كنندگان: تهيه سخن شماره اولين انتشار كه شاكريم را منان خداوند همكاران كليه واالي همت با كه خبرنامه اين

از خورداري بر با البته و عالقمندان و گرامي مالي و اداري محترم معاونت ارزشمند پشتيباني صورت مهاجر مهندس آقاي جناب مؤسسه، و محققان مسئوالن، توجه مورد گرفت،

و گرفت قرار هرز هاي علف علم عالقمندان و شور با ما كه گرديد سبب عزيزان اين تشويقدهيم. ادامه نشريه اين انتشار به اشتياق ها دلگرمي و ها حمايت اين است مسلم آنچه

در تا شديم مصمم و نمود تر سنگين را ما وظيفه نشريه كيفيت روزافزون اعتالي و علمي غناي راه علف‌هاي‌هرز علم جايگاه بتوانيم و برداشته گامناگفته. تر روشن كشاورزي جامعه در را نماييم

مشكالت هدف، اين به رسيدن براي كه پيداست

خداوند ياري با كه داريم رو پيش در فراواني بزرگواران، شما همدلي و همكاري و سبحان و گذاشت خواهيم سر پشت را ها كاستي تمامي

پر را خبرنامه اين آينده هاي شماره اميدواريمدهيم. قرار عالقمندان اختيار در محتواتر

دست بزرگي نتايج به كوچك كار اين آرزومنديم جايگاه به يابي دست در را نظر مورد تحول و يابد

نمايد. ايجاد هرز هاي علف علم واقعي

نامه: خبر عناوين فهرست2.............ايران در هرز هاي علف علم پيشرفت

GIS 3علف‌‌‌هاي‌هرز تحقيقات در كارآمد ابزاري4.............رقابت و آللوپاتي مقايسه‌اي بررسي5علف‌هاي‌هرز تحقيقات بخش در موجود هاي چالش8.........................مفيد گياهي يا هرز علف آزوال

9ايران در صيفي و سبزي هرز هاي علف كنترل جايگاه10...........كلزا علف‌هاي‌هرز با شيميائي مبارزه10گندم درمزارع وحشي يوالف كنترل از هائي جنبه

1381:11 سال در هرز علف پيرامون شده چاپ كتب فهرستعلف‌هاي‌هرز مديريت در آنها عملي كاربرد و ها آستانه بر تحليلي12......................گردهمايي در نام ثبت تقاضاي

در هرز هاي علف علم پيشرفتايران

هاديزاده حسن محمد علف تحقيقات در ركود سالها از پس كه اينك در اي تازه جان تازگي به كشور، هرز هاي جامع ديدگاه با بايد شده، دميده بخش اين نظر علم اين تحقيقات آينده به نسبت تري

توجه. مقاطع در دانشجو پذيرش به شود چند در رشته اين دكتراي و ارشد كارشناسي نوين ساختار گيري شكل و معتبر دانشگاه

موسسه هرز هاي علف تحقيقات بخش به وابسته) گياهي بيماريهاي و آفات تحقيقات از حكايت همگي( كشاورزي جهاد وزارتنگاهي. فوق موضوع مجالت تاريخچه به دارد عناوين و دنيا در علف‌هاي‌هرز تخصصي بر گواهي تاكنون گذشته از آنها تحقيقاتي در توليد لحاظ از علم اين شده تثبيت جايگاه اجتماعي و اقتصادي اهميت و كشاورزي امر از برخي انتشار سابقه مثال براي. است آن

و Weed Research مانند معتبر مجالتWeed Science (آمريكا و اروپا در ترتيب به

اين. مي باز پيش سال 50 به حداقل( گردد گذشته از تحقيقاتي نيازهاي كه حاليست در به بوده همراه زيادي تغييرات با كنون تا

80 از بيش 1970 تا 1950 سال از كه نحوي مبارزه با رابطه در شده چاپ مقاالت درصد

1

: كنندگان زند تهيه دكتراسكندرميقاني دكترفريبا

خدا نام به

علف‌هاي‌هرز خبرنامهآفات تحقيقات مؤسسه علف‌هاي‌هرز بخشتحقيقات داخلي نشريه

ايران علف‌هاي‌هرز علوم انجمن همكاري با گياهي، بيماريهاي شماره وپاييز: 1831دوم

تغييرات نيز 1990 سال تا و بوده شيميايي و بيولوژي به مربوط مقاالت سهم در زيادي

است. نشده حاصل اكولوژي شدن طرح با اخير سالهاي در البته به علف‌هاي‌هرز مقاومت نظير موضوعاتي و بيگانه علف‌هاي‌هرز گسترش علف‌كش‌ها،

به مقاوم زراعي ارقام معرف ، مهاجم آلودگيهاي نظير موضوعاتي و علف‌كش‌ها

مديريت از تحقيقات رويكرد محيطي، زيست مبناي بر مديريت به شيميايي كنترل مبناي بر

طور به علف‌هاي‌هرز اكولوژي و بيولوژيدر. نموده تغيير جدي كشور در گذشته است علف‌هاي‌هرز تحقيقات ما به وابسته عمدتاساير. معرفي و ثبت را تحقيقات علف‌كش‌ تشكيل هرز هاي علف شناسايي كشور، در با كه ايم ايستاده جايي در اكنون اماداد. مي

انديشه در بايد گذشته كاستي‌هاي از عبرت باشيم. كشور در علم اين آينده ساختن و ايران علف‌هاي‌هرز علوم انجمن تشكيل مؤسسه در علف‌هاي‌هرز علمي كميته

