دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (rs) رود زا شجنس...

11
سفندماه ا3131 مه آزاد اسنشگا دا ي واحد ي زد1 د سنجش از دوربر کار(RS) کتشاف کانسارها در ا جمال عسگر ي1 ، علیمحمديسماعیل ا2 عقوب نصیري ، ی2 1 دانشجو ي کارشناس ي ژئودز ارشد يمه آزاد اسنشگا ، دا ي واحد اهر[email protected] 2 کارشناسداريدسي نقشه بر مهنمه آزاد اسنشگا ، داجان ي واحد زن[email protected] [email protected] چکیده: امروزهرسي بر هاي دورسنجي بهیل دل داشتن هایي داده باید د وسیع و یکپارچه ووده محد طول موجي مختلف، از بهترین روش ها در پي جویي کانسارها شناخته میشود با پیشرفت تکنولوژيهاي سنجنده سنجش از دور نوري،هاي سنجنده ابرطیفي با افزایش قابلیتداري تصویربر در صدها باند، گسترش وعرصه در سنجش از دور موردستفاده اار قر گرفته اند. تصویرداري بر ابرطیفي میتواند براي شناسایي اهدافش پوش سطحي مختلف با طیفي رفتارهايتمایز م و نظارت بر محیط زیست موردستفاده اار قر گیرد. هدف از اینده ازستفا اهن و مس پروفیري باي ااني کانسارهاق شناسایي مناطق دگرس تحقی سنجش از دور فن(RS) برايیط مناسبي، که میتواند شرا است کاهش کند و منجر بهس و اهن فراهمکتشاف کانسار م ا هزینز باندهايیق ا شود. در این تحق کانسارها امر پي جویي این سهولت در ها و هSWIR سنجنده استر و سنجنده ابر طیفيف اینکتشا براي ا مناسبيهنمايلعه میتواند را هاي مورد مطااي در ناحیههوارهزش تصاویر ماصل از پردا و نتایج حا هایپریونابه باشد. سازي ها در مناطق مش نوع کاني کلمات کلیدي: باند طیفي،، باندهايي ، سنجنده، ابر طیفي، دگرسان ها، طول موج، کانسار سنجش از دور، دادهSWIR ، ASTER هايپريون، 1 - مقدمه زمین مي باشد. به رويي کشف معادن برز براعات مورد نیاه اي استخراج اطهوار و تصاوير ماي علم سنجش از دوربردهاز کارکي ا ي گونها برايعات مورد نیاز روير، اطزش تصاص و پرداتم هاي خا الگوريگیرياي مختلف و به کار هز تصاوير سنجندهده استفا ان با که مي توا ايوص در معدني، بخصف موادکتشا اي جهت اواره هاي ماه از دادهینه بهستفادهست آورد. اوي کره زمین بد ري معادن مختلف بر شناسايکتشاف کان اوص اهن ميیره مس و بخصکتشاف ذخني به امک شايا دگرساني مرتبط ک هايودهاري محداخت و نقشه برد سار ها، شنند. باده نموده استفافي سنجش از دور اکتشاي از روش ها غیر از اهن ا ديگر به حال در مورد کانسارهايز محققین تا بهري ا کند.بسیاستفاده ا از هاي سنجنده ابرطیفي میتوان طیف کانیها را از تصوير استخراج و باستفاده ا از روشهاي پردازش تصوير،وده محد ي کانیهاي دگرساني را مشخص کرد. سنجنده ي هايپريون که بر رويواره ماهEO-1 نصب شده است ، در گستره طیفي4 / 0 تا4 / 2 میکرومتر و در

Upload: others

Post on 03-Jul-2020

15 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

1

در اکتشاف کانسارها (RS)کاربرد سنجش از دور

2، یعقوب نصیري2اسماعیل علیمحمدي، 1يجمال عسگر

واحد اهر ي، دانشگاه آزاد اسالميارشد ژئودز يکارشناس يدانشجو1

[email protected] ي واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسالم مهندسي نقشه برداري کارشناس 2

[email protected] [email protected]

:چکیده

بهترین از مختلف، موجي طول محدوده و یکپارچه و وسیع دید با داده هایي داشتن دلیل به دورسنجي هاي بررسي امروزه

سنجندههاي نوري، دور از سنجش سنجندههاي تکنولوژي پیشرفت با میشود شناخته کانسارها جویي پي در ها روش

