2556[ฉบบปรบปรง 29 สงหาคม 2556]

Dental caries: The Disease and Its Clinical Management 2008.

[ คมอปฏบตงาน Comprehensive Clinic สาขาวชาทนตกรรมหตถการ]** โปรดศกษารายละเอยดในคมอ และหมนทบทวนอยเสมอจะชวยใหการปฏบตงานในคลนกของนกศกษา

มประสทธภาพมากขน หากพบวาขอบกพรองใดทเกดขนในการปฏบตงานในคลนกเกดจากการทนกศกษา ไมศกษาคมอ อาจารยอาจพจารณาหกคะแนนเจตคต ใหทำารายงาน หรอ ใหปฏบตงานเพมตามความ

เหมาะสม ทงนขนกบดลยพนจของอาจารยผนเทศงาน**

P a g e | 1

P a g e | 2

Table of Contents

วตถประสงคการปฏบตงานในคลนกทนตกรรมหตถการ....................2แนวทางการนเทศงานสาขาทนตกรรมหตถการ..............................4

ขอกำาหนดทวไปในการปฏบตงานคลนกทนตกรรมหตถการ..............4การวดและประเมนผลการปฏบตงานสาขาทนตกรรมหตถการ............12

วตถประสงค..................................................................12เกณฑผานการปฏบตงานสาขาทนตกรรมหตถการ......................121. Conduct เจตนคตของสาขา.........................................142. Competency and non-competency work (CC. 3-9)193. Clinical examination การสอบภาคปฏบต....................354. สอบ License...........................................................39

P a g e | 3

วตถประสงคการปฏบตงานในคลนกทนตกรรมหตถการ

นกศกษาสามารถอธบายหลกการ เหตผล และแนวคดในการวางแผนการรกษารอยโรคทเกดจากฟนผ ฟนสก หรอฟนบน (carious lesion และ non-carious lesion) รวมถงมทกษะทางทนตกรรมหตถการในการบรณะฟนในโพรงฟนแบบ Class I, II, III และ V ดวยวสดบรณะชนดตาง ๆ ไดอยางถกตองโดยไมเกดอนตรายแกผปวยโดยทางตรงหรอทางออม โดยมรายละเอยด ดงน

1. นกศกษาสามารถอธบายความสมพนธของการออกแบบโพรงฟน กบ ลกษณะรอยโรคและคณสมบตของวสดบรณะทเลอกใช

2. นกศกษาสามารถกำาหนดขอบเขตโพรงฟน (Outline form) ในโพรงฟนแบบตาง ๆ ซงจะบรณะดวย วสด อะมลกม เรซน คอมโพสต และกลาสไอโอโนเมอรได

3. นกศกษาสามารถเลอกใชชนดของวสดบรณะและวสดทใชในการปกปองเนอเยอในโพรงประสาทฟนไดอยางเหมาะสม (Selection of dental restorative materials)

4. นกศกษาสามารถใชวสดบรณะชนดตาง ๆ และวสดทใชปกปองเนอเยอในโพรงประสาทฟนไดอยางถกตองและเหมาะสม (Material manipulation)

5. นกศกษาสามารถเตรยมโพรงฟน บรณะ และขดแตง โพรงฟนแบบตางๆ โดยมความคาดหวงให

นกศกษาทนตแพทยชนปท 4 สามารถใหการรกษารอยผทมความลก 1/4 ของเนอฟนไดและทำา Pit and fissure sealant, Preventive resin restoration, Class I pit, I-other, Class V อยางงาย และ Class III ได

นกศกษาทนตแพทยชนปท 5 สามารถใหการรกษารอยผทมความลกมากกวา 1/4 ของเนอฟนและสามารถทำา Class I simple, II, III, V ได

P a g e | 4

นกศกษาทนตแพทยชนปท 6 สามารถใหการรกษารอยผทมความลกมากกวา 1/4 ของเนอฟนได รวมถงการทำา Pulp capping ในกรณทเหมาะสมและสามารถใหการบรณะโพรงฟนไดทกแบบในเวลาทกำาหนดใหอยางเหมาะสม

6. นกศกษาสามารถใหการรกษาผปวยดวยความนมนวล และไมเกดอนตรายแกผปวยโดยทางตรงหรอทางออม (อนตรายแกผปวยโดยทางตรง เชน ทำาใหเกดบาดแผล หรอกรอโดนเนอฟนปกต เปนตน อนตรายแกผปวยโดยทางออม เชน วสดบรณะมขอบเกนมากจนเปนเหตใหเกดภาวะเหงอกอกเสบ วสดบรณะ loose contact เปนเหตใหเกดเศษอาหารตดไดงาย เปนตน)

หมายเหต : กรณนกศกษามทกษะพนฐานตามขอ 1-6 อาจสามารถใหการรกษาผปวยในงานทความซบซอนและยากขน เชน Complex amalgam restoration, Large Cl IV, Simple diastema closure, Inlay หรอ Onlay อยางงาย ตามดลยพนจของอาจารยนเทศงาน

7. นกศกษาผานการประเมนจากการสอบปฏบตในการเตรยมโพรงฟนและบรณะโพรงฟน Class II และ V อยางละ 1 ซ โดยขอกำาหนดทจะอนญาตใหสอบได ลกษณะของฟนและโพรงฟนทจะใชสอบ และเกณฑการประเมน จะกลาวถงตอไปภายหลง

P a g e | 5

แนวทางการนเทศงานสาขาทนตกรรมหตถการ

ขอกำาหนดทวไปในการปฏบตงานคลนกทนตกรรมหตถการ1. การลงชอและงานทปฏบตในคอมพวเตอร

1.1. ลงชอลวงหนาในแฟมปฏบตงาน Comprehensive Clinic ทกครง

1.2. ใหนกศกษาลงขอมลในคอมพวเตอรใหเรยบรอยกอนปฏบตงาน เพอใหอาจารยประเมนผลงาน โดยนกศกษาจะไดรบการประเมนทกษะทางทนตกรรมหตถการใน computer กรณทนกศกษาไมไดลงทะเบยนการปฏบตงานลวงหนาใน computer อาจารยจะไมใหคะแนนยอนหลงและนกศกษาจะไมได requirement ในงานนนๆ

1.3. หากมการเปลยนแปลงหรอทำางานเพมเตมใหเปลยนแปลงขอมลในคอมพวเตอรกอนเรมปฏบตงาน

1.4. นกศกษาทลงชอทำางานแลวไมมาปรากฏตวและแจงใหอาจารยนเทศงานทราบลวงหนา จะถกหกคะแนน conduct กลาง

2. การเชญอาจารยนเทศงาน2.1. หากผปวยมาลาชา ใหนกศกษารายงานอาจารยชวงตนของคาบ

โดยระบเฉพาะชอนกศกษา ยนต และเวลาทผปวยจะมา (ควรพยายามหลกเลยงไมใหเกดความเขาใจผดวานกศกษาพรอมเชญอาจารยนเทศงานทยนต)

2.2. รายงานโรคประจำาตว ขอควรระวงทางทนตกรรมและยาทมผลตอการปฏบตงานในวนนน เชน กอนการใสยาชาตองระวงเรองโรคความดนโลหตสง เปนตน

2.3. ขอความรวมมอใหนกศกษาเขยนงานในกระดาษแผนเลกทม step check งานในคาบทลงทำางานกบ อ.ชโณทยและ อ.มทนา

2.4. การเชญอาจารยใหนกศกษามาเชญอาจารยทโตะ ไมยนรออาจารยทยนต หากอาจารยกำาลงนเทศงานทยนตของนกศกษาคนอน ใหยนรอนอกยนต

P a g e | 6

2.5. การรายงาน case ใหเปนไปตามรปแบบตอไปน2.5.1. Treatment plan: ใหขดฟนและใชไหมขดฟนให

สะอาดทกซกอนมาเชญอาจารยนเทศงาน ระหวางรออาจารยเพอรายงาน case ใหนกศกษาเรมตรวจในชองปากไดเลย และรายงาน case ทนททอาจารยวาง โดยรายงานขอมลตอไปน

ชอ นทพ………….. ป ยนต วนนจะ … …… treatment plan ผปวย และขอรายงานผปวย ผปวยเพศ อาย ป มโรคประจำาตว…… …… .......กำาลงทานยา ม…ประวตแพยา………….และมขอควรระวงอนๆ ………………..มาดวย chief complaint (cc) ……. อาการทเกยวของกบ cc และระยะเวลาทเกด………..เชญอาจารยนเทศงานคะ/ครบ

2.5.2. Restoration: นทพ………….. ป ยนต วนนจะอดฟนซ … …… ……ดาน…….diagnosis…………… (ใหรายงานโรคประจำาตวและขอควรระวงทเกยวของถาม) กนนำาลาย ปรบยนต เตรยมภาพถายรงส และ outline cavity ทยนตแลว เชญอาจารยนเทศงานคะ/ครบ

2.5.3. Restoration (ขนตอนตอเนอง)/ polishing:

นทพ………….. ป ยนต วนนทำางานตอเนอง … ……step……… ในฟนซ ดาน……… ………..ดวยวสด …………คนไขม/ไมมปญหาจากการรกษาครงกอน คอ …………………กนนำาลาย ปรบยนตเรยบรอยแลว เชญอาจารยนเทศงานคะ/ครบ

2.6. หลงรายงาน case กบอาจารยและเชญอาจารยนเทศงาน ใหนกเรยนเดนนำาไปทยนต และไปยนในตำาแหนงผชวย (ดานซายของคนไข) เพอ suction ปรบไฟ

P a g e | 7

2.7. กอนเชญอาจารยนเทศงานควรทำาความสะอาดโพรงฟน (ไมใหม debris/bleeding) ทำาความสะอาดถาดเครองมอ เกบขยะ เตรยมสำาล ผากอซสะอาด พรอมสำาลชบ Savlon รวมทงสำาลขนาดเลก และเรยงเครองมอใหเรยบรอย กนนำาลายดวยสำาล พรอมใส saliva ejector (ใหผปวยชวยจบหรอใสในชองปาก) ดานตรงขามกบตำาแหนงททำางานพรอมใหเอยงหนาใหนำาลายไหลไปดานทใส suction ทงนการกนนำาลายจะชวยใหอาจารยเชคงานไดเรวขน

2.8. กรณเรมทำาฟนซใหม นกศกษาตองเขยน outline และเตรยมคนไขใหพรอมกอนมาเชญอาจารย พรอมเลอกวสดและบอกเหตผลในการเลอกใชวสด

2.9. กรณทำางานตอจากครงกอน ใหบอกขนตอนทคางไว รวมทงอาการของผปวย เชน มอาการเสยวหรอไมหลงจาก visit ทแลว

2.10. กรณทำางานขามขนตอนโดยไมเชญอาจารยนเทศงานจะได R ในขนตอนนน

2.11. ในขนตอนการทำา base ใหเชญอาจารยตรวจ base พรอมกบขนตอน cavity preparation

3. Tooth isolation3.1. ใหใส rubber dam เมอเปนไปได โดยเฉพาะเมออดฟนดวย

resin-based composite หรอในฟนทมรอยโรคลกใกล pulp3.2. กรณทใชสำาลกนนำาลาย ใหใชรวมกบ saliva ejector เสมอ

เนองจากสำาลจะเปยกในระยะเวลาอนสนหากไมใชรวมกบ saliva ejector นกศกษาตองตรวจสอบใหแนใจวาโพรงฟนแหง เพอใหสามารถมองเหนได

4. การเขยน treatment record เปนสงทใชอางองทางกฎหมายและใชในการสอสารขอมลตางๆ เกยว

กบผปวย ระหวางผใหบรการตางคนกน ดงนน นกศกษาควรใหความสำาคญกบความถกตอง เพอประโยชนในการรกษาผปวย และเปนการปกปองผใหบรการเมอเกดความขดแยงระหวางผใหบรการ และผปวย หลกทวไปในการเขยนบนทกการรกษาทด มดงน

