1

1

ตวอยางกรณศกษาโครงการมหาวทยาลยรงสตปลอดบหร 1.1 ใหท ำกำรศกษำและวเครำะหสภำพพนทททำนปฏบตงำนอยในเรองทเกยวเนองกบสำธำรณสข โดยใหอธบำยสภำพแวดลอมชมชน สถำนกำรณทำงดำนสำธำรณสขของชมชน และระบประเดนส ำคญทควรใหควำมสนใจในกำรปรบปรงแกไขทำงดำนสำธำรณสข (ทจะตองแกไขดวยระยะเวลำภำยใน 3 ป) ปญหาสขภาพทพบ นกศกษำสบบหรทงอบตกำรณในกำรสบบหรใหมของนกศกษำ และนกศกษำทตดบหรอยแลว ขอมลทวไป

มหำวทยำลยรงสตเปนสถำบนอดมศกษำ ทไดรบกำรประเมนจำกส ำนกงำนรบรองมำตรฐำนและประเมนคณภำพกำรศกษำ (สมศ.) ใหเปนมหำวทยำลยเอกชนเพยงแหงเดยวทไดรบกำรจดใหอยในระดบ “ดมำก” ในกลมสถำบนทเนนกำรผลตบณฑต จดกำรเรยนกำรสอนโดยแบงกลมคณะวชำออกเปน 5 กลม ไดแก

1. กลมคณะวชำแพทยศำสตรและวทยำศำสตรสขภำพ : วทยำลยแพทยศำสตร คณะทนตแพทยศำสตร คณะเภสชศำสตร คณะเทคนคกำรแพทย คณะพยำบำลศำสตร คณะกำยภำพบ ำบด คณะวทยำศำสตร คณะทศนมำตรศำสตร และคณะกำรแพทยแผนตะวนออก

2. กลมคณะวชำวศวกรรมศำสตรและเทคโนโลย : วทยำลยวศวกรรมศำสตร คณะเทคโนโลยสำรสนเทศ คณะเทคโนโลยชวภำพ และสถำบนกำรบน

3. กลมคณะวชำมนษยศำสตรและสงคมศำสตร : วทยำลยนวตกรรมสงคม วทยำลยนำนำชำต สถำบนกำรทตและกำรตำงประเทศ คณะศลปศำสตร คณะนเทศศำสตร คณะนตศำสตร คณะศกษำศำสตร และบณฑตวทยำลย

4. กลมคณะวชำศลปะและกำรออกแบบ : วทยำลยดนตร คณะสถำปตยกรรมศำสตร คณะศลปะและกำรออกแบบ และคณะ Digital Art

5. กลมคณะวชำเศรษฐกจและธรกจ : วทยำลยบรหำรธรกจและรฐกจ คณะบรหำรธรกจ คณะบญช คณะอตสำหกรรมกำรทองเทยวและกำรบรกำร และคณะเศรษฐศำสตร

2

2

มห ำ ว ท ย ำ ล ยรงสตต งอยต ำบลหลกหก ถนนพหล โย ธ น อ ำ เ ภ อ เ ม อ ง จ ง ห ว ดปทมธำน ห ำงจำกท ำอำกำศยำนดอนเมอง 3 กโลเมตร บรเวณรอบขำงมหำวทยำลย เ ปนชมชนเมอง เอก เ นอ ท

4,000 ไร มหำวทยำลยรงสตอยในท ำเลทตงทด ประกอบดวยสงอ ำนวยควำมสะดวก อำท สนำมกอลฟ สระวำยน ำ สนำมเทนนส มอำกำศทบรสทธแจมใส เหมำะส ำหรบเปนทต งของสถำบนอดมศกษำ มหำวทยำลยรงสตเปนสถำบนอดมศกษำเอกชนทมจดมงหมำยส ำคญคอกำรผลตบณฑตในสำขำวชำทตรงกบควำมตองกำรในกำรพฒนำประเทศ โดยมงเนนดำนวทยำศำสตร เทคโนโลย กำรออกแบบ และกำรจดกำรเปนส ำคญ รวมทงวชำชพอสระทสำมำรถสรำงงำนของตนเองได ควำมคดทจะด ำเนนกำรจดตงมหำวทยำลยรงสตมมำนำนแลว โดยนำยประสทธ อไรรตน อดตผวำกำรทำงพเศษ และผวำรำชกำรจงหวดหลำยจงหวด ตงแตเมอครงยงอยในรำชกำรวำจะรวบรวมบคคลทรกใคร ชอบพอ สรำงกจกรรมขนอยำงหนงทจะอ ำนวยประโยชนแกสงคมไดเตมท โดยตงปณธำนไววำ “เรำจะสรำงเยำวชนและคนรนใหมใหเปนบณฑตทเพยบพรอมดวยวทยำกำรและเพยบพรอมดวยจรยธรรม คณะผกอตงมหำวทยำลยรงสตประกอบดวยนกกำรศกษำ นกวชำกำร และผช ำนำญจำกรฐวสำหกจตำงๆ ทมควำมเหนพองกนวำกำรศกษำระดบอดมศกษำของประเทศยงไมเพยงพอกบควำมตองกำร โดยเฉพำะอยำงยงดำนวทยำศำสตร เทคโนโลย กำรออกแบบ และกำรจดกำร เพอใหบรรลเปำหมำยดงกลำวมหำวทยำลยรงสตจงไดวำงแนวทำงกำรจดกำรศกษำไวอยำงชดเจน ดงน คอ มงเนนในเรองมำตรฐำนกำรศกษำ และควำมเปนเลศทำงวชำกำร สงเสรมกำรพฒนำหลกสตร และสำขำวชำใหสอดคลองกน และทนตอควำมเปลยนแปลงทำงเศรษฐกจ และสงคม สงเสรมใหมกำรศกษำภำคทฤษฎควบคและสมพนธไปกบภำคปฏบต ซงนอกเหนอจำกกำรฝกฝนปฏบตงำน หรอกำรเรยนรโดยตรงจำกธรกจ อตสำหกรรม หรอสถำนประกอบกำรในสำขำทตนศกษำแลว ยงมงสงเสรมใหคณะและสำขำวชำตำงๆ ของมหำวทยำลยเปนองคกรหรอสถำนทปฏบตงำนในตวเอง ทงนโดยมจดมงหมำยใหองคกรเหลำนเปนสวนหนงของกำรศกษำ แอละยงเปนกำรบรกำรชมชนอกดวย

