نآ درکراک و » ی« یفی رصت...

فصلنامۀ علمي - پژوهشي زبان پژوهی دانشگاه الزهرا)س(سال نهم، شمارۀ 24، پاييز 1396

و کارکرد آن« ی»یفی ژ تصر تکوا 1درگذر تاریخی فارسی نو

2کهن مهرداد نغزگوی 3فر لیال تابش

25/12/93تاریخ دریافت: 14/11/94تاریخ تصویب:

چکیدهدر فارکنن ننو « ی -»یفنن ایننم الاه نن رنن رارکنن سننارساد ننو تصننا

م را فارک اتق اختصاص دارد. ه ف اقاه شناخت افاهیم اکت س در و تغییااتن سن اسننور در صر تنورف گافتن گذاری ش ه ژ س ایم تکوا رر عالوه علت تغییا و تشخیص عنصا یا عناتا زرا جنایزییم ص ؛اکت

ژ انورد الاه حاس از ایم اکنت سن تکنوا ةسن . تیج را یی یزیای ا شو ه و وجن تکااردکتوری مود ةی س ریا زا دو اقوه در اوارد رارک

ی و خیاه روده دکتخوش تغییا گادی ه شاال وجوه اهتیاا ، شاط ، تمنااکت سن عنالوه رنا « ا » مود یشو ةجایزییم صر در اقوه ةاکت. شا

خناطا شنو ه را ینی یافتن و رن د تکناار ریار مود اقص، قش ج ی منو

.10.22051/JLR.2017.4008 (:DOIشناک دیجیتال )1 [email protected]کینا هم ار؛ شناک ، دا شزاه روعل دا شیار گاوه زرار 2 [email protected]ا ئول(؛ ) وی ن ة کینا هم ار دا شزاه روعل ،شناک سارشناس ارش رشتة زرار 3

164 / تکوا ژ تصر یفی »ی« و کارکرد آن درگذر تاریخی فارسی نو

رناای تقوینت قنش هن « داشنتم » ذیاش قش دکتوری تازه، ا یم ف نل یی تورف وج ةجایزییم صر در اقوه ةاش دکتوری ش ه اکت. شا اوهی

توری و صوای ر یم ا نا س سارساد یک و ا تیاع وج اهتیاا اکتا تیاع واگذار گادی ه اکت. علت ایم تغییااف را ینی راین ةر یک اقوه

تورف مودی، چور ط صر، در ش گ ج تجو ساد ین دکتوریادر فاعالوه را حفظ قش یشیم خود، قش ج ین ینی ذیافتن و « ا » یشو

دکننتوری، ةتننا شنن ه و در تننورف وجنن مننای ، یننک اقوهنن دکننتوری تا گشت اکت. تا و ا تیاع دکتوری

، وجننن ، وجننن اهتیااننن ، فارکننن نننو، منننود: ی کلیااادیهاااا واژه ش گ دکتوری

مقدمه . 1زرننار را ظنناا « دکننتور شنناخت »زرننا خننود رنا عنننوار ة( در ظاین 11: 1987) 1سننا ال زنا

ها منادی ا ننای را رن منادی صواین دا س ها یک از ص ای زرا ا ه ااح ود از شا شن ه ی نتن ، رلکن ت ینیم نیش مادهنای ا ننای بارنت و از ،سنن . از ظنا ایشنار اتصل ان

دهینل همنیم وینای هنا از وینا ه نتن و رن رو ن سن سنااال ا های ذهن ر شمار ین افادا ن سن گوینن ه از طاین صر رن علنت تغیینا را ینی انظنای ان ؛یارن گاه تغییا ا چن

کنت سن ا نا گاه احیط تغییا یار ، ر اینم ا ننا ایشار ها ة زاد. ر عقی یاااور خود ا یار . ا ا ه تغییا ا صر ة سنن تغییا یافت ، رناراایم ماد ریار

( یی اشاه ه منود. رن 8: 2010) 2توار در ه پلمت سا را ا رخش از ایم دی گاه ال زاژ و واژه، در قاهنب کناخت ایشار ها افهوا از طای یک ماد صوای از قبینل تکنوا ةعقی

اد.شود تا عمل ارتباط سالا و ا تقال یام تورف گی دکتوری زرار ریار ا گنذاری شن ه و ژ سن ش ه در ذهم رنا ا نواگ گو ناگور تکنوا رن ی ا ا یا افاهی دکت

کنازی زرنار گاد . ایم س ها در رخنش واژه هنزام یادصوری و طاح را همار س ها ریار ا

1 Langacker 2 Haspelmath

سنا و گیا و اهبت الار دی گاه ال زنا شو و در وقت یاز اورد اکتفاده قاار ا توهی ا یارن . اا ن و در تاریخ زرار تغییا ا ی بارت راق م دهیل ویار ،ه پلمت

افتن از راخ از تغییااف زرا سن در طنول تناریخ اتفنا ان ،گاای در رویکاد قشینن ی اکنت سن از اشن گ فا ش گ قارل توجی اکت. دکتوری طای کاز و سار دکتوریهنای سنن یا اجیای س خنود ویگگن گا قش دکتوری س ب ا رهزذر صر اجیای واژ

؛1: 2003 ،4گنو و تاا 3 ا ها ؛2: 2002، 2توا و سو 1ین شو )ها تا ا دکتوری دار ، دکتوری (.151: اهف1389سهم، غیگوی

های ا ننای صر و سارساد« ی»یف ژ تصا طور خاص ر رارک تحول تکوا ایم الاه ر ادازد و ه ف اتل صر رادر ر ایم کناف اکنت سن ا در فارک و و کیا تلور صر

گنذاری ژ سن در تاریخ زرار فارک از صغاز دورار اکالا تاسنور چ افاهیم را ایم تکنوا ت و ا ن علنت صر چی ن اگنا تغیینا یافتن ،ا ینا خینا صیا صر افاهی تغییای یافت ،اکت ش ه

ها س ام اکت. اسنور عنصا زرا جایزییم ص ةسنن . رخنش دوم رن الاه ن رخش اول اقاه ، الاه اف یشیم در ایم زاین را رارک ا

نادازد. در رخنش کنوم تغیینااف احتمناه صر در سارساد تاریخ و انورد رحنم ان یار . گیای اختصاص ا گیاد و رخش چهارم ر تیج فارک و اورد رارک قاار ا

مطالعات پیشین. 2« ن و» ةطور سلن رن رحنم دررنار ( ر 1383( و )1373ارواهقاکم ) ( و1382)خا لای اتل های راکنتار و ایا ن را انورد صر در زرار ةو یشین« ی -» اداز و در ایم ایار یی و ا

( یی تغیینااف صواین اارنوط رن اینم نو را در کنیا1383هن . راقای )د رارک قاار ا اینم نو ةایم الاه اف ر رارک یشین ةر و رارک موده اکت. همتحول زرار از ایا

ةا ن و اغلنب جنبن در فارک راکتار و ایا و کیا تحنول صواین صر رن فارکن نو اداختن توتیف دار .

1 Heine2 Kuteva 3 Hopper 4 Traugott

فصلنامة علمی - پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهرا)س( / 165

سنا و گیا و اهبت الار دی گاه ال زنا شو و در وقت یاز اورد اکتفاده قاار ا توهی ا یارن . اا ن و در تاریخ زرار تغییا ا ی بارت راق م دهیل ویار ،ه پلمت

افتن از راخ از تغییااف زرا سن در طنول تناریخ اتفنا ان ،گاای در رویکاد قشینن ی اکنت سن از اشن گ فا ش گ قارل توجی اکت. دکتوری طای کاز و سار دکتوریهنای سنن یا اجیای س خنود ویگگن گا قش دکتوری س ب ا رهزذر صر اجیای واژ

؛1: 2003 ،4گنو و تاا 3 ا ها ؛2: 2002، 2توا و سو 1ین شو )ها تا ا دکتوری دار ، دکتوری (.151: اهف1389سهم، غیگوی

های ا ننای صر و سارساد« ی»یف ژ تصا طور خاص ر رارک تحول تکوا ایم الاه ر ادازد و ه ف اتل صر رادر ر ایم کناف اکنت سن ا در فارک و و کیا تلور صر

گنذاری ژ سن در تاریخ زرار فارک از صغاز دورار اکالا تاسنور چ افاهیم را ایم تکنوا ت و ا ن علنت صر چی ن اگنا تغیینا یافتن ،ا ینا خینا صیا صر افاهی تغییای یافت ،اکت ش ه

ها س ام اکت. اسنور عنصا زرا جایزییم ص ةسنن . رخنش دوم رن الاه ن رخش اول اقاه ، الاه اف یشیم در ایم زاین را رارک ا

نادازد. در رخنش کنوم تغیینااف احتمناه صر در سارساد تاریخ و انورد رحنم ان یار . گیای اختصاص ا گیاد و رخش چهارم ر تیج فارک و اورد رارک قاار ا

مطالعات پیشین. 2« ن و» ةطور سلن رن رحنم دررنار ( ر 1383( و )1373ارواهقاکم ) ( و1382)خا لای اتل های راکنتار و ایا ن را انورد صر در زرار ةو یشین« ی -» اداز و در ایم ایار یی و ا

( یی تغیینااف صواین اارنوط رن اینم نو را در کنیا1383هن . راقای )د رارک قاار ا اینم نو ةایم الاه اف ر رارک یشین ةر و رارک موده اکت. همتحول زرار از ایا

ةا ن و اغلنب جنبن در فارک راکتار و ایا و کیا تحنول صواین صر رن فارکن نو اداختن توتیف دار .