P a g e | 8

4.1. การเขยน treatment record ควรเขยนดวยลายมอทอานออก

4.2. ลงชอผปฏบตงาน และวน เดอน ปททำาการรกษา 4.3. รายละเอยดครบถวนและเรยงลำาดบการรกษา กอนหลงตามทเกด

ขนจรง

ใหเรมตนดวยซฟน(ดาน) เสมอ ตามดวย diagnosis สำาหรบการรกษาครงแรกของฟนซนนๆ

การรกษาทใหทงหมดเรยงลำาดบการรกษา กอนหลงตามทเกดขนจรง เชน local anesthesia/inferior alveolar nerve block with 3% mepivacaine with 1:100000 epinephrine (Scandonest®)- 1..5 mL, packed cord No.0,

ในการบรณะฟนนนมวสดบรณะหลายบรษท ควรจะบนทกเครองหมายการคาของวสดบรณะดวย เชน etched, primed and bonded with dentin bonding system (Scotchbond MP Plus), restored with resin composite (Z100, A3)

ไมใชคำายอทไมเปนสากล เชน CR, AF การรกษาทไมใชงานทนตกรรมหตถการโดยตรงแตมความ

เกยวของกน เชน การให oral hygiene instruction ควรลงรายละเอยด เชน สอนการแปรงฟน แบบ modified Bass technique การใหความรเกยวกบการเกดฟนผ หรอ การเกด noncarious lesion การจายยา เชน fluoride ควรเขยน concentration รปแบบ และ ปรมาณ

เนองจากนกศกษาอาจทำางานไมเสรจใน visit เดยว จงใหนกศกษาลง คำาวา complete หรอ incomplete หรอ unseen หลงขนตอนสดทายทนกศกษาไดทำา

P a g e | 9

บนทกการรกษานนถอเปนเอกสารทสามารถใชอางองได ตามหลกกฎหมาย ดงนนจงไมมการแกไขดวยนำายาลบคำาผด หากมความผดพลาด ใหขดฆาและเซนชอกำากบ ไมมการเขยนเวนบรรทด

P a g e | 10

การเขยนบนทกการรกษาควรเปนไปตามรปแบบ ดงแสดง

Date

Clinic

Treatment

1 ม.ย.56

CC 14(OD) (cavitated caries) ใส diagnosis ในวงเลบเฉพาะเรมทำาครงแรก

LA (or injected) with 2% lidocaine with 1:100,000 epinephrine 1.8 cc, Rubber dam application, caries removal completed (or incompleted),Subbased (or direct/indirect pulp capping) with Ca(OH)2 paste (ยหอ e.g. Life®), based/lined with GI/RMGI (ยหอ e.g. Vitrebond®), cavity preparation complete (or incompleted), matrix&wedge, adhesive application (ยหอ), filled (or restored) with amalgam (or resin composite/GI/RMGI) (ยหอ, shade), completed (or incompleted/unseen)Temporary restoration with Cavit® (or IRM®)

5. การทำา Treatment plan5.1. กรณมมากกวาหนงรอยโรคในฟนซเดยวกนใหใส Sequence

No. อนเดยว5.2. กรณมมากกวาหนงรอยโรคในฟนซเดยวกนและ plan เหมอน

กน ใหใส treatment plan อนเดยว เชน Filling5.3. กรณมมากกวาหนงรอยโรคในฟนซเดยวกนและ plan ตางกน

ใหแยกบรรทด หรอใชเครองหมาย /

P a g e | 11

5.4. Treatment plan “polishing” ใหใส sequence No. สวน “observe” ไมตองใส sequence No.

5.5. กรณม active non-cavitated caries ของ smooth surface ให plan “Fluoride & observe”

5.6. Case ทรบโอนจากรนพททำาไมเสรจ แมวาจะ treatment plan มาเกน 6 เดอน แลวไมตองทำา oper treatment plan ใหม เวนเสยแตวา diagnosis ของเดม ไมถกตอง หรอ โรคฟนผมการ progress หรอ regress เชน noncavitated caries กลายเปน cavitated caries และจำาเปนตองไดรบการรกษาโดยการอดฟน หรอ cavitated caries กลายเปน irreversible pulpitis ทำาให treatment plan เปลยนจากการบรณะฟนเปนการรกษารากฟน ในกรณทพบการเปลยนแปลงเพยงเลกนอย (ทงนไมรวมฟนผทไดรบการบรณะแลว) ใหนกศกษา Revised treatment plan ในหนาเดม โดยไมจำาเปนตองทำา operative treatment plan ใหม

6. การเบกวสด6.1. ควรวางใบเบกชดตรวจลวงหนาหนงวน โดยยนทจดจาย 1

กอนบายสามโมง เพอใหเวลาเจาหนาทจดของลวงหนาและสามารถเตรยมยนตไดกอนเกาโมงเชาของวนถดไป

6.2. ควรเตรยมใบเบกวสดลวงหนากอนเรมทำางานในแตละวน เพอใหไมเสยเวลา

7. ขอปฏบตขณะปฏบตงาน

7.1. นกศกษาตองแขวนปายชอทกครงทปฏบตงานในคลนก

7.2. นกศกษาควรทำางานตามลำาดบใน Treatment plan กรณขามลำาดบตองมาขออนญาตอาจารยผนเทศงานกอน

7.3. หากนกศกษาทำาใหเกดความเสยหายตอผปวยโดยประมาท ใหอธบายความผดพลาด และสงทจะตองทำา รวมทง complication และ การแกไขความผดพลาดแกผปวย จากนน ใหกรอกฟอรมอบตการณความผดพลาดและการยกเวนคารกษาพยาบาล (ลนชกดาน

P a g e | 12

หนา) เชน การทำา mechanical pulpal exposure การ preparation ฟนผดซ ผดดาน และอนๆ และนำามาให อาจารยทนเทศงานเซนรบรอง และ นำาสงคณราเจลและ/หรอ คณกมลทพย เพอสงเรองไปทรองคณบดฝายโรงพยาบาลทนตกรรม หลงแจงเรองใหนกศกษานำาหนงสอรบรองจากอาจารยผนเทศงานใสในแฟมประวตผปวยเพอเกบเปนหลกฐาน

7.4. นกศกษาควรฝกประเมนงานดวยตนเอง หากพบความผดปกตทตองซอมแซมหรออดใหม ใหเรยนอาจารยนเทศงาน

7.5. นกศกษาตองดแลผปวยบนหลกการ Holistic care โดยตองวางแผนอยางถถวยโดยเฉพาะกรณทผปวยตองไดรบการดแลจากทนตแพทยหลายทาน และมงานทตองทำาหลายอยาง เชน หากผปวยตองใสฟนปลอม ควรมการออกแบบฟนปลอมกอนอดฟน เพอเลอกวสดและเตรยมโพรงฟนใหเหมาะสมกบฟนปลอม

7.6. นกศกษาตองระมดระวงเรอง cross contamination และควรใช Face shield

7.7. นกศกษาตองนงในทาทางทถกตองตามหลก ergonomic 7.8. นกศกษาตองคำานงถงสทธและผลประโยชนของผปวยเปน

สำาคญ หามละทงผปวย เลยงงาน หรอเลยงอาจารย และควรตดปายชอตลอดเวลาทปฏบตงานในคลนก

7.9. หากยนตมปญหาใหแจงเจาหนาทจดจาย 2 เพอตามชางและบนทกอบตการณ

7.10. นกศกษาควรเปนผเรยนทด มความกระตอรอรนในการเรยน ตรงตอเวลา เตรยมความร และพฒนาตนเอง

8. ขอปฏบตหลงการปฏบตงาน

P a g e | 13

8.1. เรมและเลกปฏบตงานตรงตามเวลา (11.45 น. และ 15.45 น. นกศกษาควรหยดปฏบตและเตรยมเอกสารตาง ๆ ใหอาจารยนเทศงานลงชอใหเรยบรอยในคลนก) เอกสารมดงน

8.1.1. แฟมผปวย (Interdepartment communication, Operative diagnosis and treatment planning, Treatment record, Summary of treatment plan)

8.1.2. ใบเสรจเกบเงนผปวย

8.1.3. ใบบนทกจำานวนคาบการปฏบตงาน

8.1.4. หากปฏบตงานเลยเวลา ใหเขยนใบขออนญาต หากปฏบตงานเลยเวลาโดยไมไดรบอนญาต จะถกหก conduct กลาง

9. Assignment9.1. กรณทไดรบมอบหมายใหทำา Assignment ใหนกศกษาเขยน

ในกระดาษ A4 ดวยตวบรรจงเทานน (หามพมพงานมาสง) พรอมกบมเอกสารอางองใหเรยบรอย

9.2. สงงานภายใน 1 สปดาห หากลาชากวานน อาจารยสามารถใชดลยพนจ สงงดการปฏบตงานจนกวานกศกษาจะสง assignment และไดแสดงใหอาจารยเหนวามความร ความเขาใจในเรองนนๆ เพยงพอทจะปฏบตงาน โดยไมกอใหเกดความเสยหายตอผปวย

10. แสดงความใสใจในการรกษาผปวย คำานงถงประโยชนและสทธผปวย ปฏบตงานดวยความซอสตย สจรต มจรรยาบรรณแพทย

แพทยสภา สภาการพยาบาล สภาเภสชกรรม ทนตแพทยสภา กระทรวงสาธารณสขรวมกนประกาศสทธ ผปวยเมอ 16 เมษายน 2541 สทธผปวย หมายถง ความชอบธรรมทผปวยจะพงไดรบเพอคมครองหรอ รกษาผลประโยชน อนพงมพงไดของตนเอง โดยไมละเมดสทธของผอน ม 10 ขอ ดงน

10.1. ผปวยทกคนมสทธทจะไดรบบรการดานสขภาพตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ

P a g e | 14

10.2. ผปวยมสทธทจะไดรบการบรการจากผประกอบวชาชพดานสขภาพ โดยไมมการเลอกปฏบตเนองจากความแตกตางดานฐานนะ เชอชาต สญชาต ศาสนา สงคม สทธดานการเมอง เพศ อายและอายลกษณะของการเจบปวย

10.3. ผรบบรการมสทธทจะไดทราบขอมลอยางเพยงพอและชดเจน เพอสามารถเลอกตดสนใจในการยนยอมและไมยนยอมใหการรกษาพยาบาล

10.4. ผปวยทอยในภาวะฉกเฉนมสทธทจะไดรบความชวยเหลอโดยรบดวน ตามความจำาเปนจากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยทนทโดยไมคำานงวาผปวยจะรองขอความชวยเหลอหรอไม

10.5. สทธของผรบบรการทจะไดรบทราบ ชอสกลและประเภทของผประกอบวชาชพดานสขภาพทจะเปนผใหบรการตน

10.6. ผมารบบรการมสทธทจะขอความคดเหนจากผประกอบวชาชพดานอนทมไดเปนผใหบรการแกตนเองและมสทธขอเปลยนผบรการและสถานบรการได

10.7. ผรบบรการมสทธทจะไดรบการปกปดขอมลเกยวกบตนเองจากผประกอบวชาชพดานสขภาพเวนแตจะไดรบความยนยอมจากผปวยหรอปฏบตตามกฎหมาย

10.8. ผรบบรการมสทธทจะไดรบขอมลอยางครบถวนในการตดสนในเขารวม/ถอนตว จากการเปนผถกทดลองในการทำาวจยของผประกอบวชาชพดานสขภาพ

10.9. ผมารบบรการมสทธ ทจะไดรบทราบขอมลเกยวกบ การรกษาพยาบาลเฉพาะของตน ทงนขอมลดงกลาวตองไมเปนการละเมดสทธสวนตวของผบคคลอน

P a g e | 15

10.10. บดา มารดา โดยชอบธรรม อาจใชสทธแทนผปวยทมอายไมเกน 18 ป บรบรณ ผบกพรองทางกายและทางจต ไมสามารถใชสทธดวยตนเอง

