عامه وزارتصحتروانی ریاستملیصحت

بخشناتوانی

مأخذ کتاببرای

بازتوانیروحی –اجتماعی

) بخش: ) مشاور فروزانعصمتی نوشته

- هرات: المللی بین معاونت هیئت روانی مقدماتیصحت پروژه ترجمه1386کابل

مطالب صفحهفهرست

1.........................................................................................................مقدمه

بخشاول

اولیه ............................................................. اقدامات و روانی 5مشکالتصحت

................................... : افغانستان در روانی مشکالتصحت وقوع و شیوع اول 6فصل........................................ : روانی اختالالت روانی، مریضی روانی، صحت دوم 8فصل

: روانی صحت تبعیضدر و ننگ سوم 12......................................................... فصل................................................................. : اجتماعی روانی بازتوانی چهارم 15فصل

: اجتماعی روانی ارزیابی پنجم 19.....................................................................فصل..................................................................... : اجتماعی روانی اقدامات ششم 22فصل

) ( : ارتباط تفهیم افهام های مهارت و مشاوره هفتم 36.............................................فصل : سازگاری های مکانیزم و فشار هشتم 41.........................................................فصل

.................................................................................. : خشونت و خشم نهم 46فصل : سوگ و فقدان دهم 55.................................................................................فصل : آسیب یازدهم فصل

: خود به صدمه و کشی خود دوازدهم فصل : سالم زندگی سبک ارتقای سیزدهم فصل

بخشدوم

خاص روانی اختالالت

: عاطفی اختالالت چهاردهم فصل : اضطرابی اختالالت پانزدهم فصل

: جسمی شبه اختالالت شانزدهم فصل) ( : پریشی روان سایکوتیک اختالالت هفدهم فصل

: یادگیری در ناتوانی و رشد اختالالت هجدهم فصل : صرع نوزدهم فصل

: مواد مصرف سوء بیستم فصل

ها ضمیمه

2

: مقدمه

) خدمات ) مجموعه داخل در اصلی اولویت دو عنوان به امروزه روانی صحت و معلولیت ناتوانیاساسی صحی مجموعه شامل که افغانستان اساسی (MPHS)صحی خدمات مجموعه و

ئی باشد (EPHS)شفاخانه .می اند شده گنجانیده عمومیافراد بین و جامعه افراد بین در روانی صحت عالئم شیوع میزان از که ای زمینه پس به توجه با ) دادن ) به شدیدا افغانستان که رسد می نظر به شده ارائه شود مراجعه بعدی فصل به معلول

نیاز کنند می کار معیوب افراد با ایکه صحی کارکنان برای روانی صحت زمینه در آموزش و آگاهیدارد.

از آگاهی به کنند می کار بازتوانی زمینه در کارمندانیکه هم و صحی کارمندان هم خاطر همین بهرا رفتاری و روانی مشکالت بتوانند تا بگیرند یاد را های تکنیک باید و دارند نیاز روانی صحت عالئم

. کنند کنترل

ارزیابی نیز و افغانستان در شده انجام مطالعات توسط که نیازهای اساس بر کتاب این محتوای ( . به است شده تهیه مشخصشده معیوبیت بخش در فعال سازمانهای همراه به شده انجام های

) کنید مراجعه ها ضمیمه: شده بخشتقسیم دو به حاضر کتاب

. این باشد می رفتاری و روانی مشکالت تداوی و ارزیابی در عمومی اصول مورد در اول بخش. است نیاز مورد روانی مشالت و معیوبیت انواع تمام برای تقریبا اصول

روانی صحت مشکالت مورد در و است اول بخش برای مکمل بخش یک کتاب این دوم بخش. میدهد ما به اطالعاتی هم رشدی های ناتوانائی مورد در و کند می بحث جزئیات با خاص بطور

ارزیابی اجرای چگونگی ، روانی های مریضی مورد در عمومی اطالعات ارائه کتاب این هدفروحی مداخالت مقدماتی اصول روانی، های بیماری تشخیص چگونگی ، اجتماعی روانی

خشم اداره مهارت چگونه نماییم، برخورد مصدوم یا سوگوار فرد با چگونه اند، ها کدام اجتماعیجنون، اضطراب، افسردگی، چون روحی امراض چگونه باالخره و نماییم، عملی و تدریس را

) ( را فردی وقت چه و نموده اداره را آنها با و تشخیص را عقلی تأخر و سومتایزیشن تجسیم . آنها و شده طراحی ها فزیوتراپیست استفاده برای تجسیم اختالل به مربوط فصل دهیم رجعت

. بخش دهند تشخیص و تمیز جسمی مشکل یک از را تنی روان مشکل یک بود خواهند قادراساسی اصول آنها تا شده طراحی استثنائی آموزش استادان برای ذهنی ماندگی عقب به مربوطیادگیری های ناتوانائی از که کودکانی برای ها نکنیک این کاربرد و رفتار تغیر های تکنیک مورد در

. و صحیح کارکنان آموزش و نرسینگ برای خوبی منبع کتاب این همچنین بدانند را میبرند رنج. باشد می صحی مسئولین نیز و جامعه صحی کارمندان

بازتوانی کارمندان و عمومی صحی خدمات دهندگان ارائه که است این کتاب این نهائی نتیجهخواهند بدست را روانی های مریضی تداوی و شناسائی برای الزم آگاهی و معلومات اجتماعی

توانند می نهایت در و شوند می مشکالت این تداوی برای اساسی های مهارت به مجهز و آورد. دهند ارجاع دارد وجود کشور در که اجتماعی روانی مراکز به را روانی مریضان

مورد در اجتماع، توانی باز کارمندان برای تاحدی همچنین و دیگران و صحی کارکنان به آموزش . آموزش نوع هیچ وجود این با است شده می انجام مختلف سازمانهای توسط روانی صحت . سازمانی هر است نشده ارائه سازمانی هیچ توسط اجتماعی روانی بازتوانی مورد در خاصی

. با ها سازمان است نموده تدوین مختلف هدف های گروه برای را خود خاص آموزشی موادمواد و اند قرارداده صحت وزارت ناتوانی واحد اختیار در را خود آموزشی مواد سخاوتمندی

: . از متشکریم ما است داشته دستنامه این تهیه در سزای به سهم شان تجارب و آموزشیجهان - صحی سازمانهرات – - المللی بین معاونت هیأت روانی صحت مقدماتی پروژه- - او پی تی نت هلتموندیال - مدیکا

3

کاریتاسجرمنی --) آی ) اچ انترنشنل هندیکپافغانستان - برای سویدن کمیته

فعالیتمی ها معیوبیت زمینه در كه موءسساتی و خدماتصحی دهندگان ارائه از همچنین ماها ترنینگ ونیز ها نیاز ارزیابی كه زمانی در ایشان صمیمانه همكاری از و نمائیم می تشكر كنند

. كنیم می دادنی قدر شد انجام كتاب این نهایی تهیه از قبل آزمایشیو صحی كاركنان برای مکمل رساله دو تهیه صحت وزارت معیوبیت بخش دستنامه براین عالوه

. است نموده تسهیل را بازتوانی بخش كارمندان1-. اساسی خدماتصحی مجموعه كنندگان اجرا برای فزیكی بازتوانی خدمات راهنمای2-. بخشصحت برای ها معیوبیت از آگاهی كتاب

همراه به فوق كتاب دو این که است، شده استفاده مأخذ صفت به دفعات به فوق کتاب دو ازباز های کار نیز و بخشصحت آموزش و رسانی اطالع برای منابع صفت توانندبه حاضرمی كتاب

. شوند شمرده بخشها دیگر با مشترک توانی

2007اپریل بخشمعیوبیت

كابل عامه، وزارتصحت

4

بخشاول بازتوانی اصول- اجتماعی روحی

5

اول فصلدر روانی مشکالتصحت وقوع و شیوع

ناتوان افراد درمیان و افغانستان ( همکاران و کاردوزو افغانستان در روانی اختالالت باالی شیوع به توجه راسخ 2004با سی 2004، ،

عصمتی غیر( 2006آ، افراد از بیشتر بسیار معیوب افراد بین رفتاری و روانی مشكالت شیوع . تائید مورد شده انجام افغانستان در كه گسترده مطالعه دو در ها یافته این كه باشد می معیوب

. است گرفته قراربر ملی ای مرحله چند کتلوی جمعیت بر مبنی مطالعه و 699یک معیوب غیر معیوب 100فرد فرد

پاسخ از بیشتر معیوب های دهنده پاسخ بین در اضطراب و افسردگی عالئم شیوع كه داد نشان . معیوب غیر افراد بین در افسردگی عالئم شیوع میزان است معیوب غیر های بود % 67.7دهنده

معیوب افراد برای میزان این . 71.1و مشابه % طور به میزان % 84.6و % 72.2بود ترتیب به . باشند می معیوب غیر و معیوب های دهنده پاسخ بین در اضطراب عالئم شیوع

عالئم شیوع میزان تحقیق این ) PTSDدر استرس ( اختالل گروه rدو rهر rدر روحی rصدمه rاز rپس rو rیكسان rدهنده r42پاسخ . % بودند معیوب كه های دهنده پاسخ اختصاصی تحقیق این در بود

تری ضعیف اجتماعی عملكرد و روانی صحت وضعیت معیوب غیر های دهنده پاسخ با درمقایسههمکاران ) و زو کاردو ) 2004داشتند

. ( پ بخش، و ج، ترانی، آمد بدست افغانستان در معیوبیت ملی تحقیق در مشابهی های یافته2005 . كه(. داد نشان نتایج گرفتند قرار مطالعه مورد افسردگی و اضطراب عالئم تحقیق این در

احساس % 50 – 40حدود دادند، می نشان را افسردگی و اضطراب عمده عالمه چهار افراد ایناندوه ) و )42غم عزلت %( در تفكر حقارت % ( )41، احساس ) %(43.5و خفقان احساس 51.2و

این%(. شیوع که داد نشان های داده مختلف های ناتوانی بین در اعراض این شیوع مورد در . با مقایسه در داشتند صرع و همراه، های ناتوانی ذهنی، ناتوانی داری که افرادی بین عالئم

. شیوع میزان جنسیت نظر از عالئم شیوع مورد در و است بیشتر فزیكی و حسی های معیوبیت. بود مردان از باالتر بسیار زنان دربین

گوشه مثل رفتاری مشكالت كه دادند نشان همچنین تحقیقات این روانی اختالالت عالئم برعالوه . این كه داد تشان نتایج باشد می بیشتر معیوب افراد بین خشونت و ترس اندوه، و غم گیری،

. است بیشتر برابر سه اقل حد معیوب غیر افراد با مقایسه در معیوب افراد بین رفتاری مشكالت: هستند اینها است شایع معیوبیت نوع از نظر صرف معیوب افراد بین در كه رفتاری مشكالت

شان ) نیازهای كردن بیان برای راهی برابر % 23.5یافتن با %( 2.8در راحتی احساس در مشکل ، با% 25.5مردم) مقایسه ماندن%( )3.3در جای یك در و آرامش حفظ برابر % 17.8، ، %(2.6در

مردم ) های نگاه و ترس خاطر به خانه از رفتن بیرون در برابر % 20مشکل ترین %(. 2.6در شایعکه خاص دلیل بدون كردن گریه غمگینی، احساس رفتاری، برابر % 41مشكل ترتیب % 4.1در به

. بود معیوب غیر افراد مقابل در معیوب افراد برای

كه داد نشان نتایج رفتاری مشكالت شیوع میزان لحاظ از معیوبیت مختلف انواع بین مقایسه درباشند ) ( ) می دارا را مشكالت بیشترین دارند تكلم در اختالل گفتاری اختالل كه % (84.1افرادی

6

دارند فزیكی معیوبیت كه افرادی است دیگران به شان نیازهای بیان در ناتوانی به مربوط كهدادند ) نشان را نسبت %(.29.7كمترین

داده بودند، مواجه آن با کدام هر که رفتای مشکالت و روح های ناتوانی مختلف انواع مورد در / که مفاهموی اجتماعی ناتوانی که افرادی بین در موجب بی گریه و اندوه احساس که داد نشان

. دیگر مشكالت بود بیشترین بود آمده وجود به روانشناسی و گیری یاد های ناتوانی آن تعقیب بهدر ناتوانی دیگران، حضور در امنی نا و ناراحتی احساس نیازها، و ها خواسته بیان در اشكال مثلدر تكراری و ارادی غیر بدنی وحركات مردم های نگاه و ترس بخاطر نرفتنن بیرون آرامش، حفظ

. بود بیشتر بسیار اختالجات و صرع با مقایسه در روانی معیوبیت انواع همه بینكه داد نشان نتایج تحقیق این در كننده شركت مردان و زنان بین مقایسه در جنسیت دیدگاه از

. باشد می مردان از بیشتر زنان در مشكالت این میزاندر نیز طرافیان به نسبت آمیز خشونت های العمل عكس شده ذکر رفتاری مشكالت عالوه بر

. شد اشاره آن به باال در كه معیوبیتی ملی تحقیق در باشد می شابع بسیار معیوب افراد بینبین در آمیز خشونت های رفتار كه است كننده % 14.3 – 19.6مشخصشده شركت معیوب افراد

. فزیكی خشونت صورت به آمیز خشونت رفتار اختصاصی تحقیق دراین دارد وجود تحقیق این درناگهانی بیهوشی و کردن خودغش به نسبت خشونت دیگران، علیه كالمی خشونت دیگران، علیه . معلول غیر افراد با مقایسه در كه داد نشان نتایج گرفت قرار بررسی مورد ضعف وحمالت

معلول افراد بین ها رفتار این . 10نسبت بین ها رفتار این میزان مقایسه ودر است بیشتر برابرو مرگی به مبتالیان و ذهنی معیوبین بین آمیز خشونت های رفتار شیوع معیوبیت مختلف انواع

. رفتار شیوع داشتن نظر در با است بیشتر فزیكی و حسی معیوبین با مقایسه در صرع حمالتاز كمتر كه مشخصشد ذهنی معیوبین و روانی های مریضی به مبتال افراد بین آمیز خشونت های

در 3/1 را رفتاری خشونت نوع یك میبرند رنج یادگیری های ناتوانی از از 6كسانیكه قبل ماه . دارند اجتماعی و شناختی روان معیوبیت كسانیكه دیگر عبارت به اند كرده تجربه مصاحبه

. از بیش اند كرده تجربه را آمیز خشونت اعمال باالئی سطح در كه هستند % 55كسانی آنها . معیوبیت كه افرادی از ای عمده بخش اند داشته دیگران علیه كالمی خشونت از مواردی

اند كرده گزارش دیگران علیه را فزیكی آمیز خشونت های رفتار نیز دارند اجتماعی یا مفاهمویاز بیش . 45و معیوبیت % از كسانیكه برای نسبت این اند كرده گزارش را خود علیه خشونت

. غشكردن حمالت گروپ دو هر از ای بخشعمده است كمتر اندكی برند می رنج شناختی روان((Fainting. است بیشتر مردان با مقایسه در زنان بین از عالئم این البته و اند كرده تجربه را

. از بیش دارند تفهیم و افهام و ارتباط در مشكالتی همچنین معیوب معیوب 4/1افراد افرادكه های چیز درك دیگران، با كردن صحبت چیزها، آوردن خاطر به قبیل از ارتباطی مشكالت

صدا خانه در را شما كه كسی صدای شنیدن دیگران، به خود منظور فهماندن میگویند، دیگران . بین رفتارد مشكالت این شیوع دارند است نشسته شما روبروی در كه كسی واضح دیدن میكند،

" دارند، حافظه مشکالت مخصوصا‍ ضمنی معیوبیت كسانیكه و روانی های معیوبیت با افراد . است بیشتر و% 85.1بسیار دارند روانی معیوبیت % 71.9كسانیكه ضمنی معیوبیت كسانیكه

. دارند خود حافظه به مربوط مشكالتی دارندمأخذ:

ANDS . )2005(. National Disability Survey Afghanistan. Handicap International

Cardozo, B., L., Bilukha, O. O., Crawford, C. G., Shaikh, I., Wolfe, M, Gerber, M. l. &Anderson, M. )2004( Mental health, social functioning and disability in postwarAfghanistan. Journal of American Medical Association, 292, 557-584

Rasekh, Z., Bauer, H. , Manos, M. M. , Iacopino, V. )1998( Women’s health and HumanRights in Afghanistan. Journal of American Medical Association, 280, 449-455.Resick, P. A.)2001( Stress and Trauma. Psychology Press Ltd.

Scholte, W. F. , Olff, M., Ventevogel, P. , de Varies, G., Jansveld, E., Cardozo, B. L., Crawford, C. G. )2004( Mental health symptoms following war and repression in Eastern Afghanistan. Journal of American Medical Association, 292, 585-29

7

دوم فصل

روانی، مشكالتصحت روانی، صحتروانی اختالالت و روانی مریضی

. . مشكالتی كند فكر روشنی به است قادر او دارد سالم روان یك و سالم بدن یك شخصسالم یكهمكاران و خانواده دوستان، با خوب ارتباط از كند، حل شود می مواجه ها آن با زندگی در كه را

برای را شادی بتواند و باشد داشته خوبی احساس روحی لحاظ از ببرد، لذت كار محل در خود . یاد آنها از روانی صحت عنوان تحت كه هستند صحت از های جنبه باال موارد تمام بیاورد دیگران

. شود میروان که شود مرضی به مبتال تواند می شود می جسمی مرض به مبتال شخص یک نطوریکه هما . گاهی و شود روانی صحت مشكل یك دچار فرد است ممكن گاهی دهد قرار تاثیر تحت را وی

. را كلمات این اینجا در ما كه است الزم شود روانی صحت مریضی یك به مصاب است ممكن. است چه روانی مشكالتصحت و روانی اختالل روانی، مریضی از ما منظور كه كنیم معنی

: روانی : مریضی کند تأثیر زیر های برجبه که فرد توسط شده تجربه ناخوشی نوع هرهیجانات-افكار -رفتار -

و فرهنگی عقاید از دور به باید عالیم ، شود شمرده روحی خوشی نا عرض یک اینکه برای. بگزارد فامیل افراد زندگی یا فرد زندگی بر منفی تأثیرات و بوده شخصیتی

و دارد وجود روانی اختالل و روانی مریضی روانی، صحت مشكالت مفاهیم بین هایی تفاوت. بكشد طول است ممكن مشكل آن كه است زمانی دوره تفاوت مهمترین

8

لزوما و افتد می اتفاق شان زندگی از خاصی مواقع در افراد بیشتر برای روانی صحت مشكالت . زمانی مدت برای روانی صحت مشكل یك كه وقتی ولی یابد نمی دوام طوالنی مدت برایتوانیم می ما كند می تغیر مدت كوتاه در وضوح به شخص رفتار یا و یابد می دوام تر طوالنی

. عالئم اگر روانی مریض یك دیگر سوی از برد می رنج روانی مریضی یك از فرد كه بزنیم حدساو باشد موجود بیمار نزد طوالنی مدت برای عالئم این و دهد نشان خود از را مریضی از خاصی . یك معموال كنیم می استفاده روانی اختالل اصطالح از ما وقتی است روانی اختالل یك به مصاب

. تشخیص سیستم یك از متخصص این است كرده ارزیابی و معاینه را فرد روانی متخصصصحتبخشصحت در ئی حرفه سازمانهای سوی از شده شناخته های كتاب اساس بر خاص معیارات با

. است كرده استفاده روانی

. گاهی شاید داد دست از ماین میدان یك در را پاهایش از یكی او و بود موفق مدیر یك جمیل . اعضای اش، روزانه زندگی به نسبت متفاوتی احساس است ممكن او بكند تنهائی و احساسغم

. است هدف بدون دیگر اش زندگی كند فكر كه است ممكن او دوستانشبكند شغلشو فامیلش، . عالئم فرد این بخوابد نتواند خوبی به و كند تغیر اش بغذیه الگوی و كند گریه اغلب است ممكن و . زمان مرور به وی رفتار و افكار وی، هیجانات اگر وجود این با دهد می نشان را سوگ نورمال

. . است شده مواجه روانی صحت مشكل یك با او نشود ناپدید هفته چند از بعدخود از بیشتری عالئم حتی او و كند پیدا ادامه ماه چندین هیجاناتشبرای و رفتار تفكرات، این اگر

. او اگر و است شده روانی مریضی یك به مصاب او شود تر شدید موجود عالئم یا و دهد نشاناست ممكن او نیابد بهبود و باشد داشته را حالت این پایش شدن قطع از بعد ها ماه از پس هنوز

. باشد داشته روانی صحت اختالل یك

: پایه اطالعات روانی صحت مورد در

: گذارد می تأثیر ما همه بر روانی نفر صحت پنج هر از كه شود می زده تخمین . نشاند تخمین این شود می دچار روانی مشكل یك به خود زندگی در نفر یك بالغ انسان . مشكل یك از تواند می انسان هر هستند شایع چقدر روانی صحت مشكالت كه دهد می

. ببرد رنج روانی: است كننده ناتوان بسیار روانی فكر مریضی مردم از بسیاری كه وجودی با

این واقع در ولی نیست جدی آنقدر جسمی مریضی به نسبت روانی مریضی كه كنند می . سراسر در ها بیماری تمام بین از مثال برای شود شدید ناتوانی باعث تواند می مریضی

. است اختالل ترین كننده ناتوان افسرگی دنیاشود : مرگ به منجر تواند می حتی روانی دست مریضی است ممكن فرد

این و بزند صدمه دیگران یا خودش به كه بزند هایی رفتار به دست یا بزند كشی خود به. شود می دیگران یا خود مرگ باعث

طور به جسمی مریضی و روانی مریضی یك از مردم از بعضی. برند می رنج شدن همزمان بدتر باعث تواند می روانی مریضی فردی چنین در

. برعكسشود و جسمی مریضی. است ناكافی روانی خدماتصحت ها كشور از بسیاری شدید در كمبود

وجود ها كشور از بسیاری در روانی صحت متخصصین دیگر و روانشناس روانپزشك،اضطراب. یا و افسرگی مثل روانی مشكالت شایع انواع به كه افرادی از بسیاری و دارد

. صحی كاركنان ولی كنند مراجعه روانی متخصص یك به نیستند قادر هستند مصابعنوان به و ببینند آموزش توانند می اجتماعی تأمین و توانبخشی كارمندان و عمومی

9

درائه مردم به اساسی روانشناسی اقدامات اجرای جهت در های توصیه مددكار و مشاوردهند.

تغیرات از ناشی كه مشكالتی با دنیا سراسر در مردم از بسیاری. هستند مواجه است اقتصادی و اجتماعی جامعه سریع اجتماعی ساختار

و عادالنه غیر های درآمد رشد ها، مهاجرت شهر، رشد ها، آرامی نا و جنگها نتیجه درصحت با همه ها فاكتور این و است تغیر حال در خشونت و بیكاری افزایشسطح نابرابر،

. باشند می مرتبط ضعیف روانیشود می بدنامی باعث روانی سوی. مریضی از روانی مریضان مواقع اكثر در

نمی همدردی آنها با صحی كاركنان و گیرند می قرار تبعیض مورد خود جامعه و فامیل. پردازند نمی آنها تداوی به دلسوزانه و كنند

ارزان روشهای با روانی های مریضی و روانی مشكالت از بسیاری. هستند تداوی قابل ساده تداوی و قابل روانی های مریضی اوقات بعضی

سرطان مثل است صادق هم فزیكی های مریض از بسیاری مورد در امر این ولی نیستند. روماتوئید آرتریت و باال خون بشار دیابت،

انجام توان می را زیادی بسیار كارهای فزیكی امراض این به مصابین زندگی وضع بهبود مورد در. داد انجام را مشابه اقدامات توان می نیز روانی مشكالت و روانی امراض مورد در و داد

: روانی مریضیهای انواع

مددجو كه چیزی به مشاور یك روانی مریض یك تشخیص و تحقیق نشانه (Client)برای و میگویدكننده مراقبت و فامیل اعضای از او كه ضروری اطالعات دیگر و كند می خودشمشاهده كه های

. عالئمی روانی اختالالت و روانی مشكالت و روانی مریض است متكی آورد می بدست مریض از. شوند می آن متوجه وی اطرافیان ویا شخصمتأثر كه كنند می ایجاد را

می دیده هم همراه معموال و شوند نمی دیده تنهائی به اغلبا كه دارد وجود عمده عالئم نوع پنچشوند.