1 Heine2 Kuteva 3 Hopper 4 Traugott


از انظنا اینم و ن قن تنورف اشنتقا ة( ینی رن الاه ن 1375ئن ) ( و کما1371 ) سشایف صر ار . همچنیم تناحب و تنوسل ای ر وگ تصا یچ اشاره اداز و ه زاا ا ه قةهنای صر، کنار ، یشنین و سنارراد «ی -»زاا را عنوار و ( در یک گوهش در1389)

غار انورد رارکن قناار داده و ةهای صر را در ایاا راکتار و ایاا ایا حضور و ساررادسننن و رن ا افن ی تق نی ان م ، تفت و قین های اک کاخت صر را ر ک گاوه کاخت

نوگ ة اداز . ص نار ینی ریشنتا رن رارکن یشنین ساررادهای گو اگور صر در فارک و ا ای همار الاهب را تکناار گو ق ایم و در فارک راکتار و ایا توج داشت و ر اشتقا

ها چنن ان ع ه نتن ،ا ا الاح مودهتخا لای، ارواهقاکم و راقای یش اتلساده س ا ن اانا رن ور توجن رن ساررادهنای اینم نو در فارکن زاا اداختن در ةس ر الاه

اداز ن و رناز همنار س از صر، ر رارک ساررادهنای ااناوزی صر ان ةسالکیک و دور ریار موده اکت. سنن س سشا الاهب را تکاار ا

ایم و یف های تورف تصا ر ها حال هیچ یک از ایم الاه اف ر رارک سارسادس تا صر اه ؛ا تاریخ صر پاداخت -شناخت ویگه تغییااف سارراد در تاریخ فارک و، ر

ا . هیچ س ام در شناختم وگ تغییا و علل صر یی بوده

رسی کالسیکدر فا« ی -»یفی ژ تصر کارکرد تکوا. 3در ایم دوره، ریا زا افهوم وجن « ی -»یف ژ تصا ده س تکوا م شار ا اتور اتق ةالاه

1ة شنو ه رنوده اکنت. جن ول شنمار و منود تکناار هنای رایند در صر دوره ف ل رن گو ن اکت. ایم وجوه و ساررادهای اختلف صر ةدهن شار

ریار وج ف ل در فارک اتق مدر « ی»سارسادهای اختلف تکواژ : 1جدول شواه زرا «ی -»سارساد و

(195)طبای: ا جا ش تا صر تم ا ر جهار از ایم حاب فاضل اگا ام جای دا وج شاط (.837سادار ام ) ف : ة ی ر ام اا ای ساشک اد ی وج تمنا

(.336فتم )کور: ساد س را از گاکنز ای سار م وج اهتیاا شود: و شاال دو وگ ا رود سار ا ش ه اا ن قل خواب یا تصور وقوگ ف ل ر های واقع ف لوج خیال: ایم وج در ریار

(.84)قصص: یوکف در خواب دی س یازده کتاره و ااه و صفتاب او را کج ه ساد ی ریار خواب -اهف(.67: 1افکن ی )اجی ، گوی س ایشار را در کج ه تصور -ب

خات از ة وی : تیغ ( ا 362-363: 1، 1382خا لای ) اتل ،ش هرا اوارد ذساعالوه -» ن سن و را افنیودر نو تاف زاار ااض وجود دارد س افهوم تکاار ف ل را ریار ا

شود و غیا از صر وگ ااض اکتمااری اکت س رناای رینار ف لن ر صخا ف ل کاخت ا « یو « ان »رود و جنی تناف سار ا س در زاار گذشت جایار داشت ااا ایار یافت اکت ر

صر اکت. دهیل تفاوف ایار ایم دو ا نا صر اکت س گاه ها دو جی در یک ة شا «هم »:افهوم تکاار را راکا ن شو تا ه افهوم اکتماار و ه تیغ جمع ا

ن ی )تف نیا ابنا علن شننی ی و از یغنا ها روزی راا اد ر خ ات یغناابا صا ن (.174طبای:

تکاار

(.337سشت )کی تار: صوردی و هم تاختم هم اایا خلف ها روز و ها شب تکاار و اکتماار

حکن عنادف ا جنام طنور دائن و رن ا س در زاار گذشت ، یا یا ر وی ایم وگ ف ل ررن « ی -» ن سن راای ریار ایم افهوم نو اا و اظهار ا گافت اکت، ااض یا ا ا

: 3، 1382خنا لای ) اتل (.235: 2، 1382خا لای، اتل صی ) های ااض تام درا صخا تیغ صین ؛ در اینم حنال ان « ی -»ااض را و ة وی س ف ل تارع ر تیغ ا همچنیم ( 193

:1سن یا را ف ل س حاس از عادف یا تکاار اکت ف ل تارع یا را ع م وقوگ ف ل دالهت ا

(.613خواه س خاس رودی یا ااغ رودی )سیمیا: ع م وقوگ عمل -اهف

(.69األخبار: صویختن ی )زیم ی تا اده فاو چور ر اجلس رنش ت رفااود عادف و تکاار -ب

ن ، ر روشن گنواه اینم کتن اکنت سن نو 1 ةش ه در ج ول شمارهای الاح مو مننود م دو سننارراد سننااال اتفنناوف از ننوگ وجنن ف ننل و در فارکنن اتقنن « ی -»یفنن تصنناطوری سن ریشنتایم قنش را در رینار وجن شناال نند وجن شناط ،ر شو ه داشت تکااری ، اهتیاا ، ریار خواب و تصور ر خود اختصاص داده اکت. افهوم احق ش ر عمنل تمنا

حک ا نا یا راح ب اورد اکت مال راای تمام ش ر افهوم خود احتاج ر ف ل دیزای ه تن سن رن ها ر ف لر ض از 1 شود. ص ها ف ل تارع گفت ا


خات از ة وی : تیغ ( ا 362-363: 1، 1382خا لای ) اتل ،ش هرا اوارد ذساعالوه -» ن سن و را افنیودر نو تاف زاار ااض وجود دارد س افهوم تکاار ف ل را ریار ا

شود و غیا از صر وگ ااض اکتمااری اکت س رناای رینار ف لن ر صخا ف ل کاخت ا « یو « ان »رود و جنی تناف سار ا س در زاار گذشت جایار داشت ااا ایار یافت اکت ر

صر اکت. دهیل تفاوف ایار ایم دو ا نا صر اکت س گاه ها دو جی در یک ة شا «هم »:افهوم تکاار را راکا ن شو تا ه افهوم اکتماار و ه تیغ جمع ا

ن ی )تف نیا ابنا علن شننی ی و از یغنا ها روزی راا اد ر خ ات یغناابا صا ن (.174طبای:

تکاار

(.337سشت )کی تار: صوردی و هم تاختم هم اایا خلف ها روز و ها شب تکاار و اکتماار

حکن عنادف ا جنام طنور دائن و رن ا س در زاار گذشت ، یا یا ر وی ایم وگ ف ل ررن « ی -» ن سن راای ریار ایم افهوم نو اا و اظهار ا گافت اکت، ااض یا ا ا

: 3، 1382خنا لای ) اتل (.235: 2، 1382خا لای، اتل صی ) های ااض تام درا صخا تیغ صین ؛ در اینم حنال ان « ی -»ااض را و ة وی س ف ل تارع ر تیغ ا همچنیم ( 193

:1سن یا را ف ل س حاس از عادف یا تکاار اکت ف ل تارع یا را ع م وقوگ ف ل دالهت ا

(.613خواه س خاس رودی یا ااغ رودی )سیمیا: ع م وقوگ عمل -اهف

(.69األخبار: صویختن ی )زیم ی تا اده فاو چور ر اجلس رنش ت رفااود عادف و تکاار -ب

ن ، ر روشن گنواه اینم کتن اکنت سن نو 1 ةش ه در ج ول شمارهای الاح مو مننود م دو سننارراد سننااال اتفنناوف از ننوگ وجنن ف ننل و در فارکنن اتقنن « ی -»یفنن تصنناطوری سن ریشنتایم قنش را در رینار وجن شناال نند وجن شناط ،ر شو ه داشت تکااری ، اهتیاا ، ریار خواب و تصور ر خود اختصاص داده اکت. افهوم احق ش ر عمنل تمنا