.گرفته اند قرار استفاده مورد دور از سنجش درعرصه و گسترش باند، صدها در تصویربرداري قابلیت افزایش با ابرطیفي

محیط بر نظارت و متمایز رفتارهاي طیفي با مختلف سطحي پوشش اهداف شناسایي براي میتواند ابرطیفي برداري تصویر

تحقیق شناسایي مناطق دگرساني کانسارهاي اهن و مس پروفیري با استفاده از این از هدف گیرد. قرار استفاده مورد زیست

اکتشاف کانسار مس و اهن فراهم کند و منجر به کاهش است، که میتواند شرایط مناسبي براي (RS)فن سنجش از دور

سنجنده استر و سنجنده ابر طیفي SWIRه ها و سهولت در امر پي جویي این کانسارها شود. در این تحقیق از باندهاي هزین

هایپریون و نتایج حاصل از پردازش تصاویر ماهوارهاي در ناحیه هاي مورد مطالعه میتواند راهنماي مناسبي براي اکتشاف این

نوع کاني سازي ها در مناطق مشابه باشد.

، هايپريونSWIR ،ASTERسنجش از دور، داده ها، طول موج، کانسار، دگرساني ، سنجنده، ابر طیفي، باندهاي طیفي، باند کلمات کلیدي:

مقدمه -1

گونه يکي از کاربردهاي علم سنجش از دور و تصاوير ماهواره اي استخراج اطالعات مورد نیاز براي کشف معادن بر روي زمین مي باشد. به

اي که مي توان با استفاده از تصاوير سنجنده هاي مختلف و به کارگیري الگوريتم هاي خاص و پردازش تصاوير، اطالعات مورد نیاز را براي

شناسايي معادن مختلف بر روي کره زمین بدست آورد. استفاده بهینه از داده هاي ماهواره اي جهت اکتشاف مواد معدني، بخصوص در

سار ها، شناخت و نقشه برداري محدوده هاي دگرساني مرتبط کمک شاياني به اکتشاف ذخیره مس و بخصوص اهن مي اکتشاف کان

کند.بسیاري از محققین تا به حال در مورد کانسارهاي ديگر به غیر از اهن از روش هاي اکتشافي سنجش از دور استفاده نموده اند. با

کانیهاي ي محدوده تصوير، پردازش روشهاي از استفاده با و استخراج تصوير از را کانیها طیفمیتوان ابرطیفي سنجنده هاي از استفاده

در و میکرومتر 4/2تا 4/0 طیفي گستره است ، در شده نصب EO-1 ماهواره روي بر که هايپريون سنجنده ي .کرد مشخص را دگرساني

Page 2: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

نشده کالیبره و دارند بااليي سیگنال به نوفه نسبت باندها از برخي سنجنده ايندر اينکه به توجه با مي کند. طیفي تصويربرداري باند 242

متري را براي10 ×10ابعاد با و پیکسلهايي کیلومتر 5/7 پهناي با نواري فوق برداري تصوير است. سامانه استفاده قابل آن باند 331اند، تنها

دارد، TMاي ماهواره هاي داده به نسبت باالتري طیفي جدايش قدرت با باند 34 که ASTER ,مي کند. سنجند برداشت باندها تمامي

ASTER سنجنده باندهاي تنوع و بهتر تفکیک قدرت است. يافته افزايش چشمگیري نحو به الکترومغناطیس طیف اطالعات به دسترسي

، امکان بررسي ( TIR)حرارتي قرمز مادون و (SWIR)کوتاه طول موج فروسرخ ،(VNIR)نزديک قرمز مادون و هاي مرئي محدوده در

بر انتخابي اصلي مولفه هاي تجزيه از مطلوبي است. نتايج ساخته میسر را شده دگرسان هاي زون شاخص هاي کاني طیفي رفتار تر دقیق

امید نواحي میتوان نتايج اين با میدهد. دست به چندطیفي داده هاي با رابطه در را روش اين وکاربردASTER ماهوارهاي داده هاي روي

به طور کلي منظوراز دگرساني،کلیه فرايندهايي است که پس ازتشکیل کانسنگ برآن اثر کرد. تعیین مطالعه مورد محدوده هاي را در بخش

که از کانسنگ يا سنگ معدن گونه سنگ حاوي فلزات وعناصر ارزشمند و مهم است گذاشته و ترکیب کاني شناسي آن را تغییرداده است.