3

3

ปจจบนมหำวทยำลยรงสตด ำเนนกำรจดกำรศกษำทงระดบปรญญำตร โท และเอก รวมทงสน 44 หลกสตร 121 สำขำวชำ โดยเปนระดบปรญญำตร 23 หลกสตร 79 สำขำวชำ ระดบปรญญำโท 17 หลกสตร 35 สำขำวชำ และระดบปรญญำเอก 4 หลกสตร 7 สำขำวชำ มอำจำรยประจ ำ 1,294 คน บคลำกรฝำยสนบสนนกำรศกษำ 708 คน มจ ำนวนผส ำเรจกำรศกษำป 2554 จ ำนวน 4,331 คน มจ ำนวนนกศกษำในมหำวทยำลยในปกำรศกษำ 2555 ประมำณ 20,000 คน มหำวทยำลยรงสต ไดตระหนกถงควำมส ำคญของกำรมสขภำพกำยและสขภำพจตทดของนกศกษำและบคลำกร ซงสขภำพกำยและสขภำพจตทดมควำมส ำคญในกำรปฏบตงำน และกำรศกษำเลำเรยน เพอใหบรรลวตถประสงคดงกลำว มหำวทยำลยรงสตไดจดตงส านกงานส านกบรการสขภาพ สงกดฝำยกจกำรนกศกษำ เปนหนวยงำนสนบสนนกำรเรยนกำรสอนและใหบรกำรดำนสขภำพขนพนฐำน โดยแยกกำรด ำเนนงำนเปน 2 หนวย คอ 1. หนวยบรการสขภาพ (Health Center) มหนำทดแลจดบรกำรและสวสดกำรดำนสขภำพใหแกนกศกษำและบคลำกรดงน

1.1 บรกำรปฐมพยำบำล โดยทมพยำบำลวชำชพประจ ำกำรตลอด เวลำท ำกำร คอ เวลำ 08.30 - 16.30 น. วนจนทร - วนศกร ในชวงเวลำทไมมแพทยเวรอยประจ ำกำร ถำมกรณฉกเฉนจะมรถมหำวทยำลยน ำสงโรงพยำบำล เพอรบกำรรกษำทเหมำะสมตอไป 1.2 บรกำรรกษำพยำบำลโรคเบองตนโดยพยำบำลเวชปฏบตทกวนท ำกำร จนทร-ศกร เวลำ 08.30-16.30 น. 1.3 บรกำรตรวจรกษำโรคทวไป โดยแพทยหนวยบรกำรปฐมภม โรงพยำบำลปทมธำน มแพทยเวรประจ ำ ทกวนท ำกำร ในเวลำ 13.00-16.00 น. 1.4 จดโครงกำรบตรประกนสขภำพถวนหนำ (บตรทอง 30 บำท) โดยรวมกนโรงพยำบำลปทมธำน เปดใหบรกำรกบนกศกษำทประสงคจะขอใชสทธในกำรขอขนทะเบยน ผมสทธใน

4

4

โครงกำรบตรประกนสขภำพ นกศกษำสำมำรถขอขนทะเบยนบตรทองได ท หนวยบรกำรสขภำพมหำวทยำลยรงสต 1.5 บรกำรหองพกส ำหรบผปวย เพอ นอนพกและสงเกตอำกำรผดปกต 1.6 รวมจดโครงกำรรบบรจำคโลหต ดวงตำ และอวยวะ กบสภำกำชำดไทย ปละ 4 ครง 1.7 จดโครงกำรและกจกรรมสงเสรมและพฒนำพฤตกรรมสขภำพ เชน โครงกำรเสรมสรำงพลงชวตและสขภำพ เตนแอโรบก เดนรณรงคตอตำนโรคเอดส คลนกอดบหร 1.8 บรกำรใหควำมรดำนสขภำพ และค ำปรกษำแนะน ำปญหำดำนสขภำพ และเปนแหลงสนบสนนวชำกำร ใหขอมลควำมรปญหำทำงสขภำพแกบคลำกรและนกศกษำคณะตำงๆ 1.9 เปนสถำนทฝกปฏบตงำน เพอเสรมประสบกำรณกำรพยำบำลของนกศกษำพยำบำลและนกศกษำคณะตำงๆสำขำวชำทเกยวของ กบกำรรกษำพยำบำล 1.10 บรกำรยมอปกรณทำงกำรแพทย สอ โสต ดำนสขภำพ และบรกำรอนๆ

5

5

2. หนวยพฒนาคณภาพชวต (Counseling Center) มหนำทดแลรบผดชอบงำนบรกำรดำนกำรใหค ำปรกษำแกนกศกษำ/บคลำกร ดงน 2.1 บรกำรใหค ำปรกษำแกนกศกษำและบคลำกร ทมำรบบรกำรดวยตนเองหรอรบกำรสงตอจำกคณะตำง ๆ และขอรบกำรปรกษำทำงโทรศพท (Hot line ) เบอรโทร 1462 และส ำนกงำนธรกำรเบอรโทร 1415 2.2 เวลำเปดท ำกำร ทกวนท ำกำร จนทร-วนศกร เวลำ 8.30-16.30 น. และเปดคลนกใหค ำปรกษำ/ปรกษำทำงโทรศพท เวลำ 11.30-13.30 น. 2.3 ใหกำรบรกำรอนๆ เชน ประเมนภำวะชวจตสงคม กำรปรบตว ประเมนควำมเครยด สขภำพจต ควำมเศรำ กงวล กำรทดสอบทำงจตวทยำ กำรประเมนเชำวนปญญำ ควำมฉลำดทำงอำรมณ บคลกภำพ และอนๆ 2.4 ใหบรกำรวชำกำรแกสงคม เชน แจกเอกสำรแผนพบ จดบอรดเผยแพรควำมร บรกำรยม สอ โสต เปนวทยำกรเผยแพรควำมรทำงจตวทยำใหค ำปรกษำ และ สขภำพจต