حک ا نا یا راح ب اورد اکت مال راای تمام ش ر افهوم خود احتاج ر ف ل دیزای ه تن سن رن ها ر ف لر ض از 1 شود. ص ها ف ل تارع گفت ا


توار در چارچوب وج ف ل رارک مود از اینم جهنت سن حناهت از خواکنت و را یی ا ش ه در ایم ق مت در ایار مل در گذشت اکت )اورد درخواکتین ه از ا جام عتمایل گو

.(های اااوزی ص ها تبییم گادی ه اکت در ج ول را ا ادل ش ههای ارائ ة مو اتم را اقای

های آن در فارسی امروز و کارکرد« ی -»یفی پسوند تصر. 4رن فارکن سالکنیک، انظور رارک تغییا و تحول اینم نو در فارکن ااناوز نبت ر

اوارد سارراد صر را از اوایل قار هفت هجای ر ایم کو و را اکاس شواه اوجنود رارکن سنی . ا

را توج ر ایم حقیقت س هاگنی زرنار ز ن ه و رایند ااکا ناف رینار ا نا را از دکنت شن ر ده و را دقت ر ایم کت س افاهی شاط، صرزو، اهتیام، تصور، تکاار و احقن م

هنا از شنوی سن اینم سنارراد اتوج ایم اه ان ،عمل، هم در فارک اااوز سارراد دار شنود سن افناهی انورد ال الاح ان ئوا . در ایم تورف، ایم ک ا یافت ایار افت رلک تغیی شو . گذاری ا های رای ظا اسنور را چ س

یاری سن از ارتن ای اینم س از صر درا های را دقت در اتور ات ل ر قار هفت و ک ه ما و شا زا تکاار صغاز ش ه اکت. از همنیم عنوار وج ر « ی -»رو تغییا در سارراد قار

ی از تنا هننوز انوارد زاار تا اواخا قار ه و حت ا ت س از صر، اهبت را ر اا ر یار س ریار ر ةخورد و ایم شیو چش ا ساررادهای ااروط ر وجوه اختلف ف ل و تکاار عمل ر

رود. سار ا اوازاف اهزوی ج ی ر ه. سن س از صغناز قنار هفنت در ایم خصوص عنوار ا ( 120: 2، 1382)خا لای اتل

رود. ر ضن از وجنوه ف نل اا نن ا نواگ های تاف ف ل رو ر کادگ ا . وجوه و تیغ شنود، رف دی ه ا شود و اگا ر ان وخ ا اتاوک و ی و دعای های شاط ، تمنا تیغ

سنن ینا عبنارات را از روی سهم یاوی ان ةعم از شیوی اکت س یا وی ن ه ر صر اوارد «. قبل ر عیم سلماف قل ساده اکت ةیک تأهیف دور

تنوار چننیم تیجن گافنت سن رو ن تغیینا در سنارساد ش ه، ا را توج ر الاهب ذسا ةهحنا زانا رن دور . صغاز ش ه و در صباری س ر ه. از اوایل قار هفت « ی -»یف تصا

انوازاف ساررادهنای تنازه، های از ساررادهای سهم صر ر و تا اکت، مسالکیک یدیکطنور گینای ، رن فاتنل ان خورد. ااا ها چ از اوایل ایم دوره ریشتا س و ریش ر چش ا

ااناوزه هنیچ انوردی از سن شنود طنوری تا ا ساررادهای اوهی س تا و طبی تغییا قل شود. ها در صبار وی ن گار دی ه م سارراد ص «ی -»انارع ااروط ر فارک اااوز اؤی ایم اللب اکت س ر ناا نوگ نو ةالاه

اننورد از 7طننوری سنن از ایننار م سنناهش یافتنن اکننت اتقنن ةدر ایننم دوره ننبت رنن دوراورد ریا زا افاهی واقنع شن ر 2اورد ااروط ر وج ف ل و 5صر، ةهای تغییا یافت سادسار

ها ضناوری اکنت ارتن ا ة ص عمل و تکاار عمل اکت س راای تشخیص عناتا جایزییم ش هنا را فارک اااوز و طناز اکنت مال ص افاهی تکاار عمل، واقع ش ر عمل و وجوه ف ل در

رشناکی .خاتن از تناف زانار ةخا لای ر ایم کت اشاره شن سن تنیغ اتل از تا ر قل یش

رن صخنا « ی -» ن سن و را افنیودر نو ااض وجود دارد س افهوم تکاار ف ل را ریار ا طنور دائن و ا س در زانار گذشنت ، ینا ینا رن شود و گفتن ایم وگ ف ل ر ف ل کاخت ا

هنای ااضن تنام ر صخا تنیغ « ی»ف را افیودر اصو گافت اکت و حک عادف ا جام ا ر اللب ایم کت را یادصوری ساد سن ف نل ة اان . در اداا شود، ااض یا ا کاخت ا صی ؛ در ایم حنال ف نل تنارع ینا رنا عن م وقنوگ ف نل ا « ی -»ااض را و ةتارع ر تیغاکت. اللنب رناال گوینای اینم کتن سن یا را ف ل س حاس از عادف یا تکاار دالهت ا در « ی -»گذاری صر را اکتفاده از نو خا لای ر وجود افهوم تکاار و س اتلاکت س

صر کاده اکت. « مودی»ای ر سارساد زرار فارک راده، ااا هیچ اشاره مننود در سنننار زاننار و وجنن از جملنن » وی نن : ( یننی انن 93: ب1389سهننم ) غیگننوی

از 2« ناقص »و 1«ساانل »شود. تقارل ایار مودهای های اه دکتوری ف ل اح وب ا وه اقر ضن تنورف گافتن اکنت. هنا ة صجمل اوهیم افاهیم اکت س تحقیقاف زینادی دررنار

نن از: تشو ، عبارها را ااکا اف دکتوری ریار ا مود س در زرار ةسنن ریار دیزا از افاهی

1 perfective 2 imperfective


انوازاف ساررادهنای تنازه، های از ساررادهای سهم صر ر و تا اکت، مسالکیک یدیکطنور گینای ، رن فاتنل ان خورد. ااا ها چ از اوایل ایم دوره ریشتا س و ریش ر چش ا

ااناوزه هنیچ انوردی از سن شنود طنوری تا ا ساررادهای اوهی س تا و طبی تغییا قل شود. ها در صبار وی ن گار دی ه م سارراد ص «ی -»انارع ااروط ر فارک اااوز اؤی ایم اللب اکت س ر ناا نوگ نو ةالاه

اننورد از 7طننوری سنن از ایننار م سنناهش یافتنن اکننت اتقنن ةدر ایننم دوره ننبت رنن دوراورد ریا زا افاهی واقنع شن ر 2اورد ااروط ر وج ف ل و 5صر، ةهای تغییا یافت سادسار

ها ضناوری اکنت ارتن ا ة ص عمل و تکاار عمل اکت س راای تشخیص عناتا جایزییم ش هنا را فارک اااوز و طناز اکنت مال ص افاهی تکاار عمل، واقع ش ر عمل و وجوه ف ل در

رشناکی .خاتن از تناف زانار ةخا لای ر ایم کت اشاره شن سن تنیغ اتل از تا ر قل یش

رن صخنا « ی -» ن سن و را افنیودر نو ااض وجود دارد س افهوم تکاار ف ل را ریار ا طنور دائن و ا س در زانار گذشنت ، ینا ینا رن شود و گفتن ایم وگ ف ل ر ف ل کاخت ا

هنای ااضن تنام ر صخا تنیغ « ی»ف را افیودر اصو گافت اکت و حک عادف ا جام ا ر اللب ایم کت را یادصوری ساد سن ف نل ة اان . در اداا شود، ااض یا ا کاخت ا صی ؛ در ایم حنال ف نل تنارع ینا رنا عن م وقنوگ ف نل ا « ی -»ااض را و ةتارع ر تیغاکت. اللنب رناال گوینای اینم کتن سن یا را ف ل س حاس از عادف یا تکاار دالهت ا در « ی -»گذاری صر را اکتفاده از نو خا لای ر وجود افهوم تکاار و س اتلاکت س

صر کاده اکت. « مودی»ای ر سارساد زرار فارک راده، ااا هیچ اشاره مننود در سنننار زاننار و وجنن از جملنن » وی نن : ( یننی انن 93: ب1389سهننم ) غیگننوی

از 2« ناقص »و 1«ساانل »شود. تقارل ایار مودهای های اه دکتوری ف ل اح وب ا وه اقر ضن تنورف گافتن اکنت. هنا ة صجمل اوهیم افاهیم اکت س تحقیقاف زینادی دررنار

نن از: تشو ، عبارها را ااکا اف دکتوری ریار ا مود س در زرار ةسنن ریار دیزا از افاهی

1 perfective 2 imperfective


و در توضنی منود تکاارشنو ه و جنی صر 3«شو هتکاار»، 2«تقایب» ،1«صغازی» مودهایوی در اداان . «شنود طنور اننظ تکناار ان سن رن کنت روین ادی ا ة نن ده شار وی ، ا توار را ااکا اف دکتوری اختلف رینار سناد؛ از و ن ها هحا توری مود را ا ر افیای ا

کنازی و اکنتفاده از اف نال ا نیم و گناه ینی تاسیبن از اینم چنن انورد.گافت تا دوگارعلت توجن تناف ة مود تکاارشو ه داشت ، ر اهم س ر اقوه ةسهم ضمم اشار غیگویقین ی دارد پاداختن ة منا سن ریشن خود، ر رارک ایم و ن منود ةدر اقاه« ا یم » ةر اقوه

(.94اکت )همار: یی حاهت از خواکت، ایل و صرزوی گوین ه از ا جام عمل در گذشنت واقع ش ر عمل

خنا لای اتنل توا تورت از وج اهتیاا راش . روده س ا جام زافت اکت. ایم حاهت ا -»ااض رنا نو ةگاه ف ل تارع ر تیغ گوی در فارک سالکیک در ایم خصوص ا

: 1382،2خنا لای، اتنل یاان در ادوار ر ن اکنت ) رود س ا ادل اضنارگ اهت سار ا ر « ی116 .)