معدن استخراج مي شود.

زمین شناسي مناطق مورد مطاله و کلیاتي از موقعیت جغرافیایي -2

کیلومتري شمال شرق اسد آباد 20کیلومتري شمال غرب شهرستان همدان و 14منطقه مورد مطالعه مربوط به سنگ آهن باباعلي در فاصله

جنوب شرقي قرار -سیرجان يا روند شمال غربي -زمین شناسي در زون سنندجدر دامنه شمال کوه آلموقوالق واقع شده است و از ديد

در حال 3مشهورند و قابل ذکر است که انديس شماره 2و3گرفته در اين منطقه دو انديس بزرگ مورد بهره برداري است که به انديس

.رسوبي دگرگون شده قرار دارند-هاي آتشفشاني حاضر در حال بهره برداري است نام آن معدن آهن باباعلي است. اين ذخاير در سنگ

: محدوده جغرافیايي مورد مطالعه3شکل

رسوبي ايران مرکزي در جنوب غرب –پاريز در بخش جنوبي کمربند آتشفشاني 3:300000منطقه مورد مطالعه بخشي از برگه ي

ست، پیروکسن تراکي آندزيت، پیروکسن آندزيت، تراکي شهرکرمان را شامل مي شود. سنگ هاي آتشفشاني رسوبي ائوسن شامل پیروکال

بازالت ناحیه را در بخشهاي شرقي و مرکز منطقه تشکیل مي دهد.

Page 3: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

: محدوده جغرافیايي مورد مطالعه2شکل

ت واقع کیلومتر مربع و مختصا 750منطقه مورد مطالعه در استان خراسان جنوبي و در جنوب شرق قاين، در محدوده اي به وسعت حدود

کرتاسه، سرپانتینیتي -پريدوتیتي کمپلکس عبارتند از: منطقه در رخنمون داراي سنگي واحدهاي نشان داده شده است. (1بر روي شکل )

با مافیک تا اسیدي آتشفشاني سنگهاي ئوسن، -پالئوسن آهک سنگ و سنگ شیل، ماسه ترکیب با (فلیشي رسوبات رسوبي سنگهاي

نوع از محدوده اين دگرساني پلیوکواترنر آبرفتهاي و الیگومیوسن اي قاعده کنگلومراي و بازالت توف، آندزيت، داسیت، ترکیب

کربنات(، آغشتگي به اکسیدهاي آهن و آرژيلیک است.-لیستونیتي)سیلیسي،سیلیسي

: محدوده جغرافیايي مورد مطالعه1شکل

Page 4: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

پردازش تصاویر-3

تصاوير اخذ شده توسط سنجنده ها به ايستگاه هاي زمیني مخابره مي شوند .و پس از دريافت معمولي يک سري پردازش هاي اولیه بر روي

تصاوير انجام مي گیرد تا تصاوير آماده استفاده براي کاربران مختلف گردد. پردازش تصاوير ماهواره اي با روش هاي مختلفي صورت مي

، تجزيه مولفه هاي اصلي و نسبت باندي، از جمله روش هاي معمولي هستند که در (FCC)ون ترکیب رنگي کاذب گیرد.روش هايي چ

پردازش تصاوير ماهواره اي به کار مي روند. بارزسازي با استفاده از ترکیب رنگ ها يک روش بسیار موثر و کاربردي براي نمايش تصاوير

باند 6استفاده کرد. هر سه باند از (RGB)ست آوردن اطالعات بیشتر مي توان از ترکیب رنگي ماهوارهاي و کاربرد آن ها است. براي بد

باند بسته به 1سبز ترکیب شوند و تصوير رنگي کاذب به وجود بیاورند، انتخاب اين -قرمز -مادون قرمز و حرارتي میتوانند در سه رنگ آبي

، معموال به طول موج هاي کوتاه آبي و طول موج (RGB)ره اي با استفاده از ترکیبات رنگي نوع کاربرد فرق دارد. در بارزسازي تصاوير ماهوا

هاي بلند رنگ قرمز اختصاص داده مي شوند. پیش از بکار گیري هر يک از روش هاي نامبرده شده برروي داده هاي ماهواره اي ، بايديک

عملیاتي است که الزم است قبل از انالیز اصلي داده ها استخراج اطالعات سري پیش پردازش روي داده ها انجام داد. پیش پردازش شامل

صورت گیرد.