1 : جسمی- یا فزیكی عالئماختالالت و خستگی و درد صورت به و گذارد می تاثیر وی جسمی عملكرد و فرد بدن بر عالئم این

. . كنند می ایجاد فزیكی عالئم روانی های مریضی اكثر دهد می نشان را خود خواب2 -: احساسی یا و هیجانی عالئم

. نماید خشم یا ترس احساسغم، است شخصممكن یك3 -: شناختی عالئم یا تفكر عالئم

. . برساند صدمه او به خواهد می كسی كه كند می فكر او گاه میكند فكر كشی خود مورد در فرد. است فراموشكار اغلب و كند فكر روشنی به تواند نمی او

: رفتاری- عالئم . خشن صورت به فرد مثال برای شود می مربوط دهد می انجام شخص كه چیزی به عالئم این

. كند می كشی خود یا و كند می رفتار5 -: تصورات و ادراكی عالئم

این اوقات گاهی توانند، نمی دگران كه ببیند را چیزهایی یا بشنود را صداهایی است شخصممكن. نامند می توهم را ها چیز

: دارد روانیوجود مریضیهای بزرگ طبقه چهار) اضطراب ) و افسردگی روانی شایع اختالالت یا ها مریضی

الكل و ها دوا مواد، از استفاده سوء و اعتیاد) قطبی ) دو اختالل سکیزوفرنیا، سایكوز، شدید روانی های مریضی

ذهنی ماندگی عقب یا ناتوان

10

روانی مریضیهای تداوی

( : تداوی یا ادویه است اساسی جزء سه از متوازن تركیبی شامل روانی و رفتاری اختالالت تداوی . - اجتماعی( روحی بازتوانی رواندرمانی، ، دارویی

:) بیولوژیكی ) تداوی دوایی تداویروانی اختالالت عالئم كاهش و تداوی منظور به داكتران توسط كه است دواهایی شامل ها این

. به ها دوا و مریضی مورد در اطالعات دادن اولیه، تشخیص شامل تداوی این شود می تجویز. است روانی حمایت و طبی های مراقبت كردن، بستری مریض،

: درمانی روانروانی مریضی روانی، مشكل به مصاب جوی مدد برای موثر و سیستمیك تداوی یك درمانی روان

. دادن آن هدف و است جو مدد با سیستمیك و منظم گفتگوی یك تداوی این است روانی اختالل یا . كه دهد می مریضنشان به نیز و باشد مریضمی به مشكل و بیماری علل از بهتری و جدید درك

. روان از مختلفی انواع باشند می چه مشكل این با سازگاری برای وی منابع بكند، باید كار چه " . برای را ها درمانی روان این از خاص نوع یك معموال ها درمانگر روان است موجود درمانی

. شناس روان یا و داكتر ئی، حرفه نرس یك دیده آموزش شناس روان یك كنند می مطالعه سالها. دهد انجام را رواندرمانی است ممكن دیگر یی حرفه صحی كامند یك یا

:مشاورهمشكالت از كه شود می استفاده جوی مدد برای و است روانشناختی اقدام یك مشاوره

. تر كوتاه آن مدت ولی است درمانی روان شبیه این میبرد رنج روانی های مریضی یا روانشناختی" معموال و دارد تمركز شدید غیر روانی های مریضی بر بیشتر درمانی روان به نسبت و است

. مشاوران شود نمی استفاده است شدید و جدی روانی اختالل یك به مصاب كه كسی برای) ( " فعال دادن گوش نام به روشی از معموال آنها و هستند دیده آموزش صحی دیگر كارمندان و

. كنند می استفاده جو مدد یك به كمك برای ها تكنیك

: روانشناختی توانبخشیو معیوب روانی اختالل یك خاطر به كه افرادی به كه است فرآیندی روانشناختی توانبخشی

. فرآیند این برسند خود جامعه در مستقل عملكرد سطح باالترین تا كند می كمك اند شده ناتوانهای نیاز روزانه، مراقبت مدت، دراز مراقبت حرفوی، و شغلی حمایت اجتماعی، حمایت شامل . بحث تر مفصل آینده فصل در روانشناختی توانبخشی مورد در ما باشد می آموزشی و روحی

. كرد خواهیم

: معیوبیت و روانی مریضیهای موقعیت در و كار محل خانه، در فرد یك عملكرد كه شود می باعث ومعیوبیت روانی مریضی

. . بسازند توان نا مختلف دالیل به را مریض توانند می شدید روانی اختالالت شود مختل اجتماعی " با " كردن كار برای راهی هیچ كه كند احساس شخص شود باعث تواند می احساسی عالئم

. ندارد وجود دوستان دیدن حتی یا دوستان " " با یا بگیرد درست تصمیم كند تمركز سختی به فرد كه شود باعث تواند می تفكر عالئم

. بپردازد گفتگو ب دیگران. شود گیر گوشه دیگران از فرد كه شود می باعث عادی غیر رفتار

یا كند پیدا مناسب كار نتواند روانی مریضی به مصاب فرد كه شود می باعث تبعیض و بدنامی. كند ازدواج

: معیوبیت و ذهنی ماندگی عقب

11

و ذهنی ماندگی عقب مورد در شود اشاره آن به بخش دراین است خوب كه چیزی آخرین " " " " . معموال‍ مریضی یك زیرا نیست روانی مریضی یك روانی ماندگی عقب است روانی مریضی

. به ذهنی ماندگی عقب شود می ختم و شود می شروع كه شود می گفته صحی مشكل یك به. است او همراه فرد عمر آخر تا و دارد وجود كودكی از شخص در كه است وضعیتی دیگر عبارت

كودك ) ( یك ذهنی های توانائی براین بنا و مغزی رشد كه است معنی این به ذهنی ماندگی عقب . به معموال ذهنی ماندگی عقب با كودك است متأخر و تر كند او سن هم اطفال دیگر با مقایسه در

چون رفتاری مشكالت مدرسه، در مشكالت خود، از مراقبت مشكالت چون مسائلی خاطر . بخش ... در ذهنی ماندگی عقب مورد در ما شوند می برده داكتر پیش و بحث 18خشونت بیشتر. . كنیم می بحث روانشناختی توانبخشی جزئیات مورد در ما آینده بخش در كنیم می

ماخذ:

Manneschmidt, S. )2006(. Psychosocial Interventions Manual. Medica Mondiale, Kabul, Afghanistan

Patel, V )2003(. Where there is No Psychiatrist. The Royal College of Psychiatrists.

فصلسوم یا ) روانی( stigma بدنامی صحت تبعیضدر و

12

از . مردم ترتیب همین به ترسد می تواند نمی کرده درک که چیزی از که است انسان طبیعت اینبدنامی ) دیده به را مریضی این به هنوز متأسفانه و ترسند می هم روانی نگاه stigma)مریضی

کنند . میاز) ( بسیاری بدنامی این بخاطر است تعریف قابل بدنامی و ننگ لکه یک عنوان به استیگما

تأسف . این دارند تردید خود روانی مشکل حل و روانی متخصصین یک از کمک گرفتن در مریضاناینکه . همه از بدتر دارد وجود مrؤثر تداوی یک روانی های مریضی همه تقریبا برای زیرا است آور

مریض خود از شود می تجربه روانی مریضان توسط که بدنامی روان یاین بر تری مخرب تأثیردارد . فرد

؟ چیست استیگمانظر مانیتوبا )از روانی صحت آموزشی لکه،( Manitobaمرکز معنیی به لغوی نظر از استیگما

. منفی برچسپ از استفاده معنی به استگما تکنیکی نظر از و باشد می زخم جای کمبود، سبوس، . مریضی و است احترامی بی نوعی این است مبتال روانی مریضی به که است شخصی برای

. دارد می نگاه خفا در را روانی

: اند زیر موارد شامل آنها از بعضی که عواقبمخربیمیشود به منجر استیگماکردن - زندگی شدن، اجتماعی از است روانی بیماری به مبتال که فردی که شود می باعث

. ماند می باز شدن استخدام و دادن تقاضا کردن، کار وبودن - کمک بدون انزوا، گیری، احساسگوشه روانی مریضی به مبتال فرد شود می باعث

. شود پایین نفس عزت و-. شوند تفاوت بی افراد این به نسبت مردم عموم که شود می باعث اینخود - وضعیت از و سازند درونی را را نگرشمردم این روانی مریضان که شود می باعث

. تداوی دنبال به و کنند مخفی را اعراض و عالیم همین به و شوند زده خجالت و شرمنده. برنیایند خود مشکل

از - را خود نیاز مورد کمک یافتن برای الزم جرأت هایشان خانواده و افراد شود می باعث. بدهند دست

-9 : روانی مریضان مورد در نادرست روایات

: و قلبی های مریضی مثل واقعی مریضیهایطبی روانی اختالالت اول روایت. . هستند دیوانه فقط دارند روانی مشکل که افرادی نیستند دیابت

: توجیه قابل مشخصو های مریضی دیابت، و روانی مریضی مثل روانی اختالالت اول واقعیت . وجود روانی اختالالت برای جنیتیکی و بیالوژیکی علل که دهند می نشان تحقیقات هستند طبی

. دارد وجود آنها برای مؤثری های تداوی و دارند

: معموال اسکیزوفرنی، مثل روانیشدید اختالل به مصاب مریضان دوم روایت. هستند خشن خطرناکو

: روانی اختالالت به مصاب که افرادی در خشونت شیوع که دهند می نشان ها آمار دوم واقعیت. باشد نمی بیشتر دارد وجود جمعیت یک در معمول صورت به که خشونت میزان از هستندهستند امید نا و سرخورده و گیج ترسیده، بیشتر برند می رنج اسکیزونی و سایکوز از که افرادی

. خشن تا

. : میشوند پیدا ماوراءالطبیعه های نیرو وسیله به روانی های مریضی روایتسوم . : از آیند وجود به ها جن توسط روانی های مریضی که ندارد وجود شواهدی هیچ واقعیتسوم

. - - آیند می وجود به اجتماعی روانی زیستی های فاکتور توسط آنها دیگر سوی

: و است فرد شخصیت کمبود و ضعفشخصیت نتیجه افسردگی روایتچهارماین از توانند می کوششکنند، و کافیسعی اندازه به فقط اگر افسرده افراد

. آیند بیرون حالتمریضی

13

. : تغیرات خاطر به افسردگی ندارد ضعف و تنبلی به ربطی هیچ افسردگی چهارم واقعیتبه معموال درمانی روان و ها دوا و است روانشناختی مشکالت یا مغز عملکرد یا مغز در کیمیاوی

. کنند می کمک مریضان این تداوی

: برای راهی هیچ و است سخیفبودن یا دیوانه معنی به اسکیزوفرنی پنجم روایت. نیست آن کنترول

: سکیزوفرنی واقع ر د و شود می گرفته اشتباه دیوانگی با اغلب اسکیزوفرنی پنجم واقعیت . در انسان میلیون چند فقط سازد می ناتوان روشن و منطقی تفکر در را افراد که است اختاللیو توهمات داشتن تا اجتماع از گیری گوشه از آنها اعراض که هستند اسکیزوفرنی به مصاب دنیا

. خالقی و خوب زندگی تا است کرده کمک افراد این از بسیاری به ها دوا است متفاوت هذیانات. باشند داشته

. : است شدن پیر فرآیند از بخشطبیعی یک افسردگی روایتششم . : افراد در افسردگی های نشانه نیست نرمال شوند می افسرده پیر افراد که این واقعیتششم

. افسردگی است خستگی و خواب اختالالت کارها، در عالقه دادن دست از جوان افراد نیز و مسنمشکل فامیل اعضای و کوچکتر افراد که است مهم این و شود تشخیصنمی معموال پیر افراد در

. کنند احترام آن تداوی و رفع برای و کنند پیدا را

: و کودکان اختالالتاضطرابی مثل مریضها دیگر و افسردگی روایتهفتم . این دارند مشکلی جوانان و کودکان اگر دهند نمی قرار تأثیر تحت را جوانان

. است آنها رشد فرآیند از بخشی فقط مشکل . : از امریکا در شوند مصاب روانی شدید های مریضی به توانند می جوانان و ها بچه هفتم واقعیت

. است شده وی ناتوانی باعث که است مصاب شدیدی مریضروانی مر نفر یک جوان و هرکودکفقط وجود این . 20با این اگر اند کرده دریافت را نیاز مورد و الزم تداوی کودکان ازاین درصد

. صحبتمی خودکشی مورد در که هرکسی شود می بدتر مشکل شوند رها تداوی بدون مشکالت. شود گرفته جدی باید کند

: تنهاییمی به خود شما اید شده مبتال مریضروانی به شما اگر روایتهشتممعنیاست این به گرفتن قرار روانپزشک یک تداوی تحت بیایید کنار آن با توانید

. ضعیفاست و نحویشکستخورده شخصبه که . : باعث نیز مریض از پوشی چشم آمد کنار توان نمی روانی جدی مریضی یک با هشتم واقعیت

. خواهد می جرأت روید متخصصمی یک نزد شما اینکه و شود نمی آن تداوی

. است : اراده نداشتن نشانه و است انتخابی یکروشزندگی اعتیاد نهم روایتکه .کسانی هستند بد یا اخالقیضعیف لحاظ از هستند مواد به معتاد

: ناشی مغز کیمیاوی مواد در تغییراتی از کلی صورت به که است مریضی یک اعتیاد نهم واقعیتترومای. یک از بعد ها مسکن از زیادی مقدار مصرف با است ممکن مواقع بعضی در میشود

. هیچ چیزها این و شود ایجاد زا استرس های موقعیت با مقابله خاطر به دواها مصرف یا فیزیکی. ندارد فرد بودن بد به ربطی

کرده روانیچکار مریضی مورد در بدنامی با مقابله برای شماتوانید؟ می

. گاهی البته است آمده وجود به تبعیض این چرا که بفهمیم که است این تبعیض این با مبارزه کلید . حالیکه در باشد منزوی است ممکن افسرده فرد یک دارند متفاوتی های رفتار روانی مریضان

نا . )) و جهل تبعیض این اصلی علت وجود این با باشد استخشن ممکن سایکوتیک فرد یکاز (( . آنها که شود باعثمی مریضروانی با مرتبط حقایق مورد در مردم جهل است آگاهی

بترسند . مریضروانی

14

دادن . باشد روشن حقایق این مورد در شما خود ذهن که است این نیازمند استیگما با مبارزهجامعه در ان دیگر برای مناسب مدل یک مریضان، این متقابل درک و حمایت دوستی، دست

احمق . ) ( یا دیوانه یا سایکوز مثل روانی مریضی توضیح برای اصطالحات از هرگز کند می ایجاد. . شود تبعیضمی افزایش باعث و است احترامی بی نوعی کلمات این نکنید استفاده

کنید . مقابله زیر روشهای با روانی مریضی علیه بدنامی با توانید می شماکنید .- استفاده عمومی مکانهای در رسانی اطالع وسایل دیگر و ها پوستر از،رهبران ) - پلیس ، اجتماعی کارکنان دیگر ، جات قریه اربابان مثل جامعه در را مهم افراد

کنید ( . حساس روانی مریضان مسایل به نسبت را ادارات روسای و جامعهبهبود - خود مریضی از تا بدهند فرصتی روانی مریضان به تا کنید تشویق را ادارات روسای

یابند .درستی - رفتار که کسی و باشند داشته نظر مد را روانی مریضان تا کنید تشویق پلیسرا

سازند . راجع طبی خدمات مراکز به را ندارد جامعه دردیگر - مثل خانواده، زندان، ها فعالیت در را روانی مریضان تا کنید تشویق فامیل و بستگان

دریافت کافی و مناسب طبی مراقبت او که شوند مطمئن و دهند شرکت فامیل اعضایکند . می

طبی - مریضان دیگر مانند را روانی مریضان شکایاتصحی که کنید تشویق را داکترانبگیرند . جدی

ماخذ:

Patel, V )2003(. Where there is No Psychiatrist. The Royal College of Psychiatrists.

Canadian Mental Health Association )1993(. The Myths of Mental Illness. Retrieved from http://www.cmha.ca/data/1/rec_docs/14_myths_mh_pamphlet_04.pdf, on 1st-march-2007.

Shoman, M.)2001(.Top 10 Myths About Mental Illness. Retrieved from http://thyroid.about.com/library/news/blmentalmyths.htm on 1st-March-2007.

President’s New Freedom Commission on Mental Health; Final Report )2003(. Retreived from http://www.stopstigma.samhsa.gov/topics_materials/definitions.htm on 1st March 2007

15

چهارم فصلاجتماعی روانی توانبخشی

کلمه مردم ( وقتی معلولیت) معیوبیت، " ناتوانی ناتوانی مورد در همیشه معموال شنوند می راکه . است مهم بسیار دارند قرار روانی مریضی تأثیر تحت که افرادی برای کنند می فکر فیزیکی

دنیای . ب از را شخص تواند می نتیجه این و باشد مریضی هر نتیجه تواند می ناتوانی دانندکند . اطرافشجدا

یا کردن کار به قادر هنوز ولی کنند تجربه را امراضمریضروانی است ممکن افراد از بسیاریکه هستند ی دیگر روانی مریضان بعضی و باشند جامعه در فعاالنه زندگی یک از بردن لذت

اجتماع" در کمتر و یافته کاهش آنها زندگی کیفیت نتیجه در و دارند قرار مریضی تأثیر تحت شدیداکنند . توانبخش شرکت که مریض یچیزی کننده ناتوان تأثیرات است متمرکز آن روی بر اختلال یروانشناختی یا روانیباشد . می روانی

اعرا و و ضیعالیم گی افسرده سایکوز، حمالت خلق، تعادل عدم پانیک، حمالت همچون

فرد که شوند می باعث بلکه گزارند می فرد روی بر مخرب تأثیر خود خودی به تنها نه اضطرابتوانائی . و ها مهارت بدهد دست از نیز را خود روزانه های کار انجام برای الزم های مهارت حتی

پردازشاطالعات، ، کردن ریزی برنامه کردن، گیری تصمیم ما روزانه ارتباطات برای الزمتوسط است ممکن وهمه همه خود از مراقبت و ها ارتباط حفظ و کار یک دادن تمرکز،انجام

تداوی . برای که عوارضدواهای موارد این با همراه ببینند آسیب آن به فرد پاسخ نیز و بیماریتأثیر خود اطراف محیط با سازگاری برای فرد توانائی بر تواند می نیز شوند می اعراضاستفاده

انجام . . روزانه های فعالیت آنها که شود می باعث ها چیز این مریضان از بسیاری برای بگذاردشود . می ایجاد شرایطی ترتیب این به و بدهند دست از را خود اجتماعی ارتباطات نتوانند داده

ها تقاضا شود .یکه می ایجاد مریضان این در زیادی بسیارانزوای با همراه همیشه روانی چه فیزیکی چه باشد که نوعی هر از ناتوانی دیگر سوی از

باشند . می غیره و اضطراب و گی افسرده استرس، اجتماعی،

؟ اجتماعیچیست روانی توانبخشی از ما منظورکه . افرادی به که است فرایندی اجتماعی روانی توانبخشی کردیم اشاره پیشتر که همانگونه

عملکرد سطح باالترین به تا کند می کمک اند شده معیوب یا ناتوان روانی اختالل یک توسطبرسند . جامعه در مستقل

؟ است مهم بسیار اجتماعی روانی توانبخشی چرا

16

از عضوی و گیرند دست به را خود زندگی کنترل بتوانند افراد اینکه برایباشند . جامعه

برنامه و اهداف تعین برای الزم قدرت آوردن بدست نیز و مریضی عالیم از بخشی کنترل توانائیبرای و است توانبخشی فرایند در کلیدی فاکتور یک ها مهارت توسعه و زندگی برای ریزی

گرفتن . بدست که است مهم بسیار این باشد مرضمی از بهبودی شروع این مریضان از بسیاریبا است مراکزی وجود آن از تر مهم و یابد توسعه فرد زندگی بخشهای دیگر به کنترل این

محیط یک در را ها قدم این و گیرند اشتراک اجتماعی های فعالیت در آنجا در بتوانند مریضانو خدمات برای بزرگی نقشبسیار این و دارند بر قضاوت و پیشداوری هرگونه از عاری و ایمن

است . اجتماعی روانی توانبخشی های حمایتمعن ارتباطات دادن دست ،از ،انزوا تنهای ازاحساس روانی مریضان از از ی بسیاری جدایی و دار

کنند می صحبت اجتماع. افتد نمی اتفاق هرگز یکمحیطخالء در بهبودی

بتواند فرد که باشد داشته وجود جای که است مهم بسیار امر این کلنیکی تداوی بر عالوهاز جزئی که کند ،احساس بکند آزادی و شدن پذیرفته احساس آنجا در و برود آنجا به روزانه

اشتراک به دیگران با را خود تجربیات ،بتواند بگیرد یاد جدیدی ها مهارت ،بتواند است اجتماعآشپزی چه جدید های مهارت گرفتن یاد برای ای انگیزه هیچ بکند بودن ارزش با احساس و گذارد

و . دواها الکل، باشد سکوت از پر و خالی فرد روزهای اگر ماند نمی باقی کامپیوتر ،چه کردنکه . داریم نیاز ما همه شوند می استفاده گی افسرده حالت بردن بین از برای راحتی به تلویزیون

بیرون اجتماعی فعالیت تنها اگر ولی هستیم گروه یک از عضوی که کنیم احساس روز طول دررهبری شخصو کنترل برای شخص آن برای ،این باشد می هفته هر آخر در نیک پیک برای رفتن

نیست . کننده کمک تر گسترده جامعه در زندگی یک آینده برای امید و انگیزه ایجادم طول زیتیک در دادن انجام برای کاری یا رفتن برای جای داشتن فراموششده ولی روشن

می . نشدنی تمام و خالی روزهای داشتن کنند می پر را ما وقت راحتی به اینها که است این روزگذشته . ماحول همیشه فرد احساسهویت و تفکرات انگیزباشد استرس بسیار فرد برای توانددشوار بسیار نیز آینده برای ریزی برنامه یا آینده برای امید و انگیزه داشتن همچنین و چرند می

شود . می

چیزها چه اجتماعیشامل روانی توانبخشی یمی یخدمات؟ شوند

تا کند می کمک فرد به آن طی که است فرآیندی توانبخشی کردیم اشاره پیشتر که همانگونهمی . که دارد وجود کارهای کند پیدا بیماری شروع از قبل نورمال زندگی بر بازگشت برای راهی

داد : انجام هدف این به رسیدن برای توان . است شده تداوی صحیح طور به مریضی اینکه از شدن مطمئن. کنیم می ریزی طرح وی خانواده مریضو خود همکاری با را توانبخشی پالنهمی . )یپ است آنها از بردن لذت و دادن انجام به قادر فرد که های فعالیت دادن کهنشنهاد

شدن وی موفق کار آن دادن انجام کرد ( می در پشنهاد را تری پیچیده های کار توان انسان یک عنوان به مریض تداوی نظرگرفتن در با فامیل به های توصیه دادن یا مشوره

خودش ) ( برای گیری تصمیم برای فرد به دادن اجازه یعنی این مسؤل و بالغ . بستگان و ها ،همسایه دوستان مثل دیگران با اجتماعی ارتباطات کردن تشویق تداوی در که جای تا مذهبی های فعالیت انجام به کردن تشویق است مذهبی فرد اگر

باشد . مفید تواند می نکند ایجاد اخالل وی طبی : مهارت یا نجاری مثل حرفوی آموزشهای کورسهای در شرکت حرفوی ی ها مهارت

مریض ظرفیت و عالقه به توجه با مشابه های به دادن مشاوره برای ها مالقات این از استفاده و منظم طور مریضبه پیشرفت ارزیابی

دهند . می آزار اورا که زندگی های سختی و روانی مشکالتصحت مورد در وی : ،مریضی مورد در که مسایل مورد در کردن بحث و گرفتن یاد صحت ارتقاء و آموزش

غذایی، رژیم که . دواها، است واضح این شود می مطرح غیره و فیزیکی های فعالیتاست . گرفته قرار روانی مریضی تأثیر تحت مردم از بسیاری صحتجسمی

17

: برای توانبخشی های برنامه اجرای برای اصلی دلیل یک اجتماعی های حمایت ء ارتقامورد خود همقطاران گروه سوی از فرد که است این روانی های ناتوانی به مصاب افراد

دست )) (( او به بودن مریضروانی برای اجازه داشتن احساس و گیرد می قرار حمایتدهد . می

اجتماعی روانی توانبخشی راه سر موانع برای احساسنیاز عدم یا و دارد وجود یکمریضروانی اینکه نپذیرفتن

شود :توانبخشی ارائه فرد یک برای توانبخشی خدمات اینکه از قبل باید پذیرش اینرا . آنها که اند افتاده گیر مریضی از ناشی انکار و خشم در آنچنان افراد بعضی شود ایجاد

می . ما آینده بخش در دارد می باز شان دسترسی در توانبخشی خدمات از استفاده ازکنیم . صحبت روانی مریضی بدنامی مورد در تر مفصل خواهیم

افراد بعضی مریضباعثمیشود مورد در اطالعات به دسترسی نداشتننکنند . درک را توانبخشی به نیاز

این به باشیم داشته کنترل تجربیات بر بتوانیم تا کند می کمک مریضی مورد در گرفتن یادنام یک تجربیات

آموزشدر . اند کرده تجربه را مریضی این هم دیگران که بدانیم شود می باعث و میدهدبه مریضی مورد

به ع اضطراب و گی افسرده تداوی در بهتر نتایج به رسیدن برای موثر کمک یک نوانرود . نمی شمار

. باشد دهند هشدار تواند می بهبودی و توانبخشی ایده افراد از بعضی برایدارد . وجود های نگرانی شدن خوب و یافتن بهبود با ارتباط در حقیقت در

جدیدی انتظارات آمدن بوجود و جدیدی های مسولیت گرفتن معنیی به است ممکن اینباشد .