س اهتیام، صرزو و شاط تحق عمل، احق ش ر صر و ساری سن ینا تکناار جااز ص گادد س ایم های اختلف راش ، اشخص ا توا ااروط ر زاار طور طبی ا شود، ر ا

-» ن گوی را افنیودر نو خا لای ا اتل وگ وج و مود اقی ر زاار ی تن و ها چن رف ه را افیودر صر ر اینار اضنارگ تنام کناخت شو ، ااا ر ااض تام کاخت ا ر « ی : ؛ اا ن دار شو و همار ا ا را در زاار حال یا صین ه ریار ا ا

( 321ی دیزا توه کن ی )ریهق : اهف. ساشک ف اد (. 64 ی ) اک: ن ی س چنیم اکت رزاو ب. اگا ر ا

ی نن منایش وجن « ی -»یف اسنور س اشخص گادی سارساد دکتوری و تصا ةشیو ةشو ه در تاریخ زرار فارک دکتخوش تحول گادی ه، ر الاه اهتیاا و مود تکاار

ی . اداز ریار ایم وگ از وج و مود ف ل در فارک اااوز ا

1 ingressive / inchoative 2 proximate 3 iterative / frequentative

وی نار ا اتنا در ر یاری از دکتور ،(137 -138: 1391) زاده و عباک طب ظا صقاگلهای اتفاوت شاال شش، چهنار و رن ی ا واگ وج ف ل اتفا ظا ار و دکت ةطاح و ارائ

هنا اشن از اینم رنن ی اخنتالف اوجنود در دکنت ،ا . ر راور ص ار ک وگ وج ارائ مودهدر راخ الاه اف ایاا ر ا ائل تاریخ زرار فارک ه اداخت شن ه و راخن اکت س

تمنام اننارع ،از ظنا ص نار ا ن . دیزا ا واگ وجوه را تافا در زرار فارک اااوز رارک سادهو دکتوری ر وجود ک وج اخباری، اهتیاا و اانای در زرنار فارکن ااناوز اشناره سناده

(. رنناراایم توجن 140 ماین )همنار: ی و خیاه را تأیی ا ، تمناان وخ ش ر وجوه شاط تنا و سالکنیک اتننوگ ةرکنا سن وجن ف نل در دور تیجن ان ر الاهب راال اا را ر اینم

ویگه در فارک اااوز راخ از وجنوه اکنتقالل خنود را از تا روده ااا در دورار ر ر قلا ت ا . تلفی ش هدکت داده و را وج اهتیاا

ةسننن و دررنار یی تلویحا ر ایم کت اشاره ان ( 71: 2، 1384)ی گیو و احم ی ا وریس خبای را راکا یا وقنوگ و ف ل را ر اعتبار سیفیت ریار افهوم صر » وی ن : وج ف ل ا

از ک وجن حاهت صر را را احتمال یا شاط یا جی صر همااه سن یا فااا را راکا ، از یک صور . وجن اهتیاان صر اکنت سن دالهنت ف نل را رنا شمار ا اخباری، اهتیاا یا ااای ر

هنا رینار سنن . در وجن ی ، صرزو، اینل، تادین و االنال ص ا نای صر را اهتیام ر ااای چور اا صورد. اهتیاا گوین ه در واقع ت بیا و تف یای همااه ف ل ا

توا ن همنار صرزو، یا و تف یا همااه ف نل در وجن اهتیاان ان ت ب ،گار تصور زار ر ینم افناهی سن در سنن . ا شاط، تصور، خیال و غیاه راش س گوین ه را ف ل ای همااه ان

رفتن ، چور در تقارل را وجن اخبناری و سار ا تورف وجوه ا تقل ر فارک سالکیک ر اکتقالل خود را در اقارل وج اهتیاان از دکنت داده ا ، راکتا را وج اهتیاا قاار داشت ه

ا . و را صر تلفی ش هها تمایل ر نذیاش وجنوه اتقارنل دار ن . یکن وی زرار راره ا خا لای در ایم اتل

جهن سن جاینار ف نل را رنا رینار سن و دیزنای و وج اخباری س جایار ف ل را ریار ا هنای هنن و رکنا . در اسلنا زرنار ل یا احتمال رن شننو ه ان حاهت عاطف اا ن قص ، ای

ارو ای تنها یک وج س ارزش عاطف داشت راش در اقارل وج اخباری راق اا ه اکنت


وی نار ا اتنا در ر یاری از دکتور ،(137 -138: 1391) زاده و عباک طب ظا صقاگلهای اتفاوت شاال شش، چهنار و رن ی ا واگ وج ف ل اتفا ظا ار و دکت ةطاح و ارائ

هنا اشن از اینم رنن ی اخنتالف اوجنود در دکنت ،ا . ر راور ص ار ک وگ وج ارائ مودهدر راخ الاه اف ایاا ر ا ائل تاریخ زرار فارک ه اداخت شن ه و راخن اکت س

تمنام اننارع ،از ظنا ص نار ا ن . دیزا ا واگ وجوه را تافا در زرار فارک اااوز رارک سادهو دکتوری ر وجود ک وج اخباری، اهتیاا و اانای در زرنار فارکن ااناوز اشناره سناده

(. رنناراایم توجن 140 ماین )همنار: ی و خیاه را تأیی ا ، تمناان وخ ش ر وجوه شاط تنا و سالکنیک اتننوگ ةرکنا سن وجن ف نل در دور تیجن ان ر الاهب راال اا را ر اینم

ویگه در فارک اااوز راخ از وجنوه اکنتقالل خنود را از تا روده ااا در دورار ر ر قلا ت ا . تلفی ش هدکت داده و را وج اهتیاا

ةسننن و دررنار یی تلویحا ر ایم کت اشاره ان ( 71: 2، 1384)ی گیو و احم ی ا وریس خبای را راکا یا وقنوگ و ف ل را ر اعتبار سیفیت ریار افهوم صر » وی ن : وج ف ل ا

از ک وجن حاهت صر را را احتمال یا شاط یا جی صر همااه سن یا فااا را راکا ، از یک صور . وجن اهتیاان صر اکنت سن دالهنت ف نل را رنا شمار ا اخباری، اهتیاا یا ااای ر

هنا رینار سنن . در وجن ی ، صرزو، اینل، تادین و االنال ص ا نای صر را اهتیام ر ااای چور اا صورد. اهتیاا گوین ه در واقع ت بیا و تف یای همااه ف ل ا

توا ن همنار صرزو، یا و تف یا همااه ف نل در وجن اهتیاان ان ت ب ،گار تصور زار ر ینم افناهی سن در سنن . ا شاط، تصور، خیال و غیاه راش س گوین ه را ف ل ای همااه ان

رفتن ، چور در تقارل را وجن اخبناری و سار ا تورف وجوه ا تقل ر فارک سالکیک ر اکتقالل خود را در اقارل وج اهتیاان از دکنت داده ا ، راکتا را وج اهتیاا قاار داشت ه

ا . و را صر تلفی ش هها تمایل ر نذیاش وجنوه اتقارنل دار ن . یکن وی زرار راره ا خا لای در ایم اتل

جهن سن جاینار ف نل را رنا رینار سن و دیزنای و وج اخباری س جایار ف ل را ریار ا هنای هنن و رکنا . در اسلنا زرنار ل یا احتمال رن شننو ه ان حاهت عاطف اا ن قص ، ای

ارو ای تنها یک وج س ارزش عاطف داشت راش در اقارل وج اخباری راق اا ه اکنت


(. صر یک وج در فارک سننو 110: 1378خا لای، اتل ؛ 135: 1382،3خا لای، اتل ) وج اهتیاا اکت.