11. การจายออกผปวย

11.1. การจายออกทำาไดตลอดภาคการศกษา ไมจำาเปนตองรอจายออกเมอจบภาคการศกษา

11.2. หากไมสามารถนดผปวยมาใหการรกษาไดควรจายออกเพอไมใหเกดความเสยหายแกผปวย หรอความลำาบากแกนกศกษาเอง

11.3. ใหนกศกษาจายออกผปวยเมอมเหตอนเหมาะสม รวมทงสามารถโอนงานเฉพาะซไปใหนกศกษาคนอนหรอคลนกอนได แตยงคงตองวางแผนและตดตามการรกษาตามหลกของ holistic care

11.4. หากป 4 ขนป 5 หรอ ป 5 ขนป 6 ตองการรบทำาตอในปการศกษาถดไป ใหเขยนวา จายออกเนองจากหมดภาคการศกษา และ“รบทำาตอปการศกษาหนา ”

11.5. หากนกศกษาตองการโอน case เขากองกลาง เชน ป 6 จบการศกษาเมอจายออก ใหทำา holistic evaluation กรณททำาไมเสรจ ควรระบงานททำาไปแลว และงานทยงไมทำา เพอประโยชนในการจายผปวยใหนกศกษารนนอง และการรกษาผปวย นอกจากน ควรประเมนผปวยในเรองอนๆทเกยวของ เชน ผปวยมาไดเดอนละครง หรอวางเฉพาะตอนบาย ผดนดบอย หรอ ใหความรวมมอด หรอม systemic disease ทตองระมดระวงเปนพเศษ

11.6. หากนกศกษาทำางานได completed case กอนจายออกและเอาผปวยเขาคว recall ใหอาจารยทานสดทายทพบผปวย หรอ อาจารย prevent ตรวจสอบวานกศกษาไดทำางานไดครบถวนจรงๆ อาจารยจงจะเซน complete case ใหในใบ holistic evaluation

12.

P a g e | 16

การวดและประเมนผลการปฏบตงานสาขาทนตกรรมหตถการ

วตถประสงคเพอให feedback กบนกศกษาเพอการพฒนาความสามารถในการ

บรหารจดการผปวย และ เวลา อยางมประสทธภาพรวมทงทกษะพนฐานทจำาเปนเพอใหเกดผลสมฤทธในงาน ทนตกรรมหตถการสงสด โดยคำานงถงประโยชนของผปวยตามหลกจรรยาบรรณวชาชพ

เกณฑผานการปฏบตงานสาขาทนตกรรมหตถการ

Competency checklist สำาหรบนกศกษาชนปท 4 ปการศกษา 2556

1.นกศกษาตองสอบ pretest ใหผานตามเกณฑทกำาหนด นกศกษาทยงสอบไมผาน ไมอนญาตใหลงทำา operative treatment plan และปฏบตงานสาขาทนตกรรมหตถการใดๆ จนกวาจะสอบผาน

2.เวลาทหนวยทะเบยนจดใหสำาหรบการ observe คนละ 2 ครง ระหวางวนท 1-25 ตลาคม 2556 นน เพอเปนการ recall ทกษะ กอนลงปฏบตงานจรง ใหนกศกษาลงฟนในบลอกปน เปนฟน molar บน 1 ซ ฟน molar ลาง 1 ซ และทำา Class II-OM/OD cavity preparation สำาหรบการบรณะฟนดวยอมลกม จำานวน 1 ซ และ Class II-MOD สำาหรบการบรณะฟนดวยอมลกม จำานวน 1 ซ (นกศกษาไมตองบรณะฟน) โดยใหนกศกษาทำาใน phantom head หอง practical lab เลก เกณฑผานเปน satisfied/unsatisfied กำาหนดใหนำางานททำาแลวสงกบอาจารยทนเทศงานใน comprehensive clinic ในวนนนๆ นกศกษาทยงทำางานนไมผานเกณฑทกำาหนด จะไมไดรบอนญาตใหลงปฏบตงานทนตกรรมหตถการ แตอนญาตใหลงทำา operative

P a g e | 17

treatment plan ได เมอนกศกษาทำางานครบแลวใหสงใบ requirement ไดท อ. สพชชา

ขนตอนการตรวจงาน1.Outline form และ burs ทจะใชในการเตรยมโพรงฟน2.Cavity preparationสงทตองเตรยม เมอสงงานอาจารยในคลนก1. Cast (สะอาด และแหง) ทมชอและ รหสนกศกษา2. แบบฟอรมเชคงานพรอม outline 3. ชดตรวจ และ burs ทเหมาะสมสำาหรบการทำางานนนๆ

(Class II amalgam) พรอมถาดโลหะ4. คมอปฏบตการทนตกรรมหตถการเพอ discuss กบอาจารย

นกศกษาเตรยมความรกอนเรมทำางาน

3.นกศกษาชนปท 4 จะมสทธขน ป 5 ไดในปการศกษา 2557 เมอลงปฏบตงานสาขาทนตกรรมหตถการ ใน comprehensive clinic อยางนอย 9 คาบ (10%) โดยจะนบจากจำานวน conduct สาขาทนตกรรมหตถการทปรากฏใน computer ถาหากนกศกษาลมลงทะเบยนใน computer และเปนเหตทำาใหอาจารยประเมน conduct ไมได จะไมลงยอนหลงเพอนบคร งให แตหากเปนกรณทอาจารยลมลงประเมน conduct ใน computer ใหนกศกษาแจงอาจารยนเทศงานภายใน 1 วน พรอมทงแสดงหลกฐานการลงปฏบตงานดวย treatment record ของผปวย

P a g e | 18

Competency checklist สำาหรบนกศกษาชนปท 5 ปการศกษา 2556

นกศกษาชนปท 5 (ปการศกษา 2556) จะมสทธขน ป 6 ไดในปการศกษา 2557 เมอเปนไปตามเงอนไขขอใดขอหนง ดงตอไปน

1. ลงปฏบตงานสาขาทนตกรรมหตถการ ใน comprehensive clinic อยางนอย 30 คาบ (นบจาก conduct สาขาทนตกรรมหตถการใน computer; ไมนบกรณทผปวยเลอนนด)

2. ผาน 2 competency3. สอบผาน 1 Class (Class V หรอ Class II) ตามเกณฑ

ของการสอบ license ของทนตแพทย-สภา และของคณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

Competency checklist สำาหรบนกศกษาชนปท 6 ปการศกษา 2556

ตองทำางานครบ competency และสอบผานเกณฑคณะและ license ทงหมด รวมทงลงปฏบตงานในคลนกทนตกรรมหตถการอยางนอย 20 ครง (ไมนบกรณทผปวยเลอนนด)

การวดและการประเมนผลประกอบไปดวย 3 สวน ไดแก conduct, competency, และ clinical examination

P a g e | 19

1. Conduct เจตนคตของสาขา

การประเมนเจตนคตมวตถประสงคเพอพฒนานกศกษาในการเปนผเรยนทด นนคอ นกศกษาควรเตรยมความพรอม (ความร เครองมอ) กอนการปฏบตงาน ปฏบตงานถกขนตอนตามหลกวชาการ การปองกนการเกด contamination รวมทงมการวางแผนการทำางานเพอการทำางานอยางมประสทธภาพ มความซอสตยสจรตในการปฏบตงาน รกษาผปวยอยางนมนวล เหนประโยชนของผปวยมากกวาประโยชนสวนตน เพอพฒนาตนเองไปสการเปนทนตแพทยทด

หวขอการประเมน ไดแก

1. มความพรอมในการเตรยมเครองมอและยนตทนตกรรม จดวางเครองมอและวสดทจะใชงานอยางเปน ระเบยบและเปนระบบรกษาความสะอาดของบรเวณวางเครองมอและรอบๆ

2. ควบคมความชนระหวางการปฏบตงานทนตกรรมหตถการ (moisture control)

3. ปฏบตงานทนตกรรมหตถการอยางถกหลก ergonomic4. มการประเมนการทำางานของตนเองกอนเชญอาจารย (self-

evaluation)5. รบผดชอบในการจดการเอกสารอยางถกตองและตรงตอเวลา

6. มการวางแผนการทำางานและใชเวลาอยางคมคาและมประสทธภาพ

นกศกษาพงระลกเสมอวา requirement เปนเพยงเกณฑทตงขนเพอใหนกศกษามประสบการณทางคลนกเพยงพอทจะออกไปปฏบตงาน สงท

นกศกษาควรยดเปนหลกในการทำางานคอการดแลผปวยแบบองครวมและ

P a g e | 20

นกศกษาควรอานผลการประเมนและความเหนของอาจารยนเทศงานจากคอมพวเตอรหลงจากทำางานในแตละวน เพอทราบวาควรปรบปรงการทำางานเรองดานใด

หากนกศกษาถกหก conduct เหลอคะแนนนอยกวา 60% นกศกษาจะไดเกรด Eการประเมนเจตคตนอกจากสวนทเปน conduct ของสาขา (เกณฑ

S/U) ยงมอกสวนทเปน conduct กลาง (เกณฑ +/0/-) ทงสองสวนจะถกประเมนโดยอาจารยสาขาทนตกรรมหตถการหลงการปฏบตงานในคลนก นกศกษาควรยดหลกตอไปนในขณะปฏบตงานและฝกฝนใหเปนนสย เพอประโยชนในการทำางานในอนาคต

1.1. ทานงในการทำางาน (Position) สงซงอาจารยจะประเมน

1. ความสามารถของนกศกษาในการเขาทำางานทนตกรรมหตถการในผปวยดวยทานงทเหมาะสมตามหลก Ergonomics รวมทงการจดตำาแหนงของผปวยหรอการเขาชวยในตำาแหนงทเปนผชวยทนตแพทยอยางเหมาะสม และการจดวางวสดอปกรณตาง ๆ อยในตำาแหนงทเหมาะสมสามารถหยบใชไดถนด และไมขดขวางการทำางาน

2. ความสามารถในการปฏบตงานทนตกรรมหตถการในตำาแหนงทจะตองมองสะทอนจากกระจก (indirect) เชน การทำาทนตกรรมหตถการในฟนบน

3. ความสามารถของนกศกษาในการควบคมการใชเครองมอและอปกรณอยางเหมาะสม เชน การม rest และ guard ทกครงในการจบเครองมอ เปนตน

1.2. ความร (Knowledge) สงซงอาจารยจะประเมน

P a g e | 21

1. ความรในการปฏบตงานในขนตอนนน ๆ รวมทงนกศกษาสามารถบอกถง complication ทอาจเกดขนและขอควรระวงในการทำางานหตถการนนๆ

2. ความสามารถในการประยกตความรมาใชในผปวยไดอยางเหมาะสม โดยนกศกษาสามารถอธบายเหตผลและบรณาการความรเขากบขอมลจากผปวย เพอนำาไปสการรกษาทางคลนกทเหมาะสม

1.3. ก า ร เ ต ร ย ม เ ค ร อ ง ม อ แ ล ะ ว ส ด (Preparation of instrumentation and equipment)

สงซงอาจารยจะประเมน

1.ความพรอมในการจดเตรยมเครองมอสำาหรบการทำางานในคาบนน ๆ (งานเครองมอทยงไมจำาเปนตองใชในขนตอนนน อาจจะเตรยมไว แตไมจำาเปนตองแกะออกจากซอง sterile)

2. ความสามารถในการเลอกใชเครองมอ ไดถกตอง เหมาะสมกบงานทกำาลงจะปฏบต

3. ความพรอมในการปฏบตงานแตละขนตอน เชน ขนตอน cavity preparation นกศกษาควรเตรยมหวเบอรทมความหลากหลายรปรางและขนาดและม spoon excavator ทคมและขนาดเหมาะสมกบรอยโรค ขนตอน restoration นกศกษาตองตรวจสอบความพรอมของเครองมอและเบกวสดใหพรอม เชน เครองฉายแสง ถาดหลม พกน อะมลกม และจดเรยงเครองมอตามลำาดบการใชงานกอนหลงเพอการปฏบตงานทนตกรรมหตถการอยางมประสทธภาพ

