Хөдөө аж ахуйн судалгаа - 2014 mal toonii taniltsuulga-1.pdf · 1621.0 тонн...

3

Хөдөө аж ахуйн судалгаа - 2014

Танилцуулгыг хянан, тохиосон:

Статистикийн хэлтсийн дарга Ж. Эрдэнэсүрэн

Танилцуулгыг нэгтгэн боловсруулсан: Статистикийн хэлтсийн мэргэжилтэн Г.Сувдаа

Хаяг: Увс аймгийн ЗДТГ-ын байр 117 тоот, Улаангом сум 3-р баг Утас: 70452322, 70453316 Имэйл:[email protected], Веб хаяг: http://uvs.nso.mn www.1212.mn.

http://uvs.nso.mn/

http://www.1212.mn/

4

АГУУЛГА Оршил 4

I. Мал аж ахуй 5

I.1. Мал аж ахуйн салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл

I.2. Нэг хүнд ногдох мал аж ахуйн бүтээгдэхүүн

II. Малын 2014 оны тооллогын дүн 5-7

II.1. Малчдын тоо, тэдний соѐл ахуйн нөхцөл

II.1.1 Малчдын тоо, насны бүлэг

II.1.2 Малчдын соѐл, ахуйн нөхцөл

II.2 Малын тоо, бүтэц 7

II.2.1 Мал, тэжээвэр амьтдын тоо 7-11

11

II.2.2 Малтай өрхийн бүлэглэлт 12-13 18

II.2.3 Малчин өрхийн бүлэглэлт 14-15 21 21

II.2.4 Хээлтэгч малын тоо 15-16 22

II.2.5 Төл бойжилт 16-18 23

II.2.6 Малын зүй бус хорогдол 18-19 25

II.2.7 Хээл хаялт, сувайралт 19-20 27

II.2.8 Хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо 20-21 28

II.2.9 Малын хэрэглээний зарлага 21 29

II.2.10 Сүргийн бүтэц 21-22 III. Эрчимжсэн мал аж ахуй 22 III.1. Цэвэр үүлдэр болон эрлийз, нутгийн

шилдэг омгийн малын тоо

IV. Малын бэлчээр, хангамж 23 V. Тэжээвэр амьтад 23

VII. Малжуулалтын тайлан 24 VII. Худаг, усан сан усжуулалт 25

VIII. Газар тариалан 26-27

СШШ

ДҮГНЭЛТ 28 ХАВСРАЛТУУД 29-53 НЭР ТОМЬЁОНЫ ТАЙЛБАР 54-55

5


ОРШИЛ

Хөдөө аж ахуйн салбарын үйл ажиллагаа нь бусад хүчин зүйлээс илүүтэйгээр

байгаль цаг агаараас хамааралтай байх бөгөөд үйлдвэрлэгдсэн бүтээгдэхүүн нь

үндсэндээ хүн амын хүнсний хэрэглээ, боловсруулах үйлдвэрлэлийн болон

үйлчилгээний салбарын түүхий эдийн хэрэглээг хангахад чиглэгдэж байдаг.

Дэлхийн олон улс орнуудын нэгэн адил манай улсын эдийн засгийн хөгжилд

хөдөө аж ахуйн салбар нь ихээхэн чухал байр эзэлдэг салбарын нэг юм. Манай

аймгийн хувьд мөн мал аж ахуйн салбар эдийн засгийн хөгжилд чухал байр суурийг

эзэлсэн хэвээр байна.

Манай улсын үндсэн хуулинд мал сүргийг үндэсний баялаг мөн гэж томьѐолж,

мал тооллогыг улсын хэмжээнд жил бүр зохион байгуулж, үр дүнг нь макро түвшинд

хийгддэг тооцоо судалгаанд ашиглаж, салбарын талаар удирдлагын шийдвэр гаргах

мэдээллийн гол эх үүсвэр болгон ашиглаж байна.

Статистикийн тухай “Монгол Улсын хуулийн 7 дугаар зүйлийн 1 дэх заалт, Монгол

Улсын Засгийн газрын 2003 оны 224 дүгээр тогтоолын дагуу Үндэсний Статистикийн

газрын удирдамж заавраар мал, тэжээвэр амьтад, тэжээлийн тооллогыг 2014 оны 12

сарын 07 -наас 17 -ны өдрүүдэд аймгийн хэмжээнд зохион байгуулж, дүнг нэгтгэн

2015 оны 1 дүгээр сард холбогдох байгууллагуудад хүргүүлсэн болно.

Энэхүү танилцуулгад Увс аймгийн 2014 оны мал тооллогын дүнг нэгтгэн

дүгнэснээс гадна мал аж ахуйн салбарын үйлдвэрлэл, мал аж ахуйн салбарт

хэрэглэж буй хашаа, худаг, тэжээлийн хүрэлцээ хангамж болон шинээр гаргасан,

сэргээн засварласан худаг, уст цэг, малжуулалтын талаархи мэдээллийг тусган

орууллаа.

Мөн аймгийн тариалалт, ургац хураалтын 2014 оны мэдээллийг нэгтгэн орууллаа.

Тооллогын дүнг бүсчилсэн байдлаар Баруун, Хойд, Өмнөд, Зүүн бүс болон

Улаангом гэсэн ангилаллаар зэрэгцүүлэлт хийж гаргалаа.

Манай улсын түүний дотор Увс аймгийн мал аж ахуйн салбарын өнөөгийн

байдалд дүгнэлт хийж, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг боловсруулах,

төлөвлөхөд энэхүү танилцуулга судалгаа суурь материал болно гэдэгт итгэж байна.

УВС АЙМГИЙН СТАТИСТИКИЙН ХЭЛТЭС

2015-03-25

6


I.МАЛ АЖ АХУЙ

I.1 Мал аж ахуйн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт

Мал аж ахуйн салбарт 2014 онд нядалгааны жингээр 12689.4 тонн мах, 26462.0 тонн сүү,

1621.0 тонн хонины ноос, 333.1 тонн ноолуур, 73.1 тонн тэмээний ноос, 517.7 мянган ширхэг арьс,

шир үйлдвэрлэв. Өмнөх оныхтой харьцуулахад мах нядалгааны жингээр 618.3 тн, сүүний үйлдвэрлэл

4124.9, ноолуур 510.7, хонины ноос 365.9, тэмээний ноос 9.6 тонноор өсч, арьс, шир 6.4 мянган

ширхэгээр буурсан байна.

Хүснэгт 1

Мал аж ахуйн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт, биет хэмжээгээр*

*2014 оны урьдчилсан гүйцэтгэл

Нэг хүнд ногдох мал аж ахуйн бүтээгдэхүүн. Нэг хүнд нядалгааны жингээр 2014 онд дунджаар

167.6 кг мах, 349.9 л сүү ногдож, өмнөх оныхтой харьцуулахад мах 6.2 кг, сүү 51.2 кг-аар нэмэгдсэн

байна.

Хүснэгт 2

I.2 Нэг хүнд ногдох мал аж ахуйн гол нэрийн бүтээгдэхүүн*

хувь зөрүү

7553.4 9169.6 12071.1 12689.4 105.1 618.3

586.0 877.0 1206.8 1309.6 108.5 102.8

1538.0 2277.6 2596.1 2965.8 114.2 369.7

192.9 302.9 367.7 394.2 107.2 26.5

3666.4 3308.0 5076.4 5068.9 99.9 -7.5

1568.5 2402.6 2824.1 2950.9 104.5 126.8

17837.7 19937.7 22337.1 26462 118.5 4124.9

1749.3 1911.7 2224.5 2552.9 114.8 328.4

12164.1 14160.1 15615.7 18926.7 121.2 3311

196.6 246.5 246.8 297.3 120.5 50.5

1178.7 1201.5 1397.7 1596.3 114.2 198.6

2549.0 2417.9 2852.8 3088.7 108.3 235.9

1328.2 1474.7 1591.9 2102.6 132.1 510.7

54.4 57.9 63.5 73.1 115.1 9.6

999.1 1095.0 1255.1 1621 129.2 365.9

217.4 256.1 273.3 333.1 121.9 59.8

404.6 224.0 559.2 552.8 98.9 -6.4

6.2 0.4 1.8 1.9 105.6 0.1

14.4 4.0 10.8 5.3 49.1 -5.5

1.0 8.3 25.3 27.7 109.5 2.4

213.7 92.5 295.3 288.3 97.6 -7

127.6 83.3 226 229.6 101.6 3.6

Ямааны ноолуур

Тэмээний

Адууны

Үхрийн

Хонины

Ямааны

Үнээний

Ингэний

Хонины

Ямааны

Тэмээний ноос

Хонины ноос

Адууны

Үхрийн

Тэмээний

Хонины

Ямааны

Гүүний

2014/2013

Мах, нядалгааны

жингээр, тонн

Сүү, тонн

Ноос, ноолуур, тн

Арьс шир, мян.ш

Бүтээгдэхүүн 2011 2012 2013 2014

2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014

Мах нядалгааны

жингээр, кг 123.5 161.4 167.6 10.3 13.45 13.96 0.343 0.448 0.465

Сүү, л 268.6 298.7 349.9 22.38 24.89 29.2 0.746 0.829 0.973

Жилд ноогдох Сард ноогдох Хоногт ноогдохБүтээгдэхүүн

7


II. 2014 ОНЫ МАЛ ТООЛЛОГО

II.1 Мал бүхий өрх, малчдын тоо, тэдний соѐл ахуйн үзүүлэлт

II.1.1 Мал бүхий өрх малчдын тоо. 2014 онд 12.2 мянган мал бүхий өрх, үүний дотор 8.0

мянган малчин өрх мал аж ахуйн үйлдвэрлэл эрхэлж байна. Мөн мал аж ахуйн үйлдвэрлэлд 16.2

мянган малчид ажиллаж байна.

Хүснэгт 3

Малчдын 47.5 хувь нь буюу 7.7 мянга нь эмэгтэй малчид байна.

Насны бүлгээр авч үзвэл 38.3 хувь нь 16-34 насны, 53.1 хувь нь 35-аас тэтгэвэрт гарах насны,

8.6 хувь нь тэтгэвэрийн насны хүмүүс байна.

зураг 1

Өрх малчдын тоо

2014 онд малтай өрхийн тоо 2013 онтой харьцуулахад 146 - аар, малчин өрхийн тоо 22 - оор тус тус

өссөн байна. 2014 онд 1 малчинд 158 толгой мал ноогдож, 2013 оныхоос 21 толгойгоор өссөн байна.

зураг 2

Малтай өрх, (мян.) 12.6 12.2 12.2 12.0 12.2

Малчин өрх, (мян.) 8.9 8.6 8.1 8.0 8.0

Малчдын тоо (мян.) 18.9 17.8 16.5 16.3 16.2

Үүнээс:16-34 насны 8.3 7.6 7.0 6.3 6.2

35-аас тэтгэвэрт гарах

насны8.4 8.2 8.0 8.3 8.6

Тэтгэвэрийн нас 2.2 2.0 1.6 1.6 1.4

Нийт малчдаас эмэгтэй 8.8 8.3 8.0 7.7 7.7

-0.1

0.3

-0.2

0.0

Үзүүлэлт 2010 2011 2012 2013 2014Зөрүү

/+-/

0.2

0.0

-0.1

8


II.1.Малчдын нийгэм ахуйн зарим үзүүлэлт

Нийт малчин өрхийн 90.4 хувь нь цахилгааны эх үүсгүүртэй, 68.9 хувь нь телевизортой, 33.1

хувь нь авто машинтай, 59.6 хувь нь мотоцикльтой, 2.1 хувь нь трактортой өрх байна. Үүнийг улсын

дундажтай харьцуулахад телевизортой, автомашинтай, трактортой малчин өрхийн эзлэх хувь 0.2 –

7.8 пунктээр бага, харин цахилгаан үүсгүүртэй, мотоцикльтэй өрхийн эзлэх хувь улсын дунджаас 1.7 –

8.7 пунктээр өндөр байна.

Нийт малчин өрхөд цахилгаан үүсгүүртэй өрхийн эзлэх хувь өмнөх оныхоос 3.9, телевизортой

өрхийн эзлэх хувь 0.5, мотоцикльтэй өрхийн эзлэх хувь 5.7, автомашинтай өрхийн эзлэх хувь 1.7 хувь,

трактортой өрхийн эзлэх хувь 0.2 хувиар тус тус нэмэгдсэн байна.

Хүснэгт 4

Малчдын соѐл ахуйн зарим үзүүлэлтүүд

Нийт цахилгаан үүсгүүртэй өрхийн 92.5 хувь нь нарны, 7.5 хувь нь бусад төрлийн цахилгаан эх

үүсгүүртэй байна.

Зураг 3

II.2 МАЛЫН ТОО, БҮТЭЦ

II.2.1 МАЛ, ТЭЖЭЭВЭР АМТДЫН ТОО

Малын тоо. 2014 оны эцэст 2561.3 мянган толгой мал үүний дотор 19.5 мянган тэмээ, 88.4 мянган

адуу, 145.4 мянган үхэр, 1260.5 мянган хонь, 1047.4 мянган ямаатай болж тэмээ 1.6 мянга, адуу 11.5

мянга, үхэр 22.8 мянга, хонь 179.2 мянга, ямаа 121.0 мянган толгойгоор таван төрөлдөө өнгөрсөн

оноос өсч, нийт малын тоо 15.1 хувиар буюу 336.2 мянган толгойгоор нэмэгдсэн байна.

2014

2013

Цахилгаантай 7.3 7.4 6.3 6.9 7.3 109.5 86 77.7 86.5 90.4 88.7

Телевизортой 7.2 7 5.1 5.5 5.5 107.8 80.9 62.8 68.4 68.9 76.7

Автомашинтай 1.8 1.7 2 2.5 2.7 125 20.2 24.7 31.4 33.1 40.2

Мотоциклтэй 3.5 4.2 3.5 4.3 4.9 122.9 49.2 43.2 53.9 59.6 50.9

Трактортой 0.1 0.1 0.1 0.2 0.2 200 1.2 1.4 1.9 2.1 3.2

2014 20112011 2012 2012 2013 2014Улсын

дундаж

Өрхийн тоо, мян Малчин өрхинй тоонд эзлэх хувь

2010 2013

9


2014 онд 8.3 мянган сарлаг тоологдсон нь нийт үхэр сүргийн 5.7 хувийг эзэлж байна. Сарлагийн тоо

өмнөх оныхоос 10.6 хувиар буюу 0.8 мянган толгойгоор өссөн байна.

Хүснэгт 5

Малын тоо, төрлөөр мян.тол

Бүх сумдын малын тоо өнгөрсөн оноос 9.3 – 25.4 хувиар өсч, Бөхмөрөн, Зүүнхангай, Ховд сумдаас

бусад сум малаа 5 төрөл дээр нь өсгөсөн байна.

Сумдыг малын тоогоор бүлэглэвэл:

1. 200.0 мянгаас дээш толгой малтай сумын тоо -1 сум

Тэс / 290.5 мянган толгой /

2. 100.0 – 200.0 мянган толгой малтай сумын тоо – 13 сум

Наранбулаг / 193.6 /, Өмнөговь /181.0/, Өндөрхангай /169.1/, Улаангом /167.2/, Хяргас /156.7/,

Малчин /138.5/ , Сагил /135.9 /, Зүүнхангай /132.3/, Цагаанхайрхан /128.9/, Ховд /119.5/,

Тариалан /123.3/, Бөхмөрөн /109.7/, Зүүнговь /104.7/

3. 60.0 -100.0 мянган толгой малтай сумын тоо - 4 сум

Өлгий /99.7/, Түргэн /93.1/, Завхан /92.7/, Давст / 74.1/

4. 50.0- 60.0 мянга хүртэл малтай сумын тоо – 1 сум Баруунтуруун / 50.9 /

Өнгөрсөн онд 100.0 - 200.0 мянган толгой малтай 11 сум байсан бол одоо 13 болж өсчээ.

Аймгийн нийт малын 11.3 хувийг эзэлж буй Тэс сум 290.5 мянган толгой малтайгаар хамгийн

олон малтай, 2.0 хувийг эзэлдэг Баруунтуруун сум 50.9 мянган малтай болж хамгийн цөөн малтайд

орж байна.

Хүснэгт 6

Бүгд 1619.3 1831.8 2030.7 2225.1 2561.3 115.1 336.2

Тэмээ 14.5 15.4 16.9 17.9 19.5 108.9 1.6

Адуу 59.7 63.9 70.4 76.9 88.4 115.0 11.5

Үхэр 84.4 95.7 108 122.6 145.4 118.6 22.8

Хонь 776.9 851.5 976 1081.3 1260.5 116.6 179.2

Ямаа 683.8 805.3 859.3 926.4 1047.4 113.1 121.0

2010 2011 2012 2013 2014/2013

зөрүү %2014

Тэс -290.5 мян.тол Завхан- 6.6 Тэс - 11.6

Наранбулаг-193.4 мян.тол Наранбулаг - 2.4 Өндөрхангай -8.2

Өмнөговь - 181.0 Тэс - 2.3 Улаангом - 7.6

Өндөрхангай -169.1 мян.тол Өлгий - 1.5 Зүүнхангай - 7.2

Улаангом 167.2 мян.тол Өмнөговь - 1.2 Зүүнговь - 5.6

Дүнд эзлэх хувь- 39.1 Дүнд эзлэх хувь- 71.8 Дүнд эзлэх хувь- 45.5

Өсгөсөн сум- 19 Өсгөсөн сум- 16 Өсгөсөн сум- 19

Өсөлт бууралтын хувь- 115.1 Өсөлт бууралтын хувь- 109.1 Өсөлт бууралтын хувь- 114.9

Нийт малын тоогоор эхний

5-д орох сумууд

Үүнээс

Тэмээгээр /мян.тол/ адуугаар /мян.тол/

10


үргэлжлэл

Аймгийн нэг хүнд дунджаар 34 толгой мал ноогдож сумдаар авч үзвэл Улаангом сумын нэг

хүнд дунджаар 6, Баруунтуруун суманд 21, Тариалан суманд 33 толгой мал ноогдож байгаа нь

аймгийн дунджаас 1 – 28 толгой малаар доогуур, харин бусад сумдад 40 – 68 толгой мал ноогдож

байгаа нь аймгийн дунджаас 6 – 34 толгой малаар илүү байна.

Зураг 4

Сумдыг бүсчлэн тооцож үзвэл баруун бүсэд нийт малын 31.6 хувь буюу 809.9 мянган мал, зүүн бүсэд

27.0 хувь буюу 690.3 мянган мал, өмнөд бүсэд 18.8 хувь буюу 481.2 мянган мал, хойт бүсэд 16.1 хувь

буюу 412.7 мянган мал, төвийн бүсэд 6.5 хувь буюу 167.2 мянган мал тус тус ноогдож байна.