ا تقل از « یا »و ااض « اکتمااری»سالکیک دو زاار ااض عالوه را ایم در فارک دا نی در فارکن ااناوز هاگنی سن همن ان درحناه و را سارساد اتفاوف وجود دار ه

وجود ارد. « یا »زاا دکتوری ر ام در فارکنن دری، ااضنن » وی نن : خننا لای در توتننیف ااضنن اکننتمااری انن اتننل

رود س در زاار گذشت جاینار داشنت اکنت اانا اینار سار ا ف ل ر اکتمااری راای ریار (. وی همچنیم در توتنیف ااضن 45: 3، 1382خا لای، اتل « )سن قل صر را ا یم م

ااض اکتمااری در فارک اااوز دو اورد اکت مال اختلف دارد: »گوی : یا ا کنواری رو » ا جام اکی ه اکت. النل: ف ل س در زاار گذشت جایار داشت و ر -اهف

«رفت. ر شها ا گافتن حکن عنادف ا جنام ان طور دائن و رن گذشت یا یا ر ف ل س در زاار -باینم کتن را « گنافت . خنوب ان ةهمیش منا »، «رفت . ها روز ر دا شک ه ا : »؛ اا ن اکت سنن . ( یی تأیی ا 13: 1359گ )( و تادق و ارژ 49: 2، 1384ی ) گیو و احم ی ا وری

ل فارکن دری رناای اینم دو ة اوافیای در دور در اداا ا ( 59: 2، 1382)خا لای اتل «هم / ان »رفت. راای اورد اول جی سار ا اورد اختلف دو تورف تاف ج اگا ر

گاه ها و صی درا تام ااض های تیغ صخا ر «ی» ف اصو دوم اورد راای و ش ه ا اکت مال گافت. ها دو ا نا اااد روده اکت ها دو جی ، یک در اول و یک در ایار ف ل قاار ا

یفن توار چنیم تیج گافت س در فارک اااوز، یشو تصنا را تکی ر ایم الاهب ا را حفظ قش مودی یشیم خود ی ن رینار منود ناقص در ارت ای ااض تام عالوه« -ا »

سهننم غیگننوی ةشننو ه یننی یافتنن اکنت. رنن عقینن تمااری(، قننش ج ینن مننود تکناار )اکن تنورف روده اکنت سن رن « هم »در صغاز « ا »در زرار فارک یشو ،(156: اهف1389)رفتن ، وهن رناای سار ا کاده ش ه و راای تأسی را اکتماار و همچنیم مود ا تما ر « ا »

سنار رفتن اکنت تنا راای ریار ایم افهوم ر « ا »در سنار « داشتم»س ف ل وضوح ریشتا س را تقویننت سننن . ایننم کتنن را ارواهقاکننم هنن اننورد تأسینن قنناار داده اکننت « انن »ا نننای

گار را ایم راور س یک از دالیل دکتوری شن ر ف نل (. زار 243: 1383ارواهقاکم ، )همنیم نذیاش قنش ج ین منود « ا »و تقویت راای شار دادر مود اکتمااری « داشتم»

در فارکن « ان »اکنت. اهبتن یشنو « ان »شو ه و ساکت ش ر از قش اکنتمااری تکااردی س دالهنت رنا عنادف و در گذشت ایم قش را ر سمک قیو« ی -»اااوز هما ن و خنوب ةهمیشن منا » ،«رفنت . هنا روز رن دا شنک ه ان : »؛ اا نن ماین تکاار دار ایفا ا

هنا روز رن : » ؛ اا نن شنود اژ رینار ان ایم مود در زاار حال یی رنا همنیم تکنو « گافت . ا «گیام. خوب ا ةهمیش ما»، «روم. دا شک ه ا

شو ه، تشخیص عنصا جایزییم وجوه ف نل جایزییم مود تکاار ة س از شناختم شا : 2، 1384)ی گینو و احمن ی ا نوری ،ذسنا سنادی س قنبال طور گیای . همار را یی ا

وج اهتیاا را دالهت ف ل را ا نای صر را اهتیام رن اانای چنور ااین ، صرزو،( 59و 55-54دا ی س اسنور ایم وگ دالهت ف نل رنا ا ننای خنود ریار ساد . ا ایل، تادی و االال صر

و تورف زاا ااض و اضنارگ اهتیاان از طای د همااه را اهتیام، صرزو، شاط و االال صرهنای ااضن و اضنارگ اهتیاان در ص ار اوارد اکت مال ایم وج در زاار شود. ف ل ریار ا

.1 ن دا ا 2 ةفارک اااوز را شاال اوارد ان رج در ج ول شمار

سارساد وج اهتیاا در فارک اااوز: 2جدول شواه زرا وج یا قص گوین ه از ریار ف ل زاار ف ل

ااض اهتیاا

گوین ه رای طب توا ا داشت راش تا رتوا ... ریار وقوگ ف ل در گذشت همااه را هیوم یا تواب

گذشت همااه را شاط ریار وقوگ ف ل درای س در صر ز گ اگا س توا ت راش راای جاا

سن کودان راش ، خواهن توا نت رناای خنود ینی ا کودان راش .

ای ساش تا ر حال صا ه راش . اگذشت همااه را صرزو و تمن ل درریار وقوگ ف

اضارگ اهتیاا

خواه راوم. / الزم اکت رنوی . ا صین ه همااه را هیوم یا تواب ریار وقوگ ف ل در صی . ی ام ه ا اگا تو ریا صین ه همااه را شاط ریار وقوگ ف ل در

اا ریای . ة ساش اااوز ک ی ر خا اصین ه همااه را صرزو و تمن ل دروقوگ ف ریار

ش ه در جن ول اکنت اانا چنور ارتبناط رنا تا از اوارد ذسا گ تادهاضارگ سارراد وج اهتیاا در دو زاار ااض و 1 اکت. اوضوگ رحم ارد اورد توج قاار زافت


گار را ایم راور س یک از دالیل دکتوری شن ر ف نل (. زار 243: 1383ارواهقاکم ، )همنیم نذیاش قنش ج ین منود « ا »و تقویت راای شار دادر مود اکتمااری « داشتم»

در فارکن « ان »اکنت. اهبتن یشنو « ان »شو ه و ساکت ش ر از قش اکنتمااری تکااردی س دالهنت رنا عنادف و در گذشت ایم قش را ر سمک قیو« ی -»اااوز هما ن و خنوب ةهمیشن منا » ،«رفنت . هنا روز رن دا شنک ه ان : »؛ اا نن ماین تکاار دار ایفا ا

هنا روز رن : » ؛ اا نن شنود اژ رینار ان ایم مود در زاار حال یی رنا همنیم تکنو « گافت . ا «گیام. خوب ا ةهمیش ما»، «روم. دا شک ه ا

شو ه، تشخیص عنصا جایزییم وجوه ف نل جایزییم مود تکاار ة س از شناختم شا : 2، 1384)ی گینو و احمن ی ا نوری ،ذسنا سنادی س قنبال طور گیای . همار را یی ا

وج اهتیاا را دالهت ف ل را ا نای صر را اهتیام رن اانای چنور ااین ، صرزو،( 59و 55-54دا ی س اسنور ایم وگ دالهت ف نل رنا ا ننای خنود ریار ساد . ا ایل، تادی و االال صر

و تورف زاا ااض و اضنارگ اهتیاان از طای د همااه را اهتیام، صرزو، شاط و االال صرهنای ااضن و اضنارگ اهتیاان در ص ار اوارد اکت مال ایم وج در زاار شود. ف ل ریار ا

.1 ن دا ا 2 ةفارک اااوز را شاال اوارد ان رج در ج ول شمار

سارساد وج اهتیاا در فارک اااوز: 2جدول شواه زرا وج یا قص گوین ه از ریار ف ل زاار ف ل

ااض اهتیاا

گوین ه رای طب توا ا داشت راش تا رتوا ... ریار وقوگ ف ل در گذشت همااه را هیوم یا تواب

گذشت همااه را شاط ریار وقوگ ف ل درای س در صر ز گ اگا س توا ت راش راای جاا

سن کودان راش ، خواهن توا نت رناای خنود ینی ا کودان راش .