1.4. การ จ ดก าร ค ล น ก แล ะผ ป วย (Clinical and Patient management)

สงซงอาจารยจะประเมน

1. ความสามารถในการบรหารจดการเวลา นกศกษามการเตรยมความพรอมในเรองความร การวางแผนการทำางานเพอใชเวลาอยางคมคาและมประสทธภาพ

P a g e | 22

2. ความเอาใจใสของนกศกษาตอผปวยโดยคำานงถงประโยชนและสทธผปวยในระหวางการปฏบตงานและไมผดหลกจรรยาบรรณวชาชพ เชน

กรณปกต นกศกษาพงปฏบตงานเรยงตามลำาดบของความเรงดวนและเปนไปตามแผนการรกษาทผานการรบรองโดยอาจารยนเทศงาน

นกศกษาพงมวจารณญาณในการเสนอปรบเปลยนหรอเปลยนแปลงลำาดบการรกษากรณทจำาเปนและเรงดวนของผปวย ตออาจารยผนเทศงาน แตไมควรกระทำาการดงกลาวโดยไมผานความเหนชอบจากอาจารยผนเทศงาน

นกศกษาพงปฏบตงานหตถการใดๆ ดวยความนมนวล ระมดระวง และคำานงถงขอจำากดของผปวย

นกศกษาควรใหผปวยไดรบการพกเปนระยะ และ/หรอไดบวนนำาบางในขนตอนทไมเกยวของกบการควบคมความชน เชน ระหวางหรอหลงจาก cavity preparation หรอควรสอบถามผปวยโดยเฉพาะผสงอายทรบประทานยาลดความดนทมฤทธขบปสสาวะ

นกศกษาไมควรปฏบตงานเกนเวลาโดยไมไดรบอนญาตจากอาจารยนเทศงานและไมไดสอบถามความสะดวกของผปวย จนเปนเหตใหผปวยทมภมลำาเนาตางถนไมสามารถเดนทางกลบถงบานไดในวนนนๆ

นกศกษาพงมสมบตผด เชน ไมหยบของขามหรอเหนอศรษะผปวย ถาจำาเปน ควรกลาวคำาขอโทษกอน เปนตน

นกศกษาไมควรปฏบตงานเกนกวา 11.15 น. แกผปวยทถอสมณะเพศ จนเปนเหตใหผปวยทถอสมณะเพศไมไดฉนอาหารเพล

3. ในการเชญอาจารยนเทศงานทกครง

นกศกษาควรสอสารดวยคำาพดทกระชบไดใจความ ชดเจนและสภาพ เชน ควรบอกซฟน ดาน การวนจฉยโรคและการรกษาทตองการจะทำาในวนนนๆ หรอขนตอนทตองการใหอาจารยประเมน หรอปญหาทนกศกษาประสงคใหอาจารยชวยเหลอ

P a g e | 23

นกศกษาควรเตรยมผปวยใหเรยบรอย เพอแสดงความพรอมในการปฏบตงาน เชน การจดวางผาปดหนา และผาคลมหนาอก การปรบ position ผปวย การจดไฟ การเตรยมสำาลและผากอซในกลองทจดใหประจำายนตอยางพอเพยง การเตรยมสำาลและผากอซในถาดเลกนอย การเตรยมสำาลชบ detergent เพอเชดกระจก การกนนำาลายดวยสำาล เปนตน

4. นกศกษาเรมและเลกปฏบตงาน รวมทงการจดการเอกสารและใหอาจารยลงชอกำากบในแฟมผปวยตรงตามเวลา

1.5. การควบคมความชน (Moisture control) และการปนเป อน (Contamination) และการรกษาความสะอาด

สงซงอาจารยจะประเมน

1.ความสะอาดและความมระเบยบของบรเวณทำางานโดยรอบและบรเวณถาดใสเครองมอ

2.ความสามารถในการป องก นการปนเป อน (self- and cross-contamination) เชน ไมใสถงมอหยบจบสงของทไมไดอยในถาดใสเครองมอ

3.ความสามารถในการควบคมความชนอยางมประสทธภาพและถกตองเพอปองกนผลเสยทจะเกดขนตองานบรณะอนเนองมาจากความชนจากเลอด นำาลาย crevicular fluid โดยเฉพาะขนตอนทตองระมดระวงในการควบคมความชนมาก เชน การทำา sealant การอดฟนดวย เรซน คอมโพสต เปนตน

1.6. ความสามารถในการประเมนผลงานตนเอง (Self evaluation)สงซงอาจารยจะประเมน

P a g e | 24

1. นกศกษาสามารถในการประเมนผลงานตนเอง กอนการสงงานในแตละครง นกศกษาสามารถบอกไดวางานมขอดและขอบกพรองในสวนใดบาง

2. นกศกษาเชญอาจารยนเทศงานในเวลาทเหมาะสม เชน นกศกษาแสดงถงความพยายามทจะทำางานอยางสดความสามารถ แกไขหรอปรบปรงขอบกพรองดวยตนเอง หรอ นกศกษาไมควรจะพยายามแกไขสวนทบกพรองโดยไมตระหนกวาสงทกำาลงทำาอยนนกอใหเกดผลเสยหายตอฟนหรอเนอเยอขางเคยงอยางมนยสำาคญ

1.7. ค ว า ม ร ะ ม ด ร ะ ว ง ท จ ะ ไ ม ก อ ใ ห เ ก ด อ น ต ร า ย ต อ ผ ป ว ย (Iatrogenic damage to hard and soft tissue)

สงซงอาจารยจะประเมน

1.ความเสยหายทเกดกบผปวยนนมนยสำาคญหรอความเสยหายนนไมสามารถแกไขใหดดงเดม เชน เกดความเสยหายกบฟนขางเคยงในการเตรยมโพรงฟน, การ overpreparation จนโพรงฟนมความแขงแรงลดลงอยางมนยสำาคญ, mechanical pulpal exposure และยง remove caries หรอเตรยมโพรงฟนไมเรยบรอย, เมอเกด pulp exposure แลว ไมควบคมความชนอยางถกวธ, การ overpolishing จนสญเสยโครงสรางฟนหรอผปวยเกดอาการเสยวฟนเพมขนหลงไดรบการบรณะฟน, การทำาหตถการผดซหรอดาน, เครองมอบาดเนอเยอกระพงแกม หรอเหงอกของผปวย

2.เมอเกดความผดพลาดแลว นกศกษาไมแสดงความสำานกผด หรอพยายามปกปดหรอปดบงหรอกลบเกลอนความผดโดยทางใดทางหนงตอผปวยและ/หรออาจารยนเทศงาน หรอไมแสดงความรบผดชอบตามจรรยาบรรณวชาชพหรอไมพยายามแกไขความผดพลาดอยางสดความสามารถ หากเปนกรณทมเจตนาทจรต/สอทจรต จะตองถกนำาเรองเขาพจารณาของภาคทนตกรรมอนรกษ

P a g e | 25

P a g e | 26

2. Competency and non-competency work (CC. 3-9)

สาขาทนตกรรมหตถการไดระบงานทนบเปน competency เพอใหสรางความพรอมใหนกศกษาจบออกไปปฏบตงานอยางมประสทธภาพและมความมนใจ อยางไรกตาม การดแลผปวยตามหลก holistic care อาจทำาใหตองทำางานทนอกเหนอจาก competency หรองานยาก ซงสาขาไดพจารณาใหหนวยงานตามความเหมาะสม เพอกระตนใหนกศกษาไดฝกทำางานอนๆทสำาคญ แมไมไดรวมอยใน competency ทสาขากำาหนด

หลกการทำางาน competency และ non-competency work

• งานทยากกวาเกณฑเฉลย อาจารยจะใหหน วยงานเพ มในชอง difficulty

• งานท ท ำา complete ถ ง restoration ให 50% ยกเวนกรณท อาจารยพจารณาแลววาไมตอง polishing และเลอก “non” ในชอง polishing และไดคะแนน 100%

• งานทไมเสรจ restoration/ยงไมไดประเมนผลงาน จะยงไมถกนำาไปคดคะแนนใน CC นน แตจะคดเมองานเสรจใน CC ถดไป เชน งานทเสรจ restoration ใน CC.3 จะได 75% เมอ polishing ใน CC. 4-9 กจะไดคะแนน 25% ทเหลอ

• โดยเฉลยนกศกษาจะลงทำางาน เฉลยประมาณ 65 คาบ (50-80 คาบ) ในการทำาใหครบ competency และสอบผาน หากนกศกษาสามารถลงปฏบตงานสมำาเสมออยางนอยสปดาหละ 1 คาบ หรอเดอนละ 4-5 คาบ นกศกษาควรจะผานงานสาขาทนตกรรมหตถการไดโดยไมมปญหา

หลกการนบ competency Competency มาได 2 วธ

1. ทำาครบ requirement ทกำาหนด ตอไปน โดยนบเฉพาะซทไมม E และ R และม ง านทกข นตอ นท จ ำา เป น เช น I, II, III ต อง ม

P a g e | 27

beginning check, caries removal, cavity preparation, restoration, polishing สวน Class Vตองมอยางนอย 3 ขนตอน ไดแก beginning check, restoration, polishing

• Class I(occlusal-AF เทานน): 6 ซ

• Class II(AF เทานน): 14 surfaces (slot คดเปน 1 ดาน)• Class III-IV(CR+GI): 5 ซ

• Class V(All): 5 ซ

P a g e | 28

หมายเหต

นกศกษาสามารถใช Class II–amalgam ทมรอยโรค involve ดาน occlusal (ไมนบ slot preparation) และมฟนคสบ แทน Class I-amalgam ได แมการผ Class II นนไมมฟน contact กตาม

นกศกษาสามารถใช Class IV ทมฟนคสบและฟน contact แทน Class III ได

หากนกศกษานำาหลกฐานการทำางานได O ในทกขนตอนมาใชเพอขออนญาตสอบ การประเมนในทกขนตอนดงกลาวจะนบรวมถงการประเมนโดยอาจารยพเศษ (เฉพาะ อ.มทนา)

2. ในแตละ class ทำาอยางนอย 2 ซ และสามารถทำาได O ในทกขนตอนอยางนอยหนงซ อกซตองได O หรอ P โดยตองมขนตอน caries removal ยกเวน Class V โดยซทได O ทกขนตอน ตองมเงอนไขตอไปน

• Class I ตองม step base ดวย

• Class II ท จ ะ ไ ด requirement ต อ ง เ ป น Class II-dovetail หรอ MOD บรณะดวยอะมลกม ทม contact และ คสบทเปนฟนธรรมชาตหรอฟนปลอมกได

• Class III ทจะได requirement ตองเปน Class III-CR ทม contact เปนฟนธรรมชาตหรอฟนปลอมทอยในสภาพด

• Class V ตองเปนฟนหลง

เมอนกศกษาทำาครบตาม requirement ใหนกศกษาแจงอาจารยผสอบเพอ check competency สำาหรบงาน Class II ตองแสดงภาพถายรงส bitewing หลงอดดวย เพอแสดงคสบและ contact3. Computer จะขน competency กรณครบจำานวนซ โดยอตโนมต

ให ถางานนนๆครบตามขนตอนทกำาหนด คอ Class I, II, III, IV

P a g e | 29

ตองมข นตอน beginning check, caries removal, cavity preparation, restoration and polishing และใหอาจารยทานสดทายเปนผ check วางานนนๆ สามารถนบเปน competency ได กรณทเปน Class I (O) amalgam ทมขนาดเลก อาจารยอาจพจารณาใหเปน Class I pit ได กรณเชนน อาจารยจะ check ให complete แตไมนบเปน competency ให นอกจากน กรณทอาจารยชวยนกศกษาทำาขนตอนใด จนเปนเหตทำาใหไมสามารถประเมนผลงานนกศกษาได อาจารยนเทศงาน อาจไมให competency ในฟนซนนๆ ได ทงนขอใหนกศกษาชวยตรวจสอบวาอาจารยผนเทศงานนนๆ ลงเกรดใน computer เพอปองกนการผดพลาด