" و صبر احتماال و باشند داشته بیشتری تقاضاهای دیگر افراد شود باعث است ممکن اینمواجه نیز خود ها نومیدی و ها ناکامی با باید شخص دهند نشان خود در کمتری درک

شود .

روانی مریضی از جامعه اشتباه تغیرهای و نادرست درکدر غلط تفسیرهای و نادرست ک در که اند شده باعث ها رسانه که نیست شکی هیچ

روانی های مریضی بسیاری . مورد که شود می این آن نتیجه و بمانند باقی جامعه دردرخواست . جای به ندهند بروز خود اطرافیان به را خود مریضی دهند می ترجیح مردم از

خود شرایط توضیح برای اجبار و آن ،حمایت در شود می که جای تنها که است آن آسانترکرد . ترک را کرد امنیت احساس

: روانی های مریضی کننده ناتوان تأثیرات از جامعه آگاهی فقدانبه که نیستند مایل هنوز ولی دارند روانی مشکل یک که کنند قبول است ممکن مردم

و تداوی به نیازی یا و کنند نگاه دارد شان زندگی بر منفی تأثیرات که چیزی عنوان به آنروانی . مریضان برای که های برنامه در نمیخواهند افراد از بسیاری بینند نمی حمایت

هستند ناتوان خودشان مثل که افرادی با خواهند نمی آنها زیرا کنند شرکت شود اجرامیمریض از ها رسانه برانگیز حساسیت و نادرست عادالنه پوششغیر باشند داشته رابطه

در که افراطی تصاویر با را شخصخود تجربه تا نخواهند افراد تا شده باعث روانی های. کنند مقایسه بینند می تلویزیون و مجالت و ها روزنامه

برای مثبت اهداف روی به توانبخشی کارکنان و داکتران که است مهم هم موضوع این البته

ارائه سازد شکوفا را امید که ای کننده تشویق های پیام داکتران خصوص به و بردارند مریضقدمنکنند . تقویت شان تداوی مریضتحت در را مریضی وضعیت مخرب و منفی های جنبه و دهند

؟ هستند اجتماعیچه روانی توانبخشی فواید

18

توانبخشی های برنامه در که مریضان دارد مریضی عالیم توانبخشبروی که تأثیرات از جدایدادن ،انجام دیگران دیدن برای فرصتی کردن پیدا را کار این اصلی فواید از یکی اند کرده شرکت

تنها و دردناک انزاوای بر غلبه ، اجتماعی های اند .یکار کرده اعالم خود ی

است : زیر موارد اجتماعیشامل روانی توانبخشی بالقوه فواید- : حرفوی های مهارت و ارتباط ، خود از مراقبت ، بندی بودجه مثل ها مهارت توسعه

صح عمومی وضعیت حفظ : یبهبود و مواد مصرف کاهشسوء غذایی رژیم ، شمول بهبدن عمومی گی آماده

مهارت توسعه طریق از اجتماعی پذیرش و عزت آوردن بدست ، نفس به اعتماد بهبودقبلی های مهارت مجدد گیری یاد یا جدید های

: مداوم اجتماعی حمایت برای جدید های دوستی آمدن بوجود اجتماعی های شبکه ایجاد گی خانواده های مسولیت قبول یا تحصیل ، کار به بازگشت هابرای افزایشفرصت و خدمات برای کاهشتقاضا با روانی اجتماعی توانبخشی های برنامه به منظم دستیابی

" باعث نهایتا این و است مرتبط شود .کاهش کلنیکی می بهداشتی خدمات های هزینه : ، شوند می فارغ تاحدودی خود نقشمراقبتی از نیز ها خانواده ها فامیل برای فوایدی

از تا دهد می اجازه مریض دوستان و بستگان به اغلب توانبخشی برنامه یک در شرکتخود عالقه مورد های فعالیت به تا دهد می فرصت آنها به و شوند فارغ خود نقشمراقبتی

رابطه( Greenbery Greenley and Breown 1997بپردازند ) حفظ و حمایت بوسیلهمریض مراقیبین دیگر و ها فامیل به مریض بر عالوه توانبخشی ی ها ،برنامه مراقبتی

رسانند . می سود. مریضروانی از مردم درک بهبود

فهمی کج به سریعتر آنها شوند آشنا و کنند مالقات روانی مریضان با مردم بیشتر چه هربه نسبت غلط ک در برند . و می پی شود می تبلیغ ها رسانه توسط که روانی مریضان

ماخذ:

Cnaan et al, 1998. Psychosocial rehabilitation: towards a definition. Psychosocial Rehabilitation Journal 11, pp. 61-77.

Crosse, C. & Hocking, B. )2004(. Social Rehabilitation: What are the issues. SANE Australia.

Patel, V. )2003(. Where there is no Psychiatrist. The Royal College of Psychiatrists

Strickland, B. )Ed. 2001(. The Gale Encyclopedia of psychology. Gale Group

World Health Organization )2001(. Chapter 3: Solving Mental Health Problems. The world Health Report. Reterived on Feb, 20th. 2007 from www.who.int

پنجم فصلاجتماعی روانی ارزیابی

به فرد آیا که بفهمید تا دهید انجام مصاحبه یک توانید می چطور که است این مورد بخشدر این . که های فاکتور تا کند می کمک شما به همچنین مصاحبه این نه یا است مصاب روانی مریضیاین با سازگاری ی برا را مریضی منابع نیز و کنید شناسایی اند شده فرد در مریضروانی باعث

کنید . پیدا ما مشکالت

19

؟ اجتماعیچیست روانی ارزیابیاست اجتماعی روانی جریانات مورد در کامل جوی پرسو یک معنیی به اجتماعی روانی ارزیابی

گزارد . تأثیری جو مدد اطراف محیط و جو مدد بر کهمثال برای شوند می بررسی گزارند می تاثیر رفتارش و جو مدد بر که نیروهای ارزیابی طی در

دسترس در که منابعی نیز و است مواجه آن با جو مدد که مشکالت ، جو مدد زندگی رشد مراحلمشکالتشاست . حل برای جو مدد

؟ هستند اجتماعیچه روانی ارزیابی اجزای

میشود : زیر ابعاد شامل مددجو از اطالعات آوری فرایندجمعزای استرس عوامل و رشدی های نیاز به ویژه توجه شامل ، جو مدد مشکالت طبیعت

باشند می اساسی های سازگاری نیازمند که جو مدد زندگی در تحمل های دوره با مرتبط.

جو مدد سازگاری های اصلی یانظرفیت بستگان " ( آنهاو شامل ) ، خانواده اعضای معموالها کمبود و ها محدویت شخصیتی، خصوصیات ، ها مهارت ها، توانایی

این و جویان مدد بین متقابل روابط طبیعت و جویان مدد مشکالت با مرتبط های سیستم. گیرد می قرار کوب و لت مورد خانه در که زن یک مثال برای سیستم

برای که هستند .تمنابعی ضروری یا دسترس در مشکالت تسکین یا داویمشکالت . برروی کردن کار برای جویان مدد انگیزه

؟ اجتماعیچیست روانی ارزیابی هدف

آن مانع یا و کند می تأمین را مریض عملکرد و استقالل اکثر حد که های حوزه شناسایی برایشود . می

کند می تأمین را مریض عملکرد و استقالل حداکثر که توانبخشی پالن یک تهیه برای

پالن یک تهیه برای دهیم، انجام اجتماعی روانی ارزیابی یک چگونه " باید چه دارد روانی مریضی یک احتماال که شخصی از توانبخشی

بپرسیم .

غربالگری فرایند یک انجام از پس که کسانی شده ( screening جستجویا )برای مشکوک شما ، مصاحبه استاندارد فرم یک از توان می باشند روانی مریضی به مصاب است ممکن ایدکه

اطالعات . . این دارید نیاز مشکل به بردن پی برای خاص اطالعات نوع چند به شما کرد استفادهباید . که اطالعاتی کنید مریضکمک بتوانید طریق آن از تا کند ارائه شما به را راهی باید همچنین

شود آوری جمع باید دارند روانی مریضی یک رود می احتمال که کسانی .از

کلی- 1 اطالعاتجنس* سن*

شغل* ازدواج* وضیعت

فعلی- 2 مشکلشد * شروع چگونه و کیاست * شدن بهتر حال در آیااست * شده استفاده دیگر تداوی یا دواها از آیا

20

* . چرا و کند می فکر چه مریضی مورد در فرد مریض مورد در وی فامیل مریضو نظرماوراءالطبیه . نیروهای یا استرساست خاطر به مریضی این آیا دارد احساس چنین

واعراضفعل * یا ) یعالیم مریض توسط اعراضکه و شود می دیده که عالیمی مریضیشود ( می بیان وی خانواده

اخیر- 3 استرسهای*. " داده دست از را کسی اخیرا فرد آیاآمده * بوجود تغیراتی وی زندگی سبک در آیا* " است شده بستری شفاخانه در قبال آیادارد * وجود مشابه اشمشکالت خانواده در .آیا

وی- :4 رشد تاریخچهدادن دست از یا طالق ، بودن والد تجربه ، ارتباطات ، آموزش ، ،بلوغ ،نوجوانی کودکی

کسی .

روحی (:یا تروماآسیب )تاریخچه- 5 صدمهدلخراش ،حوادث مواد سوءمصرف ، خشونت ، سوءاستفاده

توجهی ) * بی ، استفاده سوء ، روحی صدمات مثل گذشته مشکالت تاریخچهآنها ( نتایج و سازکاری های مهارت قرارگرفتن

خود ) * یا شود می دیده که مواردی شامل وی حمایتی ها سیستم و مددجو های تواناییسازگاری ( های استراتژی نیز و گوید مریضمی

اجتماعی- 6 شبکهمشکل یا بودن حمایتی ، بودن مدت بلند یا مدت کوتاه ، غیره و ،همکاران دوستان و خانواده

آفرین

ایمانی- 7 باآن - عقاید مرتبط ی فعالیتها و جو مدد اعتقادی

خطر- 8 پر های پتانسیلبرساند * صدمه خود به دارد تصمیم جو مدد آیاداشته * وجود اقداماتی چنین از قبلی تاریخچه کدام آیابرساند * صدمه دیگران به دارد تصمیم جو مدد آیادارد * دسترسی سالح به جو مدد آیا

شغل- / 9 خاص) ( آموزش و حرفوی آموزشهای شامل ، جو مدد تحصیل جه در باالترین

فراغت- 10 اوقات فعالیتهای

طبی- 11 های: تاریخچه مریضی ها، ناتوانی طبی، مشکالت یا رشد مشکالت گونه هر لیستروانگردان دواهای شمول به شود می استفاده که هایی ،دوا خاص های نیاز مزمن،

مالی- 12 ضیعت درآمد : .و منابع استرسشده، باعث مشخصکه مالی مشکالت

ماخذ:

21

Erie Family Health Center )2007(. Psychosocial Assessment. Retrieved on 13th-March-2007 from http://www.migrantclinician.org/clearinghouse/view.php?file_id=441&Strangecode=75a68f4c993b95fac2c9fc5f5f49de02 .

Hepworth, D. H., & Larsen, J. )1990(. Direct social work practice: Theory and skills. Belmont, CA: Wadsworth, p. 193.

Lum, D. )1992(. Social work practice and people of color: A process-stage approach. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole, p. 167.

Patel, V )2003(. Where there is No Psychiatrist. The Royal College of Psychiatrists.

Psychosocial Assessment. Importance, Types and Purpose. Retrieved on 13 th-March-2007. From http://www.socialwork.lsu.edu/dyeson/SW7403/lecture%202_Assessment.ppt#256,1,Psychosocial Assessment.

فصلششم روانی اجتماعی –مداخالت

22

روانی " –مداخالت - در " که شود می گفته اجتماعی روحی روشهای از مجموعه یک به اجتماعیاصالح در افراد به همچنین و بوده مفید رفتاری مشکالت و روانی بیماریهای کاهشاعراض

. کارکنان یا کلینیکی دیده آموزش روانشناسان توسط معموال تکنیکها این کند می کمک رفتارشانیک که ای ساده تکنیکهای مورد در ما فصل این در اما گیرد می قرار استفاده مورد بازتوانی

مشکالت و روانی بیماریهای اعراض کنترل در و گرفته یاد را آنها آسانی به بتواند صحی کارکن. نمود خواهیم بحث کند، استفاده آنها از افراد بین شایع رفتاری

: شد خواهند تشریح فصل این در زیر تکنیکهای ( ،باشد می مهم بسیار مداخالت از یکی مبحث این آنجائیکه از مشاوره و مفاهمه مهارتهای

.) بود خواهد موضوع این به مربوط منحصرا بعدی فصل جسارت و آموزشمفاهمه افکار با مواجهه تشویقی مصاحبه رفتار اصالح اصول شده سازماندهی مساله حل اهداف ریزی برنامه آرامشبخش تمارین

جسارت( و آموزشمفاهمه الف

اصولی مهارتهای یادگیری افراد، میان در مفاهمه از ناشی مشکالت چشمگیر شیوع به توجه باافغانستان، ) در ناتوانی همگانی سروی باشد می اهمیت دارای (.2005مفاهمه

. و کلمات اوقات گاهی اما نیست سختی کار خود خودی به ارتباط برقراری یا مفاهمه معموال . است ممکن بنابراین باشند می عاجز رود، می انتظار که نحوی آن به پیام انتقال در عبارات

. برقراری دارد روانی بیماری شخص یک که زمانی نباشد مطلوب حد در آمده دست به نتیجه ) ( . یا شیدا مانیک افراد مثال باشد تر نتیجه بی و تر مشکل است ممکن گویا و مؤثر مفاهمه ) بر ) کردن تمرکز یا کردن فکر درست در مشکالتی با اوقات گاهی مجنون اسکیزوفرنیک

. یا مخرش حواس، بی را شخص تواند می روانی بیماری مجموع در هستند روبرو موضوعی . موضوع مورد در بخواهد وی ضرورتا و باشد نداشته روانی بیماری شخص اگر حتی کند منزویصحبت غیره و دهنده آزار عادات دیگران، با فیمابین روابط در مشکالتی مثل مهمی یا حساس

. نگیرد صورت خوبی به مفاهمه است ممکن کند،

و افکار مورد در بتوانند طوریکه فامیلهاست و افراد آموختن مفاهمه مهارتهای آموزش از هدف . گاهی ما حسبضرورت بر کنند نظر تبادل و بحث بهتری و تر سازنده صورت به خود نظرات

. گاهی اما رفتارشان تغییر یا کاری انجام خواهشبرای قبیل از داریم افراد از ای ساده تقاضاهایکنند صحبت تری پیچیده و مهمتر بسیار موضوعات مورد در بخواهند است ممکن افراد اوقات

. بیانجامد خصومت و مشاجره به بحث این اینکه بدون

23

مفاهمه اقسام و انواع بر گذرا نگاهی بپردازیم مؤثر مفاهمه مهارتهای جزئیات به اینکه از قبل: داشت خواهیم

: دارند وجود مفاهمه نوع سهپذیر تاثیر و منفعل

مند جرأتپرخاشگرانه

: گیرند می قرار زیر شکل به پیوستگی لحاظ از که

-------------------------------- پرخاشگرانه--------------------------------- مند جرأت منفعل

چیست؟ منفعل مفاهمه . ممکن شخصمنفعل یک است احساسات یا افکار بیان در تمایل عدم یا ناتوانی منفعل مفاهمه

بیان و تشریح جای به دهد می ترجیح یا دهد انجام را آن ندارد دوست که دهد انجام را کاری است. کند تراشی بهانه خواهد می یا کند احساسمی واقعا که را آنچه

چیست؟ پرخاشگرانه مفاهمهیا دادن نشان فیزیکی زور و ترساندن گردنکشی، از استفاده با شخص پرخاشگرانه مفاهمه در

. پردازد سرزنشمی و انتقاد به و داده واکنشنشان بسیار خشونت، به تهدید. ندارد توجهی دیگران های خواسته و حقوق به شخصپرخاشگر یک

نادرستی و روشمخرب کار این بلکه نیست اصلی مشکل افراد، دیگر به پرخاشگرانه حمالتآنها رفتار و نظرات نقطه آوردن در کنترل به و دیگران بر جویی سلطه به فرد تمایل بر که است

. کند می داللت

. شود فیزیکی خشونتهای و جنگ به منجر است ممکن رویه گونه این

: جسورانه مفاهمه

با آینده در و حاال خواهید می شما که بدانند تا است دیگران به فرصت دادن جسورانه مفاهمه . باورهایتان و اعتقادات و حقوق از دفاع برای ایستادن جسورانه مفاهمه شود رفتار چطور شما

. شود وارد ای صدمه شخصدیگری به اینکه بدون است

طریق از تضادها حل در شدن پیشقدم مسائل، و مشکالت با شدن روبرو معنای به جسارت. خاص شخصی با مقابله نه باشد می مشکالت با مقابله

مختلف روشهای از مثالهایی

جسورانه، ) دهد می نشان مختلف موقعیتهای در واکنشرا نوع سه زیر مثالهای از کدام هر.) منفعل و پرخاشگرانه

لذت: 1مثال بسیار او برای گردد می باز خانه به زمانیکه و رود می وظیفه سر به روز هر مریم . به او با چای نوشیدن برای هستند خانه در روز تمام دوستانشکه پیشین هر تقریبا بخشاست

. . دوستانشبگوید؟ به تواند می چه او نیست راضی کار این ادامه از مریم آیند اشمی خانه

. کنم: می دم چای انفعالی . داشته: خود برای وقتی باید هم من کنید متوقف را آمدنها این باید شما هستم شما با پرخاشگرانه

باشم.

24

. خانه: به کار سر از وقتی برم می لذت بنوشم چای شما با پیشین هر اینکه از اغلب من جسورانه . هم با را زمانی پیشین چهارشنبه هر که است چطور دارم نیاز خودم برای هم وقت کمی آیم می

کنیم؟ سپری

: جسارت روشهای و کلامی غیر مفاهمه77% : کاال، چهره، حاالت بدن، گویای حرکات اشارات، باشد می کالمی غیر صورت به مفاهمه

. بدن حرکات سمبولها، عالئم،

. شود مشخصمی بیشتر گوید شخصمی که آنچه کالمی غیر اشارات توسط

اظهار: خنده با زدن، لبخند صدا، پایین لحن ناموفق، چشمی ارتباط خمیده، بدنی حالت انفعالی.) جا ) بی خندیدن داشتن

جدی: حالت مناسب، صدای لحن موفق، تماسچشمی استوار، و محکم بدنی حالت جسورانهچهره.