دو هر گياهي، بيماريهاي و آفات تحقيقات مراحل كه است بزرگي البته و مثبت قدم

نمايند. مي طي را خود ابتدايي اطالع راستا، اين در بعدي قدم

كشاورزان ، دانشجويان ، محققان به رساني از كه است علم اين اندركاران دست كليه و

تخصصي نشريات ها، خبرنامه تشكيل طريق و منظم چارچوب در ها همايش و جديد

تجربيات و تحقيقات كاري باره دو از منسجم، علف‌هاي‌هرز مديريت در آمده بدست

هم. جلوگيري خبرنامه اكنون مي‌نمايد بخش داخلي نشريه عنوان به علف‌هاي‌هرز يكبار ماه سه هر علف‌هاي‌‌هرز تحقيقات اهداف راستاي در خود كه مي‌شود منتشردر. فوق نشريه جاي ميان، اين است

خالي مربوطه هاي همايش و علمي تخصصي مقاالت به نگاهي با كه مي‌رسد نظر به

و زراعت كنگره در شده ارائه علف‌هاي‌هرز در گياهپزشكي كنگره و ايران نباتات اصالح بالقوه ظرفيت به توان مي اخير، سالهاي و نشريه بودن دارا جهت علف‌هاي‌هرز علم

طبق. واقف تخصصي همايش ، 1 شكل شد طي در علف‌هاي‌هرز به مربوط مقاالت تعداد اصالح و زراعت كنگره برگزاري نوبت سه

بيش چيزي ، مقاله 62 به 20 از ايران نباتات

اين و دهد مي نشان افزايش برابر، 3 از به 29 از كه گياهپزشكي كنگره براي افزايش

5/2 از بيش است، يافته افزايش مقاله 74 (.2 شكل) است برابر

كنگره دو در شده ارائه مقاالت مجموع ايران نباتات اصالح و زراعت و گياهپزشكي

مقاله 136 به 49 از 1381 تا 1377 سال از اين سريع رشد از حاكي كه يافته افزايش در كشور تحقيقاتي نيازهاي به پاسخ در علم(. 3 شكل) است علف‌هاي‌هرز زمينه توجه به سازماندهي لزوم و فوق روندهاي به

جهت محققان نياز بر شده، انجام تحقيقات صحه اطالعات تبادل براي پايگاهي داشتن

اميد. امر مسئوالن كه رود مي آن مي‌گذارد زمينه حركتهايي چنين از حمايت با

و علمي پيشرفت جهت مساعدترينمايند. فراهم علف‌هاي‌هرز تحقيقاتي

2

اHصالحنHباتاتدر: زراHHعتو كنHگره درطيسه هايعلHفهرز تعدHادمقالHه شكل1تا 1381( سالHهاHي ) 1377 ايHراHن

62

34

20

0

10

20

30

40

50

60

70

پنHجم ششم هفتمنوبHتبرگزاHريكنHگره

ههامقال

داHدتع

كنگرهگيHاHهپHزشكياHخيHردرايران: طيسه در هايعلHفهرز تHعدادمقالHه شكل2تا 1381( ساHلهاHي) 1377

29

57

74

0

10

20

30

40

50

60

70

80

سيزدهم چهاردهم پاHنزدهمنوبHتبرگزاHريكنHگره

ههامقال

داHدتع

نHوبHتبرگزاريكنHگره: Hدرطيسه مقاHلههاHيعلفهرز مجموع شكل2تا 1381( 1377 ( سالHهاي ايراHن زرHاعتواHصالHحنبHاHتاHتدر گيHاهپزشكيوكنگره

136

91

49

0

20

40

60

80

100

120

140

160

1 2 3نوبHتبرگزاHريكنHگره

ههامقال

داHدتع

GIS تحقيقات در كارآمد ابزاري علف‌‌‌هاي‌هرز

معيني باشي مين مهدي زمينه در متعدد و متنوع اطالعات

كشاورزي، تحقيقات به مربوط فعاليتهاي اي رشته چند واحد يك ايجاد كه گرديده سبب محسوب پيچيده و دشوار امري تلفيقي و

در. سيستمهاي چنانچه حاضر حال گردد اطالعات دهي سازمان براي مناسبي بهره جاي به ريزان برنامه نشود، استفاده متنوع اطالعات عظيم انبوه در آنها از گيري متوقف اوليه گامهاي همان در و شده غرق حجم اين از نادرست استفاده با يا و شده ناصحيحي سوي و سمت ، اطالعات عظيميك. خواهند انتخاب ريزي برنامه در نمود

توانايي است قادر صحيح اطالعاتي سيستم اي مالحظه قابل نحو به را گيري تصميمدر. افزايش اطالعات سيستم ميان اين دهد

Geographic) جغرافياييInformation System,GIS ) افزارهاي نرم به كه

اطالعات تواند مي است، متكي مختلفي ، آوري گرد ممكن نحو بهترين به را متفاوتي كاربردهاي GISنمايد. تلفيق و پردازش كشاورزي بخش ساختارهاي زير در متعددياستفاده. يافته مديريت در GIS از است نمود كشورها از بسياري هرز هاي علف ، امريكا. است گرفته خود به عملي و عيني كشورهايي جمله از چين و انگلستان ، كانادا سيستم اين از اخير ساليان طي كه هستند علف مديريت و پراكنش نقشه تهيه جهتاند. نموده استفاده مطلوبي نحو به هرز هاي سال از ايران هرز هاي علف تحقيقات بخش به كه اهدافي و ضرورتها به توجه با 1379 طرح اجراي به اقدام آمد خواهند تفضيل