روش بررسي-4

امروزه انجام مطالعات اکتشافي با استفاده از روش ها و فناوري هاي مدرن يکي از اولويت هاي مطالعاتي در کشورهاي مختلف جهان

العات درباره يک شيء، منطقه يا پديده تحت برسي است. از آنجايي که سنجنده میباشد. سنجش از دور علم و هنر بدست آوردن اط

ASTER ،بنابرين از تصاوير اين سنجنده مي توان به عنوان ابزاري نیرومند در اکتشاف بر مبناي نیازهاي زمین شناسي طراحي شده است

هاي دگرساني ، با هزينه کم و دقت باال استفاده کرد.روش هاي ذخاير معدني در مرحله ابتدايي به منظور اکتشاف مقدماتي و تهیه نقشه

، مولفه هاي اصلي، نقشه بردار زاويه و ترکیبات رنگي براي MNF،SAMپردازش تصويري مانند تصوير رنگي کاذب، نسبت باندي،

بارزسازي دگرساني منطقه به کار گرفته شد که در زير به آنها پرداخته مي شود.

(FCC) کاذب رنگي ترکیب-1-4

Page 5: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

با آلتراسیون زون هاى بصرى تفسیر مي دهند. براى قرار ما اختیار در را تصوير از بیشتري مفهومي و بصري اطالعات رنگ ها، از استفاده

که داده اند نشان تجربي استفاده مي شود. تجزيه هاي (RGB) کاذب رنگى ترکیبهاى از ASTERاى ماهواره هاى داده از استفاده

است. منحنى دگرساني مناطق براي شناسايي رنگي ترکیب اى مناسب ترين ماهواره هاى داده از استفاده ، RGB=468ترکیب با تصويري

فیلیک آلتراسیون زونهاى ايلیت )شاخص و موسکويت کائولینیت، ، موريونیت مونت هاى کاني کهنشان مي دهد USGSاستاندارد هاى

هاى کاني و پايین داراي انعکاس AL-OHبه دلیل وجود پیوند 6داراى حداکثر انعکاس و در باند SWIRقلمرو 4 وآرژيلیک( در باند

مى نشان را پايین انعکاس Mg-OHپیوند دلیل به 8 باند و در باال انعکاس 6 و 5 باندهاى در پروپیلیتیک( زون واپیدوت)شاخص کلريت

پروپیلیتى آلتراسیون و صورتى تا قرمز رنگ به وفیلیک آرژيلیک زون هاي آلتراسیون SWIR قلمرو 468 رنگى ترکیب در بنابراين دهند.

مورد منطقه براي ENVI 4.8 نرم افزار در کاذب رنگي ترکیب اين براساس آمده ( تصوير بدستa6-شکل ) مي شود. نمايان سبز رنگ به

در دهد. مي نشان را روش براي منطقه مورد مطالعه معدن باباعلي همدان( نیز تصوير بدست آمده بر اساس همین 5) شکل قاين ومطالعه

و دگرساني از که وکلريت اپیدوت هاي کاني مجموعه و زرد رنگ به آهکي واحدهاي صورتي، رنگ به آرژيلیک آلتراسیون شکل اين

است. منطقه افیولیتي دهنده زون نشان که شود مي ديده سبز رنگ به اند شده تشکیل بازيک سنگهاي هوازدگي

نواحي دگرساني به رنگ سبز نمايان است. ASTERسنجنده 4-6-1ترکیب رنگي کاذب :4شکل

Page 6: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

نواحي دگرساني به رنگ سبز نمايان است. ASTERسنجنده 4-6-1ترکیب رنگي کاذب :5شکل

MNFشاخص-2-4

است که با فشرده کردن اطالعات تصاوير ماهواره اي و حذف اطالعات اضافي به بارزسازي MNFتکنیک بعدي مورد استفاده شاخص

است که براي فشرده کردن اطالعات اصلي (PCA)مناطق مورد نظر کمک شاياني مي کند. در واقع اين شبیه به روش آنالیز مولفه اصلي

باندها از بیشترين به کمترين اهمیت دارد. بعد از به کارگیري تکنیک تصاوير ماهواره اي به چند باند طیفي محدود و مرتب کردن اين