و: عضالتسخت شدن، خیره کردن، اشاره خودستایی، و تمجید جلو، به متمایل پرخاشگرانه. منقبضشده

نماییم؟ واضح مفاهمه چگونه. داد خواهد انکشاف را شما مفاهمه مهارتهای که دهد می ارائه را ای ساده روشهای زیر اصول

. است مند جرأت و واضح و روشن ساده، صورت به خواسته و پیام بیان کلی و مهم قاعده

. کنید بیان را ساده و واضح سواالت یا جمالت . جمالت بیان برای باشند می اهمیت دارای همیشه واضح و ساده و جمالت ساده سواالت یا

: کنید استفاده زیر اصول از واضح

: واضح و ساده سواالت یا جمالت کردن درست برای اصول و قاعده. کنید استفاده کوتاه سواالت و جمالت از " : ( خوشدارم من گفتن جای به مثال کنید بیان معین مشخصو صورت به در را خود خواسته

: " تا کنی سعی تو دارم خوش من بگویید برخیزی خواب از زودتر صبحها کنی سعی تو ساعتکه10.)" برخیزی خواب از.)" متنفرم ) " بدمزه غذای این از من مثال بپرهیزید شدید عاطفی جمالت گفتن از

تعریف و تمجیددرست شخصی او که شود گفته او به و شود واقع تمجید و تحسین مورد تا دارد نیاز شخصی هر

به. نسبت را خود مثبت احساسات که کنند فراموشمی افراد اوقات گاهی وجود این با است . موارد دیگر و شان آراسته ظاهر یا درست رفتار خاطر به را افراد شما اگر دهند بروز یکدیگر . تعریف اهمیت از دهند ادامه پسندیده رفتارهای این به کنند می سعی آنها احتماال کنید تعریف

مورد در احساسخوبی آنها که شود می باعث دیگران از تمجید و تعریف بسکه همین کردن. باشند داشته خودشان

25

دیگران از تعریف برای اصولی. کنید نگاه شخص به. بگویید او به کند می وادار او مورد در تحسین به را شما که چیزی همان واقعا و دقیقا. دارید احساسی چه که بگویید شخص به که معنی بدین کنید تعریف و تمجید دهد می انجام که کوچکی درست کارهای برای را شخص

. نباشید بزرگ و چشمگیر کارهای و تغییرات انجام منتظر وی از تعریف برای. کنید تعریف او از بالفاصله داد انجام را درستی شخصکار اینکه از بعد)..... : اما ) دادی انجام خوبی خیلی کار واقعا مثال بپرهیزید نادرست ازتعاریف

. دهد انجام را مطلوب رفتار یا کار تا بخواهید شخص ازبیاید نظر به و دهد انجام شما برای کاری یا دهد تغییر را خود رفتار تا بخواهید فردی از شما اگر

ای طریقه به فرد که شوید می باعث یا دارید بیجا توقع یا کنید سرزنشمی را او شما که . کاری که بخواهید کسی از شما اگر کل طور به بود نخواهید موفق احتماال کند، گناه احساس

چه وی که دارید دوست شما که بگویید او به واضح طور به و دقیقا باید شما دهد انجام برایتان . چه و چگونه را او کار این انجام در وی تالش برای که بگویید او به همچنین دهد انجام کاری

. کرد خواهید تشویق اندازهروبرو موفقیت با زیاد احتمال به شود بیان خوب و روشپسندیده یک با که خواهشی یا تقاضا

. شود رنجشمی باعث کمتر و بودهکسی از تقاضا درخواست برای اصولی

. کنید نگاه شخص به. کنید تشریح او به دهد انجام برایتان شخص خواهید می که را آنچه دقیقا. دارید احساسی چه که بگویید

: کنید استفاده زیر عبارات از باشید داشته دوست است ممکن. کرد خواهم تقدیر شما از واقعا من دهید انجام برایم را کار فالن شما اگر. کنید کمک من به آن انجام در شما اگر کرد خواهد فرق بسیار برایم کار نتیجه. کرد خواهم احساسراحتی واقعا من کنید کمک من به شما اگر

را توجهی قابل پیامهای نیز تان بدنی گویای حرکات و صدایتان لحن که باشید داشته خاطر به . و خشم با و اید ایستاده کمر به دست حالیکه در شما اگر داشت خواهند همراه به شنونده برای

. بود بخشنخواهد ثمر کار انجام برای فرد از شما تقاضای کنید می صحبت کنایه

شود بیان روشخوب یک در و واضح شما تقاضای اگر حتی اوقات گاهی که باشید داشته یاد به . ممکن یا است نبوده معقوالنه شما تقاضای که دلیل این به شاید شود رد است ممکن هم باز

کند شخصاحساسمی یا شود زحمت یا رنج متحمل شخصدیگری کار این انجام اثر در است. ندارد را کافی مهارت و دقت کار این انجام برای

منفی احساسات بیان . احساسات شود ترسمی و حسادت ناراحتی، ناامیدی، ناکامی، خشم، شامل منفی احساسات

. دهند می انجام را ای آزاردهنده عمل که شد نخواهند متوجه دیگر افراد نشوند بیان اگر منفیدر انزجار و حسنفرت احتماال نکنید، بیان را آمده وجود به منفی احساسات شما اگر همچنین

. شود می انباشته شما درون . این با باشد می دشوار منفی احساسات بروز واکنشدیگران، و العمل عکس از ترس دلیل به

شما بیان روش اما دهید بروز راحتی به را احساسات گونه این بتوانید شما است ممکن وجود . منطقی و روشدرست یک در منفی احساسات بیان برای شود دیگران ناراحتی و دلخوری باعث

. باشند می مفید زیر قواعد و اصول کارگیری به

26

: احساساتمنفی بیان اصول. کنید قاطعیتصحبت و جدیت با و کنید نگاه شخص به. بگویید وضوح به و دقیقا است، شده شما ناراحتی باعث و داده انجام شخص که را کاری. دارید احساسی چه کار این از که بگویید شخص به. کند جلوگیری آینده در کار آن انجام از تواند می چگونه که کنید پیشنهاد شخص به

شنیدن ) مهارتهای و مشاوره فصل به بیشتر اطالعات برای لطفا گوشدهید دیگران سخنان به.) نمایید مراجعه

: جسورانه مفاهمه برای نکاتی: بپرسید خود از گفتگو شروع از قبل

دهم؟ تغییر خواهم می را چیزی چهدر او با گیرد، قرار انتقاد و سرزنش شخصمورد اینکه بدون را موضوع این توانم می طور چه

بگذارم؟ میان

: کنید تشریح خواهید، می که را فکر آنچه شما که را آنچه تا بدهید دیگران به را فرصت این. بدانند کنید، احساسمی و کنید می

. باشید دقیق و صراحت : با و روشن گویید می که را آنچه باشید داشته آگاهی خود خواسته ازگفته همچنین و است فهمیده و کرده درک را هایتان گفته مقابل طرف آیا که بفهمید کنید، آشکار

. کنید تقویت مناسب بدنی اشارات و حرکات اجرای با را خود پیام و. کنید بیان نظر مستقیما شخصمورد به مستقیما و واسطه بدون را تان خواسته یا پیام

بگویید.. باشید : جدی به است؟ چگونه شما نظر به کار این بگویم که است این من پیام بگویید اینگونه

. نکنند یا بکنند چه که ندهید اشخاصدستور. باشید . مؤدب شما توانید می است، کننده تهدید شما برای شرایط وقتی دارد امکان زمانیکه تا

. کنید رفتار باکانه بی و جسورانه نیز

: " هستند" پیامهایی نوع چه من پیام. شوند می منجر صادقانه و باز مفاهمه ایجاد به فیمابین روابط در که هستند پیامهایی من، پیام

روش( این در کنید بیان صادقانه و تهدید از عاری روش یک در را مهم احساسات و افکار الف. داریم هایمان خواسته کسب و نیل برای را بیشتری احتمال

مقصد( طریق این به و بگذارید میان در را خود احساسات کنید، بیان را خود نظرات و ها ایده ب. کنید آشکار و افشا را تان درونی های خواسته و

. بگیریم( عهده بر را احساساتمان و افکار مسئولیت ج. آورید( وجود به را سالمی ارتباطات د

تشریح( دارد، باور یا خواهد می دارد، نیاز کند، احساسمی کند، می شخصفکر که را آنچه ذکنید.

:" من " پیام بیان برای جزء سه

رفتار .1 تشریح و توصیف2.. دهد می شما به احساسی چه کار این3.. بیاید وجود به تغییراتی چه که خواهید می

. همه " " مانند است جدید مهارت یک چون بیاید نظر به دشوار ابتدا در من پیام بیان است ممکن. " باشد " می ممارست و تمرین نیازمند نیز من پیام دیگر، مهارتهای

27

دوست" من که آنچه و کنم، می احساسحقارت من زنند، می داد من بر شنوم می من زمانیکه". شود ختم آذار احساس با اینکه بدون کنم تومطرح با را ای مساله باشم قادر که اینست دارم

: رفتاری( اصالحات باز متخصص یک معموال که است خاصی تکنیکهای بوسیله رفتارها تغییر هدف، درمانی رفتار در

یکشخص که دارند وجود نیز ای ساده و مفید بسیار تکنیکهای وجود این با اما گیرد می کار آنها . رفتارها از بسیاری تغییر برای تکنیکها این کند رفتارشاستفاده تغییر در آنها از تواند می

. باشند می مفید برند، می رنج رفتاری مشکالت و یادگیری ناتوانی از که اطفالی رفتار مخصوصا

تقویتی روشهایکند ) تغییر است قرار که خاصی رفتار انجام از بعد بالفاصله که باشد می کاری یا عمل یک تقویت

) به منجر تقویتی کار این که شود می انجام ، شود می نامیده هدف رفتار خاص، رفتار ایناسکینر ) مثال، شود هدفمی رفتار برای(. 1953، 1938افزایشتکرار تقویت که دلیل این به

برای که چیزی است پسممکن شوند می تعیین فرد بر آن تاثیر منظور به مان شخصی هدفهای . زمان بنابراین نباشد کننده تقویت شخصدیگر برای است کننده تقویت شخصعامل یک

دیگر یا صحی کارکن معلم، متخصص، افراد اینکه از یافتن اطمینان تقویتی روشهای از استفادهبسیار نه، یا دارند آگاهی شود، می برده کار به شخص برای که تقویتی روشهای از مسئول افراد

. باشد می مهم

به مثبت : 5تقویت شوند می بندی طبقه دسته

o: تعریفاجتماعی و " " تمجید " " " " العاده " فوق شما ، خوب ، درست کامال ، خوب بسیار. غیره" و هستید

o: کالمی غیر .پیامهای غیره و بوسیدن کردن، بغل نوازشکردن، زدن، لبخندo: .خوردنیجات فرد عالقه مورد نوشیدنی یا غذا از مقداریo:اشیاء. غیره و بازی سامان کوپن، کتاب، کاغذ، پنسل،o:فعالیتها. پارک به رفتن یا رفتن خرید ویدیویی، گیمهای بازی کردن، بازی

کند تقویتمنفی می راحذف کننده تقویت کار خاص رفتار یک آن طی که است ای پروسه . کارهای معموال شوند می انجام منفی تقویت در که کارهایی شود می تر قوی رفتار بنابراین

. روند می شمار به ناخوشایندی: دهی رفتار شکل کننده اصالح دیگر فرد یا متخصص که رود می کار به زمانی دهی شکل

هر که بیاموزد، کننده مراجعه به آمیزی موفقیت مراحل در را ای پیچیده هدف رفتار بخواهد . رفتار کننده اصالح اینکه جای به مثال شود می تر نزدیک نظر مورد پیچیده رفتار به تدریجا مرحله

موضوع کند، معیوب کننده مراجعه یک به پیچیده کامال رفتاری موضوع آموزشیک در سعیآموزش او به آمیزی موفقیت مراحل در را جزء هر و کرده تقسیم کوچکتری اجزای به را رفتاری

. شود می منجر پیچیده رفتار آن اجرای به نهایت در مراحل این کل که دهد می

رفتار دهنده کاهش روشهایاز بعد که شود می نامطلوبی و ناخوشایند نتایج دادن نشان شامل رفتار کاهشدهنده روشهای

هدف رفتار انجام کاهشاحتمالی آن نتیجه که آید، می وجود به توسطشخص هدف رفتار انجام . پرکاربردترین دارند حضور موقعیتی محرکهای یا قبلی محرکهای همان که باشد می زمانی در

. باشد می خاموشسازی رفتار، کاهشدهنده روشهای

28

: خاموشسازی معموال که است ای کننده تقویت نتیجه یا پیامد حذف معنی به خاموشسازی . افراد دیگر یا معلم متخصص، پروسه این انجانم برای شود می ایجاد خاصی هدف رفتار از بعد

: تا باشند قادر باید مسئولo مشخص است، کننده مراجعه نامطلوب رفتار کننده حفظ یا کننده تقویت که را پیامدهایی

کنند.o شاد انجام رفتار که زمانی هر را مراجع رفتار که بار هر پیامدها این آیا که کنند تعیین

خیر؟ یا نمایند می تعقیبo. کنند کنترل را پیامدها این بروزo. باشند مصر شد، انجام هدف رفتار که زمانی روشهر این نمودن عملی بر

/ تقلید الXگوسازی یادگیری روشهایبه دست شخصدیگر رفتار مشاهده با فرد آن در که شود می گفته رفتاری تغییر به الگوسازی( . مثال شود می نامیده الگو یا مدل که است فردی یک شامل الگوسازی روش زند می تغییر این ) شود می نامیده کننده مشاهده که شخصدیگری یک و خانه پرستار یا و والدین معلم، درمانگر،

.) مطلوب) هدف رفتار که کند می مشاهده را شخصمدل کننده مشاهده فرد کننده مراجعه مثالرا تقویتهایی مطلوب کار انجام برای مدل روشفرد این در که دهد می انجام آشنا روش یک در را

. است کرده دریافت یا تجربه نیزیا( 19539، 1938روشاسکینر ) معلم متخصص، آن در که است روشدیگری الگوسازی حصه در

. در دهند می توضیح و شخصتشریح برای را درمانگر هدف رفتار ابتدا مسئول افراد دیگرخاص رفتار یک یادگیری برای شخص که دفعاتی تعداد اغلب تقلید یا الگوسازی یادگیری روشهای

( . مخصوصا باشد موثرمی روشی تقلید یا الگوسازی یادگیری چه اگر یابد کاهشمی دارد، نیاز ) پیشاپیششرایط شود واقع روشمفید این اینکه برای وجود این با ذهنی مانده عقب افراد برای

. مختلف های جنبه به بتواند باید شخص اول، باشد فراهم شرایط این باید که دارد مخصوصی. . دهد انجام را الگو رفتار حرکتی طور به بتواند باید شخص دوم، کند توجه الگوسازی موقعیت

. صورت در باشد داشته انگیزه است کرده مشاهده که هدفی رفتار انجام برای باید شخص سوم،آموزشرفتار برای را دیگری رفتاری روشاصالح باید متخصص فوق، فاکتورهای از یکی عدم

. گیرد کار به هدف

: درمانی( شناخت ج

. . است کردن روشفکر تغییر درمانی شناخت هدف است کردن روشفکر معنای به شناختمداخله این روانشناسی، درمانی روشهای دیگر مانند که کنیم می نشان خاطر دیگر باری

. عنوان به اما است شده فراهم رشته این در متخصصان تجربه آموزشو اثر در نیز روانشناسیرا تفکر در تغییرات این توانید می شما که دارند وجود نیز ای ساده بسیار روشهای صحی کارکن

. آنها تغییر وچگونگی افکار با مدارا مورد در بیشتری جزئیات با فصل این در بیاورید وجود به. پرداخت خواهیم

: افکار با مدارا . مثال عنوان به دهند نشان را خاصی رفتار خود از افراد تا شوند می باعث که اند منفی افکار اینها

سوی به نتیجه در و باشند داشته کنترل شان منفی افکار بر که باشد می دشوار افراد برای . گریبان به دست منفی افکار با شخص اگر تداوی، علیرغم حتی آورند می روی اعتیاد و مشروب . داشته منفی افکار افسرده فرد یک اگر مثال باشد می باال مشکل بازگشت و عود احتمال باشدفرد آنجاییکه از اما بگیرد قرار نورمال حالت به مدتی برای دارو مصرف با است ممکن باشد

29

. کمک اوال افکار با مدارا در هدف باشد می باال بسیار بیماری عود احتمال است منفی افکار دارایمشروب ) خاصی رفتار آنها شود باعث است ممکن که آنهاست تفکر تشخیصروش در فرد به

. افکار( زنجیره این که شود می آموزشداده افراد این به سپس دهند بروز خود از را نوشیدن. کنند جایگزین مفیدتر افکار با را آنها و کرده رد را مخرب یا منفی افکار این و کنند قطع را منفی

: اند مشخصشده نامفید فکری موضوعات از شماری بخشزیر در

: دادن تعیمیم

که کنند می گمان و آورند می خاطر به است افتاده اتفاق موقعیت یک در که را آنچه افراد بعضی . سال که بگویند اشخاص است ممکن مثال افتاد خواهد اتفاقها این نیز دیگر موقعیتهای همه در

. یا کنند ترک توانست نخواهند هیچوقت آنها بنابراین و شدند معتاد دوباره مواد ترک از پیشبعدکند، نمی مصرف جوانا ماری چون او دوستانشگفته از یکی چون که کند فکر است ممکن فرد

. است کرده ضرر او که کنند می دوستانشفکر پسهمه است کرده ضررو افکار مورد در کردن فکر برای شخص تشویق و تعمیم مسئله به اشاره مواردی چنین در

. باشد مفید تواند باورهایشمی

مثال:کجا" از حاال نشدید، موفق اما بگیرید را جدیدی وظیفه که کردید سعی یکبار شما که دانم می من

شد؟ نخواهید موفق بدهید درخواست دیگر های وظیفه برای هم باز اگر که دارید اطمینان اینقدر

: آمیز فاجعه افکارو اغراق بسیار کار پیامد و نتیجه مورد در مشکالت به دادن واکنشنشان در افراد است ممکن

. مواد یا کنند را هوسچیزی آنها اگر که باشند باور این بر افراد است ممکن مثال کنند روی زیاده . در شوند خود امیال تسلیم باید آنها و است دشوار بسیار چیز آن از خودداری کنند، مصرف مخدر

. باشد می معقولشمهم غیر افکار مورد شخصدر کردن متوجه موارد این

تناسب" و نظم از آسانی به مسائل و موضوعات هستند، زا استرس شرایط در افراد که زمانی . اما شوید می عصبانی و نگران آسانی به شما قبلی تجارب از بعضی دلیل به شوند می خارج خود

سعی و اند داشته زا استرس موقعیتهای قبیل این که شناسید می نیز را افرادی شما حال این با . در گذشته در همچنین آنها کنند کنترل روشمعقول یک در را خود خشم و عصبانیت تا اند کرده . از من اند گرفته دست به را آن کنترل تدریج به اما اند داشته مشکالتی خود خشم کنترل زمینه

. فرق بود ممکن قدر چه اوضاع دارد شما بر تاثیری چه شما کنونی فکر طرز که پرسم می خودمقابله آن با من اما باشد دشوار است ممکن خشم کنترل که بگویید خود به توانستید می اگر کند

" کنم؟ می

" باید" کلمه

" " . " باعث " و شود می منجر تقصیر و حسگناه به باید کلمه کنند می استفاده باید کلمه از افراد ." " . را شخص کنم متوقف را نوشیدن مشروب باید من مثال کند ناامیدی احساس فرد که شود می

آنها به و کنند پرهیز دیگران و خودشان مورد در واقعی غیر های خواسته داشتن از که کنید تشویق. کنند تغییر خواهند می چرا که شوید یادآور

مشکالتشخصی مورد در حد بیشاز تفسیر و تعبیر

30

از ناشی کنند می تجربه آنها که فردی مشکالت همه که باشند باور این بر است ممکن افراد . این در و دهد می درخواست کار یک برای شخصی مثال عنوان به آنهاست تقدیر و سرنوشت

زندگی تمام در که اوست سرنوشت این که کند می فکر او نتیجه در شود نمی پذیرفته وظیفه . او ناکامی باعث که دالیلی دیگر مورد در او از کند نمی تالش دیگر و بماند باقی وظیفه بدون اش

. مصاحبه در یا بودم نکرده وظیفه این آماده را خودم مثال، کنید پرسان شده، وظیفه یافتن در. نبودم وظیفه جستجوی در صحیح طور به یا نکردم عمل خوب

ناصحیح تفکر با مقابله برای دیگر روشهای را شخصیتخود نه دهید قرار انتقاد مورد را عملتان اتفاقاتطرز با مواجهه :در

تبارز خاص موقعیتهای در شده انجام اشتباهات این و کند می اشتباهاتی اوقات شخصگاهی هر . نیست شما شخصیت دایمی

: بیاورید یاد به را خوب را مسائل کاری چه اخیرا مثال عنوان به کنید توجه مثبت نقاط بهاید؟ داده انجام درستی به

: بدهید متفاوت نام یا برچسب استرسها و فشارها بدین بر منفی افکار ضرورتا . مانند توانند می هنچنین افکار این آورد خواهید روی مشروب یا مخدر مواد به شما که نیست معنا

. نیاورید روی مشروبات به مقابله روشهای از استفاده با تا که باشند شما برای عالئمی یا سیگنالها

مشکل( تکنیکهایحل د

تکنیکهای هدف اما دارد وجود مشکالت برای جامعی و کامل یا آل ایده بسیار حلهای راه ندرت به. باشد می نظر مورد زمان در موجود عملی پالن مؤثرترین مشخصکردن اصولی مشکل حل

: شامل مشکل حل پروسه روزمره زندگی در اهداف و مشکالت مشخصکردن.. تر جامع و بازتر نظرات و ها ایده جستجوی برای افراد ترغیب و تشویق. کنونی توانائیهای محدوده و قالب در حلها راه مشخصکردن. باشند می موجود حل راه یک موفقانه انجام در که خاصی محدودیتهای به هوشیارانه توجه

کارگیری به در آنها به کمک فامیلها یا افراد به اصولی مشکل آموزشحل عمده اهداف از یکی . حل هدف، باشد می شان روزمره زندگی در اهدافشان به دستیابی و مشکل حل موثر اصول

برای مشکالتباشد آنها به نمی و کرده غلبه مشکالتشان بر بتوانند تا است افراد به بخشیدن مهارت بلکه

. دارند، را راهنما یا معلم نقشیک که مربوطه کارکن یا متخصص برای یابند دست خود اهداف. باشد می مهم هدف یک خویشتن کنترل و اداره

. فوق، موارد به باشد می شد، اشاره فوق در که همانگونه مشکل حل پروسه مقدماتی 6شروع: شوند می اضافه نیز زیر مرحله

1. : مددکار کنند، می پیدا را مشکالت درمانگر کمک به کننده مراجعه مشکالت بندی لیستبررسی را آن مختلف های جنبه و مشخصکرده را مشکالت تا کند می شخصکمک به

کند.2.. کنند کار آن مورد در تا کند می انتخاب را مشکالت این از یکی بیمارمشکل .3 حل به تواند می که را متفاوتی اعمال و کارها از لیستی تا شود می کمک بیمار به

. قابل که اعمالی یا کارها یافتن در لیستمشکالت نوشتن کند تهیه بینجامد، کاهشآن یا . یک انتخاب با باشد می بزرگی کمک است، آنها در موفقیت احتمال یا هستند انجامروشمورد همین در اند شده نوشته لیست در که مشکالتی همه نوبت هر در مشکل

. است قرار که آنچه بیانگر و بوده معین مشخصو باید کار روش گیرند می قرار توجه. باشد شده انتخاب روش شدن موفق چگونگی و شود انجام

31

را .4 آنها بهترین و گیرد می نظر در را کاری پالن هر قوت و ضعف نقاط کننده مراجعه. میکند انتخاب

5.. کند می شروع نظر مورد مشکل برای را شده انتخاب حل راه انجام کننده مراجعه6. . دیگری مشکل باشد بوده آمیز موفقیت آن انجام اگر شود می ارزیابی کار این نتایج

. طور به درمانگر و کننده مراجعه نشد انجام موفقیت با کاری پالن اگر شود می انتخابشانس چگونه بگیرند تصمیم تا کنند می بررسی و مرور را شده انجام تالش تری سازنده

. افزایشدهند بعدی دفعات در را شدن موفقیادگیری برای فرصت یک عنوان به بلکه باشد نمی عیبشخصی معنای به نشدن موفق

. است بیشتر

حلها راه و مشکل مشخصکردن در تا شوند می تشویق کنندگان مراجعه جلسه، طول درگیرند می یاد را کنونی مشکالت روشحل تنها نه نتیجه در بگیرند دست به را امور اختیار

. آموزند می نیز را آتی مشکالت با مقابله برای روشهایی بلکه

: اهداف( ریزی برنامه هموثرتری شکل به اهداف ریزی برنامه تکنیکهای کارگیری به و ایجاد در ذیل رهنمودهای

. یک استفاده برای اگر اما اند شده نوشته فامیل سطح در رهنمودها این بود خواهند مفید. باشد مفید تواند می اندازه همان به کند، تطابق شخصهم

درگیری استوار کننده مراجعه با خوب ارتباط ایجاد بر و شده شروع زود خیلی درگیری پروسه

و. پیشنهادات کنید، می کمک اهدافشان ریزی برنامه اشخاصدر به که زمانی استاز لذتشخص میزان بردن باال در سعی مانند دهید ارائه رفتارشان تغییر برای توجیهاتی

. آن بوسیله که را راههایی دیگر عبارت به منزل کارهای با افزایشهماهنگی یا زندگی . کنید مشخص و تقویت شود، می حاصل خاصمفیدی رفتار تغییر

. درباره که دهید شخصفرصت به کنید بحث وی با رفتار تغییر قوت و ضعف نقاط دربارهو خواهد می چه وی که فهمید خواهید شما نتیجه در کند امیدهایشصحبت و ترسها افکار،. کنید اصالح را تعبیری سوء گونه هر یا کنید حاصل هایشاطمینان گفته درباره توانید می

موافق تغییرات ایجاد با و است فهمیده شده گفته که را آنچه شخص که شوید مطمئناست.