4. กอนจะสอบ เมอได competency แลว ใหนกศกษาแจงอาจารยผสอบเพอขออนญาตใหสอบ โดยอาจารยจะ double check ขอมลใน computer นกศกษาทสอบไปโดยไมได competency และ อาจารยไมไดอนญาตใหสอบ ถอวาทจรตในการปฏบตงาน จะนำาเสนอผานคณะกรรมการกลางเพอหก conduct กลาง ซ งสามารถหกได 1-5%

5. กรณทตองการ ดลยพนจในการ check competency เชน ฟนบางซ เป น refilling ซ ง ไม ม ข นตอน caries removal และนกศกษาตองการนบเปน competency หรอ กรณททำา Class II dovetail จำานวนมาก และตองการนบ Competency สำาหรบ Class I ใหนกศกษาสอบถามจากอาจารยผนเทศงานในวนนน เพอขอดลยพนจเปนรายๆ ไป

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ตารางแสดง ชนดของงาน หนวยงาน เวลาทควรใชในการทำางาน

P a g e | 30

งาน คาบทไดตองาน เวลาทำางานทเหมาะสม

• Sealant 0. 5 30 นาท• PRR 0. 5 1 ชวโมง• I(pit) 0.75 1 ชวโมง 30 นาท• I(simple) 1.5 3 ชวโมง • I(cpd) 2.25 4 ชวโมง 30 นาท• II(slot,1surface) 2.0 3 ชวโมง• II(2surface) 2.75 4 ชวโมง 30 นาท

• II(3surface) 3.75 6 ชวโมง• III 1.5 3 ชวโมง• IV 2.75 4 ชวโมง 30 นาท• V 1.0 1 ชวโมง 30 นาท• VI 0.75 1 ชวโมง 30 นาท• Tx plan 0.5 2 ชวโมง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

คะแนนทจะใชในการตดเกรดนกศกษาสำาหรบงาน competency และ non-competency work จะไดจากการประเมนความสามารถทางคลนก โดยมคะแนนเปน O, P, E, R (OK, Pass, Error และ Reject ตามลำาดบ) การพจารณาใหคะแนนในแตละขนตอน มเกณฑดงน

2.1. การวางแผนการรกษา (Treatment planning)สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ถาบรเวณททำาการตรวจ ม plaque หรอเศษอาหารตดอย ควรทำาความสะอาดเสยกอน และควรกนนำาลายบรเวณทจะตรวจใหดเสยกอน เพอใหสามารถมองเหนบรเวณนนไดชดเจน

2. กรณผปวยมฟนหลง contact กน และไมไดถายภาพรงส bite wing เกน 6 เดอน จะตองถายภาพรงส bite wing กอนทจะตรวจละเอยด จากนนบนทก diagnosis ของฟนแตละซในแบบฟอรม treatment plan ดวยดนสอดำา

P a g e | 31

3. นกศกษาควรตรวจฟนผปวยโดยละเอยดทละ Quadrant โดยเรมจาก ซ 18, 17, 16…28 และ 38…48 โดยซ ท มวสดบรณะเกา ทไมม ความจำาเปนตองทำาอะไร จะถกวนจฉยวาเปนฟนปกต (sound tooth) ซงนกศกษาไมตองบนทกในชอง diagnosis (*บนทกเฉพาะกรณทเจอความผดปกต)

4. วางแผนการรกษาทละซ

5. เมอผานการตรวจสอบในชอง diagnosis และ treatment plan จากอาจารยจงเปลยนจากดนสอเปนปากกา แลวจงใสลำาดบการรกษาตามลำาดบความรนแรงของรอยโรค โดยเขยนดวยดนสอดำา

6. หลงผานการตรวจสอบลำาดบการรกษาโดยอาจารยนเทศงานใหเปลยนลำาดบการรกษาเปนปากกา และนำามาสงอาจารยอกครง เพอใหคะแนนและเซน approve ในแฟมประวตผปวย

7. หลงวางแผนการรกษา นกศกษาควรอธบายใหผปวยเขาใจถงลกษณะของโรคทผปวยเปน ความรนแรงของโรค สาเหตของโรค และควรอธบายถงวธการรกษา คาใชจาย เวลาทใช จำานวนครงและความถทตองมา รวมทงสงทผปวยตองปฏบตเพอใหการรกษาเปนไปอยางสมบรณ

สงซงอาจารยจะประเมน

ถามภาพถายรงส อาจารยจะด film bite wing กอนวาม proximal caries หรอไม และจะตรวจในปากทละ Quadrant1. ความรความเขาใจ รวมถงความสามารถในการอาน film มากนอยเพยง

ไร

2. ความรในการซกประวต การวนจฉยโรค

3. ความสามารถในการตรวจเพมเตม เชน การใช EPT การสงถายภาพรงส

4. ความรในการวางแผนการรกษาแบบบรณาการ และทางเลอกของการรกษาทเหมาะสม พรอมอธบายเหตผล

P a g e | 32

5. ความรความสามารถในการประเมนวา ผปวยทกำาลงตรวจอย เปน high caries risk หรอไม และการวาง treatment plan ในแง ของ preventive ไดถกตอง

6. ความสามารถในการสงตอผปวย การใหคำาปรกษา การขอคำาปรกษาจากผเชยวชาญ

P a g e | 33

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจใน ขอ 1-6 ไดอยางด ครบถวนสมบรณโดยไมตองแกไข

P นกศกษามความบกพรองในความเขาใจในขอ 1-6 บางเลกนอยและสามารถปรบแกไขใหถกตองได เมออาจารยแนะนำาไดภายใน 1 ครง

E นกศกษามความบกพรองในความเขาใจในขอ 1-6 บาง และสามารถปรบแกไขใหถกตองได เมออาจารยแนะนำาไดภายใน 3 ครง

R นกศกษาขาดความร ความเขาใจในประเดนสำาคญอนอาจนำามาซงความผดพลาด และความเสยหายในการรกษาอยางมนยส ำาคญ อาจารยไดใหคำาแนะนำาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 3 ครง

2.2. ก า ร ว า ง แ ผ น บ ร ณ ะ ฟ น แ ล ะ ก ำา ห น ด ข อ บ เ ข ต ร อ ย โ ร ค (Beginning check and outline form)สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ตรวจรอยโรคทกำาลงจะใหการรกษาอยางละเอยด ดวาเปนรอยโรคฟนผ หรอรอยโรคฟนสก ฟนบน ถาเปนรอยโรคฟนผเปนลกษณะท active หรอไม หรอหากมบรเวณทมการ arrested ควรดวาสวนใด (หากตรวจได) ท arrested

2. ควรตรวจดความลกของรอยโรค (จากฟลมหรอการตรวจในชองปาก) และประมวลขอมลทกอยางเขาดวยกน เพอตดสนใจวาจะใหการบรณะ

P a g e | 34

แกฟนซนนหรอไม และหากตองบรณะ จะบรณะดวยวธการใด ควรใชวสดบรณะชนดใด อยางไร

3. แจงใหผ ป วยทราบถงฟนซ ท จะได รบการรกษา งานทจะท ำา ภาวะแทรกซอนหรอความเสยหายทอาจจะเกดขนหรอหลกเลยงไมได เชน รายทฟนผลก อาจจะเกดการทะลโพรงประสาทฟนในขณะกำาจดสวนผและตองเปลยนแผนการรกษาเปนการรกษารากฟนแทน ความรสกไมสบายขณะทำา เชน อาจรสกเสยวฟนบาง เปนตน นกศกษาตองไมปดบงหรอบดเบอนขอเทจจรงทสำาคญเกยวกบการรกษาผปวย เปนเหตใหผปวยเขาใจผด เชน นกศกษาสามารถทำางานใหไดความสวยงามตามทผปวยตองการ ทงๆทสงทผปวยรองขอนนไมถกตองตามหลกวชาการ

4. นกศกษาวาด cavity outline ของฟนซ น นลงบน diagram รปฟนทมใหในคลนก โดยวาดขอบเขตของรอยโรคดวยดนสอสนำาเงน และวาด outline ของ cavity ทนกศกษาคดวาจะทำาดวยดนสอสดำา / วาดใน front view, side view หรอ top view (อยางน อย 2 views) จากนนจงนำาไปสงอาจารย

สงซงอาจารยจะประเมน

อาจารยจะตรวจฟนทนกศกษาขออนญาตบรณะ รวมกบการดรปทนกศกษาวาด เปรยบเทยบดวารอยโรคทนกศกษาวาดนน ถกตองตามความจรงหรอไมเพอเปนการประเมนความสามารถในการตรวจของนกศกษาและความเขาใจเรองลกษณะของรอยโรคของนกศกษาวาถกตองเพยงใด

1. ความรความสามารถเร องการวางแผนการรกษาและบอกทางเลอกใหเหมาะสมกบรอยโรคพรอมอธบายเหตผลในการเลอก

2. ความสามารถในการเชอมโยงความรจากบทเรยน และขอมลจากผปวย นำาไปสการเลอกแผนการรกษาและวสดทเหมาะสมกบรอยโรคและผปวยไดด

P a g e | 35

3. ความร ความสามารถในเร อง cavity design และการก ำาหนด outline form ทเหมาะสมกบรอยโรคและวสดบรณะและความถกตองของ outline form ทนกศกษาวาดมา

4. ความรเร องขนตอน วธการการบรณะ เครองมอทนกศกษาจะเลอกใชในการบรณะฟนซนน ความรเรองขอควรระวง หรอภาวะแทรกซอนทอาจจะเกดขนในระหวางการรกษา

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจใน ขอ 1-4 ไดอยางด ครบถวนสมบรณโดยไมตองแกไข

P นกศกษามความบกพรองในความเขาใจในขอ 1-4 บางเลกนอย สามารถปรบแกไขใหถกตองได เมออาจารยแนะนำาไดภายใน 1 ครง

E นกศกษามความบกพรองในความเขาใจในขอ 1-4 บาง สามารถปรบแกไขใหถกตองได เมออาจารยแนะนำาไดภายใน 3 ครง

R นกศกษาขาดความร ความเขาใจในประเดนสำาคญอนอาจนำามาซงความผดพลาด และความเสยหายในการรกษาอยางมนยสำาคญ อาจารยไดใหคำาแนะนำาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 3 ครง

2.3. การฉดยาชา (Local Anesthesia)จะอนญาตใหนกศกษาฉดยาชาใหผปวย กตอเมอจำาเปนเทานน เชน ผ

ปวยเสยวฟนอยางมากจนกระทงไมอาจทำางานได หรอกรณทรอยโรคอยลกมากจนอาจ expose to the pulp แลวเทานน เนองจากตองการใหนกศกษาฝกการทำางานดวยความระมดระวงไมทำาใหเกด pressure หรอ

P a g e | 36

overheat ซงจะสงผลใหเกด hyperemia ได แตอยางไรกตาม หากผปวยมอาการเสยวฟนจรง ๆ กอนญาตใหนกศกษาฉดยาชาได เพอทจะไมเป นการทรมานผป วย โดยหากนกศกษายงไมเคยฉดยาชาทคล น กศลยศาสตร กควรขอใหอาจารยชวยฉดให หรอขอใหอาจารยชวยอยด ระหวางนกศกษาฉดยา

ขนตอนการขออนญาตฉดยาชา นกศกษาควรซกประวตผปวยเกยวกบโรคทางระบบทสำาคญและอาจมผลกบการฉดยาชา เชนโรคหวใจ หรอโรคความดนโลหตสง เปนตน หากจำาเปน อาจตองวดความดนโลหตของผปวยดวย หลงจากนน นกศกษาตองขออนญาตจากอาจารยดวยวาจากอน โดยตองรายงานประวตทางการแพทยทซกมาใหอาจารยดวย แลวจงกรอกแบบฟอรมการขออนญาตฉดยาชา ใหผปวยเซนยนยอม แลวน ำามาให อาจารยเซนอนญาต จากนนจงนำาแบบฟอรมไปเบกยาชาและอปกรณการฉดยาจากจดจาย กรณทผปวยอายตำากวา 15 ป ตองใหผปกครองเซนยนยอมกอน ถาผปกครองไมอย นกศกษาจะตองแจงอาจารยนเทศงาน และจะตองใหอาจารยนเทศงานเปนผฉดยาชา