2014 онд 21.4 мянган мал бүхий 148 өрх гадагш шилжсэн бөгөөд үүнээс Тэс сумаас

34 өрхийн 6.9 мянган мал, Улаангом сумаас 15 өрхийн 3.1 мянган мал, бусад сумдаас 0.2 – 1.9 мянган

мал гадагш шилжсэн байна. Гадагш шилжсэн малын тоо өнгөрсөн оноос 5.9 мянгаар цөөн байна.

Малын тоо, бүс нутгаар Хүснэгт 7

Мян.тол

Бүх бүсийн малын тоо өмнөх оноос 12.5 – 16.6 хувиар буюу 33.8 – 107.3 мянган толгойгоор

өссөн байна.

Тэс - 27.1 Тэс - 179.7 Өмнөговь - 86.1

Улаангом - 21.7 Наранбулаг - 100.0 Наранбулаг - 80.9

Зүүнговь - 9.7 Хяргас - 89.2 Ховд - 73.3

Өндөрхангай - 9.7 Малчин - 84.7 Өндөрхангай - 72.1

Сагил - 8.9 Өмнөговь - 82.8 Тэс - 69.7

Дүнд эзлэх хувь- 52.9 Дүнд эзлэх хувь- 42.6 Дүнд эзлэх хувь- 36.5

Өсгөсөн сум- 19 Өсгөсөн сум- 19 Өсгөсөн сум- 19

Өсөлт бууралтын хувь- 118.6 Өсөлт бууралтын хувь- 116.6 Өсөлт бууралтын хувь- 113.1

Үхрээр /мян.тол// хониор /мян.тол/ Ямаагаар /мян.тол/

% зөрүү

Баруун 434.7 526.5 605.7 702.6 809.9 115.3 107.3

Хойд 305.4 321.7 332.8 362.8 412.7 113.8 49.9

Зүүн 461.6 515.3 570.2 613.5 690.3 112.5 76.8

Өмнөд 300.2 340 384.3 412.8 481.2 116.6 68.4

Төв 117.4 128.3 137.7 133.4 167.2 125.3 33.8

Бүсүүд 20142014/2013

20132010 2011 2012

11


График 5

Таван төрлийн малын өсөлт бууралтыг 2013 онтой харьцуулан сумдаар авч үзэхэд тэмээ 16 сум,

адуу 19 сум, үхэр 19 сум, хонь 19 сум, ямаа 19 суманд тус тус өсчээ. Нийт мал сүргийн 90.1 хувийг бог

мал, 9.9 хувийг бод мал эзэлж байна.

Хонь 49.6, ямаа 40.9, үхэр 5.7, адуу 3.5, тэмээ 0.8 хувийг тус тус эзэлж, өнгөрсөн оноос нийт хонины

эзлэх хувь 1.0, үхэр 0.2 пунктээр өсч, адуу, тэмээний эзлэх хувь өнгөрсөн оны түвшинд, харин ямааны

эзлэх хувь 0.7 пунктээр буурчээ.

Нийт сүрэгт таван төрлийн малын эзлэх хувь Хүснэгт 8

Ялангуяа эртнээс ардын дунд уламжлагдан ирсэн бог малын дотор хонь 75 хувь, ямаа 25 хувь

байх харьцаа сүүлийн жилүүдэд ихээхэн хэмжээгээр алдагдсаар байна. 2014 оны байдлаар авч

үзэхэд бог малын 45.4 хувийг ямаа эзэлж байгаа бөгөөд өмнөх оныхоос эзлэх хувийн жин нь 3.8

пунктээр өссөн байна.

Ховд, Завхан, Өлгий, Бөхмөрөн, Баруунтуруун, Өмнөговь сумдын бог малынх нь 51.0 – 67.4

хувийг ямаан сүрэг эзэлж байгаа нь аймгийн дунджаас 5.6 – 22.0 хувиар өндөр байна. Тэс сумын бог

малын дотор ямааны эзлэх хувь 28, Малчин 33.9 байгаа нь тэнцвэрт харьцаанд ойртсон, бусад

сумдын бог малын дотор ямааны сүргийн эзлэх тэнцвэрт харьцаа алдагдсан хэвээр байна.

Бүгд 100 100 100 100 100 100

Тэмээ 0.9 0.8 0.8 0.8 0.8 0.7

Адуу 3.7 3.5 3.5 3.5 3.5 5.8

Үхэр 5.2 5.2 5.3 5.5 5.7 6.6

Хонь 48 46.5 48.1 48.6 49.6 44.7

Ямаа 42.2 44 42.3 41.6 40.9 42.3

Улсын

дундаж

2014 он

2010 2011 2012 2013 2014

12


График 6

2014 оны байдлаар ямаан сүргийн эзлэх хувь буурсан ч мал сүргийн бүтцийн зохисгүй

өөрчлөлт хадгалагдсаар байгаа нь анхаарал татсан асуудал юм. Цаашид ямаан сүргийн тоо толгойн

бүтцийн зохистой харьцааг тодорхойлж, энэ талаар мэргэжлийн байгууллагаас асуудал боловсруулж

хэрэгжүүлэх нь зүйтэй.

График 7

Хувийн /амины/ малын тоо. Нийт мал сүргийн 99.6 / 2551.5 мянга / хувь нь амины аж ахуйд,

0.4 хувь нь / 9.8 мянган / албан газарт ноогдож , амины малын тоо өнгөрсөн оноос 336.2 мянган

толгойгоор өссөн байна.

13


Хүснэгт 9

Хувийн малтай өрх, тэдгээрийн малын тоо

Мян.тол

2014 оны байдлаар хувийн аж ахуйн нийт малын 0.8 хувийг тэмээ, 3.4 хувийг адуу, 5.7 хувийг

үхэр, 49.1 хувийг ямаа, 41.0 хувийг хонь эзэлж байна.

II.2.2 Малтай өрхийн бүлэглэлт

Мал бүхий 12.2 мянган өрхийг малын тоогоор нь бүлэглэн авч үзвэл 6.0 хувь буюу 0.7 мянга

нь 10 хүртэл малтай, 9.6 хувь буюу 1.1 мянга нь 11-30 малтай, 7.7 хувь буюу 0.9 мянга нь 31-50

малтай, 14.7 хувь буюу 1.8 мянга нь 51-100 малтай, 25.6 хувь буюу 3.1 мянга нь 101-200 малтай, 26.9

хувь буюу 3.2 мянга нь 201-500 малтай, 9.4 хувь буюу 1.1 мянга нь 500-аас дээш малтай өрх байна.

100 хүртэлх малтай өрх нийт малтай өрхийн 38.1 хувийг эзэлж байгаа нь өнгөрсөн оноос 4.6

пунктээр буурч, 101-200 толгой малтай өрхийн эзлэх хувь өнгөрсөн оноос 0.2 пунктээр, 201-500 толгой

тэмээ адуу үхэр хонь ямаа

1994 19.1 1601.8 25 110.5 161.7 899.4 405.2

1995 18.7 1657 24.5 117.3 178.7 865.5 471

1996 18.1 1679.5 24 120.2 182.1 850.6 502.6

1997 17.8 1780.7 23.8 121.9 180.8 894 560.2

1998 17.4 1880.7 24.3 124.4 182.8 934.8 614.4

1999 16.6 1847.4 22.6 114.3 167.1 938.8 604.6

2000 15.7 1550.7 18.2 74 105.5 834.6 518.4

2001 15.0 1549.4 16.7 65.5 90.3 810 566.9

2002 14.2 1450.8 14.8 59.4 83.1 740 553.5

2003 14.0 1645.5 15.5 62.4 89.2 785.1 693.3

2004 14.1 1930.1 15.8 68.6 100.2 914 831.5

2005 14.0 2003.8 15.7 72 108.7 975.6 831.8

2006 14.0 2381.8 16.1 78.9 119.8 1152 1015

2007 14.0 2635.8 16.5 83.8 130 1266 1139.4

2008 13.6 2482.6 16 78.2 117.9 1203.5 1066.9

2009 13.2 2302.7 15.9 73.8 103.8 1133.7 975.6

2010 12.6 1608.5 14.5 58.8 84.2 769.4 681.6

2011 12.2 1819.6 15.4 62.6 95.5 843.2 802.9

2012 12.2 2018.6 16.9 68.9 107.9 967.8 857.1

2013 12.0 2215.3 17.9 75.5 122.4 1074.5 925.1

2014 12.2 2551.5 19.5 86.9 145.2 1253.9 1046

онууд

Малтай

өрхийн

тоо,

мян.тол

үүнээс

Бүгд

2010 2011 2012 2013 2014

1217 943 883 854 734

1865 1562 1490 1325 1173

1418 1254 1138 1026 940

2416 2166 1991 1928 1789

3146 3261 3216 3051 3116

2142 2562 2813 2981 3281

316 406 553 715 913

59 75 95 144 215

2 3 5 8 16

4 3 2 1 2

12585 12235 12186 12033 12179

Бүлэглэлт

10 хүртэл малтай

Иргэдийн малын бүлэглэлт

11-30 малтай

31-50 малтай

51-100 малтай

101-200 малтай



1000-1499 малтай

1500-2000 малтай

2001-ээс дээш

Дүн

14


малтай өрхийнх 2.1 пунктээр, 501-999 малтай өрхийнх 1.6 пунктээр тус тус өсчээ. 1000 – аас дээш

малтай 233 өрх байгаа нь 2013 оныхоос 80 өрхөөр өссөн байна.

Бүлэглэлтээс харахад малтай өрхийн дийлэнхи хувийг эзэлдэг 200 хүртэл малтай өрхийн нийт

малтай өрхөд эзлэх хувь 2013 онд 68.1 хувьтай байсан бол 2014 онд 63.7 хувь болж, өмнөх оныхоос

4.4 пүнктээр буурчээ.

Аймгийн нийт өрх 20.7 мянга, үүний 58.8 хувь буюу 12.2 мянган өрх нь мал бүхий өрх байж,

эдгээр мал бүхий өрхийн 63.7 хувь нь буюу 7.8 мянган өрх 200 хүртэл малтай өрх байна.

Хүснэгт 10

Малтай өрхийн малын бүлэглэлт

Бүсээр авч үзвэл, 2014 онд 200 хүртэл толгой малтай өрхийн нийт мал бүхий өрхөд эзлэх хувь

Баруун бүсэд 65.1 хувь, Хойд бүсэд 62.3 хувь, Өмнөд бүсэд 57.6 хувь, Зүүн бүсэд 63.2 хувь,

Улаангомд 59.1 хувь болж бүх бүсэд 200 хүртэл толгой буюу цөөн малтай өрхийн хувийн жин буурчээ.

График 10

2013 2014 2013 2014 2013 2014

12033 12179 100 100 100 100

5133 4636 42.7 38.1 41.8 37.7

3051 3116 25.4 25.6 22.4 22

2981 3281 24.8 26.9 25.3 27.2

715 913 5.9 7.5 8.2 9.9

144 215 1.2 1.9 1.9 2.6

8 16 0.07 0.1 0.3 0.4

1 2 0.008 0.016 0.1 0.2

100 хүртэлх

Малтай өрхийн тоо Дүнд эзлэх хувь Улсын дундаж хувь

Бүгд

101-200

201-500

501-999

1000-1499

1500-2000


15


Малтай өрхийн малын бүлэглэлт, сумаар

Хүснэгт 11

Манай аймагт дунджаар малтай нэг өрхөд 210 толгой мал ногдож байгаа нь 2013 оныхоос 25

малаар их, харин улсын дунджаас 34 малаар бага байна.

Өнгөрсөн онд манай аймгийн ихэнх нутагт зуншлага болон өвөлжилт сайхан байснаас

шалтгаалан цөөн малтай өрхийн тоо ихэнх суманд буурав. Бүлэглэлтээс харахад малтай өрхийн

дийлэнх хувийг эзэлдэг 200 хүртэл малтай өрхийн нийт малтай өрхөд эзлэх хувь 2013 онд 68.1 байсан

бол 2014 онд 63.7 хувь болж өмнөх оныхоос 4.4 пунктээр буурсан байна.

II.2.3 Малчин өрхийн бүлэглэлт

2014 оны байдлаар амьжиргааны эх үүсвэр нь болсон малчин өрхийн эзэмшилд нийт малын

86.5 хувь буюу 2214.6 мянган толгой мал байна. 2013 оны байдлаар малчин өрхөд дунджаар 239

толгой мал ногдож байсан бол 2014 онд 276 толгой мал ногдож, үүний дотор тэмээ 2, адуу 9, үхэр 15,

хонь 139, ямаа 111 ноогдож байна.

2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014

1.Баруунтуруун 464 72.4 67.2 16.6 20.3 8.8 9.3 1.5 2.4 0.7 0.9

2.Бөхмөрөн 469 36.0 30.3 27.1 27.7 28.5 30.3 6.6 8.7 1.9 3.0

3.Давст 286 44.0 39.5 19.4 20.6 22.2 21.3 12.0 13.6 2.5 4.9

4.Завхан 450 35.6 31.8 30.1 30.4 29.2 30.9 4.5 5.1 0.7 1.8

5.Зүүнговь 554 46.9 39.9 24.8 25.6 22.5 27.1 4.8 6.7 0.9 0.7

6.Зүүнхангай 573 38.2 34.6 27.4 25.5 26.2 29.0 6.9 8.6 1.4 2.4

7.Малчин 578 33.9 28.9 24.6 27.3 31.1 32.0 10.0 10.9 0.5 0.9

8.Наранбулаг 874 38.2 32.5 28.5 27.5 26.2 30.2 6.1 7.9 1.0 1.9

9.Өлгий 500 47.0 44.0 26.1 25.8 17.2 19.4 7.8 8.4 1.8 2.4

10.Өмнөговь 945 45.4 39.5 25.6 26.5 24.2 26.7 3.8 6.2 1.0 1.2

11. Өндөрхангай 749 40.9 35.6 26.6 25.0 25.7 30.0 5.3 6.8 1.6 2.5

12.Сагил 453 31.6 26.9 22.6 20.5 31.0 34.0 12.4 14.1 2.4 4.4

13.Тариалан 761 52.4 45.3 23.6 26.3 20.8 23.7 3.0 4.3 0.3 0.4

14. Түргэн 433 43.2 40.4 23.7 22.9 23.2 24.7 9.9 11.5 0.0 0.5

15.Тэс 1215 30.3 25.6 28.1 27.0 35.3 38.4 5.0 7.6 1.3 1.4

16.Ховд 568 34.7 31.5 31.3 29.8 27.6 31.5 5.3 6.3 1.1 0.9

17.Хяргас 500 28.9 26.0 24.4 22.6 32.8 30.2 10.5 16.6 3.5 4.6

18. Цагаанхайрхан 458 36.6 32.1 25.5 26.9 23.8 24.5 9.7 9.0 4.3 7.6

19.Улаангом 1349 63.5 58.3 21.2 23.6 13.2 15.3 1.8 2.2 0.2 0.4

Дүн 12179 42.7 38.1 25.4 25.6 24.8 26.9 5.9 7.5 1.3 1.9

Баруун бүс 4098 42.2 37.4 27.5 27.7 24.2 27.1 5.1 6.4 1.0 1.4

Хойд бүс 1641 42.1 37.6 25.2 24.7 24.3 26.3 7.0 9.4 1.5 2.0

Өмнөд бүс 2244 37.2 32.4 26.0 25.2 27.7 30.4 7.2 8.7 2.0 3.3

Зүүн бүс 2847 42.8 37.8 25.0 25.4 24.9 27.8 6.3 7.5 1.0 1.6

Төвийн бүс 1349 39.5 34.9 24.7 24.2 26.4 28.3 8.0 10.3 1.4 2.3

12179 42.7 38.1 25.4 25.6 24.8 26.9 5.9 7.5 1.3 1.9

Сумын нэр

Малтай

өрхийн

тоо

100 хүртэлх

малтай өрхийн

эзлэх хувь

101-200

хүртэлх малтай

өрхийн эзлэх

хувь

201-500 хүртэлх


эзлэх хувь

501-1000

хүртэлх


эзлэх хувь

1000-с дээш

хүртэлх

малтай


хувь

16


Зураг 11

Нийт малчин өрхийн 21.8 хувь нь 100 хүртэлх, 27.1 хувь нь 101-200 хүртэлх, 37.0 хувь нь 201-500, 14.1

хувь нь 500-аас дээш малтай байна.

Зураг 12

Малчин өрхийн малын бүлэглэлт, сумаар, 2014 онд

Хүснэгт 14

өрх хувь өрх хувь өрх хувь

Баруунтуруун 141 94 66.7 43 30.5 4 2.8

Бөхмөрөн 276 91 33.0 171 62.0 14 5.1

Давст 183 76 41.5 93 50.8 14 7.7

Завхан 342 180 52.6 155 45.3 7 2.0

Зүүнговь 437 252 57.7 181 41.4 4 0.9

Зүүнхангай 379 170 44.9 195 51.5 14 3.7

Малчин 397 168 42.3 224 56.4 5 1.3

Наранбулаг 681 341 50.1 323 47.4 17 2.5

Өлгий 302 158 52.3 132 43.7 12 4.0

Өмнөговь 591 294 49.7 286 48.4 11 1.9

Өндөрхангай 509 245 48.1 245 48.1 19 3.7

Сагил 322 107 33.2 195 60.6 20 6.2

Тариалан 510 303 59.4 204 40.0 3 0.6

Түргэн 235 85 36.2 148 63.0 2 0.9

Тэс 917 384 41.9 516 56.3 17 1.9

Ховд 413 210 50.8 198 47.9 5 1.2

Хяргас 338 99 29.3 216 63.9 23 6.8

Цагаанхайрхан 256 92 35.9 129 50.4 35 13.7

Улаангом 798 576 72.2 216 27.1 6 0.8

Нийт 8027 3925 48.9 3870 48.2 232 2.9

Баруун бүс 2839 247.7 52.5 216.3 45.5 9.2 2.0

Хойд бүс 1016 89.8 45.6 201.3 51.4 11.8 3.0

Өмнөд бүс 1285 150.3 42.3 261.0 52.5 19.3 5.2

Зүүн бүс 2089 225.8 51.0 213.7 46.7 9.7 2.3

Төвийн бүс 798 576.0 42.8 826.0 53.8 49.5 3.3

8027 3925 48.9 3870 48.2 232 2.9

Сумын нэр

Малчин

өрхийн

тоо

200 хүртэл

малтай малчин



малчин өрхийн

эзлэх хувь

1000-с дээш

малтай малчин

өрхийн эзлэх хувь

17


II.2.4 Хээлтэгч малын тоо

2014 оны эцэст 1090.2 мянган толгой хээлтэгч мал тоологдсон нь өмнөх оныхоос 133.8 мянга

буюу 14.0 хувиар өссөн байна. Төрлөөр авч үзвэл ингэ 0.4 мянга, гүү 3.2 мянга, үнээ 8.1, эм хонь 74.5

мянга, ямаа 47.7 мянган толгойгоор тус тус өссөн байна.