نیازها و مشکل محدوده مشخصنمودن

. که فامیلشبخواهید شخصو از باشد می یکی مشکل حل یک مرحله با مرحله اینرا ) زیر جدول لطفا کنند بندی لیست بگیرند، قرار توجه مورد باید که را مشکالتی محدوده

بودن(. ناراضی مالل، و خستگی بیکاری، شامل است ممکمن مشکالت محدوده مثال ببینید . آوری جمع را فامیل اعضای از شده گرفته اطالعات باشد غیره و خود ظاهر و شکل از

اهداف کدام مجموعی طور به که بگیرند تصمیم تا کنید فامیلشکمک شخصو به و کرده. دهند قرار اولویت در را

عبارات و جمالت در را مشکل شد، آوری جمع اصلی مشکل مورد در اطالعات زمانیکه " " . اینگونه تواند می بیکاری مشکل مثال کنید مشخص را ها خواسته و نیازها و کرده بیان مثبت

." و " مشکالت مشخصکردن مناسب وظیفه آوردن دست به برای نیاز شود بندی عبارت. است وضعیت بهبود جهت در مثبت اقدام مرحله اولین روش این به نیازها

منابع و تواناییها مشخصکردن

32

همه شد تشریح فوق قسمت در که لیستی همان در که بخواهید کنندگان شرکت همه از( مثال منابع توانایی، گونه هر یا دهد انجام خوبی به تواند می نظر شخصمورد که را کارهایی) ( ) ببینید را زیر جدول فرد عالقه مورد مسائل یا دارند کردن کمک به تمایل را افرادی نام

. خوبی به یا برده می لذت آنها از گذشته شخصدر که را مهارتهایی و فعالیتها کنند مشخص ) ( مهارتهای و دهد انجام شنا یا آیروبیک که داشت شخصعادت مثال دهد انجام توانسته می

) شامل ) لیسانسدرایوری داشتن مثل باشند شده گرفته نادیده است ممکن که ای ساده . کنند لیست

مشکالت ماللت و خستگی خود ظاهر و شکل از رضایتی نابیکاری

منابع/ تواناییها کردن خیاطی سینمایی فیلمهای از بردن لذت همسایگان و دوستان خانه به رفتن از بردن لذت کردن خیاطی زیاد عادت خیاطی مغازه یک با ارتباط. بدهد یاد گلدوزی او به تواند می مریم دوست

نیازها مهمترین مناسب کار یافتن فراغت اوقات در جالب فعالیتهای سری یک در شدن مصروف بودن ارتباط در مردم با

اهدافخاص بندی دسته برای نکاتی

هدف یک مورد در آن طی که باشد می اهداف ریزی برنامه نیازها، مشخصکردن از بعد مرحله . باید اهداف است شده بندی خالصه زیر در که همانگونه شود می گیری تصمیم درست و مطلوب

و باشد داشته را کوچکتر اجزای به شدن تقسیم قابلیت و بوده مشخص حصول، قابل واقعی، . یک عنوان به فرد شده بندی لیست منابع و تواناییها از ابتدا در باشد فرد خود هدفشخصی

. کنید استفاده درست و مطلوب هدف مورد در گیری تصمیم شخصدر به کمک برای ای وسیلهدراین بودن، درارتباط مردم با و مناسب شغل یک یافتن از عبارتند مشخصشده نیاز دو اگر مثال

هم یعنی بپوشاند عمل جامه هدف دو این به خیاطی مغازه یک کردن باز با تواند می مریم صورت. بودن ارتباط در مردم با هم و کردن خیاطی

حصول قابل و واقعی اهداف انکشاف عمال و بوده باال بسیار که کنند مشخص خود برای اهدافی افراد است ممکن اوقات گاهی

. اهدافشکست این به دستیابی در آنها که زمانی طبیعتا باشد می ممکن غیر نیز آن به دستیابی . یابند دست اهداف این به افراد این اگر کنند می بسیار ناامیدی و احساسافسردگی خورند می

33

شانس که داشت نظر در باید اما یابند می دست زیادی بسیار غرور و احساسخوشی به . ندارند هدفی هیچ افراد گاهی وجود این با باشد می پایین خیلی باال بسیار اهداف این به دستیابی

. نیست تقدیر قابل بسیار ناچیز اهداف این به دستیابی باشد می آسان و ناچیز بسیار آنها اهداف یا. است نگرفته صورت هم زیادی تالش آنها در موفقیت برای چون

و داده انگیزه را شخص طوریکه باشند عالی کافی اندازه به که هستند اهدافی اهداف، بهترین . شخص اگر باشد ممکن غیر آن به دستیابی که باشند نمی ای اندازه به اما باشند نیز تقدیر قابل

تشویق و فرد عملکرد فعلی سطح کردن مانیتور ندهد، انجام خوب را کاری روانی بیماری دلیل به ) می ) مهم بیابد دست اهداف به بتواند فرد که سطحی باالتر سطح با اهدافی داشتن برای وی

باشد.

. روش این کنیم می انتخاب را دشوارتری هدف رسید پایان به هدف یک کردن مرتب زمانیکهکه است این مهم نکته اما برسد نظر به آرام و کند پروسه یک است ممکن اهداف کردن مرتب

شکست احتمال که شود روبرو موقعیتی یک با و بگیرد قرار شتابزده و تند جریان یک در نباید فرد . افزایشاحتمالی به است ممکن و شده فرد روحیه تضعیف باعث ناکامی و شکست باشد حتمی

. بینجامد پوچی و ناامیدی و بیچارگی احساس یا بیماری

اهدافخاص انکشافبتواند شخص هر که نحوی به باشند مشخص و واضح بسیار باید شوند می مرتب که اهدافی

. مرتب مثال، عنوان به کند مشخص را هدف به دستیابی زمان و فهمیده را هدف دقیق ماهیت ." " مرتب دارم وظیفه یک یافتن به نیاز من آید می نظر به نامعلوم و مبهم بسیار هدف این کردن

تاریخ یک او عالقه مورد کار نوع و مکان درباره اطالعاتی شامل صورتیکه در هدف این کردن . بنابراین داشت خواهد را بیشتری فایده شخص برای باشد، هدف این به دستیابی برای مشخصیتالش موجود کاریابی اعالنهای یافتن برای او بعد هفته از که بگیرد استشخصتصمیم ممکن

و دانست خواهد را ها وظیفه این برای الزمه مهارتهای سپساو و گرفت خواهد سر از را خود. بود خواهد مهارتها این یادگیری برای راههایی یافتن صدد در آن از پس

. کنید تجزیه و تقسیم کوتاهتر مرحله چندین به را مدت بلند اهداف

اما باشند می مهم دهند می جهت را آینده مسیر که دلیل این به مدت بلند اهداف انکشاف اگرچهدریافت و اهداف این به دستیابی چون اند کننده مأیوس اوقات بیشتر خود نوع در اهداف اینگونه . هدف که زمانی همچنین گیرد می بر در را طوالنی زمان آنها از ناشی منفعت و فایده هرگونه

. باشد می دشوار نیز انگیزه حفظ نیاید دست به مدت طوالنی دوره یک برایای ایده ای مرحله چند یا مدت کوتاه اهداف سری یک به مدت طوالنی هدف یک تجزیه بنابراین

. حاضر حال در تواند می را هدف از بخش کدام بگیرد تصمیم تا کنید کمک فرد به باشد می خوب . ای وظیفه یافتن در سعی فرد اگر مثال کند ایجاد را مشخصی مدت کوتاه اهداف و کند شروع

: چگونگی یادگیری کند ایجاد خود برای ذیل قرار به را مدتی کوتاه اهداف تواند می او داردبرنامه از سوانح )Wordاستفاده خلص پرینت و تنظیم ،(CV و رفتن آرایشگاه به بهتر، شکل به

. مدت کوتاه اهداف این کاری مصاحبه برای مناسب لباس یک گرفتن امانت یا خریدن و مو اصالحباالخره مدت بلند هدف که باشد این بر تصدیقی تواند می و بوده بخش نتیجه نظر مورد زمان در

. باشد می حصول قابل

مالکیتهدف

که زمانی تا اما کنند تعیین را اهدافی شخص برای توانند می آسانی به متخصصصحی یا فامیلبماند، پایدار هدف آوردن دست به برای او اینکه احتمال نباشد موافق نظر مورد هدف با شخص . آوردن دست به برای تاریخی تعیین با توان می را مهم هدف که کند احساس باید فرد است کم

34

. در را اصلی نقش و بداند خود از را آنها و بشناسد را خود اهداف شخص اگر نمود پذیر امکان آن. بود خواهد بیشتری تاثیر دارای اهداف تعیین کند ایفا اهداف ریزی برنامه

اهداف کردن عملیریزی برنامه برای اصولی مشکل حل روش یک از استفاده شوند می تعیین اهداف زمانیکه

. و هدف به رسیدن برای زمان و تاریخ یک تعیین باشد مفید است ممکن پیچیده و مشکل اهداف . به برای الزمه مهارتهای افراد موارد از بعضی در بود خواهد مهم هدف از مرحله هر به دادن نظم

. فراگیری نظر از افراد کردن آماده حاالت این در ندارند را هدف از خاصی مرحله آوردن دست . باشد می موثر ها محدوده بعضی در مهارتها

: باشد مهم تواند می نیز زیر نکات به توجه بندی پالن مرحله در.) لزوم ) صورت در کند می یادآوری را هدف فرد به کسی چه ) و ) عبارات ببینند کنندگان شرکت همه اینکه برای ، لزوم صورت در دستورالعملها نوشتن

. شوند نصب دیوار یا یخچال روی را هدف به مربوط جمالت. کند می اشتباه هدف دستیابی در فرد که زمانی برای پالنی طرح ( مثال آید می دست به هدف زمانیکه برای ممکنه پاداشهای دادن مورد در گیری تصمیم

.) فرد عالقه مورد رستورانت در شام خوردن یا جدید دی سی یک کردن هدیه

: آموزشمهارتهایخاص( و

. نویس برنامه بنابراین کنند می پیشرفت متفاوتی های زمینه در و دارند متفاوتی نیازهای افراد . عبارتند مهارتها آموزش اصول مهمترین دهد قرار توجه مورد منحصرا و جدا جدا را فرد هر باید

از:1.. کنید تقسیم و تجزیه کوچکتر مراحل به تکالیفرا وظایفو

خسته و گیج آنها است ممکن شود ارائه افراد به زیادی بسیار اطالعات زمان یک در اگریا. کار بر کار، یا مبحث یک به شدن وارد از قبل که شود داده افراد به امکان این اگر شوند . یا کار ترین ساده با بود خواهد آسانتر بسیار یادگیری پروسه کنند، پیدا تسلط قبلی مبحث

. پیشبکشید را دشوارتر موضوعات آن از بعد و کنید شروع را پروسه مبحث

دهید .2 ارائه واضح و توضیحاتساده االمکان حتیگرفتن یا تمرکز در است ممکن هستند مهارتها آموزش نیازمند که افرادی از بسیاری

. طور به را دستورالعملها و بگویید سخن ساده زبان به باشند مشکالتی دچار اطالعات " " " . بگویید بیانداز بر چای داخل چای کمی گفتن جای به مثال کنید بیان واضح و دومشخص

".قاشق بیانداز بر چای داخل چای

کنید .3 تکرار را دستورالعملها . از بعضی احتماال کنید تکرار بار چندین را دستورالعملها نوشتن شما باشد الزم است ممکن

دفعه یک در را دستورالعملها است ممکن یا کنند می فراموش را مسائل زود بسیار افرادنفهمند.

دهید .4 پیوند هم به منطقی نظم یک در تکالیفرا

35

. دهید پیوند یکدیگر به را تکالیف توانید می شما گرفتند یاد را کوچک تکالیف افراد زمانیکه : . ساده تکلیف دو کنید شروع اینگونه دهید پیوند هم به را زیادی تکالیف زود خیلی نکنید سعی . توانید می شما بعد دفعات در دهید پیوند هم به را اینها سپس و بگویید را هم به وابسته و

. یک به صبحانه تهیه آموزشطرز درحال شما اگر مثال دهید پیوند هم به را تری اضافه تکالیف. یابند می پیوند یکدیگر به توستر در تست نان گذاشتن با بر چای پرکردن هستید، فرد

آموزشگروپی .5 مقابل در آموزشفردیآموزش جداگانه نفر هر به را تکالیف بعضی است بهتر فرد، عملکرد سطح به توجه با

.) توانید) می دهد می انجام خوبی به را کارش فرد صورتیکه در اما کردن خریداری مثل دارد. دهید انجام را گروپی آموزشهای گروپ، مختلف اعضای به مختلف تکالیف دادن اختصاص با

صورت به پستخانه در پستی تکت خرید یا شدن بس ملی سوار مانند تکالیف بعضی اگر . تقویت گروپی آموزش محاسن از بود خواهد مناسبتر احتماال شود، داده آموزش گروپی

می اشخاص آن طی که باشد می فرد تفهیم و افهام مهارتهای و اجتماعی مهارتهای کردن. شوند مدل و الگو یکدیگر برای توانند

می فرق دیگر فرد به فرد یک از چشمگیری طور به جدید مهارتهای آموزش برای تاریخ تعیینحالیکه. در شوند می مسلط اصولی مهارتهای بر ماه چند یا هفته چند ظرف افراد بعضی کند

نشان خود از را توجهی قابل پیشرفتهای سال چند از بعد است ممکن دیگر افراد بعضیدهند.

استخدام( ز . برای درآمدی منبع شخص که است کردن کار توسط دارد زیادی عملکردهای و نقشها کار،

راه یک فرد، به هدف و اجتماعی هویت احساس دادن با و کند می پیدا خود زندگی مایحتاجدست به را فردی میان ارتباطات نفسو به اعتماد نفس، عزت آن شخصدر که است مهمی

. نداشتن از ناشی است ممکن که باشد می مشکل کار یافتن افراد بعضی برای اما آورد مییا کار یافتن در کافی عالقه عدم یا باشد کار حفظ یا شغل یافتن برای کافی مهارتهای

. باشد خانه از رفتن بیرون برای محدودیتهایی

تحریک و ترغیب کار جستجوی برای را عالقه کم افراد است ممکن تشویق و انگیزه چه اگربرای را تری جامع اجتماعی و کاری مهارتهای آموزش هم افراد بعضی وجود این با کند،

. تاثیر کار یافتن در فرد توانایی بر نیز بیکای میزان گیرند می فرا شان کاری دورنمای تقویت . محل یک در صالح ذی افراد همه زیاد تمایل و بسیار تالش وجود با افراد بعضی گذارد می

. باشند نمی کار یافتن به قادر هرگز کار،

دارد؟ را کار یافتن یکشخصآمادگی که فهمید خواهید زمانیشما چهکردن کار برای آنها تشویق اما ببرند منفعت کردن کار طریق از افراد است ممکن اگرچه

. باشد می مضر حتی و نبوده قبول قابل امری باشند، کار این انجام آماده آنها اینکه از قبل . و استرس بین که ارتباطی دلیل به باشد زا استرس بسیار تواند می جدید کار یک با تطابق

کافی آمادگی آنها اینکه از قبل کار یافتن برای افراد تشویق دارد، وجود مشکل یا بیماری عود . در شما به است ممکن زیر رهنمودهای باشد می منطق و عقل از دور به کاری باشند، داشته

. کند کمک نه، یا باشد می کار یافتن آماده شخصفعاالنه اینکه فهمیدن

خاصکاری انکشافمهارتهای

نیازمند او است ممکن دهد می انکشاف را زندگی و اجتماعی صحیح مهارتهای فرد زمانیکه . در ضروری اطالعات بعضی ارائه و تهیه باشد نیز کاری خاص مهارتهای از بعضی انکشاف

. نسبتا وجود این با است خارج جزوه این حوصله از کاری مهارتهای انکشاف آموزش با رابطهبعضی در که افرادی مناسب تواند می که باشد می موجود آموزشی های برنامه از شماری

36

ناتوانیهایی ) نیز روانی زمینه در که افرادی شامل ها برنامه این که باشد دارند، ناتوانی جهات.) شود می دارند،

با افراد بعضی برای است ممکن که است کاری اصولی مهارتهای از هایی نمونه ذیل لیست . بندی پالن بخش اصول همانند آموزش این اصول باشد مفید عملکردشان، سطح به توجه

. و فرد توانایی و عالقه به بستگی شود می داده آموزش که مهارتهایی انتخاب است اهداف. دارد آنها دانش میزان و معالجوی کارشناسان همچنین

الزمه حلها شرایط راهدارد؟ را خویش از مراقبت توانایی فرد آیا

.) دارو) مصرف الصحه، حفظ مثالمهارتهای آموزش و اهداف بندی پالن

. ببینید را خاصرا زیستن و بقا ضروری مهارتهای فرد آیا

ترانسپورتی وسایط از استفاده مثل داردوقت تنظیم وجو، جست توانایی عمومی،

مهارتهای آموزش و اهداف بندی پالن. ببینید را خاص

را مناسب اجتماعی مهارتهای فرد آیاداراست؟

پرخاشگری: چشمی، ارتباط ایجاد مثلنکردن.

مهارتهای آموزش و اهداف بندی پالن. ببینید را مفاهمه

و نظافت مناسب استانداردهای فرد آیارعایت خود ظاهر مورد در را آراستگی

مو ) مناسب، و نظیف کاالی مثال کند؟ می.) تمیز ناخن و

مهارتهای آموزش و اهداف بندی پالن. ببینید را خاص

کند؟ پیدا کاری که خواهد می فرد اما آیا کنید کار به تشویق را او مثبت رویه با . فعالیتهای و سرگرمی نکنید مجبور را وی

زندگی روش بهبود بخش در را اجتماعی. ببینید را سالم

: رخاوت( تکنیکهای ح

کاهش به خودکار تحریکات کاستن و عضالت سفتی و کشیدگی کردن شل با تداوی روش این . با که فیزیکی حاالت بعضی تداوی در تکنیکها این آموزش پردازد می اضطراب و استرس . ) ( در باشد می مفید خفیف خون فشار موارد بعضی مانند شوند می بدتر زا استرس وقایعاین بلکه باشد نمی موثر تمارین این از کارگیری به صرف اضطرابی حاد اختالالت موردموثر حاالت این در اوقات اغلب که باشد می اضطراب کنترل آموزش از جزئی فقط تمارین

. است شده واقعکه افرادی به کمک در که است تنفسی تمرین از استفاده تکنیک این متدهای بیشترین

. است برخوردار باالیی ارزش از تمرین این دارند، روحی مشکالت . حداقل باید شخص شوند انجام توانند می روز از موقع هر در زا رخاوت را 10تمارین دقیقه

. انجام مزاحمت بدون و آرام اطاق یک در تمارین این اگر کند تمرین این انجام صرف روز در: . باشد می ذیل قرار به آن انجام مراحل داشت خواهد را نتیجه بهترین شود،

. جای کنید شروع را تمرین راحت و آرام جای یک در نشستن یا کشیدن دراز بااحساس شخص که جایی هر که معنا این به نیست الزم تمرین این برای مخصوصی بسیار

. کند می آرامی و راحتی. ببندد را چشمانش باید شخص

از بعد .10تقریبا کند نفسکشیدنشمتمرکز آهنگ یا ریتم بر ذهنشرا باید او ثانیه،. اشنفسبکشد بینی طریق از پیوسته و منظم آهسته، صورت به باید سپس که بگویید او به پرسد می کشیدن نفس ریتم آهستگی مقدار مورد در شخص اگر

) ( از آرامی به بتواند که باشد باید هوا فرستادن نفسکشیدن زمان بعد 3تا 1مدت و بشمارد

37

از ) شمارش زمان مدت همین به زمان ( 3تا 1دوباره مدت همین به و بفرستد خارج را هوااز) .3تا 1شمارش کند( شروع را پروسه این دوباره و نماید توقف یا مکث

در فرستد می خارج را هوا که نوبت هر در که کنید پیشنهاد شخص به توانید می" کلمه خود باش ذهن . آرم از" توانند می مذهبی افراد بگوید خود زبان در را آن معادل یا

. کنند استفاده دارند، اعتقادی اهمیت آنها برای که کلماتی. نفسبکشد عمیق و پیوسته چگونه که دهید شخصتوضیح به به هفته دو ظرف در زود خیلی کند، اجرا را تمرین این روزانه اگر که بگویید او به

. هر در کند پیدا تسلط تکنیک این بر بتواند شخص همینکه برد خواهد پی تکنیک این های فایده. ) دهد ) انجام را تمرین این تواند می است بسنشسته ملی چوکی در زمانیکه مثال موقعیتی

تمرین:. بکشید( دراز کند، نمی مزاحمت کسی و است آرام که اطاقی در الف. کنید( متمرکز تنفستان ریتم روی را خود ذهن و بسته را چشمانتان ب. بکشید( نفسعمیقی تان بینی طریق از پیوسته و منظم آهسته، حال ج. کنید( خارج را هوا آرامی به سپس د

حداقل روزانه کنید .10سعی کنید تمرین این صرف را دقیقه

ضمیمه به توانید می بیشتر اطالعات برای که باشد می نیز دیگری صورتهای به درمانی رخاوت. کنید مراجعه جزوه

38

7فصل دهی مشوره مهارتهای و مفاهمه

پرداخته دهی مشوره مهارتهای و مفاهمه جزئیات به نیز فصل این در روانی، مداخالت مجموع دربرده کار به برند، می رنج روانی بیماریهای از که افرادی برای تواند می مداخله این که شود می

. شود می

" توسط شده داده اندرز و پند کند می تعریف اینگونه را مشاوره مقدماتی لغت فرهنگ . مشاوره". نیست دادن پند معنای به کنیم می بحث آن از اینجا در ما که ای مشاوره اما کارشناس

: نقش است فرد دو بین مستقیم ارتباط و مفاهمه شامل و دارد جهت دو که است ای پروسه یکمشکل حل مرزهای و حدود از آگاهی و کننده مراجعه مشکالت و موقعیت درک در سعی مشاور . پروسه این در طورکل، به باشد مشکالتشمی حل برای منابعش از شخص کردن آگاه همچنین و

: این که گیرد می کمک مشاور از مشکلش حل برای که شخصی و مشاور دارد وجود نفر دو . درمان به مشاور مشاوره، پروسه طریق از شود می نامیده کننده مراجعه یا جو درمان شخص

. بپردازد مشکلش حل به تا کند می کمک جو

و اندرز آنها به تا خواهند می تر تجربه با یا تر مسن شخص یک از اغلب مردم افغانستان، در " " . می تصور بکند باید کار چه شخص اینکه گفتن نصیحت و پند کل، طور به بدهد را الزمه پندهای

عمل. بهترین مورد در خود شخصی تجربه به توجه با کننده نصیحت شخص حالت، این در شودانجام شده، گفته او به که را آنچه شخص که رود می انتظار و گیرد می تصمیم فرد برای الزمه

این. اصال چرا که بفهماند را شخص که کند نمی سعی کننده نصیحت دهی، نصیحت پروسه در دهدشخص برای خودش که کاری انجام از ناشی پیامدهای و عواقب یا است آمده وجود به مشکل

. چیست گرفته، تصمیم

ناامیدی احساس دیگر که دهد می را فرصت این جو درمان به مشاوره پروسه دیگر، سوی ازو ضعفهایش خودش، به نسبت را شخص آگاهی که دارد سعی مشاور چون نکند وبیچارگی . از تر واضح تصویری که شود می کمک جو درمان به کند آگاه بیشتر تواناییهایش کردن مشخص

میسر او برای که مختلفی راههای و انتخابها به آورد، دست به روبروست، آن با که را مشکلی. دهد تغییر را موقعیت که بگیرید تصمیم کاری مورد در و بیندیشد است،

