คมอปฏบตงาน การวเคราะหนโยบายและแผน

จดท าโดย นายตม ค าพวง

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร

1

ค ำน ำ งานวเคราะหนโยบายและแผน เปนหนาทหนงทส าคญของสวนราชการตางๆ ปฏบตหนาทเกยวกบการศกษา วเคราะห วจย ประสานงานแผน ประมวลแผนเพอพจารณาเสนอแนะ เพอปะกอบการก าหนดนโยบาย จดท าแผนงานโครงการ/กจกรม ตดตาม ประมวลผลการด าเนนงานตามแผนงานและโครงการ ซงในคมอนจะระบขนตอน และกระบวนการปฏบตงานตางๆ ซงหนวยงานตางๆ สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการปฏบตงานใหเกดประสทธภาพได ผจดท าหวงเปนอยางยงวาคมอฉบบนจะเกดประโยชนกบคณาจารย บคลากร และบคคลทวไปทสนใจไดศกษาเพมเตมจากคมอเลมน หากขอความของคมอมความผดพลาดประการใด ผจดท าตองขออภยมา ณ ทน

ตม ค าพวง พฤษภาคม 2558

2

สำรบญ

หนำ ค ำน ำ สำรบญ บทท 1 บทน ำ 3 ควำมเปนมำและควำมส ำคญ 3 วตถประสงคของคมอ 4 ขอบเขตงำน 4 โครงสรำงของหนวยงำน 5 ภำระหนำทของหนวยงำน 6 บทบำทหนำทควำมรบผดชอบของต ำแหนง 6 ลกษณะงำนทปฏบต 6 แผนภมกำรปฏบตงำน 7 ขนตอนกำรปฏบตงำน 10 บรรณำนกรม 12 ประวตผเขยน 13

3

บทท 1 บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญ

ในการด าเนนงานขององคกรใด ๆ กตามยอมตองมการก าหนดทศทางหรอเปาหมายในการด าเนนการ

รวมทงแผนงานทจะปฏบตการเพอใหเปนไปตามทศทาง หรอเปาหมายในการด าเนนงานขององคกรนน ๆ แมแตรฐบาลเองกอนทจะเขามาบรหารงานประเทศยงตองมการแถลงนโยบายตอรฐสภา เพอเปนการแจงใหรฐสภาทราบวารฐบาลชดนมทศทางหรอเปาหมายในการบรหารงานของประเทศอยางไร และกอนสนงบประมาณประจ าปในวนท 30 กนยายน ของทกปรฐบาลจะตองเสนอราง พ.ร.บ.งบประมาณประจ าปใหรฐสภาพจารณาอนมต พ.ร.บ. งบประมาณประจ าป คอส งทจะบอกใหประชาชนทราบวาในนหนารฐบาลจะจดท าอะไรบางและใชงบประมาณมากนอยเพยงใด ปจจบนนองคกรแรงงานทกระดบตางนยามจดท าเปนนโยบายและแผนงานขององคกรเพอใชเปนแนวทางในการบรหารงานขององคกรและด าเนนกจกรรมตาง ๆ ใหแกสมาชกกนเปนประจ าอยแลว ค าวา “นโยบำย” ตามพจนานกรมฉบบราช บณฑตยสถาน พ.ศ.2525 ความวา “หลกและวธปฏบตซงจะถอเปนแนวด ำเนนกำร” หากจะพดใหเขาใจไดงายขน นโยบำย หมายถง “ทศทำงหรอเปำหมำยในกำรด ำเนนงำนขององคกรซงจะน ำไปสควำมส ำเรจในกำรบรหำรงำนขององคกร” แผนงำน ค าวาแผนงานไมมบญญตไวในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2525 แตมค าใกลเคยง คอ ค าวา “แผนกำร” ซงเปนค านามหมายความวา “แผนตำมทก ำหนดไว” ค าวา “แผนงำน” หากแปลความหมายโดยใชควบคกนค าวานโยบายและแผนงาน จงหมายถง “แนวทำงหรอวธกำรท ำงำนเพอใหเกดผลส ำเรจตำมนโยบำยทก ำหนดไว” ดงนน ค าวา “นโยบำยและกำรวำงแผนอยำงมประสทธภำพ” จงหมายความวา “การก าหนดทศทางหรอเปาหมาย ในการด าเนนงานขององคกรซงจะน าไปสความส าเรจในการบรหารขององคกรและการจดท าวธหรอแนวทางในการท างานเพอใหเกดผลส าเรจตามนโยบายทก าหนดไว” กำรก ำหนดนโยบำยขององคกรมขนตอน ดงน คอ

1. กำรส ำรวจขอมลขององคกร กอนการก าหนดนโยบายขององคกรผบรหารองคกรตองศกษาและส ารวจขอมลในดานตาง ๆ ขององคกรเพอใหทราบถงปญหาและความตองการของสมาชกในองคกรกอนดงน คอ 1.1 การรวมกนส ารวจปญหาตาง ๆ ขององคกรเพอก าหนดเปนนโยบายในการแกไขปญหา 1.2 ส ารวจความตองการของสมาชกในองคกรวาสมาชกมความตองอยางไรบาง อะไรเปนความตองการหลกอะไรเปนความตองการรอง 1.3 จดล าดบความส าคญของปญหาและความตองการของสมาชกในองคกร 1.4 ศกษาแนวทางในความเปนไปไดในการแกปญหาตาง ๆ ขององคกรและการด าเนนการตามความตองการของสมาชกในองคกร

4

1.5 จดล าดบความส าคญในการสามารถแกไขปญหา และความสามารถในการสนองตอบความตองการของสมาชกและน าไปก าหนดเปนนโยบายขององคกร 1.6 ก าหนดความตองการในการพฒนาองคกรของผบรหารองคกร และจดล าดบความส าคญความตองการดงกลาวเพอเลอกไปเปนโยบายขององคกร (ก าหนดในสงทผบรหารองคกรอยากท า) 2. กำรก ำหนดนโยบำยขององคกร 2.1 น าปญหาตาง ๆ ทไดส ารวจและจดล าดบความส าคญตามขอ 1. มาศกษาความเปนไปไดในการแกไขและด าเนนการโดยแบงนโยบายออกเปนประเภทตาง ๆ ตามทเกยวของ เชน นโยบายตอสมาชก นโยบายตอนายจาง นโยบายตอองคกรแรงงานอน ๆ ฯลฯ 2.2 ก าหนดนโยบายเพอแกไขปญหาและเพอพฒนาองคกรตามล าดบดงน คอ 2.2.1 ก าหนดนโยบายเพอแกไขปญหาขององคกร 2.2.2 ก าหนดนโยบายเพอสนองความตองการของสมาชก 2.2.3 ก าหนดนโยบายเพอการพฒนาองคกรตามความตองการของผบรหารองคกร การก าหนดนโยบายตามล าดบการแกไขปญหาและสนองความตองการของสมาชกในองคกรและผบรหารองคกรดงกลาว คอ เปนการก าหนดนโยบายทถกตองและมประสทธภาพตอการบรหารองคกรเปนอยางยง เนองจากเปนการก าหนดนโยบายทสอดคลองกบความตองการของทกทานในองคกร 3. กำรก ำหนดนโยบำยตองสอดคลองกบควำมเปนจรงขององคกรและสงคม ในการก าหนดนโยบายองคกรนนบรหารองคกรตองก าหนดนโยบายใหสอดคลองกบความเปนจรงขององคกรและสงคมเปนส าคญ ความเปนจรงขององคกรหมายถง สถานะทางการเงนขององคกรความรและความสามารถของบคคลากรในองคกร สภาพสงคมในปจจบน เชน ขณะนสงคมของประเทศเปนระบอบประชาธปไตยการก าหนดนโยบายกตองใหสอดคลองกบสงคมปจจบน ไมใชก าหนดนโยบายเสมอนกบองคกรอยในสมยทประเทศเปนเผดจการ ความกาวหนาทางเทคโนโลยกเปนปจจยส าคญอกประการหนงของการก าหนดนโยบาย เชน การก าหนดนโยบายในการน าเอาเทคโนโลยมาใชในการบรหารองคกร