Хүснэгт 15

Хээлтэгч малын тоо мян.тол

Хээлтэгч мал нийт малын 42.6 хувийг эзэлж байгаа бөгөөд тэмээн сүргийн 32.3 хувь, адуун

сүргийн 27.8 хувь, үхэр сүргийн 40.2 хувь, хонин сүргийн 44.5 хувь, ямаан сүргийн 41.9 хувийг тус тус

эзэлж байна.

График 12

Хээлтэгч малын тоо бүх сумдад 3.7 – 26.5 хувиар өсчээ.

Баруун бүсийн нийт малын 41.5 хувь, Хойд бүсийн нийт малын 43.2 хувь, Төвийн бүсийн нийт малын

46.6 хувь, Зүүн бүсийн нийт малын 42.5 хувь, Өмнөд бүсийн нийт малын 42.4 хувийг хээлтэгч мал

эзэлж байна.

Сүрэгт хээлтэгч малын эзлэх хувь Хүснэгт 16

Мал аж ахуйн эрдэмтэн, судлаачдын үзэж байгаагаар мал аж ахуйн нөхөн үйлдвэрлэлийг

хэвийн хэмжээнд байлгахад хээлтэгч мал бод малын хувьд сүргийн 50.0 – 55.0 хувь, бог малын хувьд

сүргийн 60.0 – 65.0 хувийг эзэлж байвал зохистой байна гэж үздэг бөгөөд энэ харьцаа сүүлийн

жилүүдэд алдагдаж, энэ жилийн байдлаар хээлтэгч малын эзлэх хувь бод малд дунджаар 35.3 хувь,

бог малд дунджаар 43.4 хувь байна.

% зөрүү

Бүгд 803.4 795.9 897.4 956.4 1090.2 114.0 133.8

Тэмээ 4.9 5.2 5.6 5.9 6.3 106.8 0.4

Адуу 18.5 18.8 20.1 21.4 24.6 115.0 3.2

Үхэр 40.1 42.7 45.9 50.3 58.4 116.1 8.1

Хонь 397.9 389.4 449.1 487.1 561.6 115.3 74.5

ямаа 341.9 339.8 376.7 391.6 439.3 112.2 47.7

2011 2012 2013 201420102014/2013

2010 2011 2012 2013 2014

бүгд 49.6 43.9 44.2 42.9 42.6

Ингэ 33.8 33.8 34.3 33 32.3

Гүү 31 29.3 28.6 27.8 27.8

Үнээ 47.5 44.6 42.5 41.1 40.1

Эм хонь 51.2 45.7 46 45.1 44.6

Эм ямаа 50 42.2 43.8 42.3 41.9

18


II.2.5 Төл бойжилт

Оны эхний эхийн 92.0 хувь буюу 880.3 мянган эх мал төллөж, гарсан төлийн 97.2 хувь буюу

859.1 мянган төл бойжсон байна. Өнгөрсөн онтой харьцуулахад төллөлтийн хувь 1.5 пунктээр,

бойжилтын хувь 3.3 пунктээр тус тус нэмэгдэж, төлийн хорогдол 51.3 хувиар буюу 25.6 мянгаар

буурсан байна.

Баруунтуруун, Бөхмөрөн, Хяргас, Өлгий, Өндөрхангай, Зүүнхангай, Малчин сумдын төл бойжилтын

хувь 90.0 – 96.9 хувь байгаа нь аймгийн дунджаас 0.3 – 7.2 пунктээр бага, бусад сумдын төл бойжилт

97.7 – 99.7 хувь байгаа нь аймгийн дунджаас 0.5 – 2.5 пунктээр илүү байна.

Хүснэгт 17

Төл бойжилт мян.тол

График 13

Бойжуулсан хурга өмнөх оноос 14.2, ишиг 8.3, унага 14.8, тугал 20.8 хувиар тус тус өсчээ.

Хүснэгт 18

Бойжуулсан төл, толгой

100 эх малаас 90 төл үүний дотор 51 ботго, 80 унага , 84 тугал , 92 хурга, 89 ишиг бойжуулсан нь

өнгөрсөн оныхоос ботго 7, унага 6, тугал 8, хурга 5, ишиг 4 төлөөр өсчээ.

2012 2013 2014 ботго унага тугал хурга ишиг

Гарсан төл 714.3 816.5 892.4 3.1 18 43.2 458.1 370

Бойжсон

төл657.1 766.6 859.1 3 17.1 42.3 448.4 348.3

Бойжилтын

хувь92 93.9 97.2 96.9 94.8 97.9 97.9 96.5

бүгд үүнээс

ботго унага тугал хурга ишиг

2004 663817 1930 12717 31418 348980 268762

2005 580155 1655 11553 31897 328321 206729

2006 796386 1842 13267 31619 418408 331250

2007 833580 1785 12005 34702 448036 337052

2008 679994 1760 9788 29497 386389 252560

2009 663846 2056 11374 27755 364574 258087

2010 336193 1423 6746 21209 194502 112313

2011 659423 1984 11717 27186 331098 287438

2012 657061 2451 12805 31647 337505 272653

2013 771111 2476 14883 34976 394551 324225

2014 859135 3022 17077 42279 448423 348334

Бойжуулсан

төл

ҮүнээсОн

19


График 14

Хүснэгт 19

100 эхээс бойжуулсан төл /онуудаар/

II.2.6 Том малын зүй бус хорогдол

Оны эхний малын 0.5 хувь буюу 14.0 мянган толгой мал хорогдсон нь өнгөрсөн оныхоос 60.9

хувь буюу 21.7 мянган толгойгоор буурсан байна.

Нийт хорогдлын 49.7 хувийг ямаа, 36.9 хувийг хонь, 7.8 хувийг үхэр, 5.1 хувийг адуу, 0.6 хувийг

тэмээний хорогдол тус тус эзэлж байна.

Хүснэгт 20

Том малын зүй бус хорогдол Мян.тол

Нийт хорогдсон малын 32.9 хувь буюу 4.6 мянга нь гэнэтийн аюулаар, 67.1 хувь буюу 9.4 мянга нь

өвчнөөр болон бусад шалтгаанаар хорогджээ.

ботго унага тугал хурга ишиг

1999 70 28 41 58 75 68

2000 53 18 20 35 62 46

2001 69 27 35 51 74 70

2002 62 23 40 59 68 55

2003 82 35 50 65 84 84

2004 91 44 71 78 95 90

2005 70 38 62 75 79 60

2006 88 42 69 71 91 87

2007 82 40 57 71 86 80

2008 59 37 43 55 67 52

2009 58 41 50 55 64 53

2010 31 28 31 45 35 25

2011 82 41 63 68 83 63

2012 83 47 68 74 87 80

2013 85 44 74 76 87 85

2014 90 51 80 84 92 89

ОнБойжуулсан

төл

Үүнээс

2010 2011 2012 2013 2014

Бүгд 666.2 40.6 49 35.7 14.0

Тэмээ 1.5 0.1 0.1 0.2 0.08

Адуу 15.9 1.9 1.5 1.3 0.7

Үхэр 28 2.4 2.5 2.2 1.1

Хонь 345 19.6 24 15.4 5.2

ямаа 275.8 16.6 20.9 16.6 6.9

20


Баруунтуруун, Бөхмөрөн, Завхан, Өндөрхангай, Хяргас, Малчин сумдын оны эхний малын 0.6 – 4.0

хувь нь хорогдож аймгийн дунджаас 0.1 – 3.5 пунктээр илүү, бусад сумдын оны эхний малын 0.1 – 0.4

хувь нь хорогдож, аймгийн дунджаас 0.1 – 0.4 пунктээр бага байна. График 15

Хүснэгт 21

Оны эхний малд зүй бус хорогдлын эзлэх хувь

2014 онд 4.6 мянган мал гэнэтийн аюулаар хорогдсон байна. Гэнэтийн аюулаар хорогдсон

малын 84.3 хувийг бог мал, 15.7 хувийг бод мал эзэлж байна.

Хүснэгт 22

Гэнэтийн аюулаар хорогдсон малын тоо

Мян.тол

II.2.7 Малын хээл хаялт , сувайралт

2014 онд оны эхний хээлтэгч малын 8.2 хувь нь буюу 78.8 мянган мал хээл хаяж, сувайрсны

улмаас төл өгөөгүй байна. Төл өгөөгүй хээлтэгч малын тоо өмнөх оныхоос 5.4 хувь буюу 4.5 мянгаар

буурсан байна.

Төл өгөөгүй хээлтэгч малын 69.9 хувь буюу 55.1 мянга нь сувайрсан хээлтэгч, 30.1 хувь буюу

23.7 мянга нь хээл хаясан хээлтэгч байгаа бөгөөд төл өгөөгүй хээлтэгч малын 84.0 хувийг бог мал,

16.0 хувийг бод мал эзэлж байна.

2010 2011 2012 2013 2014

бүгд 28.7 2.5 2.7 1.8 0.5

Тэмээ 9.4 0.7 0.8 1 0.5

Адуу 21.3 3.2 2.4 1.9 0.8

Үхэр 26.9 2.8 2.6 2 0.8

Хонь 30.1 2.5 2.8 1.6 0.4

Ямаа 28.2 2.4 2.6 1.9 0.7

2010 2011 2012 2013 2014

Бүгд 563 35.7 15.4 12.8 4.6

Тэмээ 1.3 0.1 0.05 0.05 0.03

Адуу 13.1 1.6 0.7 0.5 0.3

Үхэр 23.4 2 0.8 0.7 0.4

Хонь 297.3 17.2 6.8 5.7 1.6

ямаа 227.9 14.7 7.1 5.9 2.3

21


Хүснэгт 23

Хээл хаяж сувайрсан эх малын тоо Мян.тол

Хүснэгт 24

Оны эхний хээлтэгчид хээл хаялт ,сувайралтын эзлэх хувь

. II.2.8 Хээлтэгч хээлтүүлэгчийн тохироо

Хээлтэгч хээлтүүлэгчийн тохироо нь бод малын хувьд нормоор, харин бог малын хувьд

алдагдсан хэвээр байна.

Хүснэгт 25

Хээлтүүлэгч малын тоо Мян.тол

Yржлийн нормоор бог малын нэг хээлтүүлэгчид 25-30 хээлтэгч ногдох ѐстой байхад 2014 онд

аймгийн дунджаар 63 эм хонь, 59 эм ямаа ногдож, 2 дахин өндөр үзүүлэлт гарлаа. Энэ нь манай

аймагт бог малын хувьд хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо харьцангуй алдагдаж байгааг харуулж

байна. Хүснэгт 26

Хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо

2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014

Бүгд 87.4 83.3 78.8 48.8 57.1 55.1 38.6 26.1 23.7

Ингэ 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0 0 0

Гүү 4.7 4.2 4.1 4.2 3.9 3.8 0.5 0.4 0.3

Үнээ 9.1 9.1 8.3 8.3 8.7 7.9 0.8 0.4 0.4

Эм хонь 26.3 31.7 29.6 19.9 26.2 25 6.4 5.5 4.6

Эм ямаа 47.1 38.1 36.6 16.2 18.2 18.2 30.9 19.8 18.4

Төл өгөөгүй хээлтэгч сувайрсан Хээл хаясан

2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014

Бүгд 9.7 9.3 8.2 5.4 6.4 5.8 4.3 2.9 2.5

Ингэ 2.5 3.6 3.4 2.4 3.5 3.4 0.1 0.1 0.0

Гүү 23.5 21 19.2 20.8 19.2 17.8 2.7 1.7 1.4

Үнээ 19.9 19.9 16.5 18.1 18.9 15.7 1.8 0.9 0.8

Эм хонь 5.8 7.1 6.1 4.4 5.8 5.1 1.4 1.2 0.9

Эм ямаа 12.5 10.1 9.3 4.3 4.8 4.6 8.2 5.3 4.7

Төл өгөөгүй хээлтэгч сувайрсан Хээл хаясан

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014

Бүгд 13.9 17.5 19.1 19.3 21.3 0.26 0.6 0.4 0.4 0.1

Буур 0.25 0.3 0.3 0.3 0.3 0 0 0 0 0

Азарга 2 2.1 2.2 2.3 2.6 0 0 0.008 0.008 0.009

Бух 1.2 1.5 1.6 1.7 2.0 0.01 0.02 0.01 0.01 0.01

Хуц 5.8 7.3 8.2 8.1 9.0 0.2 0.4 0.3 0.3 0.1

4.7 6.3 6.8 6.8 7.4 0.05 0.1 0.08 0.08 0.022

бүгд Үүнээс : шинээр тавьсан

2010 2011 2012 2013 2014

Ингэ 20-25 20 19 20 20 22

Гүү 12-15 11 9 9 9 9

Үнээ 35-45 39 28 28 26 29

Эм хонь 25-30 94 53 55 55 63

Эм ямаа 25-30 96 54 55 55 59

Үржлийн

норм

22


II.2.9 Малын хэрэглээний зарлага

2014 онд оны эхний нийт малын 24.7 хувь буюу 549.0 мянган малыг хэрэглээнд зарцуулсан

байна. Малын хэрэглээний зарлага өмнөх оныхоос тэмээ, адуу, үхэр, ямаа 0.2 – 9.5 мянган толгойгоор


Манай аймагт малтай нэг өрх дунджаар 45 толгой малыг хэрэглээнд зориулан зарцуулсан

байна. Үүнийг аймгийн хэмжээний нийт өрхөөр тооцвол нэг өрх дунджаар 26 толгой малыг

хэрэглээндээ зарцуулсан байна.

Хүснэгт 27

Малын хэрэглээний зарлага мян.тол

Хэрэглээнд зарцуулсан малын 92.9 хувийг бог мал, 7.1 хувийг бод мал эзэлж байгаа бөгөөд

оны эхний тэмээний 10.1 хувь, адууны 14.0 хувь, үхрийн 22.0 хувь, хонины 26.3 хувь, ямааны 24.5

хувийг хэрэглээнд зарцуулсан байна.

Хүснэгт 28

Зах зээлд худалдан борлуулсан болон аж ахуйн дотоодод

хэрэглэсэн малын тоо мян.тол

Малтай нэг өрх дунджаар 17 толгой малыг зах зээлд борлуулж, 14 толгой малыг өөрийн

хүнсэндээ хэрэглэсэн байна.

II.2.10 Сүргийн бүтэц

2014 оны байдлаар нийт сүргийн 32.7 хувь буюу 837.5 мянган толгой нь төл, өсвөр насны мал, 23.9

хувь буюу 612.3 мянган толгой нь нас гүйцсэн мал, 42.6 хувь буюу 1090.2 мянган толгой нь хээлтэгч

мал, 0.8 хувь буюу 21.3 мянган толгой нь хээлтүүлэгч мал байна.

2010 2011 2012 2013 2014

Á¿ãä 369.8 406.3 401.7 536.8 549.0

Òýìýý 1.4 0.9 1.4 1.6 1.8

Àäóó 5.9 5.6 7.7 10 10.8

Yõýð 12.8 13.5 19.6 23.9 27.0

Õîíü 217.7 236.9 190.8 285.3 284.9

ßìàà 132 149.3 182.2 216 225.5

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014

Бүгд 136.8 118.3 147.7 185.4 206.9 160.5 135.7 157.6 172.7 173.2

Тэмээ 0.3 0.5 0.5 0.7 0.8 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3

Адуу 2.3 2.2 2.3 3 2.7 3.1 2.6 3 2.9 2.8

Үхэр 5.1 5.3 6.6 8 8.9 6.5 5.6 6.7 6.8 7.2

Хонь 76.7 67.1 73.7 96.6 110.5 85 71.6 76.9 89.4 89.7

ямаа 52.4 43.3 64.6 77.1 83.9 65.6 55.6 70.7 73.3 73.2

Зах зээлд худалдан борлуулсан Аж ахуйн дотоодод хэрэглэсэн

23


Сүргийн бүтэц, эзлэх хувиар Хүснэгт 29

Малын нас, хүйсээр нийт сүрэгт эзлэх хувийг өмнөх оныхтой харьцуулж авч үзэхэд 2014 оны

байдлаар сүрэгт хээлтэгчийн эзлэх хувь 0.4 пунктээр, төл, өсвөр насны малын эзлэх хувь 0.5

пунктээр, хээлтүүлэгчийн эзлэх хувь 0.1 пунктээр буурч, нас гүйцсэн эр малын эзлэх хувь 0.9 пунктээр


Сүргийн бүтэц, хувиар Хүснэгт 30

Үргэлжлэл

*жилийн дундаж

III.Эрчимжсэн мал аж ахуй

III.1 Цэвэр үүлдэр болон эрлийз, нутгийн шилдэг омгийн малын тоо

2014 онд цэвэр үүлдрийн хонь 221.9 мянга, сайжруулсан үүлдрийн хонь 79.7 мянга, нутгийн шилдэг

омгийн ямаа 85.3 мянга, сайжруулсан нутгийн үүлдрийн ямаа 41.9 мянга, нутгийн шилдэг омгийн адуу

8.4 мянга, цэвэр үүлдрийн үхэр 0.1 мянга, эрлийз үхэр 0.2 мянган толгой тоологдсон байна.

бүгд 2561.3 837.5 612.3 1090.2 21.3 100 32.7 23.9 42.6 0.8

тэмээ 19.5 7.4 5.5 6.3 0.3 100 37.9 28.2 32.3 1.5

адуу 88.4 32.9 28.3 24.6 2.6 100 37.2 32.0 27.8 2.9

үхэр 145.5 69.1 16.0 58.4 2.0 100 47.5 11.0 40.1 1.4

хонь 1260.5 419.2 270.7 561.6 9.0 100 33.3 21.5 44.6 0.7

ямаа 1047.4 308.9 291.8 439.3 7.4 100 29.5 27.9 41.9 0.7

Бүгд Бүгд

хээл

тэгч

хээл

түүл

эгч

Төл,

өсвөр

насны

мал

нас

гүйцсэн

мал

хээл

тэгч

Төл, өсвөр

насны мал

нас

гүйцсэн

мал

толгойгоор мян.тол хувиар

хээл

түүл

эгч

1966-

1968*2011 2012 2013 2014

1966-

1968*2011 2012 2013 2014

Бүгд 34.7 36 29.3 33.2 32.7 15.6 19.6 25.5 23 23.9

Тэмээ 31.2 13 18.3 35.8 37.9 39 51.3 46.7 29.6 28.2

Адуу 31.6 18.2 16.2 35.4 37.2 37.7 49.1 52.1 33.8 32

Үхэр 46.5 28.4 18.5 46.7 47.5 9.2 25.4 37.5 10.8 11

Хонь 34.5 38.9 32.7 33.8 33.3 12.2 14.5 20.5 20.4 21.5

ямаа 231.7 35.7 28.2 30.5 29.5 13 21.3 27.2 26.5 27.9

Төл өсвөр насны Нас нүйцсэн эр

1966-

1968*2011 2012 2013 2014

1966-

1968*2011 2012 2013 2014

Бүгд 48.2 43.4 44.2 43 42.6 1.5 0.9 0.9 0.9 0.8

Тэмээ 28.8 33.8 33.1 33 32.3 1 1.9 1.8 1.7 1.5

Адуу 27.9 29.4 28.6 27.8 27.8 2.8 3.3 3.1 3 2.9

Үхэр 42.5 44.6 42.5 41 40.1 1.8 1.6 1.5 1.4 1.4

Хонь 51.9 45.7 46 45 44.6 1.4 0.9 0.8 0.7 0.7

ямаа 54 42.2 43.8 42.3 41.9 1.3 0.8 0.8 0.8 0.7

хээлтэгч хээлтүүлэгч

24


Цэвэр үүлдэр болон эрлийз, нутгийн шилдэг омгийн малын тоо мян.тол Хүснэгт 31

*2012 онд цэвэр үүлдэр, эрлийз мал тоолоогүй

IV. Малын бэлчээр, тэжээлийн хүрэлцээ хангамж

Бэлчээрийн хүрэлцээ. 2014 онд хонин толгойд шилжүүлснээр 3792.3 мянган толгой мал

байгаа нь өнгөрсөн оноос 513.5 мянган толгойгоор өсч, 100 га хадлан, бэлчээрийн талбайд хонин

толгойд шилжүүлснээр 79 толгой мал ногдож байна.