نقشه تهيه و تكميلي شناسايي تحقيقاتي آبي جو و گندم مزارع هرز هاي علف پراكنشكشور

. است نموده GIS از استفاده بااز: است عبارت طرح اين انجام ضرورتهاي

درمورد مستند و علمي شناخت عدم اساس بر كشور در مختلف گونه‌هاي پراكنش

مدون. نقشه يكارتباط در مستند و پايه اطالعات فقدان

هاي علف جمعيت تغييرات و مكاني حركت باعلف‌هاي‌هرز( . باني ديده) هرز

اساس بر تحقيقاتي اولويتهاي تعيين طرح. اجراي از حاصل اطالعات

كشور در هرز هاي علف مديريت ارزيابي نامناسب. روشهاي ادامه از جلوگيري و

علف‌كش‌ها. مناسب مصرف و توزيعاهداف:

مختلف هاي گونه دقيق شناسايي آبي جو و گندم مزارع در علف‌هاي‌هرز

كشور.تراكم،) جمعيتي خصوصيات تعيين

هاي علف هاي گونه( يكنواختي و فراوانيكشور. مختلف مناطق در هرز

در منطقه يك كشاورزي اراضي استعداد مناطق علف‌هاي‌هرز ميزباني براي كشورديگر

براي كشور كشاورزي اراضي استعداد گياهان) جديد علف‌هاي‌هرزي ميزباني آگرو خصوصيات اساس بر ،( مهاجم

جهت آگاهي پيش دادن و اكولوژيكي. موقع به قرنطينه

كشورو تحقيقاتي مراكز تمام در كه طرح اين اين علف‌هاي‌هرز محققان كليه مشاركت با

1385 سال ،در است اجرا حال در مراكزاز. خواهد خاتمه چنين اجراي آنجاييكه يافت ، طلبد مي را اي ويژه امكانات عظيمي طرح مسئوالن پشتيباني و حمايتها ميان اين در لذا

بعنوان هم آن دقيقتر هرچه اجراي در محترم. است مطرح كليدي عامل يك

و آللوپاتي مقايسه‌اي بررسيرقابت

ميقاني فريبا) هارپر وسيله به بار نخستين تداخل واژه

براي رقابت شامل كه شد ابداع( 1964

3

توجه قابلبه عالقمندان

علم علف‌هاي‌هرز

آزاد از حاصل آللوپاتي و رشد عوامل كسب است. محيط به سمي شيميائي مواد شدن در را مجاور گياهان مخرب اثر ( 1969) مولر معتقد و ناميد ” تداخل “ گياهي جامعه يك

رقابت: جزء دو كه است آللوپاتي. و دارد “ عنوان به را تداخل( 1999) زيمدال اخيرا در رشد هنگام يكديگر بر گياهان مخرب اثر كه نمود معرفي مشترك” اكوسيستم يك

كلمنتز. آللوپاتي و رقابت شامل ) است( 1928 و 1904 به اقدام بار نخستين براي بين رقابت وسعت و علت ماهيت، توضيح رقابت كه گرفت نتيجه و نمود گياهان

،فرايندي را رقابت وي. است فيزيكي كامال به تمايل كه قوي محيطي عامل “ عنوان به

عوامل از فراتر و دارد را ضعيف رقيب حذفگريم. معرفي است” فيزيكي (1986) نمود در مجاور گياه دو تمايل “ عنوان به را رقابت فضاي يا معدني يونهاي آب، نور، از استفاده

تعريف، اين با و نمود توصيف مشترك” روي رقابت آنها در كه را شرايطي و عواملطبق. مشخص مي‌دهد، ) زيمدال نظر نمود

به محدود منابع فعال كسب رقابت،( 1999 كاهش باعث كه است زنده موجود يك وسيله

رشد افت سرانجام و منابع موجوديمطابق. مي ديگر زنده موجودات همه گردد كه دهد مي روي زماني رقابت باال، تعاريف

” محدود “ رشد عامل يك از بيش يا يكالبته. “ كسب براي تعريفي هيچ باشند و معين گونه يك وسيله به منابع ” افراطي روي رقابت آن در كه شرايطي با اش رابطهاست. نشده بيان دهد، مي

زارعين كشاورزي، علوم متخصصان براي رقابت ورزي دست با جنگلداران و

به. آشنا علف‌هاي‌هرز مديريت تسهيل هستند است قادر تراكم ورزي دست مثال، عنوان در. دهد تغيير زراعي گياه نفع به را توازن آللوپاتي بين هاي تفاوت ترين مهم به ادامهگردد. مي اشاره جدول صورت به رقابت و

آللوپاتيرقابت دست يت محدود از ناشي محيطي عوامل به يابياست

شدن افزوده از ناشي به شيميائي تركيباتاست محيط

رشد اوليه مراحل دراست تر شديد

از اي مرحله هر در روي آللوپات گياه زندگي تركيبات اما دهد، مي

و گلدهي مراحل در سمي باالترين رشد اواخردارند را غلظت

هاي گونه همه تراكم از را اثر اين كننده، رقابت درون و بين رقابت طريقمي‌دهد افزايش اي گونه

اين آللوپات، گياه تراكم تراكم اما افزايش را اثر كاهش را آن گيرنده گياهدهد مي

موجودات تاثير تحت كمترگيرد مي قرار خاكزي

موجودات تاثير تحت كامالگيرد مي قرار خاكزي

تراكم به نياز شروع، برايتراكم) دارد( معيني بحراني

معيني تراكم به نيازندارد آللوپات ازگياه

زنده موجودات بين تنهامي‌دهد روي

فعاليت از ناشي بقاياي يا و زنده موجودات

آنهاست زنده غير يا رشد كاهش هنگام آن گياه،توانائي اندازهيابد مي كاهش

يا رشد كاهش هنگام مواد گياه،غلظت اندازهمي‌يابد افزايش سمي

تنها اي گونه بين رقابت يا هوايي اندام‌هاي ميانمي‌دهد روي ها ريشه

در گياه ي ها اندام همهدارند شركت فرايند اين

يا اي گلخانه شرايط در طور به آزمايشگاهيگردد مي ايجاد مصنوعي

ايجاد مصنوعي، طور بهگردد نمي

هاي گونه در عمدتاگردد مي مشاهده زراعي

هاي گونه در عمدتاگردد مي مشاهده وحشي

تحقيقات بخش در موجود هاي چالشعلف‌هاي‌هرز

اول( قسمت)زند اسكندر

به مربوط مقاله در كه طور همان در علف‌هاي‌هرز تحقيقات تاريخچه ذكر( نشريه اين اول شماره) ايران كيفي و كمي رشد بيشترين شد،