6

6

ภำพแสดงแผนผงโครงสรำงองคกรส ำนกสวสดกำรสขภำพ

จำกขอมลในปจจบน ปญหำเรองกำรสบบหรเกดขนอยำงชดเจน เนองจำกคำนยม มมมอง และทศนคตตอพษภยของบหรเปลยนแปลงไป นอกจำกนยงมกำรจดบรเวณทสบบหรไวใกลกบอำคำรเรยน มบคลำกร คณำจำรย และนกศกษำแวะเวยนมำสบบหรอยเปนประจ ำ อกทงสถำนทสบบหรยงจดไวใกลเคยงกบทำงเขำออกของอำคำรท ำใหผไมสบบหรตองไดรบสำรพษจำกบหร เปนผ สบบหรมอสองอยดวยเชนเดยวกน ดงนนปญหำทำงสขภำพทเกดขนจงเกดกบทงผทสบบหร และผ ทไมสบบหร อกทงยงเปนกำรกระตนใหเกดควำมยำกลองแกผสบบหรรำยใหม ทงนจะเหนไดวำทผำนมำไดมกำรรณรงคใหเหนพำภยของสำรพษในบหรวำสำมำรถกอใหเกดควำมเสยงในดำนสขภำพในระบบหำยใจ ระบบหวใจและหลอดเลอด รวมทงผลตอสขภำพชองปำกของผสบบหรเอง ดงนนเมอสขภำพเปลยนแปลงไปในทำงทไมด ยอมสงผลตอกำรใชชวตและกำรด ำเนนกจกรรมประจ ำวน ปจจบนกำรสบบหรทเพมมำกขนของประชำกรโลก ไดสรำงผลกระทบทกอใหเกดปญหำตำงๆ เพมมำกขนทกขณะ ไมวำจะเปนปญหำทำงกำรแพทย สำธำรณสข เศรษฐกจ สงคม หรอกำรเมอง ซงปญหำดงกลำวยอมสงผลยอนกลบไปยงประชำชนทสบบหรอยำงเลยงไมได หำกยงไมมมำตรกำรรณรงคปองกนไมใหผสบบหรเพมจ ำนวนมำกขน และลดจ ำนวนผสบบหรใหนอยลง ซงสถำนกำรณเกยวกบกำรสบบหรในประเทศไทยทท ำกำรศกษำในป 2550 ในประชำกรไทยอำย 15 ปขนไป จ ำนวน 51.2 ลำนคน เปนผสบบหรประมำณ 10.8 ลำนคน หรอรอยละ 21.2 ซงใน

7

7

จ ำนวนนเปนผสบบหรเปนประจ ำรอยละ 18.5 สบนำนๆ ครงรอยละ 2.4 อำยเฉลยทเรมสบบหร ค 18.5 ป ซงเปนวยทยงศกษำในอยในระดบมหำวทยำลย ซงเปนชวงวยรนทเตมไปดวยควำมอยำกเหนอยำกลอง และตองกำรกำรยอมรบจำกกลมเพอนและสงคมใยวยเดยวกน มกำรถอยทอดคำนยมทผดๆ ระหวำงกน เชน ตองดมเหลำจงจะเขำสงคมได หรอแมกระทงกำรสบบหรของวยรนในปจจบนกถอวำมจ ำนวนมำก ซงมกจะมสำเหตมำจำกควำมตองกำรใหมบคลกดเปนผใหญ เทห มรสนยม เปนกำรเขำสงคม ท ำใหสมองปรำดเปรอง แกปญหำตำงๆ ได ชวยลดควำมเครยด 1.2 ใหท ำกำรศกษำผมสวนเกยวของ (Stakeholders) กบโครงกำร โดยด ำเนนกำรดงน - ระบวำผมสวนเกยวของกบโครงกำรทจะด ำเนนกำรคอใครบำง ทงบคคลและกลมบคคล - ใหท ำกำรวเครำะหวำผมสวนเกยวของดงกลำวมใครเปนผทไดรบประโยชน ใครเปนผเสยประโยชน ใครจะเปนผด ำเนนโครงกำร และใครจะเปนผใหกำรสนบสนนโครงกำร และใหท ำกำรวเครำะหผมสวนเกยวของดงกลำวทง 4 กลมในประเดนของลกษณะเฉพำะของกลมหรอบคคล (Characteristics of the group/person) ผลประโยชน (ควำมสนใจ, แรงจงใจ, ทศนคต) ศกยภำพ (Potentials) และผลกระทบทมตอโครงกำร

1. กลมผไดรบประโยชนจากโครงการ - นกศกษำมหำวทยำลยรงสต เปนกลมบคคลวย 18-24 ป มควำมคดเปนของตวเอง มควำมคดสรำงสรรค ไมชอบตดอยในกรอบ อยกนแบบตำงกนตำงอย (โดยเฉพำะในกลมปสดทำย) ไดรบกำรอบรมเลยงดมำอยำงด ครอบครวมรำยไดปำนกลำง-สง ตองกำรกำรยอมรบจำกสงคม มกใหควำมสนใจในกลมเพอน สอ เทคโนโลย สนใจกำรดแลตนเอง - ผปกครองของนกศกษำ เปนผปกครองของนกศกษำ สวนมำกมำยไดปำนกลำงถงสง บำงไมคอยมเวลำในกำรดแลบตรหลำน แตใสใจ ถงควำมเปนอย และกำรเรยนกำรนกศกษำอยำงสม ำเสมอ ตองกำรมสวนรวมในกำรจดกำรกำรศกษำของบตรหลำน และคำดหวงกบควำมเปนไปของนกศกษำสง 2. ผด าเนนการ - ส ำนกสวสดกำรสขภำพ เปนหนวยงำนทมหนำทรบผดชอบโดยตรงเรองกำรดแลสขภำพของนกศกษำ ซงมพยำบำลวชำชพประจ ำจ ำนวน 6 คน นกจตวทยำ 2 คน และมเครอขำยควำมรวมมอกบโรงพยำบำลปทมธำน