Хүснэгт 32

Бэлчээрийн хүрэлцээ хангамж

100 га хадлан, бэлчээрийн талбайд ногдох хонин толгойд шилжүүлсэн малын тоо өмнөх

оныхоос 3 толгойгоор өсчээ. Энэ нь бэлчээрийн даацын хэтэрч байгааг харуулж байна.

График 18

% зөрүү

Цэвэр үүлдрийн мал311 390.7 270.5 260.2 274.1 222.2 81.1 -51.9

үхэр 0.1 0.075 0.1 0.1 0.1 100.0 0.0

хонь 311 390.6 270.4 260.1 274 221.9 81.0 -52.1

Эрлийз 0 0 0 0 0.4 0.2 50.0 -0.2

Үхэр 0 0 0 0 0.4 0.2 50.0 -0.2

Нутгийн шилдэг

омгийн мал164.9 135.5 94.2 112.3 136.5 93.7 68.6 -42.8

Ямаа 150.2 123.4 83.3 103.3 124 85.3 68.8 -38.7

Адуу 14.7 12.1 10.9 9 12.5 8.4 67.2 -4.1

Сайжруулсан

нутгийн үүлдэр207.6 186.6 135.6 104.3 141.2 121.6 86.1 -19.6

Хонь 130.8 106.1 75 72.2 69.8 79.7 114.2 9.9

Ямаа 76.8 80.5 60.6 32.1 71.4 41.9 58.7 -29.5

20142014/2013

Төрөл 2008 2009 2010 2011 2013

2014

2013

Хадлан бэлчээрийн талбай

га

2010 2011 2012 2013 2014

103.9

4359 4359.2 4359.2 4359.2 4758.7 109.2

100 га хадлан бэлчээрийн талбайд ногдох

хонин толгойд шилжүүлсэн малын тоо55 61 68 76 79

%

25


V. ТЭЖЭЭВЭР АМЬТАД

2014 онд 414 гахай, 252 шувуу, 129 бүл зөгий тоологдсон бөгөөд өмнөх оныхтой харьцуулахад гахайн

тоо 135, шувуу 45-аар өсч, бүл зөгий 26-аар буурчээ.

Тэжээвэр амьтадын тоо Хүснэгт 34

VI. Малжуулах арга хэмжээний талаарх мэдээлэл

2014 онд малгүй болон мал цөөтэй иргэдийг малжуулах арга хэмжээнд зориулж 298.6 сая төгрөг

зарцуулжээ. Малжуулах арга хэмжээ нь орон нутаг, гадаад улс орон, олон улсын байгууллага, төрийн

бус байгууллага зэрэг олон төрлийн байгууллагын санхүүжилтээр хийгдэж байна.

Хүснэгт 35

Аймгийн хэмжээнд 102 өрх малжуулах арга хэмжээнд хамрагдсан бөгөөд нэг өрх дунджаар 4 ам

бүлтэй байна. Нийт 6.6 мянган толгой мал олгосон ба түүний 99.0 хувь нь бог мал, 1.0 хувь нь бод

мал байна. Нэг өрхөд дунджаар 65 толгой мал ноогдож байна.

Хүснэгт 37

VII. 2014 онд шинээр гаргасан худгийн тайлан

2014 онд шинээр 32 худаг гаргаж, 22 худаг засварласан ба түүнд нийт 577.0 сая төгрөг

зарцуулсны 88.0 хувь нь улсын төсвийн хөрөнгөөр, 2.9 хувь нь гадаад орон, олон улсын

байгууллагын төсөл, хөтөлбөрийн хөрөнгөөр, 9.1 хувь нь малчдын хамтын хөрөнгө буюу бусад эх

үүсвэрээр санхүүжигдсэн байна.

Зөгийн

бүл

БүгдХээлт

эгч

Хээлтүүл

эгчБусад Бүгд

Хээлт

эгч

Хээлтүү

лэгчБусад Бүгд

Хээлт

эгч

Хээлтү

үлэгчБусад Бүгд

Баруунтуруун 22 20 2 44 34 10 44 34 10

Бөхмөрөн 4 4 3 3

Наранбулаг 7 4 3

Өндөрхангай 84 39 25 20 78 50 8 20 78 50 8 20 6

Өлгий 6 4 1 1 12 11 1 12 11 1

Сагил 28 25 3 28 25 1

Тариалан 85 24 7 54

Түргэн 6

Тэс 87

Хяргас 6 4 2 46 42 4 46 42 4

Цагаанхайрха

н

2 1 1 40 39 1 40 39 1

Улаангом 202 14 3 185 30

Дүн 414 110 44 260 252 205 27 20 251 204 25 20 129

Гахай Шувуу Үүнээс: тахиа

Сумын нэр

өрхийн тоо Ам бүл Бод мал Бог малБод

мал

Бог

мал

2010 718 3210 4 18110 54 18056 0.3 99.7 25

2011 117 477 4 3343 16 3327 0.5 99.5 29

2012 43 191 4 1833 14 1819 0.8 99.2 43

2013 101 399 4 5677 59 5618 2 98 56

2014 102 406 4 6616 66 6550 1 99 65

малжуулалтад

хамрагдсан 1

өрхөд ноогдох

мал

Малжуулалтанд

хамрагдсанҮүнээс

он

Нэг

өрхийн

ам

бүлийн

тоо

Малжу

у-

лалтаа

р авсан

малын

тоо, тол

Малжуулалтаа

р авсан малд

эзлэх хувь

Инженерийн

хийцтэйЭнгийн уурхайн

дүн 32 30 2 474.2 413.5 15 45.7

Шинээр гаргасан

худгийн тоо

Үүнээс Улсын

төсвийн

хөрөнгөөр

сая.төг

Иргэд малчид

өөрийн хөрөнгө

сая.төг

Шинээр худаг

гаргахад

зарцуулсан

хөрөнгө сая.төг

Үүнээс

Гадаад, олон

улсын байгуулын

төсөл, хөтөлбөр

сая.төг

26


VIII.Газар тариалан 2014 онд 8308.6 га-д үр тариа, үүнээс 8095.8 га-д улаан буудай, 158.6 га-д арвай, 50.2 га-д

овьѐос, 4 га-д хөх тариа, 153.7 га-д төмс, 192.2 га-д хүнсний ногоо, 1177.4 га-д тэжээлийн ургамал

тариаллаа. Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад үр тариа 2.0 мянган га, төмс 38.8 га, хүнсний ногоо

84.6 га-гаар буурч, тэжээлийн ургамал 723.4 га-гаар өсчээ.

Баруунтуруун сум 7328 га, Тариалан сум 707.9 га-д үр тариа тариалсан нь аймгийн нийт

тариалсан үр тарианы 96.7 хувийг эзэлж байна. Баруунтуруун, Улаангом, Өмнөговь, Наранбулаг,

Сагил, Тариалан сумдад 128.7 га-д төмс, 160.8 га-д хүнсний ногоо тариалсан нь тариалалтын 83.8

хувийг эзэлж байна. Баруунтуруун суманд 130 га-д тосны ургамал тариалсан байна.

Зураг 19

Зураг 20

Зураг 21

27


192.2 га талбайд хүнсний ногоо тариалж, нийт талбайн 41.4 га-д байцаа, 45.5 га-д лууван, 55.9 га-д

шар манжин, 14.2 га-д улаан манжин, 12 га-д сонгино, 4.9 га-д сармис, 10.7 га-д өргөст хэмх, 4.3 га-д

улаанлооль, 3.3 га-д бусад хүнсний ногоо тариалсан байна. 11.8 га-д хүлэмжийн тариалалт хийсэн

байна.

УРГАЦ ХУРААЛТ

Аймгийн хэмжээнд 6438.5 тн үр тариа, 2088.3 тн төмс, 2129.7 тн хүнсний ногоо хураан авсан байна.

Хураан авсан үр тарианы 74.9 хувь нь Баруунтуруун суманд, төмсний 80.8 хувь нь Улаангом,

Баруунтуруун, Тариалан, Наранбулаг сумдад, хүнсний ногооны 86.9 хувь нь Улаангом, Баруунтуруун,

Тариалан, Наранбулаг сумдад тус тус ноогдож байна.

Зураг 22

Зураг 23

2088.3 тн төмс хураан авсан нь өмнөх оны мөн үеэс 25.1, 2129.7 тн хүнсний ногоо хураан авсан нь

өнгөрсөн оны мөн үеэс 25.5 хувиар тус тус буурсан байна. Хураан авсан хүнсний ногоо өмнөх 3

жилийн дунджаас 11.2 хувиар, төмс 26.1 хувиар буурсан байна.

Зураг 24

55.3 мянган тн байгалийн хадлан, 2981 тн тэжээлийн ургамал бэлтгэжээ.

28


Зураг 25

ДҮГНЭЛТ

2014 оны эцэст 2561.3 мянган толгой мал үүний дотор 19.5 мянган тэмээ, 88.4 мянган адуу,

145.4 мянган үхэр, 1260.5 мянган хонь, 1047.4 мянган ямаатай болж тэмээ 1.6 мянга, адуу 11.5 мянга,

үхэр 22.8 мянга, хонь 179.2 мянга, ямаа 121.0 мянган толгойгоор таван төрөлдөө өнгөрсөн оноос өсч,

нийт малын тоо 15.1 хувиар буюу 336.2 мянган толгойгоор нэмэгдсэн байна.

Мал аж ахуйн салбарт 2014 онд нядалгааны жингээр 12689.4 тонн мах, 26462.0 тонн сүү,

1621.0 тонн хонины ноос, 333.1 тонн ноолуур, 73.1 тонн тэмээний ноос, 517.7 мянган ширхэг арьс,

шир үйлдвэрлэв. Өмнөх оныхтой харьцуулахад мах нядалгааны жингээр 618.3 тн, сүүний үйлдвэрлэл

4124.9, ноолуур 510.7, хонины ноос 365.9, тэмээний ноос 9.6 тонноор өсч, арьс, шир 6.4 мянган

ширхэгээр буурсан байна.

Нийт малчин өрхийн 90.4 хувь нь цахилгааны эх үүсгүүртэй, 68.9 хувь нь телевизортой, 33.1

хувь нь авто машинтай, 59.6 хувь нь мотоцикльтой, 2.1 хувь нь трактортой өрх байна. Үүнийг улсын

дундажтай харьцуулахад телевизортой, автомашинтай, трактортой малчин өрхийн эзлэх хувь 0.2 –

7.8 пунктээр бага, харин цахилгаан үүсгүүртэй, мотоцикльтэй өрхийн эзлэх хувь улсын дунджаас 1.7 –

8.7 пунктээр өндөр байна.

2014 онд 21.4 мянган мал бүхий 148 өрх гадагш шилжсэн бөгөөд үүнээс Тэс сумаас 34 өрхийн 6.9

мянган мал, Улаангом сумаас 15 өрхийн 3.1 мянган мал, бусад сумдаас 0.2 – 1.9 мянган мал гадагш

шилжсэн байна. Гадагш шилжсэн малын тоо өнгөрсөн оноос 5.9 мянгаар цөөн байна.

Мал, өрх олноор шилжиж буй үндсэн шалтгаан нь бэлчээрийн хүрэлцээгүй байдал, байгаль цаг

уурын өөрчлөлтөөс шалтгаалж өвс ургамал ургахгүй цөлжиж байгаа мөн хамаатан садантайгаа

ойртох, зах зээлээс алслагдмал байдал зэрэг нь голлох нөлөөтэй гэсэн судалгааны дүгнэлт харуулж

байна.

Мал аж ахуйн салбарын үйлдвэрлэлд гарч байгаа зарим нэг өсөлт нь малын тооноос хамаарч

байгаа бөгөөд цаашид нэг малын ашиг шим, чанарын үзүүлэлтэд анхаарлаа хандуулж, энэ чиглэлээр

тодорхой арга хэмжээг үе шаттайгаар авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна. Ялангуяа мал аж ахуйн

салбарт шинэчлэл хийж, ашиг шим өндөртэй мал өсгөж үржүүлэх, мал аж ахуйн гаралтай

бүтээгдхүүнийг боловсруулах үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, малыг суурин болон бэлчээрийн хосолсон

маллагаанд шилжүүлэх, малчдын хөдөлмөрийг хоршуулах, бэлчээрийг усжуулахад чиглэсэн арга

хэмжээ ихээхэн чухал байна.

Бэлчээрийн доройтол нь малын тоо толгойг хязгаартай байлгахыг шаардаж байна. Ялангуяа

бэлчээрт халтай ямаан сүргийн тоо толгойг хязгаарлах, бог малын хувьд өсгөж үржүүлж ирсэн

уламжлалт харьцаа 75 : 25 хувь буюу 3 хонь, 1 ямаа гэсэн харьцаагаар өсгөж үржүүлэхэд

төрийн бодлогоор зохицуулах нь зүйтэй.

29


ХАВСРАЛТ ХҮСНЭГТҮҮД

1. Малчин өрх 2. Малын тоо 3. Малчдын тоо 4. Малчдын соѐл, ахуйн нөхцөл, малчин өрхийн тоонд харьцуулсан хувиар 5. Малтай өрхийн малын бүлэглэлт 6. 2014 оны эцэст байгаа малын тоо 7. 2014 оны эцэст байгаа малын тооны өсөлт, бууралт 8. Нийт малын тооны өсөлт бууралт 9. Малтай нэг өрхөд ногдох амины малын тоо 10. Нийт сүргийн бүтэц 11. Тэмээн сүргийн бүтэц 12. Адуун сүргийн бүтэц 13. Үхэр сүргийн бүтэц 14. Хонин сүргийн бүтэц 15. Ямаан сүргийн бүтэц 16. Нэг малчинд ногдох мал 17. 2014 оны эцэст байгаа хээлтэгч мал 18. Хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо 19. 100 эхээс бойжуулсан төл 20. Нийт бойжуулсан төл 21. Бойжилтын хувь 22. Оны эхний малд эзлэх хувь 23. Том малын хэрэглээ 24. Оны эхний малд эзлэх хувь 25. Төл өгөөгүй хээлтэгч 26. Хээл хаясан хээлтэгч 27. Сувайрсан хээлтэгч 28. Гадагш шилжсэн мал 29. Худаг, усан сангийн тоо 30. Хашааны тоо 31. Малжуулалтын тайлан 32. Шинээр гаргасан болон засварласан худгийн тайлан 33. Бэлтгэсэн өвс 34. Гар тэжээл 35. Тариалсан талбай сумаар, төрлөөр 36. Хураасан ургац, сумаар, төрлөөр 37. Жимс жимсгэнэ

30


МАЛЧДЫН ТОО

Сум 2010 2011 2012 2013 2014

Баруунтуруун 531 458 434 409 278

Бөхмөрөн 688 650 611 577 564

Давст 401 389 360 357 364

Завхан 726 666 664 630 667

Зүүнговь 982 903 943 852 908

Зүүнхангай 947 840 758 768 729

Малчин 920 984 943 870 833

Наранбулаг 1519 1533 1469 1442 1433

Өлгий 644 647 631 654 659

Өмнөговь 1605 1324 1265 1187 1297

Өндөрхангай 1196 1111 1003 999 986

Сагил 727 702 662 647 641

Тариалан 1209 1111 968 972 1036

Түргэн 602 525 444 445 474

Тэс 2282 2231 2043 1996 1857

Ховд 864 829 773 744 781

Хяргас 882 874 735 669 673

Цагаанхайрхан 663 584 513 465 477

Улаангом 1517 1460 1321 1580 1561

Дүн 18905 17821 16540 16263 16218

Баруун бүс 6567 6110 5770 5629 5873

Хойд бүс 2418 2266 2077 2026 2043

Өмнөд бүс 3337 2993 2708 2641 2470

Зүүн бүс 5066 4992 4664 4387 4271

Төвийн бүс 1517 1460 1321 1580 1561

18905 17821 16540 16263 16218

Малчин өрхийн тоо /онуудаар/

2010 2011 2012 2013 2014

Баруунтуруун 262 236 215 218 141

Бөхмөрөн 336 301 305 284 276

Давст 196 195 176 178 183

Завхан 366 333 338 323 342

Зүүнговь 442 433 429 409 437

Зүүнхангай 478 445 385 396 379

Малчин 449 446 442 424 397

Наранбулаг 714 729 707 682 681

Өлгий 287 294 287 299 302

Өмнөговь 644 597 568 538 591

Өндөрхангай 580 557 521 524 509

Сагил 364 349 338 329 322

Тариалан 586 529 468 472 510

Түргэн 223 259 206 217 235

Тэс 1123 1085 1014 988 917

Ховд 435 426 403 388 413

Хяргас 414 407 356 331 338

Цагаанхайрхан 326 282 258 245 256

Улаангом 738 727 656 760 798

Дүн 8963 8630 8072 8005 8027

Баруун бүс 3032 2908 2771 2702 2839

Хойд бүс 1119 1104 1025 1008 1016

Өмнөд бүс 1646 1520 1379 1383 1285

Зүүн бүс 2428 2371 2241 2152 2089

Төвийн бүс 738 727 656 760 798

8963 8630 8072 8005 8027

СумМалчин өрх

31


2014 оны бүх мал

/ толгой /

тэмээ адуу үхэр хонь ямаа тэмээ адуу үхэр хонь ямаа Нийт

Баруунтуруун 50889 100 4486 6279 18885 21139 500 31402 37674 18885 19025.1 209264.1

Бөхмөрөн 109659 106 3123 5429 47091 53910 530 21861 32574 47091 48519 150575

Давст 74051 211 1130 4764 34815 33131 1055 7910 28584 34815 29817.9 102181.9

Завхан 92725 6639 4686 1039 28478 51883 33195 32802 6234 28478 46694.7 147403.7

Зүүнговь 104653 684 5557 9729 55981 32702 3420 38899 58374 55981 29431.8 186105.8