پنج به مربوط علف‌هاي‌هرز تحقيقاتعلي. اخير سال پيشرفت رغم است سال طي در توجه‌اي قابل بسيار هاي كيفي و كمي گسترش در اخير هاي

مؤسسه در علف‌هاي‌هرز تحقيقات صورت بيماريها و آفات تحقيقات تحقيقات بخش توسعه و گرفته

عنوان به توان مي را علف‌هاي‌هرز مديريت آميز موفقيت برگهاي از يكي

علم اين هنوز اما دانست، مؤسسه

4

توجه قابلمسئوالن

مواجه فراواني جدي چالشهاي با نوپا هر در پي در پي صورت به كه است آنها از بخشي به نشريه از شمارهمي‌شود. پرداخته

كم: خسارت اهميت به توجهي الفعلف‌هاي‌هرز:

محصول با هرز علف رقابت كه آنجا از مي ملموس نا و تدريجي صورت به

در آنكه علي‌رغم اين بر بنا باشد، خسارت اوقات از بسياري

يا آفات برخي از بيشتر علف‌هاي‌هرز به خسارت اين اما است، بيماريها كند. نمي جلوه بزرگ نيامده چشم زنگ مانند بيماريي كه است درست( اپيدمي اگر گندم شود،) فراگير اما مي‌گردد، زيادي خسارت باعث اتفاق اين كه داشت نظر در بايد

علف كه صورتي در نيست، هميشگي آن خسارت اما نيست ،فراگير هرز

مجموع در براين بنا و بوده دائمي بيشتر علف‌هاي‌هرز خسارت متوسط

مي‌شود. بر علف‌هاي‌هرز خسارت چنانچه

در آنها خسارت همچنين و محصوالت مورد را بيماريها و آفات با مقايسه حدودي تا شايد دهيم، قرار توجه علف‌هاي‌هرز خسارت حجم و اهميتشود. روشن خسارت موجود منابع اول، مورد در

پيشرفته كشورهاي در هرز هاي علف درحال كشورهاي در و ،%5 را

گزارش بيشتر يا و% 25 را پيشرفتكرده‌اند. نيز نشريه اين قبل شماره در همچنين

موجود، ارقام و آمار به توجه با در علف‌هاي‌هرز از ناشي خسارت %30 حدود را كشور آبي گندم مزارع خسارت چنانچه و گرديد ذكر

ديگر مهم محصوالت در علف‌هاي‌هرز همين در عددي نمائيم، محاسبه نيز را

آنچه. خواهد حدود است مسلم بود برنامه براي خسارت اين حجم هنوز

بخش سياست‌گذاران و ريزان واضح دليل و نيست روشن كشاورزي

مقوله به توجهي كم آنهم اجرايي، ابعاد در علف‌هاي‌هرز

در. ترويجي و تحقيقي اين است الزم ادله خصوص خواهد ارائه بعدا

شد. مجموع از منابع نيز دوم مورد در

آفات، از ناشي خسارت% 100 سهم علف‌هاي‌هرز، و بيماريها ذكر% 42 را علف‌هاي‌هرز خسارت عبارت به(. 1شكل) اند كرده هر از از علف‌هاي‌هرز خسارت ديگر ديگر خسارتزاي عامل دو از كداماست. بيشتر

كمبود: در متخصص انساني نيروي ب زمينه: اين متخصصان اكثر است مسلم آنچه

وزارت مجموعه در علف‌ها‌ي‌هرز تحقيقات مؤسسه در) جهاد‌كشاورزي

به مشغول( گياهي بيماريهاي و آفات اين هاي بخش ساير و بوداند فعاليت

نباتات، حفظ از اعم) وزارتخانهاز( هاي قسمت و ترويج وجود اجرايي

علف‌هاي‌هرز متخصص نيروهاينكته. است آن توجه قابل بي‌بهره‌اند

و آفات تحقيقات‌ مؤسسه در حتي كه منطقي توازني نيز گياهي بيماريهاي

بخشهاي متخصص نيروهاي بينشكل. نمي چشم به مختلف 2 خورد در شاغل تحقيقاتي نيروهاي جايگاه مؤسسه علف‌هاي‌هرز تحقيقات بخش

را گياهي بيماريهاي و آفات تحقيقاتدهد. مي نشان بخشها ساير به نسبت

5

علي شود مي مالحظه كه طور همان تحقيقات بخش آنكه رغم

كاربردي بخش 3 از يكي علف‌ها‌ي‌هرز نظر از وجه هيچ به است، مؤسسه بخش دو با متخصص انساني نيروي

تحت مؤسسه در كه) آفات كاربردي آور، زيان حشرات بخشهاي عنوان مبارزه و سن حشرات، بندي رده

بخش و( مي‌كنند فعاليت بيولوژيك عنوان تحت مؤسسه در كه) بيماريها و نماتد بيماريها، تحقيقات هاي بخشقابل( فعاليت شناسي ويروس دارند نظر از واقع در و نيست مقايسه پنجم رده در متخصص انساني نيرويشكل. گرفته قرار مؤيد 2 است