4. นโยบำยทก ำหนดขนตองปฏบตไดจรง ผบรการองคกรตองก าหนดนโยบายทสามารถปฏบตไดจรงไมใชนโยบายทเกดจากความตองของสมาชกและผบรหารองคกรอยางไมมขอบเขตจ ากด หรอเปนเรองทใหญเกนความสามารถของบคลากรในองคกรจะกระท าได เชน การก าหนดองคกรของตนเองเปนผกอตงสถาบนการศกษาของขบวนการแรงงาน การก าหนดนโยบายเพอกอตงพรรคการเมองโดยองคกรของตน เปนตน กำรก ำหนดวำงแผน เมอไดมการก าหนดนโยบายขององคกรแลว จะตองท าการก าหนดแผนงานขององคกรเพอเปนแนวทางไปด าเนนงานใหเปนไปตามนโยบายทก าหนดขนมาการด าเนนงานตามนโยบายขององคกรวาจะประสบความส าเรจโดยมแนวทางในการก าหนดแผนงานดงน คอ 1.แผนงานทก าหนดขนตองสอดคลองกบนโยบาย เนองจากหลายองคกรเขยนแผนงานโดยไมน าเอานโยบายมาเปนตวตงในการก าหนดแผนงาน หรอเอางานประจ ามาเขยนเปนแผนงาน 2.ศกษานโยบายทก าหนดขนมาอยางลกซง และน านโยบายแตละขอมาก าหนดใหกรรมการแตละฝายทเกยวของก าหนดเปนแผนงานในฝายนน 3.ควรท าการแยกแผนงานซงตองท าเปนงานประจ าตามหนาทในฝายออกจากแผนงานทจดท าขนจากนโยบายอยางชดเจน

5

4.ตองไมก าหนดแผนงานจากความตองการท าของกรรมการในฝายโดยทแผนงานดงกลาวไมเกยวของกบนโยบายทก าหนดขน 5. ตองเปนแผนงานทสามารถปฏบตไดจรง โดยค านงถงความร ความสามารถของบคลากรในองคกรปจจยสนบสนนตาง เชน ฐานะทางการเงน อปกรณในการด าเนนงานและสภาพแวดลอมอน ๆ ในองคกร เชน ความรวมมอของบคลากรในองคกร ขอจ ากดของทองถนตาง ๆ 6. ควรท าการประชาพจารณาแผนงานในระหวางสมาชกในองคกรวาสมาชกเหนดวย หรอไม หรอสมาชกมขอเสนอแนะเพมเตมอยางไร กอนประกาศใชแผนงานอยางเปนทางการ ส าหรบในเรองประชาพจารณ แผนงานนนผบรหารองคกรควรตดสนในอยารอบคอบเสยกอน หากเหนวาบคลากรไมมความพรอมในการเขารวมประชาพจารณกไมจ าเปนตองกระท ากได กำรด ำเนนกำรใหกำรจดท ำนโยบำยและแผนงำนประสบควำมส ำเรจในกำรน ำไปใชจรง ภายหลงการจดท านโยบายและแผนงานแลว ผบรหารองคกรตองท านโยบายและแผนงานไปปฏบตใหไดอยางจรงจง เนองจากมองคกรเปนจ านวนมากทจดท านโยบายและแผนงานแลวไมไดน านโยบายและแผนงานไปปฏบตอยางจรงจง ทง ๆ ทไดเสยเวลาและเสยคาใชจายตาง ๆ เปนจ านวนมากในการจดสมมนาก าหนดนโยบายและแผนงานขนมา ดงนนจงเปนหนาทส านกของผบหารองคกรทจะตองกระท าใหนโยบายและแผนงานไดรบการปฏบตอยางจรงจง ดวยวธการตอไป 1.ก าหนดวาระการประชม เพอตดตามผลการด าเนนงานตามนโยบายและแผนงานในการประชมประจ าเดอนของผบรหารองคกร 2.ผบรหารสงสดขององคกรตองคอยตดตามและกระตนใหกรรมการในฝายไดเรงรดและปฏบตตามนโยบายและแผนงานของตนอยางตอเนอง 3.รายงานความคบหนาในการด าเนนงานตามนโยบายแลแผนงานของฝายตาง ๆ ใหสมาชกในองคกรไดทราบอยางสม าเสมอ 4.จดประชมเพอทบทวนการด าเนนงานตามนโยบายและแผนงาน ทกสามเดอนหรอหกเดอน เพอรบทราบปญหาอปสรรคและความคบหนาในการด าเนนงานตามนโยบายและแผนงานของกรรมการฝายตาง ๆ รวมทงการทบทวนและแกไขแผนงานทมปญหาและไมสามารถด าเนนงานไดจรง 5. วางแผนในการด าเนนงานตามนโยบายและแผนงานของแตละฝายเปนการลวงหนาอยางนอย 1 – 2 เดอน เพอใหมเวลาด าเนนงานอยางเพยงพอและมประสทธภาพ 6. ท าการประชาสมพนธและกระตน เตอนใหสมาชกในองคกรเขาร วมกจกรรมทจดขนตามนโยบายและแผนงานอยางตอเนองและสม าเสมอ การก าหนดนโยบายและแผนงานขององคกรตาง ๆ นน เปนภาระอนส าคญของผบรหารองคกรทกคน ทจะตองเขารวมกนจดท าและปฏบตใหเปนไปตามนโยบายและแผนงานทก าหนดไว เพอความเจรญกาวหนาขององคกร มนโยบายและแผนงานทดเพยงอยางเดยวไมใชสงส าคญแตท าอยางไรเพอใหสมาชกภายในองคกรใหความรวมมอสนบสนนและและเขารวมกจกรรมทจดขนตามนโยบายและแผนงานอยางสม าเสมอและตอเนอง เพราะถามนโยบายและแผนงานทดแตไมสามารถปฏบตไดเนองจากไมมผสนบสนนและเขารวมกจกรรมตามนโยบายและแผนงานก าหนดนโยบายละแผนงานขนมากถอวาประสบความลมเหลวเชนกน นคอภารกจทนโยบายผบรหารองคกรทกคน

6

ควำมหมำยของกลยทธ วฒนา วงศเกยรตรตนและคนอนๆ (2548 : 16-18) กลาววาค าวา “strategy” มาจาก “Strategos”

ในภาษากรก ทเกดจากค าวา “Stratos” ซงหมายถง “Army” หรอกองทพ ผสมกบค าวา “Agein” ซงหมายถง “Lead” หรอ “น าหนา” จงท าใหนกวชาการทางดานการบรหารตความหมายวา “Leading the total organization ” หรอการน าทางใหองคกรโดยรวม ซงมนยทงเชงจดมงหมายและวธการวา ตองการอะไร ใหส าเรจ และท าอยางไร

แซมมวล พอล (Samuel Paul, 1983 : 57) ใหนยามวา กลยทธ หมายถง ชดของทางเลอกระยะยาวเกยวกบเปาประสงคเชงปฏบตการและนโยบายรวมทงแผนปฏบตการของแผนงานของรฐบาล ซงองคกรภาครฐบาลก าหนดโดยค านงถงปจจยทส าคญ 2 ประการ ไดแก วตถประสงคของแผนงานทรฐบาลก าหนดไว และสงแวดลอมทมอทธพลตอการด าเนนงานของแผน (Strategy is the set of long – term choices about the operating goals policies and action plans of programmed. Two important factors influence these choices. The objectives laid down by government of the programmed will influence the strategy)

เซอรโต และปเตอร (Certo and Peter, 1991 : 17) ใหนยามวา กลยทธ หมายถง วธการด าเนนงานทมนใจไดวาจะน าไปสความส าเรจตามวตถประสงคขององคกร(Strategy is defined as a course of action aimed at ensuring that the origination will achieve its objectives)

ไรท และคณะ (Wright and Other, 1992 : 15) ใหค านยามวา กลยทธ หมายถง แผนของผบรหารระดบสงทจะน าไปสผลลพธตางๆทสอดคลองกบภารกจและเปาประสงคขององคกร (Strategic-Top management’s plans to attain outcomes consistent with the organization’s mission and Goals)

แมร โคลเธอร (Mary Coulter, 2005 : 5) กลาววา กลยทธคอ การตดสนใจและการกระท าไปสเปาหมายโดยตรงในการใชทรพยากรและศกยภาพเพอสรางโอกาสและปองกนภยนตรายตางๆขององคกร

ซ โกพนาท และ จล ไซซลเลยโน (C.Gopinath and Julie Siciliano. 2005 : 7-8) ไดน าค านยามเกยวกบกลยทธของ เฮนร มนซเบอรก ( Henry Mintzberg) ซงเรยกวา ” Five P’s” ดงน กลยทธหมายถงแผน (Strategy as a plan) กลยทธหมายถงวธการ (Strategy as a ploy) กลยทธหมายถงรปแบบ (Strategy as a pattern) กลยทธหมายถงต าแหนง (Strategy as a position) กลยทธหมายถงมมมอง (Strategy as a perspective)