8

8

- ฝำยกจกำรนกศกษำ ของคณะวชำ เปนหนวยงำนทมหนำทดแลควำมเปนอยของนกศกษำในระหวำงศกษำในมหำวทยำลย มรองคณบดฝำยกจกำรนกศกษำของแตละคณะเปนผรบผดชอบในกำรดแล - ฝำยกจกำรนกศกษำ เปนหนวยงำนกลำงของมหำวทยำลยในกำรประสำนงำนกบฝำยกจกำรนกศกษำของคณะวชำในกำรดแลนกศกษำ - สโมสรนกศกษำของคณะ และมหำวทยำลย เปนกำรรวมกลมของนกศกษำในกำรดแลและจดกจกรรมตำงๆ ของนกศกษำประกอบดวยกลมของนกศกษำทมจตอำสำมำรวมมอกนด ำเนนกจกรรมตำงๆ ของคณะฯ และมหำวทยำลย กำรด ำเนนงำนตำงๆ ของสโมสรนกศกษำจะด ำเนนกำรโดยงบประมำณสนบสนนจำกมหำวทยำลย และมกำรสนบสนนจำกนกศกษำ และศษยเกำดวยบำงสวน นอกจำกนสโมสรนกศกษำยงจดหำรำยไดโดยกำรจดจ ำหนำยเสอ บตรคอนเสรตเพอจดหำรำยไดมำใชจำยส ำหรบกจกรรมตำงๆ ของสโมสร - คณะกรรมกำร และเจำหนำทโครงกำร เปนบคลำกรประจ ำของมหำวทยำลยทมหนำทในกำรดแลงำนสวสดกำร และสขภำพนกศกษำ เปนเจำหนำททมควำมรดวยสขภำพ อำท สำธำรณสขศำสตร พยำบำลศำสตร เปนตน - ฯลฯ 3. ผทใหการสนบสนน - ส ำนกงำนกจกำรนกศกษำ เปนหนวยงำนทท ำหนำทประสำนงำน ดแล ใหกำรสนบสนนกจกรรมตำงๆ ของสโมสรนกศกษำ และมหำวทยำลย รวมทงประสำนงำนกบส ำนกสวสดกำรสขภำพ - ส ำนกงำนงบประมำณ เปนหนวยงำนทรบผดชอบในกำรวำงแผนดำนงบประมำณของมหำวทยำลย - ส ำนกงำนกองทนสนบสนนสงเสรมกำรเสรมสรำงสขภำพ เปนหนวยงำนของรฐบำลทสนบสนนโครงกำรตำงๆ ทเกยวของกบกำรสงเสรมสขภำพ โดยสนบสนนดำนงบประมำณ องคควำมร เปนตน - ชมรม และมลนธเพอสขภำพ เปนชมรม และมลนธดำนสขภำพตำงๆ ทเขำมำมสวนเกยวของกบมหำวทยำลย อำท ชมรมผสงอำย ซงอำจมบทบำทเปนผสนบสนนโครงกำร - ฯลฯ

9

9

4. ผทอาจขดขวาง - ผประกอบกำรสถำนบนเทง เปนผทด ำเนนกำรสถำนบนเทงอยรอบๆ มหำวทยำลย ซงมรำยไดบำงสวนจำกกำรจดจ ำหนำยบหรใหแกนกศกษำทเขำมำใชบรกำรสถำนบนเทง ท ำใหอำจเปนผเสยประโยชนจำกกำรไมสบบหรของนกศกษำ - ผประกอบกำรทขำยบหร เปนผด ำเนนกำรรำนคำตำงๆ ทงภำยในและภำยนอกมหำวทยำลยทอำจเสยประโยชนเนองจำกกำรหำมขำยบหร รวมทงมรำยไดลดลงจำกกำรทนกศกษำเลกสบบหร - บรษทผจดจ ำหนำยบหร เปนบรษททนทงภำยในประเทศ และภำยนอกประเทศทจดจ ำหนำยบหรในประเทศไทย มรำยโดยตรงจำกกำรจดจ ำหนำยบหรในประเทศไทย - ฯลฯ

10

10

1.3 ใหจดท ำกำรวเครำะหปญหำ (Problem analysis) ระบปญหำทงหมด และจดท ำแผนผงปญหำ (Problem tree) 1.4 ใหท ำกำรวเครำะหวตถประสงค (Objective analysis) 1.5 ใหท ำกำรวเครำะหทำงเลอกในกำรแกปญหำ (Alternative analysis) 1.6 ใหน ำผลกำรวเครำะหทงหมดขำงตนมำจดท ำเปนแผนโครงกำร (Project planning matrix หรอ Project design matrix) ในแบบ Logical framework matrix

การวเคราะหปญหา จำกกำรระดมควำมคดของกลมผทไดรบมอบหมำยใหวำงแผนโครงกำรและจดท ำแผนปฏบตกำร ไดส ำรวจสภำพปญหำสขภำพพบวำมปญหำส ำคญดงน

1. มกำรสบบหรในมหำวทยำลยเปนปรมำณมำก 2. มกำรขำยบหรในมหำวทยำลย 3. มมลพษทำงอำกำศ 4. มขยะจำกกำรสบบหร 5. นกศกษำปวยดวยโรคระบบหำยใจ 6. ขำดควำมรเกยวกบพษภยของบหร 7. ขำดควำมตระหนกในพษภยของบร 8. ถกชกจงโดยรนพ/ผทสบบหรอยเดม 9. ควำมตองกำรมบคลกเปนผใหญ 10. ควำมอยำกรอยำกลอง 11. ควำมเขำใจพษวำบหรท ำใหลดควำมเครยด สมองปรำดเปรอง มควำมคด

สรำงสรรค 12. ควำมเชอวำบหรท ำใหไมงวง 13. ตองกำรสรำงควำมมนใจ และกำรยอมรบ 14. ตองกำรใหเปนทดงดดแกเพศตรงขำม 15. รำคำไมแพง หำซองำย 16. ไดรบแรงกระตนจำกสอโฆษณำ

11

11

มการสบบหรในมหาวทยาลย

นกศกษาตดบหร

เกดขยะจากการสบบหร

ขาดการชวยเหลอการอดบหร

ขาดความรเรองบหร

มการขายบหรในมหาวทยาลย

มตวอยางการสบบหร

นกศกษาลองสบบหร

นกศกษาปวยดวยโรคระบบทางเดนหายใจ

มมลพษทางอากาศจากควนบหร

มหาวทยาลยไมนาอย

แผนผงปญหา

Problem tree)

12

12

ไมมการสบบหรในมหาวทยาลย

นกศกษาเลกบหรส าเรจ

มหาวทยาลยสะอาด

มระบบชวยในการอดบหร

มการรณรงคใหความรเรองบหร

มการหามขายบหรในมหาวทยาลย

ไมมตวอยางการสบบหร

นกศกษาไมคดลองสบบหร

นกศกษามรางกายแขงแรง

อากาศบรสทธ

มหาวทยาลยนาอย แผนผงวตถประสงค (Objective tree)