MNF شش باند ازMNF1 تاMNF6 (ترتیب اهمیت آن ها بیان شده است.6ايجاد مي شود که در نمودار شکل )

را نشان میدهد. MNF: نمودار،ترتیب اهمیت باندهاي حاصل از تکنیک 6شکل

که به خوبي مناطق دگرساني را بارزسازي مي کند درشکل زير آمده است. MNFحاصل از تکنیک نتايج ترکیب رنگي باندهاي

Page 7: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

میدهد. که مناطق دگرساني را به رنگ سبز نشان MNF (2,3,4)ترکیب رنگي : 7شکل

که مناطق دگرساني را به رنگ زرد و سبز نشان میدهد. MNF(1,3,5)ترکیب رنگي : 1شکل

SAM(Spectral Angle Mapper)شناسایي دگرساني گرمابي منطقه با استفاده از روش -3-4

طیف به نسبت تصاوير طیف مقايسه براي کارآمد شیوه اي شده، هدايت طبقه بندي روش يک عنوان به طیفي زاويه ي نقشه برداري

با واقع در .مي کند محاسبه دو آن بین طیفي زاويه وسیله ي به را طیف دو بین مشابهت روش، اين الگوريتم .است مرجع طیف يا استاندارد

Page 8: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

بردارها جهت زاويه، براي محاسبه روش اين در مي شود. محاسبه بردار دو بین زاويه باندها، تعداد ابعاد به در فضايي بردار به ها طیف تبديل

دگرساني کاني هاي شناسايي منظور تاثیري ندارد. به آن طبقه بندي در پیکسل روشنايي میزان علت همین به و آنها طول نه و دارد اهمیت

اساس بر بهینه طیفي زواياي شد و آزمايش مختلف طیفي زاواياي انتخاب با شده هايپريون تصحیح تصوير روي بر SAM روش گرمابي،

کتابخانه هدف کاني هاي طیف از که شد سعي جا اين (. در3آمدند)جدول به دست منطقه براي زمین، برروي شده تعیین دگرساني هاي

ومرکز در )مسکويت( فیلیک نوع از منطقه دگرساني گسترش بیشترين حاصل، دگرساني نقشه در شود. استفاده بندي طبقه براي مرجع

مي نشان فیلیک زون اطراف در را کمي گسترش )کائولینیت( آرژيلیک زون و میباشد اطراف در )وکلسیت کلريت اپیدوت،( پروپلیتیک

(2دارد.)جدول خوبي همخواني صحرايي مطالعات و برداشت ها با مقايسه در که دهد

( مناطق دگرساني پروپیلیتک به رنگ 3بر روي تصاوير هايپريون منطقه.) SAM: نقشه دگرساني هیدروترمال حاصل از اجراي روش3شکل

(مناطق دگرساني فیلیک وآرژيلیک به رنگ سبز.1(اکسیدهاي آهن به رنگ آبي،)2زرد،)

SAM: زواياي طیفي بهینه انتخاب شده براي کاني هاي دگرساني گرمايي منطقه مورد مطالعه در روش 3جدول

Page 9: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

نتايج بدست آمده از پردازش داده ها با مطالعات و برداشت هاي صحرايي انجام شده در منطقه )صحت به درصد(:مقايسه 2جدول

تجزیه مولفه هاي اصلي-4-4

ابعاد تعداد تعیین اصلي آنالیز مولفه هاي از هدف بنابراين و دارند باندها تعداد از کمتر ابعادي غالبا طیفي چند باندهاي در موجود اطالعات

اثرات بردن بین از و تصاوير سازي فشرده براي میتواند که قدرتمندي است آماري تکنیک PCA است. اطالعاتي مجموعه يک در موجود

هیدروکسیل گروه هاي و آهن اکسیدهاي برداري نقشه براي را PCA مبتني بر تکنیک Crosta & Mooreشود. استفاده ناخواسته

در رسي هاي کاني بازتاب ،2 باند محدوده در گیاهي پوشش جذب و 3 باند محدوده در گیاهي پوشش بازتاب به کردند. باتوجه پیشنهاد

، 6باند محدوده در ها آن جذب و 8 باند محدوده در کربناته هاي کاني همچنین بازتاب و 9 باند محدوده در ها آن جذب و 4 باند محدوده

PC7 ،1سبز، رنگ به گیاهي، پوشش براي PC5و قرمز رنگ با آرژيلیک، آلتراسیون براي –PC با لیسونیتي، آلتراسیون دادن نشان براي

