�1นได�หร�อไม/

เม��อไม/ทัราบัวิ/าบัคำคำลัทั#�ผู้.�โทัรศ�พื่ทั"มาประสงคำ"จัะพื่.ดด�วิยไม/อย./ทั#�โติGะทั�างาน แลัะไม/ทัราบัวิ/าอย./ทั#�ใด ทั/านคำวิรจัะบัอกผู้.�ทั#�โทัรมาวิ/าบัคำคำลัน�1นไม/อย./ แลัะประมาณเวิลัาในการติามติ�วิแจั�งให�ทัราบัวิ/ารอได�หร�อไม/ ถั�าไม/รอให�ถัามเบัอร"โทัรศ�พื่ทั"ขุองผู้.�โทัรมาไวิ�แลั�วิน�าส/งติ/อไป

การบั�นทั:กทัางโทัรศ�พื่ทั"

84

การติามผู้.�ร�บั

หากผู้.�ติ ดติ/อย�นย�นจัะรอ แลัะขุอให�ติามติ�วิ คำวิรจัะพื่ จัารณาคำวิามเหมาะสมแลัะหร�อร#บัด�าเน นการให�ม#การติามหากเหมาะสมหร�อส/งเส#ยงติามสายภายในเร#ยกทั�นทั# ระหวิ/างรอติามติ�วิให�ผู้.�พื่.ดบัอกผู้.�ติ ดติ/อทักระยะ 1 นาทั#

85

86

ขุ�1นติอนแลัะคำวิามส�มพื่�นธ"ขุองการใชุ�ทั�กษะในการส��อสารในการส�มภาษณ"เชุ งลั:ก

การใชุ�ทั�กษะในการส��อสารในการส�มภาษณ"เชุ งลั:ก (ติ/อ)

2 .ทั�กษะการส��อสาร (Communication) อะไรคำ�อส �งทั#�พื่.ดแลัะได�ย น กี่ารู้ที่บที่วนปรู้ะโยค (paraphrasing) กี่ารู้ให�ข�อม�ล้ (feedback) กี่ารู้ใชุ�ความเงยบ (summarizing)

87

การใชุ�ทั�กษะในการส��อสารในการส�มภาษณ"เชุ งลั:ก (ติ/อ)

3 . ทั�กษะการแปลัคำวิามหมาย (translating skill) การชุ#1ประเด0น

กี่ารู้ต้ความ (interpretation) กี่ารู้ให�ข�อม�ล้ (information) กี่ารู้ใชุ�ความเงยบ (silence) กี่ารู้เผชุ�ญหน�า (confronting)

88

ทั�กษะการสอบัซึ่�ก (PROBING)

สิ่�รู้างค,รู้ ต้น, วศ�นารู้มณ์, (2542, น.44) แล้ะที่วศ กี่ด�D นพ่เกี่สิ่รู้ (2548, น.125) กี่ล้#าวถื>งกี่ารู้สิ่อบซ้ กี่หรู้�อกี่ารู้ล้�วงข�อม�ล้เชุ�งล้>กี่/ความในใจัของผ��ใชุ�บรู้�กี่ารู้อาจัจัะหล้กี่เล้�ยงที่�จัะเป&ดเผยข�อม�ล้บางสิ่#วนของต้นเองที่�อาจัจัะที่�าให�ต้นเองสิ่�ญเสิ่ยค�ณ์ค#า ภาพ่ล้ กี่ษณ์, ชุ��อเสิ่ยงของวงศ,ต้รู้ะกี่�ล้ ผ��ใชุ�บรู้�กี่ารู้พ่ยายามจัะหล้บเล้�ยงที่�จัะต้อบเรู้��องรู้าวโดยต้รู้ง กี่ารู้สิ่อบซ้ กี่จั>งเป%นกี่ารู้ปGอนค�าถืามต้#างๆ หล้ายค�าถืามต้�ดต้#อกี่ น ต้ วอย#างเชุ#น

“ค�ณ์มสิ่�ที่ธ�ที่�จัะฟัGองรู้�องเอาผ�ดกี่ บผ��ที่�เกี่�ยวข�องกี่ บกี่ารู้ล้#อล้วงค�ณ์มาต้ามกี่ฎหมาย”ในที่างปฏิ�บ ต้�พ่บว#า กี่ล้�#มผ��เสิ่ยหายม กี่ไม#เอาเรู้��องกี่ บผ��ค�าที่�เกี่�ยวข�อง