13

13

การวเคราะหทางการเลอกในการแกปญหา Alternative analysis

1.วตถประสงคโครงกำร (Project purpose) มำจำก A ในทน คอ ไมมกำรสบบหรในมหำวทยำลย 2. วตถประสงคแผนงำน (Project goal) มำจำก D ในทน คอ มหำวทยำลยนำอย 3 ผลผลต (Output) ในทนคอ นกศกษำเลกสบบหร และนกศกษำไมคดลองสบบหร 4. กจกรรม (Activities) ในทนคอ กำรพฒนำระบบชวยในกำรอดบหร กำรรณรงคใหควำมรเรองบหร กำรหำมขำยบหรในมหำวทยำลย และกำรขจดตวอยำงในกำรสบบหร 5. กำรก ำหนดตวชวด (Indicators) ขนท 1 ผไดรบผลประโยชนคอนกศกษำทกคนทงทสบบหร และไมสบบหร จะไดอยในมหำวทยำลยทปลอดบหร ขนท 2 ผไดรบผลประโยชนทงสน 20,000 คน ขนท 3 ควำมรเกยวกบพษของบหร ขนท 4 สถำนท (Where) คอ มหำวทยำลยรงสต ขนท 5 เวลำ f ด ำเนนกำรในป 2555 จ ำนวน 7,000 คน 2556 จ ำนวน 7,000 คน 2557 จ ำนวน 7,000 คน 2558 จ ำนวน 7,000 คน สรป นกศกษำมหำวทยำลยรงสตทกคนทงสบบหรและไมสบบหร จะไดรบควำมรเกยวกบพษของบหร ในกรอบเวลำดงน 2555 จ ำนวน 7,000 คน 2556 จ ำนวน 7,000 คน 2557 จ ำนวน 7,000 คน 2558 จ ำนวน 7,000 คน

14

14

แผนหลกโครงการมหาวทยาลยปลอดบหร

รายละเอยดสรป (Narrative Summary)

ตวชวด (OVIs)

มาตรการตรวจสอบ (MOV)

ขอสมมตฐาน (IA)

วตถประสงคระดบเหนอโครงการ (Project Goal)

เพอสรำงมหำวทยำลยใหนำอย

1

ผลกระทบ มหำวทยำลยมควำมนำอย KPI 1. ไมมควนจำกกำรสบบหร 2. ไมมขยะจำกกำรสบบหร 3. นกศกษำมสขภำพแขงแรง

5

1. รำยงำนส ำนกงำนกจกำรนกศกษำ 2. รำยงำนสขภำพนกศกษำจำกส ำนกงำนสวสดกำรสขภำพ กำรตดตำมและประเมนผล: ส ำนกงำนกจกำรนกศกษำ

9

แผนงำนอนด ำเนนกำรส ำเรจ

13

วตถประสงคโครงการ (Project Purpose)

เพอใหมหำวทยำลยรงสตเปนมหำวทยำลยทปลอดกำรสบบหร

2

ผลลพธ ไมมกำรสบบหรในมหำวทยำลย KPI 1. นกศกษำทตดบหรเลกสบบหร 2. ไมมผสบบหรรำยใหม

6

1. รำยงำนสขภำพนกศกษำจำกส ำนกงำนสวสดกำรสขภำพ กำรตดตำมและประเมนผล 1. ส ำนกงำนสวสดกำรสขภำพ

10

สสส ใหงบประมำณสนบสนนอยำงตอเนอง

14

15

15

ผลผลต (Output) 1.นกศกษำเลกบหร

2. นกศกษำไมคดลองสบบหร

3

KPI กำรพฒนำระบบชวยในกำรอดบหร กำรรณรงคใหควำมรเรองบหร กำรหำมขำยบหรในมหำวทยำลย กำรขจดตวอยำงในกำรสบบหร

7

1. รำยงำนโครงกำร 2. รำยงำนฝำยปฏบตกำร กำรตดตำมและประเมนผล 1. เจำหนำทโครงกำร 2. คณะท ำงำน

11

ไดรบควำมรวมมอจำกโรงพยำบำลปทมธำน รำนคำภำยในและภำยนอกมหำวทยำลยใหควำมรวมมอ บคลำกรเลกสบบหรได 100%

15 กจกรรม

1-1 ก ำหนดหนวยงำนใหค ำปรกษำเพอกำรอดบหร 1-2 กำรใหควำมรเรองพษภยของกำรสบบหร 1-3 กำรตรวจสขภำพส ำหรบผสบบหร 1-4 กำรใหค ำปรกษำเพออดบหร 2-1 กำรออกประกำศหำมขำยบหรในมหำวทยำลย 2-2 กำรประชมผคำและผประกอบกำรสถำนบนเทงรอบ

1-1 ส ำนกงำนสวสดกำรสขภำพรบผดชอบกำรใหค ำปรกษำอดบหร 1-2 กำรจดอบรมใหควำมรเรองพษภยของบหรในกำรปฐมนเทศนกศกษำ 1-3 นกศกษำใหมเขำรวมกำรตรวจสขภำพ 1-4 นกศกษำทมประวตกำรสบบหรเขำคลนกอดบหร 2-1 มประกำศโดยอธกำรบดเรองกำรหำมจ ำหนำยบหรในมหำวทยำลย

1. รำยงำนควำมกำวหนำ 2. รำยงำนผลทก 3 เดอน กำรตดตำมและประเมนผล 1. เจำหนำททไดรบมอบหมำย 2. ขอมลกำรเขำคลนกอดบหรของนกศกษำ

เงอนไขขนตนกอนเรมโครงการ (Precondition)

1. ตองไดรบอนมตงบประมำณจำกส ำนกงำนงบประมำณ และส ำนกงำนกองทนสนบสนนสงเสรมกำรสรำงเสรมสขภำพ 2. อยหลงชวงสอบปลำยภำค และกอนสอบกลำงภำค

16

16

มหำวทยำลย 2-3 ออกประกำศยกเลกเขตสบบหรในมหำวทยำลย 2-4 กำรใหควำมรแกผคำและผประกอบกำรเกยวกบกฎหมำยกำรคำบหรแกเดกและเยำวชน

ปจจยน าเขา (Input) 1. งบประมำณ - เงนอดหนนโครงกำร - เบยเลยงบคลำกร - คำวทยำกร 2. บคลำกร - วทยำกร - นกศกษำชวยงำนโครงกำร - เจำหนำทประสำนงำน 3. ระยะเวลำด ำเนนกำร 4. พนททด ำเนนกำร - ภำยในมหำวทยำลยรงสต

4

2-2 ด ำเนนกำรประชมผคำและผประกอบกำรสถำนบนเทงชแจง 2-3 ประกำศโดยอธกำรบดเรองกำรยกเลกพนทสบบหร