ای ساش تا ر حال صا ه راش . اگذشت همااه را صرزو و تمن ل درریار وقوگ ف


خواه راوم. / الزم اکت رنوی . ا صین ه همااه را هیوم یا تواب ریار وقوگ ف ل در صی . ی ام ه ا اگا تو ریا صین ه همااه را شاط ریار وقوگ ف ل در

اا ریای . ة ساش اااوز ک ی ر خا اصین ه همااه را صرزو و تمن ل دروقوگ ف ریار

ش ه در جن ول اکنت اانا چنور ارتبناط رنا تا از اوارد ذسا گ تادهاضارگ سارراد وج اهتیاا در دو زاار ااض و 1 اکت. اوضوگ رحم ارد اورد توج قاار زافت


گییای های وج اهتیاا در فارک سالکیک را فارک اااوز ا سارساد ةانظور اقای ر هننا ة ص رننناراایم در جنن ول زیننا رنن ارائنن م یننی رشناکننی ة اتقنن هننای صر را در دور سننارساد

ادازی . ا

سارساد وج اهتیاا در فارک اتق م: 3جدول شواه زرا وج یا قص گوین ه از ریار ف ل زاار ف ل

ااض اهتیاا

فاض یا احتمال وقوگ ف ل در گذشت دم ..... همزنار ری نت سناده راشنن چور ایم ری ت رکنا

(.142)ریهق :

ریار قص و غاض از جایار ف ل در گذشت ساار خویش دکتار و چا زیارخصت ه س در ا ن

کننخم گویننن تننا عنننادف قننن ی زنناه داشنننت راشننن (.191 اا : )کیاکت

ف ل رن ای ةریار حاتل و تیج زینام سن خیا نت سناده راشنن از کنللار صنیحت رناز

(.182)ریهق :

علت جایار ف ل رن ای ل را از ایم جا قنلاه گوینن سن احکن سناده راشنن

(.291)رازی:


رین ینا صرزوی وقنوگ ریار قص ، ا تظار، یش ف ل در گذشت

(.102ها ربا )قصص: گافتن تا تا د ساردها را

ریار قصن ، ا تظنار، هنیوم، ااکنار ینا صرزوی وقوگ ف ل در صین ه

سن دعنوی یغمبنای سنن )کنور: ها یک از انا توا ن 225.)

(.64ی ) اک: ی س چنیم اکت رزاو اگا ر ا ن شاط در حال و صین هریار وقوگ ف ل همااه را

اننوارد اکننت مال ااضنن و اضننارگ اهتیاانن در فارکنن سالکننیک رننا ةحاتننل اقای ننذینل خواهن ةچن کتن 3و 2 ةهای شمار در فارک اااوز را اکاس ج ول ساررادهای صر

رود:صغنازیم فارکن نو تنهنا حاانل ةدوردر اینار ااضن تنام در « ی -»سارراد و .1

3شنماره طنور سن در جن ول رنوده اکنت. همنار « وجن »ا نای ةرخش از اشخصرینی ، اضارگ اهتیاا ینی در فارکن سالکنیک رخشن از ا نا اهتنیام، صرزو و ا

- ینی رن « ا -»، نو «ی -» نو رنا عالوه ،ی سن . در وج تمنا شاط را ریار ا

( در 162: 2، 1382خا لای ) اتل رود. سار ا از شا زاهای ایم وج ر عنوار یک رن اینار « ا -»سن س ایم تورف خاص رنا افنیودر نو ایم خصوص عنوار ا

کن ینا هنا دو ف ل، ر از شننا ةک یا افیودر صر ر صخا تیغ اضارگ ف ل و شنا ةاادجل رنا ز ن گا تنو راسنت سنناد خ ای غی و :؛ اا ن شود تورف را ه کاخت ا

(.939)رل م : رشن و تکنویم زرنار ةدر دور»خا لای اشاره ش س اتل در کلور یشیم ر قل از .2

سنار رن « ی -»ااض رنا نو ةگاه ف ل تارع ر تیغ فارک )فارک سالکیک(،لای از خنا اتنل اینم دین گاه « رود س ا ادل اضارگ اهتیاا در ادوار ر اکت. ا

، وج اهتیاان اکنت «ی -»زرا جایزییم ش ه را و ةایم جهت س اسنور شا اخیا ف ل رک چور در دورة از جهت ه درکت ر ظا م کودان خواه رود ااا

شنود ن تنافا اضنارگ تارع ه را اکتفاده از ااض و هن اضنارگ اهتیاان رینار ان اهتیاا .

ف ل و احق شن ر عمنل سن در فارکن سالکنیک رنا های وج رخش از سارساد.3ا تیاعن وجن اهتیاان رینار ةش ه اکت، اسننور رنا اقوهن شار داده ا « ی -» و ا تیاعن ة ن تنوری و صواین رن ینک اقوهن ر یم ا نا س سارساد ینک و شود ا

واگذار گادی ه اکت.ایننن ننو اننورد الاه نن را یننی راینن در فا ةهننای دوگا نن علننت تغییننا در سننارساد

عنالوه رنا « ان »چور طن صر، در تنورف منودی، یشنو ش گ ج تجو ساد دکتوری منای تا ش ه و در تورف وجن حفظ قش یشیم خود، قش ج ی یی ذیافت و دکتوری

ینک تا گشنت اکنت. در اینم خصنوص ذسنا تا و ا تیاع دکتوری، دکتوری ة یی یک اقوهژ رک . امکم اکت ایم گو تصور شود س در فارک ااناوز تکنوا کت ضاوری ر ظا ا

اانا رن را را عه ه گافت اکنت « ی -» و در صغاز اضارگ اهتیاا رخش از سارساد « ن ر»جهتن داشنت و ا ننای ةم ا ننای اوهین در قاور اتقن « ن ر»ژ ( تکوا1392سهم ) گوی راور غیی صر با وی و ضن یف رنوده اکنت. در طنول زانار ا ننای جهتن تضن یف و ا ننای تأسی تنا اخیا خاص ةدر دور« ن ر»ی سارراد ی صر افیایش یافت اکت. را تقویت ا نای تأسی تأسی

رود. علت سنارراد صر در اینم دو های اضارگ اهتیاا و ااا ر سار ا ش ه و تنها در کاختطنور اشنتاک در هنا دو کناخت وجنود دارد. تأسی اکت س رن تفاوف یی ا نای کاخت ا


کن ینا هنا دو ف ل، ر از شننا ةک یا افیودر صر ر صخا تیغ اضارگ ف ل و شنا ةاادجل رنا ز ن گا تنو راسنت سنناد خ ای غی و :؛ اا ن شود تورف را ه کاخت ا

(.939)رل م : رشن و تکنویم زرنار ةدر دور»خا لای اشاره ش س اتل در کلور یشیم ر قل از .2

سنار رن « ی -»ااض رنا نو ةگاه ف ل تارع ر تیغ فارک )فارک سالکیک(،لای از خنا اتنل اینم دین گاه « رود س ا ادل اضارگ اهتیاا در ادوار ر اکت. ا

، وج اهتیاان اکنت «ی -»زرا جایزییم ش ه را و ةایم جهت س اسنور شا اخیا ف ل رک چور در دورة از جهت ه درکت ر ظا م کودان خواه رود ااا

شنود ن تنافا اضنارگ تارع ه را اکتفاده از ااض و هن اضنارگ اهتیاان رینار ان اهتیاا .

ف ل و احق شن ر عمنل سن در فارکن سالکنیک رنا های وج رخش از سارساد.3ا تیاعن وجن اهتیاان رینار ةش ه اکت، اسننور رنا اقوهن شار داده ا « ی -» و ا تیاعن ة ن تنوری و صواین رن ینک اقوهن ر یم ا نا س سارساد ینک و شود ا

واگذار گادی ه اکت.ایننن ننو اننورد الاه نن را یننی راینن در فا ةهننای دوگا نن علننت تغییننا در سننارساد

عنالوه رنا « ان »چور طن صر، در تنورف منودی، یشنو ش گ ج تجو ساد دکتوری منای تا ش ه و در تورف وجن حفظ قش یشیم خود، قش ج ی یی ذیافت و دکتوری

ینک تا گشنت اکنت. در اینم خصنوص ذسنا تا و ا تیاع دکتوری، دکتوری ة یی یک اقوهژ رک . امکم اکت ایم گو تصور شود س در فارک ااناوز تکنوا کت ضاوری ر ظا ا

اانا رن را را عه ه گافت اکنت « ی -» و در صغاز اضارگ اهتیاا رخش از سارساد « ن ر»جهتن داشنت و ا ننای ةم ا ننای اوهین در قاور اتقن « ن ر»ژ ( تکوا1392سهم ) گوی راور غیی صر با وی و ضن یف رنوده اکنت. در طنول زانار ا ننای جهتن تضن یف و ا ننای تأسی تنا اخیا خاص ةدر دور« ن ر»ی سارراد ی صر افیایش یافت اکت. را تقویت ا نای تأسی تأسی

رود. علت سنارراد صر در اینم دو های اضارگ اهتیاا و ااا ر سار ا ش ه و تنها در کاختطنور اشنتاک در هنا دو کناخت وجنود دارد. تأسی اکت س رن تفاوف یی ا نای کاخت ا


راحتن زیاا در اف نال ااسنب رن ة وجوه اهتیاا و ااای دا تتوار صر را شا رناراایم م (. 1392سهم، گوی شود )راای توضیحاف ریشتا ر.ک. غی حذف ا در « ی -» یفن ن تصنا گافت در اقاه حاس از صر اکت سن نو ة تحلیل تورف تیج

شنو ه را فارک سالکیک رخش از قش وجوه راید در صر زاار و سنارساد منود تکناار طور ساال از اینار رفتن و قنش خنود را در رینار اژ در فارک اااوز ر ت. ایم تکوداشت اک

در اف نال ا تقنال داده اکنت. در جن ول « ان »وج ر وج اهتیاا و در ریار مود ر یشو ای ایار سنارراد تورف اقای مای را ر تحول صر از انظا وج اژ و قش ایم تکو 4 ةرشما

سننی ژی اف نال ارائن ان واها همااه را تحلیل کاختسالکیک جمالف را ا ادل اااوزی ص 1تا تغییااف توری صر را وضوح ریشتای درک گادد.