Зүүнхангай 132322 66 7249 6851 69620 48536 330 50743 41106 69620 43682.4 205481.4

Малчин 138519 504 3560 6220 84742 43493 2520 24920 37320 84742 39143.7 188645.7

Наранбулаг 193641 2414 4535 5766 99964 80962 12070 31745 34596 99964 72865.8 251240.8

Өлгий 99709 1540 2498 2321 35392 57958 7700 17486 13926 35392 52162.2 126666.2

Өмнөговь 181003 1209 4137 6779 82768 86110 6045 28959 40674 82768 77499 235945

Өндөрхангай 169126 312 8216 9667 78828 72103 1560 57512 58002 78828 64892.7 260794.7

Сагил 135905 191 3694 8782 66780 56458 955 25858 52692 66780 50812.2 197097.2

Тариалан 123260 827 1980 4513 66382 49558 4135 13860 27078 66382 44602.2 156057.2

Түргэн 93079 278 2124 3721 50308 36648 1390 14868 22326 50308 32983.2 121875.2

Тэс 290482 2329 11612 27060 179741 69740 11645 81284 162360 179741 62766 497796

Ховд 119514 974 4311 5593 35381 73255 4870 30177 33558 35381 65929.5 169915.5

Хяргас 156701 416 3796 5721 89163 57605 2080 26572 34326 89163 51844.5 203985.5

Цагаанхайрхан 128869 306 4066 3458 57981 63058 1530 28462 20748 57981 56752.2 165473.2

Улаангом 167208 405 7648 21748 78222 59185 2025 53536 130488 78222 53266.5 317537.5

Дүн 2561315 19511 88408 145440 1260522 1047434 97555 618856 872640 1260522 942691 3792263.6

Хонин толгойд шилжүүлсэн Бүгд

үүнээсСумын нэр

32


Малын тоо, сум, бүсээр Малын тоо, сум, бүсээр

Бүгд / толгой / ТЭМЭЭ / толгой /

д/д Сум 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014

1 Баруунтуруун 32028 35293 40145 42602 50889 Баруунтуруун 67 91 89 97 100

2 Бөхмөрөн 77402 84679 90436 99859 109659 Бөхмөрөн 86 102 102 109 106

3 Давст 62587 61601 63783 64359 74051 Давст 191 191 179 198 211

4 Завхан 47731 62008 71719 83538 92725 Завхан 4170 4700 5555 5973 6639

5 Зүүнговь 52517 63545 78046 88687 104653 Зүүнговь 636 625 615 617 684

6 Зүүнхангай 80946 89001 106139 114983 132322 Зүүнхангай 98 68 61 71 66

7 Малчин 93855 104703 116353 124061 138519 Малчин 369 396 445 466 504

8 Наранбулаг 106163 126894 146869 168449 193641 Наранбулаг 1823 1870 2027 2144 2414

9 Өлгий 49665 61999 71260 86025 99709 Өлгий 1003 1119 1286 1374 1540

10 Өмнөговь 87039 106127 127214 153463 181003 Өмнөговь 921 936 1029 1082 1209

11 Өндөрхангай 101726 120678 131991 143988 169126 Өндөрхангай 430 391 329 293 312

12 Сагил 101456 104888 108696 118322 135905 Сагил 155 166 174 178 191

13 Тариалан 66092 76781 90711 101731 123260 Тариалан 461 533 599 682 827

14 Түргэн 63914 70538 69915 80267 93079 Түргэн 282 270 268 251 278

15 Тэс 211757 233695 246594 261757 290482 Тэс 1991 2060 2182 2290 2329

16 Ховд 78023 92707 97893 109357 119514 Ховд 732 839 907 1024 974

17 Хяргас 103483 113343 129224 139033 156701 Хяргас 343 356 373 395 416

18 Цагаанхайрхан 85547 95069 106042 111276 128869 Цагаанхайрхан 288 285 268 273 306

19 Улаангом 117381 128284 137666 133385 167208 Улаангом 473 447 440 373 405

Дүн 1619312 1831833 2030696 2225142 2561315 Дүн 14519 15445 16928 17890 19511

Баруун бүс 434713 526516 605666 702563 809852 Баруун бүс 9110 9997 11403 12279 13603

Хойд бүс 305359 321706 332830 362807 412694 Хойд бүс 714 729 723 736 786

Өмнөд бүс 300247 340041 384317 412849 481206 Өмнөд бүс 883 835 747 734 784

Зүүн бүс 461612 515286 570217 613538 690355 Зүүн бүс 3339 3437 3615 3768 3933

Төвийн бүс 117381 128284 137666 133385 167208 Төвийн бүс 473 447 440 373 405

1619312 1831833 2030696 2225142 2561315 14519 15445 16928 17890 19511

ТэмээСумын нэр

33



АДУУ /толгой/ ҮХЭР /толгой/

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014

Баруунтуруун 3373 3677 4025 4142 4486 Баруунтуруун 3539 3980 4690 5145 6279

Бөхмөрөн 2303 2437 2570 2814 3123 Бөхмөрөн 3911 4118 4265 4712 5429

Давст 1025 950 1028 1023 1130 Давст 3460 3504 3735 4181 4764

Завхан 2413 2924 3519 4090 4686 Завхан 427 541 695 885 1039

Зүүнговь 3390 3840 4480 4876 5557 Зүүнговь 4750 5800 6852 8301 9729

Зүүнхангай 5347 5231 5961 6339 7249 Зүүнхангай 3606 3816 4871 5627 6851

Малчин 2729 2733 2965 3171 3560 Малчин 3603 4140 4620 5386 6220

Наранбулаг 2827 3003 3391 3792 4535 Наранбулаг 2756 3311 4043 4875 5766

Өлгий 1118 1338 1618 1994 2498 Өлгий 905 1094 1346 1808 2321

Өмнөговь 2285 2506 2907 3519 4137 Өмнөговь 2639 3243 4086 5379 6779

Өндөрхангай 6020 6331 6572 7265 8216 Өндөрхангай 5197 5866 6790 7921 9667

Сагил 2515 2560 2700 3122 3694 Сагил 4934 5572 5958 7144 8782

Тариалан 1024 1131 1284 1506 1980 Тариалан 1983 2286 2819 3372 4513

Түргэн 1548 1646 1646 1796 2124 Түргэн 2148 2507 2671 3121 3721

Тэс 7673 8359 9166 10297 11612 Тэс 19373 21399 23282 24617 27060

Ховд 2887 3230 3343 3756 4311 Ховд 3442 3897 4156 4829 5593

Хяргас 3187 3243 3378 3424 3796 Хяргас 2876 3273 3881 4680 5721

Цагаанхайрхан 3013 3126 3464 3471 4066 Цагаанхайрхан 1838 1859 2199 2659 3458

Улаангом 5041 5698 6414 6551 7648 Улаангом 12991 15456 17077 17967 21748

Дүн 59718 63963 70431 76948 88408 Дүн 84378 95662 108036 122609 145440


Хойд бүс 7391 7593 7944 8755 10071 Хойд бүс 14453 15701 16629 19158 22696


Зүүн бүс 16979 18175 19989 21768 24525 Зүүн бүс 30602 34612 38635 42984 48730


59718 63963 70431 76948 88408 84378 95662 108036 122609 145440

Адуу ҮхэрСумын нэр Сумын нэр

34



ХОНЬ /толгой/ ЯМАА /толгой/

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014

Баруунтуруун 11787 13384 14069 15613 18885 Баруунтуруун 13262 14161 17272 17605 21139

Бөхмөрөн 31120 31887 36589 41251 47091 Бөхмөрөн 39982 46135 46910 50973 53910

Давст 28340 27497 29089 29327 34815 Давст 29571 29459 29752 29630 33131

Завхан 13453 15855 20147 23721 28478 Завхан 27268 37988 41803 48869 51883

Зүүнговь 28551 32655 40807 47135 55981 Зүүнговь 15190 20625 25292 27758 32702

Зүүнхангай 40258 43603 54231 59316 69620 Зүүнхангай 31637 36283 41015 43630 48536

Малчин 53482 58993 68381 74872 84742 Малчин 33672 38441 39942 40166 43493

Наранбулаг 51992 59862 72669 85150 99964 Наранбулаг 46765 58848 64739 72488 80962

Өлгий 16498 19659 24357 29618 35392 Өлгий 30141 38789 42653 51231 57958

Өмнөговь 38638 45438 56807 70052 82768 Өмнөговь 42556 54004 62385 73431 86110

Өндөрхангай 45146 54478 60707 66040 78828 Өндөрхангай 44933 53612 57593 62469 72103

Сагил 49996 49138 53309 57190 66780 Сагил 43856 47452 46555 50688 56458

Тариалан 37119 40730 48590 54507 66382 Тариалан 25505 32101 37419 41664 49558

Түргэн 34044 36752 37057 43017 50308 Түргэн 25892 29363 28273 32082 36648

Тэс 127490 138461 149848 162061 179741 Тэс 55230 63416 62116 62492 69740

Ховд 21204 24533 27718 31980 35381 Ховд 49758 60208 61769 67768 73255

Хяргас 56729 61771 71269 78260 89163 Хяргас 40348 44700 50323 52274 57605

Цагаанхайрхан 36673 39993 45756 50109 57981 Цагаанхайрхан 43735 49806 54355 54764 63058

Улаангом 54405 56783 64577 62066 78222 Улаангом 44471 49900 49158 46428 59185

Дүн 776925 851472 975977 1081285 1260522 Дүн 683772 805291 859324 926410 1047434


Хойд бүс 143500 145274 156044 170785 198994 Хойд бүс 139301 152409 151490 163373 180147


Зүүн бүс 266252 291880 330305 362328 409627 Зүүн бүс 144440 167182 177673 182690 203540