مورد در حتی بتوانند تا کنند باور را توانائیهایشان و خود بیشتر تا کند می کمک افراد به مشاوره . اشخاصی به تبدیل تا کند می کمک افراد به مشاوره بگیرند تصمیم نیز شان زندگی بعدی مراحل

گر نظاره فقط اینکه نه بگیرند عهده بر را شان زندگی دادن تغییر مسئولیت توانند می که شوند. بدانند رامقصر دیگری افراد موجودشان مشکالت برای و باشند آمده وجود به شرایط و موقعیت

: شناختن در افراد به کمک مشاوره هدفمهم چهارشخصی .1 تواناییهایشود .2 می تواناییها این از شخص استفاده مانع که را آنچهباشد .3 خواهد می که شخصی آل ایده نوعدهد .4 انجام اوضاع بهبود برای تواند شخصمی که کارهایی

. باشد می

خوب یکمشاور مشخصات

1.. باشد خوب یکشنونده باید یکمشاوردارند، آنها شنیدن به عادت که موضوعاتی همچنین و دارند دوست که موضوعاتی شنیدن با افراد

) ( . فقط نه دل گوش کند وجودشگوش تمام با باید مشاور مشاوره، در گیرند می قرار تاثیر تحت

39

.) کار ) به احساساتش بیان برای شخص که کلماتی به باید مشاور که همانطور سر گوش گوش با. دهد می بروز شخص که باشد احساساتی نوع متوجه باید همچنین دهد، گوشمی برد، می

شخصی احساسات که باشد مطمئن و کند تقویت خود در را دادن گوش مهارتهای باید مشاور یک " . دیده آموزش گوش مهارت افراد بعضی گذارد نمی تاثیر گوید، می بیمار که آنچه شنیدن در اش

. دهند" گوشمی افراد متوسط حد از بیشتر آنها مهارت این توسط که کنند می تقویت خود در راو بدهد تشخیص تواند می موسیقی ابزار دیگر صدای میان از را ویولون صدای کار ویولون یک

بشنود.دهد .2 نشان همدلی باید یکمشاور

این در فرد اینکه احساس و جو درمان موقعیت در خود دادن قرار توانایی از است عبارت همدلی . خشم، ناکامی، احساس تواند می احساسات این مثال عنوان به دارد را احساسی چه موقعیت

. فرق کردن همدردی با دادن نشان همدلی باشد شخص یک ترسهای و خونسردی و تفاوتی بیغم. و اندوه احساس یا احساسات در شدن خورد و شدن غرق معنای به دادن نشان همدلی دارد . که کند احساس فرد که شود نمی باعث خود احساسات بیان با مشاور یک نیست شخص برای

. است شده درک

‍این‍نمونه‍مثال‍در‍مورد‍نجمه‍است‍که‍در‍حال‍مشrrوره‍دادن‍بrrه‍یrrک‍زن‍جrrوان‍اسrrت.‍زن‍در‍مورد‍احساس‍داغدیدگی‍که‍سال‍گذشته‍در‍اثر‍مرگ‍برادر‍دوست‍داشتنی‍اش‍در‍حادثه‍مrrوتر‍به‍وی‍عارض‍شده،‍صحبت‍می‍کند.‍وقتی‍زن‍گریه‍می‍کند‍نجمه‍نیز‍همراه‍او‍گریه‍می‍کند‍و‍احساس‍غم‍خویش‍را‍برای‍او‍بیان‍می‍کند‍و‍می‍گوید‍که‍او‍نrrیز‍سrال‍گذشrته‍بrرادرش‍را‍در‍جنگ‍از‍دست‍داده‍است‍و‍احساس‍فقدان‍او‍را‍با‍زن‍در‍میان‍می‍گذارد.‍نجمه‍بیش‍از‍اینکrrه‍بر‍احساس‍زن‍توجه‍و‍تمرکز‍کند‍‍با‍همدردی‍کردن‍خود‍را‍غrrرق‍احساسrrات‍ناشrی‍از‍فقrrدان

برادر‍خود‍کرد.

کند .3 پیشداوری نباید مشاور . جو درمان باید مشاور است مهم کردن همدلی مانند که است دیگری توانایی نکردن داوری پیش

. شخص یک جو درمان اگر حتی بپذیرد هست، که همانگونه نژاد، و اعتقادات مذهب، لحاظ از رابا و پذیرفته است آمده او نزد کمک برای که شخصی عنوان به را او باید مشاور است، جنایتکار

. ) ( کند رفتار او با آمده کمک برای او که اصل همین به توجه‍به‍مثال‍احمد‍توجه‍کنید:‍احمد‍در‍حال‍مشوره‍دادن‍به‍زن‍جوانی‍در‍شفاخانه‍است.‍زن‍قصrrد‍داشته‍که‍خود‍را‍بکشد.‍احمد‍یک‍مسلمان‍معتقد‍است‍و‍در‍نظر‍او‍هر‍گونه‍خودکشی‍مغایر‍و‍مخالف‍با‍اعتقادات‍مذهبی‍است.‍او‍به‍جای‍توجه‍‍و‍تمرکز‍به‍احساسات‍زن،‍به‍زن‍گفت‍کrrه

خودکشی‍گناه‍کبیره‍است‍و‍او‍نباید‍این‍کار‍انجام‍می‍داد.

بیاورد .4 وجود به اعتماد بتواند باید مشاورآمده او نزد است کرده مشاور به که اعتمادی دلیل به جو درمان که بداند را نکته این باید مشاور

. می گفته جو درمان و مشاور بین که آنچه هر بگذارد احترام اعتماد این به باید نیز مشاور و است . آشکار شده، گفته مشاوره جلسه در را آنچه که باشد می ضروری اگر بماند محفوظ باید شود

. که نکته این سپردن خاطر به افغانستان مانند جوامعی در گرفت را آن اجازه بیمار از باید کرد،می مهم کنند، نمی اعتماد یکدیگر به شان خصوصی احساسات و افکار مورد در آسانی به افراد

و. بگیرند جدی را آنها مشکل بتوانند که متخصصانی مورد در زیادی تجربه افراد کل طور به باشد. ندارند کنند، نگاه محفوظ شخصرا به مربوط اطالعات

باشد .5 صبور باید مشاور . جو درمان تا گیرد می بر در را زیادی زمان است الزم زیادی صبر مشاوره، پروسه در

. را هایش توانایی جو درمان اینکه تا کند بیان را مشکلش و موقعیت و بگوید را سرگذشتش . می وسوسه دادن پند برای اغلب طاقت کم مشاور یک است ضرورت زیادی زمان به بشناسد،

. باشد نمی مشاوره اهداف به رسیدن جهت در کمکی کار این که شود

40

‍به‍مثال‍جاوید‍توجه‍کنید‍که‍برای‍ماههای‍متمادی‍است‍که‍بrrه‍مrrرد‍پrrیری‍مشrrوره‍می‍دهrrد‍بrrا‍توجه‍به‍اینکه‍مرد‍معتاد‍است.‍مدت‍زمان‍طوالنی‍در‍بر‍گرفت‍تا‍مرد‍بتوانrrد‍بrrه‍جاویrrد‍بگویrrد‍که‍نگرانی‍اصلی‍او‍اعتیادش‍است.‍از‍آنجاییکه‍جاوید‍خودش‍هیچrrوقت‍معتrrاد‍نبrrوده‍اسrrت‍بrrه‍جای‍اینکه‍فرصتی‍را‍صرف‍فهمیدن‍مrrوانعی‍کنrrد‍کrrه‍مrrرد‍را‍از‍تغیrrیر‍رفتrrارش‍بrrاز‍می‍دارد،‍احساس‍کرد‍که‍باید‍درمورد‍اینکه‍مرد‍چگونه‍مصرف‍مواد‍را‍قطع‍کند،‍به‍او‍پند‍و‍انrrدرزهایی

بدهد.

باشد .6 نیز مراقب باید یکمشاور‍به‍مثال‍صدیقه‍توجه‍کنید.‍مادری‍دختر‍خوردش‍برای‍مشاوره‍نزد‍صrrدیقه‍می‍آورد.‍این‍دخrrتر‍خورد‍اخیرا‍شب‍اداراری‍دارد‍و‍از‍صحبت‍کردن‍خودداری‍می‍کند.‍دخrrترک‍در‍جلسrrه‍اول‍هیچ‍صحبتی‍نکرد‍و‍اغلب‍لبخندی‍بر‍لبانش‍داشت.‍صدیقه‍در‍عوض‍اینکه‍به‍رفتار‍او‍هم‍توجه‍کند،‍بیشتر‍تالش‍می‍کرد‍تا‍او‍را‍به‍حرف‍بیاورد.‍مثال‍هر‍وقت‍برادر‍بزرگتر‍دخترک‍بrrرای‍بrrردن‍او‍از‍جلسه‍مشاوره‍می‍آمد،‍دخترک‍سعی‍در‍مخفی‍کردن‍دستها‍و‍صورتش‍داشت‍که‍از‍تrrرس‍می‍لرزیدند.‍اگر‍صدیقه‍زمان‍بیشتری‍را‍برای‍مشاهده‍رفتار‍او‍سپری‍می‍کرد‍تrrا‍توجrrه‍بیش‍از‍حد‍برای‍حرف‍نزدن،‍او‍ممکن‍بود‍بفهمد‍که‍برادر‍از‍دخrترک‍سrوء‍اسrتفاده‍می‍کنrrد‍و‍می

فهمید‍که‍چگونه‍این‍موضوع‍به‍مادر‍ارتباط‍پیدا‍می‍کرد... . همیشه گوید نمی مستقیما نیز را جوابات و پاسخها یا پرسد نمی مستقیم را سواالت مشاور یک

: جو، درمان به احترام است شده بنا ها پایه این بر مشاوره بنیان و اصل که باشید داشته خاطر بهاداره و تصمیماتشان گرفتن توانایی افراد اینکه قبول و است او که شخصیتی نوع به احترام

. دارند را زندگیشان

دارد آنها آموختن به نیاز یکمشاور که مهارتهایی

بدون مشکل، ابعاد همه مورد در صحبت برای جو درمان تشویق موفق، مشاوره یک داشتن برایخاص مهارتهای داشتن همچنین و کند بیان مشکل مورد در را خود شخصی نظر مشاور اینکه

. باشد می مهم بسیار مشاوره،

: از عبارتند مهارتها اینتوجه .1 با همراه رفتار

. را چشمی تماس اوقات بیشتر هستید او های گفته عالقمند شما که بداند جو درمان بگذارید . .) ( که حاالتی خود صورت در ببرید کار به کننده تشویق اشارات نشوید خیره اما کنید حفظ . باز بازوهایتان و شما بدن حالت و بنشینید شخص روبروی دهید بروز شماست، عالقه نشاندهنده

. . و آرامی به دارید نگاه آرام را صدایتان لحن بزنید گره هم بر سینه روی را بازوها اینکه نه باشد . را موضوع و دهید خرج به حوصله پیشکشیده شخص که موضوعی مورد در کنید صحبت وضوح

. نظر مورد موضوع شخصبه اگر نکنید عوض. نباشید متکلم شما و کنید مشکل متوجه را او مالیمت به دهد نمی ادامه

2.: کردن سوال مهارتهای. کنید استفاده شخص کردن صحبت بیشتر و آوردن حرف به برای کردن سوال خوب مهارت از

. به برای مشاور بپرسید را زیادی سواالت او از که نیست نیازی است پرحرف بسیار شخص اگر. کند می را شخصسواالتی از مربوط و مناسب اطالعات آوردن دست

کمک و تازه موضوعات مورد در شخص آوردن حرف به مصاحبه، یک شروع برای پرسیدن سوال: . ) ( دارند پرسشوجود نوع دو باشد می مفید خود در جستجو خودکاوی شخصدر به

باز سواالت

. سواالتی اینها بیاورید حرف به را شخص تا که هستند مفیدی ابزارهای سوالها گونه این . کند می تشویق را شخص سواالت این شوند نمی داده جواب جمله یا کلمه چند در که هستند

" : . شوند می آغاز اینگونه عموما سواالت اینگونه دهد ارائه را اطالعات بیشترین کرده صحبت

41

" " " "... " " " یا" بگویی بیشتر برایم باره این در توانی می مثال بگویید توانید می یا ، چرا ، چگونه." احساسکردی؟ طور چه افتاد اتفاق آن وقتی

. مثال شود می خاصی نتایج به منجر اغلب باز سواالت کلمه اولین. شوند " " می منجر حقایق ارائه به چه با شونده آغاز سواالت

. " شوند " می منجر احساسات بیان به چگونه یا چطور با شونده آغاز سواالت. " شوند " می منجر دالیل ارائه به چرا با شونده آغاز سواالت

بسته سواالت . تمرکز برای سواالت قبیل این شوند می داده جواب کلمه چند در فقط که دارند وجود سواالتی

. باشند می خاصمفید اطالعات آوردن دست به یا مصاحبه روند به کردن

" کنید؟: " می زندگی کجا شما مثالذیل قرار به است ممکن مشاوره جلسات اولین در الزمه اطالعات آوری جمع برای کلی شکل

باشد:چیست؟ شخصی اطالعاتی زمینه مهمترین است؟ کسی چه جو درمان

موقعیت خاص جزئیات چیست؟ مشکل کند؟ می شتراک ا مشاوره این در نیز دیگری کس چههستند؟ چه وی

افتاد؟ اتفاقی چه بالفاصله موقعیت این آمدن وجود به از قبل یا بعد کرد؟ بروز زمانی چه مشکلموقعیتی؟ یا محیط چه در کرد، پیشآمد مشکل کجا

کند؟ می فکر چطور آن مورد در است؟ چگونه جو واکنشدرمانافتاد؟ اتفاق چگونه مشکل

کند؟ می مشکل ایجاد پرسیدن زمانیسوال چه

. دهد قرار دفاعی حالت در را آنها یا کرده گیج را جو درمان توانند می بسیاری سواالت : قبیل این از سواالتی

نمی صحبت به مایل جو درمان درنتیجه و دهند می قرار اولویت در را مشاور نظر سواالت این: مثال شود،

کنی؟ پیدا کاری اگر بود خواهد بهتر کن فکر: " چرا " با همراه سواالت

: شوند مانع کردن صحبت از را جو درمان و شوند ناراحتی باعث است ممکن سواالت اینکنی؟: می ناراحتی احساس چرا مثال

کردن .3 مشاهده مهارتهای . از شخص کالمی غیر رفتار بر باید مشاهده در است کردن مشاهده مهم، مهارت سومین

: کرد توجه روش سه طریقo جو درمان ارتباطچشمی

ممکن کند می تغییر نگاهش مسیر و شود می قطع جو درمان تماسچشمی که زمانی مثال . حال در موضوع همین آیا که بفهمید باید شما است شده گیج او که باشد معنا این به است

. است اصلی مشکل بحث،o بدن گویای حرکات یا بدن زبان

به که باشد معنا این به است ممکن شود می متمایل جلو طرف به شخص که زمانی مثال. دارد عالقمندی موضوع

دیگر شخص که باشد معنا این به است ممکن بازوها دادن قرار هم روی و رفتن عقب به . شخص ناراحتی احساس نشاندهنده است ممکن بدنی وسیع حرکات است شده خسته

باشد.o حاالتچهره

42

احساسات: این بیانگر است ممکن لبها کردن شل یا سفت پیشانی، انداختن خط و چین مثال . باشد خاص

. کند درون غوغای و فشار بر داللت است ممکن نیز چهره شدن سرخ

4.) ( : تفسیر کردن بیان نقل و کردن تشویق کننده بازتاب مهارتهایداده، می گوش وی سخنان به مشاور که جو درمان به نکته این فهماندن برای مهارتها این

کار به است، کرده تجربه جو درمان که شرایطی درک در سعی و دیده را وی نظرات نقطه . رود می

) ( زمانیکه در که هستند آهان واقعا، اینطور، که اوهوم، مانند کوچکی یاعبارات کلمات تشویق، . سر، تکان شامل همچنین ها کننده تشویق شود می برده کار به کند می صحبت جو درمان . مهم کلمه یک تکرار تنها اوقات گاهی شوند می کالمی غیر اشارات دیگر و باز، بدنی حالت

. به جو درمان که شود می باعث معموال کار این باشد کننده تشویق عامل یک است ممکن . و کلمات این بپردازد بگوید، مشاور به خواهد می که موضوعی مورد در بیشتری جزئیات بیانرا او شده، داده گوش حرفهایش به بفهمد شخص که شود می باعث براینکه عالوه رفتارها

. کند می نیز صحبت ادامه به تشویق

تفسیر و سازی خالصه طریق از فیدبک این که است جو درمان به فیدبک یک ارائه قول نقل . است آمده دست به جو درمان صحبتهای

. این داد انجام را قول نقل توان می است، برده کار به جو درمان که کلماتی از بعضی تکرار با: کند کمک مشاوره پروسه به تواند می زیر طرق از کار

o : . گویید می شما یعنی مثال سازد می تر واضح گفته خودش که را آنچه جو درمان برای.... آید.... می نظر به طوری این یا که

o . از که فیدبکی ارائه با مشاور سازد می تر واضح گفته جو درمان که را آنچه مشاور برای. کند می چک را هایش شنیده صحت آورده دست به جو درمان حرفهای شنیدن طریق

... .... ؟: شما که شنیدم درست من آیا یا ؟ شما که فهمیدم درست من آیا مثالo جزئیات در است نگران آن از که موضوعی مورد در تا کند می کمک جو درمان به

. کند صحبت بیشتریo. کند خودداری موضوعات تکرار از تا کند می کمک پرحرف جوی درمان یک به

احساسات .5 بازتاب و شناختکند احساس و کند صحبت تا کند می کمک جو درمان به که است مفید بسیار مهارت یک این

. را شخص احساسات تا کند می کمک مشاور به همچنین مهارت این است شده درک که. کند بندی دسته و شناخته

: کند درک را جو درمان احساسات باید مشاور : : . ناراحت آنقدر جو درمان مثال جو درمان توسط شده برده کار به عاطفی یا هیجانی کلمات

. : . بودید شده عصبانی واقعا شما مشاور بزنم را او احساسکردم که بودم: . : . مشاور جود می را لبهایش که شخصی درمورد مثال شده بیان کالمی غیر هیجانی کلمات

. رسید می نظر به مضطرب خیلی امروز شما

: کند بازتاب را جو درمان احساسات باید مشاوراحساس ) طور چه موضوع این در مثال شوند می فهمیده سواالت طریق از یا مستقیما احساسات

.) کنی؟ می احساسخشم آیا یا کنی؟ می: کنید بازتاب را احساسات زیر مراحل طریق از بعد و

..... : شما احساس یا احساس تو که رسد می نظر به اینگونه کنید شروع قبیل این از باعباراتی؟ ... که باشد اینگونه تواند می

43

: می غم احساس شما که رسد می نظر به شوند اضافه اینگونه است ممکن احساسی کلماتکنید؟ آشفتگی یا احساسگیجی شما که است ممکن یا کنید

: . کار کردن پیدا با مثال شود اضافه مهم نکته تکرار یا قول نقل طریق از متن یک است ممکن . رسید می نظر به خوشحال شما جدید

یا گذشته زمان به مربوط بازتاب یک از قدرتمندتر و موثرتر بسیار حال زمان در بازتاب یک " : . احساسخوشحالی شما از است بهتر کنید، می احساسخوشحالی االن شما مثال است آینده

." کردید می اگر تا بپرسید آن صحت درمورد جو درمان از کردید مشخص را احساس یک اینکه از بعد

.... : . که شنیدم درست من آیا مثال کنید اصالح را آن اید، کرده اشتباه

: . می نظر به مثال کنید آوری جمع را خاصی اطالعات بازتاب، از بعد توانید می شما اوقات گاهیاحساس که خاص موقعیت یک از مثالی توانی می یا هستید عصبانی پدرتان دست از شما آید

. بیاوری برایم کنی، می خشمدرمان با کار برای تکنیکها این از مشاور یک آن در که دهد می نشان را موقعیتی بعد صفحه مثال

. است کرده استفاده جو

هشتم فصلآن با سازگاری و فشار

چیست؟ فشار . این در باشند، فشار تحت انسانها که زمانی گویند می را شیء یک بر وارده نیروی فشار

. هستند روانی فشار تحت آنها که شود می گفته بصورت حالت تواند می فشار یا و تنش . از جسمی مشکالت سبب به تواند می وضعیت این کند بروز هیجانی ویا روانی جسمی،

. مشغولیتهای کار، فشار سبب به میتواند اینکه ویا باشد بیماری یا اشتهایی بی تب، قبیل . به راجع نگرانی یا افسردگی سبب به دارد امکان طور همین باشد شغلی و فکری فراوان

. . هستند فشار مختلف انواع اینها باشد آیندهتواند می شیی آن نباشد زیاد فشار این اگر شود می وارد فشار شیی یک به که زمانی

. یابد افزایش فشار اگر اما کند تحمل را فشار سنگینی " . فشار تحت دارد امکان مثال شود صدمه دچار شکلی به شیی است ممکن آن نتیجهء در

. نیز افراد شود خارج اصلی حالت از و شده خم . مدت بلند فشارهای اما کنند تحمل مشکلی هیچ بدون را فشار درجات از بعضی توانند می

. شوند هیجانی یا و روانی جسمی، مشکالت باعث تواند می

44

و کنند حمایت فشار برابر در را انسان توانند می که دارند وجود زیادی بسیار عوامل البته . در داریم قصد ما کند می استفاده آن از انسان که است سازگاری روشهای همان این

. کنیم صحبت عوامل این به راجع فصل این ادامه. . کند می تجربه را فشار از نوع چند یا یک کسی هر نیست بیماری یک تنهایی به خود فشار

. کاهش برای را زمانی مردم اگر البته سازد نمی مریض یا و بیمار را شما بودن فشار تحترا فشار بر غلبه تواند می این نکنند مراقبت خودشان از یا و ندهند اختصاص فشار درجات

. کند تر سخت و تر شدید

فشار عواملمی شود مشکل دچار آن با سازگاری و رویارویی در فرد که شرایطی یا و موضوع هر

. و برند می رنج فشار اثرات از دیگران از بیشتر افراد از بعضی گردد فشار باعث تواند. شوند می فشار دچار متفاوت شرایط در مردم از بسیاری

اقتصادی مشکالت. بسازند مشکل را زندگی توانند می فقر و منابع فقدان دانیم می ما همهء که همانطور

. مردها اوقات بعضی شود بزرگی مشکالت باعث خانواده یک در مرد نبودن است ممکن . ندارند را کردن کار حق همیشه هم زنان و اند شده کشته یا و هستند کشور از خارج درکه هستند هایی گروه جملهء از دارند بعهده را آنان سرپرستی زنان که هایی خانواده

. تامین برای درآمدی، و تحرک هیچ بدون باشند می دارا کشور در را پذیری آسیب بیشترینوابسته فرزندانشان به روزمره زندگی گذران برای آنها شان، خانواده اولیهء نیازهای

زنان. هستند . تواند می این شود می شامل نیز را فرزندان تحصیل که دارند بعهده را زیادی وظائف

. باشد آنها پریشانی برای بزرگی عامل

خانوادگی مشکالتهمه و همه هنگام، زود ویا اجباری های ازدواج قانونی، مشکالت خانوادگی، های خشونت

. شوند اضطراب باعث توانند می

بیماری. شود او خانوادهء و بیمار برای زیادی فشار باعث تواند می جسمی ناتوانی یا و بیماری

بیماری" که وقتی مکرر ، مخصوصا معاینات به نیاز و باشد مدت وطوالنی داشته مزمن. ) ( جنون یا و عقامت فلج، ، سل توبرکلوز مانند باشد

فشار های چیست؟ دوامدار نشانهو رفتاری جسمی، هیجانی، از عبارتند که دهد می نشان متفاوتی اشکال به را خود فشار

اجتماعی.