در فارک اتق م را فارک اااوز« ی» مای تکواژ سارساد وج ةاقای :4جدول ی اف ال واژتحلیل کاختشواه زرا «ی -» سارساد و

وج شاط جنا تنا ص ر جهار از ایم حاب فاضنل تم ا اگا ام جای دا

(.195ا )طبای: ش ی - م+ -دا ت+

م-ن + شناس+ ر روم. جا ا جای رهتا از ایم جنگ رشناک ص اگا در جهار

ی وج تمنا ی - + -داد+ + (.837سادار ام ) ف : ة ی ر ام اا ای ساشک اد

-ده + + رم را ر ام هن . سادا ةای ساش اا

وج اهتیاا ی - م + -ن + رفت+ ر(.336فتم )کور: ساد س را از گاکنز ای سار م م-ن + رو+ ر ساد س راوم. از گاکنز ای سار م

ریار خواب

یوکف در خنواب دین سن ینازده کنتاره و اناه و صفتناب او را (.84کج ه ساد ی )قصص:

ی - + -...ساد+

یوکف در خنواب دین سن ینازده کنتاره و اناه و صفتناب او را کج ه سنن .

-سم+

تصور ی -... افکن + (.67: 1گوی س ایشار را در کج ه افکن ی )اجی ،

د-ن + ده+ ... قاار ر الل ایم س س ایشار را در حاهت کج ه قاار ر ه .

تحق یافتم عمل ی -رود+ (.613خواه س خاس رودی یا ااغ رودی )سیمیا:

د-راش+ ااغ راش . خواه ( س خاک یا سن )ا صرزو ا

ها را اکاس ش زرا زار گار ارائ ش ه اکت. ا ادل اااوزی جمل 1

احق ش ر عمل را ا افهوم ش س توار در چنارچوب وجن ف نل رارکنقبال اشارهجهت س حاهت از خواکت و تمایل گوین ه از ا جام عمل در گذشت اکنت رن مود از ایمهمنار رو ن رنا اکناس یی ول زیا ج ااروط ر وج ارائ گادی . در ول ج همیم دهیل در

ایاقارل تفاوف صر از ار سارراد سالکیک وای ر ریار ا نادل ااناوزی الاه ن و اوردادازی . مای ا ر مود

اااوز«ی» مای تکواژ سارساد مودةاقای : 5جدول م را فارک در فارک اتقو -»سارساد«ی

الواژتحلیل کاختشواه زرا اف ی

تکاار

یغاابا خ ات اد ر یغاصاها روزی راا از شنیی و یابا عل ن(.174)تف یا طبای:

+ -صا + ی- + + -شنی ی-

ا یغمبا خ ات اد ر روز راا ا صاها عل از وی شنی .و+ -ا + صا + + شنی -ا

اکتماار تکاار و

و هننا شننب تنناختم همنن همنن اایننا خلننف هننا روز سشننتصوردی و(.337)کی تار:

صورد+... ی-هم +ی-هم + سشت+

و ها شب ا ا اایا خلف ها روز سشت.تاخت وتاخت + اا + سشت

و تکاار عادف

ت رفااود فاوچور ر اجلس رنش اده تا )زیمی األخبنار:صویختن ی69.)

ی-ن + ش ت+ ری-ن + فااود+ ر

ی- +-فاوصویخت+

در ا ش ت ااجلسا چور اده را تا سشی .فااود+ ش ت افااود ا + + سشی + -ا

گیرینتیجه. 5الاه اقاه ر تصناسارسادةدر ایم نو در زرنار فارکن نو ناداختی . « ی -»یفنهای تصا و یف ساررادهای تکاارایم مایش وجوه عاطف ف ل و مود شو ه دکتخوش ی ن

اشخصش همچنیم ص س شنا تغییا گادی ه اکت. منایش هنای زرنا جنایزییم هنا درتصا یشو الل و در مایش وجوه عاطف ف ل س اسننور « ا »یف مود، همااه را ااض

شو ، تورف ا تیاع وج اهتیاا اکت.هم در قاهب وج اهتیاا ریار ا


راحتن زیاا در اف نال ااسنب رن ة وجوه اهتیاا و ااای دا تتوار صر را شا رناراایم م (. 1392سهم، گوی شود )راای توضیحاف ریشتا ر.ک. غی حذف ا در « ی -» یفن ن تصنا گافت در اقاه حاس از صر اکت سن نو ة تحلیل تورف تیج

شنو ه را فارک سالکیک رخش از قش وجوه راید در صر زاار و سنارساد منود تکناار طور ساال از اینار رفتن و قنش خنود را در رینار اژ در فارک اااوز ر ت. ایم تکوداشت اک

در اف نال ا تقنال داده اکنت. در جن ول « ان »وج ر وج اهتیاا و در ریار مود ر یشو ای ایار سنارراد تورف اقای مای را ر تحول صر از انظا وج اژ و قش ایم تکو 4 ةرشما

سننی ژی اف نال ارائن ان واها همااه را تحلیل کاختسالکیک جمالف را ا ادل اااوزی ص 1تا تغییااف توری صر را وضوح ریشتای درک گادد.

در فارک اتق م را فارک اااوز« ی» مای تکواژ سارساد وج ةاقای :4جدول ی اف ال واژتحلیل کاختشواه زرا «ی -» سارساد و

وج شاط جنا تنا ص ر جهار از ایم حاب فاضنل تم ا اگا ام جای دا

(.195ا )طبای: ش ی - م+ -دا ت+

م-ن + شناس+ ر روم. جا ا جای رهتا از ایم جنگ رشناک ص اگا در جهار

ی وج تمنا ی - + -داد+ + (.837سادار ام ) ف : ة ی ر ام اا ای ساشک اد

-ده + + رم را ر ام هن . سادا ةای ساش اا

وج اهتیاا ی - م + -ن + رفت+ ر(.336فتم )کور: ساد س را از گاکنز ای سار م م-ن + رو+ ر ساد س راوم. از گاکنز ای سار م

ریار خواب

یوکف در خنواب دین سن ینازده کنتاره و اناه و صفتناب او را (.84کج ه ساد ی )قصص:

ی - + -...ساد+

یوکف در خنواب دین سن ینازده کنتاره و اناه و صفتناب او را کج ه سنن .

-سم+

تصور ی -... افکن + (.67: 1گوی س ایشار را در کج ه افکن ی )اجی ،

د-ن + ده+ ... قاار ر الل ایم س س ایشار را در حاهت کج ه قاار ر ه .

تحق یافتم عمل ی -رود+ (.613خواه س خاس رودی یا ااغ رودی )سیمیا:

د-راش+ ااغ راش . خواه ( س خاک یا سن )ا صرزو ا

ها را اکاس ش زرا زار گار ارائ ش ه اکت. ا ادل اااوزی جمل 1

توار در چنارچوب وجن ف نل رارکن قبال اشاره ش س افهوم احق ش ر عمل را ا مود از ایم جهت س حاهت از خواکت و تمایل گوین ه از ا جام عمل در گذشت اکنت رن همیم دهیل در ج ول ااروط ر وج ارائ گادی . در ج ول زیا یی رنا اکناس همنار رو ن

اورد الاه ن و ا نادل ااناوزی صر از ار سارراد سالکیک وای ر ریار تفاوف ای اقارل ادازی . مای ا ر مود

در فارک اتق م را فارک اااوز« ی» مای تکواژ سارساد مود ةاقای : 5 جدول -» سارساد و«ی

ی اف ال واژتحلیل کاختشواه زرا

تکاار

ن ی ابا عل شنی ی و از یغا صا ها روزی راا اد ر خ ات یغاابا (.174)تف یا طبای:

ی - + -صا + ی - + -شنی +

شنی . و از وی عل ا صا ها روز راا اد ر خ ات یغمبا ا -ا + صا + -ا + شنی +

تکاار و اکتماار

سشننت صوردی و همنن اایننا خلننف هننا روز و هننا شننب تنناختم همنن (.337)کی تار:

ی -هم + صورد+ ... ی -هم + سشت+

سشت. تاخت و ا اایا خلف ها روز و ها شب ا ا + تاخت ا + سشت

عادف و تکاار

األخبنار: صویختن ی )زیم ی تا اده فاو چور ر اجلس رنش ت رفااود69.)