โรเบรต เอ พชชสและ เดวด เล (Robert A. Pitts and David Lei, 2006 : 8) ใหความหมายกลยทธวาหมายถงแนวความคดแผนซงสามารถสนบสนนศกยภาพในการแขงขนของบรษทใหบรรลเปาหมายได กลยทธเปนการออกแบบเพอชวยใหบรษทมความไดเปรยบในการแขงขน

สแตนล ซ อบราฮม (Stanley C.Abraham, 2006 : 7) สรปวา กลยทธคอ วธการทท าใหองคกรแขงขนไดอยางแทจรง(Strategy is how a company actually competes)

เฟรด อาร เดวด (Fred R.David, 2007 : 13) ใหความหมายกลยทธวา เปนวตถประสงคระยะยาวทจะท าใหประสบความส าเรจกลยทธทางธรกจหมายถงการขยายตวทางพนท การขยายสนคาทหลากหลาย การพฒนาผลตภณฑ สวนแบงการตลาด หรอการเขารวมกจการ

7

สรปไดวากลยทธหมายถง การก าหนดวธการแนวทางปฏบตในการใชทรพยากรขององคกรทสรางความไดเปรยบในการแขงขนและลดโอกาสความเสยเปรยบเพอใชในการด าเนนงานขององคกรใหบรรลวตถประสงค ควำมหมำยของกำรวำงแผนกลยทธ กลยทธเปนการการมงเนนหรอผลกดนเพอใหองคกรหรอกจการไดบรรลตามวตถประสงค วธการมงเนนหรอผลกดนท าไดโดยการจดสรรทรพยากรลงไปในงานใดงานหนงโดยหวงวางานทมงเนนนนจะน าพาองคกรหรอกจการไปสความส าเรจนนจะตองมการจดท าแผนและการวางแผนกลยทธซงมนกวชาการใหความหมายไวตางๆ กนดงน

กดสเทน และ คณะ (Goodstein and others, 1993 : 4) กลาววา การวางแผนกลยทธ(Strategic Planning) เปนการตอบค าถามพนฐานทส าคญ 3 ประการขององคกร คอ องคกรจะกาวไปทางใดWhat are you going?) สภาพแวดลอมขององคกรมอะไรบาง (What is the environment?) และองคกรจะตองท าอยางไรบางจงจะไปถงเปาหมายนนได (How do you get there?) และสรปวาการวางแผนกลยทธคอ การจ าลองการบรหารกลยทธ

พช และ โรบนสน (Pearce & Robinson, 1996 : 12) ใหความหมายวา การวางแผน กลยทธ คอ เซตของการตดสนใจและการปฏบตทกอใหเกดผลลพธเปนแผน และการน าทออกแบบไวไปปฏบตใหเกดบรรลตามวตถประสงคขององคการ

ไบคาส ซ ซนยาล (Bikas C. Sanyal, 1999) ไดใหความหมายการวางแผนกลยทธวาเปนกระบวนการทตองท าอยางตอเนอง ทงการวางแผน การปฏบตตามแผน และการปรบปรงแกไขอยางเปนวงจร

เดวด เอฟ อา (David F.R. 1999 : 5) ใหความหมายวา แผนกลยทธหมายถง วถทางเพอใหบรรลวตถประสงค ระยะยาว ( Long – term Objective ) กลยทธทางธรกจอาจรวมถงการขยายตวทางพนทภมศาสตร การกระจายสนคา การพฒนาผลตภณฑ การเจาะตลาด การตดทอนรายจาย การรวมลงทนและอนๆ

แบลค และ พอรเตอร (Black & Poter, 2000 : 4) ใหความหมายวา การวางแผนกลยทธกคอ กระบวนการของการก าหนดทศทางและวตถประสงคขององคกร ก าหนดแผนและการน าแผนไปปฏบตใหเกดผล

สแตนล ซ อบราฮม (Stanley C.Abraham, 2006 : 9) ใหความหมายวาการวางแผนกลยทธเปนกระบวนการของบคคลทพฒนากลยทธเพอสรางความส าเรจใหเกดขนตามเปาหมาย

อรกา โอลเซน (Erica Olsen, 2007 : 12) กลาววา แผนกลยทธคอ ตวแบบแผนทแสดงถงหรออธบายวาท าอยางไรทจะน ากลยทธมาใชกบบรษทอยางไดผล สรปวาการวางแผนกลยทธกคอ กระบวนการของการก าหนดทศทางและวตถประสงคขององคกร ก าหนดแผนทงในระยะสน กลาง และยาว และการน าแผนไปปฏบตใหเกดผลซงจดท าเปนเอกสารทระบ วสยทศน ภารกจ และกลยทธตางๆ ในการด าเนนงานขององคการหนงๆ เปนแผนระยะยาวทบอกทศทางการด าเนนงานขององคการส าหรบใชเปนเครองมอในการประสานงานและก ากบตดตามการด าเนนงานในสวนตางๆ ขององคการใหเปนไปในทศทางและจงหวะทสอดคลองกน ซงจดท าขนจากการวเคราะหสภาพการณภายนอกและภายในองคการเพอคาดคะเนแนวโนมของสถานการณ และก าหนดทศทางการด าเนนงานขององคการใหสอดคลองเหมะสมกบแนวโนมของสถานการณดงกลาว

8

SWOT Matrix หมำยถง การน าปจจยสภาพแวดลอมทมผลกระทบตอสถาบน ประกอบดวย สภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอกสถาบน มาวเคราะหจดแขง (Strengths) จดออน (Weaknesses) โอกาส (Opportunities) และอปสรรค (Threats) โดยแสดงใหเหนถงความสมพนธของแตละ ปจจยและน าผลการวเคราะหมาน าเสนอทางเลอก ๔ แนวทาง คอ แนวทางเชงรก (SO)

แนวทางสรางพนธมตร (ST) แนวทางพฒนาภายใน (WO) แนวทางปรบเปลยนภายใน (WT)

ผมสวนไดสวนเสย (stakeholders) หมำยถง บคคล/กลมบคคล หรอหนวยงานตางๆ ภายนอกท อาจจะมผลกระทบหรอไดรบผลกระทบจากการด าเนนงาน เพอใหบรรลวตถประสงคของสถาบน ทงนใน บรบทของสถาบน คอ คณะรฐมนตร (มตทประชม) กระทรวงศกษาธการ ส านกงานคณะกรรมการการ อดมศกษา (สกอ.) ส านกงบประมาณ ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ส านกงาน ก.พ.ร.) ศษยเกา นายจาง/ผใชบณฑต ชมชนและ สงคม เปนตน ตวชวด (KPI : Key Performance Indicator) หมายถง ดชน ชวดหรอหนวยวดความส าเรจของ การปฏบตงานทถกก าหนดขน ซงสอถงเปาหมายในการด าเนนงานทส าคญ ทงนเพอสรางความชดเจนใน การก ากบ ตดตาม ประเมนผลการปฏบตงานในดานตางๆ โดยในบรบทของสถาบนไดด าเนนการก าหนด ตวชวดลงไปในแผนปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ เพอใหหนวยงานด าเนนการโดยมการลงนามค ารบรองการปฏบตราชการรวมกน ค ารบรองการปฏบตราชการ หมายถง การท าขอตกลงรวมกนระหวางผบรหารระดบสงของ สถาบน (อธการบด) กบผบรหารระดบคณะ/ส านก/ศนย/กอง/ส านกงาน (คณบด/ผอ านวยการ) เพอเปน พนธสญญาในการรวมกนขบเคลอนภารกจของสถาบน ใหบรรลตามเปาหมายตวชวดทก าหนดมไวตามค า รบรองฯ วสยทศนคออะไร วสยทศนเปนสงทมงหวงจะใหมหรอเกดขนในอนาคตซงผบรหารของหนวยงานตองเปนผก าหนด โดยทกคนในหนวยงานมสวนรวม โดยมงตอบค าถามวา เราตองการเปนอะไร (What do we want to come ) วสยทศนหมายถง เปาหมายทมลกษณะกวางๆ เปนความตองการในอนาคต โดยมไดก าหนดวธการไวเปนขอความทวไป ซงก าหนดทศทางของภารกจ เปนความมงหมายในสถานภาพทเราจะไปเปน หรอเราไปอย ณ วนหนงในอนาคต ทองคกรมงหมาย มงหวงหรอประสงคจะเปน หรอจะมในอนาคต ควำมส ำคญของวสยทศน 1. ชวยก าหนดทศทางทจะด าเนนชวตหรอกจกรรมองคกร โดยมจดหมายปลายทางทชดเจน 2. ชวยใหสมาชกทกคนรวา แตละคนมความส าคญตอการมงไปสจดหมายปลายทาง และรวาจะท าอะไร (What) ท าไมตองท า (Why) ท าอยางไร (How) และท าเมอใด (When) 3. ชวยกระตนใหสมาชกทกคนมความรสกนาสนใจ มความผกพน มงมนปฏบตตามดวยความเตม