45

جسمیمنظم نا ضربان یا و قلب تپش عضالت، کشیدگی سردرد، خستگی، شخص دارد امکان

. نمی چونکه کنند تجربه را کوتاه های نفس است ممکن افراد از بعضی کند تجربه را قلب . داشته معده درد ویا مریضی احساس است ممکن همچنین کنند دریافت کافی هوای توانند

. دچار. هم شاید شوند هضمی یا ادراری مشکالت دچار افراد از بعضی دارد احتمال باشند. شوند اشتها دادن دست از یا و پوستی خارشهای

می احساس سینه قفسهء ویا پاها، بازوها، در مبهمی دردهای آنها اوقات بعضیهای. زدن پلک ویا عضله ارادی غیر پرش یا ناگهانی تکان لرزش، دارد امکان همچنین کنند

. دهند نشان را اندازه از بیش

رفتاری – هیجانیداشتن، عجله معمول، حد از تر سریع رفتن راه یا کردن صحبت حد، از بیش فعالیت

لکنت با همراه صورت شدن سرخ اضطراب، داشتن تاخیر، صورت در شدن عصبانیو ) کشیدن سیگار خوردن، غذا لرزان، انگشتان مانند عصبی عادات مردم، از دوری زبان،

) ( ) گیجی، حافظه، ضعف ، کاهش یا افزایش عادات تغییر ، الکلی های نوشابه مصرفو بیزاری مشخص، حالت یک به تمایل حد، از بیش نگرانی توجهی، بی کالمی، های لکنت

ناگهانی بروز اجباری، اعمال وسواسی، افکار گریه، پذیری، تحریک داشتن، میلی بیغیره و بد رویاهای ها، .هیجان

اجتماعیروی استدالل به و دهند نشان اندکی هیجانات است ممکن فشار تحت افراد از بعضی

. حمایت یا و گیری تصمیم برای دارد امکان همچنین کنند مخالفت دیگران با و بیاورند. کنند تکیه دیگران به حد از بیش عاطفی، یا عملی

انرژی فقدان و خستگیخوابی، پر بودن، خشک و جدی خوابی، کم و تلویزیون تماشای خستگی، عالقه، فقدان

خانه، از رفتن بیرون در توانی نا بیخوابی،. آرامی به حرکت و شوق و ذوق نداشتن افسوس، و حسرت

کودکان میان در فشار های نشانهمی نشان شد گفته باال در که را هایی نشانه تمام و برند می رنج فشار از نیز کودکان

مهارتهای. از بسیاری و باشد سخت خیلی آنها برای نشستن آرام است ممکن دهند . را کوچکتر کودکان مانند رفتارهایی است ممکن آنها بدهند دست از را خود انکشافی

انگشت مکیدن مانند کنند شروع دوباره

. آنها تای چند داشتن است ممکن حتی ندارد را ها نشانه این تمام هیچکس طبیعی، بطور . بصورت ها نشانه این از یکی فقط داشتن حال این با باشد نداشته خاصی معنای هیچ نیز

. باشد جدی فشار نشانهء است ممکن شدید و افراطی

دوامدار تاثیراتفشار

46

آنرا مقدار که نباشد قادر شخص و کند پیدا ادامه طوالنی مدت برای فشار که وقتیتاثیر تحت را شخص زندگی های جنبه تمام کند، حاصل سازگاری آن با ویا دهد کاهش

. کند می کمک فامیلی مشکالت و بیماریها پیدایش به همچنین و دهد قرارمی

بیماریهایجسمی خطر افزایش و سردرد باعث دوامدار شکل به که باال خون وفشار باال قلب ضربان

. شود می سکته و قلبی حمالت عادی، غیر بصورت قلب تپش او بدن ایمنی سیستم دارد قرار فشار معرض در دوامدار بطور شخص که زمانی

. برای بیشتری آمادگی او نتیجه در کند می اثر کمتر بدن طبیعی دفاع و شده تضعییف . کاهش نیز را بیماریها از یافتن بهبود سرعت بودن، فشار تحت همچنین دارد شدن مریض

. دهد می ،یبوست اسهال، باعث و سازد مختل را هاضمه سیستم تواند می دوامدار فشار

. شود نفخ و عضالنی گرفتگی . جوش جمله از است شده شناخته پوستی مشکالت تشدید عامل عنوان به فشار

. برای توضیحی که دار خارش پوستی جوشهای با فشار همچنین اگزما سورازیس، پوستی،. دارد ارتباط نیست آنها

جمله از و عضالنی درد به منجر تواند می دوامدار فشار بخاطر عضالت دوامدار تحریک. شود کمردرد

. شود زن و مرد جنس دو هر در جنسی مشکالت به منجر تواند می فشار پر شرایط . تحت که زنانی بگیرند قرار تاثیر تحت توانند می جنسی های هورمون مقادیر همچنین

هر و شود متوقف شان ماهانه قاعدگی مراحل است ممکن دارند قرار زیاد بسیار فشار. کنند تجربه را باروری کاهش است ممکن مرد و زن جنس دو

. که شخصی شود خواب در مشکالتی باعث تواند می نشده حل فشار از حاصل تنشو بخوابد عادی زمانهای در که است سخت خیلی برایش دارد قرار زیاد بسیار فشار تحت

. نماید انرژی فقدان و خستگی احساس روز طول در است ممکن

روانی اختالالت . اثر در که وقتی دارد ارتباط فشار با سازگاری در ناتوانی با افسردگی شروع اغلب

است، شده خارج او کنترل از اوضاع و خورده شکست که کند می احساس شخص فشار . و است حال بی و برد نمی لذت چیزی از شخص باشد شده افسرده او که است ممکن

. ندارد بیرون جهان به ای عالقه هیچ و نداشته کارها انجام به میلی. کنید مراجعه افسردگی بخش به بیشتر معلومات برای بسیار فشار اثر در تواند می اضطراب این بخصوصی حالت در اضطراب، اختالل در

. باشد آمده بوجود زیاد. کنید مراجعه اضطراب اختالل بخش به بیشتر معلومات برای

اجتماعی مشکالت

ممکن و کنند فکر دقیق طور به توانند نمی اغلب هستند فشار تحت افراد که زمانیکه بروزردهند خود از رفتاری یا دهند نشان واکنش حد از بیش موقعیتها به نسبت است

. نیست آنها شخصیت با موافق

47

این که شود می دشوارتر فرد برای اجتماعی و فکری کارهای اداره فشار، زمان در . شود می وظیفه انجام یا مکتب در ضعیف عملکرد باعث خود

می سوءتفاهم و مخالفتها مشاجرات، به منجر آسانی به فشار از ناشی تخریشیتشود.

مردها کنند، کوب و لت را اطفالشان والدین که شود باعث است ممکن باال عوامل همه. کنند دعوا و جنگ یکدیگر با اطفال و دهند قرار شتم و ضرب مورد را زنهایشان

فشار با سازگاری

. با آمدن کنار برای روشهایی شخص هر خوشبختانه کند می تجربه فشاررا انسانی هر . با سازگاری برای متفاوتی روشهای شود می نامیده سازگاری روشها این که فشاردارد

. . شخص هر باشد نمی یکسان مختلف فرهنگهای و افراد برای روشها این دارند فشاروجود . فشاردارد با سازگاری در را خود به روشمخصوص

: فشار با مؤثر سازگاری از مثالهایی. دیگران با مشکل گذاشتن میان در فشار عوامل حذف برای راههایی یافتن در سعی هدف به دستیابی برای ای مرحله به مرحله پالن یک ایجاد با مثبت گذاری هدف خواستن راهنمایی و مشوره دیگران از کردن عبادت فعالیتها از منظم پالن یک داشتن از یافتن اطمینان فیزیکی فعالیتهای در اشتراک بازی موسیقی، به دادن گوش مثل کند می فشاردور از را فکر که فعالیتهایی یافتن

اطفال با کردن

. مکانیزیمهای از بعضی همچنین باشد می مؤثر سازگاری مکانیزیمهای موارد از بسیاری در . سازگاری مکانیزیم موارد از بعضی در تاثیر بدون گاهی و باشند می مفید گاهی سازگاری

. از مثالهایی کند بدتر را شخص وضعیت و باشد داشته منفی اثرات حتی است ممکن: تاثیر بدون گاهی و هستند موثر گاهی که سازگاری

." ": کرد ) خواهیم عادت آن به خود به اصل این قبوالندن با شرایط پذیرفتن.) هستید ) عصبانی شما اینکه گفتن کردن، گریه احساسات بیان.) رفتن ) داکتر نزد همیشه نمودن عمل بیمار یک مانند. جامعه از انزوا و گیری گوشه

. ممکن ابتدا در باشند می مضر که دارند فشاروجود با سازگاری برای راههایی همچنینمی تر جدی را مشکل سازگاری روشهای این نهایت در اما کند راحتی احساس فرد است

کنند:. فرزند و زن کردن کوب و لت یا کردن رفتار پرخاشگرانه اطفال از جنسی استفاده سوء فامیل و اطفال از غفلت به ن رساند آسیب یا سوزی خود مثل کردن رفتار خود به نسبت کننده نابود روش یک با

خود. بنزودیازپینها یا حشیش هروئین، تریاک، مانند مواد از استفاده سوء

فشار با سازگاری در فرد به کمک

48

. کارکن بخشد می بهبود را فرد جسمانی و روانی فشارصحت عوامل از پیشگیری و کاهشروشهای از استفاده با کند، فشارسازگاری با موثرتر تا کند کمک شخص به تواند می صحی

زیر: . می داکتر به جسمانی اعراض اثر در که بیمارانی فشار مورد در کلی اطالعات تهیه

داشته آنها که است فشارهایی یا و فشار به مربوط اعراض این که دانند نمی اغلب روند. تشویشنکند. دیگر تا کند می کمک او به و کرده خاطر آسوده را بیمار توضیح یک دادن اند

. کارکن به بیمار اغلب کنید حمایت عاطفی لحاظ از را او و دهید گوش همدردی با . او به دادن فرصت و بیمار سخنان به دادن گوش با صحی کارکن یک کند می اعتماد صحی

. کند کمک او به تواند می کند، مشکالتشصحبت مورد در تا . روشهای افراد اینکه سازگاری صحی مکانیزیمهای از گیری کار به در شخص تشویق

. اغلب نرس یا داکتر یک باشد می مهم کنند، پیدا فشار با سازگاری در را خود به مخصوصاز تا کنند تشویق را آنها توانند می اما باشند نمی فرد مشکالت همه حل به قادر

: مانند کنند استفاده فشار با سازگاری برای تری صحی مکانیزیمهای دراز مانند دهد می بیشتری راحتی احساس او به که کارهایی انجام در شخص تشویق

. کردن عبادت یا عضالت کششی تمارین گرفتن، شاور کشیدن،. دیگران با دوستانه روابط ایجاد شخصدر تشویق ،زنان داوطلب گروپهای بزرگساالن، مانند افرادی با کردن صحبت در شخص تشویق

. دارد اعتماد آنها به که افرادی یا دایه اطفال از مراقبت با بتوانند که اجتماع یا فامیل در افرادی تشویق و یافتن در سعی

. کند کمک بیمار خاطر آسودگی در وی برای استراحت یا غذا تامین یا شخص. کند خودداری الکل یا مواد مصرف از که کنید تاکید بیمار به قویا . و تنش از تا کند می کمک شخص به تمارین اینگونه آرامشبخش تمارین آموزش

می بهتر و کنند می بیشتر راحتی احساس افراد نتیجه در و یابد رهایی آن از ناشی اعراض. کنند استراحت توانند

: فشار با سازگاری در بیمار به نکاتی ارائه ( بخش به اطالعات مزید برای آرامشبخش (.5تمارین شود مراجعه - نبوده او فقط که فهمد می شخص دوست، یک با کردن صحبت با احساسات بیان

در یا است کرده می مراقبت بیمار طفل یک از یا است کرده سپری را بدی روز که است . فامیلها و دوستان با تماس در زمانیکه بیمار است بوده مصروف بسیار کاری، دفتر یک

. کند کسب آنها از را راهنمایی و حمایت محبت، تواند می استREFERENCES

Health-Net-TPO )2007(. Supplementary Mental Health Guide for General Practitioners. Ministry Of Public Health , Kabul-Afghanistan.

Hawkin )2000( International Assistance Mission Training Material. Herat, Afghanistan.

Tuker-Ladd, C. )c2004(. Psychological Self-Help. Clayton Tuker-Ladd & The Self-Help Foundation.

49

نهم فصلپرخاشگری و خشم

مردم ) میان در خشم و پرخاشگرانه رفتار بلند شیوع به توجه فصل( ANDS,2005با در که ، پرخاشگری و خشم عوامل ، پرخاشگری و خشم باره در فصل این در شد، مطرح اول

. گرقت خواهد بحثصورت نمود، کنترول را پرخاشگری و خشم میتوان چگونه واینکهبخاطریکه ولی میآید حساب به مردم بین معمولی چالش یک خشم نمودن کنترل چه اگر

) های ) مهارت ذکر اینچا در بتآ است شایع بسیار معلولین ناتوان مردم بین در مسئله این . میباشد اهمیت با خشم نمودن کنترول جهت الزم

. شایع بخاطر اوآل آورد بوچود هیجانات سایر به نسبت را بیشتری صدمات میتواند خشمشخصی ) و پرخاشگر شخص میگردد شخص دو حداقل ناراحتی باعث اینکه ثانیآ و آن بودن

.) میتوان چگونه اینکه یکی دارد وجود مسئله دو اینجا در است گرفته قرار پرخاش مورد کهمیتوان چگونه را مهاجم شخص اینکه دیگر و فرونشاند را خود خشم شخص تا کرد کمک

. کرد کنترول " . بدست میخواهم که را آنچه میدهد پیام ما به عصبانیت است گسترده خشم کلی تاثیرات

"، کودک و همسر با رفتار سوء ، جنایت ، خشونت با دارد ارتباط خشم نهایتآ و نمیآورم " ، سردردها ، صحی نامطلوب شرایط ، کاری نامطلوب شرایط ، آشوب پر روابط ، طالق

... غیره ..." و احساسی اختالالت ، قلب ضربان خون، فشار" اجتماعی روانی مداخالت فصل psychosocialدر interventions "متدهای مورد در ما

اما کردیم صحبت پرخاشگری مورد در هم کمی میزان به و آموزی جرات ، ارتباط برقراری . را بحث اینکه از قبل کرد خواهیم صحبت مفصل بصورت پرخاشگری مورد در فصل این در

پرخاشگری، خشم، ناامیدی، چون موضوعاتی از تعریفی باید کنیم آغاز مفصل بصورتباشیم . داشته خصومت و جرات خشم،

بدست چیست؟ ) frustrationناامیدی ) میخواهیم که را چیزی وقتی که است احساسی . این شود ما مطلوب هدف آوردن بدست مانع چیزی زمانی میدهد، دست ما به نمیآوریم

) ( ) ( انتخاب ، تصادف از بعد فلج ما های ،محدودیت پنچر تایر یک فیزیکی تواند می مانع ( ) یا ) والدین ممنوعیت دیگران العملهای عکس ، وناکامی آمادگی بدون امتحان یک ما های

) ( ) بی یا ، شخصی اهداف برای ما اغفال دیگران های انگیزه ، سیاسی زندانی یک شکنچه. ) باشد ) گریز راه نداشتن و فقر در تولد اجتماعی های عدالتی

.( angerخشم ) ها وناامیدی صدمات واکنشبه در است واری دیوانه احساس یک از عبارت . عبارت خشم هستید جویی انتقام دنبال به معموآل و نیستید راضی افتاده اتفاق آنچه از شما

- - که رفتاریست یک از جدا این و ، است شناختی فزیولوژیکی هیجانی درونی حالت یک از . ما اگر میشوند، واقع مفید خشمآمیز هیجانات موارد از بعضی در انگیزد برمی آنرا خشم

انجام وضعیت بهبودی جهت را عملی تا میکند تحریک مارا خشم ، آوریم بدست آنرا مزیت.) پرخاشگری ) به نیاز بدون دهیم

( . ( Aggressionپرخاشگری از گروهی یا شخصی به حمله مثال است رفتار یک از عبارت- . باشد. لفظی حمله میتواند است کسی به رساندن آسیب ازآن هدف افراد

50

- تنبیه هم یا و آنها به ناشایست و بد های انگیزه دادن نسبت یا ،تمسخر ،تهدیدات توهینات. باشد فریکی های محدودیت یا ها

در که میشود گفته میدهیم دست از را مان کنترول که میرسد حدی به ما پرخاشگری وقتی. بسرمیبریم خشم اوج یا جنون

. از شود داده تفکیک باید پرخاشگری شدیم متذکر قبال ایستادگی جرات طوریکه که . آسیب از جلوگیری برای جرآت درواقع است خود حقوق از دفاع برای معقوالنه و منطقی

. است شده ایجاد دیگران بهاز شود تفکیک باید همچنین هم . خصومت خشم خشم است خشم مزمن حالت یک چیزکه

موجود همه در که میباشد امیدی، نا خالص موقعیت یک در مؤقتی، اقدام یا حالت یک. اند. آن دارای خاصی افراد از یکعده که است دائمی صفتشخصیتی یک خصومت است

: خشم عالیم و شناسائی . در همچنین ، است شایع مردم از کثیری عده بین در وسیعی بصورت خشم از مختلفی انواعبین در رفتارخشن و خشم مختلف انواع که شد آشکار افغانستان در ناتوانی ملی احصاییه

.) ( . اول فصل به شود مراجعه است موجود ناتوان خیلی مردم زمانی چی که دانیم می ما بعضا که میشویم پرخاشگری و خشم از زیادی اشکال دچار بازهم اما ، هستیم عصبانی

گیرند می آرام .سریعما خود نزد تنها یا شود می گفته دیگران برای که لفظی انتقادات و رفتارها از که لیستی اینآن از قبال که های رنجش از بعضی نمودن آشکار در ممکن است شده تهیه شود می فکر

. باشد کننده کمک شاید نداشتید آگاهی

رفتاری مستقیم عالیم(هجومی: .1 ( ، کردن تیله دادن هل زدن، سیلی شدن، خشمناک زبانی، یا فریکی بد رفتار

غیره و گرم اسلحه یا چاقو با کردن تهدید کردن، لت زدن، لگدگذاشتن،: پرخاشگرانه.2 نام یابی، تقصیر یا جویی عیب مفرط، به انتقاد را کسی

یا طعنه کردن، وفغان ناله کردن، گیری خرده کردن، متهم بد های انگیزه و صفات داشتنشدن، قائل تعصب یا تبعیض زدن، خند . زهر ستیز و خشم های حمله

.مضر: .3 افگنی وحشت سرقت، خواهی، بد روی از چینی سخن و پراکنی شایعه.بغاوت:.4 وگفتگو مذاکره از اجتناب طلبی، مبارزه ، اجتماعی ضد رفتار

: شناختی یا زبانی مستقیم عالیم1. . واهانت دشمنی به " "اقدام " " تو" ام رسیده جنون حد به آید می بدم ات قواره من

." استی کودن احمق2. : ونفرت "تحقیر هستی " مغرور و پوک چقدر تو....."انتقادی: .3 تو" بود، می مه قصه به واقعا اگردانستن .4 ."مقصر اندازند" مخاطره به مرا که میخواستند5. : گمانی وبد ظن ..."سوء و" کردی تقلب تو ، کردی انصافی بی تو6. : ندارند است من شایسته که احترامی من )به ریسس، مالک به دیگر مردم

. ) ندارند احترام معلم داکتر،7. : توزی "کینه بدهم" آزار راخوب او توانستم ایکاشمینهادن :.8 "نام هستند " دروغگو خودبینان سیاستمداران9. : واضح اما تر ......... مالیم " " ! من" برای حوصله دیگر ، هستم دلخور کمی خوب

" " " " "! ببینم." " ترا قواره خواهم نمی دیگر ، رنجانی می مرا ، بس ، نمانده

: مستقیم غیر رفتاری عالیم1. : گیری .گوشه احساسات مورد در مخصوصا کم مفاهمه سکوت، شدن، دور آرامی به

51

2. : .اختالالتروحیجسمی امراضقلبی فشار، فرط اضطراب، خستگی،3.: وگناه افسردگی4. : .اختالالتروحیشدید پارانویایی فرنی اسکیزو5. : آزار خود آور اعتیاد پذیر،رفتار .سانحه مخدر مواد ویا پرخوری، ، میگساری مثل6. ( : بیهدف نظافت فعالیتشدید ، (.ورزشمطیعانه .7 رفتار مفرط، پذیری سلطهگریستن..8

پنهان خشم » « آشکار وغیر پنهان احساس یک عمدتا عصبانیت که شود می واضع عصبانیت عالیم از

. های. روش از یکی است خطرناک بالقوه و ترسناک شدن عصبانی نه؟ چرا و است: دارد مخصوص نام یک پنهان خشم بیان انفعالی معمول عصبانیت یا از. خشم عبارت این

. شخص شاید مثال گونه به زیرکانه های مخالفت ، انفعالی حالت داشتن با خشم تخلیه " " " داشته" تاخیر متکررا ، کند نمی درک انگار که نماید عمل چنان باشد، منفعل و خسته

) ( . به ، نیست ای مسأله خشم انکار فراموشی، نماید بزرگ را دیگران های خطا باشد، . در رفتارها و صفات این از بسیاری بودن مریض یا و ناخوش متکررا و کار، انداختن تعویق

. شد داده تذکر فوق : دارد وجود نیز پنهان خشم به وابسته اشکال از دیگر .یکی پنداشتن قربانی را خود

. که کسی ولی باشد آزرده شدیدا را شما حالتی یا شخصی که معنی این به پنداشتن قربانی . در نکند متهم یا معرفی را خود آزار مسبب ممکن است شده خبره پنداری قربان خود در

, پنهانی بصورت ودیگران است او با مخالفت در جهان که میکند احساس همیشه او عوض . دلیل همین به میکنند؛ درماندگی احساس معموال ها قربانی کنند بدبخت را او تا دارند قصد

. گذشته در که کنند می فکر آنها پذیرند می کمی مسوولیت است رفته آنها بر آنچه مورد درو محبت که نیستند قادر اکنون که آیند می نظر به اما اند گرفته قرار رفتاری بد مورد شدیدا

: . آن درست درک به قادر شود پنشنهاد کمکی شان برای اگر مثال طور به بپذیرند را حمایت . امکان بیشتر خیلی قربانی یک است تأثیر بی نمایید تشویق را آنها بخواهید اگر و نیستند

آنکه تا نماید خالی برشی را خود خشم یا برسد، نظر به اندوهگین باشد، گرفته که دارد " " " : . بلی، یا و است؟ چنین من تقدیر اغلب چرا نمایند می بازی اغلب آنها شود خشمگین

.). ( بدبین،" خود، به رحیم قربانی کند نمی کمکی هیچکسی نظریات یا و پیشنهاد مگر. است نشسته توزی کینه از ای پشته بر یقینا حسود غمگین،

عواملخشم : بیولوژیکی عوامل و فاکتورهاo : افزایشخشم باعث اوقات گاهی مغز از خاصی قسمت تحریک مغز نادرست عملکرد

. به منجر حیوانات مغز از خاصی قسمت تحریک که است این از حاکی تحقیقات شود می . . شود می توقفخشم باعث مغز بخشهای دیگر تحریک شود می خشم بروز

o : خوانده فرزند از شده انجام کامل سروی یک ژنیتیکی و هورمونی کیمیایی، فاکتورهایجنایات انجام در که هایشان خوانده مادر و پدر با اطفال این زندگی که است این بیانگر ها

. شوند می جنایات مرتکب که است والدینی از ژن بردن ارث به از خطرتر کم داشتند دست . تستوسترون میزان که افرادی مثال دارند خشم بروز در نقشمهمی نیز هورمونها