776925 851472 975977 1081285 1260522 683772 805291 859324 926410 1047434

Сумын нэр Сумын нэрЯмааХонь

35


Хээлтэгч мал толгой


Баруунтуруун 22415 32 1334 2465 8990 9594

Бөхмөрөн 45706 40 934 2283 20739 21710

Давст 32753 82 312 1989 16318 14052

Завхан 36349 2110 1224 393 11165 21457

Зүүнговь 43747 255 1514 3603 24987 13388

Зүүнхангай 57050 25 1927 2516 31169 21413

Малчин 59049 162 1019 2425 37374 18069

Наранбулаг 81976 771 1180 2321 43477 34227

Өлгий 42515 553 710 937 15106 25209

Өмнөговь 74836 370 1194 2615 35330 35327

Өндөрхангай 73727 117 2303 3631 36162 31514

Сагил 57958 60 1014 3680 30165 23039

Тариалан 52075 205 512 1829 28695 20834

Түргэн 41949 83 599 1588 23836 15843

Тэс 126177 805 3349 11162 82066 28795

Ховд 48688 299 1221 2245 15300 29623

Хяргас 64562 120 1009 2163 38283 22987

Цагаанхайрхан 50807 75 1043 1262 23651 24776

Улаангом 77883 139 2215 9333 38742 27454

Дүн 1090222 6303 24613 58440 561555 439311

Баруун бүс 336439 4308 6041 10340 149073 166677

Хойд бүс 178366 265 2859 9540 91058 74644

Өмнөд бүс 203999 249 6607 9874 99972 87297

Зүүн бүс 293535 1342 6891 19353 182710 83239

Төвийн бүс 77883 139 2215 9333 38742 27454

1090222 6303 24613 58440 561555 439311

Сумын нэрүүнээс

Бүгд

36


Иргэдийн малын бүлэглэлт , сумаар

2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014

1.Баруунтуруун 464 72.4 67.2 16.6 20.3 8.8 9.3 1.5 2.4 0.7 0.9

2.Бөхмөрөн 469 36.0 30.3 27.1 27.7 28.5 30.3 6.6 8.7 1.9 3.0

3.Давст 286 44.0 39.5 19.4 20.6 22.2 21.3 12.0 13.6 2.5 4.9

4.Завхан 450 35.6 31.8 30.1 30.4 29.2 30.9 4.5 5.1 0.7 1.8

5.Зүүнговь 554 46.9 39.9 24.8 25.6 22.5 27.1 4.8 6.7 0.9 0.7

6.Зүүнхангай 573 38.2 34.6 27.4 25.5 26.2 29.0 6.9 8.6 1.4 2.4

7.Малчин 578 33.9 28.9 24.6 27.3 31.1 32.0 10.0 10.9 0.5 0.9

8.Наранбулаг 874 38.2 32.5 28.5 27.5 26.2 30.2 6.1 7.9 1.0 1.9

9.Өлгий 500 47.0 44.0 26.1 25.8 17.2 19.4 7.8 8.4 1.8 2.4

10.Өмнөговь 945 45.4 39.5 25.6 26.5 24.2 26.7 3.8 6.2 1.0 1.2

11. Өндөрхангай 749 40.9 35.6 26.6 25.0 25.7 30.0 5.3 6.8 1.6 2.5

12.Сагил 453 31.6 26.9 22.6 20.5 31.0 34.0 12.4 14.1 2.4 4.4

13.Тариалан 761 52.4 45.3 23.6 26.3 20.8 23.7 3.0 4.3 0.3 0.4

14. Түргэн 433 43.2 40.4 23.7 22.9 23.2 24.7 9.9 11.5 0.0 0.5

15.Тэс 1215 30.3 25.6 28.1 27.0 35.3 38.4 5.0 7.6 1.3 1.4

16.Ховд 568 34.7 31.5 31.3 29.8 27.6 31.5 5.3 6.3 1.1 0.9

17.Хяргас 500 28.9 26.0 24.4 22.6 32.8 30.2 10.5 16.6 3.5 4.6

18. Цагаанхайрхан 458 36.6 32.1 25.5 26.9 23.8 24.5 9.7 9.0 4.3 7.6

19.Улаангом 1349 63.5 58.3 21.2 23.6 13.2 15.3 1.8 2.2 0.2 0.4

Дүн 12179 42.7 38.1 25.4 25.6 24.8 26.9 5.9 7.5 1.3 1.9

Баруун бүс 4098 42.2 37.4 27.5 27.7 24.2 27.1 5.1 6.4 1.0 1.4

Хойд бүс 1641 42.1 37.6 25.2 24.7 24.3 26.3 7.0 9.4 1.5 2.0

Өмнөд бүс 2244 37.2 32.4 26.0 25.2 27.7 30.4 7.2 8.7 2.0 3.3

Зүүн бүс 2847 42.8 37.8 25.0 25.4 24.9 27.8 6.3 7.5 1.0 1.6

Төвийн бүс 1349 39.5 34.9 24.7 24.2 26.4 28.3 8.0 10.3 1.4 2.3

12179 42.7 38.1 25.4 25.6 24.8 26.9 5.9 7.5 1.3 1.9

Сумын нэр

Малтай

өрхийн

тоо

100 хүртэлх


эзлэх хувь

101-200

хүртэлх малтай


хувь

201-500 хүртэлх


эзлэх хувь

501-1000

хүртэлх


эзлэх хувь

1000-с дээш

хүртэлх

малтай


хувь


Дүн 213 185 1 6 10 90 77

10 хүртэл 6 6 0 0 3 1 1

11-30 20 20 0 1 4 5 11

31-50 40 40 0 2 4 12 22

51-100 74 74 1 3 7 26 38

101-200 146 145 1 5 10 58 71

201-500 314 308 3 11 15 152 127

501-999 667 644 4 18 23 370 229

1000-1499 1149 1119 8 31 36 674 369

1500-2000 1678 1719 25 51 43 1249 351

2001-ээс дээш 2561 2650 33 51 71 2200 295

Улсын

дундаж2013

үүнээс

37


2010 2011 2012 2013 2014

1217 943 883 854 734

1865 1562 1490 1325 1173

1418 1254 1138 1026 940

2416 2166 1991 1928 1789

3146 3261 3216 3051 3116

2142 2562 2813 2981 3281

316 406 553 715 913

59 75 95 144 215

2 3 5 8 16

4 3 2 1 2

12585 12235 12186 12033 12179


Дүн

1000-1499 малтай

1500-2000 малтай



51-100 малтай


11-30 малтай

31-50 малтай

Бүлэглэлт

10 хүртэл малтай

Иргэдийн малын бүлэглэлт

Нэг малчинд ноогдох мал

толгойгоор бодоор

1 Баруунтуруун 409 124.4 40.8

2 Бөхмөрөн 577 190.1 40.4

3 Давст 357 207.4 45.3

4 Завхан 630 147.2 42.7

5 Зүүнговь 852 122.8 34.9

6 Зүүнхангай 768 172.3 41.5

7 Малчин 870 159.2 34.6

8 Наранбулаг 1442 134.3 28.2

9 Өлгий 654 152.5 31.0

10 Өмнөговь 1187 152.5 31.4

11 Өндөрхангай 999 169.3 40.5

12 Сагил 647 210.1 47.8

13 Тариалан 972 126.8 25.7

14 Түргэн 445 209.2 43.2

15 Тэс 1996 145.5 40.5

16 Ховд 744 160.6 35.5

17 Хяргас 669 234.2 48.1

18 Цагаанхайрхан 465 277.1 54.9

19 Улаангом 1580 105.8 31.9

Дүн 16263 157.5 37.1

Баруунбүс 5629 146 32

Хойд бүс 2026 204 44

Өмнөд бүс 2641 196 46

Зүүн бүс 4387 165 40

Төвийн бүс 1580 106 32

Дүн 16263 157.5 37.1

д/д Сумын нэрМалчдын

тоо

Нэг малчинд ноогдох мал

Хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо

Тэмээ 20-

25

Адуу 12-

15

Үхэр 35-

45

Хонь 25-

30

Ямаа

25-30

Баруунтуруун 8.0 11.2 44.8 80.3 96.9

Бөхмөрөн 40.0 12.0 22.8 67.6 65.8

Давст 27.3 8.9 36.8 93.8 69.9

Завхан 28.9 8.3 39.3 55.5 80.7

Зүүнговь 31.9 9.0 31.3 60.5 60.0

Зүүнхангай 12.5 10.0 28.3 78.9 69.5

Малчин 32.4 9.1 34.6 65.9 56.5

Наранбулаг 16.8 7.8 21.1 60.8 55.8

Өлгий 17.3 7.4 24.7 49.0 54.7

Өмнөговь 14.2 7.5 30.4 59.6 54.1

Өндөрхангай 23.4 10.4 36.0 77.9 78.4

Сагил 20.0 9.2 29.2 59.9 57.6

Тариалан 10.8 9.3 16.9 43.1 35.3

Түргэн 16.6 9.2 28.4 65.1 55.2

Тэс 31.0 10.5 26.8 69.1 57.6

Ховд 23.0 10.0 27.7 56.0 55.4

Хяргас 30.0 8.4 27.7 45.7 51.1

Цагаанхайрхан 18.8 9.8 39.4 70.2 71.2

Улаангом 27.8 9.4 29.6 72.7 64.1

Дүн 22.2 9.4 28.6 62.7 59.2

НормСумын нэр

38


Бойжуулсан төл

Ботго Унага Тугал Хурга Ишиг

Баруунтуруун 12557 15355 10 880 1850 6374 6241

Бөхмөрөн 32391 33765 15 543 1460 15731 16016

Давст 26345 27007 26 222 1449 13154 12156

Завхан 24240 20745 1062 767 257 7831 10828

Зүүнговь 29435 34035 106 1100 2751 19763 10315

Зүүнхангай 39126 44612 14 1508 2005 24722 16363

Малчин 45949 48797 60 712 1862 30959 15204

Наранбулаг 55416 65098 382 868 1820 34861 27167

Өлгий 28845 33242 253 435 703 12288 19563

Өмнөговь 47495 58886 155 798 2112 28107 27714

Өндөрхангай 49488 59916 91 1758 2752 29784 25531

Сагил 41152 47140 29 698 2628 25120 18665

Тариалан 37673 43116 93 296 1422 23862 17443

Түргэн 29548 34829 31 393 1177 20164 13064

Тэс 84736 95574 416 2116 6536 61161 25345

Ховд 38559 41957 137 872 1782 12950 26216

Хяргас 48206 53818 43 657 1643 32354 19121

Цагаанхайрхан 37394 39005 34 743 745 17717 19766

Улаангом 58056 62238 65 1711 7325 31521 21616

Дүн 766611 859135 3022 17077 42279 448423 348334

Баруун бүс 232228 263044 2082 4036 8096 119899 128931

Хойд бүс 129436 142741 101 1856 6714 74169 59901

Өмнөд бүс 138565 158888 149 4889 7352 78597 67901

Зүүн бүс 208326 232224 625 4585 12792 144237 69985

Төвийн бүс 58056 62238 65 1711 7325 31521 21616

766611 859135 3022 17077 42279 448423 348334

Сумын нэр 2013 2014Үүнээс

39


Бойжилтын хувь

Бүгд Ботго Унага Тугал Хурга Ишиг

Баруунтуруун 90.0 90.9 79.0 95.1 92.1 88.3 122.3 2798

Бөхмөрөн 92.0 88.2 88.7 91.7 92.3 91.8 104.2 1374

Давст 99.7 100.0 100.0 99.8 99.7 99.7 102.5 662

Завхан 98.8 99.0 99.7 99.6 98.3 99.1 85.6 -3495

Зүүнговь 99.3 100.0 96.5 97.2 96.8 95.7 115.6 4600

Зүүнхангай 96.4 96.8 93.1 98.8 97.5 95.7 114.0 5486

Малчин 96.9 96.7 96.4 97.8 99.3 98.7 106.2 2848

Наранбулаг 99.0 96.6 98.0 98.9 97.2 91.1 117.5 9682

Өлгий 93.5 83.5 95.2 96.2 96.3 95.1 115.2 4397

Өмнөговь 98.4 100.0 97.8 99.3 99.8 99.6 124.0 11391

Өндөрхангай 95.7 97.9 97.4 97.7 98.6 97.1 121.1 10428

Сагил 99.6 83.8 93.8 97.4 98.8 97.3 114.6 5988

Тариалан 97.9 95.8 94.5 96.4 98.3 97.6 114.4 5443

Түргэн 98.1 78.2 78.0 92.4 94.4 91.0 117.9 5281

Тэс 98.7 82.9 94.5 93.829 98.8837 98.6327 112.790313 10838

Ховд 97.7 100.0 99.6 99.8 99.3 98.8 108.8 3398

Хяргас 92.9 78.2 78.0 92.4 94.4 91.0 111.6 5612

Цагаанхайрхан 98.6 82.9 94.5 93.8 98.9 98.6 104.3 1611

Улаангом 99.2 100.0 99.6 99.8 99.3 98.8 107.2 4182

Дүн 97.2 96.9 94.8 97.9 97.9 96.5 112.1 92524

Баруун бүс 97.6 95.8 97.5 98.4 98.2 96.9 110.9 5136

Хойд бүс 97.4 87.6 90.1 95.3 96.3 95.0 109.8 3326

Өмнөд бүс 95.2 92.1 91.0 96.4 96.8 94.9 115.4 5081

Зүүн бүс 96.9 89.5 91.4 95.3 97.4 96.0 111.6 5975

Төвийн бүс 99.2 100.0 99.6 99.8 99.3 98.8 107.2 4182

97.2 96.9 94.8 97.9 97.9 96.5 112.1 92524

2014 %

2013Сумын нэр

Бойжилтын хувь Зөрүү

+ -

40


100 эхээс бойжуулсан төл

Ботго Унага Тугал Хурга Ишиг

Баруунтуруун 81 29 70 92 85 76

Бөхмөрөн 77 37 64 69 82 73

Давст 93 37 84 83 93 93

Завхан 67 54 75 72 85 59

Зүүнговь 91 48 115 66 116 142

Зүүнхангай 88 61 41 88 113 77

Малчин 91 42 96 83 105 159

Наранбулаг 93 55 91 90 95 91

Өлгий 92 49 318 356 231 120

Өмнөговь 92 44 69 118 83 62

Өндөрхангай 94 75 85 91 96 92

Сагил 93 52 19 39 65 47

Тариалан 98 54 230 122 54 145

Түргэн 96 39 77 85 100 94

Тэс 82 53 146 54 88 142

Ховд 94 42 57 72 42 76

Хяргас 91 40 72 90 93 89

Цагаанхайрхан 87 48 84 76 86 88

Улаангом 101 56 92 93 103 102

Дүн 90 51 80 84 92 89

Баруун бүс 89 50 140 138 98 92

Хойд бүс 90 41 61 69 85 77

Өмнөд бүс 87 53 70 87 95 84

Зүүн бүс 89 46 107 73 101 133

Төвийн бүс 101 56 92 93 103 102

90 51 80 84 92 89

Сумын нэр бүгдүүнээс

41


Төл өгөөгүй хээлтэгч

тэмээ адуу үхэр хонь ямааБүгд


Баруунтуруун 1019 2502 0 153 186 942 1221 13.2 0.0 12.2 9.3 12.5 14.9 245.5

Бөхмөрөн 5097 4009 0 211 466 954 2378 9.1 0.0 25.1 22.1 4.9 10.9 78.7

Давст 2005 2854 2 61 306 1278 1207 9.8 2.8 23.1 17.5 9.1 9.3 142.3

Завхан 3530 8729 58 260 105 1296 7010 28.3 3.0 25.3 29.4 14.0 38.4 247.3

Зүүнговь 1248 2866 12 240 319 1248 1047 7.7 5.4 18.2 10.5 5.9 9.1 229.6

Зүүнхангай 5843 3951 0 264 187 1493 2007 7.8 0.0 15.0 8.8 5.4 10.2 67.6

Малчин 1668 2225 5 257 368 672 923 4.2 3.5 28.5 16.8 2.0 5.4 133.4

Наранбулаг 3010 2740 4 86 156 878 1616 3.9 0.6 9.0 7.7 2.4 5.4 91.0

Өлгий 3101 2507 33 147 119 557 1651 7.0 6.4 26.6 15.4 4.3 7.8 80.8

Өмнөговь 6126 2851 6 201 249 1002 1393 4.5 1.7 19.8 11.2 3.3 4.6 46.5

Өндөрхангай 5913 6226 4 319 332 2188 3383 9.8 3.3 15.4 11.0 7.1 12.2 105.3

Сагил 4312 4255 0 204 537 1726 1788 8.4 0.0 23.5 17.8 6.6 8.7 98.7

Тариалан 1787 1485 0 100 169 467 749 3.4 0.0 26.4 11.5 2.0 4.2 83.1

Түргэн 3756 1005 4 96 179 347 379 2.8 5.1 18.9 13.0 1.7 2.7 26.8

Тэс 17269 17147 22 769 3162 9105 4089 14.7 2.8 25.8 30.9 12.2 14.4 99.3

Ховд 10091 1381 2 119 133 661 466 3.1 2.5 23.4 9.7 3.3 3.3 13.7

Хяргас 1321 2778 1 98 135 1005 1539 4.7 0.3 9.2 6.9 7.1 5.7 210.3

Цагаанхайрхан 3371 5477 0 128 231 2665 2453 12.2 0.0 14.5 23.5 12.9 10.9 162.5

Улаангом 6903 3833 1 323 1012 1174 1323 6.2 0.9 35.2 55.4 3.4 6.2 55.5

Дүн 87370 78821 154 4036 8351 29658 36622 8.2 2.6 18.8 16.6 6.1 9.4

Баруун бүс 27645 19693 103 913 931 4861 12885 25.0 66.9 22.6 11.1 16.4 35.2 71.2

Хойд бүс 15170 12123 6 572 1488 4305 5752 15.4 3.9 14.2 17.8 14.5 15.7 79.9

Өмнөд бүс 16146 18156 4 864 936 7288 9064 23.0 2.6 21.4 11.2 24.6 24.8 112.4

Зүүн бүс 21506 25016 40 1364 3984 12030 7598 31.7 26.0 33.8 47.7 40.6 20.7 116.3

Төвийн бүс 6903 3833 1 323 1012 1174 1323 4.9 0.6 8.0 12.1 4.0 3.6 55.5

87370 78821 154 4036 8351 29658 36622 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 90.2

Оны эхний хээлтэгчид эзлэх хувь 2014 %

2013

ҮүнээсСумын нэр 2013 2014

42


Хээл хаясан хээлтэгч

тэмээ адуу үхэр хонь ямаа бүгдтэм

ээадуу үхэр хонь

яма

а

Баруунтуруун 233 409 30 15 131 233 2.2 0.0 2.4 0.7 1.7 2.9 175.5 176

Бөхмөрөн 2229 1803 5 4 167 1627 4.1 0.0 0.6 0.2 0.9 7.5 80.9 -426

Давст 487 211 10 47 154 0.7 0.0 0.0 0.6 0.3 1.2 43.3 -276

Завхан 1044 6233 1 4 94 6134 20.2 0.1 0.4 0.0 1.0 33.6 597.0 5189

Зүүнговь 502 573 21 29 240 283 1.5 0.0 1.6 1.0 1.1 2.4 114.1 71

Зүүнхангай 1557 1302 25 19 268 990 2.6 0.0 1.4 0.9 1.0 5.0 83.6 -255

Малчин 641 426 19 2 18 387 0.8 0.0 2.1 0.1 0.1 2.3 66.5 -215

Наранбулаг 384 788 0 2 2 62 722 1.1 0.0 0.2 0.1 0.2 2.4 205.2 404

Өлгий 123 283 2 0 4 277 0.8 0.0 0.4 0.0 0.0 1.3 230.1 160

Өмнөговь 362 550 118 432 0.9 0.0 0.0 0.0 0.4 1.4 151.9 188

Өндөрхангай 2256 2748 1 76 80 900 1691 4.3 0.8 3.7 2.6 2.9 6.1 121.8 492

Сагил 1828 1196 4 17 372 803 2.4 0.0 0.5 0.6 1.4 3.9 65.4 -632

Тариалан 546 340 3 8 34 295 0.8 0.0 0.8 0.5 0.1 1.6 62.3 -206

Түргэн 813 274 4 10 140 120 0.8 0.0 0.8 0.7 0.7 0.9 33.7 -539

Тэс 7465 3582 2 56 142 1220 2162 3.1 0.3 1.9 1.4 1.6 7.6 48.0 -3883

Ховд 1000 282 2 3 156 121 0.6 0.0 0.2 0.2 1.1 0.4 28.2 -718

Хяргас 1429 948 10 3 292 643 1.6 0.0 1.1 0.2 0.8 3.0 66.3 -481Цагаанхайрха

н 1125 854 10 29 145 670 1.9 0.0 1.1 3.0 0.7 3.0 75.9 -271

Улаангом 2121 962 12 36 214 700 1.6 0.0 0.6 0.5 0.7 3.3 45.4 -1159

Дүн 26145 23764 4 285 409 4622 18444 2.5 0.1 1.3 0.8 0.9 4.7 90.9 -2381

Баруун бүс 3459 8476 1 13 13 468 7981 24.39 0.05 1.94 0.8 2.86 40.9 1275 5017

Хойд бүс 5357 3484 0 13 41 726 2704 7.939 0 1.84 2.05 3.32 13.4 223 -1873

Өмнөд бүс 5171 5313 1 141 143 1444 3584 10.91 0.83 8.6 7.24 6.33 17 457 142

Зүүн бүс 10037 5529 2 106 176 1770 3475 7 0.25 6.67 2.6 3.66 15.3 295 -4508

Төвийн бүс 2121 962 0 12 36 214 700 1.562 0 0.65 0.46 0.7 3.29 45.4 -1159

26145 23764 4 285 409 4622 18444 51.81 1.13 19.7 13.1 16.9 89.9 2295 -2381

Зөрүү

+ -Сумын нэр 2013

Үүнээс Оны эхний хээлтэгчид эзлэх хувь 2014

%

2013

2014

43


Сувайрсан хээлтэгч

тэмээ адуу үхэр хонь ямаа бүгд тэмээ адуу үхэр хонь ямаа

Баруунтуруун 916 2093 0 123 171 811 988 11.0 0.0 9.8 8.5 10.8 12.1 228.5 1177

Бөхмөрөн 3199 2206 206 462 787 751 5.0 0.0 24.5 22.0 4.1 3.4 69.0 -993

Давст 864 2643 2 61 296 1231 1053 9.1 2.8 23.1 17.0 8.7 8.1 305.9 1779

Завхан 1757 2496 57 256 105 1202 876 8.1 2.9 25.0 29.4 13.0 4.8 142.1 739

Зүүнговь 1543 2293 12 219 290 1008 764 6.1 5.4 16.6 9.5 4.7 6.6 148.6 750

Зүүнхангай 4772 2649 0 239 168 1225 1017 5.2 0.0 13.6 7.9 4.5 5.2 55.5 -2123

Малчин 1169 1799 5 238 366 654 536 3.4 3.5 26.4 16.8 2.0 3.1 153.9 630

Наранбулаг 1613 1952 4 84 154 816 894 2.8 0.6 8.8 7.6 2.2 3.0 121.0 339

Өлгий 1824 2224 33 145 119 553 1374 6.2 6.4 26.3 15.4 4.3 6.5 121.9 400

Өмнөговь 1880 2301 6 201 249 884 961 3.6 1.7 19.8 11.2 2.9 3.2 122.4 421

Өндөрхангай 2793 3478 3 243 252 1288 1692 5.5 2.5 11.7 8.3 4.2 6.1 124.5 685

Сагил 3097 3059 200 520 1354 985 6.1 0.0 23.1 17.2 5.2 4.8 98.8 -38

Тариалан 1937 1145 97 161 433 454 2.6 0.0 25.6 11.0 1.8 2.5 59.1 -792

Түргэн 961 731 4 92 169 207 259 2.0 5.1 18.1 12.3 1.0 1.9 76.1 -230

Тэс 15407 13565 20 713 3020 7885 1927 11.6 2.5 23.9 29.5 10.6 6.8 88.0 -1842

Ховд 4199 1099 2 117 130 505 345 2.5 0.6 11.0 6.6 3.6 1.3 26.2 -3100

Хяргас 1896 1830 1 88 132 713 896 3.1 0.9 9.6 7.2 2.1 4.2 96.5 -66

Цагаанхайрхан 2551 4623 118 202 2520 1783 10.3 0.0 13.4 20.6 12.2 7.9 181.2 2072

Улаангом 4771 2871 1 311 976 960 623 4.7 0.9 16.7 12.4 3.2 2.9 60.2 -1900

Дүн 49653 55057 150 3751 7942 25036 18178 5.8 2.5 17.5 15.8 5.1 4.6 110.9 5404

Баруун бүс 14558 11217 102 900 918 4393 4904 20.4 68.0 24.0 11.6 17.5 27.0 77.1 -3341

Хойд бүс 6179 8639 6 559 1447 3579 3048 15.7 4.0 14.9 18.2 14.3 16.8 139.8 2460

Өмнөд бүс 9032 12843 3 723 793 5844 5480 23.3 2.0 19.3 10.0 23.3 30.1 142.2 3811

Зүүн бүс 15930 19487 38 1258 3808 10260 4123 35.4 25.3 33.5 47.9 41.0 22.7 122.3 3557

Төвийн бүс 3954 2871 1 311 976 960 623 5.2 0.7 8.3 12.3 3.8 3.4 72.6 -1083

49653 55057 150 3751 7942 25036 18178 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 110.9 5404