مطالب اين البتهاست. فوق مطالب بودن زياد بر داللت وجه هيچ به

و آفات هاي بخش تحقيقاتي نيروهاي خالء آنكه ضمن بلكه ، نيست بيماريها گياهپزشكي بخش در انساني نيروي كمبود بر مي‌دهد، نشان را كشور بخش در متخصص نيروي شديد

دارد. تاكيد علف‌هاي‌هرز تحقيقات متخصص نيروهاي نسبت 3 شكل

نيروهاي كل به را علف‌هاي‌هرز طور همان دهد، مي نشان مؤسسه

آنكه رغم علي شود مي مالحظه كه كاربردي تحقيقات بار از% 30 حداقل تحقيقات بخش دوش به مؤسسه

% 10 از بيش اما است، علف‌هاي‌هرز به بيش را مؤسسه متخصص نيروهايالبته. نداده اختصاص خود اين است بوده اين از بدتر قبل سال 4 در وضع

نكته. علم كه اين توجه جالب است ودر بوده جانبه چند علمي هرز، علف آن

گياهشناسي، اكولوژيكي، فيزيولوژي، اطالع هاي سامانه شناسي، سم

زراعت، جغرافيايي، رساني بذر بانك و بذر بيولوژي، مدلسازي،

اي ويژه جايگاه از غيره و هرز علف

به رسيدن براي و برخورداراند به و هرز هاي علف تلفيقي مديريت

و آفات تلفيقي مديريت آن تبع فعاليت محصوالت، تلفيقي مديريت فوق، هاي جنبه همه در همزمان

ضروريست. مطالب ذكر از نگارنده اصلي هدف محترم مسئوالن دادن توجه فوق

نيروي كمبود به تحقيقاتي و اجرايي بخش‌هاي در علف‌هاي‌هرز متخصصو. ترويجي و اجرايي تحقيقاتي، است عقب جبران براي گردد مي پيشنهاد مجوزهاي بخش، اين در ماندگيها

بخش براي بيشتري استخدامي درخواست علف‌هاي‌هرز تحقيقات حفظ سازمان اجرايي، بخش در شود؛ علف‌هاي‌هرز ارشد كارشناسان نباتات بخش در و نمايد بورسيه و استخدام را

آموزشهاي ترويج نيروهاي نيز ترويج ببينند. را الزم تخصصي

ادامه نيز آينده هاي شماره در بحث ايندارد

6

آفات،: از كلخساuuرتنuuاuشي مuقايسهخساuرتعuلuفهuايهرزنuuسبuتبuه 1 شكل لرنكس ) 1997( علuuفهاuuيهرز و بيuuماريها

4230 28

0102030405060708090

100

uرزuuايهuفهuعل بيuماuريuها آuuفات

تuuرخساكلuتبه

سبرتنuخسا

رصدuد

هرزuيفهاوعل

uريهايماuبت،uفاuهuآطبuربوم

سايHر: نHسبتبHه مقاHيسهنHيروياHنHساHنيبHHخشتHحقيقاHتعHلHفهايهرز 3 شكل: بHخشهاHيكاHربHردي

05

101520253035404550

آفuات بيuماuريuها ساير علuفهuايهuرز

ري،دكتيروها

HيHنكل

دادHتع

س

شناHكار

دورش

ساشناHكار

بHخشعلفهاHيهرز : HيشاغلدرHاHيروهHHسهنHمقاي شكل4نسبHتبهكلنHيروهايشاغلدربHقيهبخشها

0102030405060708090

100

دuكتري كاuرشناuuساuرشد كuuارشنuاس

سسه

HيمؤHوهانيركل

Hزصدا

در

مفيد گياهي يا هرز علف آزوال و باغستاني محمدعلي كاشاني، بناء فاطمه

زند اسكندر

Azollaceaeازخانواده آبزي سرخس نوعي آزوالاندازه. حدود آن مختلف هاي گونه است

به و مختلف شكلهاي به كه باشد سانتيمترمي3-1 شناوراند. آب سطح در اي توده يا منفرد صورت يكي به زمين كره روي در آزوال پيدايش تاريخچه استوسن پلي عصر و سنوزوئيك دوره ازمراحل . گردد مي بر قبل سال ميليون دو از بيش يعني و اند شده منقرض آن هاي گونه از بسياري ليكن انتشار دنيا در آزوال گونه شش حاضر حال در

دارد. يابد. مي تكثير رويشي و جنسي طريق به آزوال

اين توليدي بيوماس ميزان و رشد سرعت بسيار Azolla.pinnata گونه بويژه آبزي سرخس

منطقه كوتاهي زمان مدت در و است زيادآزوال. مي را وسيعي كم هاي رودخانه در پوشاند و ،آبگيرها نهرها باتالقها، درياچه‌ها، شيب،بهترين. مي ديده فراواني به ها شاليزار شود درجه 20-30آن رشد براي حرارت درجه

از تر پايين و 40 از باالتر دماي و است سانتيگراد شوند مي آن رشد توقف باعث سانتيگراد درجه 5.