9

ใจ ทาทาย เกดความหมายในชวตการท างาน มการท างานและมชวตอยอยางมเปาหมายดวยความภมใจ และทมเทเพอคณภาพของผลงานทปฏบต 4. ชวยก าหนดมาตรฐานของชวต องคกร และสงคมทแสดงถงการมชวตทมคณภาพ องคกรทมคณภาพ และสงคมทเจรญกาวหนามความเปนเลศในทกดาน ลกษณะของวสยทศนทด

1. มความชดเจน สามารถน าไปสการปฏบตได 2. เปนภาพเชงบวกทสะทอนถงความเปนเลศของโรงเรยนในอนาคต ซงอาจจะก าหนดเวลาไวดวยกได 3. ตองทาทายความสามารถของสมาชกทกคน 4. ค านงถงผรบบรการเปนส าคญ 5. มความสอดคลองกบแนวโนมในอนาคต

กระบวนกำรสรำงวสยทศน 1. ขนเตรยมกำร เปนขนตอนการสรางความรความเขาใจ เกยวกบความหมายและใหเหนความส าคญและความจ าเปนในการสรางวสยทศนในองคการรวมถงการมเจตคตทดของสมาชกทมตอองคกร 2. ขนด ำเนนกำรสรำงวสยทศน มขนตอนดงน 2.1 รวบรวมขอมลพนฐาน ทเกยวของกบหนวยงาน เชน วตถประสงค ภารกจหนวยงาน ความคาดหวงและความตองการของสมาชก ผรบบรการและหนวยงานทเกยวของ เปนตน 2.2 วเคราะหสถานภาพปจจบนของหนวยงาน เพอใหผบรหารเขาใจและตระหนกในสถานภาพปจจบน และศกยภาพของหนวยงาน 2.3 กลมผบรหารเสนอมมมองแหงอนาคต เปนลกษณะของการสรางฝนของผบรหารแตละคน (Create Individuals Dream) จะไดมมมองทหลากหลายและครอบคลม 2.4 น ามมมองของผบรหารแตละคนมารวมและเชอมโยงกน (Share and Relate the Dreams) เพอใหมมมองของแตละคนมาเชอมโยงกน แลวเรยงล าดบความส าคญ 2.5 คดเลอกและตดสนใจอนาคตของหนวยงานทเปนความฝนของทกคน 2.6 ขดเกลาส านวนใหสอความหมายชดเจน ปลกเรา ทาทาย สรางพลงดลใจ มสาระครอบคลมองคประกอบของวสยทศน 3. ขนน ำวสยทศนไปปฏบต เมอก าหนดวสยทศนตามขนตอนการสรางวสยทศนแลว จะไดวสยทศนของหนวยงาน และเมอคณะกรรมการบรหารแลว ควรสอสารใหสมาชกทกคนไดรบทราบและเขาใจตรงกน ก าหนดแผนงานและโครงการใหสอดคลองกบวสยทศน และน าแผน/โครงการไปปฏบต 4. ขนประเมนวสยทศน การประเมนวสยทศนท าใหทราบวา วสยทศนนน มพลงและมประสทธภาพเพยงใด โดยพจารณาจากผลการด าเนนงานตามแผน และโครงการวามความกาวหนาทมงไปสวสยทศนเพยงใด ควรปรบปรงแกไขการด าเนนงานเพอใหเปนไปตามวสยทศนอยางไร

10

พนธกจ (Mission) พนธกจคอ จดมงหมายพนฐานซงแสดงเหตผลหรออธบายวาท าไมมหาวทยาลยจงถอก าเนด

ขนมาหรอด ารงอย เปนหลกการทใชเปนแนวทางในการตดสนใจ ก าหนดเปาหมาย วตถประสงค และยทธศาสตรการวเคราะหภารกจหรอพนธกจของมหาวทยาลย (Mission Aanlysis) เพอตรวจสอบวา งานหลกของมหาวทยาลยทท าอยในปจจบน ยงมความเปนอยหรอไม พนธกจใดควรยกเลกเพราะเหตใด พนธกจใดควรด ารงอยเพราะเหตใด และพนธกจใดควรปรบเปลยนใหมหรอเพมขนใหม เพราะเหตใด บคลากรในมหาวทยาลยตองตระหนกวาภาระกจใดคอภารกจหลก ภารกจรอง ซงบางหนวยงานหลงบทบาทหนาท ไปท าภารกจรองแทน ภารกจหลกกจะท าใหมหาวทยาลยนนมปญหาในการด าเนนงานได ค าถามทควรใชส าหรบพนธกจของมหาวทยาลยม ดงน

1) มหาวทยาลยจดขนเพออะไร 2) จดประสงคทแทจรงของเราคออะไร นอกจากการท าก าไรแลวมหาวทยาลยยงมจดมงหมาย

อะไรอก 3) เอกลกษณหรอจดเดนเฉพาะของมหาวทยาลยของเราคออะไร 4) กลมผรบบรการ คอใครบาง 5) บรการตวเอกของเราในปจจบนคออะไร และในอนาคตควรเปนอะไร 6) สวนบรการของมหาวทยาลยในทองถนทส าคญทงในปจจบนและอนาคตคอสวนบรการไหน

บาง 7) ขอบขายการบรการกวางและครอบคลมแคไหนในปจจบน และในอนาคตจะเปลยนไป

อยางไร 8) มหาวทยาลยของเราไดเปลยนแปลงไปอยางไรจากทเคยเปนมาเมอ 3-5 ปทผานมา 9) ในอนาคตขางหนา 3-5 ป มหาวทยาลยของเราจะเปลยนโฉมจากเดมไปเปนอะไรอยางไร 10) ผลประโยชนทมงหวงและตองการมากทสดของเราคออะไร และมวธการวดผลส าเรจ

เหลานนอยางไร 11) มประเดนแงคดเกยวกบปรชญาทางการศกษาอะไรบางทมความส าคญตออนาคตของ

มหาวทยาลย เชน เรองภาพพจนของมหาวทยาลย ความเปนผน าในกลมมหาวทยาลย บรรดาผรวมวชาชพหรอชมชน ผลกระทบตอสภาพแวดลอม ความสามารถในการคดคนพฒนา ขนาดการเสยง คณภาพ ประสทธภาพผลผลต วธการจดการ ฯลฯ

12) ควรตองพจารณาใหน าหนกความส าคญตอกลมภายนอก เชน ผมสวนไดเสย ลกคา ชมชน บคลากรและอน ๆ ในเรองอะไรบางหรอไมเมอไดมการถามค าถามแลวน ามารวมกนปรกษาและพจารณาออกความเหนกนแลว จากนนกจะ น าไปประมวลและเขยนขนเปนขอความเพอน ามาพจารณาอนมตอกครง

เปำประสงค(Objective)

เปาประสงคของมหาวทยาลย หมายถง การระบหรอบอกใหทราบเกยวกบสงทมหาวทยาลยจะท าใหได หรอสงทมหาวทยาลยตองการจะเปนส าหรบระยะเวลาใดเวลาหนงทอยไกลออกไป เชน อาจจะเปน 3 ปถง 5 ปกได เปาประสงคทก าหนดขนมาน ในทางปฏบตควรจะตองสามารถวดผลไดตามสมควร โดยเฉพาะอยางยงเปาประสงคระยะสน ซงเปนเปาประสงคจากการด าเนนงานทเปน