Зөрүү

+ -2014

Үүнээс Оны эхний хээлтэгчид эзлэх хувь 2014

%

2013

Сумын нэр 2013

44


Том малын зүй бус хорогдол


Баруунтуруун 4280 2015 160 188 697 970

Бөхмөрөн 1525 1787 2 78 110 663 934

Давст 1702 168 5 40 60 63

Завхан 347 1068 12 37 17 222 780

Зүүнговь 583 409 3 26 55 168 157

Зүүнхангай 1634 649 47 54 287 261

Малчин 1872 826 2 17 32 357 418

Наранбулаг 3675 713 14 30 47 214 408

Өлгий 110 222 9 5 10 52 146

Өмнөговь 930 135 2 8 48 17 60

Өндөрхангай 9386 1631 12 85 105 619 810

Сагил 484 146 1 7 32 37 69

Тариалан 891 460 8 12 37 211 192

Түргэн 1348 298 4 13 19 124 138

Тэс 2286 705 2 30 50 365 258

Ховд 563 372 8 21 50 119 174

Хяргас 2102 1348 3 78 89 575 603

Цагаанхайрхан 513 437 0 18 26 190 203

Улаангом 1509 575 1 32 74 175 293

Дүн 35740 13964 83 709 1083 5152 6937

Баруун бүс 6516 2970 53 113 209 835 1760

Хойд бүс 5059 2399 7 103 201 884 1204

Өмнөд бүс 15813 4732 12 310 373 1793 2244

Зүүн бүс 6843 3288 10 151 226 1465 1436

Төвийн бүс 1509 575 1 32 74 175 293

35740 13964 83 709 1083 5152 6937


45


Оны эхний малд эзлэх хувь

Бүгд тэмээ адуу үхэр хонь ямаа

Баруунтуруун 4.7 0.0 3.9 3.7 4.5 5.5 47.1 -2265

Бөхмөрөн 1.8 1.8 2.8 2.3 1.6 1.8 117.2 262

Давст 0.3 0.0 0.5 1.0 0.2 0.2 9.9 -1534

Завхан 1.3 0.2 0.9 1.9 0.9 1.6 307.8 721

Зүүнговь 0.5 0.5 0.5 0.7 0.4 0.6 70.2 -174

Зүүнхангай 0.6 0.0 0.7 1.0 0.5 0.6 39.7 -985

Малчин 0.7 0.4 0.5 0.6 0.5 1.0 44.1 -1046

Наранбулаг 0.4 0.7 0.8 1.0 0.3 0.6 19.4 -2962

Өлгий 0.3 0.7 0.3 0.6 0.2 0.3 201.8 112

Өмнөговь 0.1 0.2 0.2 0.9 0.0 0.1 14.5 -795

Өндөрхангай 1.1 4.1 1.2 1.3 0.9 1.3 17.4 -7755

Сагил 0.1 0.6 0.2 0.4 0.1 0.1 30.2 -338

Тариалан 0.5 1.2 0.8 1.1 0.4 0.5 51.6 -431

Түргэн 0.4 0.6 0.9 0.6 0.2 0.3 22.1 -1050

Тэс 0.3 0.8 1.7 1.6 0.8 0.8 30.8 -1581

Ховд 0.3 0.3 0.2 0.2 0.1 0.3 66.1 -191

Хяргас 1.0 0.3 2.1 1.8 1.8 0.9 64.1 -754

Цагаанхайрхан 0.4 0.0 0.5 0.6 0.2 0.4 85.2 -76

Улаангом 0.4 0.4 0.9 2.8 0.3 0.5 38.1 -934

Дүн 0.6 0.5 0.9 0.9 0.5 0.7 39.1 -21776

Баруун бүс 21.3 63.9 15.9 19.3 16.2 25.4 45.6 -3546

Хойд бүс 17.2 8.4 14.5 18.6 17.2 17.4 47.4 -2660

Өмнөд бүс 33.9 14.5 43.7 34.4 34.8 32.3 29.9 -11081

Зүүн бүс 23.5 12.0 21.3 20.9 28.4 20.7 48.0 -3555

Төвийн бүс 4.1 1.2 4.5 6.8 3.4 4.2 38.1 -934

0.6 0.5 0.9 0.9 0.5 0.7 39.1 -21776

Сумын нэр2014 %

2013

Оны эхний малд эзлэх хувь Зөрүү

+ -

46


Малын хэрэглээний зарлага


Баруунтуруун 8657 8899 14 716 1017 3600 3552

Бөхмөрөн 22130 26854 18 348 924 11957 13607

Давст 16419 18148 43 215 919 8296 8675

Завхан 14711 12510 451 280 116 3680 7983

Зүүнговь 18212 22064 147 940 1885 13416 5676

Зүүнхангай 21822 27170 11 836 958 14673 10692

Малчин 36434 37663 81 689 1542 23380 11971

Наранбулаг 35337 40317 202 314 961 21103 17737

Өлгий 18115 17728 101 101 344 6694 10488

Өмнөговь 47664 26477 -42 142 763 12803 12811

Өндөрхангай 26913 36135 13 1049 1466 18233 15374

Сагил 28186 28538 16 480 1602 14472 11968

Тариалан 26414 24555 42 138 730 14203 9442

Түргэн 15669 22295 18 256 1008 11607 9406

Тэс 72693 66133 398 1341 5037 43127 16230

Ховд 17067 23319 179 410 903 7604 14223

Хяргас 31386 33271 9 368 758 19367 12769

Цагаанхайрхан 27325 22899 20 424 263 10264 11928

Улаангом 51600 54062 91 1736 5828 26396 20011

дүн 536754 549037 1812 10783 27024 284875 224543

баруун бүс 159308 144906 933 1385 3817 66087 72684

хойд бүс 82404 95835 95 1299 4453 46332 43656

өмнөд бүс 84717 95103 58 3025 3704 46770 41546

зүүнбүс 158725 159131 635 3338 9222 99290 46646

төвийн бүс 51600 54062 91 1736 5828 26396 20011

536754 549037 1812 10783 27024 284875 224543


Оны эхний малд эзлэх хувь

Бүгд тэмээ адуу үхэр хонь ямаа

Баруунтуруун 20.9 14.4 17.3 19.8 23.1 20.2 242

Бөхмөрөн 26.9 16.5 12.4 19.6 29.0 26.7 4724

Давст 28.2 21.7 21.0 22.0 28.3 29.3 1729

Завхан 15.0 7.6 6.8 13.1 15.5 16.3 -2201

Зүүнговь 24.9 23.8 19.3 22.7 28.5 20.4 3852

Зүүнхангай 23.6 15.5 13.2 17.0 24.7 24.5 5348

Малчин 30.4 17.4 21.7 28.6 31.2 29.8 1229

Наранбулаг 23.9 9.4 8.3 19.7 24.8 24.5 4980

Өлгий 20.6 7.4 5.1 19.0 22.6 20.5 -387

Өмнөговь 17.3 -3.9 4.0 14.2 18.3 17.4 -21187

Өндөрхангай 25.1 4.4 14.4 18.5 27.6 24.6 9222

Сагил 24.1 9.0 15.4 22.4 25.3 23.6 352

Тариалан 24.1 6.2 9.2 21.6 26.1 22.7 -1859

Түргэн 27.8 7.2 14.3 32.3 27.0 29.3 6626

Тэс 25.3 17.4 13.0 20.5 26.6 26.0 -6560

Ховд 21.3 17.5 10.9 18.7 23.8 21.0 6252

Хяргас 23.9 2.3 10.7 16.2 24.7 24.4 1885

Цагаанхайрхан 20.6 7.3 12.2 9.9 20.5 21.8 -4426

Улаангом 40.5 24.4 26.5 32.4 42.5 43.1 2462

дүн 24.7 10.1 14.0 22.0 26.3 24.2 12283

баруун бүс 20.6 7.6 7.4 18.0 22.4 20.4 -14402

хойд бүс 26.4 12.9 14.8 23.2 27.1 28.6 13431

өмнөд бүс 23.0 7.9 14.3 17.3 24.5 23.3 10386

зүүнбүс 25.9 16.9 15.3 21.5 27.4 25.5 406

төвийн бүс 40.5 24.4 26.5 32.4 42.5 43.1 2462

24.7 10.1 14.0 22.0 26.3 24.5 12283

Оны эхний малд эзлэх хувьЗөрүү + -Сумын нэр

47


Байгалийн хадлан

Баруунтуруун 4000 3000 2500 3628 3325 3967.2 1700.9

Бөхмөрөн 3300 3350 3900 3700 3701 3999.5 3680.3

Давст 3012 3338 3575 3444 2417 3195 1214

Завхан 300 215 170 450 382 300.4 401.6

Зүүнговь 1420 1500 1520 1520 2489 1500 2184.5

Зүүнхангай 1780 960 900 2500 2026 2475.1 2350.8

Малчин 997 858 854 1100 1802 1170 1105

Наранбулаг 750 989 1305 1030 2555 4087.3 3383.1

Өлгий 165 308 256 390 507 683.3 681

Өмнөговь 1050 750 750 1200 1843 1200 1577

Өндөрхангай 2150 480 882 2500 2175 2285.8 2510.8

Сагил 2815 1698 1570 2125 2051 2159.1 2169

Тариалан 4112 3100 4120 4280 3816 5592 5579

Түргэн 1610 600 740 890 1270 1599.9 1185.8

Тэс 15050 15160 16600 16350 10990 9248.5 17166.5

Ховд 1700 1890 2000 1900 2012 1945.3 1921

Хяргас 762 1550 1411 1800 1750 2043.6 1817.8

Цагаанхайрхан 610 888 693 788 693 610.7 981.7

Улаангом 5200 3213 4272 3500 6030 5905 3709.5

дүн 50783 43847 48018 53095 51834 53968 55319.3

Баруун бүс 8077 7252 8601 9250 11115 13808.3 13542.7

Хойд бүс 10737 8986 9785 10159 9439 10953.5 8249.1

Өмнөд бүс 8540 5328 4975 9416 8219 9338.8 7544.2

Зүүн бүс 18229 19068 20385 20770 17031 13962.1 22273.8

Төвийн бүс 5200 3213 4272 3500 6030 5905 3709.5

50783 43847 48018 53095 51834 53967.7 55319.3

Сум 2008 2009 2010 20132011 2012 2014

48


Гар тэжээл, тэжээлийн нэгжээр

Баруунтуруун 50.0 50.0 50.0 33.0 23.0 120.3 78.0

Бөхмөрөн 150.0 150.0 150.0 170.0 170.0 170.0 153.1

Давст 100.0 122.0 152.0 137.0 89.0 71.1 17.9

Завхан 100.0 100.0 30.0 86.0 150.0 150.0 23.5

Зүүнговь 180.0 108.0 120.0 170.0 209.0 132.9

Зүүнхангай 1000.0 50.0 26.0 45.0 100.0 68.1 129.3

Малчин 110.0 57.0 164.7 160.0 200.0 164.6 96.0

Наранбулаг 120.0 101.0 101.0 105.0 112.8 147.2

Өлгий 40.0 60.0 5.0 66.0 14.0 19.8 21.2

Өмнөговь 31.5 28.7 25.0 150.0 110.0 70.0 59.4

Өндөрхангай 20.0 250.0 135.0 500.0 150.0 250.3 244.4

Сагил 285.0 74.0 70.0 100.0 72.0 81.8 70.8

Тариалан 250.0 250.0 262.0 280.0 140.0 420.0 4.2

Түргэн 80.0 45.0 51.0 2.0 0.2

Тэс 103.0 103.0 112.0 118.0 135.0 71.1 148.4

Ховд 100.0 40.0 50.0 50.0 51.0 100.0 61.1

Хяргас 25.0 110.0 25.0 100.0 80.0 18.9 100.6

Цагаанхайрхан 105.0 107.0 97.0 110.0 121.0 82.7 115.4

Улаангом 150.0 153.0 102.0 153.0 7.0 9.2 12.0

дүн 2919.5 1805.7 1643.7 2524.0 1938.0 2191.7 1615.6

Баруун бүс 641.5 579.7 372.0 733.0 570.0 872.6 316.6

Хойд бүс 535.0 346.0 452.0 452.0 382.0 324.9 242.0

Өмнөд бүс 1175.0 457.0 308.0 688.0 394.0 521.4 567.1

Зүүн бүс 418.0 270.0 409.7 498.0 585.0 463.6 477.9

Төвийн бүс 150.0 153.0 102.0 153.0 7.0 9.2 12.0

2919.5 1805.7 1643.7 2524.0 1938.0 2191.7 1615.6

20132008сум 2012 20142009 2010 2011

49


Увс аймгийн 2014 оны малчдын ахуй, соѐлын зарим үзүүлэлт

Баруунтуруун 4 135 95.7 119 84.4 130 92.2 121 131 169

Бөхмөрөн 3 262 94.9 202 73.2 209 75.7 197 223 515

Давст 3 171 93.4 138 75.4 146 79.8 130 164 377

Завхан 4 301 88.0 230 67.3 252 73.7 267 289 275

Зүүнговь 5 405 92.7 307 70.3 320 73.2 294 375 491

Зүүнхангай 4 348 91.8 145 38.3 147 38.8 145 146 416

Малчин 4 385 97.0 317 79.8 309 77.8 283 315 1352

Наранбулаг 4 574 84.3 399 58.6 462 67.8 510 526 721

Өлгий 4 280 92.7 174 57.6 190 62.9 253 255 159

Өмнөговь 5 501 84.8 313 53.0 328 55.5 340 402 298

Өндөрхангай 5 435 85.5 377 74.1 385 75.6 389 396 410

Сагил 5 308 95.7 257 79.8 271 84.2 274 293 514

Тариалан 6 443 86.9 259 50.8 320 62.7 421 435 265

Түргэн 3 184 78.3 139 59.1 139 59.1 143 165 107

Тэс 10 890 97.1 611 66.6 614 67.0 624 727 1972

Ховд 4 378 91.5 242 58.6 333 80.6 353 369 394

Хяргас 4 303 89.6 272 80.5 292 86.4 271 300 501

Цагаанхайрхан 4 222 86.7 177 69.1 186 72.7 196 223 241

Улаангом 11 730 91.5 325 40.7 499 62.5 452 558 1524

ДҮН 92 7255 90.4 5003 62.3 5532 68.9 5663 6292 10701

оѐдл

ын

маш

инта

й

санс

рын

анте

нтай

гар

утас

тай

Сумын нэр

Баг

хор

ооны

тоо

Цах

илга

аны

үүсг

үүрт

эй ө

рх

теле

визо

ртой

Мал

чин

өрхө

д

эзлэ

х ху

вь

Мал

чин

өрхө

д

эзлэ

х ху

вь

Мал

чин

өрхө

д

эзлэ

х ху

вь

мал

ын

хаш

аата

й

өрх

Увс аймгийн 2014 оны малчдын ахуй, соѐлын зарим үзүүлэлт

Баруунтуруун 2 78.0 144 102.1 19

Бөхмөрөн 72 55.8 301 109.1 5

Давст 13 19.1 91 49.7 2

Завхан 16 35.1 146 42.7

Зүүнговь 19 28.1 194 44.4 3

Зүүнхангай 5 33.8 268 70.7 3

Малчин 21 29.2 246 62.0 4

Наранбулаг 22 25.1 419 61.5 7

Өлгий 52 55.3 271 89.7 3

Өмнөговь 64 22.7 360 60.9 5

Өндөрхангай 29 33.2 335 65.8

Сагил 10 45.3 192 59.6 3

Тариалан 5 43.5 413 81.0 64

Түргэн 5 26.0 61 26.0 2

Тэс 489 30.2 507 55.3 25

Ховд 5 27.6 202 48.9 2

Хяргас 17 41.7 217 64.2 3

Цагаанхайрхан 19 32.8 162 63.3 1

Улаангом 76 22.8 256 32.1 21

ДҮН 941 33.1 4785 59.6 172

141

84

182

2654

169

146

222

61

277

114

123

128

116

171

167

134

автомаш

интай өрх

мотоциклто

й өрх

трактор

той өрх

110

154

35

120

Эзлэх

хувь

эзлэх

хувь

худа

гтай

өрх

Сумууд

50


2014 онд шинээр гаргасан худгийн тайлан

өрөм

дөл

боги

но я

ндант

бето

н х

аш

лага

т

1 Баруунтуруун 2 2 2 37611.8 37611.8 0

2 Зүүнговь 1 1 1 25448.8 24176.4 1272.4 0

3 Зүүнхангай 1 1 1 20000.0 20000.0 0

4 Малчин 1 1 1 18000.0 3000.0 15000.0 2

5 Өндөрхангай 2 2 2 27000.0 27000.0 7

6 Өмнөговь 1 1 28117.9 26804.4 1313.5 0

7 Сагил 3 2 2 1 25400.0 25400.0 5

8 Түргэн 2 2 2 39834.3 39834.3 19

9 Тэс 3 3 3 50400.0 50400.0

10 Ховд 2 2 2 39180.0 38111.0 1069.0

11 Хяргас 1 1 3500.0 3500.0 2

12 Улаангом 13 13 13 159700.0 121200.0 38500.0 44

ДҮН 32 30 29 0 0 2 474192.8 413537.9 15000.0 45654.9 79

2014 онд засварласан худгийн тайлан

өрөм

дөл

боги

но я

ндант

бето

н х

аш

лага

т

1 давст 1 2 2 8000.0 8000.0

2 зүүнхангай 1 1 1 2

3 өлгий 9 1 1 2

4 Өмнөговь 1 1 1 30000.0 30000.0 0

5 Тэс 2 2 2 7 44600.0 39000.0 5600.0 24

6 Ховд 2 0 2 1800.0 1800.0 10

7 Хяргас 3 1 1500.0 1500.0 5

8 Цагаанхайрхан 3 3 19894.0 19894.0 3

ДҮН 22 7 7 0 0 13 105794.0 96894.0 1800.0 7100.0 46

худ

аг

гар

гаха

д т

үр

аж

ил

ла

са

н о

ро

н

нутги

йн

то

о

Үүнээс

шинээр г

арга

хад

зарцуулсан х

өрөнги

йн

хэм

жээ/м

ян.т

өг/

улсы

н т

өсвийн

хөрөнгө

өр

гадаад о

рон о

лон

улсы

н б

айгу

уллагы

н

төсөл, хөтө

лбөрийн

хөрөнгө

өр

д/д сумын нэр

шинээр г

арга

сан х

удги

йн

тоо

инж

енерийн х

ийцтэ

й үүнээс

энги

йн у

урхайн

инж

енерийн х

ийцтэ

й үүнээс

энги

йн у

урхайн

улсы

н т

өсвийн

хөрөнгө

өр

гадаад о

рон о

лон

улсы

н б

айгу

уллагы

н

төсөл, хөтө

лбөрийн

хөрөнгө

өр

д/д сумын нэр

засварласан х

удги

йн

тоо

Үүнээс

малчид и