2.4. การกำาจดรอยผ (Caries removal)สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เปด access ของ cavity ตามทไดวางแผนการรกษากบอาจารยนเทศงาน โดยหากจำาเปนตองขยายขอบเขตโพรงฟนออกไปมากกวาทไดตกลงกนไว นกศกษาจะตองบอกเหตผล และขออนญาตจากอาจารยนเทศงานกอน

2. เมอกรอกำาจดรอยผในความลกทเปน ideal cavity (1.5 มม จาก cavosurface margin) แ ล ะ ม surrounding wall อ ย บ น sound tooth structure ใหเชญอาจารยนเทศงานกอนเร มกำาจดรอยผทลกกวา ideal cavity (กรณบรณะดวยอะมลกม นกศกษาควรตด unsupported enamel ออกและเตรยมผนงโพรงฟนใหม wall

P a g e | 37

angulation ทถกตอง สวนกรณบรณะดวย เรซน คอมโพสต ยงไมจำาเปนตอง bevel ในขนตอนน)

3. นกศกษากำาจดรอยผโดยเรมจากรอบนอกใหสะอาดกอนเขาไปหาเนอฟนทอย เหน อโพรงประสาทฟนโดยก ำาจด soft caries ด วย spoon excavator คมๆ โดยหามตกเนอฟนในลกษณะงดเปนอนขาด สวน caries ทมลกษณะกงแขงใหกำาจดดวย steel round bur รอยโรคทเป น arrested caries ไมจ ำาเปนตอง remove ออก ยกเวนเปน stain ดานในของ enamel ใน cavity class II, III หรอ IV ซงอาจมผลถงความสวยงามหรอหากปลอยทงไวอาจท ำาใหเหนเหมอน recurrent caries ไมควรทงไว

4. บรเวณทผลก ไมควรใช explorer ลากแรงๆ เพราะอาจทะลเขาสโพรงประสาทฟนได แตควรตรวจดใหรอบคอบวา นกศกษาไดกรอจนทะลโพรงประสาทฟนหรอไม จากสหรอการสอบถามความรสกของคนไขวามอาการปวดฟนหรอไม

5. หากนกศกษาคดวา primary retention ไมเพยงพอในโพรงฟนใดๆ ควรปรกษาอาจารยวาควรทำา secondary retention หรอไมและควรทำาแบบใด

สงซงอาจารยจะประเมน

1. สามารถแยกแยะและกำาจดรอยผทเปน infected dentin โดยอาศยลกษณะทางคลนก (สวนทเปน arrested caries หรอ affected dentin ไมกำาจดออกไป)

2. สามารถกำาจดรอยผไดหมดโดยเฉพาะบรเวณ dentino-enamel junction (DEJ) และในบางบรเวณทมอง direct ไมเหน (ตองใช mouth mirror มอง)

3. สามารถกำาจดรอยผโดยไมกรอตดเนอฟนปกตออกไปมากเกนความจำาเปน หลงจากกำาจดรอยผลกษณะ outline form มความถกตองเหมาะสมและเปนไปตามทไดคยกนไวในขนตอน beginning check

P a g e | 38

P a g e | 39

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและความสามารถใน ขอ 1-3 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ โดยไมตองแกไขใดๆ

P นกศกษามความบกพรองในขอ 1-3 บางเลกนอย เชน กำาจดเนอฟนทผในสวนทมองไดยากไมหมด หรอ เกดขอผดพลาดเลกนอย สามารถปรบแกไขใหถกตองได เมออาจารยแนะนำาไดภายใน 2 ครง

E 1. นกศกษามความบกพรองในขอ 1-3 ทงดานความร และทกษะ เมออาจารยแนะนำาสามารถ ปรบปรงแกไขไดภายใน 5 ครง

2. ขอผดพลาดทเกดขน ยงสามารถปรบแกไขใหถกตองได เชน ไมมความรอบคอบในการทำางาน / ไมมความรหรอทกษะในการแยกและ remove เนอฟนสวนทผออกจากสวนทไมผ ม soft caries เหลออยในบรเวณทมองเหนไดชด / เตรยมโพรงฟนในลกษณะทไมเหมาะสมทจะบรณะดวยวสดทนกศกษาตดสนใจไวตงแตแรก / กรอทะลโพรงประสาทฟนโดยไมจำาเปนในกรณทฟนผลก / ทำาให Soft tissue บรเวณใกลเคยงกบโพรงฟนเปนแผล / ขยาย outline ในกรณทมฟนผมากกวาทเหนในขนตอน beginning check โดยไมขออนญาตอาจารยนเทศงานกอน / กรอถกฟนขางเคยงเลกนอย (ไมสญเสยเนอฟนมากนก แคเปนรอยสาก ๆ และ สามารถขดใหเปนเหมอนเดมโดยไมยาก)

R 1. นกศกษาแสดงใหเหนวาขาดทกษะในการทำางาน อาจารยไดใหคำาแนะนำาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 5 ครง

P a g e | 40

2. ขาดความร ความเขาใจในประเดนสำาคญอนอาจนำามาซงความผดพลาด และความเสยหายในการรกษาอยางมนยสำาคญ เชน ทำาทะลโพรงประสาทฟนในกรณทผไมลก /กรอถกฟนขางเคยงจนเกดการสญเสย contour ปกตไปหรอเนอฟนแหวงไป / ทำาใหเกดแผลทกระพงแกม รมผปาก หรอเหงอกของผปวยในตำาแหนงทไมสมพนธกบบรเวณททำางาน / กรอฟนมากเกนไปโดยไมขออนญาต และบรเวณทนกศกษากรอออกไปนน เปนบรเวณทไมผ แตเกดจากความผดพลาดของนกศกษา

P a g e | 41

2.5. Pulp Capping ม 2 แบบ คอ Direct และ Indirect Pulp Capping โดยมรายละเอยดทนกศกษาควรปฏบต ดงน

1. Direct Pulp Capping : ใช calcium hydroxide paste เฉพาะบรเวณจดท expose เทานน ในการ capping หากแนใจวาไมมการ Contamination ควร base ดวย GIC แลวทำาการ permanent filling ดวยวสดทเลอกไว (เชน อะมลกมหรอเรซน คอมโพสต)

2. Indirect Pulp Capping : ใช calcium hydroxide paste ในการทำาหลงจากนนทำา permanent fillingหมายเหต Calcium hydroxide paste มขอเสย คอ มการละลายสง (high water dissolubility) ดงนน หากอยใกล pulp มาก ซงมความช นสงหรอ เก ดจาก moisture ในสวนท เป น affected caries กอาจเกดการละลายและถก absorb ไดในภายหลง จงควรจำากดขอบเขตอยเฉพาะตำาแหนงใกลโพรงประสาทฟน และมความหนาไมเกน 0.5 มม

3. ควรใส rubber dam กอน remove caries ในฟนทผลก2.6. Base

แนะนำาใหทำาในกรณฟนผลกและอดดวยอะมลกม เพอเปนฉนวนปองกนความรอน-เยนไมใหกระตนโพรงประสาทฟน ปจจบนไมนยมใช zinc phosphate cement เปนวสดรองพนโพรงฟน แตจะนยมใช glass ionomer cement เนองจากมคณสมบตหลายอยางใกลเคยงกนและบางอยางเหนอกวา อยางไรกตาม glass ionomer cement นน มขนตอนในการทำางานทยงยาก และตองอาศยความชำานาญจงจะทำาไดด นกศกษาควรระมดระวงในขณะทำางาน โดยเฉพาะอยางยงตองปองกนไมใหมการเกดการปนเปอนกบความชนกอนทซเมนตจะ set ตว มฉะนนคณสมบตตาง ๆ ของวสดจะสญเสยไป

2.7. การกรอเตรยมโพรงฟน (Cavity Preparation)

P a g e | 42

สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เตรยมโพรงฟนใหเสรจเรยบรอยจนพรอมทจะบรณะได ถาจะบรณะดวยอะมลกม จะตองรองพนโพรงฟน (ในกรณทจำาเปน) ใหเรยบรอยเสยกอน หากจะบรณะดวยเรซน คอมโพสต จะตอง bevel ใหเสรจและเลอกสฟนใหเรยบรอยเสยกอน แลวจงไปเชญอาจารยนเทศงาน

2. หากมการ base ควรระวงเร องความลกของ cavity โดยควรเตรยม cavity ใหเมออดแลวอะมลกมมความหนาอยางนอย 1.5 ม.ม. บนดานบดเคยว

3. กรณบรณะดวยอะมลกม ควรตรวจด

cavosurface margin วาทำามมอยระหวาง 70-110 องศาหรอไม รวมทงไมควรม unsupported enamel เหลออย โดยเฉพาะบนดานบดเคยว

ความลกของโพรงฟนทงบนดานบดเคยวและดานประชดวาหลงอดแลวจะมความหนาของอะมลกมเพยงพอหรอไม

สวนของ surrounding wall ควรมล กษณะเรยบ และม line angle ชดเจน (แตไม sharp)

4. กรณทจะบรณะดวย เรซน คอมโพสต ควรเหลอเนอฟนเอาไวใหมากทสด ห า ก ม enamel เ ห ล อ อ ย เ ป น แ ผ น บ า ง ๆ ท อ า จ แ ต ก ห ก จ า ก polymerization shrinkage ควรตดออก ยกเวน facial wall ท ควรเกบ unsupported enamel ไวเพอความสวยงาม

5. หลงจากผานขนตอนนแลวหากจะบรณะดวย เรซน คอมโพสต จะตองขดบรเวณทจะบรณะดวย pumice กอนทำาขนตอนตอไป

6. กรณบรณะดวยเรซน คอมโพสต ควรเชคผนงดาน facial อกครงวาไมมเนอฟนทมสคลำาเหลออยเนองจากจะมผลถงความสวยงามภายหลงจากอดได ควรเชคดลกษณะการ bevel วาเหมาะสมหรอไม โดยปกต class III จะ bevel แบบ partial หรอ short bevel สวน class

P a g e | 43

III large หรอ class IV จะ bevel facial margin แบบ full หรอ long bevel สวน lingual margin หากสบโดนกบฟนคสบ ควร bevel บรเวณทกดสบแบบ hollow-ground bevel เพอเพมความแขงแรงใหกบวสดบรณะ

สงซงอาจารยจะประเมน

1. ความสามารถในการเตรยมโพรงฟนได เหมาะสมวสดทจะบรณะ

2. ในกรณทจะบรณะดวยเรซน คอมโพสต นกศกษาสามารถเลอกสฟนไดเหมาะสม

P a g e | 44

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและความสามารถใน ขอ 1-2 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ โดยไมตองแกไขใดๆ

P นกศกษามความบกพรองในขอ 1-2 บางเลกนอย สามารถปรบแกไขใหถกตองได เมออาจารยแนะนำาไดภายใน 2 ครง

E 1. นกศกษามความบกพรองในขอ 1-2 ทงดานความร และทกษะ เมออาจารยแนะนำาสามารถ ปรบปรงแกไขไดภายใน 5 ครง