ی -ن + ش ت+ ر ی -ن + فااود+ ر

ی - + -فاوصویخت+

سشی . فااود تا اده را ا ش ت ا اجلس ا چور در ا + ش ت ا + فااود -ا + سشی +

گیری نتیجه. 5در زرنار فارکن نو ناداختی . « ی -»یفن های نو تصنا سارساد ةدر ایم اقاه ر الاه شو ه دکتخوش ی ن مایش وجوه عاطف ف ل و مود تکاار ایم و یف ساررادهای تصا

هنا در منایش هنای زرنا جنایزییم ص س شنا تغییا گادی ه اکت. همچنیم اشخص شهمااه را ااض الل و در مایش وجوه عاطف ف ل س اسننور « ا »یف مود، یشو تصا

شو ، تورف ا تیاع وج اهتیاا اکت. هم در قاهب وج اهتیاا ریار ا


دا نی از اینم شن گ ان ین دکنتوری الاه را فادهیل تغییا قش مودی و اورد اعنالوه رنا حفنظ قنش یشنیم خنود، قنش ج ین ینی ذیافتن و« ان »حیم سن یشنو

ژ قنش تکنوا « ا »ژ تا ش ه اکت. شای رتوار گفت دهیل س اوجب گادی ه تکوا دکتوریش ؛ چور ها تکنااری را« تکاار»و « اکتماار»را یی رپذیاد، قاارت ا نای « ی -» ةحذف ش

منای اات اد و اکتماار را در ذاف خود دارد. علت تغیینا قنش وجن ةطور طبی اشخص ر دکنتوری، ةچور طن صر ینک اقوهن ش گ ج تجو ساد این دکتوریصر را یی رای در فا

ینا ا ةدکتوری ش ر صر یی ایم اکت سن در دور ةتا ش ه اکت. شا تا و ا تیاع دکتوریرو تا کناا جام اهزنوی ج ین هادینن و سار ا اوازاف ه ر ار ها دو اهزو تا ا ت ر زر

توار ها دو اورد را شناه ی دیزنا رنا شود. رناراایم ا اهزوی یشیم ر فاااوش کپاده ا سنا ابنن رنا بارنت بنودر و وینای ی را دی گاه ال زنا تا ش ر زرار فارک و تأیی تحلیل زرا دا ت. های شا

منابعة رارک وج ف ل در زرار فارک را اکاس ظای(. »1391) زاده، فادوس و زهاا عباک صقاگل

.135 -154 . تص20ةشمار .یش ة زرار وگو اا ویگه گوه . ة ادباجل «.فضاهای ذهن تهاار: کمت. .تاریخ زرار فارک (. 1373ارواهقاکم ، اح م ) تهاار: کمت. .دکتور تاریخ زرار فارک (. 1383) ارواهقاکم ، اح م

ا تشناراف ةتهناار: اؤک ن .2دکتور زرار فارک (. 1384) یگیو ا وری، ح م و ح م احم ی فاطم .

تهاار: شا قلاه. .تاریخ زرار فارک (. 1383راقای، اهای ) .فاهنز نتار ة اان ة اان وینگه .«ی بت در زرار عل و زرار عاایا ن یا(. »1375) ئ ، اه ی کما

.220 -230 . تص 4 ةشمار ةاجلنن .«، یشننین و ساررادهننای صر«ی» ننو (. »1389) تنناحب ، کننیااک و ننتار تننوسل

.105 -120 . تص2 ةشمار .های خااکار شناک و گویش زرار

.عموا ةدکتور کال چهارم صاوزش اتوکل(. 1359) اشاف و غالااضا ارژ گ تادق ، عل ای ت. تهاار: اسو و

تهاار: ااسی شا دا شزاه . . ی در زرار فارک اااوز و اشتقا(. 1371) ، خ او سشا تهاار: ا تشاراف توس. .دکتور تاریخ زرار فارک (. 1378) تل خا لای، اویی ا تهاار: فاهنگ شا و. .چاپ هفت .جل اول .تاریخ زرار فارک (. 1382) تل خا لای، اویی ا ة اان فصنل .«شن گ چزو ز شناکای انوارد دکنتوری »اهف(. 1389) سهم، اهاداد گوی غی

.149 -165 . تص2 ةشمار .های زرار و ادریاف تلبیق گوهشزرنار و ةاجلن .«اف ال ا یم و مایش مود در زرار فارکن (. »ب1389) سهم، اهاداد گوی غی

.93 -110 . تص14 ةشمار .«ادب گوه »ادریاف «. شن گ در فارک نو از انظنا دکنتوری « ن ر»تغییااف قش (. »1392)سهم، اهاداد گوی غی

. رن سوشنش های ایاا ر ت در زرار اجموع اقاالف خ تیم همایش ال رارک واژه .37-60 تص اهن . احم راکخ

Haspelmath, M. & Andrea D. Smith (2010)." Understanding Morph-ology" (2nd Edition). Hodder Education, An Hachette UK company.

Heine, Bernd & Tania Kuteva (2002). World Lexicon Grammaticaliz-ation. Cambridge: Cambridge University Press.

Hopper Paul J. & Elizabeth C.Traugott (2003). Grammaticalization (2nd Edition). Cambridge: Cambridge University Press.

Langacker, R. (1987). Foundations of Cognitive Grammar. vol I. Standford, CA: Standford University Press.


.عموا ةدکتور کال چهارم صاوزش اتوکل(. 1359) اشاف و غالااضا ارژ گ تادق ، عل ای ت. تهاار: اسو و

تهاار: ااسی شا دا شزاه . . ی در زرار فارک اااوز و اشتقا(. 1371) ، خ او سشا تهاار: ا تشاراف توس. .دکتور تاریخ زرار فارک (. 1378) تل خا لای، اویی اتهاار: فاهنگ شا و. .چاپ هفت .جل اول .تاریخ زرار فارک (. 1382) تل خا لای، اویی ا ة اان فصنل .«شن گ چزو ز شناکای انوارد دکنتوری »اهف(. 1389) سهم، اهاداد گوی غی

.149 -165 . تص2 ةشمار .های زرار و ادریاف تلبیق گوهشزرنار و ةاجلن .«اف ال ا یم و مایش مود در زرار فارکن (. »ب1389) سهم، اهاداد گوی غی

.93 -110 . تص14 ةشمار .«ادب گوه »ادریاف «. شن گ در فارک نو از انظنا دکنتوری « ن ر»تغییااف قش (. »1392)سهم، اهاداد گوی غی

. رن سوشنش های ایاا ر ت در زرار اجموع اقاالف خ تیم همایش ال رارک واژه .37-60 تص اهن . احم راکخ

Haspelmath, M. & Andrea D. Smith (2010)." Understanding Morph-ology" (2nd Edition). Hodder Education, An Hachette UK company.

Heine, Bernd & Tania Kuteva (2002). World Lexicon Grammaticaliz-ation. Cambridge: Cambridge University Press.

Hopper Paul J. & Elizabeth C.Traugott (2003). Grammaticalization (2nd Edition). Cambridge: Cambridge University Press.

Langacker, R. (1987). Foundations of Cognitive Grammar. vol I. Standford, CA: Standford University Press.

Journal of Language Research (Zabanpazhuhi)

VOL. 10, NO. 24, 2017

http://jlr.alzahra.ac.ir

A Study of the Use of Inflectional "-i"

Morpheme through the History of New Persian1

Mehrdad Naghzguy-kohan 2

Leila Tabeshfar3

Reception date: 16/3/2015

Approval date: 3/2/2016

Abstract: This research is specifically about the function of inflectional "-i"

suffix in new Persian. The objective of the article is to recognize

some concepts and changes which are encoded by this morpheme in

New Persian. Additionally, it follows up the reason of change or

recognition of the linguistic elements. The results suggest that the

so-called morpheme is changed in the cases that it was expressing

two categories of frequentative aspect and modes, including

subjunctive, conditional, optative, and imagined. The alternative

sign in the category of aspect is prefix "mi-", which has taken a new

frequentative aspect other than imperfect, and because of taking a

new grammatical function, the auxiliary of "dɑʃtæn" is

1 . (DOI): 10.22051/JLR.2017.4008. 2 . Associate Professor, Department of Linguistics, Bu-Ali Sina University,

Hamedan.

[email protected] 3 . MA, Department of Linguistics, Bu-Ali Sina University, Hamedan.

[email protected]

https://dx.doi.org/10.22051/jlr.2017.4008.

mailto:[email protected]

Journal of Language Research (Zabanpazhuhi)

VOL. 10, NO. 24, 2017

http://jlr.alzahra.ac.ir

grammaticalized for its primary function, as well. The alternative

sign in the category of mood is the abstract form of subjunctive

mood, which means that a literal and phonemic function of an affix

is titled to an abstract category. The reason of such changes should

be found in the process of grammaticalization. That is, through this

process, in aspect form "mi-" has taken a new function in addition

to its primary one and has become more grammatical, and in mood

form, a grammatical category has become more grammatical and

more abstract.

Keywords: aspect, mood, subjunctive, New Persian,

grammaticalization.

نآ درکراک و » ی« یفی رصت...

Documents