آبي- جلبك) جلبك نوعي طريق از گياه اين با سبز هاي حفره در كه( Anabaena azollae علمي نام

ازت برد، مي بسر همزيست صورت به آن برگي دهد. مي قرار برنج اختيار ودر نموده تثبيت را هوا كننده توليد كشورهاي از بسياري در دليل اين به

گياه يك عنوان به آفريقايي هاي كشور و برنج مي قرار استفاده مورد نيتروژن كننده تثبيتدر. به هم آزوال از توان مي شاليزارها گيرد با همزمان كشت صورت به هم و سبز كود عنوانطبق. استفاده برنج شده انجام هاي بررسي كرد را برنج عملكرد سبز كود صورت به آزوال كاربرد

هكتار( در تن1-1.5 معادل% )47 از بيش ميزان بهاز. داده افزايش بودن باال علت به طرفي است ميزان بودن كم و آزوال چربي و پروتئين ميزان عنوان به كشورها از بسياري در آن، سلولزو( يا تازه صورت به) دام علوفه قسمتي يا خشك

مورد طيور و دام خوراك در كنسانتره مواد ازآزوال. قرار استفاده كاربردهاي داراي مي‌گيردمنبع: عبارتند كه باشد مي نيز ديگري غذايي از بيماري ناقل آبزي حشرات كنترل انسان، برايبه) هاي در متراكم پوشش ايجاد علت خطرناك،( حشرات اين خروج مانع كه آب سطح در است

بيوتيك، آنتي داروهاي ساخت جهت داروسازي

تركيب و ساختمان بهبود و خاك آلي مواد افزايش … و خاك شيميايي

آبزي سرخس اين زياد مصارف وجود با زراعي، صحيح مديريت عدم علت به متاسفانه،

در همچنين دنيا مناطق از بعضي در گياه اين را زيادي مشكالت كشورمان شمالي مناطقآزوال. كرده ايجاد در متراكم پوشش توليد با است در بي‌هوازي شرايط ايجاد باعث آب سطح تر شدن آزاد در تسريع و آب زيرين طبقات مواد و رسوبات از باكتريايي و شيميايي كيبات خود رشد تشديد بر عالوه امر اين كه شده آلي مي ني و لويي چون گياهاني رويش باعث آزوال،

در. گياهان اين پشت در رسوبات تجمع اثر گردد اين كه آمده باال ها مانداب و تاالب‌ها سطح ذكر ها تاالب از بعضي مرگ اصلي علت موضوعدر. گرديده پيشرفت ضمن آزوال حاضر حال است

خطر به نيز را آنجا زيستي تنوع انزلي مرداب درهمچنين. انداخته ها شاليزار از بسياري در است

آب، سطح در آزوال قشر زياد ضخامت علت به برنج نشاهاي بر اي وزنه صورت به گياه اين

و كشد مي آب درون به را آنها و نموده سنگيني به نشاها كه شود مي باعث عمل اين نتيجه در

طور به نهايت در و رفته زردي سمت به تدريج بايد كشاورزان موارد اين در شوند، غرق كاملحتي. نشاكاري دوباره به مزارع از بعضي نمايند قابل غير آزوال پوشش حجم و وسعت علت

اين كشاورزان و شده استفادهبراي. مي خارج كشت برنامه از را مزارع كنند شده برده بكار مختلفي روشهاي آزوال كنترل بلند هاي نشا از استفاده روش، بهترين كه استدر. مي مزرعه آب عمق كاهش و با مجموع باشد

آزوال كه اين به توجه عنوان به دنيا در عمدتا آن با مبارزه زمينه در دارد، كاربرد مفيد گياهي

جا اين بنابر و باشد نمي موجود زيادي اطالعات آن صحيح كنترل و مديريت زمينه در كه دارد

ايران شرايط با منطبق تحقيقاتي برنامه‌ريزيهايگيرد. صورت

و سبزي هرز هاي علف كنترل جايگاهايران در صيفي

عطري عليرضا

از حبوبات و غالت از بعد صيفي و سبزي مقام كشور در كشت زير سطح نظر زراعي سال آمار طبق. داراست را سوم اراضي از هكتار 119504 ، 1379

صيفي و سبزي كشت به ايران مزروعي

7

بر. يافته اختصاص و مدارك اساس است تحقيقات بخش در موجود گزارشات

سال تا 1342 سال از هرز هاي علف با ارتباط در تحقيقاتي طرح 9 تنها 1378 صيفي و سبزي علف‌هاي‌هرز كنترل طرح 7 تعداد اين از كه شده انجام مربوط طرح 2 و فرنگي گوجه به مربوط

خيار و هندوانه هرز هاي علف كنترل به در كه است حالي در اين. است بوده نظير كشورمان مناطق از برخي

و كهنوج و جيرفت خوزستان، خراسان كشاورزي اراضي غالب سطح لرستان

باشد. مي صيفي و سبزي كشت زير شده باعث متخصص نيروي كمبود شناسايي نظير بنايي زير امور از بسياري

انجام منطقه هر غالب علف‌هاي‌هرز مبارزه جهت كشاورزان نتيجه در و نشده سردرگمي نوع يك دچار هرز هاي علف با

به اقدام خودسرانه بصورت و بوده غير طرق به هرز هاي علف كنترل

بطور. مي استاندارد اكثر مثال نمايد كنترل جهت بوشهر كشاورزان

و جعفري هويج، مزارع علف‌هاي‌هرز كنند مي استفاده نفت و گازوئيل از شويد باعث خاك بافت تخريب ضمن كه

زيست نظام در اي عديده مشكالتدر. مي محيطي محصوالت ميان شود بيشترين فرنگي گوجه صيفي و سبزي زير سطح نظر از كشور در را اهميت اراضي از% 24. داراست تغذيه و كشت معادل صيفي و سبزي كشت زير

هكتار 665/118 گوجه كشت زير منحصراتحقيقات. فرنگي كنون تا كه اندكي است

اين در علف‌هاي‌هرز كنترل با ارتباط در است نتوانسته نيز شده انجام محصول از كند، ارايه را دقيقي و صحيح راهكار غالب و مهم علف‌هاي‌هرز اكثر كه آنجايي باشند، مي دائمي فرنگي گوجه مزارع كاشت از قبل هاي علفكش از استفاده نداده نشان خوبي نتيجه نيز ترفالن نظير