5,000,0000 บำท 250,000 บำท 100,000 บำท 5 คน 100 คน 10 คน 1 ตลำคม 2555-31 ธนวำคม 2559 นกศกษำจ ำนวน 7000 คน

8

12

16

17

17

ภาคผนวก พษของบหร

ความเปนมาของบหร

ชำวอนเดยนแดงซงเปนชนพนเมองในทวปอเมรกำ ไดเรมตนใชยำสบเปนพวกแรก โดยปลกยำสบเพอใชเปนยำและน ำมำสบในพธกรรมตำงๆ ใน พ.ศ. ๒๐๓๕ เมอครสโตเฟอร โคลมบส (Christopher Columbus)เดนเรอไปขนฝงทซนซลวำดอร ในหมเกำะเวสตอนดสนน ไดเหนชำวพนเมองน ำเอำใบไมชนดหนงมำมวนและจดไฟตอนปลำยแลวดดควน ตอมำ พ.ศ. ๒๐๙๑ มกำรปลกยำสบในบรำซลซงเปนอำณำนคมของโปรตเกสในทวปอเมรกำใต เพอเปนสนคำสงออก เปนผลใหยำสบแพรหลำยเขำไปในประเทศโปรตเกสและสเปนตำมล ำดบ ตอมำใน พ.ศ. ๒๑๐๓ นำยฌอง นโกต (Jean Nicot)เอกอครรำชทตฝรงเศสประจ ำประเทศโปรตเกส ไดสงเมลดยำสบมำยงรำชส ำนกฝรงเศส ชอของนำยนโกตจงเปนทมำของชอสำรนโคตน (Nicotin)ทรจกกนในปจจบน ใน พ.ศ. ๒๑๐๗ เซอรจอหน ฮอคกนส (Sir John Hawkins) ไดน ำยำสบเขำไปในประเทศองกฤษ และใน พ.ศ. ๒๑๕๕ นำยจอหน รอลฟ(John Rolfe) ชำวองกฤษ ประสบผลส ำเรจในกำรปลกยำสบเชงพำณชย เปนครงแรก และ ๗ ปตอมำ กไดสงออกผลผลตไปยงประเทศอำณำนคมเปนจ ำนวนมหำศำล อก ๒๐๐ ปตอมำ กำรท ำไรยำสบเชงพำณชยจงเกดขนอยำงแพรหลำยทวโลก การสบบหรในประเทศไทย

ในประเทศไทยมกำรใชยำสบตงแตสมยอยธยำแลว โดยมหลกฐำนจำกจดหมำยเหตของ เมอรซเออร เดอลำลแบร (Monsieur De La Loubre)อครรำชทตฝรงเศสทเดนทำงมำเมองไทยสมยสมเดจพระนำรำยณมหำรำช เมอ พ.ศ. ๒๒๓๐ ไดเขยนเลำเรองประเทศสยำมวำ คนไทยชอบใชยำสบอยำงฉนทงผชำยและผหญง โดยไดยำสบมำจำกเมองมะนลำ ในหมเกำะฟลปปนส จำกประเทศจน และทปลกในประเทศเอง ในรชสมยพระบำทสมเดจพระจอมเกลำเจำอยหว พระวรวงศเธอ พระองคเจำสงหนำทรำชดรงคฤทธไดทรงประดษฐบหรกนปำนขน เพอสบควนและอมยำกบหมำกพรอมกน ครนถงรชสมยพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว มกำรผลตบหรขนโดยบรษททมชำวองกฤษ เปนเจำของไดเปดด ำเนนกำรเปนบรษทแรกใน พ.ศ. ๒๔๖๐ กำรผลตบหรในระยะแรกจะมวนดวยมอ ตอมำในรชสมยพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว มกำรน ำเครองจกรเขำมำจำกประเทศเยอรมน และท ำกำรผลตบหรออกมำจ ำหนำยหลำยยหอ กำรสบบหรจงแพรหลำยมำกขน จนกระทงใน พ.ศ. ๒๔๘๒ รฐบำลไดจดตงโรงงำนยำสบขน โดยซอกจกำรมำจำกหำงหนสวนบรพำยำสบ จ ำกด (สะพำนเหลอง) ถนนพระรำม ๔ กรงเทพฯ และด ำเนนกจกำร

18

18

อตสำหกรรมยำสบภำยใตกำรควบคมของกรมสรรพสำมต กระทรวงกำรคลง หลงจำกนน รฐบำลไดซอกจกำรของบรษทกวำงฮก บรษทฮอฟฟน และบรษทบรตชอเมรกนโทแบกโคเพมขน แลวรวมกจกำรทงหมดเขำดวยกน และด ำเนนกำรภำยใตชอวำ โรงงานยาสบ กระทรวงการคลง มำจนถงปจจบน ชนดของยาสบ

ยำสบทใชกนอยมหลำยรปแบบ ทงแบบสด แบบดม แบบอมและเคยว - แบบสดโดยกระท ำใหเกดกำรเผำไหมใบยำสบซงอยในรปของบหร หรอซกำร(cigar) ท

ใชใบยำสบมวนผงใบยำสบอยภำยใน หรอไปป (pipe)ทบรรจใบยำไวในกลองยำสบ แลวจดไฟใหเกดกำรเผำไหม แลวผสบสดควนเขำสรำงกำย

- แบบดม โดยบดใบยำสบใหละเอยด แลวผสมในรปของยำนตถ - แบบอมและเคยว โดยน ำใบยำสบแหงมำหนเปนฝอย น ำมำเคยวแลวอมอยระหวำงรม

ฝปำกกบเหงอก บำงครงเรยกวำ บหรไรควน ยำสบสวนใหญมกำรใชสำรเคมเพอปรงแตงกลนรส และเพอลดควำมระคำยเคอง บหรท

ผลตจำกโรงงำนจะใชสำรเคมปรงแตงมำกทสด นอกจำกน ยงมสำรเคมทใชในกำรรกษำควำมชนของใบยำสบ และสำรปองกนเชอรำ เพอใหเกบบหรไดนำน รวมทงสำรเคมทใชในกำรรกษำสภำพกระดำษทใชมวนบหรอกดวย ชนดของบหร