11

ผลงานประจ าป หรอทเรยกเปนภาษาองกฤษวา “annual operational” นนการระบออกมาเปนจ านวนตวเลขทชดเจนและวดได นบวาเปนสงจ าเปนและส าคญยง ทจะชวยใหการวางแผนมคณภาพส าหรบทจะน ามาใชบรหารงานในทางปฏบต แตส าหรบเปาประสงคระยะยาวนน โดยทมลกษณะเปนการพจารณาในทางกลยทธ และมงทจะระบใหเหนถงต าแหนงฐานะทตองการจะไดหรอตองการจะเปน มากกวาการระบถงสงทจะท าใหเสรจ การระบเปาประสงคระยะยาวจงมลกษณะเปนการบรรยายความเปนขอความกะทดรด สน ๆ แตชดเจน แตในเวลาเดยวกน ขณะทมการจดท าแผนด าเนนงานทท าควบคตามกนมานนเอง การระบเปาประสงคออกเปนเปาหมายผลส าเรจตาง ๆ ทแยกยอยลงมาอยางครบถวน และมความชดเจนในตวเหลาน ยอมจะสามารถสงผลสนบสนนใหมหาวทยาลยโดยสวนรวมประสบผลส าเรจเปนไปตามทตงไวได ตวอยาเชน ในกรณของกจการทท าธรกจดานการใหบรการนน ในทางปฏบต การก าหนดเปาประสงคระยะยาวนน ขนตอนการจดท ามกจะเรมจากการก าหนดจดมงหมาย การวเคราะหทางกลยทธ และการจดวางกลยทธ โดยภายใตกระบวนการคดและวเคราะหทางกลยทธดงกลาวนเอง การแยกแยะพจารณาเปาประสงคระยะยาวกจะกระท าพรอมกนไปแตอยางไรกตาม กอนทจะมการก าหนดเปาประสงคระยะยาวออกมาจรงนน ๆ ในกระบวนการวางแผนและกระบวนการจดท าแผน จะตองมการพจารณาใหเหนชดเจนแยกกนระหวางการวางแผนกลยทธกบการวางแผนดานด าเนนงาน

การคดเลอกหรอก าหนดเปาประสงคของมหาวทยาลยนน มกจะท าโดยการประชมพจารณากนในคณะกรรมการ ซงสวนมากมกจะด าเนนการตามขนตอนดงน

1) การรวมพจารณาถงปจจยทจะมผลกระทบเกยวของและสมพนธกบการพจารณาเปาประสงคระยะยาว ทงน โดยพยายามคดเลอกจดล าดบปจจยทางกลยทธทมความส าคญมากเปนพเศษจ านวนหนง โดยพจารณาจากปจจยทมความส าคญมากเปนพเศษ และส าคญรองลงมาเปนล าดบ

2) พจารณาลกลงไปในแตละปจจยทางกลยทธ เพอใหเหนชดวาปจจยกลยทธอนใดทจะสามารถสงผลกระทบหรอสงผลตอมหาวทยาลย ใหสามารถเคลอนตวเขาไปสจดมงหมายและสนบสนนตอกลยทธทก าหนดไว ผลกระทบหรอผลส าเรจตาง ๆ เหลาน ควรจะตองมลกษณะขอบเขตกวาง และมองเหนไดคอนขางชด

3) พจารณาคดเลอกและลงมตเหนชอบรวมกนเกยวกบเปาประสงคระยะยาวทตอง ก าหนดขน

เปาประสงคระยะยาวจงหมายถง การระบสงทมหาวทยาลยตองการจะเปนหรอตองการทจะท าใหไดผลในอนาคต ในสภาพทวไปนน การก าหนดเปาประสงคระยะยาว มกจะกระท าโดยการเรมตนดวยการรางขอความขนมากอนวาตองการจะใหไดอะไร หรอตองการจะเปนอะไร มากกวาทจะมาจากการคดอยางรอบคอบ และมนใจวาจะเปนสงทสามารถจะท าใหส าเรจลงไดจรงตามทคาดคด ดงนน จงเปนสงจ าเปนทผบรหารทกคนจะตองมการตรวจสอบขอความแตละขนหรอทงหมดตามเกณฑตาง ๆ ดงน คอ

1) การตองสามารถวดไดหรอตรวจนบได 2) การพจารณาถงความเปนไปไดหรอโอกาสทจะท าใหส าเรจผลได 3) การตองมความคลองตวหรอปรบตวได 4) การตองใหความสอดคลองเขากนไดกบแผนงานอน ๆ

12

ผลผลต(Outputs) ผลผลตหลกของมหาวทยาลย ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานมภารกจเกยวกบ

การจดและการสงเสรมการศกษาขนพนฐาน จดท าผลผลตจ านวน 5 ผลผลต ไดแก ผจบการศกษากอนประถมศกษา ผจบการศกษาภาคบงคบ ผจบการศกษามธยมศกษาตอนปลาย เดกพการไดรบการศกษาขนพนฐานและพฒนาสมรรถภาพ และเดกดอยโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐาน ดงนนมหาวทยาลยจงตองด าเนนการเพอใหบรรลเปาหมายผลผลตหลกทก าหนดไวใหครอบคลมตวชวดทง 4 ดาน คอ ปรมาณ คณภาพ เวลา และคาใชจาย

1) ดานปรมาณ เปนการก าหนดเปาหมายจ านวนผรบบรการ ของมหาวทยาลย

2) ดานคณภาพ เปนการก าหนดเปาหมายดานคณภาพทสะทอนใหเหนวาผลผลตนนสอดคลองกบ

ความตองการของผรบบรการและสงผลใหเกดผลลพธทตองการในสวนของมหาวทยาลย คอ การก าหนดเปาหมายของคณภาพของนกศกษาทสอดคลองกบความตองการของนกศกษาและสงผลใหเกดผลลพธของมหาวทยาลย

3) ดานเวลา เปนการก าหนดเวลาทใชในการน าสงผลผลตหรอบรการ

4) ดานคาใชจาย เปนการก าหนดตนทน คาใชจายในการผลตผลผลต เปนการก าหนดตนทนตอหนวย

ของนกศกษา กลยทธ

กลยทธคอแนวทางในการด าเนนงานทท าใหองคกรบรรลเปาหมาย หรอกลยทธ คอ วธการในการแขงขนทจะท าใหองคกรสามารถเอาชนะคแขงได หรอกลยทธ คอ แนวทางในการท าใหองคกรประสบความส าเรจ หรอบางทานอาจจะบอกกลยทธประกอบดวยค าถามทส าคญ 3 ขอ ไดแก 1) ปจจบนเราอย ณ จดใด 2) เราตองการไปถงจดใด 3) เราจะไปถงจดนนไดอยางไรคอวธการหรอแนวทางทองคกรจะน าเสนอคณคา (Value) ใหกบลกคา เพอใหองคกรประสบความส าเรจตามทตองการ (ซงอาจจะเปนก าไรหรอวสยทศน)

กำรก ำหนดผลผลต ผลลพธ และตวชวด

1. กำรก ำหนดผลผลต (Outputs) โดยพจารณาจากวตถประสงคของงาน/โครงการวาการทจะบรรลวตถประสงคของงาน/

โครงการนน หนวยงานตองด าเนนการใหมผลผลตอะไรบางทจ าเปน หรอพจารณาจากกจกรรมของงาน/โครงการ การระบผลผลตตองระบผลผลตทเกดขนในขนตอนสดทายของกระบวนการทบคคลภายนอกจะไดใชประโยชนและสามารถตรวจวดได

13

2. กำรก ำหนดผลลพธ (Outcomes) เปนการก าหนดผลส าเรจของวตถประสงคของงาน/โครงการ ทงในเชงปรมาณ คณภาพ

ระยะเวลาและสถานท ผลลพธจะตองมความสมพนธอยางสมเหตสมผลกบผลผลตและสงผลไปสความส าเรจในระดบจดมงหมายของแผนงาน 3. กำรก ำหนดตวชวด (Indicators)

โดยก าหนดเกณฑการประเมนตวชวดความส าเรจ สภาพการบรรลเปาหมายทงในเรองของผลผลตและผลลพธทงในเชงปรมาณ คณภาพ ระยะเวลา สถานท และตนทนหรอคาใชจาย โดยจะตองมความเชอถอไดและมความเปนไปไดในทางปฏบต ซงตวแปรประกอบหรอองคประกอบทมคาแสดงถงลกษณะหรอปรมาณของระบบการด าเนนงานสวนใดสวนหนงในชวงเวลาใดเวลาหนง ซงเปนสารสนเทศทบงบอกสภาวะหรอสภาพการณในลกษณะใดลกษณะหนงทเราสนใจ ซงการน าตวแปรหรอขอเทจจรงตางๆ มาสมพนธกนเพอใหเกดคณคาจะสะทอนใหเหนสภาพการณทตองการศกษาโดยรวม

กำรจดท ำแผนกลยทธ

1. กลยทธระดบองคกร การก าหนดกลยทธระดบองคกร เปนการเลอกวธการท างานอยางม ทศทางทเหมาะสม

สอดคลองกบสภาพแวดลอมขององคกรเพอใหสามารถด าเนนการไดประสบผลส าเรจสามารถน าไปปฏบตไดจรง ลกษณะกลยทธระดบองคกรทจะก าหนดโดยทวไปจะม 4 ประเภท คอ