كنترل. به گل‌جاليز انگلي گياه است

هرز هاي علف مهمترين از يكي عنوان نيز فرنگي گوجه شده ممكن غير عمال توصيه پيشگيري بجز راهكاري و استاز. نمي علف‌هرز اين كه آنجايي شود

شرايط بخاطر خاورميانه در منحصرا مي ديده خشك نيمه و خشك اقليمي امريكا و اروپا در و شود محصور كامال جهت خاصي كش علف است، شده هم ادعايي اگر و ندارد وجود آن كنترل است. نبوده بخش نتيجه ، گرفته صورت

جانبه همه و وسيع تحقيقات مجموع در و سبزي علف‌هاي‌هرز كنترل جهت اي

صيفي از رسد، مي نظر به ضروري كامال سبزي محصوالت اكثر مصرف كه آنجايي

بايد است، ضروري تازه بصورت صيفي و و شيميايي غير كنترل جهت تالش حداكثر

از استفاده با شيميايي نياز صورت در يا يا و صفر كارنس دوره با هايي كش علف.گيرد انجام پايين بسيار

علف‌هاي‌هرز با شيميائي مبارزهكلزا

شيمي پرويز

اين كلزا، كشت فصل با همزمان ذكر ايران، در جديد و استراتژيك محصول اين در علفكشها از استفاده توصيه‌هاي جديدترينمي‌رسد: نظر به ضروري محصول

با مبارزه جهت كشت از قبل سموم – الف برگ: باريك و برگ پهن علف‌هاي‌هرز

به ترفالن علفكش با سمپاشي –1 و كاشت از قبل هكتار در ليتر 2-5/2 ميزان

8

توجه قابلكشاورزان

هنگام. با مخلوط بايد خاك سمپاشي، خاكو. كلوخ از عاري بستر ، و مرطوب اختالط باشد

هم بر عمود بار دو و متر سانتي 10 عمق بهگيرد. صورت

سوناالن علفكش با سمپاشي- 2 ميزان به( شده توصيه گرمسير مناطق در تنها)

با مخلوط و كاشت از قبل هكتار در ليتر 5/3-3ساير. ترفالن مشابه سمپاشي شرايط خاكاست.

برگها، باريك عليه كشت از بعد سموم – ب خودرو: جو و گندم

به برگها، باريك برگي 3-6 مرحله در انجام سمپاشي زير علفكش سه از يكي وسيلهشود:

ليتر 2 ميزان به گاالنت يا و فوكوس علفكش – 1هنگام. در دماي حداقل علفكش مصرف هكتار

نباشد. گراد سانتي درجه 5 از تر پائين روز شبانهاس- علفكش- 2 هكتار. در ليتر 3 ميزان به نابو

روز شبانه دماي حداقل ، علفكش مصرف هنگامنباشد. گراد سانتي درجه 10 از تر پائين شرايط رعايت عدم كه است تذكر به الزم

حاصل مطلوب نتيجه شود مي باعث سمپاشينگردد.

وحشي يوالف كنترل از هائي جنبهگندم درمزارع

سليمي حميرا علف‌هاي‌هرز از وحشي يوالف

ويژه به كه شود مي محسوب كشور مهماين. گندم مزارع در گياه خسارتزاست

و تكثير بذر وسيله به و بوده يكسالهتحقيقات. مي منتشر كه داده نشان شود مربع متر در وحشي يوالف عدد 8 حداقل گندم در محصول كاهش و خسارت باعث

بحراني. رقابت زمان ترين مي‌شود سه مرحله از پس گندم با وحشي يوالف در كه است گندم زني پنجه پايان تا برگي مبارزه هرز علف اين با بايد زمان آن

يكي. آن كنترل مهم راههاي از شود با امر اين كه است بذر توليد از جلوگيري

تشكيل از قبل آنها موقع به بردن بين از بودن آلوده صورت در. است ميسر بذر بايستي وحشي يوالف بذور به گندم

گيرد. انجام كامل طور به گندم بوجاري

كانالهاي اطراف در وحشي يوالف كنترل آب در آن بذر ورود از جلوگيري و آبياري

مبارزه. پايان در شيميائي ضروريست با زني پنجه اواسط تا برگي سه مرحله 4 ، آونج مانند علفكشهائي از استفاده

در ليتر 5/2-3 گراسپ، هكتار، در ليتر و هكتار در ليتر 5/2ايلوكسان، ، هكتار

در هكتار در ليتر 3 دبليو، بي سافيكساست. موثر وحشي يوالف كنترل

علف پيرامون شده چاپ كتب فهرست:1381 سال در هرز

.علف‌هاي‌هرز تلفيقي مديريت .1 عضو موسوي، رضا محمد سيد تآليف تحقيقات بخش علمي هيئت

و آفات تحقيقات مؤسسه علف‌هاي‌هرز افتخار به نامبرده) گياهي بيماريهاي

است(. آمده نائل بازنشستگي علف‌هاي‌هرز كاربردي راهنماي .2

مسلم مهندس تاليف. ايران برنج مزارع علمي هيئت عضو شريفي محمد

برنج. تحقيقات مؤسسه .علف‌هاي‌هرز با مبارزه اصول .3

هيئت عضو نوجوان، مجيد دكتر تاليفاروميه. دانشگاه علوم دانشكده علمي

اكولوژيكي هاي رهيافت .4 عليرضا دكتر ترجمه. علف‌هاي‌هرز

دانشكده علمي هيئت عضو كوچكيمشهد. فردوسي دانشگاه كشاورزي

هاي علف دكتري دانشجوي پذيرش در كشور در بار اولين براي هرز

9

خبر چه و خبر

فردوسي دانشگاه كشاورزي دانشكدهمشهد:

كشاورزي دانشكده زراعت گروه اي سابقه با مشهد فردوسي دانشگاه دانشجوي پذيرش در سال 4 حدود

امسال علف‌هاي‌هرز، ارشد كارشناسي دانشجوي 3 كشور در بار اولين برايپذيرفت. هرز علف دكتري

خبر؟ چه هرز علف ملي كميته از هاي جلسه يكي در قبل سال يك حدود زراعت محترم معاونت گندم، ستاد نقش به توجه با كشاورزي جهاد وزارت

محصوالت كاهش در علف‌هاي‌هرز ملي كميته تشكيل دستور كشاورزي

تنها هنوز اما نمود، صادر را علف‌هاي‌هرز اين تشكيل براي مقدماتي جلسه 2

به امر اين كه بود نشده برگزار كميتهاميدواريم. سپرده فراموشي بوته كه شدباشيم. كميته اين شدن فعال شاهد روزي

مشهد فردوسي دانشگاه با همكاري سازمان بين كه اي نامه تفاهم قالب در

دانشگاه و كشاورزي آموزش و تحقيقات بخش رسيد، امضاء به مشهد فردوسي تحقيقات مؤسسه علف‌هاي‌هرز تحقيقات زراعت گروه و گياهي بيماريهاي و آفات

فردوسي دانشگاه كشاورزي دانشكده متقابل همكاري نامه تفاهم نيز مشهددر. امضاء مشتركي جلسه اولين نمودند

زمينه شد برگزار طرفين نمايندگان باگرديد. بررسي متقابل همكاري هاي

مي دعوت عالقمندان كليه از بدينوسيله هاي زمينه در مقاله ارسال با گردد

و هرز علف علم به مربوط مختلف در را ما خود، ارزنده پيشنهادات همچنين

ياري خبرنامه اين نمودن پربارتر چه هرنمايند.

خبرنامه: آدرسبزرگراه: خيابان چمران، شهيد تهران و آفات تحقيقات مؤسسه تابناك،

تحقيقات بخش گياهي، بيماريهاي علوم انجمن خانه دبير علف‌هاي‌هرز،ايران. علف‌هاي‌هرز

الكترونيكي: پست eszand@yahoo.com

روزه يك همايش و ها آستانه بر تحليلي در آنها عملي كاربردعلف‌هاي‌هرز مديريت

كاربرد عملي و علمي سطح ارتقاء منظور به آوري جمع و علف‌هاي‌هرز مديريت در ها آستانه

كشور وصاحبنظران محققان مختلف ديدگاههاي اجرايي هاي بخش به منطقي پاسخي ارايه در

نرم يا و آستانه وجود با ارتباط در كشور يك همايشي زراعي، محصوالت در علف‌هاي‌هرز

و ها آستانه بر تحليلي عنوان تحت روزه علف‌هاي‌هرز مديريت در آنها كاربردعملي

بخش همكاري با 1381 ماه دي 4 تاريخ در و آفات تحقيقات مؤسسه علف‌هاي‌هرز تحقيقات علف‌هاي‌هرز علوم انجمن و گياهي بيماريهايلذا. خواهد برگزار مؤسسه اين محل در ايران شد دعوت نظران صاحب و محققان اساتيد، كليه از حداكثر را خود تحليلي مقاالت تا آيد مي عمل بهفرمايند. ارسال ذيل آدرس به 30/8/81 تاريخ تا

مقاالت ارسال نحوه و شرايط (- 1 مقاالت موضوع است ضروري(- 1-1 در صرفا

مديريت در ها آستانه تحليل و عملي كاربرد زمينهباشد. علف‌هاي‌هرز

نام مقاله، عنوان قالب در مقاله خالصه(- 2-1 با ترتيب به آدرس و نويسندگان يا و نويسنده

بوسيله معمولي 9 و 10 توپر13 لوتوس قلم با 99 پارسا ويندوز تحت Word 97 افزار نرم

راست حاشيه و سانتيمتر 5/4 پايين و باال حاشيه لوتوس قلم با مقاله متن و سانتيمتر 5/3 چپ و

گردد. تايپ معمولي 11 پذيرايي و اسكان كه است توضيح به الزم (-2

عهده به شود، مي پذيرفته آنها مقاله كه افراديباشد. مي مؤسسه

10

به دعوتهمكاري

گردهمايي در نام ثبت تقاضاي خانوادگي: نام و نام

رشته: ميزان تحصيلي: تحصيالتشماره: محل آدرس تلفن: كارپست: آدرس الكترونيك: منزل

تهران،: ولنجك، خيابان چمران، بزرگراه آدرس بيماريهاي و آفات تحقيقات موسسه تابناك خيابان تحقيقات بخش گياهي،

صندق- پستي كد ، 1454 پستي علف‌هاي‌هرز19395 : 2403695تلفن

2413430دورنگار:

: قصار كلمات بر حد اين تا كوچك چيزهاي برسر

چه كه نباش آن نگران ! نشو افروخته بيشتر كسي چه ندارد، دوست را تو كسي

چه ديگران يا و دارد جهان مال از تو ازبيا. دوستمان كه آنان از عوض، در مي‌كنند

بيا. لذت دارند به خداوند آنچه به تا ببريمبيا. است داده ارزاني ما به بيانديشيم

روان و جسم بهبود براي روز هر آنچه مي انجام خود روحيات و عواطف خود،زندگي. فكر دهيم آن از تر كوتاه كنيمزندگي. كنارت از بگذاري كه است بگذرداست. رفته آنگاه و ماست با لحظه يك

11

12