บหรม ๒ ชนดคอ บหรทมวนเอง และบหรทผลตโดยเครองจกร บหรทมวนเอง ท ำโดยใชใบตองแหง ใบบว หรอกระดำษ ทใชมวนหอใบยำสบ บหรชนดนจะดบงำยเนองจำกไมมกำรปรงแตงสำรเคมทชวยใหไฟตดทน ส ำหรบบหรทผลตโดยเครองจกรม ๒ ชนด คอ บหรทไมมกนกรอง ซงสวนใหญเปนบหรรำคำถก และ บหรทมกนกรอง นอกจำกน บรษทบหรยงผลตบหร ชนดทเรยกวำ "ไลต" และ "ไมลด"โดยระบไววำเปนบหรชนดรสออนทมอนตรำยตอสขภำพนอยกวำบหร ธรรมดำ แตจำกกำรวจยพบวำ บหรทง ๒ ชนดมไดมอนตรำยนอยกวำบหรธรรมดำแตอยำงใด เพยงแตตำงกนทรสชำตเทำนน และบหรชนดทมกนกรองจะสำมำรถกรองละอองสำรทมขนำดใหญไดบำงชนดเทำ นน โดยสำรทำรและนโคตนซงมขนำดเลกยงคงผำนเขำไปไดในปรมำณเดยวกบกำร สบบรทไมมกนกรอง มะเรงปอด

19

19

มะเรงปอด (lung cancer)เปนโรคทพบมำก และเปนสำเหตกำรตำยในอนดบตนๆ ทงเพศชำย และหญงในประเทศไทย และอบตกำรณของโรคนก ำลงเพมขนอยำงรวดเรวโดยเฉพำะในเพศหญง ผปวยมะเรงปอดรอยละ 90 เกดจำกกำรสบบหร ซงสำมำรถปองกนได ธรรมชำตทำงชววทยำของโรคมะเรงปอด ท ำใหพบผ ปวยเมอเรมมอำกำร ในขณะทโรคอยในระยะลกลำม และแพรกระจำย เปนผลใหผปวยประมำณรอยละ90 เสยชวตจำกโรคมะเรงภำยในเวลำ 1-2 ป โรคมะเรงปอดพบมำกในผสงอำยวย 50-75 ป ผปวยสวนใหญเปนผทสบบหรปรมำณมำก และประมำณรอยละ 5เปนผทตองสดดมควนบหรจำกผอน ผทสดดมควนบหรจำกผอนจะมควำมเสยงตอกำรเปนมะเรงปอดเพม ขนรอยละ 26 จ ำนวนมวนของบหรทสบตอวน และชนดของบหรทสบจะสมพนธกบอตรำเสยงตอกำรเกดมะเรงปอด ผทสบบหรรอยละ 15 จะเกดโรคมะเรงปอดภำยในเวลำ 30 ป ถำเลกสบบหรสำมำรถลดอตรำกำรเสยงตอกำรเกดมะเรงปอดลงเหลอเทำผ ไมสบบหรไดภำยในเวลำ 15 ป

สารอนตรายในบหร ควนบหรจะประกอบไปดวยสำรเคมทมอนตรำยตอสขภำพกำยของคนเรำประมำณ 4000 ชนด ซงแบงเปนกลมใหญๆ ได 3 กลม คอ

กลมแรกไดแก ทำร หรอ น ำมนดน หรอทเหนเปนครำบบหร เปนทรวมของสำรเคมในกลมของไฮโดรคำรบอน ซงจะรวมตวเปนเปนสำรทมควำมเหนยวตดอยกบเนอปอด และมคณสมบตเปนสำรกอมะเรงโดยตวของมนเอง นอกจำกนยงเปนสำรทเรงกำรเจรญเตบโตของเซลลมะเรง หำกผสบบหรนนมโรคมะเรงอยในรำงกำยแลว

20

20

กลมทสองไดแก นโคตน ซงจดเปนสำรทมกำรกระตนสมอง และประสำทสวนกลำงไดในระยะแรก แตระยะตอมำจะมฤทธกดระบบประสำท นอกจำกนยงท ำใหเสนเลอดหดตว มผลท ำใหควำมดนโลหตสงขน กระตนหวใจใหเตนเรวขนดวย นโคตนมสวนท ำใหคนทสบบหรอยำกสบอยเรอยๆ

กลมทสามไดแก กำซคำรบอนมอนอกไซค ซงมควำมเขมขนสงในควนบหรจะไปขดขวำงกำรรบออกซเจนของเมดเลอดแดง และยงท ำใหไขมนพอกพนตำมผนงเสนเลอดมำกขน ท ำใหเสนเลอดตบ สำยตำเสอม ลดประสทธภำพในกำรตดสนใจ และลดกำรตอบสนองตอเสยง ซงเปนอนตรำยตอคนขบรถ นกบน และมผลท ำใหสมรรถภำพของนกกฬำลดนอยลง

สาเหตอนๆ

ผ ปวยสวนนอยอกประมำณรอยละ 10 ทไมสบบหร อำจมประวตไดรบสำรกอมะเรงทเปนสำเหตของโรค เชน แอสเบสตอส(ตวอยำงเชนผทท ำงำนในโรงงำนผลตผำเบรครถยนต เปนตน)สำรกอมะเรงอนไดแก แรเรดอน มลภำวะในอำกำศจำกอตสำหกรรมโลหะหนก ควนมลภำวะในสงแวดลอม กำรฉำยรงสเพอรกษำ นอกจำกนพบวำปจจยทำงพนธกรรมมสวนเกยวของกบกำรเกดโรคมะเรงปอดดวย อาการ

1. มะเรง ปอดสวนใหญจะเรมตนทเยอบผนงหลอดลม ท ำใหอำจมอำกำรไอ หำยใจล ำบำก ไอเปนเลอด ปอดอกเสบบอยๆ เจบลกทหนำอก และหำยใจล ำบำกจำกน ำทวมปอด เปนตน

2. ผปวยอำจมอำกำรเนองจำกมะเรงลกลำมหรอแพรกระจำย เชน เสยงแหบ อำกำรทำงสมอง ปวดกระดก เปนตน

21

21

3. ผปวยในระยะเรมแรกอำจไมแสดงอำกำรใดๆ ท ำใหผปวยมำพบแพทยในระยะโรคลกลำม และโอกำสรกษำหำยขำดลดลง