.است شده داده نشان آبي رنگ

در منطقه ASTER:ترکیب رنگي کاذب براي مولفه هاي اصلي سنجنده 30شکل

بررسي هاي صحرایي و آزمایشگاهي -5

نمونه منظور به دگرساني، نوع همچنین و منطقه دسترسي شرايط و امکانات به توجه با خاصي مناطق اي، ماهواره تصاوير تحلیل از پس

مناطق عنوان به نیز کشور زمین شناسي سازمان توسط شده ثبت هاي انديس از شده، برداري نمونه نقاط بر افزون .شدند انتخاب برداري

شده تهیه منطقه اين از نیز ها نمونه بیشتر دارند، وجود منطقه خاور محدوده در ها دگرساني عمده بخش که جا آن شد. از استفاده کنترلي

تهیه براي منطقه از نقطه 27 شده، دگرسان مناطق بررسي براي تصوير پردازش مختلف هاي روش از آمده دست به نتايج اساس بر .اند

Page 10: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

که حالي در شد، نتخابا (XRD) ايکس پرتو پراش لزوم صورت در و نازک مقطع کاني شناسي هاي انجام بررسي و )سنگي نمونه( نمونه

هاي دگرساني که داد نشان آزمايشگاهي و صحرايي هاي بررسي شدند. انتخاب صحرايي هاي بررسي منظور به منطقه از بیشتري مناطق

از کوچکي بخش رسي دگرساني .است )وکلسیت اپیدوت کلريت،( پروپلیتیي دگرساني و )فیلیک( کوارتز-سريسیت منطقه،دگرساني عمده

براي شد، ديده کوارتز موارد برخي در و رسي هاي کاني از زيادي مقادير آنها در که 31 و 3،30،1،32نمونه هاي .شود مي شامل را منطقه

و اپیدوت کلريت، کوارتز، سريسیت، هاي کاني ها نمونه ديگر در .شد انتخاب ايکس پرتو پراش تجزيه روش رسي کاني نوع شناسايي

مانند هايي کاني 3 شماره نمونه در ها، نمونه تجزيه نتايج بررسي از پس .شدند داده تشخیص سادگي به نازک برش در کلسیت

هاي دگرساني کناري بخش در که نمونه اين .بود شده ديده نیز نازک برش در کوارتز کاني .شد مشخص کلسیت و کائولینیت،کوارتز

هاي نمونه روي ايکس پرتو پراش تجزيه .کند مي تأيید را منطقه از کوچکي بخش در آرژيلیک دگرساني وجود است، گرفته قرار منطقه

شماره نمونه .هستند آرژيلیک زون به متعلق نیز ها نمونه ناي .داد نشان را گوتیت و کائولینیت کوارتز، هاي کاني 32 شماره و 1 شماره

و کلسیت ايلیت، -مسکوويت کوارتز، آلبیت، هاي کاني 31 شماره نمونه در .است ايلیت-مسکوويت و کوارتز آلبیت، هاي کاني حاوي 30

بررسي نمود. تأيید را تصاوير از استفاده با منطقه هاي دگرساني شناسايي درستي منطقه، از شده برداشت هاي نمونه دارند. وجود کلريت

هاي نمونه و داد نشان را )کوارتز -سريسیت( سريسیتي دگرساني ها نمونه بیشتر در منطقه از شده برداشت هاي نمونه نازک مقاطع

آرژلیک دگرساني بود. گسترش) اپیدوت و کلريت( پروپیلیتیک زون هاي کاني نمايانگر سريسیتي دگرساني کناري مناطق از شده برداشت

تصوير در ها رخنمون گسترش به توجه با که مي شود ديده حراران منطقه در تنها پتاسیک دگرساني .است محدود بسیار منطقه در

روشن رنگ با ها رگه اين .هستند نمايان روشني به شده پردازش اي ماهواره تصاوير در کربناتي هاي رگه .نیست مشاهده قابل اي ماهواره

گرانوديوريت، ترکیبات با منطقه در موجود نفوذي هاي توده مي شوند. ديده صحرا در راحتي به رنگ تیره آتشفشاني هاي سنگ به نسبت

نسبت به دقت با تصاوير در مناطق اين که بوده وآرژيلیک فیلیک هاي دگرساني اصلي میزبان عنوان به ديوريت -کوارتز و پورفیري ديوريت