1) กลยทธสรางการเจรญเตบโต เปนกลยทธทเออและแขง โดยขยาย กจการหรอด าเนนงานเพมเตมขน

2) กลยทธความถนด เปนกลยทธทเออแตออน โดยเลอกด าเนนงานเฉพาะทมความรความช านาญ

3) กลยทธรกษาเสถยรภาพ เปนกลยทธทไมเออแตแขง โดยเลอกด าเนนงานทก าลงด าเนนงานอยไมขยายไป

ด าเนนงานอน 4) กลยทธการตดทอน

เปนกลยทธทไมเออและออน โดยการทบทวนภารกจในสวนทท าประโยชนได อาจตองถายโอนใหคนอนด าเนนงาน

2. กลยทธระดบแผนงำน การก าหนดกลยทธระดบแผนงาน เปนกลยทธทสนบสนนและสอดคลองกบกลยทธระดบ

องคกร ทบงบอกวามโครงการหรองานใดๆทจะตองด าเนนการ เปนการเลอกวธการท างานเพอเปนแนวทางทสามารถน าไปปฏบตด าเนนการไดจนประสบผลส าเรจ เปนกลยทธทบงบอกวาในแตละแผนงานจะจดท างาน/โครงการ อะไรบาง 3. กลยทธระดบโครงกำร

กลยทธทสนบสนนและสอดคลองกบกลยทธระดบแผนงาน และเปนกลยทธทบงบอกกจกรรมตางๆภายในองคกรวาจะตองมการปฏบตงานหรอด าเนนการอยางไรเพอใหสอดคลองกบ

14

กลยทธระดบแผนงานและระดบมหาวทยาลย ซงโครงการทดมลกษณะ ดงน 1) เปนโครงการทสามารถแกปญหาของมหาวทยาลยได

2) มรายละเอยด เนอหาสาระครบถวน ชดเจนและจ าเพาะเจาะจง สามารถตอบค าถามตอไปนได

2.1) โครงการอะไร (ชอโครงการ) 2.2) ท าไมจงตองรเรมโครงการ (หลกการและเหตผล) 2.3) ท าเพออะไร (วตถประสงค) 2.4) ปรมาณทจะท าเทาไร (เปาหมาย) 2.5) ท าอยางไร (วธด าเนนการ) 2.6) จะท าเมอไร นานเทาใด (ระยะเวลาด าเนนการ) 2.7) ใชทรพยากรเทาไรและไดมาจากไหน (งบประมาณ แหลงทมา) 2.8) ใครท า (ผรบผดชอบโครงการ) 2.9) ตองประสานงานกบใคร (หนวยงานทใหการสนบสนน) 2.10) บรรลวตถประสงคหรอไม (การประเมนผล) 2.11) เมอเสรจสนโครงการแลวจะไดอะไร (ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ)

3) รายละเอยดของโครงการดงกลาว ตองมความเกยวเนองสมพนธกน เชน วตถประสงคตองสอดคลองกบหลกการและเหตผล วธด าเนนการตองเปนทางทท าใหบรรลวตถประสงคได ฯลฯ เปนตน 4) โครงการทรเรมขนมาตองมผลอยางนอยทสดอยางใดอยางหนงในหวขอตอไปน

4.1) สนองตอบ สนบสนนตอนโยบายของตนสงกดหรอนโยบายสวนรวมของประเทศ 4.2) กอใหเกดการพฒนาทงเฉพาะสวนและการพฒนาโดยสวนรวมของประเทศ 4.3) แกปญหาทเกดขนไดตรงจดตรงประเดน

5) รายละเอยดในโครงการมพอทจะเปนแนวทางใหผอนอานแลวเขาใจ สามารถด าเนนการตามได 6) เปนโครงการทปฏบตไดและสามารถตดตามและประเมนผลได

แผนกลยทธ 4 ป หมำยถง การจดท าแผนพฒนาระยะกลาง (4 ป) ของสถาบน ใหเปนรปธรรม ชดเจน ตอบสนองภารกจของสถาบน และชน าทศทางเปาหมายการพฒนาสถาบน ซงเกดจากการมสวน รวมของทกภาคสวน ทงภายในและภายนอก แผนปฏบตรำชกำรประจ ำป หมำยถง การจดท าแผนประจ าปของสถาบน เพอใหสอดคลองตาม รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการ บรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2556 และระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการจดท าแผนการ บรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2547 ซงคณะรฐมนตรก าหนดใหสวนราชการ รฐวสาหกจ และหนวยงาน อนๆของรฐด าเนนการจดท าแผนปฏบตราชการประจ าปใหสอดคลองกบแผนบรหารราชการแผนดน

15

กลมงานนโยบายและแผนของคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ประกอบดวย นกวเคราะหนโยบายและแผนและผทเกยวของกบภารกจดานนโยบายและแผน ทปฏบตงานในหนวยงานระดบคณะ ซงด าเนนงานตามภารกจในดานแผนงานตางๆของคณะ โดยตองจดท าแผนกลยทธ แผนปฏบตราชการ 4 ป และแผนปฏบตราชการประจ าปโดยใหสอดคลองกบปรชญา ปณธาน วสยทศน และจดเนนของสถาบน ตลอดจนสอดคลองกบกรอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป และแผนพฒนาการศกษาระดบ อดมศกษา ฉบบท 10 การจดท าแผนกลยทธนน ตองมาจากการมสวนรวมของบคลากรทกระดบภายในคณะ นกศกษา รวมไปถงผมสวนไดสวนเสย และไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการประจ าคณะ นอกจากนตองมการตดตามผลการด าเนนงานตามตวบงชของแผนปฏบตราชการประจ าป อยางนอยปละ 2 ครง และรายงานตอผบรหารเพอพจารณา ซงมกระบวนการจดท าแผนกลยทธอยางเปนระบบ ดงน 1) มการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และภยคกคาม (SWOT) 2) ก าหนดวสยทศน (Vision) และพนธกจ (Mission) 3) วเคราะหประเดนยทธศาสตร (Stratrgic Issues) 4) ก าหนดเปาประสงค (Goals) 5) ก าหนดตวชวด (KPI) และเปาหมาย (Target) 6) ก าหนดกลยทธเพอใหบรรลเปาประสงค (Strategies) 7) จดท า (ราง) แผนกลยทธ 8) เสนอตอทประชมคณะกรรมการบรหารคณะเพอพจารณา (ราง) แผนกลยทธ 9) จดท าแผนกลยทธ และถายทอดแผนสการปฏบตแกกลมงานอนๆ ภายในคณะ 10) ตดตามผลการด าเนนงานของแผน โดยแบงเปน 10.1 ตดตามผลการด าเนนงานตามตวชวดในแผน 10.2 ตดตามผลการด าเนนงานตามโครงการในแผน 11) ประเมนผลการด าเนนงานของแผนกลยทธ 12) เสนอตอทประชมคณะกรรมการประจ าคณะ และน าขอเสนอแนะไปปรบปรง ทบทวนแผน จากกระบวนการจดท าแผนกลยทธขางตน กลมงานนโยบายและแผนไดเลงเหนความส าคญในการทจะน ากระบวนการจดท าแผนมาปรบปรง พฒนากระบวนงาน เนองจากกระบวนการทบทวนขอมล เพอจดท าแผนเปนกระบวนการแรกทเชอมโยงขอมลตางๆ ในบรบทภายในและภายนอกคณะ ซงเปนการน าขอมลเชงนโยบายลงสการปฏบต โดยการมสวนรวมของทกภาคสวน เปนกระบวนการทท าใหทราบความกาวหนา ประสทธภาพและประสทธผลในการด าเนนงานวาเปนไปตามแผนทก าหนดหรอไม ซงจะกอใหเกดประโยชนอยางยงในการขบเคลอนภารกจของคณะครศาสตรใหเปนไปตามเปาหมายทก าหนด วตถประสงคของคมอ 1. เพอใหบคลากรทปฏบตงานดานนโยบายและแผน หรอบคคลทวไปทสนใจ มความร ความเขาใจในกระบวนการจดท าแผนกลยทธ แผนปฏบตราชการ 4 ป แผนปฏบตราชการประจ าป ท าใหสามารถปฏบตและพฒนาระบบการปฏบตงานใหดขน 2. เพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงาน ชวยลดขอผดพลาดในการปฏบตงาน และถายทอดความรใหแกบคลากรทปฏบตงานดานนโยบายและแผน และผปฏบตงานอนๆทไดรบมอบหมายใหสามารถปฏบตงานไดตรงตามทก าหนด