2. ขอผดพลาดทเกดขน ยงสามารถปรบแกไขใหถกตองได และไมทำาใหเกดความเสยหายอยางมนยสำาคญ เชน ไมมความรเกยวกบลกษณะของโพรงฟนทเหมาะสมสำาหรบวสดบรณะชนดหนง ๆ / ไมเขาใจหรอไมสามารถทำาการเตรยมโพรงฟนทเหมาะสมกบวสดบรณะได / กรอฟนกวางเกนไปหรอลกเกนไปโดยไมจำาเปน / ทำาใหเกดแผลทกระพงแกม รมผปาก หรอเหงอกของผปวยในตำาแหนงทไมสมพนธกบบรเวณททำางาน/ กรอถกฟนขางเคยงเลกนอย (ไมสญเสยเนอฟนมากนก แคเปนรอยสาก ๆ และ สามารถขดใหเปนเหมอนเดมโดยไมยาก)

R 1. นกศกษาแสดงใหเหนวาขาดทกษะในการทำางาน อาจารยไดใหคำาแนะนำาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 5 ครง

2. ขาดความร ความเขาใจในประเดนสำาคญอนอาจนำามาซงความผดพลาด และความเสยหายในการรกษาอยางมนยสำาคญ เชน กรอฟนมากเกนไปโดยไมขออนญาต และบรเวณทนกศกษากรอออกไปนน เปนบรเวณทไมผ แตเกดจากความผดพลาดของนกศกษา / กรอขยายขอบเขตจนฟนสญเสยความแขงแรง / กรอถกฟนขางเคยงจนเกดการสญเสย

P a g e | 45

contour ปกตไปหรอเนอฟนแหวงไป / ทำาใหเกดแผลทกระพงแกม รมผปาก หรอเหงอกของผปวยในตำาแหนงทไมสมพนธกบบรเวณททำางาน

2.8. Matrix and Wedge

สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เลอกและใส matrix และ wedge ใหถกตองเรยบรอย โดยถาเปนโพรงฟน class II OM หรอ OD ควรใช Ivory matrix retainer สวน class II MOD ควรใช Tofflemire (Universal) matrix retainer

2. การใช wedge ควรใสจากดานท embrasure กวางกวา หรอดานทโพรงฟนขยายไปมากกวา

3. ขอบบนของ band ควรสงกวาตำาแหนงสงสดบนดานบดเคยว (ยอด cusp/marginal ridge) 1-2 ม.ม.

4. ขอบลางควรตำากวา gingival margin 1- 2 ม.ม.5. ม contour และ contact ทด6. แนบสนทกบ gingival margin โดยตลอด (ใช explorer เชค)7. wedge ตองอยใต contact area โดยมสวนกวางของ wedge อย

ใ ต gingival margin แ ล ะ ส ว น แ ค บ ข อ ง wedge อ ย เ ห น อ gingival margin

2.9. Adhesive application

กอนเรมบรณะดวย เรซน คอมโพสต นกศกษาตองทำาความสะอาดผวฟน etching และ bonding เสยกอน อาจารยนเทศงานอาจไมตรวจขนตอนนกไดหากเคยตรวจงานขนตอนนของนกศกษามาแลวและมนใจวานกศกษาจะไมท ำางานผดพลาด โดยหากอาจารยจะไมตรวจขนตอนน นกศกษาจะตองไดรบอนญาตจากอาจารยกอนทกครง หากนกศกษาทำาขนตอนนไมดจะทำาใหขนตอน restoration รวมทงคณภาพของงานบรณะ

P a g e | 46

ไมดตามไปดวย ดงนน หากอาจารยนเทศอนญาตใหทำาโดยไมตองตรวจ นกศกษาตองทำาขนตอนนอยางตงใจ อยางไรกตาม หากนกศกษาไมมนใจในงานทไดทำาไป ใหเชญอาจารยนเทศงานตรวจสอบ

2.10. การบรณะฟน (Restoration)

สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เขยนใบเบกวสด(ทจำาเปนตองเขยนใบเบก)ใหเรยบรอยแลวนำาไปเบกวสดจากจดจาย

2. ไมควรเบกวสดเรซน คอมโพสต dentine bonding agent หรอ กลาสไอโอโนเมอรมากอนลวงหนานานเกนไป เนองจากวสดทไวตอแสงอาจเกดปฏกรยากอตวขนเมอถกแสงจากหลอดไฟ หรอแสงอาทตย นอกจากนวสดทเปนของเหลวกจะเกดการระเหยซงทำาใหเมอผสมแลวคณสมบตบางประการหรอความหนดเปลยนไป หรอสดสวนของสวนผงและสวนเหลวเปลยนแปลงและจะสงผลใหคณสมบตโดยรวมของวสดบรณะดอยกวาทควรจะเปน

3. บรณะและตกแตงรปรางของวสดบรณะ รวมทงควรตรวจและแกไขการสบฟนใหเรยบรอยดวย

4. กรณบรณะดวยกลาสไอโอโนเมอร เมอบรณะเสรจควร coat ผวของ restoration ดวย dentine bonding agent หรอวสดเคลอบผวทบรษทใหมาในกลอง นกศกษาควรเตรยมวสดดงกลาวพรอม ๆ กบการเตรยมวสดบรณะ และควรแนใจวาไดบรณะไวอยางด ไมมขอผดพลาด และควรถามอาจารยกอนวาอนญาตใหเคลอบผววสดกอนทอาจารยจะมาตรวจหรอไม เพราะหากเคลอบผววสดแลวจะไมสามารถเตมวสดลงไปไดอก

5. กรณ class II ใหตรวจเชค contact และ gingival margin ดวย explorer และ dental floss โดย margin ท ถ กต องไมควรม overhanging amalgam or resin หรออดไมเตม นกศกษาตอง

P a g e | 47

ถายภาพรงส bite wing เพอตรวจสอบวามการบรณะเกนขอบดาน gingival margin หรอไม

6. กรณบรณะดวยเรซนคอมโพสต ควรเชค margin โดยรอบดวา ไมมขอบทไมแนบสนทกบเนอฟน และสควรใกลเคยงกบเนอฟนเดมของผปวยมากทสด

สงซงอาจารยจะประเมน

1. รปรางของวสดบรณะถกตองตามหลกกายวภาคของฟน มจดสมผสกบฟนขางเคยงถกตอง ไมมจดสบสง

2. บรณะได เต มโพรงฟน ไมมขอบเก น หรอขาด โดยเฉพาะบรเวณ gingival margin

3. วสดบรณะไมมฟองอากาศ ผวเรยบ4. กรณทบรณะดวย เรซน คอมโพสต สของวสดกลมกลนกบผวฟน

P a g e | 48

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความรความสามารถใน ขอ1-4 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ ไมตองแกไขใดๆ

P นกศกษามความบกพรองในขอ 1-4 บางเลกนอย เชน บรณะฟนไดเตม แตอาจไมแนนเลกนอยในบางตำาแหนง / รปรางฟนผดจากทควรจะเปน / อดเกนขอบโพรงฟนในลกษณะทสามารถแกไขไดไมยาก ผวของวสดไมเรยบเลกนอยโดยไมไดเกดจากการอดไมแนนหรอฟองอากาศ สามารถปรบแกไขใหถกตองได เมออาจารยแนะนำาไดภายใน 2 ครง

E 1. นกศกษามความบกพรองในขอ 1-2 ทงดานความร และทกษะ เมออาจารยแนะนำาสามารถ ปรบปรงแกไขไดภายใน 5 ครง และ

2. ขอผดพลาดทเกดขน ยงสามารถปรบแกไขใหถกตองได และไมทำาใหเกดความเสยหายอยางมนยสำาคญ เชน นกศกษาอดฟนไมเตมโพรงฟน อดเกนลงไปในรองเหงอกแลวไมเขยออกกอนเชญอาจารย / ไมระมดระวงขณะอดจนทำาใหเกดผลเสยตอผปวย (เชน มอาการเจบขอตอขากรรไกรหรอเกดบาดแผลเปนตน) / ไมพยายามกดอะมลกมใหแนน ทำาใหมรพรนในเนอ อะมลกม หรอมฟองอากาศในเนอ เรซน คอมโพสต / แตงรปรางฟนใหมรปรางผดปกตอยางมากแตสามารถกรอแตงแกไขได

R 1. นกศกษาแสดงใหเหนวาขาดทกษะในการทำางาน อาจารยไดใหคำาแนะนำาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 5 ครง หรอ

2. ขาดความร ความเขาใจในประเดนสำาคญอนอาจนำามาซงความผดพลาด และความเสยหายในการรกษาอยางมนยสำาคญ เชน ใชวสดไมถกวธโดยไมมความร / มขอบวสดขาดไปหรอเกนไปมากในบรเวณ ทเหนทำาใหตองรออดใหม / ไมระมดระวง ทำาใหเกด

P a g e | 49

บาดแผลในบรเวณทไมสมพนธกบการทำางาน หรอบาดเจบทขอตอกระดกขากรรไกร / ในระหวางบรณะมการปนเปอนของนำาลายหรอเลอดซงจะสงผลเสยตอวสดบรณะ

2.11 การขดวสดบรณะ (Polishing)สงทนกศกษาควรปฏบต

1. หากเปนอะมลกม ใหนกศกษาตรวจเชคจดสบสงกอนจะเร มขดเสมอ โดยบรเวณทสบสงจะมลกษณะมนวาวบนผวของอะมลกม ถาม ควรแกไขเสยกอนทจะเรมขด

2. ตองเชญอาจารยนเทศ งานตรวจขนตอน restoration อกครงหนงกอนลงมอขด แมจะผานขนตอน restoration แลวกตาม

3. ขดตกแตง รปรางและผวของวสดบรณะใหถกตองสวยงาม

4. ไมควรมขอบของวสดบรณะเกนออกมานอกขอบเขตของโพรงฟนโดยเฉพาะวสดอะมลกมทเกนออกมาเปนครบบาง ๆ บนดานบดเคยว

5. ควรสอบถามคนไขวาหากสมผสบรเวณทบรณะดวยลนแลว รสกสาก ๆ หรอมขอบคมหรอไม หากมควรกำาจดออก

6. ถามผปวยถงความสบายเวลาเคยววามอาการเจบหรอเสยวหรอไม รวมถงควรสอบถามเกยวกบจดสบสงดวย ควรเชอหากผปวยบอกวายงรสกสงอย แมจะไมเหนจดสบสงเมอตรวจดวย articulating paper กตาม ควรตรวจสอบใหดวาฟนทอดและคสบไมเปยกซงอาจทำาใหมองไมเหนสทตด รวมทงตรวจฟนขางเคยงซงอาจมวสดอด เชน เรซน คอมโพสต เก นไปอย บนด านสบฟนของฟนขางเค ยง และอาจลองใช shimstock ตรวจสอบการสบฟนในซทอดเทยบกบซขางเคยง

สงซงอาจารยจะประเมน

1. รปรางของวสดบรณะถกตองตามหลกกายวภาคของฟนมจดสมผสกบฟนขางเคยงถกตอง ไมมจดสบสง

P a g e | 50

2. วสดบ รณะเตมโพรงฟนไมมขอบเก นหรอขาดโดยเฉพาะบรเวณ gingival margin

3. วสดบรณะไมมฟองอากาศ ผวเรยบ มน

4. กรณทบรณะดวย เรซน คอมโพสต สของวสดกลมกลนกบผวฟน

P a g e | 51

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและความสามารถใน ขอ1-4 ไดอยางด ครบถวนสมบรณโดยไมตองแกไขใดๆ

P นกศกษามความบกพรองในขอ 1-4 บางเลกนอย เชน ขดวสดไดรปรางถกตองตามหลกกายวภาค มนวาว แตไมเรยบเทาทควร หรอไมสามารถทำาใหบรเวณ groove เรยบได สามารถแกไข เมออาจารยแนะนำาไดภายใน 2 ครง

E 1. นกศกษามความบกพรองในขอ 1-4 ทงดานความร และทกษะ เมออาจารยแนะนำาสามารถ ปรบปรงแกไขไดภายใน 5 ครง และ

2. ขอผดพลาดทเกดขน ยงสามารถปรบแกไขใหถกตองได และไมทำาใหเกดความเสยหายอยางมนยสำาคญ เชน ขดจน restoration สญเสย contour เลกนอย/ ไมสามารถขดใหเรยบไดในบรเวณทเขาทำาไมยาก / ขดจนเกด under margin เลกนอย แตอยในบรเวณทสามารถทำาความสะอาดไดไมม plaque สะสม