عنوان به .است شده ديده نیز فیلیک دگرساني داشته، وجود آتشفشاني هاي سنگ که خاص هاي مکان برخي در البته .اند شده ثبت خوبي

دگرساني که جاهايي در .است شده ديده مورد اين کربناتي هاي رگه مجاورت در منطقه باختر در و نفوذي هاي سنگ مجاورت در نمونه

.است بوده آتشفشاني هاي سنگ از میزبان سنگ جنس شده ديده پروپیلیتیک

نتیجه گیري -6

انجام و تکنیک دورسنجي .شود مي محسوب مقدماتي اکتشافات هاي جويي پي در توانمند تکنیکي ASTER ماهواره هاي داده پردازش

اين در است. داده دست به نتايج مطلوبي منطقه در آلتراسیون هاي هاله وسعت به توجه با اي ماهواره هاي داده روي بر مختلف آنالیزهاي

کاذب، رنگي ترکیب هاي روش از استفاده با دراين تحقیق شدند. مشخص استر اي ماهواره هاي داده از استفاده با مستعد مناطق راستا

مناطق در آهن اکسید به آغشته مناطق و لیسونیتي آرژيلیکي، افیولیتي، آلتراسیون هاي زون اصلي هاي مولفه تحلیل و باندي نسبت

منطقه در شده انجام مطالعات با مس کانیزايي با مرتبط دگرسانیهاي درشناسايي روشها شدند و همچنین نتايج شناسايي مطالعاتي

مسکويت شامل گرمايي دگرساني طیفي کالس 7 دادهها، حجم کاهش براي PPI و MNF روشهاي از بااستفاده .داشت خوبي همخواني

تشخیص داده منطقه براي گیاهي پوشش و )آهن اکسید( هماتیت ،)پروپلیتیک( اپیدوت و کلريت کلسیت، ،)آرژيلیک(، کائولینیت)فیلیک(

مرتبط مناطق شناسايي براي مناسبي راهنماي عنوان به میتواند قهطمن در شده تشکیل آهن هیدروکسید و اکسید ترکیبات شدند. بررسي

کالکوپیريت و پیريت پورفیري مس زايي کاني با ارتباط در Fe ترين منبع عمده مطالعه مورد منطقه . در شود استفاده مس زايي کاني با

وسیعي سطح و است گرديده منطقه سطح در گوتیت و ژاروسیت هماتیت، تشکیل باعث شیمیايي تغییرات و فرايندها اثر در که مي باشند،

که دهد مي نشان مطالعه داد. اين قرار بررسي مورد تر دقیق اکتشافات را براي مناطق اين توان مي که است، گرفته بر در را منطقه از

گزاف هاي هزينه از و قرارگیرد مورد استفاده فلزي کانسارهاي اکتشافات براي کلیدي عنوان به تواند ميASTER تصاوير از استفاده

.کرد جلوگیري ها نمونه آنالیز و ژئوشیمیايي مطالعات

Page 11: دزي دحاو اهراسناک فاشتکا رد (RS) رود زا شجنس دربراکgis93.iauyazd.ac.ir/editor_file/93050.pdf · دزي دحاو – يملاسا دازآ هاگشناد

زديواحد – يدانشگاه آزاد اسالم 3131اسفندماه

مراجع

دادفر ثريا، آلیاني فرهاد، احمدي امید، معاني جو محمد، بارزسازي مناطق دگرساني کانسارهاي آهن به کمک پردازش داده هاي ⌈1⌉

در محدوده باباعلي همدان ASTERماهواره اي

ستفاده از داده هاي نجفیان طاهر، رنجبرحجت اهلل، فتحیان پور نادر، بهبود تفکیک دگرساني مرتبط با کانسارهاي مس پروفیري با ا ⌈2⌉

3132سنجنده ابر طیفي هايپريون، مجموع مقاالت اولین کنفرانس ملي مهندسي اکتشافات منابع زير زمیني، دانشگاه شاهرود، پايیز

در منطقه قاين، ASTER يوسفي شورش، نوروزي غالمرضا، شیوا محمد، شناسايي زون هاي دگرساني با استفاده داده هاي ⌈3⌉

3174شانزدهمین همايش انجمن زمین شناسي ايران، دانشگاه شیراز،

.