16

3. เพอใหบคลากรทมความสนใจสามารถน าคมอการปฏบตงานน ไปประยกตใชในการปฏบตงานในหนาททรบผดชอบของตนเองใหเกดประโยชนตอไป ขอบเขตงำน กลมงานนโยบายและแผนของหนวยงานอน ๆ ซงสวนใหญมความรบผดชอบจดท าแผนงานดานตางๆทงนการจดท าแผนจะตองใชขอมลสนบสนนหลายๆมต ขอบขายของกระบวนงานทคดเลอกส าหรบจดท าคมอเพอพฒนากระบวนการปฏบตงานนน ตองครอบคลมถงขนตอนการปฏบตงานตางๆขอมลทเกยวของ กฎระเบยบ ขอบงคบ และหลกเกณฑทงภายในและภายนอกสถาบน ตลอดจนผเกยวของ ผมสวนไดสวนเสย และระยะเวลาในการด าเนนงาน กำรน ำ PDCA มำใชในกำรปฏบตงำน การน า PDCA cycle มาใชในกระบวนการปฏบตงานจะท าอยางไรเพอใหไดผลและมประสทธภาพ ท าอยางไรใหบคลากรในองคกรมความเขาใจและตระหนกในการน า PDCA cycle มาใชขบเคลอนส าหรบการปฏบตงานของตน ดงนนจงขออธบายนยามของ PDCA cycle ดงรายละเอยดตอไปน P ( Plan) P = Priority & Purpose & Plan D ( Do) D = DO = Directing & Organizing C (Check) C = Check & Control & Continue A ( Act ) A = Adjust plan & Action to improvement 1. P คอ กำรวำงแผน (Plan) กำรท ำงำน ซงเราตองรวา เราจะใหใครท า (Who) ท าอะไร (What) ท าทไหน (Where) ท าเมอไหร & มเวลาเทาไหร (When) ท าอยางไร (How) ภายใตงบประมาณเทาไหร (How much) ใหไดตามเปาหมายทตงไว (Purpose) ปญหา มนเรมตนจาก คน 1 คน ไมไดมงานเดยว ทกๆ คน มทงงานดวน งานแทรก งานของหวหนา งานของเพอน สารพดงานทมะรมมะตมกนเขามา และทวนวายมากขนไปอก กคอ หากองคกรนนมหลายนาย ซงแตละนาย กสดทจะเอาแตใจตวเอง เอาใจไมถก ดงนนคนท างานจงเรมรวน ไมรจะท างานไหนกอน พอจะเรมท างานนน เอา ผรวมงานถกดงไปท าอยางอน งาน รนตอไมได พอท างานหนงเสรจ เอา เวลาไมพอทจะท างานถดไป ตองปรบ How (ปรบวธการ) อกแลว แตการปรบ How แบบเหลอเวลาท างานนอย ๆ มกจะท าไดยาก สดทายทมงานกตองวกกลบมาปรกษาหวหนาทมอกครง ส าหรบปญหาเหลาน หากจะแก ตองท าใหความผนผวนของการด าเนนตามแผนงานมใหนอยลง ซงคนทเปนหวหนาทม จ าเปนตอง Priority งานทกๆ งาน ตองก าหนดเปาหมาย (Purpose) ของแตละงานไวชดเจน แลวจงท าการวางแผนงาน (Plan) และหากตองการใหทมงานปรบตวไดเรว หวหนาทมจะตองสอน (Coaching) วธคดใหกบทมงานดวย ในขณะเดยวกน หวหนาทมตองปรบแผนงานเรว เพอทจะไดน าพาทมงาน ท างานใหสามารถบรรลเปาหมายขององคกรได

17

2. D คอ กำรลงมอท ำ (Do) ปญหา มนเรมตนจากความไมชดเจนของหลายสงหลายอยาง เชน แมวาตอนวางแผน จะบอกวา ใหใครท า ใหฝายไหนท าบาง แตไมไดระบไปวาใครเปนเจาภาพหลก ท าใหทมงานเกยงงานกนไดงาย ยงหากไมชอบขหนากนดวยแลว งานยงไมเดนเลย หรอ ในตอนวางแผนบอกวา จะตองใชอปกรณแบบน เทาน แตพอท าจรง ปรมาณไมพอใช เพราะตอนวางแผน มองวางบประมาณไมพอเลยตดโนน ตดนจนความเปนจรง เกดความไมเพยงพอตอการท างาน ดงนน การแกปญหาเหลาน สงทตองท าในฐานะหวหนาทมงาน กคอ การระมดระวงในการน าทม (Directing) ซงจะเกยวของ กบเรอง วธการสอสาร (Communication) การจงใจใหทมงานอยากท างาน (Motivation) และหวหนาทมยงตองท าหนาทเปนทปรกษา (Consulting) ใหกบทมงานดวย รวมถง ตองมการจดก าลงคน และจดเตรยมทรพยากรใหเพยงพอตอการด าเนนงาน (Organizing) ใหด กอนทจะด าเนนการลงมอท า (Do) 3. C คอ กำรตรวจสอบ งำน (Check) ปญหา มนเรมตนจาก การตรวจสอบนนท าไดงาย แตการน าขอมลทตรวจสอบไปใช ควบคม การท างานของสวนงานนนๆ มกเปนไปอยางเชองชา หรอ ไมไดน าไปใชเลย และเมอเวลาผานไป พนกงานจะมองวา การตรวจสอบของเขานน ไมเหนมความจ าเปนตองท าเลย ไมนานพวกเขากจะเลกท าการตรวจสอบงาน ดงนนแนวทางแกไข คอ หวหนาทมงาน จะตองเปนผรบรผลของการตรวจสอบงาน (Check) ของสวนงานในสงกดทงหมด เพอจะไดท าการ เปนผประสานงาน (Coordinator) น าขอมล ไปใชในการควบคม ( Control ) ใหผลงานเปนตามแผน และหวหนางานยงจ าเปนตองด าเนนการ ตดตาม การตรวจสอบงาน และควบคมผลงาน อยาง ตอเนอง (Continue) สม าเสมอ เพอท าใหทมงาน เหนถงความส าคญของงาน 4. A คอ กำรปรบปรง แกไข งำนใหดขน (Act) ปญหา คอ ในกรณทผลงานออกมาไมไดตามเปาหมาย กไมมใครท าอะไรตอ และยงงานไดตามเปาหมายทวางไว พนกงานกจะท าเหมอนเดม ซงท าใหองคกรไมพฒนา ดงนนแนวทางแกไข คอ กรณทท างานไมไดเปาหมาย หวหนาทมงาน จะตองท าการปรบแผนงาน (Adjust plan) โดยเนนในประเดนวธการ (How) และในกรณทท าไดตามแผนทก าหนดไว หวหนาทมงาน จ าเปนทจะตองท าการ สงการ (Command) ใหทกฝาย ตงเปาหมายใหสงขน เพอทองคกรจะไดพฒนาตอไปไมสนสด (Action to improvement)

18

โครงสรำงของหนวยงำน

ผศ.สชน รอดก ำเหนด คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

คณะกรรมกำรประจ ำคณะ

รองคณบดฝำยกจกำรนกศกษำ บรกำรวชำกำรและ

ศลปวฒนธรรม อาจารยพจนภา เพชรรตน

รองคณบดฝำยวชำกำรและประกนคณภำพกำรศกษำ ดร.ปรยานช พรหมภาสต

รองคณบดฝำยวจยและสำรสนเทศ

ดร.วชรา วนยธรรม

- งานวชาการ - งานตรวจสอบภายใน - ประกนคณภาพการศกษา - โปรแกรมวชาภาษาไทย - โปรแกรมวชาภาษาองกฤษ - โปรแกรมวชาภาษาจน - โปรแกรมวชานตศาสตร - โปรแกรมวชาการพฒนาสงคม - โปรแกรมวชาสารสนเทศภมศาสตร - โปรแกรมวชาบรรณรกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร - โปรแกรมวชารฐประสศาสนศาสตร - โปแกรมวชาดนตร - กลมวชานาฏศลปและการละคร - กลมวชาปรชญา และศาสนา