R 1. นกศกษาแสดงใหเหนวาขาดทกษะในการทำางาน อาจารยไดใหคำาแนะนำาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 5 ครง หรอ

2. ขาดความร ความเขาใจในประเดนสำาคญอนอาจนำามาซงความผดพลาด และความเสยหายในการรกษาอยางมนยสำาคญ เชน ขดเนอฟนธรรมชาตออกไปดวยจนสงเกตเหนไดชดเจน / ในระหวางการขดไมใชนำา เกดoverheat / เกด trauma อยางมากกบอวยวะโดยรอบ โดยเฉพาะขอบเหงอก/ ขดจนสญเสยวสดไปมากจนทะลวสดรองพนโพรงฟนหรอเนอฟน หรอเกด under occlusion / ขดวสดจน under margin จะเปนทสะสมของ plaque ตองรออดใหม

หากขดวสดบรณะแลวพบขอผดพลาดจากขนตอนการบรณะซ งไม

P a g e | 52

สามารถแกไขดวยการขด เชน ฟองอากาศในเนอวสด อาจารยอาจใหร อเพอบรณะใหมโดยอาจมหรอไมมการประเมนขนตอนยอนหลง

3. Clinical examination การสอบภาคปฏบตคลนกทนตกรรมหตถการเปนสวนหนงของรายวชาคลนกทนตกรรม

พรอมมล เนองจากชอของรายวชาทนตกรรมพรอมมลเปนการตงชอแบบรวมๆโดยไมไดระบสาขา เกรดทนกศกษาไดรบจงมไดบอกถงความถนดหรอความสามารถตามรายสาขา คะแนน clinical examination ของสาขาทนตกรรมหตถการ จงมประโยชนเปนอยางมากเมอนกศกษาตองการศกษาตอในระดบทสงขน ซงจะพจารณาความถนดในการทำางานของผสมครเปนสวนสำาคญ

สาขาทนตกรรมหตถการ กำาหนดใหทงหลกสตร นกศกษาจะตองสอบอดฟน 2 class คอ Class II amalgam และ Class V resin composite อยางละหนงซใหผาน โดยมขอกำาหนดดงตอไปน

1. สาขาวชากำาหนดรายชออาจารยทนกศกษาจะสอบ (ตดประกาศท main 2 และ หนาหองภาคทนตกรรมอนรกษ)

2. นกศกษาตดตออาจารยเพอจดตารางวน เวลาในการสอบ

3. ตองสอบในวนเวลาทตกลงไวกบอาจารยผสอบ นกศกษาทมความจำาเปนตองเลอนวนสอบดวยเหตสดวสย ใหแจงลวงหนากบอาจารยผสอบอยางนอย 3 วนเพอใหนกศกษาคนอนสามารถนดสอบในวนดงกลาวได

4. สอบปฏบต Class II amalgam, Class V resin composite• ตองได competency กอนสอบปฏบต และ อาจารยผสอบได

ตรวจสอบ competency และไดอนญาตใหสอบได

P a g e | 53

• นกศกษาควรจะมประสบการณการปฏบตงานใน Class ทจะสอบกบอาจารยทนกศกษาตองสอบปฏบตดวย เพอเรยนร philosophy และ rationale ในการปฏบตงานนนๆ แตทงนมไดบงคบ

• หากนกศกษาสอบไมผานใน Class ใดๆ ใหนกศกษาทำางานเพมใน Class นนๆ กบอาจารยทนกศกษาสอบดวย 1 ซ กอนทจะสอบใหม และในการทำางานเพม ตองใหอาจารยไดพจารณาวาเลอก Case มาทำางานอยางเหมาะสมเพอการพฒนาสงทไม competent ดงนน Case ทนำามา practice ควรมความใกลเคยงกบ case ทจะสอบ

5. Talk case กอนสอบ

• ไมจำาเปนตองได competency กอนสอบ Talk case• นกศกษาท talk case ควรจะสอบปฏบตภายใน 2 เดอน เพอไมให

เกดความเสยหายตอผปวย หากนกศกษาคอยเวลานานเกนไปจนเปนเหตทำาใหผปวยเสยหาย อาจารยจะหกคะแนนเจตนคต

• กรณทสอบไมผาน และตองสอบใหม หรอผปวยไมรบการรกษาตอ หรอฟนซนนไดรบการรกษาแลว ใหตดตออาจารยทจะสอบวาจะตอง talk case ใหมอยางไร โดยปกต นกศกษาตองวาด outline และ talk สวน cavity design ใหม หรอเรองอนๆ ทเกยวของซงใน case กอนหนานไมไดถามหรอไมมปรากฏ

6. ถายรปประกอบทง case รวมทง occlusion และถายภาพขยายของรอยโรคทจะสอบ ใหเหนรอยโรค ในการ talk case และมภาพถายรงสประกอบ

7. กำาหนดเวลาสอบ: 1. สำาหรบนกศกษาชนปท 6

•นกศกษาตองสอบใหเสรจภายใน วนท 29 พ . ย .56 เวนเสยแตวาจะเปนการสอบแกตว กรณทสอบไมผาน แตจะไมอนญาตให

P a g e | 54

นกศกษาเรมสอบหรอทำา competency ในการ make-up การ make-up จะเปนการทำางานเลกๆนอย เชน polishing หรอกรณทเกดเหตสดวสยททำาใหไมสามารถทำางาน complete ไดในเวลาทกำาหนด

•นกศกษาตองลงทำางาน Operative อยางนอย 20 คาบในชวงป 6 หรอมระยะเวลาทำางานรวมตงแตป 4-6 ไมตำากวา 60 คาบ

2. สำาหรบนกศกษาชนปท 5 •สามารถสอบไดภายในวนสดทายของการปฏบตงานคลนกของชน

ปท 5 อยางไรกตาม นกศกษาควรจะสอบใหไดถงขนตอน restoration เปนอยางนอย หากไดเรมสอบไปแลว ไมควรอดเปน temporary restoration ใหผปวยเปนระยะเวลานานๆ และไมมการเปด make-up เพอขอสอบหรอปฏบตงานเพม

•นกศกษาตองลงทำางาน Operative อยางนอย 30 คาบในชวงป 5

หมายเหต : 1. หากนกศกษาทยงม case ทำาไมครบหรอ ขาด case สอบ ควรขอ

case หรอ ตรวจ OPD เพม เพอรบผปวยใหม ซงควรกระทำาตงแตเนนๆ

2. หากนกศกษามปญหาเกยวกบ case ทำา เพอ competency และ/หรอ case สอบ ควรตดตออาจารยทนกศกษาทจะสอบดวย และ/หรอ อาจารยประจำากลม case conference ตงแตเนนๆ เพออาจารยทตองสอบดวยจะไดรบทราบปญหาและชวยกนแกไข หากนกศกษาไมมาตดตอ หรอ มาตดตอเมอหมดเวลา ถอวานกศกษาขาดความรบผดชอบและการวางแผนงานทด

เนอหาทตองเตรยมเพอการสอบ Talk case 1. Outline, cavity design and its rationale

P a g e | 55

2. Fundamental of tooth preparation 3. การเลอกใชเครองมอ หวเบอร และการ remove caries ทเหมาะ

สม

4. Resin composite: principle of adhesion, adhesive-ชนดของ adhesive system และหลกการเลอกใช ขนตอนการทำา adhesive application การฉายแสง การ load resin composite ชนด resin composite และการเลอกใช

5. Amalgam: ชนดของ amalgam และ การเลอกใช และคณสมบตทางกายภาพของวสดอะมลกมชนดตางๆ Setting time, working time, etc ของ amalgam ทเลอกใชในคลนก

6. ขอควรระมดระวงเปนพเศษใน Case นนๆ

7. Holistic care and treatment , risk assessment ถามทเกยวของ

เกณฑของฟนทจะใชในการสอบ

1. สำาหรบ Class II ทจะเปน Case สอบ (เปน slot or dovetail design กได)

• ตองมภาพถายรงสประกอบ

• ตองมขนตอน caries removal • Caries extend ไมนอยกวา ¼ ของความหนา dentin

2. สำาหรบ Class V • เปนฟนหลง

• รอยโรคอยพอดหรอใตขอบเหงอก

• กวางในแนว M-D อยางนอย line angle ถง line angle

P a g e | 56

• บรณะดวย RMGIC, resin composite, open/close sandwich

หมายเหต : นกศกษาตองพจารณาเลอก case ทเหมาะสมกบการสอบดวยตนเองโดยไมปรกษาอาจารย เพอใหนกเรยนฝกการประเมน หาก case ไมเหมาะสม นกศกษาจะตองหา case สอบใหม และถกหกคะแนนในการ talk case ดวย

เกณฑการสอบของคณะ

• คะแนนรวมไมนอยกวา 75%• ตองไมม critical error เชน overpreparation,

overpolishing, ทำาใหเหงอกผปวยเปนแผล เปนตน

• Critical step เชน caries removal and cavity preparation และ restoration นนไดไมนอยกวา 75%– การเรยกนเทศงาน 1 ครง ถกหกครงละ 10% เรยก 3 ครง แลว

ครงท 3 ยงตองแกไขงานอก สอบตก

• งานททำาในเวลาทเกนจะไมไดคะแนน เวนเสยแตวาอาจารยใหดลยพนจเวลาเพมเนองจากเปน case ยาก

• กำาหนดระยะเวลาในการใชในการสอบ เรมจบเวลาตงแต beginning check จนขดเสรจ ดงตอไปน (ทงนไมนบเวลาในการรออาจารยตรวจงานและการ remove temporary restoration)

Class เวลาทไดเวลาทไดเพมเมอมขนตอนตอไปน

V 1 ชม Pack cord 10 นาท

II (2 surfaces) 2 ชม Subbase 20

P a g e | 57

นาท

II (3 surfaces) 2 ชม 30 นาท Base 15 นาท

หากเกนเวลาทกำาหนด อนญาตใหเกนเวลาไดไมเกน 30 นาท สวนทเกนเวลาจะไมไดคะแนน กรณทเปน Case ยาก เชนฟนผลก อาจารยจะพจารณาในการใหดลยพนจในการเพมเวลาในการสอบเปน Caseๆ ไป

Upper tooth 15 นาท

เฉพาะ Class II

4. สอบ License

1. ทนตแพทยสภากำาหนดให นทพ. สอบปฏบต Class II amalgam (conventional design) และ Class V resin composite กอนออกใบอนญาตประกอบโรคศลป โดยกอนสอบตองมประสบการณทำาอยางนอย 1 ซ

2. นกศกษาทตองการสอบ license โดยทไมม competency ตองแจงอาจารยผสอบเพอขออนญาต

3. หากการสอบนนๆ ตรงตามเงอนไขและเกณฑทงของคณะและทนตแพทยสภา สามารถสอบทงสองอยางในผปวยเดยวกน

4. เกณฑผานของทนตแพทยสภา นน เทากบ 60% คะแนนเปนชวง 4-2-0 หรอ 4-0 โดยประเมนจากการสงงานในครงท 1 สวนเกณฑคณะ 75% หก 10% ตอการเรยกตรวจงาน 1 ครง จากนนจงคดคณภาพจากคะแนนทถกหกแลว ดงนน คะแนนทไดของทนตแพทยสภาและคณะอาจไมเทากน

5. หากสอบไมผานเกณฑอนใดอนหนงหรอทงสองอยาง ใหหา case มาสอบใหม โดยงานทสอบไมผานจะไมถกนำามานบเปน requirement หรอ competency

6. หากผปวยไมตรงตามเกณฑการสอบ license และ/หรอ การสอบของคณะ ใหหา case มาสอบใหม

P a g e | 58

7. กำาหนดระยะเวลาในการใชในการสอบของทนตแพทยสภาใหดรายละเอยดตามเอกสารการสอบ license