ргэ

дийн

хөрөнгө

өр

Үүнээс

малчид и

ргэ

дийн

хөрөнгө

өр

шинээр г

арга

хад

зарцуулсан х

өрөнги

йн

хэм

жээ/м

ян.т

өг/

Үүнээс

худ

аг

гар

гаха

д т

үр

аж

ил

ла

са

н о

ро

н

нутги

йн

то

о

51


2014 онд малжуулалтын талаар авсан арга хэмжээний тайлан

Гадаад

орон олон

улсын

төсөл

Орон

нутгийн

хөрөнгөө

р

/мян.төг/

бусад

/мян.тө

г/

бодын

тоо

богийн

тоо

өрхийн

тооам бүлийн тоо

1 Бөхмөрөн 10000 10000 283 283 4 19

2 Давст 38000 18000 20000 440 440 8 46

3 Зүүнговь 40000 35000 5000 596 596 12 48

4 Наранбулаг 60000 60000 830 830 12 61

5 Өлгий 20000 18000 2000 348 348 6 32

6 Өндөрхангай 3000 3000 39 39 1 5

7 Сагил 16720 10120 6600 202 2 200 5 21

8 Тариалан 52300 50000 2300 572 9 563 11 53

9 Тэс 20000 20000 248 248 4 25

10 Ховд 18600 18600 388 388 4 15

11 Хяргас 20000 20000 265 265 4 14

12 Цагаанхайрхан 0 2405 55 2350 31 67

ДҮН 298620 38120 163000 97500 6616 66 6550 102 406

малжуула

лтын

авсан

малын

тоо

Үүнээс

д/д Сумын нэр

Нийт

зарцуулалт

ын

хөрөнгийн

хэмжээ

/мян.мөг/

Үүнээсмалжуулалтанд

хамрагдсан

Гадагш шилжсэн өрх малын тоо


1 Баруунтуруун 0

2 Бөхмөрөн 5 252 3 17 30 202

3 Давст 0

4 Завхан 5 500 15 8 5 113 359

5 Зүүнговь 5 989 2 49 105 679 154

6 Зүүнхангай 9 578 2 29 353 194

7 Малчин 10 926 36 53 573 264

8 Наранбулаг 6 792 29 50 413 300

9 Өлгий 4 275 2 5 40 228

10 Өмнөговь 2 160 7 50 103

11 Өндөрхангай 17 1726 1 68 107 667 883

12 Сагил 7 991 14 41 207 729

13 Тариалан 13 1434 1 31 954 448

14 Түргэн 0

15 Тэс 34 6866 69 294 738 4365 1400

16 Ховд 1 285 5 5 181 94

17 Хяргас 10 1878 30 38 965 845

18 Цагаанхайрхан 5 689 1 9 279 400

19 Улаангом 15 3103 21 182 419 1347 1134

Дүн 148 21444 110 734 1647 11216 7737

д/д Сумын нэрМалтай

өрхБүгд

Үүнээс

52


Үзүүлэлт Бүгд ЧацарганаҮхрийн

нүдАлим

Бөөрөлзг

өнө

Гүзээлз

гэнэБусад

Нийт тариалсан талбай, га 345.5 313.5 32.0 0.05 0 0.03 0.02

Нийт бут, модны тоо, ш 388095 346365 41530 100 0 50 50

Үр жимсээ өгөх бут, мод ш 314425 279855 34532 20 0 10 8

Ургац хураалт - бүгд, кг 503035 457450 45385 70 0 100 30

Зах зээлд борлуулсан, кг 357856 324670 33095.3 20 0 60 10

Үйлдвэрт, кг 140378 128770 11607.7 0 0 0 0

Өөрийн хэрэглээнд, кг 2122 1510 502 50 0 40 20

Нөөцөлсөн, кг 1890 1750 140 0 0 0 0

Ажиллагчдад цалин хөлс

хэлбэрээр олгосон, кг 790 750 40 0 0 0 0

Жимс жимсгэний төриалсан талбай хураасан ургац

ТАРИАЛСАН ТАЛБАЙ СУМААР, жил бүрийн

эхний 12 сарын байдлаар

га

2013 I-XII 2014 I-XII 2014 I-XII/

2013 I-XII2013 I-XII 2014 I-XII 2014 I-XII/


2013 I-XII

Баруунтуруун 9424.8 7460.1 79.2 9337 7328 78.5 9267 7270 78.5

Бөхмөрөн 9.5 10.2 107.4 3.5

Давст 6.11 21.9

Завхан 0.3 0.4

Зүүнговь 4 3.5 87.5

Зүүнхангай 5.22 5.6 107.3 0.7 0.0

Малчин 2.3 5.1 221.7

Наранбулаг 414 416.0 100.5 40 30 75.0 10 10 100.0

Өлгий 6.4 5.8 90.6

Өмнөговь 20.5 28.6 139.5

Өндөрхангай 113.8 100.8 88.6 70 50 60 50 83.3

Сагил 163.6 164.9 100.8 150 150 150 150 100.0

Тариалан 720.5 740.5 102.8 668.3 707.9 105.9 550 587.8 106.9

Түргэн 12.7 11.1 87.4 3

Тэс 8.4 4.4 52.4

Ховд 11.5 1.0

Хяргас 15.2 24.8 163.2 4 10 10

Цагаанхайрхан 3 3.4 113.3

Улаангом 258 811.4 314.5 32.7 0 18

Аймгийн дүн 11199.8 9819.4 87.7 10276.5 8308.6 80.9 6123.5 8095.8 132.2

Сумын нэр

Бүгд талбайҮр тариа

ҮҮнээс улаан буудай

53


ТАРИАЛСАН ТАЛБАЙ СУМААР, жил бүрийн


га

2013 I-XII 2014 I-XII 2014 I-XII/



2013 I-XII

Баруунтуруун 36.0 18.0 50.0 21.8 14.1 64.4 30 100 333.3

Бөхмөрөн 3.0 3.0 100.0 2 2.2 1 5

Давст 1.0 1.5 150.0 2.11 2.4 3 18 600.0

Завхан 0.080 0.100 125.0 0.202 0.3 0 0

Зүүнговь 2.0 1.5 75.0 2 2.0 100.0 0 0

Зүүнхангай 1.0 1.0 100.0 0.52 0.8 3 3.8 126.7

Малчин 1.2 2.3 191.7 1.1 2.8 254.5 0 0

Наранбулаг 7.2 7.3 101.4 6.8 7.4 109.4 360 371.3 103.1

Өлгий 4.0 3.0 75.0 2.4 2.8 116.7 8 6.1

Өмнөговь 6.5 6.0 92.3 6 16.5 275.0 35 47.5 135.7

Өндөрхангай 5.6 2.1 37.5 3.2 1.2 0 12.5

Сагил 5.4 8.1 150.0 8.2 6.8 0 0

Тариалан 20.0 11.6 58.1 32.2 21.0 65.2

Түргэн 5.8 2.0 34.5 3.9 3.1 79.5 0 6

Тэс 2.5 2.4 96.0 5.9 2.0 33.9 0 0

Ховд 2.0 0.4 20.0 1.5 0.6 8 0.0

Хяргас 3.0 4.2 140.0 2.2 2.6 6 8 133.3

Цагаанхайрхан 2.0 1.5 75.0 1 1.9 190.0 0 0

Улаангом 130.0 77.7 59.8 128 101.8 79.5 0 599.2

Аймгийн дүн 238.3 153.7 64.5 231.0 192.2 83.2 454 1177.4 259.3

Хүнсний ногоо Тэжээлийн ургамал

сумын нэр

Төмс

54


УРГАЦ ХУРААЛТ сумаар, жил , бүрийн


2013 I-XII 2014 I-XII2014 XII/

2013 XII2013 I-XII 2014 I-XII

2014 XII/

2013 XII

Баруунтуруун 7016.8 4822.4 68.7 6952.4 4777.4 68.7

Бөхмөрөн 3

Давст

Завхан

Зүүнговь

Зүүнхангай

Малчин

Наранбулаг 67 0.0 17

Өлгий

Өмнөговь

Өндөрхангай 70 35 60 35 58.3

Сагил 330 250 75.8 330 250 75.8

Тариалан 1204 1265.5 105.1 1005 1060 105.5

Түргэн 3 0.0

Тэс

Ховд

Хяргас 4 12 12

Цагаанхайрхан

Улаангом 0 53.6 40.5

Аймгийн дүн 8697.8 6438.5 74.0 8364.4 6174.9 73.8

Сумын нэр

ҮР ТАРИА ҮҮНЭЭС УЛААН БУУДАЙ

УРГАЦ ХУРААЛТ сумаар, жил , бүрийн


тн

2013 I-XII 2014 I-XII2014 XII/

2013 XII2013 I-XII 2014 I-XII

2014 XII/

2013 XII2013 I-XII 2014 I-XII

2014 XII/

2013 XII

Баруунтуруун 432 234 54.2 260 154.0 59.2 3967.2 1700.9 42.930

Бөхмөрөн 39 39 100.0 20 24.0 120.0 3999.5 3680.3 92.018

Давст 5.8 7.25 125.0 13.2 18.4 3195 1214.0 38.018

Завхан 2.5 0.1 4.0 1.3 2.1 168.4 300 401.6 133.9

Зүүнговь 26 7 26.9 30 13.9 46.3 1500 2184.5 145.6

Зүүнхангай 15 12 80.0 3 10.5 350.0 2475 2350.8 95.011.5

Малчин 12.5 18 144.0 8.2 13.6 165.9 1169.9 1105.0 94.5

Наранбулаг 121 122 100.8 108.1 122.6 113.4 4087.3 3383.1 82.8742.6

Өлгий 44.5 48 107.9 39 20.0 51.3 683.2 681.0 99.716

Өмнөговь 46.5 67.1 144.3 36 32.0 88.9 1200 1577.0 131.460

Өндөрхангай 5.7 7.1 124.6 4.8 5.9 122.5 2285.8 2510.8 109.83.5

Сагил 46 39.9 86.7 72.8 35.7 49.0 2159.1 2169.0 100.5

Тариалан 210 103.8 49.4 260 193.9 74.6 5592 5579.0 99.8

Түргэн 42 70 166.7 32 45.8 143.1 1599.9 1185.8 74.1

Тэс 6 14.4 240.0 8 12.0 150.0 9248.5 17166.5 185.6

Ховд 2 5 250.0 1.5 6.1 409.7 1945.3 1921.0 98.8

Хяргас 42 43 102.4 27.5 30.0 109.1 2043.6 1817.8 88.98

Цагаанхайрхан 33 23 69.7 15.0 8.0 53.3 610.7 981.7 160.7

Улаангом 1690 1227.6 72.6 1920 1381.1 71.9 5905 3709.5 62.82073.4

Аймгийн дүн 2821.5 2088.3 74.0 2860.4 2129.6 74.5 53967.0 55319.22 102.5 2981

тэжээлий

н

ургамал

БАЙГАЛИЙН ХАДЛАН

Сумын нэр

ТӨМС ХҮНСНИЙ НОГОО

55


ÒÎÂ× ÒÀÉËÁÀÐ, ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎËÒ

Ìàëòàé ºðõ. Ìàëûã àõóé àìüäðàëäàà òóñëàõ ÷àíàðûí ¿¿ðýãòýé ºñãºí ¿ðæ¿¿ëäýã ºðõ

Ìàë÷èí ºðõ. Æèëèéí 4 óëèðëûí òóðøèä ìàëàà ìàëëàæ, ìàëûí àøèã øèì íü òýäíèé àìüæèðãààíû ýõ

¿¿ñâýð áîëæ áàéãàà ºðõèéã õýëíý.

Ìàë÷èä. Æèëèéí 4 óëèðëûí òóðøèä ìàë àæ àõóéã ýðõýëæ, ìàëûí àøèã øèì íü òýäíèé àìüæèðãààíû ýõ

¿¿ñâýð áîëæ áàéãàà 16 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿ì¿¿ñèéã õýëíý.

Áîäîä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíò.

1 Àäóó, ¿õýð = 1 áîä, 1 òýìýý =1.5 áîä,

6 õîíü = 1 áîä 8 ÿìàà = 1 áîä

Áîäîä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíòèéã òàâàí òºðëèéí ìàëûã íýã òºðëèéí ìàëä øèëæ¿¿ëýí ìàëûí ºñºëò,

áóóðàëòûã ãàðãàõ, ¿ð àøãèéã òîîöîõîä àøèãëàíà.

Áîã ìàëä áóþó õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíò:

1 òýìýý = 5 õîíü , 1 àäóó = 7 õîíü, 1 ¿õýð = 6 õîíü

1 õîíü = 1 õîíü , 1 ÿìàà = 0.9 õîíü

Õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíòèéã ìàëûí òýæýýëèéí õýðýãöýý, õàíãàìæ, áýë÷ýýðèéí äààöûã

òîäîðõîéëîí ãàðãàõàä àøèãëàíà.

Íàñ ã¿éöñýí ìàë. Ìàëûí òºðºë á¿ð äýýð ñ¿¿ë÷èéí 2 íàñíû ìàëûã õýëíý.

Òýìýý- 4 íàñòàé , 5 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé

Àäóó- 3 íàñòàé, 4 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé

Yõýð- 2 íàñòàé, 3 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé

Áîã ìàë – òóõàéí æèëèéí òºë ìàëààñ áóñàä íàñíû ìàë

ªñâºð íàñíû ìàë .

Òýìýý-ªíãºðñºí æèëèéí òºë, 2, 3 íàñòàé

Àäóó- ªíãºðñºí æèëèéí òºë, 2 íàñòàé

Yõýð- ªíãºðñºí æèëèéí òºë

Òºë ìàë. Òóõàéí æèëèéí òºëèéã õýëíý.

Áýëýí õýýëòýã÷. Ìàëûí òºðºë á¿ð äýýð íàñ ã¿éöñýí /ñ¿¿ëèéí 2 íàñíû/ ýì ìàëûã õýëíý.

Ìàëûí òîî, òîëãîéí ºñºëò. Îíû ýöñèéí ìàëààñ îíû ýõíèé ìàëûã õàñàæ ãàðãàíà. Õàðüöàíãóé

¿ç¿¿ëýëòèéã ãàðãàõäàà îíû ýöñèéí ìàëûí òîîã ýõíèé ìàëûí òîîíä õàðüöóóëàí 100-ãààð ¿ðæ¿¿ëíý.

Ìàëûí ºñºëòèéí îðëîãî òàë íü òºë áîéæèëò, çàðëàãà òàë íü õýðýãëýýíèé çàðëàãà, òîì ìàëûí ç¿é áóñ

õîðîãäîë áîëíî.

Òºëëºëòèéí õóâü. Òºëëºñºí õýýëòýã÷èéí òîîã îíû ýõíèé õýýëòýã÷èéí òîîíä õàðüöóóëàí, 100 –

ãààð ¿ðæ¿¿ëíý.

Áîéæèëòèéí õóâü. Áîéæñîí òºëèéí òîîã íèéò ãàðñàí òºëèéí òîîíä õàðüöóóëàí 100 –ãààð

¿ðæ¿¿ëíý.

100 ýõýýñ áîéæóóëñàí òºë. Áîéæóóëñàí òºëèéí òîîã îíû ýõíèé õýýëòýã÷ ìàëûí òîîíä õàðüöóóëàí

100-ãààð ¿ðæ¿¿ëíý.

Õýýëòýã÷, õýýëò¿¿ëýã÷èéí òîõèðîî. Õýýëòýã÷ ìàëûí òîîã õýýëò¿¿ëýã÷ ìàëûí òîîíä õàðüöóóëàí

ãàðãàíà.

1 õýýëò¿¿ëýã÷èä íîãäîõ õýýëòýã÷èéí òîîíû íîðì íü

Áóóð - 20-25 Àçàðãà - 12-15

Áóõ - 35-45 Õóö, óõíà - 25-30

56


Ìàëûí ç¿é áóñ õîðîãäîëä ºâ÷íèé (õàëäâàðòàé, õàëäâàðã¿é) õîðîãäîë, ãýíýòèéí àþóëûí (öàñ çóä,

¿åð óñ, ãàë ò¿éìýð, àÿíãà öàõèëãààí çýðýã) õîðîãäîë, áóñàä øàëòãààíû (ìàëûí õàðèóëëàãà, àð÷èëãàà

ìàëëàãààòàé õîëáîãäîí ãàðñàí) õîðîãäëûã îðóóëíà.

Òîì ìàëûí ç¿é áóñ õîðîãäëûí îíû ýõíèé ìàëä ýçëýõ õóâü. Ç¿é áóñààð õîðîãäñîí ìàëûí òîîã

îíû ýõíèé ìàëûí òîîíä õàðüöóóëàí 100-ãààð ¿ðæ¿¿ëíý.

Ìàëûí õýðýãëýýíèé çàðëàãà.

1. Îíû ýõíèé ìàëûí òîîí äýýð áîéæóóëñàí òºëèéã íýìæ, òîì ìàëûí ç¿é áóñ õîðîãäîë, îíû ýöñèéí ìàëûí

òîîã õàñ÷ ãàðãàíà.

Ìàëûí õàøààíû õàíãàìæ. Õàøààíû õàíãàìæèéã ãàðãàõäàà õàøààíû áàãòààìæèéã ìàëûí òîîíä

õàðüöóóëàí ãàðãàíà. Áîä ìàëûí õàøààíû õàíãàìæèéã ãàðãàõäàà áîäûí õàøààíû áàãòààìæèéã ¿õðèéí

òîîíä, áîã ìàëûíõûã ãàðãàõäàà áîãèéí õàøààíû áàãòààìæèéã áîã ìàëûí /õîíü, ÿìààíû/ òîîíä õàðüöóóëíà.

Òýæýýë õàíãàìæ . Òýæýýëèéí õàíãàìæèéã ãàðãàõäàà òýæýýëèéí íýãæèä øèëæ¿¿ëñýí òýæýýëèéí

õýìæýýã õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëñýí ìàëûí òîîíä õàðüöóóëàí ãàðãàíà. Ìàëûí òýæýýëèéí õàíãàìæ,

áýë÷ýýðèéí äààöûã ãàðãàõäàà ìàëûã õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëýí òîîöíî.

Òýæýýëèéí íýãæèä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíò. Áýëòãýñýí òýæýýë íü èë÷ëýã, ÷àíàðûí áàéäëààðàà

õàðèëöàí àäèëã¿é áàéäàã ó÷ðààñ íýã òýæýýëèéí íýãæèä øèëæ¿¿ëýí òýæýýëèéí õàíãàìæèéã ãàðãàäàã.

Y¿íèé òóëä äîîðõè

Õàäëàí ºâñ – 0.45

Òàðèìàë òýæýýë - 0.35

Äàðøíû óðãàìàë - 0.25

Ãàð òýæýýë, õóæèð ø¿¿ - 1.0

Òºìñ íîãîîíû õàÿãäàë - 0.22

Yð òàðèàíû õàÿãäàë - 0.9

Ëàé - 0.4

Ñ¿ðýë - 0.25 ãýñýí èòãýëö¿¿ð¿¿äèéã àøèãëàí òýæýýëèéí íýãæèä øèëæ¿¿ëíý.

Ìàëûí òýæýýëèéí àíãèëàë. Ìàëûí òýæýýëèéã óðãàìëûí ãàðàëòàé, àìüòíû ãàðàëòàé, ýðäýñ

òýæýýëèéí ãàðàëòàé ãýæ àíãèëíà.

Óðãàìëûí ãàðàëòàé òýæýýëä ºâñ, ñ¿ðýë, ¿ð òàðèà, áóóðöãèéí òºðëèéí óðãàìàë îðîõ áºãººä

á¿ä¿¿í, õ¿÷èò, ø¿¿ñò òýæýýë ãýæ àíãèëíà.

1. Á¿ä¿¿í òýæýýë- ºâñ, ñ¿ðýë, íýã íàñò áà îëîí íàñò ºâñ îðíî.

2. Õ¿÷èò òýæýýë- ¿ð òàðèà, ¿ð òàðèàíû õàÿãäàë, âàíäóé, áóóðöàã îðíî.

3. Ø¿¿ñò òýæýýë - Á¿õ òºðëèéí äàðø, òºìñ íîãîîíû õàÿãäàë îðíî.

Àìüòíû ãàðàëòàé òýæýýëä ¿éëäâýðèéí ìàõ, ÿñ, öóñíû ãóðèë çýðýã îðíî.

Ýðäýñ òýæýýëä äàâñ, õóæèð ø¿¿ îðíî.

Ýäèéí çàñãèéí á¿ñýä:

Áàðóóí á¿ñèéí ñóìóóä – Òàðèàëàí, Õîâä, Çàâõàí, Íàðàíáóëàã, ªëãèé, ªìíºãîâü

Õîéä á¿ñ – Ñàãèë, Äàâñò, Ò¿ðãýí, Áºõìºðºí

ªìíºä á¿ñ – Áàðóóíòóðóóí, Öàãààíõàéðõàí, Ç¿¿íõàíãàé, ªíäºðõàíãàé

Ç¿¿í á¿ñ – Òýñ, Ç¿¿íãîâü, Õÿðãàñ, Ìàë÷èí

Òºâèéí á¿ñ - Óëààíãîì ñум

Хөдөө аж ахуйн судалгаа - 2014 mal toonii taniltsuulga-1.pdf · 1621.0 тонн...

Documents