89

90

กรอบัการส�งเกติขุอง LOFLAND

การติ�1งคำ�าถัามขุณะส�งเกติวิ/า ใคำร ทั�าอะไร เม��อใด ทั#�ไหน อย/างไร ทั�าไม

1 )องคำ"ประกอบัส �งแวิดลั�อม (Social environment) - เชุ งกายภาพื่ คำณลั�กษณะขุองคำน สภาพื่บั�าน สภาพื่ชุมชุน การแติ/งกาย การพื่.ดจัา (WHERE) (WHEN)

2) การกระทั�าขุองแติ/ลัะบัคำคำลั (Action) (WHAT) ปฏิ ส�มพื่�นธ"/ ส�มพื่�นธภาพื่ติ/อก�น (WHEN)

3) ก จักรรม (activity) (WHAT, HOW, WHEN) สถัานการณ"/ เหติการณ"ทั#�เก ดขุ:1น, แบับัแผู้นพื่ฤติ กรรม

4) การม#ส/วินร/วิม (participation) (WHO) ใคำรเก#�ยวิขุ�อง/ ม#ส/วินร/วิมอย/างไร (HOW)

5) คำวิามส�มพื่�นธ" (relationship) ส�มพื่�นธภาพื่, บัทับัาทั (HOW)

6) คำวิามหมาย (meaning) (HOW) การมองตินเองอย/างไร (WHY)

ทั�กษะการส�งเกติ (OBSERVATION)

7. สถัานการณ"จั�าลัองการฝ>กปฏิ บั�ติ ด�านการส��อสาร

เม��อเจัอเหติการณ"ด�งติ/อไปน#1คำณจัะพื่.ดปฏิ เสธอย/างไร

1 .เม��อเพื่��อนชุวินให�กลั�บัมาคำ�ายาเสพื่ติ ดอ#ก แลัะม#คำ/าติอบัแทันส.งกวิ/าทั#�เคำยได� แติ/คำณไม/อยากทั�า คำณจัะพื่.ดวิ/าอย/างไร

91

เม��อเจัอเหติการณ"ด�งติ/อไปน#1คำณจัะพื่.ดปฏิ เสธอย/างไร

2. ห�วิหน�ามอบัหมายให�ทั�า แติ/คำณม#งานด/วินทั#�ติ�องเร/งทั�า

7. สถัานการณ"จั�าลัองการฝ>กปฏิ บั�ติ ด�านการส��อสาร(ติ/อ)

92

เม��อเจัอเหติการณ"ด�งติ/อไปน#1คำณจัะพื่.ดอย/างไร

3. เด0กทัะเลัาะก�นรนแรง คำณติ�องการรายงานให�ห�วิหน�าหน/วิยทัราบั แติ/เด0กขุอร�องให�อย/ารายงาน เด0กกลั�วิถั.กลังโทัษหน�ก

7. สถัานการณ"จั�าลัองการฝ>กปฏิ บั�ติ ด�านการส��อสาร(ติ/อ)

93

เม��อเจัอเหติการณ"ด�งติ/อไปน#1คำณจัะพื่.ดอย/างไร

4. เพื่��อนสน ทัมาขุอย�มเง น

7. สถัานการณ"จั�าลัองการฝ>กปฏิ บั�ติ ด�านการส��อสาร(ติ/อ)

94

สรปทั�กษะการส��อสารในงานกระบัวินการยติ ธรรม5 Ws 2 H สาระส�าคำ�ญขุองทั�กษะการส��อสาร

What C - connect การติ ดติ/อO - Objective ม#วิ�ติถัประสงคำ"เพื่��อแลักเปลั#�ยน เร#ยนร.� พื่�ฒนา

Who M - Man คำนติ�1งแติ/ 2 คำนขุ:1นไปM - Message สาร/ขุ�อม.ลั

Where U - Universal สากลั (แบับัลัายลั�กษณ"อ�กษร) (verbal/ non-verbal)N - Network เคำร�อขุ/ายI - infinity ไม/ส 1นสด

Why C - Clear ชุ�ดเจันA - Accurate ถั.กติ�อง

How T - Two way communication + Tools (ส��อสาร 2 ทัาง+เคำร��องม�อ) +Cost

คำ/าใชุ�จั/ายทั#�เก ดขุ:1นจัร งจัากการส��อสาร

When I - In time ทั�นเวิลัาO - On time ติรงเวิลัาN - Nowadays ป<จัจับั�น

95

ขอขอบค�ณ์ขอขอบค�ณ์

96