4. มะเรง ปอดเปนโรคทตรวจคนหำในระยะเรมแรกไดยำก กำรน ำเอำผทอยในกลมเสยงมำตรวจเสมหะ และเอกซเรยปอด เพอพยำยำมจะลดอตรำกำรตำยจำกโรคมะเรง พบวำสำมำรถพบผปวยมะเรงในระยะเรมแรกมำกขน แตไมสำมำรถลดอตรำตำยลงได ควำมลมเหลวเชอวำเนองจำกมะเรงปอดแมจะมขนำดเลกกพบกำรแพรกระจำยได สง ทงนพบวำมะเรงปอดมกจะเรมมอำกำรเมอโรคลกลำมมำกแลว

การวนจฉย

1. การวนจฉยโรคมะเรงปอดท ำไดโดยกำรถำยภำพรงสทรวงอก กำรตรวจเสมหะทไอออกมำเพอหำเซลลมะเรง วธสองกลองตรวจภำยในหลอดลม กำรใชเขมแทงผำนผนงทรวงอก หรอขลบชนเนอจำกหลอดลมเพอน ำไปตรวจดวยกลองจลทรรศนเพอใหกำรวนจฉยทำงพยำธวทยำ

2. การถายภาพรงสทรวงอกเปน วธตรวจพนฐำนชวยในกำรตรวจหำมะเรงปอดไดเปนอยำงด กำรตรวจเอกซเรยคอมพวเตอรชวยในกำรถำยภำพแบบสำมมต ชวยใหตรวจพบกอนเนองอกทอำจไมปรำกฏบนภำพเอกซเรยธรรมดำ กำรตรวจเอกซเรยคลนแม เหลกไฟฟำใช

22

22

สนำมแมเหลกทมก ำลงสง และประมวลผลดวยคอมพวเตอรเพอสรำงภำพทท ำใหเหนรำยละเอยดทชดมำก ยงขน ภำพถำยรงสจำกหลำยๆ วธสำมำรถใหขอมลเกยวกบปอด และกอนเนองอก อกทงยงสำมำรถแสดงต ำแหนง และขนำดของกอนเนองอกไดอยำงแมนย ำ

3. PET scan(Positron Emission Tomography) เปนเครองมอใหมทำงรงสวทยำ แตกตำงจำกเอกซเรยธรรมดำ เอกซเรยคอมพวเตอร เอกซเรยคลนแมเหลกไฟฟำ และอลตรำซำวด หลกกำรของวธเปนกำรตรวจหำเซลลทมเมตะบอลซมผดปกต โดยเปนกำรตรวจหำกำรท ำงำนของเซลล และผำนกลวธท ำใหปรำกฏออกมำเปนรปภำพใหเหน ในกำรตรวจมะเรงปอดจะใชน ำตำลทจบกบสำรกมมนตภำพฉดเขำไปในเสนเลอด เซลลทมเมตะบอลซมสงจะใชน ำตำลมำก เชน เซลลมะเรง สวนเซลลทตำยหรอมเมตะบอลซมต ำจะใชน ำตำลนอย เมอใชเครองตรวจวดปรมำณกมมนตภำพ กจะพบวำกอนมะเรงมกมมนตภำพสงกวำเนอเยอปกตธรรมดำ

4. วธสองกลองตรวจภายในหลอดลม (bronchoscopy)กระท ำโดยใชกลองสองสอดทำงจมกเขำไปจนถงหลอดลม เมอเหนภำพโดยตรงของหลอดลม และทอลม รวมถงกอนเนองอก จงดดหรอตดชนเนอบรเวณนนมำเพอตรวจทำงหองปฏบตกำรตอไป ขอดของกำรสองกลองตรวจภำยในหลอดลมคอชวยใหไดเหนภำพของหลอดลมในปอดได โดยตรง

5. การตดชนเนอไปตรวจทางพยาธวทยา(biopsy) เปนวธตรวจโดยตดชนเนอจำกกอนเนองอก หรอสวนอนๆ ของรำงกำย ชนตวอยำงจะถกตรวจภำยใตกลองจลทรรศนเพอศกษำลกษณะผดปกตของเซลล มะเรง อำจเลอกใชเขมดด โดยใชเขมทบำงมำกในกำรดดเอำชนเนอบำงสวนออกมำจำกกอนเนอทสงสย วธนท ำภำยใตกำรใชยำชำเฉพำะทเพอระงบอำกำรปวด กำรตรวจดวยเครองเอกซเรยคอมพวเตอรชวยในกำรหำต ำแหนงทแมนย ำ และเหมำะสมส ำหรบกำรแทงเขม

6. การตรวจเสมหะท ไอออกมำเพอหำเซลลมะเรงเคยเปนวธตรวจมะเรงปอดระยะแรกประจ ำป พบวำผลทไดนอย จงเสอมควำมนยมไป ใน 10-20ปทผำนมำกำรพยำยำมตรวจหำมะเรงปอดในระยะแรกไดเรมขนใหม โดยใชเอกซเรยคอมพวเตอรซงจะใหผลตรวจกอนมะเรงในระยะแรกไดไวกวำ เอกซเรยธรรมดำถง 3 เทำ และพบในระยะแรกทตดออกไดมำกกวำถง 5 เทำ

23

23

การแบงระยะของมะเรงปอดด ปจจบน กำรแบงระยะของมะเรงปอด นยมใชระบบจดจ ำแนกชนด TNM system โดยท Tหมำยถงขนำดของกอนมะเรง Nหมำยถงมะเรงกระจำยไปตอมน ำเหลองแลวหรอไม และไปทตอมไหน สวน Mหมำยถงมะเรงกระจำยไปยงอวยวะอนๆ แลวหรอไม

Occult stage : พบเซลลมะเรงในเสมหะ หรอน ำลำย แตไมพบกอนมะเรงในปอด Stage 0 : พบมะเรงในหลอดลมแตไมกนลกลงไปในปอด อยเฉพำะท และไมกระจำยไปท

ใด

24

24

Stage I : มะเรงจ ำกดอยในปอด ยงไมกระจำยแพรออกไป กอนมะเรงจะโตเทำไรกได Stage II : มะเรงแพรกระจำยไปในตอมน ำเหลองในปอดขำงเดยวกนแลว Stage IIIA : มะเรงแพรกระจำยไปยงตอมน ำเหลองรอบๆ หลอดลม อำจลำมไปถงทรวง

อก และกระบงลมขำงเดยวกน Stage IIIB : มะเรงกระจำยไปยงตอมน ำเหลองทปอดดำนตรงขำม และตอมน ำเหลองทคอ Stage IV : มะเรงแพรกระจำยไปยงอวยวะอนๆ ในรำงกำยแลว