) و) رقابت طالق، جنسی، اعمال خیانت، و وفایی بی دارند، باالیی مردانه هورمون . که است شده معلوم همچنین دهند می نشان خود از را بیشتری اجتماعی ضد رفتارهای

) رفتارهای ) بروز باعث دیوانه سگ گزیدگی اثر در هاری نام به ویروسی عفونت نوع یک. شود می آمیز خشونت

روانی عوامل

o مطلوب هدف نیاوردن دست به در ناکامی

52

بوده امیدوار بیشتر درک یا انصاف بیشتر، توجه مثل مسائل بعضی به نسبت ما که زمانیشدن مضحکه یا خیانت و فریب انتقاد، و سرزنش روحی، جراحات عوضفقط در و ایم ( . کیلی و بیرن آید می وجود به ما در پرخاشگری و احساسخشم شود، (.1981نصیبمان

بسته پا و دست را خود هدفمان مورد در اگر باشد، مطلوب و عالی بسیار هدفمان اگر ) باشیم، ) داشته را آن به دستیابی انتظار همچنین و آن به دستیابی در ناتوانی کنیم احساسمی نظر به ناعادالنه که شود آشکار انتظارمان خالف بر موانعی اهدافمان مسیر در اگر. بود خواهد زیادتر ناکامی کنیم، برداشت شخصی را مسائل بخواهیم ما اگر و رسند

: جای یک باال، خون فشار قبیل از شوند می همراه ناکامی با متعددی بیولوژیکی واکنشهای . دهیم؛ می بروز شدت به را خود احساسات ما که اوقات گاهی باال انرژی یا و نشستن

می خفه را خود احساسات زمانیکه موقعیتها به توجه با البته و رود می باال ما خون فشار . در خشم به مربوط روانی واکنشهای که رسد می نظر به شود می باالتر خون فشار کنیم

یا کنیم می بیچارگی احساس کامال ما که زمانی یعنی دهند؛ رخ العاده فوق موقعیت دوخوشبینانه بسیار حصول قابل غیر اهداف به دستیابی از ما انتظارات که زمانی برعکس،

. است بوده

: اجتماعی یادگیری : گیرند می یاد را پرخاشگری اساسی راه دو طریق از الگوهای( 1افراد مشاهده طریق از

و منافعی( 2پرخاشگر همچنین یا و راه این از نتایجی یا منافعی آوردن دست به طریق از) . الف شکل به است ممکن منافع این بیابند دست آن به دارند انتظار طریق این از که

) کسب یا شدن واقع تمجید و تحسین مورد ب باشد، دیگران توسط پرخاشگری توقف ) کسب ج آید، می دست به بودن پرخاشگر طریق از که اهداف بعضی یا خاص موقعیتی

. ) کشمکش و بحران نشاندن فرو د خود، نزد بودن پسندیده و اقتداری حسخود: درک و بیزاری خود

اگر صورتیکه در بدنمان در معیوب عضو از مثال وجودمان بخشاز هر از تنفر و بیزاریمانند بیماریها دیگر و پرخاشگری باعث شده خودمان از بیزاری به منجر داریم، معلولیت

. شود می افسردگی

میشوند باعثخشم که روانی جریاناتخطرآفرین یا کننده ناراحت ما برای آنها اعمال و رفتار یا اشخاص بعضی که بفهمیم اگر

. هستیم بیشتری پرخاشگری انجام مستعد افراد این به نسبت ما نتیجه در است،ما اختیار در را تقلیدی و شده بندی قالب الگوهای بعضی موجود فرهنگهای خرده و جامعه

خاص افرادی به نسبت را تبعیضاتی و پیشداوری تنفر، آنها اساس بر ما که دهد می قرار : . متنفر شخصی از ما اگر شود می زیاد کورکورانه قضاوت و پیشداوری داریم می روا

رنجانیدیم را آنها که زمانی و کنیم می دار جریحه را آنها روحیه ما زیادتری احتمال به باشیم، ( . فیچر، آولسو اسشر، شویم می متنفر آنها از (.1975بیشتر

داریم تنفر باشند، ما از متفاوت که کسانی از ماباشند مان شبیه که هستیم کسانی دوستدار ما کل طور به که است این از حاکی تحقیقات

براین ) داریم تنفر باشند، ما از متفاوت که افرادی از توسط(. 1969و که اقلیتهایی مثالدر را تبعیضات این از ناشی خشم بودند، گرفته تبعیضقرار مورد اکثریت فرهنگ گروپ

عزت قبیل از شخصیت کننده نابود رفتارهای به منجر که بودند کرده انباشته خود درونایده به نسبت انفعالی مقاومت و اعتیاد الکولیسم، پنداشتن، مقصر را خود پایین، نفس

. شد غالب فرهنگ آلهای

میشود منجر پرخاشگری به که دردهایی. شود می پرخاشگری به منجر زندگی در ناراحتی و درد

خشم اثراتمضر

53

لذت زندگی از که باشد ای اندازه به و شود تکرار زیاد دفعات به احساسخشم زمانیکهمان سالمتی و شوند می دستخوشآسیب روابط کنیم، تمرکز کارمان بر نتوانیم یا نبریم

شکل ) به که خشم کنترل برای ما که است زمان این در و گیرد می قرار تاثیر تحت. ) بیاوریم عمل به اقداماتی باید است کرده بروز ناهنجاری

: قبیل از دارد ارتباط مختلفی مشکالت بروز با اخیر،خشم مطالعات به توجه با: فیزیکی جنسی، مشکالت مشکالت سرطان، قلبی، بیماری خون، فشار درد، و سردرد

. غیره و حد بیشاز نوشیدن و خوردن.مشکالتروحی غیره: و خودکشی آزار، و شکنجه اضطراب، افسردگی،اجتماعی .مشکالت غیره: و انزوا دیده، آسیب روابط سوءتفاهم،

کنترلخشم . شما کنند می استفاده آن از خشم با سازگاری برای افراد که دارند وجود بسیاری راههای

خود احساسات بیان برای بهتری راههای و کنید سازگاری احساسخشم با که دارید نیازمی. خشمگین خیلی چرا اینکه مورد در بینشی یک به دستیابی افراد از بعضی برای بیابید

. باشد کننده کمک تواند می شوند،

آنها از خشم با سازگاری برای توانند اشخاصمی که دارند وجود ای ساده روشهای زیر در: کند استفاده

رخاوت:و تسکین آرامشبخشبه تخیالت و تنفسعمیق مانند آرامشبخشی ساده روشهای

تکنیکهای ) مورد در اطالعات مزید برای کنند کمک توانند می خشمگینانه کاهشاحساساتبخش به (.5آرامشبخشی کنید مراجعه

: شناختی بازسازیروشفکر تغییر معنی به شناختی بازسازی بناءا و است کردن روشفکر معنای به شناخت

. الفاظ گیری کار به یا گفتن ناسزا فحشدادن، به تمایل خشمگین افراد شماست کردن . خشمگین شما که زمانی دارند باشد، شان درونی افکار کننده بازتاب که مختلفی بسیار

. افکاری با را افکار این که کنید سعی شود می هیجانی و افراطی بسیار شما افکار هستید " . بد خیلی این است، بدبختی این اوه، گفتن جای به مثال عنوان به کنید جایگزین تر منطقی " " به که است فهم قابل و است کننده ناامید این بگویید خود به ، شد خراب چیز همه است،

درست را کاری شدن خشمگین و است نرسیده آخر به دنیا اما شوم می ناراحت آن خاطر." کند نمی

" یا " هرگز چون کلماتی از استفاده درباره کنید می صحبت دیگران یا خود مورد در که زمانی " " " . " همیشه" شما یا کرد نخواهد کار هرگز ماشین این مانند عباراتی باشید محتاط همیشه

" شما که شود باعثمی بلکه نیستند درستی عبارات تنها نه کنید فراموشمی را مسائل. ندارد وجود مشکل حل برای راهی هیچ و بوده درست شما احساسخشم کنید احساس

مشکل حل در کمک به تمایل که را افرادی احساسهمکاری همچنین کردن فکر اینگونه - رجوع ) اجتماعی روانی بخشمداخالت به بیشتر اطالعات برای کند دار جریحه دارند،

کنید(. شما آن نتیجه در که کند نمی مشکلی حل به کمک شدن خشمگین که شوید یادآور خود به

.) کنید ) بدتری احساس واقعا شود باعث است ممکن و کنید پیدا بهتری احساس

رسد می نظر به درست زمانیکه حتی خشم که دلیل این به برد می بین از را خشم منطق، . قوی و درست منطق از خود، مورد در بنابراین شود منطقی غیر زود خیلی تواند می

54

" . بلکه نیست شما به رساندن آسیب صدد در دنیا که باشید داشته خاطر به کنید استفاده ." این هستید تان روزمره زندگی ناخوشایند مسائل بعضی کردن تجربه حال در فقط شما

تالش بهترین حال عین در و آورید یاد به نمودید، احساسخشم که زمانی هر را فکر طرزو متوازن دید طرز تا کند می کمک شما به رویه این که بدانید و بدارید مبذول نیز را خود

. دیگران، توافق تحسین، و تمجید انصاف، نیازمند خشمگین افراد باشید داشته را مناسبتری . به ما زمانیکه و است مسائل این شخصخواهان هر هستند خودشان شیوه به کارها انجام

افراد اما شود می دار جریحه احساساتمان و شده ناامید نیابیم دست ضروریات اینآنها ناامیدی حس نشود، برآورده آنها نیازهای این اگر و هستند موارد این نیازمند خشمگین

. خشمگین افراد شناختی، بازسازی از بخشی عنوان به شود می احساسخشم به تبدیلخواسته و تمایالت جزء را خود انتظارات این و یابند آگاهی خود تقاضاهای ماهیت از باید

" ".... " . من از سالمتر عبارتی دارم دوست من گفتن دیگر، عبارت به دهند قرار خود های . " ... " " نتوانستید شما که زمانی روش این با باشد می باشم داشته را باید من یا دارم تقاضا

ناکامی، احساس مانند کرد خواهید تجربه را واکنشنورمال یک برسید، خواهید می آنچه به . به خود خشم از خشمگین افراد بعضی را احساسخشم نه شدن دار جریحه ناامیدی،بدین این اما کنند می استفاده احساس شدن دار جریحه از پرهیز برای ای وسیله عنوان

. رود می بین از احساس شدن دار جریحه که نیست معنا: بهتر مفاهمه

سریع گیری نتیجه به تمایل خشمگین اساسآن –مردم بر این –وعمل از بعضی و دارند . تأمل کمی که اینست کرد باید که کاری اولین باشد نادرست خیلی تواند می ها گیری نتیجه

. تأمل بلکه نگویید رسد می فکرتان به چیزیکه اولین نمایید خویشتعمق پاسخ بر و نموده . سخنان به دقت به حال درعین و کنید فکر دقت به بگویید خواهید می آنچه باره در و نمایید

. نمایید صرف تفکر برای زمانی پاسخ از قبل و کنید گوش مقابل طرف . قرار انتقاد مورد وقتی که است طبیعی دهید گوش گوید می مقابل جانب آنچه به دقت به

. این زیر در آنچه به عوض در نکنید مثل به مقابله اما بگیرید خود به دفاعی حالت گیرید می : و فراموششده را خود ممکن فرد این اینکه بر مبنی پیامی دهید گوش است پنهان کلمات

. و بطلبد، را زیادی صبر شما مورد در ممکن این است احساسکرده نداشتنی دوستشما خشم که نگذارید اما بطلبد، تعمق برای لحظاتی - –ممکن مباحثه دیگر جانب خشم یا

. حالت شدن بحرانی از تواند می کردن حفظ را خود خونسردی نماید خارج کنترول از را. نماید جلوگیری

- ( لطفا شده بحث اجتماعی روحی مداخالت فصل در بیشتر جزئیات با مفاهمه های مهارت). نمایید مراجعه فصل این به

: طنز از استفاده . " به" تواند می مورد، یک در فرونشاند متعددی روشهای به را خشم تواند می ابلهانه طنز

. می و شوید می خشمگین وقتی کنید نظاره را تری متوازن جنبه یک که کند کمک شماتصور و کنید صبر دهید، نسبت را تخیلی عبارات انها به یا و بگذارید نام فردی بر خواهید

. و هستید کاری محیط در شما اگر دارد معنی چه اللفظی تحت طور به کلمه این که کنید " " " یک " پندارید، می مثال طور به سلولی تک موجود یک یا زباله کیسه یک را همکار یک

) کنید، ) تصور است نشسته تان همکار میز پشت که را آمیب یک ویا زباله از پر بزرگ کیسه . شخصی برای نامی که هروقتی را کار این رود می جلسات به و کند می صحبت تلفن با که

. اسم آن که آنچه از تصویری توانید می اگر دهید انجام کند می خطور شما مخیله به دیگر . گیرد؛ می را شما خشم تیغ ضربه زیادی حد به کار این کنید رسم برسد نظر به ممکن واقعا

. نمود تکیه طنز به توان می همیشه آشفته حالت یک کور گره گشودن برای وهرگونه که هستند، حق بر اخالقی لحاظ از نمایند احساس که دارند تمایل خشمگین مردم

آنها و است ناشدنی تحمل توهین یک انها برنامه برابر در مانع یا متألم نبایدتغیر اینگونهدیگران. شاید !بایدشوند آنها نه اما شوند متألم

یک النوع، رب را خود نمودید؛ احساس را میل این وقتی کند، می پیشنهاد دانشمندیحرکت تنها حالیکه در است، دفتر فضای و ها دکان ها، سرک مالک که مطلق، فرمانروایتصور کنند می اطاعت وی از همه دیگران و دارد را خود قانون حاالت همه در و کند میاحتمال. اندازه همان به بیافزایید خود خیالی تصویر این بر بیشتری جزئیات قدر هر نمایید

55

خواهید درک همچنین شوید، می تر نزدیک است منطقی غیر شما تصور نمایید درک اینکه . اند اهمیت بی چقدر واقعا اند شده شما عثخشم با که اموری کرد

. مشکالت که نکنید سعی اول، دارید مبذول احتیاط باید مورد دو در طنز از استفاده هنگامآنها با تر سازنده مواجهه به کمک رابرای طنز بلکه نمایید؛ پنهان لبخند زیر فقط را خودمتوسل. است خشم ابراز نادرست شکل یک خود که تمسخر و زننده طنز به ثانیا بکاربرید

نشوید.

. یک خشم خویشاست گرفتن جدی حد بیشاز از امتناع ها روش این تمام مشترک وجهآورند می لبخند شما لبان بر شوند تجربه اگر که عقایدی با اغلبا اما است، شدید هیجان

. است همراه

بفهمانید را خود مقصود خونسردی با که بیاموزیدالفاظ از استفاده یعنی روشجسارت، یک با را خود خشماگین احساسات که نمایید سعی

. نمایید بیان پرخاش، جای به منطقی و متیننظر مد را آتی نکات هستید، آن گیر در اکنون هم یا و دارید پیشرو در داغی مباحثه اگر

: باشید داشته. - بیاندیشید بگویید خواهید می آنچه به دقت به کنید تأمل. کنید فکر است پنهان خشم زیر در آنچه مورد در نمایید سعی . از نمایید سعی باشید داشته وضوح آن به دسترسی نحوه خویشو تقاضای مورد در

( "........ هستم " قهر باالیت زیرا کنم می احساسخشم تو به نسبت من چون عباراتی. نمایید..... ( استفاده چونکه

مستحق هرکسی که باشید داشته خاطر به فرادهید، گوش دقت با شخصمقابل به. خویشاست نظر

. نمایید حفظ را خود خونسردی مقابل جانب و خود خشم مقابل در . سعی خویشنمایید حق در تعدی احساس ممکن گیرید قرار انتقاد مورد صورتیکه در

. دهید ادامه بلکه نروید طفره بحث از احساس این با کنید. کنید سوال مطلب کنه دریافت برای و باشید صبور. پرخاشگر یا متمسخر نه باشید جسور محتاطانه که نمایید سعی

: بیاورید زندگی سبک در تغیراتی . اندکی تغیرات آوردن با کنند تر بد را احساسات توانند می ما زندگی سبک های جنبه بعضی

. نمایید حاصل وافری بهره توانید می می همچنین و باشد موثر ها فشار شدن انباشته از جلوگیری در تواند می منظم ورزش

. بدهد روزمره زندگی تنشهای از ماندن دور برای زمانی مرتبا شما برای تواند شده کنترول روش یک با فشار تخلیه در نیز تنفسی تمرینات چون رخاوتزا تمرینات

( . روحی مداخالت فصل در را مورد این در بیشتر معلومات توانید می کند می کمک سالم). بیابید اجتماعی

احساسات تخلیه با یا دوستی با صحبت با نمایید، بیان را خویش احساسات که بیاموزید. نویسندگی یا نقاشی کمک به خالقانه شاید دیگر، روشهای با

: بپذیرید نمایید می ستیز درکشدن برای اگر را تنهایی بودن پذیر نا اجتناباحساسات و افکار با ارتباط در همنشینی بینیم می وقتی که است خالیی احساس تنهایی

. با ما روابط تعمیق در ما خالقیب فقدان نتیجه خشم بعضا، آید می پیش دارد، مشکل مان . عالقمند ما ایم، نموده مطرح را افتاده پا پیش مسایل تنها ما مثال، گونه به است دیگران

را خویش های ناکامی دیگران وقتی ایم، نبوده خویش شخصی های دغدغه کردن مطرححد از بیش ما آنها، احساسات تادرک ایم اندیشیده حل راه به بیشتر ما کردند مطرح

دیگران وقتی و دوستان، و خانواده با زمانی گذراندن تا ایم بوده کاری مسایل مشغولو ایم قرارگرفته دفاعی موضع در حد از بیش اند داده قرار سوال مورد را ما ضروریات

. ایم کاربرده به را زیادی قضاوت

زمانی دهیم، تغیر را دیگران با خویش ارتباط روش تا نیازمندیم ما تنهایی بر غلبه برایتر آزاد خویش درونی افکار و ها دغدغه بیان مورد در نماییم، صرف روابط ایجاد برای

56

یا برند می سوال زیر را ما ضروریات دیگران که وقتی دفاعی، موضع گرفتن از و باشیم،. نماییم امتناع پندارند، ارزشمی بی

نه و برکشیدن دیگران از برتر را خود نه داشتن، ارتباط همتا چون دیگران با: شمردن خوار را خود

. درون از ما است دانستن کمتر دیگران به نظر را خود معنای به خویش شمردن خواربه و دیگران نظریات به ازحد بیش شدن حساس به تمایل نماییم، می ناامنی احساس

. . و ها توانایی همه ما کند می حقارت احساس گاها هرکسی داریم شدن خشمگین آسانی . نه و هستیم بیش نه ازدیگران ما هستیم متفاوت همه ما داریم، مختلفی های محدودیترا. خود توانیم می آسانی به نماییم، می مقایسه دیگران با حد از بیش را خود ما وقتی کم

. برتریم دیگران از که نماییم تصور یا ، نماییم تصور دیگران از کمتر

- برابر هم با انسانی های ارزش در که بپذیریم باید ما حقارت، برتری دام از اجتناب برایمعنی این به نماییم، داری خود ها ارزش سنجش بر خود فکر کردن مشغول از و هستیم، . مورد در قضاوت از خویش، خشم از کاستن برای نکنیم مقایسه را ها طرزالعمل که،افکار تبیین کمک به ارزیاب نا تفکر طرز با را ارزیاب تفکر طرز و نمایید، خودداری دیگران

. نمایید خویشجایگزین: مثال گونه به

" : خشمگین دوباره من گویید می خود به و اید، شده خشمگین دوباره شما ارزیاب طرزتفکرمن ."هرگز هستم، کنم خویشغلبه برخشم توانست نخواهم

". آسایشهستم : " برای زمانی نیازمند اکنون هستم، خشمگین من ارزیاب نا تفکر طرز

را خود خشم چگونه نیست شدنی حل تعارض وقتیکنیم؟ کنترول

چون اند شده قربانی به آنها کنند می فکر که دلیل این به اند مصر خود خشم به مردم گاها، . فکر آنها فروخورند را خود خشم که نیست منصفانه و دیگریست خطای نتیجه شان خشم

نموده آنها حق در دیگران که خطاییست تأیید معنی خویشبه خشم فروخوردن که کنند میبخشش. مستحق دیگران کنند می فکر چون فروخورند را خود خشم توانند نمی آنها اند

لطمه. و توهین مورد در گذشته خاطرات آوری یاد با را خود مردم بعضی همچنین نیستندخاطرات آن آوری یاد با را خود فکر و نمایند می گذشته افکار زندانی بودند دیده که ای

. نمایند می سعی و ، دهند جزا را بد اعمال که باشند کسی خواهند می آنها دهند می عذابانجام انتقام مورد در تفکر برای وقت نمودن سپری و گذشته صدمات آوری یاد با را اینکارالعمل. عکس به بسته شان هیجانات دهند می اجازه که دارند وجود کسانی همچنین دهندبیشتر شان خشم نشوند، اصالح موذی افراد این اگر و باشند، اند آزرده را آنها که کسانی

. شود می

اجتماعی وضعیت و هستیم کامل نا مردم همه ما که دلیل این به همیشه زندگی چونبعد ما خود فکر دادن عذاب تنها خشم دادن ادامه نیست، عادالنه داریم، متفاوت اقتصادی

. شدن متوسل خشم به و آوردن بهانه باشد می ایم خورده لطمه دیگران از اینکه ازمگر شویم مند بهره خوب جسمی و روحی صحت از توانیم نمی ما است، کننده وسوسه

و آالم همه توانیم می هم نه و نیستیم، دیگران اداره و گذشته تغیر به قادر ما بپذیریم اینکه . دیگر روش با را زندگی گذراندن توانیم می ما عوض در نماییم کن ریشه را زندگی مصائب

: . اند ذیل قرار جدید فکر طرز مثالهای از بعضی نماییم انتخاببه -1 که داد خواهم ترجیح من کنند، می صحبت مهربانی با من با والدین وقتی

. ندهم پاسخ گذشته دفاعی روشقهرآلود

57

برآورده -2 مرا خواهشات و بخواند مرا فکر که کرد نخواهم تقاضا همسرم از من " بنا " تغیر به همسرم وادارکردن از را خودم و داد، خواهم شرح را خود های نیاز من نماید،

. " / / داشت " خواهم باز من، ترجیحات ها خواسته آرزوها بهبا -3 را خویش جروحات التیام خالقیت، من ، شوند نمی اصالح دیگران گرچه

. داشت خواهم را خویش، نفع خویشبه خشم فرونشاندنخوشحال -4 که چیزی بر من شدن، خشمناک برای خویش حق بر تمرکز عوض در

. کرد خواهم تمرکز ارزشاست با و مثبت کننده،بر -5 را خود وقت که دهم می ترجیح من اما اند کرده بد من به دیگران چه اگر

ساختن فرحبخش برای خویشرا وقت بلکه نکنم، ضایع انتقام نحوه پیرامون کردن فکر . درخرابه گزیدن مسکن از را خودم من اول، قدم در نمایم صرف خودم برای زندگی

. داشت خواهم باز گذشته آالم خاطراتاند، -6 مرده قبال اگر نیستند، خواه معذرت اند داشته روا ستم برما که کسانی اگر

) ( با که دهم می ترجیح من نیستند، صلح به راضی و اند قهرکرده اند شده دور ما از اگرکنار آن با و کنم بیان را خود خشم کرد نخواهم نشر که ای نامه یا شعر روزنامه، نوشتن

بیآیم.پوزش -7 ام کرده بد ایشان به آنانیکه از دهم می ترجیح من است، من توانایی این

. باشم نداشته خود مورد در شدید خشم و گناه احساس اینکه تا کنم، آشتی آنها با و بخواهم

58