- งานกจกรรมนกศกษา - งานบรการวชาการ - งานท านบ ารงศลปวฒนธรรม

- งานสงเสรมและพฒนางานวจย - งานดานภาษาและเทคโนโลยสารสนเทศ

หวหนำส ำนกงำนคณบด อาจารยสมลกษณ วรยจาร

- งานนโยบายและแผน

- งานการเงนและพสด - งานธรการ งานสารบรรณ - งานดและบคลากรสายสนบสนน

19

ภำระหนำทของหนวยงำน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร เปนหนวยงานทรบผดชอบดานการจดการศกษา ในระดบปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอก ภารกจหลกของคณะ ไดแก การผลตบณฑต การพฒนางานวจย การบรการวชาการ และการท านบ ารงศลปวฒนธรรม บทบำทหนำทควำมรบผดชอบ ศกษาขอมลสารสนเทศทเกยวของกบการพฒนาแผนกลยทธ วเคราะห วจย ประสานงานแผน ประมวลแผนเพอพจารณาเสนอแนะประกอบการก าหนดนโยบายใหแกผบรหาร จดท าแผนกลยทธ แผนปฏบตราชการ ตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามตวชวดของแผนปฏบตราชการ รวมถงตดตามการด าเนนงานกจกรรม/โครงการตามแผน ลกษณะงำนทปฏบต - จดท าแผนกลยทธคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร - จดท าแผนปฏบตราชการ 4 ป - จดท าแผนปฏบตราชการประจ าป - ตดตามการด าเนนงาน และจดท ารายงานผลการปฏบตราชการตามตวชวดของแผนปฏบตราชการ - ตดตามการด าเนนงาน และจดท ารายงานผลการปฏบตงานตามโครงการ/กจกรรม - จดท าแผนพฒนาบคลากร

20

แผนภมกำรปฏบตงำน คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยรำชภฏก ำแพงเพชร

มำตรฐำนส ำหรบวธกำรปฏบต (Standard Operating procedure) เรอง งำนกำรวเครำะหนโยบำยและแผน มผลบงคบใช............../................/.................ปรบปรงครงท............/................/..................ก ำหนดกำรปรบปรง............/................/...............

หนวยงำน คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร ผรบผดชอบ นำยตม ค ำพวง หนวยงำนและบคลำกรทเกยวของ

รองคณบดฝำยบรหำรและวำงแผน

เจำหนำทปฏบตงำน บคลำกรภำยในคณะ

และผมสวนไดสวนเสย คณะกรรมกำรจดท ำ

แผน คณะกรรมกำรบรหำรคณะ คณะกรรมกำรประจ ำคณะ หนวยงำนภำยในคณะ

P

เรม

ศกษาขอมล วเคราะหขอมลทเกยวของในการจดท าแผนกลยทธ

1

สงเคราะห และด าเนนการสรป

รายงานการวเคราะหขอมลทไดจากการ

ประชม

ด าเนนการประชมเพอรวมกนวเคราะหปจจยทางยทธศาสตร (SWOT) และก าหนดทศทาง

ของหนวยงาน วสยทศน พนธกจ

วเคราะหขอมลและด าเนนการจดท า

ประเดนยทธศาสตร ตวชวด และก าหนด

เปาหมาย

21

D

พจารณา (ราง) แผน กลยทธคณะ

แกไขขอมลตามขอเสนอแนะจากคณะกรรมการบรหารคณะ

เผยแพรแผนกลยทธคณะใหแกบคลากรหนวยงานภายใน

คณะ

3

1

จดท ารางแผนกลยทธคณะ

น าแผนกลยทธเสนอตอทประชมคณะกรรมการ

ประจ าคณะ

ก าหนดโครงการ/กจกรรมตามแผนและน าไปใชในการ

ด าเนนงานตามภาระกจของคณะ

จดท าแผนปฏบตราชการประจ าป

2

22

C

A

3

ปรบปรงตามผลการใหขอเสนอแนะ ของคณะกรรมการ

พจารณาผลการผลการด าเนนงานตามตวชวด และโครงการ/กจกรรมตามแผน

รอบ 3 , 6 , 9 และ 12 เดอน ของแตละหนวยงาน

ตดตามผลการด าเนนงานตามตวชวด และโครงการ/กจกรรมตามแผน รอบ 3 ,

6 , 9 และ 12 เดอน

4

4

สนสด

23

ขนตอนกำรปฏบตงำน 1. ขนตอนกำรวำงแผน (Plan) 1.1 ศกษาและรวบรวมขอมลทเกยวของกบการจดท าแผนกลยทธ และวเคราะหขอมลเพอน าไปประกอบการประชมทบทวนแผนกลยทธคณะ 1.2 ด าเนนการจดประชมเพอระดมความคดเหนจากบคลากรทกหนวยงานภายในคณะ อาจารย เจาหนาท นกศกษา และผมสวนไดสวนเสยทกคน เพอรวมกนวเคราะหปจจยทางยทธศาสตร (SWOT) พนธกจ และเปาประสงค 1.3 ด าเนนการสงเคราะหขอมลทไดจากการประชมระดมความคดเหน และน าขอมลไปประชมรวมกบคณะกรรมการฝายแผน เพอก าหนดประเดนยทธศาสตร ตวชวด ก าหนดคาเปาหมาย น าหนก และโครงการ/กจกรรมทสอดคลองกบตวชวด 1.4 จดท า (ราง) แผนกลยทธคณะ เสนอตอทประชมคณะกรรมการบรหารคณะ 1.5 ปรบปรง (ราง) แผนกลยทธคณะตามขอเสนอแนะทประชมคณะกรรมการบรหารคณะ และน าเสนอตอทประชมคณะกรรมการประจ าคณะ 1.6 เผยแพรใหแกหนวยงานอนๆภายในคณะเพอใชเปนแนวปฏบตงานตามภารกจดานตางๆของคณะ 1.7 ด าเนนการจดท าแผนปฏบตราชการประจ าป คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร 2. ขนตอนกำรด ำเนนงำน (Do) 2.1 แตละหนวยงานภายในคณะ ปฏบตตามแผนกลยทธคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร 3. ขนตอนกำรตรวจสอบ (Check) 3.1 ตดตามการด าเนนงานตามตวชวดของแผนปฏบตราชการประจ าป รอบ 3 , 6 , 9 และ 12 เดอนของแตละหนวยงานภายในคณะ 3.2 ตดตามการด าเนนงานตามโครงการ/กจกรรมของแผนปฏบตราชการประจ าป รอบ 3 , 6 , 9 และ 12 เดอนของแตละหนวยงานภายในคณะ 3.3 สรปรายงานผลการด าเนนงานตามตวชวด และโครงการ/กจกรรมเสนอตอทประชมคณะกรรมการประจ าคณะ 4. ขนตอนกำรปรบปรงแกไข (Action) 4.1 ด าเนนการปรบปรงตามขอเสนอแนะทประชมคณะกรรมการประจ าคณะ

24

บรรณำนกรม

กลมนโยบายและแผน. (2555). “คมอการปฏบตงาน กระบวนการทบทวนขอมลเพอจดท าแผน และกระบวนการตดตามผลการด าเนนงานตามค ารบรองการปฏบตราชการ.” กลมนโยบายและแผน สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ส านกงาน ก.พ.ร. (2556). “การจดท าแผนยทธศาสตรตามแนวทางของส านกงาน ก.พ.ร.” งานนโยบายและแผน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ.

นายศรโพธ วายภกษ (2556). “นโยบายและการวางแผนงานอยางมประสทธภาพ” วฒนา วงศเกยรตรตนและคนอน. กำรวำงแผนกลยทธ ศลปะก ำหนดแผนองคกรสควำมเปนเลศ.

กรงเทพมหานคร : บรษท อนโนกราฟฟกส จ ากด, 2548. Bikas C. Sanyal. Strategic Managemant in Higher Education. Regional Workshop by

Center for Professional Development in Higher Education,Faculty of Education,Chulalongkorn University and Semeo Rihed,1999.

Black J.S.& Porter WL. Management Meeting New Challenges. New Jersey : Prentice- Hall, 2000.

C. Gopinath and Julie Siciliano. Strategize Experiential Exercises in Strategic Management. 2nd ed. Ohio : Thomson South-Western, 2005.

Certo Samuel C. and Peter J. Paul. Strategic Management : Concept and Applications.New York : Mcgraw-Hill, 1991.

David F.R. Strategic Management Concept Cases. New York : Macmillan Publishing, 1999.

25

ประวตผเขยน

ชอ – สกล นายตม ค าพวง วน/เดอน/ปเกด 9 มถนายน 2528 สถานทเกด อ าเภอสามเงา จงหวดตาก ทอย บานเลขท 74/2 หม 1 ต าบลสามเงา อ าเภอสามเงา จงหวดตาก 62000 สถานทท างาน ส านกงานคณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร เลขท 69 หม 1 ต าบลนครชม อ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร 62000 ประวตการศกษา 2551 : ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตร ศศ.บ. ศลปศาสตรบณฑต (สาขาวชารฐประศาสนศาสตร)

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฎก าแพงเพชร จงหวดก าแพงเพชร